HBAG. Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel jaarverslag 2013

Transcriptie

1 HBAG Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel jaarverslag 2013 Groenten & Fruit Poot- & Consumptieaardappelen Bloemen & Planten

2 Inhoud 1. Interview voorzitter en secretaris 1 2. Beleidsverantwoording bestuur 3 3. Verslag Commissie Bloemen & Planten 8 4. Verslag Commissie Groenten & Fruit Verslag Commissies Pootaardappelen en Consumptie-, Fabrieks- en Voeraardappelen Balans 24 Rekening van Baten en Lasten Bestuurlijke samenstelling 26 Colofon Hoofdredactie: Eduard van de Lustgraaf, algemeen secretaris a.i. HBAG Redactie: Han Carpay Productiebegeleiding: Han Carpay Tekst Vormgeving: Bart Drughorn Drukwerk: Prezco printing media Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel, juli 2014

3 1 Marius Varekamp (voorzitter) en Eduard van de Lustgraaf (secretaris): Een schap is niet sexy meer wikkelen. Bij de aardappelen is het traject al per 1 januari 2014 afgerond. Bij de bloemen & planten en bij groenten & fruit vindt de afronding dit jaar plaats. Goed sociaal plan Een punt zetten achter de activiteiten is voor de medewerkers, van wie sommigen een dienstverband van tientallen jaren hebben, het meest ingrijpend. Gelukkig is er een goed sociaal plan, dat al eerder vastlag, zegt Van de Lustgraaf. Eduard van de Lustgraaf (links) en Marius Varekamp. De horizon reikt tot 1 januari Voorzitter Marius Varekamp van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG) zegt het in alle nuchterheid. Dan verdwijnt het schap en kan het de agrarische geschiedenisboeken in. Ruim een halve eeuw lang heeft het een uiterst nuttige functie vervuld, vindt hij. We werkten altijd ten bate van de hele sector. Het was ván ondernemers vóór ondernemers. De waardering uit de bloemen-, planten-, groenten-, fruit- en aardappelhoek is altijd groot geweest. Hij en secretaris Eduard van de Lustgraaf kijken dan ook met tevredenheid terug. Nu rest de ontmanteling van een instituut, dat de laatste jaren al fors was afgeslankt. De afbouw begon vorig jaar en wordt dit jaar voltooid. De commissies zijn in het verslagjaar 2013 druk bezig geweest om de zaken zo zorgvuldig mogelijk af te We stoppen behoorlijk wat energie in de herplaatsingsperiode die medewerkers hebben. We zorgen voor een reïntegratietraject naar werk en voor opleidingsbudgetten en doen er alles aan om ze te begeleiden naar een nieuwe baan. Feit is wel dat de arbeidsmarktsituatie nog lastig is. Uiteindelijk is het aan de mensen zelf om iets te vinden. De beide aardappelcommissies hadden genoeg reserve in kas om per 1 januari 2014 op te kunnen houden. Maar bij groenten & fruit en bloemen & planten betalen ondernemers in 2014 nog een heffing. Vooral om de verplichtingen jegens de medewerkers af te kunnen wikkelen. Het vermogen van de commissies was te gering om het sociaal plan ineens te bekostigen, vandaar de ingecalculeerde uitloop dit jaar. Laatste projecten afronden Dit jaar worden de laatste projecten en activiteiten afgebouwd. Sommige zijn, of worden, ondergebracht bij private organisaties of brancheverenigingen. We hopen van harte dat waardevolle activiteiten in een andere vorm behouden kunnen blijven. 1

4 EEN SCHAP IS NIET SEXY MEER Een voorbeeld van zo n privaat initiatief is Floridata. Dat is ontstaan in de bloemen- en plantenbranche, waarin altijd de grootste commissie geopereerd heeft. Floridata is inmiddels verantwoordelijk voor de sterkste troeven die de commissie bezat: het debiteureninformatiesysteem, de statistieken en het creditmanagementsysteem. Verschil met het HBAG is dat de verplichting verdwenen is en dat niet iedere ondernemer eraan zal meebetalen. Varekamp: Ondernemers kúnnen deelnemer worden, maar het is op vrijwillige basis. Floridata zal zich dan ook in de markt moeten waarmaken. Hopelijk blijft het draagvlak behouden, want anders kalft het af. Mooi resultaat De beide bestuursleden denken dat uiteindelijk een aanzienlijk deel van de activiteiten van het schap elders een nieuwe bestemming vindt. Een mooi resultaat, vinden ze. Hoe dan ook, voor de publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties zit het er eind dit jaar op. Ook dus voor het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel. Volgens Varekamp is het in de geest van deze tijd dat het zover is gekomen. Een schap, het verplicht bij elkaar zitten, is niet sexy meer. Maar er zijn gelukkig genoeg taken die op basis van een collectieve ondergrond voortgang kunnen vinden. Het is de uitdaging voor de private organisaties en brancheverenigingen om de gewenste taken ter hand te nemen. 2

5 2 Beleidsverantwoording bestuur De principes uit de Code Goed Bestuur zijn destijds uitgewerkt in een aantal interne besluiten van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG), die overeenkomstig de richtlijnen van de SER zijn opgesteld. 1. Vergoedingen In 2013 ontving de voorzitter in totaal een bedrag van ,- aan vergoeding. De andere vergoedingen betroffen vacatiegelden voor de overige bestuursleden. Per vergadering ontvingen ze elk minder dan het maximum van de SER-normen 410,-. Het totaal aan vergoedingen voor alle HBAG-bestuursleden kwam vorig jaar op ,-. 2. Personele unies De personele unies van de bestuursleden zijn in 2013 volledig in kaart gebracht. Een overzicht vermeldt het jaar van hun eerste benoeming, hun functies binnen het schap en hun voor het schap relevante nevenfuncties. Dat overzicht is te downloaden via de homepage van de HBAG-website www. HBAG.nl. 3. Beleidscyclus Vergaderdata, bestuurs- en commissieverslagen, beleidsvoornemens en andere vergaderstukken zijn in te zien op de HBAG-website ( en op de website van de verschillende commissies, te weten Bloemen & Planten: (onder het kopje Wie we zijn ), Groenten & Fruit: (onder het kopje Bestuur ) en de beide aardappelcommissies: 4. Activiteiten De HBAG als koepel heeft in 2013 geen eigen activiteiten ondernomen. De activiteiten van de HBAG-commissies komen kort onder punt 9.1 in dit hoofdstuk en uitgebreid verderop in dit jaarverslag aan bod, in de commissieverslagen. Daar staat ook informatie over de projecten van de commissies. 5. Administratieve lasten Het HBAG is continu blijven streven naar een minimum aan administratieve lastendruk voor het bedrijfsleven. Hier is sinds vele jaren systematisch aandacht aan gegeven. Het niveau van administratieve lasten is beperkt (slechts één verordening brengt administratieve lasten met zich mee) en door de jaren heen nagenoeg gelijk gebleven Stelsel van intern toezicht In 2011 is het intern toezicht op het naleven van de Code Goed Bestuur door het HBAG-bestuur herijkt Bezwaar en beroep Tegen heffingen kan bij het HBAG bezwaar worden aangetekend. In de groenten- en fruitsector en in de aardappelsector is in 2013 geen bezwaar of beroep aangetekend tegen de heffingsverordeningen. Bij bloemen en planten is een grote bedrijvengroep in 2012 een juridische procedure gestart tegen het HBAG. In de dagvaarding wordt terugbetaling van heffingen geëist. Gesteld wordt dat de geïnde hef- 3

6 BELEIDSVERANTWOORDING BESTUUR fingen over de periode van 2002 t/m 2011 onrechtmatig zijn geweest, omdat de betreffende verordeningen niet als steunmaatregelen bij de Europese Commissie zouden zijn aangemeld. Het HBAG stelt echter dat de heffingsverordeningen de juiste procedures hebben doorlopen en dat instemming van de Europese Commissie is ontvangen. De rechtszaak loopt bij de Rechtbank Amsterdam; de advocaten van het HBAG zijn van mening dat de rechtbank de zaak niet ontvankelijk zal moeten verklaren Tuchtrecht Er zijn in 2013 geen zaken aangebracht bij het Tuchtgerecht Akkerbouwproductschappen. Dat is een onafhankelijk tuchtgerecht, dat naast andere publiekrechtelijke bedrijfslichamen ook het HBAG bedient en waarvan het secretariaat wordt gevoerd door het Instituut voor Agrarisch Recht Financiële relaties Alle commissies hebben in 2013 financiële relaties onderhouden met hun dragende organisaties. Deze relaties omvatten het subsidiëren van activiteiten en projecten van de brancheorganisaties. De Commissie Bloemen & Planten onderhield een financiële relatie met de VGB (Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten), de Commissie Groenten & Fruit met Frugi Venta en de Commissie Pootaardappelen en de Commissie Consumptie-, Fabrieks- & Voeraardappelen met de NAO (Nederlandse Aardappel Organisatie). Daarnaast hadden drie van de vier commissies financiële relaties met niet-dragende organisaties. Ook hierbij betrof het bijna uitsluitend financiering van activiteiten en projecten. Een gezamenlijke relatie was die met de vakbonden, in het kader van het FHKN-project (zie 9.1). De financiële relaties met niet-dragende organisaties zagen er als volgt uit: - Commissie Bloemen & Planten: met SACAR. - Commissies Aardappelen: met NIVAP. Voor een volledig overzicht van de financiële en subsidierelaties van het HBAG wordt verwezen naar de jaarrekening HBAG Deze jaarrekening is opvraagbaar bij het HBAG-secretariaat. 7. Missie De missie van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel is het dienen van het algemeen belang en het gezamenlijk belang van alle ondernemingen in de agrarische groothandelssector. Daarmee is het HBAG een organisatie die bijdraagt aan een gezonde groei van de sector. Dat gebeurt mede in het belang van de rest van de tuinbouw- en aardappelsector en van de totale Nederlandse economie. Het schap ondersteunt waar nodig en nuttig de dragende organisaties. 8. Doelstellingen Sectorbrede ondersteuning en het dienen van het algemeen belang zijn de hoofddoelstellingen van het HBAG. De ondersteuning betekent het opbouwen en beschikbaar stellen van kennis en informatie voor de sector en het verlenen van diensten met een herkenbare meerwaarde voor de bedrijven. De doelstellingen sluiten aan op het instellingsbesluit van het Hoofd- 4

7 BELEIDSVERANTWOORDING BESTUUR bedrijfschap Agrarische Groothandel 2002 en passen binnen de kaders van artikel 71 van de Wet op de bedrijfsorganisatie. Om de doelen te realiseren verricht het HBAG activiteiten die ten goede komen aan alle ondernemingen en personen waarvoor het schap is ingesteld of die behoren tot een sector binnen de werkingssfeer van het HBAG en de daarbij betrokken personen. In concreto richten de doelstellingen zich onder meer op het leveren van een zodanige bijdrage aan de sector dat met behulp van cijfers en statistieken inzicht wordt geboden in het reilen en zeilen van de sector en in de rendementsontwikkelingen van buitenlandse en binnenlandse afnemers. Het hoofdbedrijfschap verricht deze activiteiten voor een bescheiden deel zelf. De overige besteedt het uit aan derden uit doelmatigheidsoogpunt en onder strikte voorwaarden. Een derde mogelijkheid is het verlenen van een financiële bijdrage aan (onderzoeks) programma s die aansluiten bij de doelstellingen van het HBAG. De hiervoor genoemde strikte voorwaarden betreffen onder meer periodieke (inhoudelijke en financiële) voortgangsrapportages en de toetsing op effectiviteit en efficiency Activiteiten en projecten De activiteiten en projecten van de HBAG-commissies komen elders in dit jaarverslag aan bod, in de commissieverslagen (zie hoofdstukken 3, 4 en 5). Op deze plaats volstaan enkele algemene opmerkingen. Het merendeel van de heffingsgelden van de vier commissies gaat naar activiteiten en projecten die dragende of niet-dragende organisaties uitvoeren. Veel van die activiteiten en projecten nemen meerdere jaren in beslag, al toetst het HBAG tussentijds met regelmaat of ze voldoen aan de verwachtingen dan wel moeten worden aangepast of gestaakt. Deze beleidsevaluatie vindt op het niveau van de projecten plaats bij de beoordeling in de commissies. Er is één project waaraan alle commissies financieel bijdragen: het zogenoemde FHKN-project. Het betreft de stichting FHKN Partner in opleiding en examen, waarin drie vakbonden samenwerken en die als schakel fungeert tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs. Het draait in het project om scholing, een aantrekkelijk bedrijfstakimago en het werven van jonge mensen voor de agrarische groothandel Producten en diensten Het HBAG fungeert, specifiek via de afzonderlijke commissies, als helpdesk voor bedrijfsgenoten. Deze kunnen bij de commissies terecht met vragen en opmerkingen over de branche. Zowel via website en als telefonisch en per post zijn de commissies bereikbaar. Via de algemene website worden geïnteresseerden direct doorverwezen naar de sites van de commissies. Onder meer op de afzonderlijke websites van de commissies staat aangegeven welke producten en diensten de desbetreffende commissie sectorbreed biedt. Ook wordt ingegaan op aspecten als kwaliteit, onderzoek, innovatie en voorlichting/promotie, dit alles ten dienste van alle branchegenoten. De commissies geven verder folders, brochures en andere publicaties uit en laten via persberichtgeving en vakbladen alom horen waarmee ze bezig zijn. 5

8 BELEIDSVERANTWOORDING BESTUUR 9.3. Risicoanalyse Bedrijven in de verschillende sectoren van het HBAG lopen risico s van velerlei aard. Specifieke risico s hebben betrekking op kwaliteitsaspecten in de voedselketen, plotseling opkomende handelsbelemmeringen, fytosanitaire aangelegenheden en uitkomsten van overleg over vrijhandelsafspraken op wereldniveau. Deze risico s verschillen enige mate per groothandelssector. In de paragrafen over fytosanitaire en handelspolitieke zaken in de commissierapportages in dit jaarverslag wordt aan diverse risico s aandacht besteed Convenanten Waar nodig maken de commissies convenanten of afspraken om sectorbrede problemen die zich voordoen, aan te pakken. Dat is in het verleden onder meer gebeurd bij verpakkingen (bij groenten en fruit, bloemen en planten) en ziektebestrijding (bij aardappelen). In 2013 zijn er echter geen convenanten gesloten. 11. Terugkoppeling van effecten naar beleid Net zoals de activiteiten en projecten en de effecten ervan komt de terugkoppeling van de effecten naar beleid elders in dit jaarverslag aan bod, in de commissieverslagen (zie hoofdstukken 3, 4 en 5). 12. Bestuur en organisatie Een volledig overzicht van de samenstelling van het bestuur en de vier afzonderlijke commissies is in dit jaarverslag opgenomen vanaf bladzijde Autonome verordeningen en heffingen De autonome verordeningen en heffingen 2013 van het HBAG zijn terug te vinden op de website HBAG: (zie link aldaar). De volledige teksten van de verordeningen/heffingen zijn daarnaast bij het HBAG-secretariaat opvraagbaar Advisering Advisering van andere overheden maakt geen deel uit van de vaste werkzaamheden van de commissies Medebewindstaken Medebewindstaken en uitvoering van Europese regelgeving zijn op geen van de commissies van toepassing. 10. Effecten Net zoals de activiteiten en projecten van de HBAGcommissies komen de effecten ervan elders in dit jaarverslag aan bod, in de commissieverslagen (zie hoofdstukken 3, 4 en 5). 6

9

10 COMMISSIE BLOEMEN & PLANTEN 3 1. Eigen commissieactiviteiten De Commissie Bloemen & Planten van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG) heeft in 2013 geen nieuwe activiteiten ondernomen. Ze bleef met haar activiteiten op beproefd terrein: het samenstellen en publiceren van statistische informatie en actieve ondersteuning van het creditmanagement binnen de sector Statistische informatie Een hoeksteen in de activiteiten van de commissie is het verstrekken van statistische informatie. Er wordt zoveel mogelijk exportinformatie via beschikbaar gesteld. De belangrijkste statistische publicaties zijn: de maandelijkse exportstatistiek; de maandelijkse analyse van de individuele marktpositie van exportbedrijven; de kwartaalanalyse van de ontwikkeling van de diverse afzetkanalen; de jaarlijkse publicatie van de ontwikkelingen binnen de bloemen- en plantengroothandel. Die jaarcijfers bestaan onder andere uit de ontwikkeling van de snijbloemen- en potplantenexport per land, de ontwikkeling van het aantal exporteurs en de analyse naar omzetgrootte. De commissie streeft ernaar bedrijven in de sector op statistisch gebied steeds meer maatwerk te leveren. Online kan dat snel, efficiënt en makkelijk. De statistische informatie wordt vaak geraadpleegd door de handel, zo blijkt uit herhaalde peilingen. De basis van de informatie vormen de meldingen van de exportfacturen (in 2013 is 5,3 miljard aan export geregistreerd). De commissie stimuleert meldingen langs elektronische weg (in 2013: 90%) Debiteureninformatie Een internationaal uniek wapen is het eigen debiteureninformatiesysteem. Daarmee ondersteunt de commissie de groothandel op het gebied van creditmanagement. Met de debiteureninformatie kan een groothandelaar via de website het betalingsgedrag van nieuwe en bestaande buitenlandse klanten natrekken. Hoe staan ze bekend? Zijn het goede of slechte betalers? Wat is het gemiddelde factuurbedrag? Is er sprake van faillissementen? Het systeem geeft antwoord op die vragen en werkt daarmee als waarschuwingssysteem. De handel maakt intensief gebruik van de service; het aantal aanvragen voor debiteureninformatie lag in 2013 op Wat doet de commissie op dit vlak: dagelijks verstrekken van informatie over betalingservaringen; 812

11 COMMISSIE BLOEMEN & PLANTEN informatie geven op verzoek van handelaren die willen weten hoe een nieuwe klant bekend staat; informatie geven op eigen initiatief wanneer er bij bestaande klanten mogelijk betalingsrisco s zijn; het afgeven van kredietlimieten in geval van kredietverzekering, te beschouwen als verzekeringsdekking. De basis van de debiteureninformatie wordt gevormd door de meldingen van handelsbedrijven van door hen ontvangen betalingen van (bij het HBAG aangemelde) facturen. In 2013 heeft de handel in 60% van de gevallen elektronisch melding gedaan. Naast het debiteureninformatiesysteem dat betrekking heeft op buitenlandse klanten, is er een systeem voor eigen land, de zogenoemde Waarschuwingslijst binnenland. 2. Ondersteunde activiteiten en projecten De Commissie Bloemen & Planten ondersteunt diverse sectorbrede activiteiten en projecten van de dragende organisatie VGB (Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten). Ze zijn van algemeen belang voor de gehele sector. Zowel leden van de VGB als niet-leden, die net als VGB-leden heffingen betalen aan het HBAG, maken er dankbaar gebruik van. Excursie JAN (Jong Agri Netwerk) Handelslobby De Commissie Bloemen & Planten financierde in 2013 belangrijke activiteiten van de VGB op het gebied van handelspolitieke zaken. Daarbij gaat het onder meer om het verbeteren van regelgeving in EU-verband en de realisatie van een koppeling van het Certificaat van Oorsprong (van de kamer van koophandel) en Client Export (een programma voor afhandeling van im- en exportdocumenten). De commissie ziet veel heil in de handelslobby. Hoe minder handelsbelemmeringen hoe meer de sector daarvan profiteert, in de breedste zin. 9

12 COMMISSIE BLOEMEN & PLANTEN 2.2. Handels- en ketenprojecten Subsidies werden ook verleend aan uiteenlopende handels-, logistieke en andere projecten die ketenbreed voordelen opleveren. Zoals projecten rond vergelijkingen en benchmark van inkoopgerelateerde kosten op de verschillende veilingvestigingen, ontwikkeling van nieuw bloemenfust en ICT-standaardisering bij inkoop- en verkoopprocessen Kwaliteitsprojecten Projecten voor kwaliteitsverbetering staan jaarlijks op het programma, ook in Het ging ditmaal onder meer om projecten rond de ingangscontrole (er is nog te veel mis met gekochte producten wanneer ze de kopersbox binnenkomen), onafhankelijke keur van producten en bevordering van verticale samenwerking met kwekers Typisch Groothandel De HBAG-exportcijfers worden ook specifiek gebruikt voor projectondersteuning en projectonderbouwing. Dat gebeurt door middel van de rapportage Typisch Groothandel, waarin exportcijfers in bewerkte en verrijkte vorm gepresenteerd worden en die het schap samen met de VGB uitbrengt. De laatste update is voorjaar 2012 verschenen. De cijfers in Typisch Groothandel geven handelaren een directe mogelijkheid tot benchmark van hun bedrijfsresultaten per land en per type klantsegment. Daarnaast vormen ze een noodzakelijke onderbouwing en/of verantwoording bij de totstandkoming van vrijwel alle (keten)projecten waar de VGB bij betrokken is en die ze met LTO Groeiservice en FloraHolland uitvoert. 2.5 Handelssamenwerking in de keten (voorheen Communities of Practice) Een van de omvangrijke projecten is het meerjarige, succesvolle programma van handelssamenwerking in de keten, voorheen Communities of Practice geheten. Het project geeft gestalte aan landelijke samenwerking, overleg en belangenbehartiging, vooral in relatie tot veilingzaken. Doelen van dit programma zijn het delen en verspreiden van opgedane kennis; verbetering van efficiency en rendement voor aangesloten ondernemers; stimulering van verbeterde dienstverlening van veilingen en vervoerders; en verbetering van de regie van de handelsschakel over de eigen processen en de aanvoerketen Overige activiteiten en projecten De commissie trok voorts geld uit voor onder meer het jonge-ondernemersnetwerk Jong Agri Netwerk (JAN). Deelname aan JAN neemt jaarlijks toe, bijeenkomsten en bedrijfsbezoeken worden hoog gewaardeerd en het netwerk, met een hoge eigen verantwoordelijkheid en actief eigen bestuur, is financieel voor 50% onafhankelijk geworden. Verder was de commissie medefinancier van CAO-activiteiten, zoals de CAO-helpdesk voor werkgevers en CAO-onderhandelingen. 10

13 COMMISSIE BLOEMEN & PLANTEN 3. Effecten van activiteiten en projecten Wat zijn zoal de effecten (oftewel beleidsresultaten) van de diverse activiteiten en projecten? Hieronder de belangrijkste effecten Statistiek De statistische informatie verschaft inzicht in de ontwikkeling van de export van bloemen en planten. Daarmee zijn de sector als geheel en de afzonderlijke bedrijven in staat effectiever te opereren Creditmanagement De debiteureninformatie geeft inzicht in het betalingsgedrag van buitenlandse afnemers. Het resultaat is een beter rendement van zowel de sector als geheel als van de afzonderlijke bedrijven Ondersteunde activiteiten en projecten Het beleid van de commissie is erop gericht activiteiten en projecten financieel te ondersteunen waar de bloemen- en plantengroothandel als geheel baat bij heeft. De commissie begroot ieder najaar een bedrag dat is bestemd voor de subsidiëring van dergelijke activiteiten en projecten. Bloemen en planten met vrachtwagen Europa door. De basis daarvan wordt in beginsel gevormd door een door de dragende organisatie VGB bij het HBAG ingediende projectbegroting. Daarvan is de rubricering ieder jaar in hoofdlijn hetzelfde: handelssamenwerking in de keten, handelsprojecten, lidmaatschappen en bestuurlijke activiteiten, CAO en handelslobby. De definitieve invulling geschiedt op basis van projectaanvragen die in de eerste plaats dienen te vallen binnen de kaders van de door de commissie goedgekeurde projectbegroting. Vervolgens beoordeelt de commissie de in de aanvraag opgenomen toelichting en de financiële onderbouwing. Een uiteindelijke goedkeuring van projecten wordt nadrukkelijk in een vergaderverslag vastgelegd. Het effect van de collectieve (mede)financiering van projecten is dat de sector in staat is zaken te realiseren die de belangen van individuele groothandelsbedrijven overstijgen. 11

14 COMMISSIE BLOEMEN & PLANTEN 4. Terugkoppeling van effecten naar beleid De diverse activiteiten en projecten en de resultaten die ze opleverden, hebben niet geleid tot verandering van het gevolgde beleid. Bijsturing is niet nodig gebleken. Hoge gasten op bezoek bij exportbedrijf. De drie speerpunten van het beleid zijn feitelijk de laatste jaren dezelfde gebleven: statistiek, debiteureninformatie en subsidiëring van activiteiten en projecten. De doelstellingen wat betreft de statistische informatie (zie 1.1 en 3.1) worden jaarlijks gerealiseerd. Het feit dat de elektronische meldingen van facturen en betalingen in de afgelopen jaren steeds verder toenamen, is een teken dat de commissie in dit opzicht de door de sector gewenste koers volgt. (Overigens is in 2013 het aantal meldingen teruggelopen.) De doelstellingen van het creditmanagement (zie 1.2 en 3.2) worden eveneens elk jaar gehaald. Het feit dat er ook in 2013 een grote behoefte aan informatie is gebleken, is voor de commissie een stimulans geweest het beleid in 2013 te handhaven. De gehele sector en alle individuele handelaren daarbinnen doen er hun voordeel mee. Wat de gesubsidieerde activiteiten en projecten (zie 2 en 3.3) betreft, ze zijn in 2013 ruimschoots binnen de vooraf opgestelde begroting gebleven. Sinds er politieke zekerheid bestaat over de toekomst van het PBO-stelsel, is het beleid van de Commissie Bloemen & Planten van het HBAG gericht op een ongewijzigde continuering van het huidige beleid. Daarmee blijft de focus gericht op de drie kerntaken. Het formuleren van nieuwe doelstellingen is uiteraard niet aan de orde. Inmiddels zijn, per 1 april 2014, de HBAG-diensten stopgezet. 12

15 13

16 COMMISSIE GROENTEN & FRUIT 4 1. Eigen commissieactiviteiten De basisactiviteiten die de Commissie Groenten & Fruit van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG) zelf voor haar rekening neemt, liggen op drie terreinen: registratie, kennisoverdracht en beurscoördinatie. Daarnaast ondersteunt ze Frugi Venta en gaf ze de afgelopen jaren in een aantal gevallen ook steun aan enkele niet-dragende organisaties (zie 2). Deze activiteiten sluiten naadloos aan bij haar doelstellingen: het ondersteunen van de sector en het dienen van het algemeen belang door het beschikbaar stellen van kennis en informatie over de sector aan zowel de sector zelf als aan het publiek en de overheid. Huis van de Smaak op Floriade 2012 in trek. De commissie heeft in 2013 geen nieuwe activiteiten opgepakt. 1.1.Registratie De commissie verzorgt de registratie van bedrijfsgenoten, bedrijfsomzetten en de werkgelegenheid op basis van de jaarlijkse enquête/registratieverordening. Dat gebeurt ten behoeve van: heffingenberekening; omzetstatistiek en werkgelegenheidsontwikkeling; analyse schaalgrootte bedrijven; berekening representativiteit dragende organisatie ten behoeve van onder meer AVV-CAO Groothandel Groenten en Fruit Overdracht kennis en informatie De commissie heeft algemene inkoop- en verkoopvoorwaarden op schrift gesteld ten behoeve van de groothandelsbedrijven en exporteurs. Deze standaardvoorwaarden kunnen desgewenst op onderdelen worden aangepast voor eigen gebruik door bedrijfsgenoten en daarna individueel gedeponeerd bij rechtbank of kamer van koophandel. Ze zijn (digitaal) beschikbaar in het Nederlands, Duits, Frans, Engels, Spaans en Pools. In 2013 heeft de commissie circa 25 aangesloten bedrijven actief geholpen bij de opstelling van hun verkoopvoorwaarden voor binnenlandse en vooral buitenlandse afnemers op basis van de standaardvoorwaarden Beurscoördinatie Sinds 1985 is de commissie coördinator en aanjager van collectieve deelname aan handelsbeurzen in Duits- 14

17 COMMISSIE GROENTEN & FRUIT land, de Verenigde Staten, Hong Kong (China) en Spanje. Ze hanteert bij beurzen het all-in concept. Dat wil zeggen dat een bedrijf aangeeft hoeveel standruimte het wil en dat het er verder geen omkijken meer naar heeft. Er wordt gerekend met één prijs per m². Het is een populair concept, dat, behalve voor grote, met name ook voor kleinere bedrijven zeer laagdrempelig werkt. De deelname aan beurzen is groeiend, zeker in de breedte. Collectieve beursdeelname versterkt positie Nederland. De collectieve deelname, onder de vlag van Holland Fresh Group, is goed voor een gezamenlijke uitstraling en versterkt de concurrentiepositie van Nederland als handelsland. Voordeel is bovendien dat de collectieve beurspresentatie fungeert als middelpunt voor beursbezoekers uit de Nederlandse groothandelssector (zogenoemde wandelende standhouders), die kennis willen nemen van de afzetkansen. In totaal zijn er jaarlijks circa 150 bedrijven bij de beurzen betrokken. 2. Ondersteunde activiteiten en projecten De Commissie Groenten & Fruit ondersteunt de dragende organisatie Frugi Venta waar het zaken betreft die in het algemeen belang van de sector zijn, dat wil zeggen van zowel leden van Frugi Venta als niet-leden die zijn geregistreerd bij het HBAG. Dat doet ze door financiële bijdragen aan onderzoeken, dienstverlening en voorlichting. Het ging in 2013 om in totaal Verder ondersteunde de commissie de afgelopen jaren enkele niet-dragende organisaties met als doel sectorbrede promotie. Hieronder staat bovendien informatie over enkele projecten die voortgegaan zijn na beëindiging van de financiële steun van het HBAG per eind Deze projecten, aan de basis waarvan mede de commissie stond, worden niettemin aangestipt vanwege hun grote belang Fresh Corridor Het afgeronde project Fresh Corridor, waaraan de commissie tot en met 2011 bijdroeg, was gericht op de bevordering van multimodaal vers vervoer, met name per trein of boot. Cruciaal voor Fresh Corridor was de ontsluiting van de Rotterdam Cool Port aan de zuidoever van de Nieuwe Waterweg. Toenmalig staatssecretaris Bleker stelde in 2011 tien miljoen euro beschikbaar voor de nieuwe fruithaven, die zorgt voor versterking van de internationale concurrentiepositie van de verssector en verbetering van de duurzaamheid van het vervoer. 15

18 COMMISSIE GROENTEN & FRUIT Inmiddels heeft het Havenbedrijf Rotterdam de regie van deze ontwikkeling in de haven overgenomen. Op 27 september 2012 is het project Fresh Corridor afgerond met een congres in het Scheepvaart Transport College in Rotterdam. Voor toenmalig vice-premier en minister Verhagen van Economische Zaken was dit een mooi podium om het belang van het project te onderschrijven, dat mede door de cofinanciering van het ministerie tot stand is gekomen. Het congres trok 250 belangstellenden uit de sector, de wetenschap, de haven, het beroepsgoederenvervoer en logistieke dienstverleners. Uniek was het gebruik van ultramoderne Fresh Corridor Animatie, die nog kan worden bekeken op Ter vergadering werden de contracten getekend tussen het Havenbedrijf Rotterdam, ECT (Europe Container Terminals) en Kloosterboer om in 2015 Cool Port Rotterdam in gebruik te nemen Frug I Com De stichting Frug I Com is tot eind 2011 financieel ondersteund met een jaarlijkse subsidie van De standaardisatie van elektronisch berichtenverkeer binnen de groenten- en fruitketen en tussen ketens onderling, was na de ontwikkelingsjaren toe aan gebruik door de bedrijven. De, lastige, implementatie vordert gestaag. Internationaal heeft Nederland een voortrekkersrol in de digitale berichtensystematiek. Het Productschap Tuinbouw heeft de financieringsbijdrage aan Frug I Com eind 2012 beëindigd. De activiteiten kunnen worden gecontinueerd omdat Frugi Venta en DPA (Dutch Produce Organisation) gezamenlijk een groot deel van de begroting financieren. (Zie Food Compass Een ander succesvol project, Food Compass, voor preventieve residumonitoring op risicobasis, is inmiddels omgezet in een stichting. Met circa 300 deelnemers is Food Compass volledig selfsupporting. De financiële bijdrage was al per eind 2011 beëindigd. (Zie Overige activiteiten en projecten Kwaliteitsbeleid en kwaliteitscontrole Doel van het kwaliteitsbeleid en de kwaliteitscontrole bij groenten en fruit is bevordering en bewaking van de kwaliteit, uit het oogpunt van verhoging van de consumptie en versterking van de concurrentiepositie op de exportmarkten. Dat gebeurt door: voorlichting over de EU-kwaliteitsvoorschriften; bevordering van deelname van bedrijven aan het Reglement Interne Kwaliteitscontrole (RIK) van het Kwaliteits Controle Bureau (KCB); voorlichting over innovatieve verpakkingen. 16

19 COMMISSIE GROENTEN & FRUIT Afbreken fytosanitaire handelsbelemmeringen Hoog in het vaandel staat het afbreken van fytosanitaire handelsbelemmeringen die landen opwerpen. Het idee erachter is toegang te krijgen tot nieuwe markten voor het Nederlands product. Voorbeelden zijn het exporteren van peren naar China, later gevolgd door paprika, tomaat en uien; appelen en peren naar Brazilië; paprika, tomaat, peren en uien naar India; peren naar Israël; en appelen en peren naar de Verenigde Staten. Dit zijn langdurige processen met veel teleurstellingen en af een toe een doorbraak. In december 2013 is het protocol getekend waardoor met ingang van het seizoen 2014 de Nederlandse Conferenceperen naar China geëxporteerd mogen worden. De subsidie aan Frugi Venta is gebruikt voor een bijdrage in de loonkosten van de stafmedewerker en in de kosten van de inkomende handelsmissie uit China Financiering, gescheiden inzameling en recycling verpakkingsafval De commissie vindt voorlichting van belang over de financiering van recycling van verpakkingsafval en over het DSD-systeem in Duitsland. In het kader daarvan was er al een Handleiding Verpakkingenbelasting beschikbaar gesteld voor elke bedrijfsgenoot. Die wordt zeer intensief gebruikt. In 2012 is de handleiding geactualiseerd. Begin 2013 is de Verpakkingenbelasting afgeschaft. Het verpakkend bedrijfsleven blijft niettemin verantwoordelijk voor de gescheiden inzameling en recycling van verpakkingen Bewaking voedselveiligheid Mede naar aanleiding van de EHEC-crisis in 2011 gaf de commissie een bijdrage aan het opzetten van een bewakingssysteem voor microbiële besmetting van bewerkte en onbewerkte verse groenten en fruit. Het opzetten gebeurde door Food Compass (zie 2.3), in overleg met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Er is ook aandacht besteed aan de permanente organisatie van het crisismanagement in de sector. Dat geschiedde onder andere door de uitvoering van een aantal stresstesten in de keten met marktdeelnemers in binnen- en buitenland Subsidies voor sectorpromotie aan niet-dragende organisaties Bovendien verstrekte de commissie subsidies aan niet-dragende organisaties om de sector te promoten. Zo waren er bijdragen aan: de verkiezing van de Beste Groenteman van het Jaar, Greenport Holland, de Innovatieprijs en de manifestatie M/V van het jaar. 17

20 COMMISSIE GROENTEN & FRUIT 3. Effecten van activiteiten en projecten Wat zijn zoal de effecten van de diverse activiteiten en projecten? Hieronder de belangrijkste effecten op een rij. De statistische informatie (zie 1.1) wordt intensief geraadpleegd, mede door publicatie op de openbare website, in het jaarverslag van Frugi Venta etc. De handelsvoorwaarden (zie 1.2), die al geruime tijd beschikbaar zijn, worden regelmatig opgevraagd. Kredietverzekeraars vinden goede verkoopvoorwaarden van groot belang voor de debiteurenbewaking door de bedrijven. De deelname van groothandelaren aan beurzen is gestaag groeiende (zie 1.3). De indirecte resultaten van de beurspresentaties zijn met name af te lezen aan de omvangrijke paprikaexport naar de Verenigde Staten en de intensivering van de contacten met China (via de beurs in Hong Kong). Daarnaast heeft de Holland-deelname op de Fruit Logistica in Berlijn een merkbare uitstraling. De Duitse beurs is een groot succes voor de Hollandse inzending, die elk jaar groter wordt, waaraan steeds meer beleving vastzit en waaruit Holland-recepties in Berlijn voortvloeien. Omdat publiekrechtelijke EU-normen zijn afgebouwd, is de voorlichting over wettelijke kwaliteitseisen (zie 2.4.1) verminderd. De markt stelt andere, soms bovenwettelijke eisen. Toegang tot nieuwe markten (zie 2.4.2) moet een oplossing bieden voor structureel overaanbod van appelen, peren, uien en kasgroenten in Nederland. Er is sprake van een afzetcrisis in Nederland en de EU door overcapaciteit en stagnerende consumptie. De in 2012 geactualiseerde handleiding Verpakkingenbelasting (zie 2.4.3) heeft in de sector de administratieve lasten verminderd. Door adequaat crisismanagement (zie 2.4.4) en de opzet van een monitoringsysteem voor microbiële besmetting zijn de gevolgen van de EHEC-crisis beter beheersbaar. 4. Terugkoppeling van effecten naar beleid De diverse activiteiten en projecten en hun effecten hebben op enkele gebieden geleid tot bijsturing van het beleid. Op de andere terreinen is het beleid gecontinueerd. De bijdragen aan Fresh Corridor (zie 2.1), Frug I Com (zie 2.2) en Food Compass (zie 2.3) zijn afgebouwd, omdat de doelstellingen van deze projecten zijn bereikt. Het HBAG bemoeit zich immers met ontwikkeling, niet met implementatie. De kwaliteit van groenten en fruit (zie onder meer 2.4.1, en 3) wordt in toenemende mate een zaak van individuele marktpartijen. Daarom vermindert de sectorbrede voorlichting daarover. Een uitzondering 18

21 COMMISSIE GROENTEN & FRUIT is informatie over wettelijke etiketteringseisen, iets wat een zeer complexe materie is die de afzonderlijke marktpartijen overstijgt. Recentelijk is een document samengesteld waarin de belangrijkste wijzigingen voor de voedingstuinbouw van de aangepaste EU- en NL-regelgeving ten aanzien van de informatie op etiketten zijn samengevat. De focus lag in 2012 sterk op voedselveiligheid (zie 2.4.4). Er kwam met name meer aandacht voor de problematiek rondom microbieel besmettingsgevaar, vooral vanwege de EHEC-affaire; overigens is microbiële besmetting op zich uiterst zelden een gevaar voor de gezondheid. Residubewaking (zie 2.3) is en blijft een punt van aandacht. De commissie werkt mee aan intensivering van de lobby om toegang te krijgen tot nieuwe markten (zie ook en 3). De commissie is bezig de gezamenlijke deelname aan buitenlandse beurzen (zie 1.3 en 3) uit te breiden Aan de andere kant is de deelname aan binnenlandse beurzen afgebouwd. Bezoek handelsmissies goed voor contacten. 19

22 COMMISSIE POOTAARDAPPELEN EN COMMISSIE CONSUMPTIE-, FABRIEKS- EN VOERAARDAPPELEN 5 1. Eigen commissieactiviteiten De Commissies Pootaardappelen en Consumptie-, Fabrieks- en Voeraardappelen van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG) bewogen zich in 2013 met hun eigen activiteitenpakket op vertrouwd terrein. Dat betekent allereerst de registratie van bedrijven die werkzaam zijn in de aardappelgroothandelssector. Nagenoeg alle bedrijven van enige omvang zijn tevens lid van de dragende organisatie NAO (Nederlandse Aardappel Organisatie). Andere activiteiten van de commissies betreffen vaste zaken als kwaliteit- en milieuaspecten, keuringen, statistieken en de Pootaardappel Contact Commissie (PCC). De PCC is het overlegorgaan tussen NAO en de telersbelangenorganisatie LTO. Met name zaken van algemeen belang voor zowel pootgoedhandel als teelt komen er ter tafel, zoals fytosanitaire ontwikkelingen en keuringsaangelegenheden. 2. Ondersteunde activiteiten en projecten, effecten en terugkoppeling naar beleid De beide aardappelcommissies subsidiëren projecten en activiteiten die voor de totale sector van belang zijn. Die projecten en activiteiten passen binnen de missie en doelstellingen van het hoofdbedrijfschap. Ze worden hoofdzakelijk uitgevoerd door de dragende organisatie NAO en verder onder meer door de afzetbevorderingsstichting NIVAP en marktonderzoeksorganisatie GFK Afzetbevordering (NIVAP) Het schap subsidieerde in 2013 het NIVAP (Nederlands Instituut voor Afzetbevordering van Pootaardappelen) met Het NIVAP richt zich op het voorkomen en slechten van handelsbarrières van derde landen. Het NIVAP heeft vorig jaar als intermediair tussen handel en overheid, naast lobby in diverse landen, de nadruk gelegd op het ontvangen van buitenlandse delegaties in Nederland. Daarbij zijn die delegaties begeleid en geïnformeerd over de Nederlandse fytosanitaire werkwijze. Verder heeft het NIVAP kandidaten aangebracht en ondersteund voor de internationale aardappelcursus en de zogenoemde Refreshercourses. Deze laatste worden door Wageningen UR Centre for Development Innovation gegeven aan cursisten die betrokken zijn bij de ontwikkeling van de aardappelsector in hun land of regio dan wel werkzaam zijn binnen belangrijke nationale en internationale landbouworganisaties. 20

23 COMMISSIE POOTAARDAPPELEN EN COMMISSIE CONSUMPTIE-, FABRIEKS- EN VOERAARDAPPELEN Heerlijk proeven op de Libelle Zomerweek. Resultaat en terugkoppeling naar beleid Het effect van de activiteiten waarmee het NIVAP afzetbevordering handen en voeten geeft, is dat buitenlandse sleutelfiguren in en om de branche up-to-date geïnformeerd zijn over de Nederlandse keuringsystematiek en de ontwikkelingen in en mogelijkheden van de Nederlandse pootaardappelensector. Het onderhouden van buitenlandse contacten levert een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van handelsbarrières. Op basis van de actuele situatie worden de activiteitenprogramma s zo nodig bijgesteld Deltaplan Erwinia (NAO) Een belangrijk onderzoeksprogramma in de afgelopen jaren was het Deltaplan Erwinia (2009 t/m 2012). Doel was het terugdringen van de bacterieziekte Erwinia door meer inzicht te krijgen in het ontstaan en de verspreiding hiervan in de pootaardappelteelt. Het onderzoek, half betaald door het schap (bijna in 2012) en half door de NAO, is eind 2012 beëindigd. Dankzij het onderzoek is meer inzicht gekregen in de grootste risicofactoren van Erwinia in de pootaardappelteelt. Die risicofactoren, zo is naar voren gekomen, zijn voor het thema initiële besmetting de volgende: 21

24 COMMISSIE POOTAARDAPPELEN EN COMMISSIE CONSUMPTIE-, FABRIEKS- EN VOERAARDAPPELEN beschadiging van het gewas, overdracht via de lucht, overdracht via insecten, slechte bedrijfshygiëne en een complex van verschillende kleine invloeden, zoals verkeerde teeltmaatregelen. Voor het thema besmetting via versmering zijn het de hoofdrisicofactoren loofdoding, oogst, veldperiode, initiële besmetting en vocht. Vervolgprojecten Het Deltaplan Erwinia heeft in 2013 een vervolg gekregen in de vorm van flankerend onderzoek en het demonstratieproject Deel B. De Commissie Pootaardappelen financierde beide projecten voor ruwweg de helft ( ). De onderzoekers zetten twee veldproeven op. De ene richtte zich op het effect van teeltvervroeging op Erwinia-besmetting, de andere op het effect van minerale olie. Tevens vergeleken de onderzoekers twee laboratoriumanalysemethoden, te weten de kapjesmethode en de vacuümverrijkingsmethode. In het demonstratieproject lag de focus op het doortoetsen van tien demonstratiebedrijven op de aanwezigheid van Erwinia. Deel B betrof onderzoek met een meer wetenschappelijk karakter. Uit het onderzoek kwam onder meer de conclusie dat Erwinia zich vanuit bovengrondse bladdelen kan verspreiden naar de ondergrondse delen. Resultaat en terugkoppeling naar beleid Het onderzoek heeft meer inzicht opgeleverd in het ontstaan en de verspreiding van de bacterieziekte Erwinia in het veld. Het is daar waar noodzakelijk tussentijds aangepast. Door communicatie via onder meer een nieuwsbrief, informatiebijeenkomsten en vakbladartikelen is de pootaardappelsector geïnformeerd over de onderzoeksresultaten. Door in de teelt met de bevindingen rekening te houden, kunnen telers maatregelen nemen om het risico op schade door Erwinia te verminderen. 2.3 Controle ATR De Commissie Pootaardappelen leverde in 2013 een bijdrage van aan de controle op de naleving van de Aardappel Teelt Verordening (ATR) van het Productschap Akkerbouw. Deze verordening verplicht het gebruik van gecertificeerd pootgoed bij de teelt van aardappelen. De keuringsdienst NAK voerde de controle op het veld uit, terwijl het productschap een administratieve controle deed. Resultaten en terugkoppeling naar beleid In de controles namen de NAK en het Productschap Akkerbouw vier procent van de Nederlandse telers van consumptie- en pootaardappelen mee. Met name in de vroege-teeltgebieden bleken telers de verordening niet na te leven. De Nederlandse Voedel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft deze telers maatregelen opgelegd. Het eindrapport met bevindingen volgt in

25 COMMISSIE POOTAARDAPPELEN EN COMMISSIE CONSUMPTIE-, FABRIEKS- EN VOERAARDAPPELEN 2.4. Ketenmanager biologische aardappelen en Week van de Smaak (NAO) Het HBAG investeerde in 2013 een bedrag van een kleine in activiteiten van de NAO-werkgroep Biologische Aardappelen. Dit bedrag besteedde de werkgroep aan de begeleiding van de biologische ketenmanager en aan promotieactiviteiten. De werkgroep was aanwezig op de Libelle Zomerweek en organiseerde in juni een promotieactie op het Museumplein in Amsterdam. Het Pieperpad, bestaande uit veertien fietsroutes in vijf provincies, bleef een speerpunt en leidde tot publiciteit. De werkgroep wist naast de promotie een onderzoek op te starten naar kiemremmingsmiddelen bij aardappelen en liet onderzoek doen naar de kwaliteit van biologische aardappelen in het winkelschap. Resultaten en terugkoppeling naar beleid Biologische aardappelen zijn dankzij de begeleiding van de ketenmanager op verschillende manieren onder de aandacht van de consument gebracht. Dit is van belang voor de Nederlandse biologische aardappelsector Ondersteuning imago verse aardappel (NAO) De consumptieaardappelbranche heeft vorig jaar een, in 2010 begonnen, landelijke campagne voortgezet om het imago van de verse aardappel te versterken. De consumptieaardappelencommissie stak er in in. Als doelgroep van de campagne is gekozen voor vrouwen van 25 tot 35 jaar. Zij zijn het die gewoonlijk de aardappelen in de winkel kopen. De frisse, speelse en steeds actuele website is een belangrijk communicatiemiddel bij de campagne van bureau 2Mèt. Ook zijn de sociale media ingezet en werd er tijdens de Libelle Zomerweek promotie gemaakt, onder meer met scrubhandschoenen. Resultaten en terugkoppeling naar beleid Door de gekozen aanpak heeft de branche zelf volgens de HBAG-commissie continu een belangrijke stem in de sturing van de imagocampagne. De campagne wordt ook steeds geactualiseerd. 23

26 6 Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel Balans per 31 december 2013 na resultaatbestemming Activa Passiva Vaste activa Eigen vermogen Materiële vaste activa Algemene reserve ( ) Financiële vaste activa Bestemmingsreserve Herwaarderingsreserve ( ) Vlottende activa Voorzieningen Vorderingen Pensioenen Overlopende activa Wachtgeld Opheffing Overige Liquide middelen Vlottende passiva Kortlopende schulden en overlopende passiva Totaal activa Totaal passiva

27 Rekening van Baten en Lasten 2013 Rekening Begroting Rekening Baten Algemene heffing Bestemmingsheffing Retributies Diensten aan derden Gemeenschappelijk secretariaat Rente Vergoeding opgedragen taken Niet-bestede subsidies Overige baten Totaal baten Lasten Voorzitter/personeelskosten Reis-, verblijf- en representatiekosten Huisvestingskosten Bureaukosten Vergaderkosten Subsidies/ingekochte diensten t.b.v. sector a. subsidies b. ingekochte diensten t.b.v. sector Ingekochte diensten t.b.v. schap Gemeenschappelijk secretariaat Overige lasten Totaal lasten Resultaat ( ) ( ) ( ) Stand van de reserve Reserve Reserve ( )* *Inclusief herwaarderingsreserve 25

28 7 Bestuurlijke samenstelling HBAG 2013 Bestuursleden Plaatsvervangend Aangewezen door Voorzitter M.J. Varekamp Algemeen secretaris a.i. E.E. van de Lustgraaf Bloemen & Planten H. de Boon H. van der Kwaak VGB Groenten & Fruit G.H. Mulder Frugi Venta Aardappelen C.J.M. van Arendonk R. van Diepen NAO/CECOHA Tot 01-07: CNV Dienstenbond G. Mastenbroek Per 01-07: J.C. Fraase Storm J.M. de Keijzer FNV Bondgenoten A.A.M. Steijaert FNV Bondgenoten E. Staal De Unie Toezichthouder namens de SER R.C. Gilhuijs HBAG Dagelijks Bestuur Voorzitter Algemeen secretaris a.i. Vicevoorzitter M.J. Varekamp E.E. van de Lustgraaf H. de Boon G.H. Mulder C.J.M. Arendonk J.M. de Keijzer 26

29 Bestuurlijke samenstelling HBAG Commissies HBAG Commissie Bloemen & Planten Bestuursleden Plaatsvervangend Aangewezen door Voorzitter H. de Boon M. Dekker VGB K.M.M. Foppen M. Dekker VGB H. van der Kwaak M. Dekker VGB vacature VGB Tot 01-07: CNV Dienstenbond G. Mastenbroek Per 01-07: J.C. Fraase Storm M.W. Destellirer-Hensen FNV Bondgenoten Commissiesecretaris T. Bijleveld HBAG Commissie Groenten & Fruit Bestuursleden Plaatsvervangend Aangewezen door Voorzitter G.H. Mulder Frugi Venta M.B. van den Heuvel Frugi Venta F.M. van Aarle Frugi Venta E. Noordermeer Frugi Venta E. Staal Tot 01-07: CNV Dienstenbond/ G. Mastenbroek De Unie (plv) Per 01-07: J.C. Fraase Storm J.M. de Keijzer FNV Bondgenoten Commissiesecretaris H. Molenaar HBAG Commissie Pootaardappelen Bestuursleden Plaatsvervangend Aangewezen door Voorzitter C.J.M. van Arendonk R. van Diepen CECOHA Th. H. Hof R. van Diepen NAO J.P.M. Muijsers R. van Diepen NAO vacature NAO Tot 01-07: CNV Dienstenbond G. Mastenbroek Per 01-07: J.C. Fraase Storm A.L. Moerman FNV Bondgenoten vacature FNV Bondgenoten Commissiesecretaris J. Gottschall 27

30 Bestuurlijke samenstelling HBAG Commissies HBAG Commissie Consumptie-, Fabrieks- en Voeraardappelen Bestuursleden Plaatsvervangend Aangewezen door Voorzitter C.J.M. van Arendonk R. van Diepen NAO H.H.L. Werkman R. van Diepen NAO D. Zelhorst R. van Diepen NAO H.S.L. Gramsma R. van Diepen CECOHA Tot 01-07: CNV Dienstenbond G. Mastenbroek Per 01-07: J.C. Fraase Storm A.L. Moerman FNV Bondgenoten vacature FNV Bondgenoten Commissiesecretaris L.M. Eijssen 28