Deze maand: Themanummer Opleidingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Deze maand: Themanummer Opleidingen"

Transcriptie

1 Onafhankelijk vakblad voor lassen, lijmen en snijden Nummer 5 - mei 2011 Deze maand: Themanummer Opleidingen Met Paul Doeswijk, Manager Opleidingen bij het NIL, de nieuwe lesstof en een kijkje bij diverse opleidingsbedrijven

2 mei 2011 VOORWOORD ITW WELDING PRODUCTS Kennis en Passie voor Lassen ITW WELDING PRODUCTS levert een uniek en volledig producten programma uit een aantal marktleidende merken. Het assortiment omvat lastoevoegmaterialen, lasmachines, accessoires en inductieve verwarming apparatuur. Miller lasapparatuur Miller is wereldwijd de marktleider op het gebied van lasapparatuur. Miller staat al meer dan 80 jaar garant voor uitstekende laseigenschappen, vooruitstrevende innovatieve lasboogprocessen en bovenal ultieme betrouwbaarheid! Zeer uitgebreid pakket lastoevoegmaterialen Keuze uit de vooraanstaande merken Elga, Hobart, McKay en Trimark biedt u de mogelijkheid het juiste lastoevoegmateriaal te selecteren voor elke specifieke toepassing variërend van hoogwaardige verbindingslassen tot reparatie en oplassen. Vakkundige technische ondersteuning staat voor u klaar Onze diensten en producten zijn gebaseerd op Quality and Know-How in Welding. ITW Welding Products biedt u een bekwaam team van technische adviseurs. Zij kunnen u adviseren en begeleiden op het gebied van efficiënte procesen productkeuze, het ontwikkelen van lasprocedures, training en kwalificatie van lassers. Geïnteresseerd in onze mogelijkheden? Onze verkooporganisatie evenals zorgvuldig geselecteerde dealers met gedegen vakkennis staan voor u klaar voor ondersteuning en aanschaf van lasapparatuur en lastoevoegmaterialen. Bel ons op: Tel Wij zijn u graag van dienst! Colofon Redactie Bert de Jong, Maurice Mol, Patric de Smet, Pieter Smittenaar, Walter Vermeirsch, Leo Vermeulen, Henk Zandvliet Eindredactie Pieter Smittenaar, Leo Vermeulen. Uitgever OPUS communicatie-ontwerp, Leiden Advertentie-exploitatie Robert Jan Schaart, Fruitweg 24 j, 2321 GK Leiden T , F E rjsch@opus-co.nl, lastechniek@opus-co.nl Adressen Nederlands Instituut voor Lastechniek Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer T , E redactie@nil.nl Belgisch Instituut voor Lastechniek Antoon van Osslaan 1-4, 1120 Brussel, België T , F , E MarieAnne.Sorgeloos@bil-ibs.be OPUS communicatie-ontwerp Fruitweg 24 j, 2321 GK Leiden, T , F E lastechniek@opus-co.nl Abonnementen Binnenland 62,50 (particulier op privé-adres); 98,75 (bedrijf) en 31,25 (studenten en senioren). België 95,-; overig buitenland 116,50 (op bedrijfsnaam). Prijzen zijn excl. BTW. Voor abonnementen in België neemt u contact op met: ann.wijdooghe@bil-ibs.be Lastechniek verschijnt elf keer per jaar en wordt toegezonden aan deelnemers van het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) en het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL) en andere geïnteresseerden en belanghebbenden in de verbindingstechniek. Voor vragen over abonnementen kunt u terecht bij het NIL. Het abonnement geldt voor een geheel jaar. Opzeggingen per aangetekend schrijven vóór 1 oktober van het lopende jaar. Verzendadres wijzigen? Stuur dan het etiket met verbeterd adres retour. Al onze advertentiecontracten worden afgesloten conform de regels voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. Ontwerp en lay-out Bert de Jong, OPUS communicatie-ontwerp, Leiden. Drukwerk Veldwijk Van Loon, Waddinxveen. Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens. Kennis is macht We leven in een tijd waarin er ondanks de financiële crisis een groot tekort is aan vakbekwame mensen. Dat beperkt zich niet tot alleen maar lassers en lasdeskundigen, ook andere technische beroepen kampen met dit probleem. Het bedrijfsleven, scholen en de overheid moeten de handen ineen slaan om dit probleem op te lossen. Kennis, informatie en onderwijs spelen hierin een sleutelrol. Hoe beter de theorie aansluit op de praktijk, hoe kleiner de kloof tussen het bedrijfsleven en de scholen wordt. Kennis is macht. Het NIL realiseert zich dat als geen ander en geeft hier voortdurend invulling aan. Onder meer door de lesstof up-to-date te houden. Daarover leest u in deze opleidingsspecial. Wij zijn trots dat wij binnenkort nieuwe lesboeken kunnen introduceren voor de handvaardigheid opleidingen op alle niveaus en technieken. En ook voor diverse kaderopleidingen komen er binnenkort nieuwe lesboeken uit net als voor de nieuwe lijm-opleidingen EAB, EAS, EAE. Maar lassen leer je niet uit een boekje. Daarom organiseert het NIL ook dit jaar een aantal interessante workshops waarbij vanuit de praktijk zo veel mogelijk kennis en ervaring worden uitgewisseld. Het bedrijfsleven en de overheid moeten anti-cyclisch investeren in kennisontwikkeling en zorgen dat Nederland op vele technische terreinen nadrukkelijk een rol blijft spelen. Nu en in de toekomst. Ik wens u veel kennis, maar bovenal veel leesplezier toe. ITW Welding Products BV Edisonstraat 10 NL-3261 LD Oud-Beijerland T +31 (0) F +31 (0) FORTUNE 200 ITW Welding Products BV is onderdeel van Illinois Tool Works Inc. (ITW), met ongeveer 800 business units. ITW maakt deel uit van de Fortune 200-lijst van Amerikaanse beurs genoteerde ondernemingen Overname van artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever. Volg LASTECHNIEK op en Linkedin.com Henk Zandvliet, Directeur Nederlands Instituut voor Lastechniek.

3 32 04 Berichten uit de laswereld 10 Producten uit de laswereld 11 Gevulde draden 16 Verbeteren en vernieuwen; in gesprek met Paul Doeswijk 18 Vernieuwing NIL-lesstof; kleurrijke krachttoer 24 EWF richtlijn lascoördinatoren Inhoud #05 mei 2011 LASTECHNIEK is een uitgave van OPUS communicatie-ontwerp i.s.m. het Nederlands Instituut voor Lastechniek en het Belgisch Instituut voor Lastechniek Stodt signaleert meer vraag naar specifieke opleidingen 30 EWF lijmopleidingen 32 Theo van den Broek; lasinstructeur vol passie voor het vak 35 De NIL-erkende opleidingsinstellingen 38 SBC Sasbout Vosmeer 41 Willem de Welder 42 Staalmarkt, een goede partner voor het onderwijs 46 Brancheregister Goede begeleiding, discipline en duidelijkheid zijn de voorwaarden voor het succes. Respect voor de cursist, belangstelling voor zijn privé-omstandigheden, een goede sfeer en ook eisen stellen. Je mag verwachten dat ze zich volledig inzetten Normen, aanduidingen, materialen en kwalificaties. Aan al deze zaken is in het nieuwe lesmateriaal aandacht besteed Cover: SBC Sasbout Vosmeer (Foto Frits Falkenhagen)

4 LASBERICHTEN mei 2011 mei 2011 BERICHTENUITDELASWERELD Technologiekring Noord: toepassing van een nieuwe generatie laserbronnen Datum: dinsdag 17 mei Aanvang: 15:30 uur. Sluiting: uur. Locatie: Neopost Technologies B.V., De Tijen 3 in Drachten De ontwikkelingen op het gebied van lasertoepassingen voor o.a. de RVS-industrie en de dunneplaat- Wat is het voordeel? Wat kun je verwachten? Welke tekenis van bijvoorbeeld beammanagement in deze? verwerkende industrie hebben niet stilgestaan. In de kosten brengt het met zich mee? Et cetera. Ook zal bijeenkomst van de Technologie kring Noord op 17 een tweetal bedrijven, die de nieuwe generatie lasers mei as. wordt aandacht besteed aan de nieuwe generatie lasers en hun prestaties bij het lasersnijden toepassen, hun ervaringen met u delen. en laserlassen. De Technologiekring Noord is een initiatief van Syntens, Koninklijke Metaalunie, TCNN en FME/CWM. Wat zijn de nieuwste laserconcepten en wat is de be- Vanaf juni 2011 zal er op de Universiteit Twente in het laserlab een nieuwe robot van ABB met draai-kantel manipulator beschikbaar zijn voor onderzoek en toepassingen op het gebied van laserlassen en lasercladden. Deze nieuwe robot past perfect binnen de strategie van het Laser Applicatie Centrum om zich te specialiseren in hoogwaardige dienstverlening. Hoogwaardige onderzoeken en toepassingen behoren beide tot deze categorie. De aanschaf van de apparatuur is voortgekomen uit een langdurige en intensieve samenwerking tussen de Universiteit Twente, M2i en het Laser Applicatie Centrum, en geeft aan dat de genoemde partijen voorop willen lopen op het gebied van materiaalbewerking met lasers in Nederland. Verbetering resultaat voor LASBERICHTEN Van Leeuwen Buizen Groep De Van Leeuwen Buizen Groep realiseerde in 2010 Groei en initiatieven een aanzienlijke verbetering van het resultaat ten opzichte van het voorgaande jaar. Marktherstel en be- en nieuwe productgroepen om nieuwe klanten en mark- Het bedrijf investeerde in 2010 onder andere in locaties scheiden uitbreiding van marktaandeel resulteerden ten te kunnen bedienen. Zo werd de Fluid Power divisie in een volumestijging van 16 procent wereldwijd. van Anbuma, een Belgische voorraadhouder actief in Frankrijk, België en Nederland, overgenomen. De internationale business unit Offshore Structurals werd opge- Het nettoresultaat is 7,8 miljoen euro, een verbetering van 5,9 miljoen euro ten opzichte van De solvabiliteit bleef met 50 procent onveranderd sterk. Door de in bieden voor het offshore/olie en gas segment. start om klanten wereldwijd complete staalpakketten te 2009 genomen maatregelen van kostenbeheersing en Het totaal aantal medewerkers nam van 1005 eind 2009 voorraadreductie kon het bedrijf een goede start maken, toe tot 1030 eind ondanks de onzekere marktomstandigheden begin Vooruitzichten Industrie en energie De marktvooruitzichten zijn voor 2011 duidelijk beter Van Leeuwen richt zich als internationale handelsonderneming in stalen buizen en buisproducten op zowel de toename van de vraag in zowel de energie- als industrie- dan vorig jaar. Het eerste kwartaal toonde een duidelijke energie- als de industriemarkt. Met name in de Europese markt. industriemarkt herstelden de volumes zich, onder meer Peter Rietberg, Voorzitter van de Raad van Bestuur: bij machineproducenten. De kracht van Van Leeuwen ligt in het wereldwijde netwerk van vestigingen, waarmee we in staat zijn onze De wereldwijde activiteiten binnen de energiemarkt specialistische kennis en ons assortiment aan de klanten zaten in 2010 op een lager niveau dan Aan het op zo veel mogelijk plaatsen lokaal aan te bieden. We eind van het jaar was er echter een wereldwijd herstel versterken dit netwerk met nieuwe vestigingen en door van de investeringen en een beduidende toename in het uitbreiding van bestaande faciliteiten. We investeren aantal aanvragen voor projecten in het Midden-Oosten, daarnaast blijvend in onze medewerkers, zij zijn onze Azië en Australië. belangrijkste schakel met de klant. Aan de keuze voor deze robot is een uitgebreid vooronderzoek vooraf gegaan. Doorslaggevende factoren voor de keuze van dit merk en model waren de open en veelzijdige besturing, de gebruiksvriendelijke bediening, de goede absolute nauwkeurigheid en In het lesprogramma van is er op de LIS herhaalnauwkeurigheid, de goede koppeling tussen robotarm en manipulator, de (Leidse Instrumentmakers School) begonnen met cursus uitstekende service en natuurlijk de aanschafprijs. lasertechniek voor derde en vierde jaars studenten, De investering is noodzakelijk om in staat te zijn om nieuwe en veeleisendere werkzaamheden waarbij ze na het afronden van een stevige basiscursus uit te kunnen voeren. De open besturing van de robot biedt daartoe vele nieuwe lasertheorie de nodige praktijkervaring op doen. Deze mogelijkheden en het offline programmeerpakket dat ook aangeschaft is, helpt om praktijk ervaring vinden wij nodig omdat materiaal ingewikkelde contouren te kunnen programmeren. bewerken met laser steeds meer voorkomt in de fijnmechanische Het Laser Applicatie Centrum (LAC) ondersteunt bedrijven bij het bewerken van materialen industrie. De jongens en meisjes leren in met lasers en levert direct toepasbare hoogwaardige kennis en/of producten, volledig practicumvorm lasersnijden, laserlassen en lasergraveren. aangepast aan de wensen van de industrie. Het LAC is gevestigd op de Universiteit Ook het meten met licht komt aan de orde in de Twente. Meer informatie en een demo zijn te vinden op: vorm van een interferrometer opstelling, een polarisatieproef en een spectraallijnenexperiment. Voor meer informatie: Voor úw lasbericht: lastechniek@opus-co.nl

5 LASBERICHTEN mei 2011 Op 19 en 20 oktober 2011 organiseert het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL) samen met het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) opnieuw het Nederlandstalig Lassymposium 2011 in Antwerpen, België. Dit loopt tijdens de WELDING WEEK 2011 gehouden in de Antwerp Expo (Bouwcentrum) van 18 tot 21 oktober Sessies Tijdens dit symposium zal in een aantal sessies de actuele stand van zaken rond de verbindingstechniek worden weergegeven, waarbij accenten zullen liggen op de volgende terreinen: Ontwikkeling en toepassing moderne lastechnieken; Procesbeheersing bij MIG/MAG lassen; Robotiseren en mechaniseren; Onderhoud en reparatie; Veiligheids- en gezondheidsaspecten bij het lassen Laser en hybridelasprocessen; Kwaliteit bij verbinden, normen in de lastechniek; Ontwikkeling in het niet destructief onderzoek; Solderen, procesbeheersing en regelgeving; Software voor de lastechniek; Slijtvaste en corrosievaste lagen; Certificering en opleidingen; Lasbaarheid van moderne materialen. Het is de bedoeling dat er in parallelle sessies een zo breed mogelijk overzicht wordt geboden van de actuele stand van zaken in de las- en verwante technieken. LASBERICHTEN mei 2011 BERICHTENUITDELASWERELD Uitnodiging presentatie Tour Phare Frans spektakel met Nederlands tintje Wij nodigen u uit een presentatie te verzorgen tijdens het Lassymposium De definitieve Lijmthemadag 2011 keuze van de te onderwerpen gebeurt op basis van De Eiffeltoren krijgt er een broertje bij. In Parijs verrijst de komende de ontvangen samenvattingen. jaren de hoogste wolkenkrabber van het Europese vasteland. De Tour Phare wordt bijna 300 meter hoog (de Eiffeltoren is 324 meter) en U kunt rekenen op een spreektijd van ca. 20 minuten, krijgt 69 verdiepingen. Hij komt te staan in La Défense, een zakenwijk gevolgd door een discussie van maximaal 10 minuten. in het westen van de lichtstad. Opdrachtgever is de Frans-Nederlandse Nadere details daarover ontvangt u direct na acceptatie van de ingediende presentaties. vastgoedonderneming Unibail Rodamco. Indien u een presentatie wilt voorstellen, verzoeken De Tour Phare wordt bepalend voor de skyline van de stad. Uiteraard wij u, vóór 28 mei 2011, een samenvatting van max. vanwege de hoogte, maar vooral vanwege het ontwerp. De toren verandert op elke hoogte aan elke kant voortdurend van vorm. De gevel is van titulatuur) van degene die de presentatie zal houden, 200 woorden met de titel en de naam (met de juiste glas. Daaroverheen is metaalwerk gedrapeerd als een stuk stof die over te sturen naar één van beide organiserende instituten. de toren is gegleden. Het is net een jurk. Als spreker bent u gedurende het lassymposium onze gast en betaalt u geen toegang. Gefilterd zonlicht Het wordt een spectaculaire toren die in niets lijkt op traditionele wolkenkrabbers. Dit jaar beginnen de werkzaamheden. De jurk is een rooster commissie van Belgische en Nederlandse leden, onder De selectie van de papers wordt verricht door een van roestvrij staal dat het zonlicht filtert. Het gevaarte leunt op drie voorzitterschap van de directeuren van beide instituten, de heren Vermeirsch en Zandvliet. enorme voetstukken, die ver uit elkaar staan. Wandelaars kunnen onder de Tour Phare doorlopen, tussen die drie immense pilaren. Wie naar binnen wil, moet gebruikmaken van een zwevende trap van vijftig meter Als u onverhoopt geen presentatie kunt geven, zouden lang. Die begint op de grond buiten het gebouw en gaat de toren binnen wij wel graag van u willen weten of u interesse heeft op de negende en tiende verdieping. Daar bevindt zich de entreelobby. in het bijwonen van dit symposium en naar welk Niet alleen de vorm verandert steeds, ook de kleur. Soms is het glanzend onderwerp uw voorkeur uitgaat. U kunt een zilver, dan weer somber grijs. Spectaculair wordt ook het panoramarestaurant op de hoogste verdieping. Uitzicht over heel Parijs op 300 meter. en vermeulen@nil.nl voor sturen naar walter.vermeirsch@bil-ibs.be voor België Nederland. WELDING WEEK 2011 Sponsoring Wij bieden de volgende mogelijkheden tot sponsoring van dit tweedaags lassymposium: Vermelding van uw bedrijfslogo op alle documenten en correspondentie die betrekking hebben op dit symposium. Vermelding van uw bedrijfslogo (gelinkt naar uw website) op het aanmeldingsformulier op de BIL website. Bedrijfsadvertentie (A4 pagina, R/V) in de handout (één A4 pagina in kleur beschikbaar bij bedrijf of indien digitaal aangeleverd, wordt dit door ons zwart/wit afgedrukt). Vermelding van uw bedrijfslogo op de uitnodiging die naar 6500 relaties in de laswereld zal worden gestuurd (bij aanmelding vóór 15 juni 2011). De kosten voor dit pakket bedragen: 300,00 excl. BTW voor de BIL/NIL leden en 500,00 excl. BTW voor niet-leden. bij Tata Steel Op 17 mei organiseert de sectie Hechting van de Bond van Materialenkennis in samenwerking met het Hechtingsintituut van de TU Delft bij Tata Steel in IJmuiden de Lijmthemadag De laatste ontwikkelingen op het gebied van de lijmtechnologie in Nederland, waarvan de eerste initiatieven inmiddels vorm hebben gekregen, zoals de opzet van het kennisnetwerk Duurzaam Lijmen en de start van lijmopleidingen met Europees geldig diploma, zullen in de toekomst duidelijk hun vruchten af gaan werpen. Lijmen zal in de toekomst in Nederland eindelijk als een serieuze verbindingstechniek worden gezien, net zoals dat in de landen om ons heen al veel langer het geval was. Het bestuur van de sectie Hechting van de Bond van Materialenkennis heeft daarom besloten om dit jaar een breed lezingen programma op te zetten. Insteek hierbij is, om de techniek van het lijmen te belichten, maar steeds bezien vanuit een praktisch oogpunt. Hiertoe zijn drie bijzondere buitenlandse gastsprekers uitgenodigd. De dag wordt gecomplementeerd met een bijzonder bezoek aan de Warmbandwalserij van Tata Steel. Helaas kunnen alleen de eerste 50 inschrijvingen deelnemen. Reden genoeg om snel te registreren op Let op: Voor deelname aan het bezoek aan de Warmbandwalserij bent u vanuit veiligheidsoverwegingen verplicht uw identiteitsbewijs (paspoort/rijbewijs) mee te nemen! Tevens nodigen wij u uit om als afsluiting van de dag deel te nemen aan het warme buffet in het Dudok Huis, gelegen op het terrein van Tata Steel. U kunt zich op voor zowel het symposium, het bedrijfsbezoek en de het warme buffet aanmelden. Als u lid bent van de Bond voor Materialenkennis, dan zijn de kosten voor de gehele dag 100,- per persoon, voor niet-leden 150,

6 LASBERICHTEN mei 2011 Presentatie Duurzaamheidskompas FME-voorzitter Jan Kamminga heeft donderdag 21 april in Utrecht het eerste exemplaar van het FME Duurzaamheidskompas in ontvangst genomen. De overhandiging markeerde het einde van een intensief project van tien maanden. In die periode onderzochten 25 bedrijven, voornamelijk uit de achterban van de Vereniging FME-CWM, hoe zij duurzaamheid in alle geledingen van hun bedrijfsvoering kunnen doorvoeren. De eindresultaten van het project FME Duurzaamheidskompas zijn vastgelegd in het Handboek Duurzaamheid High Tech Systems. Dit handboek helpt bedrijven in de technologische industrie om met duurzaamheid niet alleen te besparen maar ook geld te verdienen en haakt in op vier thema s: strategievorming, productontwikkeling, ketenmanagement en personeelsbeleid. Duurzaamheid is ook in de technologische industrie een actueel onderwerp. Het schaarser worden van grondstoffen heeft een grote impact. Als grondstoffen schaarser worden, worden ze duurder. Bovendien kunnen ze opraken. Dat geldt ook voor de goedkope fossiele grondstoffen voor energie. Andere drijfveren voor duurzaamheid zijn klimaatverandering en de groeiende vraag door bevolkingsgroei en toename van welvaart. Jan Kamminga onderstreepte het belang dat de technologische industrie als innovator, exporteur en werkgever heeft bij duurzaamheid. Duurzaamheid is een nieuwe routine binnen de technologisch-industriële bedrijven. Dit handboek kan daar een sterke positieve bijdrage aan leveren. Ook ondernemers die deelnamen aan de totstandkoming van het FME Duurzaamheidskompas noemen het een project van grote meerwaarde. We hebben kunnen zien waar we zelf staan in vergelijking met andere bedrijven, welke valkuilen er zijn en hoe we die kunnen omzeilen, aldus Peter Stroucken van Thomas Regout. Ko van de Walle van Lely Industries was eveneens enthousiast. Energiezuinigheid was al prioriteit. Daar voegen we productontwikkeling nu aan toe. Op korte termijn gaan we levenscyclusanalyses maken van onze belangrijkste producten. Het project FME Duurzaamheidskompas krijgt een vervolg. De te ondernemen acties zijn in een 10-puntenplan vervat. Ook dat plan is op de bijeenkomst in Utrecht gepresenteerd. De nieuwe lastechniek Reserveer nu voor de special over de WELDING WEEK en bel met Robert-Jan Schaart voor een voorstel LASBERICHTEN mei 2011 BERICHTENUITDELASWERELD Fietsteam Servlas weer bij Alpe d Huzes. Wielerspektakel viert jubileum. Op 9 juni juni neemt het Servlas fietsteam, evenals vorig jaar deel aan het wielerspektakel Alpe d Huzes. Het Servlas fietsteam wordt daarbij gesteund door de investeringsmaatschappij Standard Investment, door de zusterbedrijven Gascare en Bron Gouda en door een aantal vaste toeleveranciers en relaties. Teamcaptain René Veenman van het Servlas fietsteam zegt over Alpe d Huzes 2011: Dit jaar belooft heel bijzonder te worden. Het is de zesde keer dat het evenement plaatsvindt. Het wordt gevierd als een jubileum. In 2006 is men begonnen met 66 deelnemers en heeft men een sponsorbedrag van ruim euro opgehaald. Vorig jaar waren er deelnemers en is er ruim 12 miljoen euro bij elkaar gefietst. Dit jaar is het streven dat deelnemers zullen zorgen voor minstens 20 miljoen euro. De deelnemers van Alpe d Huzes zorgen zelf voor het sponsorbedrag dat voor 103 procent wordt geschonken Even een gewetensvraag. Wat zou u doen wanneer uw webadres op ordinaire wijze werd ontvreemd? Zou u veel tijd, kosten en energie steken in het opsporen en straffen van de dader(s)? Met slepende rechtszaken als gevolg. Of haalt u uw schouders op en maakt u van de nood een deugd? Wij hebben gekozen voor het laatste. Tijd, geld en energie steken we graag in het bedienen van onze relaties, leden en lezers. In u dus. Onder het motto aan het KWF/Alpe d Huzes fonds. Het evenement draait op vrijwilligers en alle kosten worden door de deelnemers zelf gedragen. Daarnaast zorgt een strikt anti-strijkstokbeleid dat 100 procent van het ingezamelde geld ook daadwerkelijk ten goede komt aan het onderzoek naar de bestrijding en preventie van kanker. Het Servlas fietsteam bestaat uit vijf wielerfanaten die ernaar streven het maximale aantal beklimmingen te volbrengen. Om hun doel te bereiken probeert het team zich zo goed mogelijk voor te bereiden met trainingen in Nederland en ook in het buitenland. Veenman: Wij hebben het zo als iedereen allemaal erg druk maar de missie Anderen faciliteren en inspireren om Goed, Gezond en Gelukkig te kunnen leven met kanker is zo goed en belangrijk dat hier het motto geldt Opgeven is geen optie. Zie voor meer informatie ieder nadeel heeft zijn voordeel lanceren we met gepaste trots en een vleugje ironie ons nieuwe webadres, Zoals gezegd willen we van de nood een deugd maken. Dat betekent dat we gaan zorgen voor een fris en modern ontwerp en voor boeiende en actuele content. Geen opsporing verzocht dus, of CSI in de polder. Wel een nieuwe start met aantrekkelijk commerciële mogelijkheden voor uw bedrijf. Daarom: graag tot ziens op 8 9

7 LASPRODUCTEN mei 2011 PRODUCTENUITDELASWERELD Laskar heeft wereldprimeur: de lastoortstester Zelf eenvoudig, snel en betrouwbaar de conditie van uw MIG lastoorts testen? Dat kan nu eindelijk met de Weldkar Toortstester, en dit zonder gebruik te maken van dure multimeters. Met deze toortstester introduceert Laskar een heel nieuw product in de laswereld waarmee men gemakkelijk en snel zelf een diagnose kan stellen bij een storing aan een MIG lastoorts. Door de toortstester op de centraalaansluiting van uw gas- of watergekoelde MIG toorts te plaatsen, checkt de tester binnen enkele seconden de lastoorts op drie vitale punten. Switch: Hierbij wordt de conditie van de toortsschakelaar, inclusief het stuurstroomcircuit, getest. Power Cable: de staat van de stroom/waterkabel of coaxkabel wordt getest. Isolation: de isolatieweerstand wordt bij deze test tussen de stuurstroomdraden en de stroom/waterkabel gecontroleerd. Direct is af te lezen of de genoemde onderdelen nog goed zijn of vervangen moeten worden. Dankzij de geavanceerde elektronica is de uitkomst van de test altijd 100 procent betrouwbaar en kan men direct het defecte onderdeel vervangen. De toortstester is gebruiksvriendelijk, zonder toepassing van diverse schakelaars en knoppen. Het ontwerp is snel in gebruik en de MIG Toortstester past direct op een standaard MIG lastoorts met euroconnector. Minarc Evo-producten continueren het succes van de kleine giganten De Finse internationale fabrikant van lasapparatuur, Kemppi Oy, heeft een nieuwe industriële Minarc Evo-productenlijn gelanceerd. Deze productenlijn biedt de ideale oplossing voor mobiele lasprofessionals, in of rond de werkplaats of op locatie. De nieuwe Minarc Evo-productfamilie continueert het wereldwijde commerciële succes van de bekroonde klassieke Minarc-serie, die in 2001 voor het eerst op de markt kwam. Het Minarc Evo-assortiment biedt een keuze van MMA-, MIG/MAG- en DC TIG-lasapparaten die zich onderscheiden door gebruiksgemak en het feit dat zij makkelijk draagbaar zijn. De Minarc Evo-serie omvat vijf productmodellen. Alle producten leveren hun maximale uitgangsstroom bij 35 procent inschakelduur. Minarc Evo 150 is een 150 ampère apparaat voor MMA- en TIG-lassen. De Minarc Evo 150 weegt 5,8 kg. Voor het MIG/MAG-lassen zijn er twee 13 kg wegende MinarcMig-modellen die maximaal 170 en 200 ampère leveren. De MinarcTig 200 en 200 MLP-modellen zijn ontworpen voor DC TIG- en MMA-lassen. Ze wegen 11 kg en bieden 200 ampère bij 35 procent inschakelduur. 10 mei 2011 TECHNIEK GEVULDE DRADEN niet altijd hetzelfde resultaat IN DE HUIDIGE LASWERELD NEEMT HET GEBRUIK VAN GEVULDE DRAAD TOE. IN KWALITATIEF OPZICHT IS HET EEN PRIMA PRODUCT EN LEVERT HET PRODUCTIVITEIT OP. MAAR HOUD WEL REKENING MET VARIATIES DIE KUNNEN OPTREDEN DOOR DE RUIMTE DIE IN DE SPECIFICATIES ZIT? EEN ANALYSE. Otto Jan Huising, Gasunie FCAW XYZ charge 1 = FCAW XYZ charge 2 Invloed van verschillende charges gevulde draad van hetzelfde type 11

8 TECHNIEK mei 2011 mei 2011 TECHNIEK teeds meer bedrijven maken gebruik van Voor de rondlassen geldt dat er een oversterkte eis geldt Een tweede mogelijkheid was fitness for purpose, maar ene meer is mag van het andere wat minder zijn. Voor gevulde draad (FCAW). Zo zijn als gevolg van 13 procent op de minimum gespecificeerde rekgrens dit is voor een nieuwe leiding ook niet echt gewenst. Als de betreffende leidingen had dit tot gevolg dat in het ene van veel werkaanbod bij het Gasunie Noord-Zuid pro- van de buis en een 10 procent op de minimum trek- de resultaten echter voldoende zouden zijn om aan de geval het gebrek aan taaiheid door extra sterkte werd ject verschillende aannemers gaan zoeken naar methodes sterkte van de buis. Dit wordt geëist om te voorkomen nieuwbouwcriteria te voldoen, was er geen probleem. gecompenseerd en in het nadere geval het gebrek aan om hun productie met dezelfde en nieuwe lassers op te dat op een leiding alle rek door de las moet worden op- sterkte door extra taaiheid werd gecompenseerd. voeren. Daarbij zijn verschillende paden bewandeld, die genomen wanneer er langspanningen optreden. Op basis Wide plate testen en screening NDO met hetzelfde startpunt beginnen: het aanschaffen van van de beschikbare gevulde draden van de diverse fabri- Om dit te kunnen testen is voor beide projecten een Oorzaken mechanisatieapparatuur voor de toortshandeling. kanten is het goed mogelijk om aan deze eisen in alle tweetal wide plate testen uitgevoerd. Van de wide plates In het geval van speciale opdrachten werd na enige tijd lasposities te voldoen. Na enig experimenteren kwamen werd vastgesteld dat de mechanische waarden represen- duidelijk dat de dradenfabrikant de flux had aangepast Apparatuur voor FCAW lassen van rondlassen alle aannemers dan ook met LMK s die voldeden aan de tatief waren voor de gevonden afwijkingen. Tevens wer- om een gladder lasoppervlak te krijgen. Voor de proeven Naast de toepassing met de handtoorts is er apparatuur specificaties van Gasunie, NEN en EN den de resultaten van het Automatische Ultrasone volgens de norm van het lastoevoegmateriaal leverde dit in verschillende gradaties van mechanisatie op de markt. Het varieert van zeer uitgebreid instelbaar per graad De eerste waarschuwing Onderzoek gescreend op de maximale defect afmetingen die zich in de bewuste posities bevonden. Er is natuurlijk geen te lage waarden op. De vereiste waarden werden onder de hand in het lasmetaal nog steeds gehaald. Het buisomtrek tot een eenvoudig wagentje met een bewe- Het eerste teken aan de wand was echter de problemen een samenhang tussen toelaatbaarheid van fouten en lassen in positie gaf echter een ander, slechter, beeld. gende toortshouder, draadaanvoer, stelknoppen voor die de afdeling speciale opdrachten ondervond met de mechanische waarden van de lassen. Door de wide De rondlassen in de buisleiding met onvoldoende taai- toortspositie en een aan/uit knop. De keuzes die de aan- kwalificaties. Na uitgebreide proeven was een draad ge- plates uit te voeren met een kunstmatig defect dat maxi- heid rond de 6 uur positie hadden een andere oorzaak. nemers moesten maken, hingen af van de toekomstver- selecteerd waarmee een LMK werd gemaakt. Tijdens de maal door de Gasunie specificatie wordt toegestaan en Volgens de norm ISO voor gevulde draad mag wachting, de verwachte opbrengst en daarmee de beproevingen van deze LMK werd echter slechts een een wide plate met het grootste defect dat werkelijk het Ni gehalte voor een 1,5 procent Ni draad tussen de mogelijke investering. Tegelijk moest ook worden beslo- fractie van de eerder behaalde kerfslagwaarden gehaald. aanwezig is, kon worden bewezen dat de gevonden af- 1,3 en 1,8 procent zijn. De LMK was gemaakt met een ten welk pad werd ingeslagen. Want afhankelijk van de Hertesten gaven hetzelfde resultaat. Speciale Opdrach- wijkingen geen gevaar voor de integriteit van de gaslei- draad met 1,7 procent Ni en haalde daarmee de ge- mogelijkheden van de apparatuur zijn er meer mogelijk- ten heeft toen voor een ander merk en type draad geko- dingen waren. De resultaten voldeden aan de eisen zoals wenste kerfslagwaarden. De lassen waar de kerfslag niet heden voor verdere ontwikkeling zen (waar de resultaten wél goed bleven). gesteld worden in de NEN voor een nieuwe lei- voldeed, waren gelast met een charge draad waar slechts ding. Dit is te verklaren doordat het gedrag van de las in 1,3 procent Ni inzat. Ook hier werden de waarden zoals Standaard lasvoorbewerking Taaiheidsproblemen een leiding wordt bepaald door een combinatie van geëist in de norm van het lastoevoegmateriaal gehaald. Het eerste pad is het lassen van de standaard lasvoorbe- Daarna werd op een project een productielas uitgeno- sterkte, taaiheid en de aanwezige defecten. Praktisch ver- Bij de lassen met onvoldoende rek en treksterkte was de werking. Dit is een 30 graden lasbevel waarmee Gasunie men. Deze productielassen moeten conform de NEN taald betekent dat, binnen zekere grenzen, als er van het kwalificatie gemaakt met een draad die ruim boven de de pijpen bestelt en aanlevert aan de aannemer. Dit bete en de EN uit elke 25 km aangelegde kent het toepassen van een grondlaag gelast met een leiding plaats te vinden. ander proces dan FCAW. Daarna kan met het juiste type Tijdens de beproeving bleek dat de kerfslagwaarden tus- gevulde draad de las worden gevuld en gecapt. sen de 4 uur en 8 uur positie niet aan de vereiste waarden van minimaal 40 Joule bij -20 C voldeden. De Lasvoorbewerking nabewerken in het veld gevonden waarde was minder dan 30 Joule bij -20 C. Het tweede pad is het lassen met een aangepaste lasvoorbewerking. Hierbij wordt een gesloten J-naad in het Sterkteproblemen veld aangebracht en met een massieve draad geheel ge- Nog geen twee maanden later werd op een ander project last. Afhankelijk van het grondlaagproces kan dit met of geconstateerd dat de rekgrens en treksterkte van de daar zonder koperen backing worden uitgevoerd. Dit tweede uitgenomen productielas tussen de 10 uur en 2 uur posi- pad vraagt automatisering die volledig instelbaar is. Met tie niet aan de eisen voldeed. In het beste geval was dit deze naadvorm is het ook mogelijk om gemechaniseerd matching. Maar zoals eerder al aangegeven, is dit niet zonder een backing van koperen schoenen de grondnaad gewenst. De kerfslagwaarden waren rond de 60 Joule te lassen. bij -20 C. Eisen Gasunie specificatie Wat nu? Voor het lassen van rondlassen van de gasleidingen heeft Wat was nu de beste oplossing? De lassen uitsnijden en Gasunie een eigen specificatie die gebaseerd op de NEN opnieuw lassen was wel een optie maar niet de eerste en de daarin genoemde EN Voor de ontwerptemperatuur heeft Gasunie vastgesteld dat alle lei- het project, de grote kosten en procedurele problemen keus. Vooral vanwege de gewenste opleverdatum van dingwerk geschikt moet zijn voor een ontwerptemperatuur van -20 C. Dit betekent dat een kerfslagwaarde van gevallen al grotendeels weer onder de grond. die dit met zich meebracht. De leidingen lagen in beide 40 Joule gemiddeld bij -20 C gehaald moet worden

9 TECHNIEK mei 2011 door de norm vereiste minimum waarden zat. De rekgrens op het 3.1 certificaat was meer dan 100 N/mm2 boven de minimum rekgrens. De waarden van de charges waarmee de rondlassen waren gelast die niet volde- CARBON den, zaten echter net boven de minimum vereiste grens volgens de norm van het lastoevoegmateriaal. Maatregelen Wij - als opdrachtgever - hebben na het ontdekken van deze problemen onze specificaties voor het lassen aangepast. Wij eisen dat per charge gevulde draad een LMK wordt gemaakt. Maar het kan zijn dat er laswerk wordt gemaakt voor een opdrachtgever die niet dit soort Cassette met slijpstand eisen stelt. Betekent zoiets dan dat men geen voorzorgs- Maximale bescherming maatregelen moet nemen? Dat is een vorm van slecht Optimaal draagcomfort vakmanschap. Een zichzelf respecterend bedrijf kan de volgende stappen zetten om te voorkomen dat er werk Extreem helder zicht wordt afgeleverd dat niet aan de eisen voldoet: Geschikt voor elk las- en slijpproces Verifieer de uitgangswaarden, chemisch en mechanisch van de draad waarmee u de proeflas voor u Cassette specificaties LMK maakt. Afmeting filter cassette 110 x 90 x 8,5 mm Afmeting zichtveld 96 x 42 mm Controleer bij volgende charges of er grote afwijkingen zijn en anticipeer erop met een kleine testlas of als de afwijkingen groot zijn met een nieuwe LMK. Als u de keuze hebt; kies een draad voor de LMK die niet extreem boven de minimum vereiste waarden zit Gebruik een draad niet te ver buiten het toepassingsgebied waarvoor de fabrikant deze heeft bedoeld. De kans neemt dan af dat er veranderingen in de samen stelling worden gemaakt met nadelige gevolgen. Gevulde draden zijn een kwalitatief goed product. Maar Kleurinstelling traploos 4-9 /13 Reactietijd 0,1 ms Lichtgevoeligheid traploos instelbaar Aantal lassensoren 2 Vertragingstijd traploos 0,1-0,9 sec. Werktemperatuur -10 C-55 C Slijpstand ja Energie zonnecel & lithium batterij Gewicht compleet 517 gram NEN /EN 175 B geschikt voor slijpen EN 379 1/3/1 houd wel rekening met variaties die kunnen optreden door de ruimte die in de specificaties zit. Lassen met gevulde draden was tot 2008 in de gasleidingbouw geen common practice in Nederland. Er was hoofdzakelijk één aannemer mee actief. Maar tot dan toe waren er nog geen grote problemen geweest met de mechanische waarden in gelaste toestand van de FCAW afgelaste leidingen. 89,95 excl. BTW Bestelnr De lasopbouw was twee of drie lagen cellulose en daarna met gevulde draad de las vullen en cappen. Op het moment dat duidelijk werd dat er veel werk in de Noord-Zuid route van Gasunie aankwam stapten ook aannemers in het fenomeen gemechaniseerd lassen. Bij Gasunie afdeling Speciale Opdrachten werd het lassen van de langslassen van gedeelde T-stukken met FCAW ontwikkeld. Ook hier gaf de grote hoeveelheid aanboringen die verricht moest worden een boost aan geautomatiseerd lassen. Met dank aan de lastechnische diensten van: A. Hak Leidingbouw en Visser & Smit Hanab voor de foto s. Keep Watching Kijk voor een volledig dealeroverzicht op: Of bel Vlamboog B.V. tel.: voor een dealer bij u in de buurt. 14

10 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Verbeteren en vernieuwen De bevlogenheid van Paul Doeswijk en zijn afdeling Opleidingen ZIJN AGENDA PUILT UIT. MAAR VOOR LASTECHNIEK MAAKT HIJ GRAAG TIJD VRIJ OM DE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN VAN ZIJN AFDELING TE BELICHTEN. IN GESPREK MET PAUL DOESWIJK, MANAGER OPLEIDINGEN VAN HET NIL: LASSEN IS HIP. Paspoort Er zijn: Naam Paul Doeswijk 99 scholen voor handvaardigheidsopleidingen; Woonplaats Delft 25 NIL erkende opleidingsinstituten voor Leeftijd 41 handvaardigheid niveau 3 en 4; Opleidingen LTS, MTS, lerarenopleiding en diverse Post-HBO-Opleidingen 26 NIL erkende opleidingsinstituten voor kaderopleidingen; Werk Sinds 1 februari 2011 Manager Opleidingen bij het NIL examens handvaardigheid opleidingen; Ruim 400 examens kaderopleidingen; Hobby s Hardlopen en mens & techniek 8 examencommissies; Motto Wat je wilt, kun je ook 30 examinatoren handvaardigheid. Pieter Smittenaar ij zit nog wat onwennig achter zijn overvolle bureau. Het is heel snel gegaan allemaal, maar voor ik het wist mocht ik me manager Opleidingen noemen. Als hij opstaat om koffie in te schenken, valt op dat hij stijf, zelfs enigszins mank loopt. Ik heb gisteren de marathon van Rotterdam gedaan verklaart hij zijn stijfheid. Een schitterende ervaring, waar je gigantisch veel energie van krijgt. Het is wel duidelijk waar hij die energie in kan stoppen de komende maanden. Het zijn inderdaad drukke tijden bij ons op de afdeling. Soms lijkt het wel alsof alles prioriteit heeft. Lesmateriaal Veel aandacht gaat momenteel uit naar de herziening van het lesmateriaal handvaardigheid. Dat is een project dat zijn weerga niet kent. De tijdsdruk is bovendien groot, want medio september moet alles gereed zijn. De herziening was nodig om up-to-date te blijven. Maar het maakt ook onderdeel uit van een groter plan, namelijk kwaliteitsverbetering. Dat is een term die als een rode draad door al onze activiteiten loopt. We gaan het redden, daar ben ik van overtuigd, maar een krachttoer wordt het zeker, ook al omdat we naast het traditionele lesmateriaal onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor powerpoint-presentaties en de inzet van nieuwe media. Tussendoor organiseren we ook nog eventjes een presentatiedag. Moet kunnen, toch? De afdeling opleidingen bestaat naast Paul Doeswijk verder uit Karin Havinga, Gerda de Feiter en Oki Dolfing. Zij zorgen er als team onder andere voor dat het lesmateriaal, de examens en de examinatoren op het juiste moment op de juiste plaats zijn. Uiteraard zijn zij pas tevreden als ze dit traject kunnen afsluiten met het verstrekken van een NIL-diploma. Examenbank Naast de herziening van het lesmateriaal handvaardigheid, staat ook de verbetering van de examens hoog op de agenda. Paul: Zo willen we onder meer een examenbank opzetten. De bedoeling is dat we met deze examenbank iedere keer weer een uniek examen kunnen samenstellen. Voordat we zover zijn, moet het huidige vragenbestand eerst worden gescreend met het vernieuwde lesmateriaal en verder worden aangevuld. En voor we de examenbank kunnen vullen met vragen, moet eerst een goede structuur worden opgezet. Daar wordt nu op de achtergrond al heel hard aan gewerkt. Het project nieuwe examens is complex van aard. Dat komt omdat we hierbij ook te maken hebben met internationale impulsen, vanuit Brussel en Portugal Trein Het belangrijkste doel van de afdelings-inspanningen onthult hij het laatst. We doen er alles aan om kinderen te laten beseffen dat lassen een prachtig beroep is en dat het heel veel mogelijkheden biedt. Het is bovendien een verantwoordelijk vak waarvan je de producten en resultaten dagelijks in de maatschappij om je heen ziet. Je staat er alleen niet zo bij stil. Als je in de trein zit, vertrouw je erop dat zo n trein soepeltjes een wissel pakt en van spoor verandert. Dat vind je doodnormaal. Maar dat vertrouwen heb je wel te danken aan de vakmanschap van een lasser die zo n wissel uiterst secuur en professioneel heeft vervaardigd. Om van scholieren toekomstige lassers te maken, moet je ze via allerlei verschillende kanalen benaderen. Zo ben ik er persoonlijk van overtuigd dat er een cruciale rol is weggelegd voor de ouders. Momenteel onderzoeken we hoe we die nadrukkelijker kunnen bereiken. Hoe de boodschap aan die ouders luidt? Lassen is gewoon hartstikke hip.

11 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Vernieuwing NIL lesstof DE REPUTATIE VAN EEN NIL DIPLOMA IS AL DECENNIALANG ONOMSTREDEN. EEN NIL DIPLOMA STAAT GARANT VOOR KWALITEIT. HET NIVEAU EN DE ACTUALITEIT VAN DE LESSTOF VORMEN DE BASIS VOOR DE WAARDE VAN DE DIPLOMA S EN CERTIFICATEN. EENS IN DE ZOVEEL TIJD IS DE LESSTOF AAN EEN GRONDIGE VERNIEUWING TOE. ZO N VERNIEUWINGSTRAJECT HEEFT ZICH DE AFGELOPEN JAREN ACHTER DE SCHERMEN AFGESPEELD. NU IS HET TIJD OM DE VERANDERINGEN WERELDKUNDIG TE MAKEN. LASTECHNIEK OVER HET WIE, WAT EN WAAROM. Kleurrijke krachttoer Pieter Smittenaar/Leo Vermeulen/Roger van den Brekel De afgelopen jaren is er bij het NIL hard gewerkt aan vernieuwing van lesstof. Lesstof is altijd aan veroudering onderhevig; door voortschrijdende inzichten en kennis. Zo zijn er ontwikkelingen en optimalisaties op het gebied van las- en verbindingsprocessen. Grote stappen worden de laatste jaren gemaakt in de laserlastechnologie maar ook de meer conventionele MIG/MAG processen kennen grote ontwikkelingen in uitvoeringsvormen, zoals de koude boogvarianten. Staalfabrikanten ontwikkelen steeds nieuwe staalsoorten. Van veel van deze nieuwe materialen is beschreven hoe het is gesteld met de lasbaarheid. En als de lasbaarheid onmogelijk is, zullen andere verbindingstechnieken worden overwogen zoals solderen, mechanisch verbinden of lijmen. Via Europese regelgeving probeert men de veiligheid van constructies te vergroten. Deze nieuwe regelgeven in de vorm van Eurocodes, normen en richtlijnen hebben directe invloed op het ontwerpen van lasdetails. Ook nationale wetgeving op het gebied van de arbeidsomstandigheden wijzigt. Denk hierbij aan de verlaagde grenswaarde voor lasrook die sinds 2010 van kracht is. Normen op het gebied van aanduidingen van materialen, lastoevoegmaterialen, lasserkwalificaties en lasmethodekwalificaties veranderen met de regelmaat van de klok. Aan al deze zaken is in het nieuwe lesmateriaal veel aandacht besteed. Om zodoende de lastechnici van morgen goed voor te bereiden op hun taak in een steeds complexer wordende laspraktijk

12 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN De randvoorwaarden voor de lesstof vernieuwing zijn: Leesniveau afgestemd op de doelgroep Volgens de reglementen en internationale guidelines Laatste stand van de techniek Zoveel mogelijk in kleur Herkenbare, uniforme opmaak en stijl in een digitaal bestand IWE lesboeken Voor de vernieuwing van de IWE lesboeken die zijn afgestemd op de IIW IAB guideline IAB , is een groot aantal schrijvers benaderd die dit zouden kunnen uitvoeren met hun ervaring en expertise. De leidraad voor iedere schrijver is de IAB guideline, waarbij voor ieder lesuur minimaal vier bladzijden geschreven of herschreven moest worden. Bij een aantal hoofdstukken was het niet nodig om nieuwe tekst te schrijven. Het toevoegen of veranderen van de laatste normen en het plaatsen van kleurenafbeeldingen was hierbij reeds voldoende. Maar bij het grootste deel van de hoofdstukken moest de tekst drastisch herschreven worden. Met name blok III, Constructie en Ontwerp, moest compleet op de schop. Een uiterst tijdrovende klus. IWI-C lesboeken De cursus NIL-beoordelaar is sinds jaar en dag bij menigeen bekend. Maar nu er een internationale variant voorhanden is, namelijk de IWI-C, wordt deze cursus logischerwijs vervangen. Net als bij de schakelcursus IWT was ook hier het aantal auteurs en co-lezers beperkter dan bij het IWE lesmateriaal en kon de tijdsplanning strak worden aangehouden. Handvaardigheidopleidingen Iedere lasser in Nederland heeft er wel mee te maken gehad: de lesboeken voor de handvaardigheidopleidingen (HVO) NIL niveau 1 tot en met 4. De examenvraagstukken voldoen aan de examenreglementen maar de examenvragen waren helaas níet altijd terug te vinden in de oude lesstof. De huidige vernieuwing heeft als uitgangspunt dat alle antwoorden op de examenvraagstukken zijn terug te vinden in de lesboeken. Het nieuwe HVO lesmateriaal biedt een goede basis als voorbereiding op het lasexamen en zal samen met praktijklessen positief bijdrage leveren aan het vereiste vakmanschap van de lasser. Geen enkel ander vak heeft zo n metamorfose ondergaan als deze opleiding. Let straks vooral op de PowerPoint presentaties voor docenten. Schakelcursus IWT De schakelcursus ScIWT wordt sinds lange tijd gegeven. Ervaren docenten van verschillende opleidingsinstituten hebben een grote bijdrage geleverd om deze lesstof per vak te screenen. Het resultaat is een beter lesboek dat tijdens de contacturen en tijdens de studie thuis een beter handvat zal bieden als voorbereiding op het ScIWT-examen. Het NIL dankt de volgende personen voor hun bijdrage aan de nieuwe lesstof: Karel Bekkers, René van den Berg, Tim Blok, Kees Brak, Roger van den Brekel, Patrick Bulcke, Pascal Dessens, Ton van Deudekom, Piet Dielemans, Onno Dijkstra, Theo de Haan, Paul Hartgers, Jan Heselmans, Wim Hofman, Kees de Hoog, Jack Hoving, Fré Karsijns, Marchel Kaspers, Geri van Krieken, Jan De Lathouwers, Theo Luijendijk, Jan de Man, Fred Neessen, Rene Paans, Wim Pors, Ad de Roode, Arjan Roza, Peter Ruijters, Henk Schipper, Felix Soons, Ruud Verbeek, Peter Verkaik, Leo Vermeulen, Margriet Wennekes, Cees van de Wiel, Cees Wieringa, Herman Wildschut

13 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN IWE - International Welding Engineer (Laspraktijkingenieur) De opleiding tot International Welding Engineer is voor ingenieurs die regelmatig te maken hebben met de lastechniek. Het gaat met name om medewerkers van productie- en onderhoudsafdelingen, constructie- en ingenieursbureaus, kwaliteitsafdelingen en laboratoria. De richtlijnen van het International Institute of Welding (IIW) bepalen de opleiding. Alleen door het NIL erkende opleidingsinstellingen verzorgen de opleiding. De cursus duurt één tot twee jaar en is verdeeld in vier modules. De minimale eisen van toelating zijn: Diploma van een Technische Universiteit of een Hogere Technische School in de Werktuigbouwkunde, Materiaalkunde, Civiele Techniek/Weg- en Waterbouwkunde, Maritieme Techniek/Scheepsbouwkunde of Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek/Vliegtuigbouwkunde. Of een diploma in een andere richting, met voldoende ervaring op het gebied van de lastechniek. De examencommissie beoordeelt of dat het geval is. Schakelcursus Middelbare Lastechniek (ScIWT) De Schakelcursus Middelbare Lastechniek is een opleiding voor wie de cursus International Welding Technologist (IWT) wil volgen, maar niet voldoet aan de toelatingseisen van IWT. De volledige opleiding duurt één schooljaar en bestaat voornamelijk uit theoretische vakken die moeten leiden tot het MBO-4 niveau. Het gaat om de volgende vakken: Elektrotechniek Sterkteleer Materialenkennis Organisatie Rapportage Lezen van constructietekeningen Wiskunde De minimale eisen van toelating zijn het bezit van een diploma van de beroepsbegeleidende leerweg (BBL), aangevuld met lashandvaardigheidsdiploma s (NIL). Wie een andere, gelijkwaardige vooropleiding heeft gehad, kan ook worden toegelaten. De cursusleiding beslist daarover. Lasinspecteur - IWI (International Welding Inspector) De rol van een lasinspecteur begint al ruim voor de aanvang van het laswerk. Een lasinspecteur moet op de hoogte zijn van de relevante normen en deze kunnen toepassen. De inspecteur is betrokken bij de voorbereiding, uitvoering en tijdens de eindcontrole van het laswerk. Het International Institute of Welding (IIW) heeft een guideline uitgebracht voor inspectiepersoneel. Daarin worden drie niveaus onderscheiden, afhankelijk van de vooropleiding: International Welding Inspector Comprehensive (IWI-C) International Welding Inspector Standars (IWI-S) International Welding Inspector Basic (IWI-B) Met het gereedkomen van de IWI-C lesstof is er dus in Nederland een lasinspecteur opleiding op het hoogste niveau mogelijk. Voor het volgen van de IWI-C opleiding is het diploma International Welding Engineer of International Technologist noodzakelijk. Onderwerpen die aan bod komen zijn: Algemene inleiding tot inspectie van laswerk Mechanisch testen van lasverbindingen (DO) Lasonvolkomenheden Testmethoden (NDO) Kwaliteitsborging Het managen van de functie inspecteur Praktisch werk Handvaardigheidopleidingen De handvaardigheidopleidingen zijn bestemd voor iedereen die zich wil bekwamen als lasser. De opleidingen bestaan voornamelijk uit laspraktijk oefeningen. De bijbehorende theorie is bedoeld om het laswerk goed, snel en veilig te kunnen uitvoeren. Handvaardigheidsopleidingen zijn er in vier niveaus en kunnen in de volgende lasprocessen worden uitgevoerd: Booglassen met beklede elektroden MIG- en MAG-lassen TIG-lassen Autogeenlassen 22 23

14 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Nieuwe EWF richtlijn 24 lascoördinatoren voor EN 1090 MEDIO 2010 IS IN DE ALGEMENE VERGADERING VAN DE EWF IN CAMBRIDGE EEN DISCUSSIE ONTSTAAN OVER DE INVULLING VAN DE EISEN VOOR LASCOÖRDINATIE VANUIT DE NIEUWE NORM EN HET HOGE NIVEAU ( C ) VORMT GEEN PROBLEEM, DE (E)IWT EN (E)IWE ZIJN PRIMA IN STAAT OM DE BEHOEFTEN OP DIT NIVEAU ADEQUAAT IN TE VULLEN. EWF VOORZIET ECHTER EEN PROBLEEM IN HET B EN S NIVEAU, WAAR VEEL KLEINE BEDRIJVEN ACTIEF ZIJN EN WAAR HET VRIJWEL ZEKER EEN PROBLEEM GAAT WORDEN OM DE FUNCTIE VAN LASCOÖRDINATOR ZINVOL IN TE VULLEN. Henk J.M. Bodt IWE, voorzitter EWF ad-hoc werkgroep EN 1090 De discussie resulteerde in de aanstelling van een ad-hoc werkgroep die hiervoor een oplossing moest zoeken. Het resultaat ligt op het moment van schrijven van dit artikel als EWF pr652 ter stemming bij de leden van de EWF. De uitdaging Veel bedrijven in de staalbouwsector zien de datum 1 juli 2012 snel naderen. Dan wordt de EN 1090 voor nieuwe contracten formeel verplicht binnen de EU. Deze normenserie stelt duidelijke eisen aan de functie van lascoördinator binnen de organisatie. De verplichting ligt bij bijna alle kwaliteitsniveaus ( EXC 2, 3 en 4 ). In de tabel 1 (gelijk aan tabel 14 uit de EN ) wordt duidelijk waar het specifieke toepassingsgebied van de nieuwe richtlijn wordt gevonden: bij bedrijven die in EXC 2 produceren en dan nog in de kleinere materiaaldiktes. De European Federation for Welding Joining and Cutting (EWF) heeft gemeend de bestaande opleidingenstructuur te moeten uitbreiden om de invulling van de functie lascoördinator onder de EN breder mogelijk te maken. Dit resulteert in een nieuwe richtlijn (EWF 652). De nieuwe richtlijn is voornamelijk bedoeld om mensen tegemoet te komen die reeds een vergelijkbare functie in het bedrijfsleven vervullen maar niet over de vereiste papieren beschikken. Dit personeel heeft dringend behoefte aan een formele erkenning van hun kennis en ervaring als (verantwoordelijk) lascoördinator (R)WC op het niveau B (basiskennis) of S (specifieke kennis) van de EN De doelstelling van de nieuwe opleidingsstructuur is personeel op te leiden dat aan de criteria voor (R)WC voldoet en dat essentiële knowhow en ervaring heeft in de betrokken gebieden teneinde te kunnen voldoen aan de eisen van de EN en van de daarin genoemde EN-ISO Natuurlijk is het zo dat de bezitters van een (E)IWS, (E)IWT en (E)IWE diploma algemeen worden geaccepteerd als personen die de hierboven genoemde niveaus prima kunnen invullen. Het diploma dat via de nieuwe richtlijn kan worden behaald, geeft het bewijs dat de algemene en specifieke technische kennis van een kandidaat met positief resultaat is getoetst. Wellicht ten overvloede betekent dit nadrukkelijk niet dat de kandidaat automatisch Lascoördinator wordt; dit is een functie binnen een bedrijf en vereist dus een aanstelling. De opleiding De opleiding bestaat uit een aantal korte modulen: lasprocessen en apparatuur, materialen en materiaalgedrag bij het lassen, constructie en ontwerp en fabricage en toepassingen zoals deze bekend zijn uit de bestaande syllabus voor de EWF/IIW opleidingen (IAB doc. 252). Een belangrijke toevoeging wordt gevormd door het gedeelte dat specifiek geënt is op de eisen voor de functie en is gespecificeerd in een seminar. In dit seminar komen onderwerpen aan de orde als: achtergronden van de EN , beschouwing van de gestelde technische eisen, laspersoneel, lasapparatuur, productieplanning, kwalificatie van lasprocedures, WPS-en en lasinstructies, lastoevoegmaterialen, basismaterialen, inspectie en testen voor-, tijdens en na het lassen, afwijkingen, corrigerende maatregelen en kwaliteitsdocumenten en kalibratie van meet-, inspectie- en testapparatuur. Een en ander is geheel afgestemd op de staalbouw. Tabel 1. Toepassingsgebied van de EWF richtlijn (witte gebied) a Kolomvoetplaten en kopplaten 50 mm b Kolomvoetplaten en kopplaten 75 mm c Voor staal tot en met S275 is niveau S voldoende d Voor staal N, NL, M en ML is niveau S voldoende 25

15 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Toelating tot de opleidingen schriftelijk worden bevestigd en worden goedgekeurd Vervolgcursussen De ad-hoc werkgroep van de EWF heeft veel aandacht door het NIL (als Authorised National Body (ANB) De indeling en opzet van de syllabus van de bestaande besteed aan de toelatingscriteria voor deze opleidingen. voor Nederland). De cursus duurt minimaal 120 uur opleidingen is in grote lijnen aangehouden. Alleen zijn Uitgebreide discussie heeft geleid tot een vrij complexe voor het S niveau en 65 uur voor het B niveau. alle zaken die geen betrekking hebben op de staalbouw structuur, waarbij nadrukkelijk een opening is gemaakt voor mensen met ervaring. Afsluitend examen eruit verwijderd. Daarmee wordt bereikt dat wanneer een cursist die de De opleiding voor het S niveau kan worden gevolgd Zoals alle EWF/IIW opleidingen, geldt ook hier dat de EWF opleiding voor de EN met goed gevolg door personen die aan de toelatingscriteria voor de cursussen moeten worden afgesloten met een examen. heeft afgerond en zich verder wil bekwamen in het las- (E)IWS, (E)IWT of (E)IWE voldoen, werkzaam zijn in Dit eindexamen staat onder controle van de nationale vak door bijvoorbeeld de studie voor IWT of IWE te de staalconstructiewereld als lascoördinator en aantoon- organisatie (NIL) en wordt afgenomen in schriftelijke gaan volgen, via een alternatieve route versneld de bare ervaring hebben in de specifieke materiaalsoorten én mondelinge vorm. betreffende opleiding kan doorlopen. Hierbij kunnen de en diktegebieden zoals in tabel 1 wordt aangegeven (de Het schriftelijk examen heeft een nadruk op de inhoud behaalde resultaten in deze nieuwe EWF opleiding mee- richtlijn geeft hierover uitgebreid informatie). van het seminar, het mondeling examen moet de gehele tellen in de dan te volgen opleiding. Uiteraard is het ter Een tweede route geeft rechtstreeks toegang tot een syllabus beslaan. beoordeling van de nationale organisatie (NIL) om hier- tussentijds examen, alvorens het seminar kan worden Na het met succes doorlopen van het examen, wordt aan verdere invulling en consequenties te verbinden. gevolgd en betreft personen die het niveau van (E)IWS door de ANB (NIL) een diploma uitgegeven, dat Euro- hebben en over vergelijkbare ervaring beschikken als pees wordt erkend. hierboven. Op het moment van schrijven ligt de EWF Richtlijn de consequenties van de nieuwe opleidingen in haar De opleiding voor het B niveau kan worden gestart Ten overvloede nog even de opmerking dat een dergelijk 652 ter goedkeuring bij de leden. De goedkeurings- kwaliteitssysteem onderbrengen (volgens de eisen wanneer aan de volgende criteria is voldaan: diploma géén vrijbrief is voor lascoördinatie activiteiten. periode loopt tot begin. Verwachtingen, gebaseerd van EWF 416). Daarna kan NIL als ANB bij haar Relatief korte werkervaring op niveau van een lascoör- Met een dergelijk diploma kan de bezitter door zijn op de ontvangen reacties gedurende eerdere com- Lead Assessor van IIW/EWF uitbreiding van haar dinator (volledige opleiding), langere werkervaring als werkgever worden aangesteld als lascoördinator binnen mentaarronden, zijn positief. Het is vooralsnog alleen bevoegdheden aanvragen (een extension of scope), lascoördinator (tussentijds examen, seminar en eind- het eerder aangegeven toepassingsgebied, maar die aan- Noorwegen die problemen heeft met een lascoördi- die naar verwachting snel zal kunnen worden ver- toets) en diegenen die in het bezit zijn van een EWP/IWP stelling moet dan wel in het kwaliteitssysteem van de nator niveau B, die de syllabus heeft door-lopen leend. Daarna kan NIL de opleiding aan de geïnteres- diploma (alleen seminar en eindtoets). In alle gevallen werkgever zijn verwerkt, inclusief de bijbehorende taken maar die slechts een EWP/IWP diploma als basis seerde opleidingscentra ter beschikking stellen, moet de ervaring die wordt vereist door de werkgever en verantwoordelijkheden. heeft. Zij hebben vanuit de offshore problemen hier- nadat de vereiste toetsing daarvan met positief resul- mee. taat is uitgevoerd. Naar alle waarschijnlijkheid blijft dit het enige serieuze commentaar en zal de stemming verder positief Houd de NIL website in de gaten over de definitieve uitpakken. De procedure is daarna als volgt: NIL zal beschikbaarheid van deze opleiding in Nederland

16 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Meer vraag naar specifieke opleidingen DE VRAAG NAAR OPLEIDINGEN - OOK OP LASGEBIED - TREKT WEER AAN, CONSTATEERT STODT TOEKOMSTTECHNIEK. EEN POSITIEVE ONTWIKKELING, WANT MET KWALITEIT OP DE WERKVLOER BLIJFT DE STERKE MAAKINDUSTRIE IN NEDERLAND BEHOUDEN. BERT SMIT EN ERIK VAN IJS VAN DE BEDRIJFSOPLEIDINGENTAK VAN STODT TOEKOMST- TECHNIEK CONSTATEREN DAARNAAST DAT DE VRAAG NAAR OPLEIDINGEN STEEDS SPECIFIEKER WORDT. Jaap van Sandijk ls gevolg van de nieuwe Europese norm EN , die in 2012 ingaat, worden lastrajecten straks van a tot z nauwkeurig omschreven. Hierdoor neemt de vraag naar specifieke opleidingen toe. Opdrachtgevers gaan steeds meer vragen om lassers met specifieke vaardigheden. Als gevolg daarvan merken wij dat bedrijven om steeds specifiekere cursussen vragen, zegt Erik van IJs, opleidingsadviseur bij STODT Toekomsttechniek. Daarop zijn we steeds meer aan het inspelen. Bert Smit, vakgroepmanager WTB en Kunststoffen, signaleert naast die specifiekere vraag ook een herwaardering van het diploma. Zeker tijdens de crisis merken we dat men in de maakindustrie meer gespitst is op diploma s. Het aantoonbaar over kennis en vaardigheden beschikken wordt steeds belangrijker. Een cursus op niveau bewijst nu meer dan ooit zijn waarde. Door die veranderingen in de opleidingenmarkt wordt het als aanbieder belangrijker om naar de klant te luisteren en maatwerk te leveren. Smit: Standaardlesjes afdraaien kan steeds minder. Je moet vooraf de klant bezoeken en bij dit bedrijf de cursist onder de loep nemen: wat beheerst hij nu, wat wil hij leren? Wat wordt aan het eind van de cursus van hem verwacht? Een aanpak die STODT Toekomsttechniek al sinds jaar en dag hanteert, vervolgt de vakgroepmanager. Onze docenten zijn specialisten uit de praktijk en zijn steengoed in hun werk. Het zijn vaklieden die in korte tijd de goede vakman beter kunnen maken. Ze passen het cursusaanbod aan de cursist en het bedrijf aan. Doordat wij 28 luisteren vóórdat we gaan lesgeven, spelen onze specialisten sneller in op de praktijk. En beantwoorden we inhoudelijk aan de vraag van de klant. Want samen met hem bepalen we de inhoud van een cursus die leidt tot een certificaat. Kleine groepen (een lasdocent krijgt niet meer dan vijf tot zes cursisten) en intensieve aandacht spelen overigens ook een belangrijke rol in het succesverhaal, aldus Van IJs en Smit. Zorgen Cursussen van STODT Toekomsttechniek worden gegeven op diverse locaties, maar kunnen ook als maatwerk bij het bedrijf zelf worden gegeven. Wat is eigenlijk de meerwaarde van dat laatste? Door les te geven op de werkvloer van de klant, krijgt de cursus nog meer diepgang, zegt Smit. Bovendien kan het veel praktischer zijn doordat je reistijd wint. Veel bedrijven kiezen er voor om rond half vier in de middag te beginnen en na een maaltijd op het bedrijf s avonds de cursus voort te zetten. Ondanks de aantrekkende markt in opleidingenland maken Smit en Van IJs zich ook zorgen. Ze betreuren het dat de subsidiemogelijkheden voor opleidingen zijn afgenomen. Zeker nu, in een periode waarin de economie zich nog maar voorzichtig aan het herstellen is. De marges in de sector staan onder druk en iedereen weet dat lasopleidingen niet de goedkoopste zijn. Er is een behoorlijke vraag naar opleidingen, maar tegelijkertijd horen we dat de subsidiekraan dichter wordt gedraaid. Tja, dat maakt het er niet makkelijker op, taxeert Bert Smit. Ook de toekomst baart hem zorgen. Met name het lage aantal leerlingen dat kiest voor techniek vind ik zorgwekkend. De beeldvorming van de metaal is gedateerd. De sector wordt nog steeds ten onrechte geassocieerd met vies werk en lage betaling. Met het oog op de grote uitstroom die er aan komt en de kleine instroom die daarop volgt, is dat echt een punt van zorg. Het antwoord op die zorgen wordt door STODT Toekomsttechniek deels gegeven in de vorm van nieuwe cursussen. Zo wijst Smit op de nieuwe geschiktheidtest, die het (door het testen op een aantal specifieke kenmerken) mogelijk maakt om in korte tijd aan te geven of een medewerker geschikt is voor een bepaalde opleiding. Daarnaast wijst hij op de nieuw ontwikkelde Kenniscapsules. Centraal in deze opleiding staat het vastleggen van cruciale vaktechnische kennis. Want met het vertrek van experts (door pensioen of een andere baan) gaat ook veel kennis in het bedrijf en in de sector verloren. Genoeg werk aan de winkel dus, voor zowel bedrijven als opleiders. 29

17 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Introductie van EWF lijmopleiding Lijmen als innovatie binnen de RDM campus in Rotterdam met als innovatie lijmen. Er doen vier landen mee aan dit project (Duitsland, België, Engeland en Nederland). Op de RDM Campus in Rotterdam vinden vergaande Bij het integreren van de EWF lijmopleidingen (als keuzevak) ontwikkelingen plaats met betrekking tot een onderwijsmodel in het bestaande onderwijsmodel is het Neder- waarbij innovaties uit het bedrijfsleven samen lands Instituut voor Lastechniek (NIL) nauw betrokken. met leerlingen van het Albeda College (mbo), studenten De RDM Campus (Hoge school Rotterdam en het Albeda door het NIL in Nederland College) heeft in dit verband gekozen om de drie van de Hoge school Rotterdam (hbo) worden toegepast binnen de innovatieteam. Dit model van bedrijfsleven, EWF lijmopleidingen te gaan aanbieden. Dit project mbo, hbo wordt momenteel verder uitgewerkt. wordt vanuit Europa gesubsidieerd. Inmiddels heeft het Innovaties Hechtingsinstituut van de TU Delft, met zijn expertise IN DE INDUSTRIE IS EEN STEEDS GROTERE BELANGSTELLING VOOR INDUSTRIËLE Binnen verschillende branches vinden er ontwikkelingen op het gebied van lijmen, zich aangesloten bij het samenwerkingsverband op de RDM Campus. Eind 2010 zijn plaats. De op de RDM campus geconcentreerde brancherichtingen LIJMTECHNIEKEN ALS VERBINDINGSTECHNIEK. IN VERSCHILLENDE BRANCHES BEGINT zijn Powering (duurzame energie), Buil- vijf docenten van de RDM Campus opgeleid voor de DE LIJMTECHNIEK NU DOOR TE DRINGEN. ding (duurzaam bouwen)en Moving (transport). Een EAB. verbinding tussen de drie richtingen is Maintenance. In dit kader loopt er op de RDM campus het Europese Planning voor 2011 Marcel van Teylingen maintenanceproject the Port is Yours (POYO project) In de loop van 2011 zal de bouw en inrichting van het Centre of excellence op de RDM Campus worden gerealiseerd oals onder andere in de bouw, daar worden steeds vaker lijmverbindingen toegepast, niet alleen om tegels tegen gevels aan te lijmen maar ook om prefab muren van bakstenen aan elkaar te lijmen. De belangstelling voor lijmen brengt de behoefte aan vakmensen op het gebied van lijmtechnieken met zich mee. en het traject Train de Trainer van start gaan, waarbij een aantal docenten wordt opgeleid voor de EAS en de EAE. Het NIL zal een audit uitvoeren voor erkenning op de RDM Campus van het Centre of Excellence voor lijmopleidingen in het reguliere onderwijs. Zij zal starten met het aanbieden van de lijmopleidingen op de drie niveaus als een minor op de RDM Campus (Hoge school Rotterdam, Albeda College) EWF lijmopleidingen In de loop van 2009 is het Hechtingsinstituut van de TU Delft gestart met de Europese lijmopleiding European Adhesive Bonder (EAB). De eerste lichting vakmensen op het gebied van lijmen in automotive branche zijn toen opgeleid voor het Europees erkende diploma. Het vervolg diende zich al snel aan in een gehele andere branche, de scheepsbouw. Daar loopt op dit moment een onderzoek waarbij wordt bekeken of lijmen in plaats van andere verbindingstechnieken toepasbaar is. Ook hier is inmiddels een grote groep vakmensen opgeleid. Deze vaklui hebben een EAB diploma op zak. Het NIL kent een structuur van technische commissies op diverse lastechnieken. Een dergelijke structuur wil het NIL ook opzetten voor de lijmtechnologie. Deskundigen op het gebied van de lijmtechnieken kunnen zich aanmelden bij het NIL. Kennisplatform Lijmtechnologie Een andere ontwikkeling op gebied van de lijmtechnologie is de start van het Kennisplatform lijmtechnologie door het Agentschapnl in Utrecht. De partners Agentschapnl, M2i en TU Hechtingsinstituut hebben een Kennisplatform lijmtechnologie opgericht. In korte tijd hebben zich circa 90 bedrijven aangemeld als lid. Er zijn NIL Het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) treedt in Nederland op als Authorised National Body (ANB) voor de EWF voor de Europese lijmopleidingen: European Adhesive Bonder (EAB) European Adhesive Specialist (EAS) European Adhesive Engineer (EAE) Op dit moment is er één opleidingsinstelling door het NIL erkend voor het geven van de EWF lijmopleidingen. Dat is het Hechtingsinstituut van de TU Delft. inmiddels twee sessies geweest in Utrecht. Het NIL is als examen- en certificatie instelling benaderd om ook als (vierde) partner hier in deel te gaan nemen

18 OPLEIDINGEN mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN Een instructeur vol passie ZES JAAR GELEDEN DACHT HIJ DAT ZIJN LAATSTE UURTJE HAD GESLAGEN. PIJPLASSER THEO VAN DEN BROEK, LEVENSGENIETER MET EEN PASSIE VOOR HET LASVAK, HAD ÉÉN VAN DE MEEST AGRESSIEVE VORMEN VAN KEELKANKER EN LEEK DE STRIJD TEGEN DE GEVREESDE ZIEKTE FINAAL TE VERLIEZEN. MET NOG GEEN TWEE LEVENSWEKEN IN HET VOORUITZICHT HERSTELDE HIJ ECHTER OP MIRACU- LEUZE WIJZE. INMIDDELS IS HIJ WEER GEPASSI0NEERD MET ZIJN VAK BEZIG, ALS INSTRUCTEUR. DE KUNST VAN HET LESGEVEN? JE RUST BEWAREN. Jaap van Sandijk ij deed de koksopleiding, maar werkte in zijn vrije tijd als jochie van vijftien al in het lasbedrijf. Elektrodes aangeven en dat soort dingen, zegt Theo van de Broek achter een kop koffie bij opleidingsinstituut Lastechniek Oost in Hengelo. Zo kreeg hij van jongsaf aan, met de praktijk als leermeester, de fijnste kneepjes van het lasvak onder de knie. De koksopleiding maakte hij af, maar Van den Broek was zijn hele arbeidzame leven tot de bijna fatale tegenslag pijplasser. Hij werkte voor bedrijven als Nacap en Visser & Smit Bouw en trok door het hele land. Op talloze plaatsen lag hij met zijn collega s in de kost. Het avontuurlijke van dat leven trok mij enorm. Nadat hij zes jaar geleden de strijd tegen kanker had overwonnen, moesten er echt nieuwe keuzes worden gemaakt. Door de chemokuur en de bestralingen ben ik zo n veertig procent van mijn energie definitief kwijt, zegt Van den Broek. Gelukkig revalideerde ik bij een instelling met een positieve blik. Waar wordt gekeken naar wat je wél kan, en niet naar wat je niet kan. Uit tests bleek dat ik goed ben in instrueren, dingen uitleggen. Ik heb daar de rust voor. Bovendien ga ik graag met mensen om. Informeel Van den Broek kon na zijn revalidatie met zijn vak bezig blijven, zij het in een andere rol. Van het UWV kreeg hij de mogelijkheid om een extra opleiding te doen (MIG/MAG), waarna hij in november 2010 aan de slag ging als instructeur bij Lastechniek Oost. Tussen hem en directeur Paul Deen klikte het meteen. We hebben dezelfde passie voor het vak. Als er nieuwe materialen binnenkomen, willen we het meteen uitproberen. Daar hebben we veel plezier in. Lesgeven doet Van den Broek graag op informele wijze. Ik heb het vak weliswaar in de praktijk geleerd, maar om mijn papieren te halen heb ik een opleiding gedaan bij het CVV in Doetinchem. Mijn toenmalig docent Geert Hendriks is mijn grote voorbeeld. Ook hij gaat informeel om met mensen. Duidelijkheid, het kunnen bewaren van je rust en het kunnen stimuleren van mensen noemt Van den Broek de drie belangrijkste pilaren voor een succesvol instructeur. Hij ziet graag dat lassers een stap vooruit denken en probeert ze daarin te stimuleren. Een kunstje leren, dat kan je iedereen zelfs een aap. Waar het om gaat is het vooruit kunnen denken en kunnen onderbouwen waarom je een bepaalde stap zet. En natuurlijk mag er wel eens iets fout gaan, benadrukt hij. Soms moet ik iets vijftien keer voordoen. Dat vind ik geen probleem. De kunst van het lesgeven zit in het kunnen bewaren van je rust. Van den Broek s bijzondere aandacht en passie richten zich op de leerlingen van het speciaal onderwijs. Omdat Lastechniek Oost het speciaal onderwijs sponsort, geeft hij leerlingen metaal en techniek een acht dagen durende lasinstructie tijdens hun laatste trimester. Daarna doen ze het NIL-examen voor niveau 1. Jongens met bijvoorbeeld ADHD of autisme krijgen daardoor een betere start in de maatschappij, vertelt de instructeur. En daar is hij trots op. Met het NIL-diploma op zak, heeft in de afgelopen twee jaar al een aantal jongeren een vaste baan gekregen Keerpunt Voor Van den Broek was de keuze voor het instructievak een keerpunt in zijn leven. Natuurlijk, hij had er ook voor kunnen kiezen om docent op een school te worden. Maar dan ben je in een lokaal, zit je in een schoolse sfeer en heb je minder vrijheid. Hier, bij Lastechniek Oost, geef je les, maar ben je toch op de werkvloer. Er heerst hier ook nog de sfeer van het vrije leven, dat ik altijd gewend was. En omdat je te maken hebt met cursisten van bedrijven die komen om bij te scholen, heb je te maken met gemotiveerde mensen. Dat maakt het voor mij heel leuk en uitdagend. De vonk van het prettige en informele lesgeven blijkt op cursisten over te schieten. Lastechniek Oost heeft een hoog percentage geslaagden, vertelt Van de Broek trots. Maar, vergeet niet dat de basis van het succes zit in de knowhow van Paul Deen. Daardoor hebben we een goede naam. In juni is Van den Broek klaar met zijn Pedagogisch Didactische Aantekening (PDA). Als het aan de Lichtenvoordenaar ligt, blijft hij tot zijn pensioen instructeur. Een vak dat hem nu meer dan ooit op het lijf geschreven is. Want hij is na de klap van zes jaar geleden wel veranderd. Ik heb nu meer geduld, kan beter relativeren en heb meer rust in mijn hoofd. Inderdaad stuk voor stuk eigenschappen die belangrijk zijn bij de overdracht van kennis. Ik heb nu meer geduld, kan beter relativeren en heb meer rust in mijn hoofd

19 mei 2011 mei 2011 OPLEIDINGEN When two become one! IHC Handling S ystems Your contact for Plasma, pulse Mig and Tig to sales.hs@ihcmerwede.com Erkende opleidingsinstellingen OPLEIDINGSINSTELLINGEN DIE INTERNATIONAAL GEHARMONISEERDE OPLEIDINGEN VAN HET INTERNATIONAL INSTITUTE OF WELDING VERZORGEN, DIENEN DOOR EEN AUTHORIZED NATIONAL BODY TE WORDEN ERKEND. IN NEDERLAND IS DIT HET NIL. IN DIT OVERZICHT WORDEN DE INSTELLINGEN GENOEMD DIE FORMEEL ERKEND ZIJN DOOR HET NIL EN VOLDOEN AAN DE EISEN VAN HET IIW. Kaderopleidingen International Welding Engineer (IWE)/ Laspraktijkingenieur (LPI) Hogeschool Utrecht - Centrum voor Natuur & Techniek WTT Lasopleidingen, Rotterdam International Welding Technologist (IWT)/ Middelbaar Lastechnicus (MLT) DKD Lasopleidingen, Joure Lastechniek Oost, Hengelo P3 Transfer, Etten-Leur ROC Midden Nederland, Nieuwegein WTT Lasopleidingen, Rotterdam - Velsen N - Weert NIL-opleidingen die niet internationaal geharmoniseerd zijn. Beoordelaar van Lasserskwalificaties Lastechniek Europa, Nieuwegein TCE/SKOT, Ede Lasinstructeur De Groot Lasopleidingen, Breda International Welder (IW) Hoek-, plaat- en pijplasser Koning Willem I College, Den Bosch PCM ROC A12, Ede ROC De Friese Poort, Drachten ROC De Leijgraaf, Uden/Veghel/Oss Tetrix Bedrijfsopleidingen, Den Helder/Heerhugowaard Minarc Evo producten Ontworpen voor de professionele, mobiele lasser. De Minarc Evo MMA, MIG/MAG en DC TIG lasapparatuur is makkelijk te gebruiken en licht in gewicht. Overal inzetbaar dankzij de 1 fase 230 V, 16 A voeding. Uitstekende laseigenschappen en een stevige kunststof behuizing zorgen voor een optimaal kwaliteitsproduct, waar je ook werkt. Alle modellen beschikken over de PFC technologie, dit geeft een verbazingwekkend hoge energie efficiëntie. De overtreffende trap in compacte lasapparatuur? Absoluut, maar geloof ons niet alleen op ons woord. Neemt contact op met uw Kemppi dealer voor een demonstratie en ervaar zelf deze geweldige kwaliteitsproducten. sales.nl@kemppi.com KEMPPI WARRANTY Energy efficient International Welding Specialist (IWS)/ Lasspecialist (LS) International Welding Practitioner (IWP)/ Meesterlasser De Groot Lasopleidingen, Breda DKD Lasopleidingen, Joure Haprotech Het Lashuis, Velsen Noord Koning Willem I College, Den Bosch Lastechniek Oost, Hengelo ROC Eindhoven, Eindhoven TCE/SKOT, Ede WTT Lasopleidingen, Middelburg (alleen IWP) - Rotterdam - Velsen Noord International Welding Inspector Comprehensive (IWI-C) Lasinspecteur P3 Transfer, Etten Leur WTT Lasopleidingen, Rotterdam Handvaardigheid niveau 3 en 4 De NIL-handvaardigheidsopleidingen niveau 1 t/m 4 zijn niet internationaal geharmoniseerd. Voor de opleidingen niveau 3 en 4 bestaat een vrijwillige erkenning. Deze erkenning is verleend aan: Albeda College, Rotterdam Bronckhorst Lasopleidingen, Harderwijk De Groot Lasopleidingen, Breda Haprotech Het Lashuis, Velsen Noord Koning Willem I College, Den Bosch Lastechniek Europa, Nieuwegein PCM ROC A12, Ede Perk Lastechniek, Zaandam ROC De Friese Poort, Drachten ROC De Leijgraaf, Uden/Veghel/Oss ROC MIdden-Nederland, Nieuwegein ROC Rijn IJssel, Arnhem SBC Sasbout Vosmeer, Delft Stodt, Hengelo Tetrix Bedrijfsopleidingen, Lastechniek Oost, Hengelo

20 mei 2011 mei 2011 Workshop TIG-lassen laskennis opgefrist Het TIG-lassen is een proces dat veel toegepast wordt in situaties waar hoge eisen gesteld wordt aan het laswerk. Het proces kent een uitstekende procescontrole door de gescheiden beïnvloeding van warmte en toevoeging. Het lassen van grondlagen in pijpen is een goed voorbeeld waarbij deze eigenschap tot zijn recht komen. Daarnaast verloopt het lasproces slak- en spatvrij hierdoor wordt het gebruikt om een groot aantal verschillende metalen te lassen. Ondanks dat dit lasproces al jaren in een groot aantal industriële sectoren wordt toegepast is het goed om eens stil te staan bij de laatste ontwikkelingen van het TIG lassen. Data Regio Zoetermeer, 17 mei 2011; Zwolle, 26 mei 2011 en Eindhoven, 31 mei Aanvang uur tot uur. Na inschrijving op ontvangt u nadere informatie betreffende de locatie. Sliedrecht Terneuzen Woerden Gent (B) De partner in las- en snijtechniek Verkoop Verhuur Meer dan 300 machines uit voorraad leverbaar! Reparatie Service Sliedrecht Terneuzen Woerden Gent (B) De partner in las- en snijtechniek Verkoop Verhuur Meer dan 300 machines uit voorraad leverbaar! Reparatie Service een ontwerp- en communicatiebureau met hart voor techniek Workshop Lasdocumenten Kwaliteitsborging wordt steeds belangrijker, in toenemende mate vragen opdrachtgevers er om en via Europese richtlijnen wordt het steeds vaker een verplichting. Uit deze eisen komen lasdocumenten voort die dienen als bewijsvoering voor borging van de laskwaliteit. Bedrijven die hier (nog) niet dagelijks mee te maken hebben kunnen hierdoor voor onaangename verrassingen komen te staan. Speciaal voor deze bedrijven en lastechnici wordt een zeer praktische, laagdrempelige workshop georganiseerd met een inleiding in de kwaliteitsborging in de lastechniek aangevuld met veel praktische tips en handvaten die direct in het bedrijf toe te passen zijn. Data Regio Zoetermeer, 7 juni 2011; Zwolle, 23 juni 2011 en Eindhoven, 28 juni Aanvang uur tot uur. Na inschrijving op ontvangt u nadere informatie betreffende de locatie

TARIEVEN RWC B & S OPLEIDING

TARIEVEN RWC B & S OPLEIDING Lascoördinator hoe en wat Doordat wij tientallen bedrijven intensief hebben begeleid bij het behalen van een bedrijfscertificaat ISO-3834 en EN-1090, signaleerden wij al in een vroeg stadium een tekort

Nadere informatie

Certificatie: wat en waarom. Soorten certificaten

Certificatie: wat en waarom. Soorten certificaten Certificatie: wat en waarom Weten dat u kwaliteit levert is één ding, maar hoe toont u dit aan? In de lastechniek geldt dat u pas zeker weet dat een las goed is, als deze destructief is onderzocht. Om

Nadere informatie

Techniek. Avondopleidingen Techniek cursussen. www.rocrivor.nl

Techniek. Avondopleidingen Techniek cursussen. www.rocrivor.nl Avondopleidingen Techniek cursussen Lassen ROC Rivor biedt meer dan 20 lascursussen op verschillende niveaus aan. Alle lascursussen voldoen aan de voorwaarden die het Nederlands Instituut Lastechniek hieraan

Nadere informatie

Lastechnische theorie trainingen

Lastechnische theorie trainingen Lastechnische theorie trainingen Algemene informatie Problemen kosten onnodig veel tijd en geld. Daarom bieden wij een pakket lastechnische trainingen aan. Deze trainingen dragen bij aan het verbeteren

Nadere informatie

R303.07 NIL/EWF OPLEIDINGS- EN EXAMENREGLEMENT INDUSTRIEEL LIJMEN

R303.07 NIL/EWF OPLEIDINGS- EN EXAMENREGLEMENT INDUSTRIEEL LIJMEN Pagina 1 van 5 R303.07 R303.07 NIL/EWF OPLEIDINGS- EN EXAMENREGLEMENT INDUSTRIEEL LIJMEN 1. ALGEMEEN Dit Opleidings- en Examenreglement is de uitwerking van het Algemeen Reglement voor Opleiding, Examinering

Nadere informatie

AANMELDINGSFORMULIER VOOR DE OPLEIDING EN 1090 WELDING COORDINATION - S VOLGENS EWF GUIDELINE 652 1. PERSOONLIJKE GEGEVENS

AANMELDINGSFORMULIER VOOR DE OPLEIDING EN 1090 WELDING COORDINATION - S VOLGENS EWF GUIDELINE 652 1. PERSOONLIJKE GEGEVENS Pagina 1 van 5 AANMELDINGSFORMULIER VOOR DE OPLEIDING EN 1090 WELDING COORDINATION - S VOLGENS EWF GUIDELINE 652 1. PERSOONLIJKE GEGEVENS Naam kandidaat: Werkgever: Straat & nummer: Postcode: Plaats: Telefoonnummer:

Nadere informatie

Technologie in detail

Technologie in detail Technologie in detail Pretec Precisietechniek BV Postbus 149 2250 AC Voorschoten Industrieweg 16-18 2254 AE Voorschoten t +31 (0)71 56 19 164 f +31 (0)71 56 18 119 e info@pretec.nl. Deel kennis en maak

Nadere informatie

BABZ-opleiding Basisjaar en Specialisatie Burgerzaken

BABZ-opleiding Basisjaar en Specialisatie Burgerzaken www.segment.nl BABZ-opleiding Basisjaar en Specialisatie Burgerzaken Investeren in uw persoonlijk vakmanschap 3 Samen studeren in een vaste groep 3 Persoonlijke benadering 3 Gemotiveerde studenten 3 Enthousiaste

Nadere informatie

Minarc Evo KRACHTIGER EN BETAALBAARDER DAN OOIT

Minarc Evo KRACHTIGER EN BETAALBAARDER DAN OOIT Minarc Evo KRACHTIGER EN BETAALBAARDER DAN OOIT 5.08.2019 Minarc Evo KRACHTIGER EN BETAALBAARDER DAN OOIT Geweldige prestaties, zonder overdrijven. Ieder onderdeel van de Minarc Evo 180 is ontworpen ten

Nadere informatie

RESULTATEN LEZERSONDERZOEK LASTECHNIEK 2018

RESULTATEN LEZERSONDERZOEK LASTECHNIEK 2018 RESULTATEN LEZERSONDERZOEK LASTECHNIEK 2018 LASTECHNIEK verschijnt 10 keer per jaar in een oplage van circa 3.000 exemplaren. Bijna 12% van de ontvangers van dit blad heeft gehoor gegeven aan onze oproep

Nadere informatie

kwalificatie van lasprocedures, lassers en lasoperateurs

kwalificatie van lasprocedures, lassers en lasoperateurs Laskennis opgefrist (nr. 23). Laskennis opgefrist: Normen kwalificatie van lasprocedures, lassers en Voor een gegeven toepassing is de meest voor de hand liggende route om de laskwaliteit zeker te stellen,

Nadere informatie

Ontwikkelingen. Lastechnieken en voorschriften. Leo Vermeulen (iwe) Lastechnische consultant. Nederlands Instituut voor Lastechniek

Ontwikkelingen. Lastechnieken en voorschriften. Leo Vermeulen (iwe) Lastechnische consultant. Nederlands Instituut voor Lastechniek Ontwikkelingen Lastechnieken en voorschriften Leo Vermeulen (iwe) Lastechnische consultant Nederlands Instituut voor Lastechniek Collectieve belangen behartigt van bedrijven, instellingen en personen die

Nadere informatie

Opleidingscatalogus: Lassen

Opleidingscatalogus: Lassen Opleidingscatalogus: Lassen t WEB Opleidingen, Adviezen & Subsidies Hoofdvestiging: Zeppelinstraat 7 7903 BR Hoogeveen Tel: 0528 280 888 Fax: 0528 280 889 foto's Harm Noor Presentaties Website: www.tweb.nl

Nadere informatie

Toepassingsnormen, praktijkrichtlijnen en kwaliteitsniveaus

Toepassingsnormen, praktijkrichtlijnen en kwaliteitsniveaus Laskennis opgefrist (nr. 22) Toepassingsnormen, praktijkrichtlijnen en kwaliteitsniveaus Toepassingsnormen en praktijkrichtlijnen moeten verzekeren dat een constructie of een component een acceptabel kwaliteitsniveau

Nadere informatie

Wartsila en Air Products

Wartsila en Air Products Wartsila en Air Products Ons gezamenlijke werk Door onze samenwerking met Air Products beschikken we over de nodige expertise om onze doelstelling te bereiken: zo veel mogelijk lasmateriaal smelten in

Nadere informatie

DEALER WORKSHOPS 2018

DEALER WORKSHOPS 2018 Geachte relatie, Hierbij bieden wij u het nieuwe Cursus & Trainingsprogramma 2018 van Lincoln Smitweld B.V. aan op het gebied van 1-daagse dealer workshops. Daarnaast bieden wij trainingen op maat aan,

Nadere informatie

KEMPPI K5 LASAPPARATUUR. MinarcTig Evo 200MLP DRAAGBARE KRACHT VOOR LASSEN VAN HOGE KWALITEIT

KEMPPI K5 LASAPPARATUUR. MinarcTig Evo 200MLP DRAAGBARE KRACHT VOOR LASSEN VAN HOGE KWALITEIT KEMPPI K5 LASAPPARATUUR MinarcTig Evo 200MLP DRAAGBARE KRACHT VOOR LASSEN VAN HOGE KWALITEIT 12.12.2018 MinarcTig Evo 200MLP VEELZIJDIGE TWEE-PROCESLASSER VOOR TIG- EN ELEKTRODELASSEN (MMA) De MinarcTig

Nadere informatie

KEMPPI K5 LASAPPARATUUR. Minarc Evo 180 UITERST COMPACT

KEMPPI K5 LASAPPARATUUR. Minarc Evo 180 UITERST COMPACT KEMPPI K5 LASAPPARATUUR Minarc Evo 180 UITERST COMPACT 30.11.2018 Minarc Evo 180 DE KLEINE REUS VAN HET ELEKTRODELASSEN (MMA), WAAR HET WERK OOK IS. De Minarc Evo 180 is het nieuwste MMA-model binnen de

Nadere informatie

ALGEMEEN REGLEMENT VAN TOEZICHT EN EXAMENS VOOR DE NIVEAUS 1 EN 2.

ALGEMEEN REGLEMENT VAN TOEZICHT EN EXAMENS VOOR DE NIVEAUS 1 EN 2. Pagina 1 van 8 ALGEMEEN REGLEMENT VAN TOEZICHT EN EXAMENS VOOR DE NIVEAUS 1 EN 2. Algemeen reglement van toezicht en examens voor de niveaus 1 en 2. Lasprocessen volgens NEN-EN-ISO 4063 BMBE-lassen (111)

Nadere informatie

De Ingenieur. Passie voor techniek. Hét tweewekelijkse lijfblad van de Nederlandse ingenieurs. Oplage ruim 30.480 (HOI derde kwartaal 2008)

De Ingenieur. Passie voor techniek. Hét tweewekelijkse lijfblad van de Nederlandse ingenieurs. Oplage ruim 30.480 (HOI derde kwartaal 2008) De Ingenieur Passie voor techniek Hét tweewekelijkse lijfblad van de Nederlandse ingenieurs Oplage ruim 30.480 (HOI derde kwartaal 2008) 1x per jaar Werkgevers voor Ingenieurs, oplage 60.000 Onmisbaar

Nadere informatie

Kracht door samenwerking. TIM Hapert

Kracht door samenwerking. TIM Hapert Kracht door samenwerking TIM Hapert TIM Hapert TIM HAPERT IS EEN ERKEND SPECIALIST IN HET BEWERKEN VAN GIET-, LAS- EN SMEED- STUKKEN. DAARBIJ GEVEN WIJ ONZE KLANTEN SUPPORT VANAF DE ONTWIKKELINGSFASE TOT

Nadere informatie

Op weg voor mensen en werk

Op weg voor mensen en werk Op weg voor mensen en werk uitzenden outplacement re-integratie loopbaanadvies www.personeelsned.nl Wie is PersoneelsNed PersoneelsNed zorgt voor mensen èn werk. Een tweeledige en belangrijke doelstelling!

Nadere informatie

ALGEMEEN REGLEMENT VAN TOEZICHT EN EXAMENS VOOR DE NIVEAUS 1 EN 2.

ALGEMEEN REGLEMENT VAN TOEZICHT EN EXAMENS VOOR DE NIVEAUS 1 EN 2. Pagina 1 van 9 1. ALGEMEEN ALGEMEEN REGLEMENT VAN TOEZICHT EN EXAMENS VOOR DE NIVEAUS 1 EN 2. Algemeen reglement van toezicht en examens voor de niveaus 1 en 2. Lasprocessen volgens NEN-EN-ISO 4063 BMBE-lassen

Nadere informatie

Van beeldscherm tot output

Van beeldscherm tot output Van beeldscherm tot output Uw grafische specialist en partner Grafinex ondersteunt de grafimedia industrie met een breed spectrum aan diensten en producten. Met deskundig advies en oplossingen op maat.

Nadere informatie

Historiek van EN ISO :

Historiek van EN ISO : Historiek van EN ISO 9606-1 : Inleiding: Het totstandkomen van de vervanger voor de EN 287-1 heeft reeds vele voeten in de aarde gehad. Het was de bedoeling om de Europese norm EN 287-1: Het kwalificeren

Nadere informatie

VDL TIM Hapert. Kracht door samenwerking

VDL TIM Hapert. Kracht door samenwerking VDL TIM Hapert Kracht door samenwerking VDL TIM Hapert VDL TIM HAPERT IS EEN ERKEND SPECIALIST IN HET BEWERKEN VAN GIET-, LAS- EN SMEEDSTUKKEN. DAARBIJ GEVEN WIJ ONZE KLANTEN SUPPORT VANAF DE ONTWIKKELINGSFASE

Nadere informatie

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen. www.huisartsvanmorgen.nl.

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen. www.huisartsvanmorgen.nl. Opleiding Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen Periode September t/m december 2016 11 modules verdeeld over 6 lesdagen Locatie Bergse Bossen in Driebergen

Nadere informatie

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen. www.huisartsvanmorgen.nl.

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen. www.huisartsvanmorgen.nl. Opleiding Periode maart t/m juni 2016 11 modules verdeeld over 6 lesdagen Locatie Bergse Bossen in Driebergen www.huisartsvanmorgen.nl P R A K T I J K M A N A G E M E N T De opleiding tot praktijkmanager

Nadere informatie

Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol

Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol zorgt ervoor dat je je managementtijd halveert en meer rust in je hoofd ervaart. Terwijl je de productiviteit en

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Minarc KLEINE REUS IN DE MMA-LASWERELD

Minarc KLEINE REUS IN DE MMA-LASWERELD Minarc KLEINE REUS IN DE MMA-LASWERELD 18.07.2019 Minarc KLEINE REUS IN DE MMA-LASWERELD Minarc 150 en 220 Classic MMA-lasapparaten zijn lichtgewicht, robuust, duurzaam en slagvast. Daardoor zijn ze ideaal

Nadere informatie

Opleiding. Plaatbewerking. mbo niveau 4+ BBL 2014-2015. Pilot in februari 2015! kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit

Opleiding. Plaatbewerking. mbo niveau 4+ BBL 2014-2015. Pilot in februari 2015! kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit Opleiding Plaatbewerking mbo niveau 4+ BBL 2014-2015 Pilot in februari 2015! kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit Opleiding BBL-opleiding op mbo niveau 4+ Plaatbewerking De metaalbewerking

Nadere informatie

Cursusspecial Vakbekwaamheid

Cursusspecial Vakbekwaamheid Cursusspecial Vakbekwaamheid > Elektrotechniek > Waterleidingtechniek > Gastechniek > CV-techniek Haal uw vakbekwaamheidsdiploma en word Erkend Installateur. Uw klanten zitten erop te wachten. Als installateur

Nadere informatie

leertraject voor werkzoekenden in de elektrotechniek

leertraject voor werkzoekenden in de elektrotechniek Galvanistraat 51 6716 AE Ede T 0318-631 670 E info@elektroraad.nl www.elektroraad.nl leertraject voor werkzoekenden in de elektrotechniek een initiatief van Elektroraad auteur: Peter Treffers gewijzigd:

Nadere informatie

Projectmatig werken voor de secretaresse

Projectmatig werken voor de secretaresse Nationale Secretaresse Dag 2009 www.secretary.nl/officemanagement Schriftelijke cursus in vijf lessen met twee bijeenkomsten Startdatum 9 april 2009 Projectmatig werken voor de secretaresse Postzegel niet

Nadere informatie

Normen voor het lassen van metalen

Normen voor het lassen van metalen Normen voor het lassen van metalen Normen voor het lassen van metalen NEN-BUNDEL 18 Koninklijk Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2018 Colofon Samenstelling NEN Standards Vormgeving Kade 05, Eindhoven

Nadere informatie

Aanbod technische opleidingen Onderhoud, transport en procestechniek. www.academytatasteel.nl. Tata Steel Academy Postbus 10000 1970 CA IJmuiden

Aanbod technische opleidingen Onderhoud, transport en procestechniek. www.academytatasteel.nl. Tata Steel Academy Postbus 10000 1970 CA IJmuiden www.academytatasteel.nl Aanbod technische opleidingen Onderhoud, transport en procestechniek Deze informatie is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Tata Steel Europe Limited en haar dochterondernemingen

Nadere informatie

In twee dagen leer je wat scrum betekent, hoe je het doet en hoe je het intern kunt introduceren.

In twee dagen leer je wat scrum betekent, hoe je het doet en hoe je het intern kunt introduceren. Ben je het oude communicatieplan zat? Wil je flexibeler werken en meer plezier beleven aan de projecten waarin je meedraait? In twee dagen leer je wat scrum betekent, hoe je het doet en hoe je het intern

Nadere informatie

DEALER WORKSHOPS 2014

DEALER WORKSHOPS 2014 Geachte relatie, Een gedegen productkennis is 80% van het verkopen. Daarom bieden wij u het nieuwe Cursus & Trainingsprogramma 2014 van Lincoln Smitweld B.V. aan op het gebied van 1-daagse dealer workshops.

Nadere informatie

Voorwoord. Mocht u na het bestuderen van alle informatie in deze brochure nog vragen hebben, dan kunt u uiteraard altijd contact met ons opnemen.

Voorwoord. Mocht u na het bestuderen van alle informatie in deze brochure nog vragen hebben, dan kunt u uiteraard altijd contact met ons opnemen. Voorwoord Wanneer er een evenement moet worden georganiseerd, groot of klein, komen daar natuurlijk allerlei dingen bij kijken. Denk aan het creëren van een thema, het opzetten van een plan van aanpak,

Nadere informatie

Avondseminar. Making Testing Matter Simulatie en Model-Based Testen. Nspyre nodigt u uit voor het Technology Seminar:

Avondseminar. Making Testing Matter Simulatie en Model-Based Testen. Nspyre nodigt u uit voor het Technology Seminar: Avondseminar Nspyre nodigt u uit voor het Technology Seminar: Making Testing Matter Simulatie en Model-Based Testen Dinsdag 27 maart 2012 - Auditorium Einstein High Tech Campus Eindhoven Avondseminar over

Nadere informatie

Doel van de opleiding. Leerstofprogramma. Cursusduur. Lestijden Dag opleiding van: 9.00 uur tot 16.00 uur. Nieuwegein, 15 mei 2006

Doel van de opleiding. Leerstofprogramma. Cursusduur. Lestijden Dag opleiding van: 9.00 uur tot 16.00 uur. Nieuwegein, 15 mei 2006 Nieuwegein, 15 mei 2006 Pascalbaan 1, 3439 MP Nieuwegein Postbus 1156, 3430 BD Nieuwegein Tel. 030 6008367 Fax 030 6008372 mkaspers@lastechniekeuropa.nl www.lasschool.nl BTW nr. NL0051.28.468.B01 ING Ede

Nadere informatie

Event menu Minigids event app

Event menu Minigids event app Event menu Minigids event app Hoe en waarom een mobiele evenementen app? Introductie De evenementenbranche verandert. Een evenement is niet langer een ad hoc activiteit. Het is een belangrijk onderdeel

Nadere informatie

EUROPEAN ADHESIVE ENGINEER

EUROPEAN ADHESIVE ENGINEER Door Kennis verbonden OPLEIDING TOT EUROPEAN ADHESIVE ENGINEER Praktijk Theorie Examen Lijmacademie B.V. Europees gecertificeerde opleidingen in de industriële lijmtechniek Lijmingenieur Lijmen wordt industrieel

Nadere informatie

Vorken prijslijst 06-2014

Vorken prijslijst 06-2014 prijslijst 06-2014 1 Productieproces Piacenza, Italië Kwaliteit, veiligheid en efficiëntie Hoge kwaliteit Bolzoni Auramo biedt een compleet assortiment vorken aan voor heftrucks, bouw- en landbouwmachines,

Nadere informatie

Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy. The perfect match is our standard

Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy. The perfect match is our standard Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy The perfect match is our standard Burdock is de verbindende factor tussen opdrachtgevers en technische specialisten in de procesindustrie.

Nadere informatie

Opleidingen voor Certified Programmer, Certified Service Technician en Certified PCS7 Engineer siemens.nl/training/s7

Opleidingen voor Certified Programmer, Certified Service Technician en Certified PCS7 Engineer siemens.nl/training/s7 Het Certificaat Opleidingen voor Certified Programmer, Certified Service Technician en Certified PCS7 Engineer siemens.nl/training/s7 Certified Programmers, dat zijn grenzeloze specialisten Siemens Certified

Nadere informatie

Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy

Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy Finding the optimal solution is An our open standard mind comes standard... Burdock is de verbindende schakel tussen opdrachtgevers

Nadere informatie

CE-markering volgens EN 1090-1 en de gevolgen voor het lassen

CE-markering volgens EN 1090-1 en de gevolgen voor het lassen CE-markering volgens EN 1090-1 en de gevolgen voor het lassen Bert van Beek 1 Waar hebben we het over? markering van staalconstructies 2 1 3 Waar komt het vandaan? Richtlijn bouwproducten CPD (Construction

Nadere informatie

Geschreven taal is een belangrijk middel om te communiceren en is het meest effectief als deze geschreven is in de moedertaal van de lezer.

Geschreven taal is een belangrijk middel om te communiceren en is het meest effectief als deze geschreven is in de moedertaal van de lezer. Editorial Geschreven taal is een belangrijk middel om te communiceren en is het meest effectief als deze geschreven is in de moedertaal van de lezer. Daarom kan Tasma Productions de veiligheidsboodschap

Nadere informatie

professionals in lastechniek en industriële gassen

professionals in lastechniek en industriële gassen professionals in lastechniek en industriële gassen LASSEN EN GASSEN IN GOEDE HANDEN Welkom bij Lastraga-Cryogas Sinds 1976 uw partner in lastechniek en industriële gassen, die dagelijks klaar staat om

Nadere informatie

OPLEIDING TOT EUROPEAN ADHESIVE ENGINEER EWF EAE

OPLEIDING TOT EUROPEAN ADHESIVE ENGINEER EWF EAE OPLEIDING TOT EUROPEAN ADHESIVE ENGINEER EWF 517-1 EAE Lijmingenieur Lijmen wordt industrieel steeds meer toegepast als betrouwbare en efficiënte verbindingsmethode. Aangezien de kwaliteit en duurzaamheid

Nadere informatie

Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol

Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol Manage Medewerkers Slim, Simpel & Succesvol zorgt ervoor dat je je managementtijd halveert en meer rust in je hoofd ervaart. Terwijl je de productiviteit en

Nadere informatie

Productie Binnen onze productiefaciliteiten kunnen hardmetaal vormdelen engereedschappen met onderstaande maximale afmetingen worden vervaardigd ;

Productie Binnen onze productiefaciliteiten kunnen hardmetaal vormdelen engereedschappen met onderstaande maximale afmetingen worden vervaardigd ; Productie van ruwe- en op tolerantiegeslepen hardmetaal vormdelen en gereedschappen voor automobiel, luchtvaart, machinebouw, verpakking, communicatie, kunststofverwerking, elektronica, medische, recycling,

Nadere informatie

Hygiënische lassen. Leo Vermeulen / Michel Voorhout. Hygiënische lassen 4 oktober

Hygiënische lassen. Leo Vermeulen / Michel Voorhout. Hygiënische lassen 4 oktober Hygiënische lassen Leo Vermeulen / Michel Voorhout 1 Hygiënische lassen Om de kwaliteit van laswerk te borgen is er uitgebreid stelsel aan maatregelen en normen voorhanden. In deze presentatie wordt een

Nadere informatie

Manager. Vader. Fervent belegger. Koken Fotograferen. Schaatsen & Hardlopen Heeft eigen mening maar verkondigd deze niet snel. Dit is Jeroen.

Manager. Vader. Fervent belegger. Koken Fotograferen. Schaatsen & Hardlopen Heeft eigen mening maar verkondigd deze niet snel. Dit is Jeroen. Dit is Jeroen. Hij leest De Ingenieur voor zijn plezier. Manager Fervent belegger Vader Ingenieur Koken Fotograferen Schaatsen & Hardlopen Heeft eigen mening maar verkondigd deze niet snel Onderzoekend

Nadere informatie

MASTERCLASS STRATEGIE IN DIGITALE TRANSFORMATIE

MASTERCLASS STRATEGIE IN DIGITALE TRANSFORMATIE MASTERCLASS STRATEGIE IN DIGITALE TRANSFORMATIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 EEN KENNISUPDATE OVER DE BELANGRIJKSTE STRATEGISCHE CONCEPTEN EN REFERENTIEKADERS 2 VOORWOORD In deze economische realiteit

Nadere informatie

Masterclass IT Savvy. Impact van trends

Masterclass IT Savvy. Impact van trends Masterclass IT Savvy Impact van trends Regelmatig komen onderzoeksbureaus zoals Gartner en McKinsey met rapporten waarin nieuwe trends worden aangekondigd. Belangrijke vraag, en niet eenvoudig te beantwoorden,

Nadere informatie

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem Als een ideale werking en een goed design elkaar innovatief aanvullen, hebben wij alles goed gedaan. Esthetische eisen vertalen in een goed design is één ding

Nadere informatie

SLEEN HOOGEVEEN APPINGEDAM

SLEEN HOOGEVEEN APPINGEDAM SLEEN HOOGEVEEN APPINGEDAM 1961 2011 KAMPHUIS 50 jaar een begrip in LASTECHNIEK Verlenging en bewaking van lasserskwalificaties en persoonsdocumenten online K-LAS database De geldigheid van een lasserkwalificatie

Nadere informatie

VDL Containersystemen

VDL Containersystemen VDL Containersystemen Kracht door samenwerking VDL Containersystemen ELK LAND IS ANDERS EN ELKE KLANT IS ANDERS. DAAROM PRODUCEERT VDL CONTAINERSYSTEMEN, NAAST SERIEMATIGE PRODUCTIE, SPECIFIEK MAATWERK.

Nadere informatie

KEMPPI K5 LASAPPARATUUR. MinarcMig Evo 200 ULTIEME ENERGIEPRESTATIES MET DRAAGBAAR COMFORT

KEMPPI K5 LASAPPARATUUR. MinarcMig Evo 200 ULTIEME ENERGIEPRESTATIES MET DRAAGBAAR COMFORT KEMPPI K5 LASAPPARATUUR MinarcMig Evo 200 ULTIEME ENERGIEPRESTATIES MET DRAAGBAAR COMFORT 26.12.2018 MinarcMig Evo 200 EENVOUDIG MIG/MAG-LASSEN VOOR DE MOBIELE LASSER De MinarcMig Evo 200 is een draagbare

Nadere informatie

Productie Binnen onze productiefaciliteiten kunnen hardmetaal vormdelen engereedschappen met onderstaande maximale afmetingen worden vervaardigd ;

Productie Binnen onze productiefaciliteiten kunnen hardmetaal vormdelen engereedschappen met onderstaande maximale afmetingen worden vervaardigd ; Productie van ruwe- en op tolerantiegeslepen hardmetaal vormdelen en gereedschappen voor automobiel, luchtvaart, machinebouw, verpakking, communicatie, kunststofverwerking, elektronica, medische, recycling,

Nadere informatie

Wij houden uw bedrijfsprocessen in beweging

Wij houden uw bedrijfsprocessen in beweging Wij houden uw bedrijfsprocessen in beweging Wij houden uw bedrijfsprocessen in beweging Tijden veranderen. De behoefte aan vertrouwen is zelden groter geweest dan nu. Juist in deze tijden moeten afwegingen

Nadere informatie

Indien een norm wordt genoemd, dient de vigerende versie te worden gebruikt.

Indien een norm wordt genoemd, dient de vigerende versie te worden gebruikt. 1 Algemeen Te raadplegen overige documenten: - Algemeen Reglement HVO voor opleidingen OH1.00, toezicht en examens voor de niveaus 1, 2, 3 en 4 - Bijlage 1 t/m 5; deze bijlagen beschrijven de proces specifieke

Nadere informatie

Aanmeldformulier Executive MBA

Aanmeldformulier Executive MBA Aanmeldformulier Executive MBA Aanmeldingsprocedure 1 De Admission Committee heeft de aanmeldingsprocedure en selectie criteria vastgesteld. De aanmelding omvat het volgende: A: Een volledig ingevuld en

Nadere informatie

Kracht door samenwerking. VDL Industrial Modules

Kracht door samenwerking. VDL Industrial Modules Kracht door samenwerking VDL Industrial Modules IN DE HIGH-TECH WERELD WAARIN U EN WIJ OPEREREN, DRAAIT ALLES OM EFFICIENCY: STREVEN NAAR REDUCTIE VAN KOSTEN EN UITBESTEDING VAN NIET KERNCOMPETENTIES.

Nadere informatie

EUROPEAN ADHESIVE BONDER

EUROPEAN ADHESIVE BONDER Door Kennis verbonden OPLEIDING TOT EUROPEAN ADHESIVE BONDER Praktijk Theorie Examen Lijmacademie B.V. Europees gecertificeerde opleidingen in de industriële lijmtechniek Lijmvakman/Lijmvakvrouw De opleiding

Nadere informatie

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen.

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen. Opleiding Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen Periode April t/m juni 2017 11 modules verdeeld over 6 lesdagen Locatie Driebergen en Eindhoven www.huisartsvanmorgen.nl

Nadere informatie

Kemppi s Reduced Gap Technology (RGT) tart conventionele lasverbindingsprincipe

Kemppi s Reduced Gap Technology (RGT) tart conventionele lasverbindingsprincipe Kemppi Oy Kemppi s Reduced Gap Technology (RGT) tart conventionele lasverbindingsprincipe White paper Jernström, P., Saarivirta, H. & Uusitalo, J. 10.3.2016 Whitepaper 1(6) Het verkleinen van de groefboog

Nadere informatie

Universal WPS for MIG/ MAG welding UITGEBREID PAKKET

Universal WPS for MIG/ MAG welding UITGEBREID PAKKET Universal WPS for MIG/ MAG welding UITGEBREID PAKKET 1.11.2017 Universal WPS for MIG/MAG welding MET 84 LASPROCEDURESPECIFICATIES VOOR MIG/ MAG DIE GESCHIKT ZIJN VOOR ALLE MIG/MAG- LASAPPARATEN De ultieme

Nadere informatie

Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid

Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Inkomen bij arbeidsongeschiktheid kan erg tegenvallen Stelt u zich eens voor, u wordt ziek. En twee

Nadere informatie

Masterclass. Business Model Canvas gebruiken bij communicatie. Een visueel hulpmiddel om de brug tussen IT en business te slaan

Masterclass. Business Model Canvas gebruiken bij communicatie. Een visueel hulpmiddel om de brug tussen IT en business te slaan Masterclass Business Model Canvas gebruiken bij communicatie Een visueel hulpmiddel om de brug tussen IT en business te slaan De laatste jaren hanteren organisaties steeds vaker het Business Model Canvas

Nadere informatie

SpeedRoot: Meer productiviteit bij het lassen van grondlagen

SpeedRoot: Meer productiviteit bij het lassen van grondlagen SpeedRoot: Meer productiviteit bij het lassen van grondlagen Optimale spleetoverbrugging en smeltbadcontrole met MIG-MAG Lorch laat op de WeldingWeek via de SpeedRoot zijn nieuwe lasproces voor het MIG-MAG-grondnaadlassen

Nadere informatie

Benelux l 176. Onderdeel van een internationaal bedrijf l 177. Ondersteuning l 178. Reparaties l 179. Garantiesysteem l 180

Benelux l 176. Onderdeel van een internationaal bedrijf l 177. Ondersteuning l 178. Reparaties l 179. Garantiesysteem l 180 174 11 SERVICES Benelux l 176 Onderdeel van een internationaal bedrijf l 177 Ondersteuning l 178 Reparaties l 179 Garantiesysteem l 180 Technische ondersteuning l 181 11 175 11 SERVICES Benelux ITW Benelux

Nadere informatie

toeleverancier met toegevoegde waarde

toeleverancier met toegevoegde waarde toeleverancier met toegevoegde waarde Toeleverancier met toegevoegde waarde Wij zijn specialist in het vervaardigen van componenten, modules en complete systemen. Centraal staan gecompliceerde vormen in

Nadere informatie

Algemeen reglement van toezicht en examens Niveau 3 en 4.

Algemeen reglement van toezicht en examens Niveau 3 en 4. Pagina 1 van 10 Algemeen reglement van toezicht en examens Niveau 3 en 4. Lasprocessen volgens NEN-EN-ISO 4063 BMBE-lassen (111) MIG-lassen (131) MAG-lassen (135/136/138) TIG-lassen (141) Autogeen lassen

Nadere informatie

Studiehandleiding. Praktijkdiploma boekhouden (PDB) compleet

Studiehandleiding. Praktijkdiploma boekhouden (PDB) compleet Studiehandleiding Praktijkdiploma boekhouden (PDB) compleet Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk september 2010 2 e druk december 2012 001204620 2010, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Mechanische beproeving

Mechanische beproeving Laskennis opgefrist (nr. 66) Mechanische beproeving Hardheidsbeproeving Deel 2 - Micro-hardheidsmetingen en methoden met draagbare apparatuur. In de vorige aflevering van Laskennis Opgefrist zijn de conventionele

Nadere informatie

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen.

Opleiding. Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen. Opleiding Praktijkmanagement in de huisartsenzorg Dé opleiding voor en door praktijkmanagers van morgen Periode April t/m juni 2017 10 modules verdeeld over 7 lesdagen Locatie Driebergen en Eindhoven www.huisartsvanmorgen.nl

Nadere informatie

Comm ant & Bouw. Comm ant helpt ons écht procesgericht te werken. K l a n t c a s e

Comm ant & Bouw. Comm ant helpt ons écht procesgericht te werken. K l a n t c a s e Methode en web-based software voor proces en resultaatverbetering Comm ant & Bouw Comm ant helpt ons écht procesgericht te werken. K l a n t c a s e Frans Münninghoff Sandra Steijvers Heijmans gebruikt

Nadere informatie

Wat maak jij. morgen mee MBO. Loonwerk

Wat maak jij. morgen mee MBO. Loonwerk Wat maak jij morgen mee MBO Loonwerk Morgen is groen bij AOC Oost Morgen is groen bij AOC Oost. En dat is maar goed ook. We hebben een groene wereld nodig, waarin jij en je omgeving goed kunnen leven.

Nadere informatie

Flexibel: staanders in 6 soorten en liggers om de 50 mm verstelbaar

Flexibel: staanders in 6 soorten en liggers om de 50 mm verstelbaar PALLETSTELLINGEN Flexibel: staanders in 6 soorten en liggers om de 50 mm verstelbaar Van simpel rek Tot compex magazijn hoog en stevig en in alle veiligheid PALLETSTELLINGEN Palletstellingen zijn erg eenvoudig

Nadere informatie

Welding Procedure and Qualification Management

Welding Procedure and Qualification Management Welding Procedure and Qualification Management MODULE VAN WELDEYE-LASBEHEERSOFTWARE "Lassen is een van de zeer weinige beroepen waarbij het deskundigheidsniveau elke zes maanden wordt beoordeeld. Ook hierbij

Nadere informatie

WiseRoot+ ZEER EFFICIËNT LASSEN VAN GRONDLAGEN

WiseRoot+ ZEER EFFICIËNT LASSEN VAN GRONDLAGEN WiseRoot+ ZEER EFFICIËNT LASSEN VAN GRONDLAGEN 16.12.2017 WiseRoot+ PRODUCTIEF EN KWALITATIEF HOOGWAARDIG MIG- LASPROCES WiseRoot+ is een geoptimaliseerd kortsluitbooglasproces voor het lassen van grondlagen

Nadere informatie

de techniek van cofely

de techniek van cofely de techniek van cofely wel eens van cofely gehoord? Bij Cofely gaat er een wereld voor je open. Monteurs, lassers, calculatoren, werkvoorbereiders, servicetechnici en andere specialisten werken samen aan

Nadere informatie

PensioenAdviesProgramma

PensioenAdviesProgramma PensioenAdviesProgramma Word ook exclusief Geselecteerd Pensioenadviseur Met het PensioenAdviesProgramma helpen wij u succesvol te zijn in de collectieve pensioenmarkt. U kunt rekenen op ondersteunende

Nadere informatie

Hoe verbreed ik mijn carrièreperspectief? Met VAPRO D, de schakel van MBO naar HBO!

Hoe verbreed ik mijn carrièreperspectief? Met VAPRO D, de schakel van MBO naar HBO! Hoe verbreed ik mijn carrièreperspectief? Met VAPRO D, de schakel van MBO naar HBO! TIL JEZELF NAAR EEN HOGER NIVEAU MET VAPRO D EMPOWERING PEOPLE AND INDUSTRIES Brancheopleiding VAPRO D Waarom VAPRO D?

Nadere informatie

MinarcMig Evo EEN FLEXIBEL GEREEDSCHAP VOOR DE MOBIELE LASSER

MinarcMig Evo EEN FLEXIBEL GEREEDSCHAP VOOR DE MOBIELE LASSER MinarcMig Evo EEN FLEXIBEL GEREEDSCHAP VOOR DE MOBIELE LASSER 16.07.2019 MinarcMig Evo EEN FLEXIBEL GEREEDSCHAP VOOR DE MOBIELE LASSER MinarcMig Evo-machines combineren een enorme MIG/MAG-lascapaciteit

Nadere informatie

FOODSERVICE SALES ACCELERATOR. Powered by

FOODSERVICE SALES ACCELERATOR. Powered by FOODSERVICE SALES ACCELERATOR Powered by & Succesvolle commerciële professionals zijn goed in het helpen van hun klanten. Zij willen écht het verschil maken in het contact met de klant. Het Foodservice

Nadere informatie

EUROPEAN ADHESIVE SPECIALIST

EUROPEAN ADHESIVE SPECIALIST OPLEIDING TOT EUROPEAN ADHESIVE SPECIALIST Lijmen wordt industrieel steeds meer toegepast als betrouwbare en efficiënte verbindingsmethode. Aangezien de kwaliteit en duurzaamheid van de verbinding naderhand

Nadere informatie

Georges Dockx JUISTE MARKETING. Voor kmo s en zelfstandigen die meer resultaat willen met minder budget

Georges Dockx JUISTE MARKETING. Voor kmo s en zelfstandigen die meer resultaat willen met minder budget Georges Dockx DE JUISTE MARKETING Voor kmo s en zelfstandigen die meer resultaat willen met minder budget Uitgegeven door Georges Dockx in samenwerking met BOEK MAKERIJ.be D/2015/Georges Dockx, auteur-uitgever

Nadere informatie

Laten we maar meteen met de deur in huis vallen...

Laten we maar meteen met de deur in huis vallen... Duurzame kwaliteit Laten we maar meteen met de deur in huis vallen... Duurzame kwaliteit Ploeg kunststof kozijnen b.v. Tel. (0800) 999 999 0 www.ploegkozijnen.nl info@ploegkozijnen.nl Alles onder één naam

Nadere informatie

KAM Consultants- workshops

KAM Consultants- workshops KAM Consultants- workshops Welkom bij KAM Consultants B.V. Waarom KAM Consultants B.V. Workshop Continue Verbetering Workshop Procesmanagement Workshop Risicomanagement Waar kun je onze trainingen volgen?

Nadere informatie

In twee dagen leer je wat scrum betekent, hoe je het doet en hoe je het intern kunt introduceren.

In twee dagen leer je wat scrum betekent, hoe je het doet en hoe je het intern kunt introduceren. Ben je het oude communicatieplan zat? Wil je flexibeler werken en meer plezier beleven aan de projecten waarin je meedraait? In twee dagen leer je wat scrum betekent, hoe je het doet en hoe je het intern

Nadere informatie

WiseRoot+ ZEER EFFICIËNT LASSEN VAN GRONDLAGEN

WiseRoot+ ZEER EFFICIËNT LASSEN VAN GRONDLAGEN WiseRoot+ ZEER EFFICIËNT LASSEN VAN GRONDLAGEN "WiseRoot+ is ongelooflijk gebruiksvriendelijk en doet wat er wordt beloofd. Hiermee kunnen wij op eenvoudige wijze omgaan met een breed scala aan afwijkingen

Nadere informatie

Infra n Parkeren n Water n Industrie n Energie. BAM Civiel flexibel denken, flexibel bouwen

Infra n Parkeren n Water n Industrie n Energie. BAM Civiel flexibel denken, flexibel bouwen BAM Civiel flexibel denken, flexibel bouwen De maatschappelijke aandacht voor mens en milieu neemt steeds meer toe. Klimaatveranderingen, milieuvervuiling en de toenemende schaarste aan grondstoffen baren

Nadere informatie

Hoe kom ik aan nieuwe technisch commerciële medewerkers? Praktijkworkshop over het zelf opleiden als erkend leerbedrijf

Hoe kom ik aan nieuwe technisch commerciële medewerkers? Praktijkworkshop over het zelf opleiden als erkend leerbedrijf Inleiding Programma Aanmelden Route Hoe kom ik aan nieuwe technisch commerciële medewerkers? Praktijkworkshop over het zelf opleiden als erkend leerbedrijf Er is nog steeds structurele nood op de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Kemppi K3 Lasapparatuur

Kemppi K3 Lasapparatuur Master S 400 EEN MEESTER OP LOCATIES Kemppi K3 Lasapparatuur 1(6) EEN KRACHTIGE, DRAAGBARE EN EENVOUDIGE ELEKTRODELASSER (MMA) VOOR INDUSTRIËLE TOEPASSINGEN De Master S 400 is ontworpen voor elektrodelassen

Nadere informatie