Nieuws online. Een studie naar digitale nieuwsproductie door traditionele aanbieders en nieuwkomers. Mijke Slot Leonie Ruhe Valerie Frissen

Transcriptie

1 Nieuws online Een studie naar digitale nieuwsproductie door traditionele aanbieders en nieuwkomers Mijke Slot Leonie Ruhe Valerie Frissen Februari 2011

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Nieuws in een tijdperk van overvloed De toegenomen macht van de gebruiker Veranderende traditionele rollen van de producent Het onderzoek Leeswijzer Analyse online nieuwsdiensten Algemene kenmerken Waardepropositie Financieel model Waardenetwerk Technische aspecten Samenvattend Conclusies Van gate-keeping naar gate-opening Traditionele verdienmodellen blijven belangrijk ipad biedt een vlucht terug Vraagstukken voor aanbieders Bronnen Bijlagen I. Methodische verantwoording II. Lijst cases III. Over het 3D-project... 63

4 Designing the Daily Digital 4

5 Nieuws online 1 Inleiding Deze publicatie doet verslag van een onderzoek naar online nieuwsproductie dat is uitgevoerd door TNO onder de vlag van het Designing the Daily Digital Project (3D, zie bijlage). Binnen dit project geeft TNO leiding aan de 3D Academy, een denktank voor strategische visieontwikkeling en innovatie in de journalistiek. In de 3D Academy staan vier onderzoeksthema s centraal: (1) de verandercultuur binnen de Nederlandse journalistiek, (2) online nieuwsproductie, (3) nieuwsgebruik en (4) auteursrechten in een online omgeving. Dit onderzoek valt onder thema twee, en is een verkenning van online nieuwsproductie bij zowel Nederlandse als internationale nieuwsaanbieders. Daarbij zijn websites van traditionele nieuwsaanbieders (kranten en omroepen) vergeleken met nieuwswebsites van nieuwe aanbieders en met een aantal nieuwsapplicaties (apps) voor de ipad. Daarbij is, naast een aantal algemene kenmerken, aandacht voor de manier waarop aanbieders de gebruiker betrekken bij nieuwsproductie, wat voor rollen ze daarbij zelf innemen en hoe ze hun dienst zowel technisch als financieel inrichten. De onderzoeksvraag die in deze publicatie centraal staat is: op welke manieren wordt nieuws online aangeboden en in hoeverre verschillen traditionele en nieuwe aanbieders daarbij van elkaar? In het volgende hoofdstuk schetsen we kort de achtergrond van de ontwikkelingen in het medialandschap op het gebied van nieuwsproductie en de opzet van het onderzoek met de vraagstelling. In hoofdstuk twee presenteren we de conclusies, gevolgd door een hoofdstuk met de volledige analyse die hier ten grondslag aan heeft gelegen. Dit hoofdstuk wordt geïllustreerd met een aantal voorbeelden. 1 Voor de lezers die zijn geïnteresseerd in de onderzoeksmethode is hier in de bijlage een beschrijving van toegevoegd. Mijke Slot, Leonie Ruhe, Valerie Frissen 1 Voor een actueel online overzicht van ontwikkelingen en innovaties op het gebied van media, verwijzen we naar de emedia Showcase ( Op visuele wijze worden op deze website verschillende demo's, concepten, prototypes en experimenten getoond en geanalyseerd op hun sterke en zwakke punten, en de mogelijkheden die ze bieden. 5

6 Designing the Daily Digital 6

7 Nieuws online 2 Nieuws in een tijdperk van overvloed Al sinds de jaren tachtig zijn nieuwsproducenten nieuwe technologische mogelijkheden zoals teletekst, draagbare computers en mobiele telefoons aan het verkennen. Maar vooral internet heeft een radicale impact gehad op de productie en consumptie van nieuws. In 1980 zetten de New York Times en de Wall Street Journal hun nieuws in een online database. Vijf jaar later boden al vijftig Amerikaanse kranten hun nieuws online aan. Vanaf midden jaren negentig waren nieuwswebsites van kranten gemeengoed (Bosckowski, 2004). In 1995 was NRC Handelsblad de eerste Nederlandse krant die het nieuws online aanbood. Het online nieuwsaanbod steeg gestaag. In de eerste jaren waren het vooral de Internet Service Providers (ISP s) die als nieuwsportal actief waren. In de loop der tijd gingen zowel traditionele spelers als kranten en omroepen, maar ook nieuwe spelers, online nieuws aanbieden. In 1999 werd Nu.nl opgericht, en ook internetbedrijven zoals Yahoo en Google begonnen nieuwsdiensten. Sinds januari 2006 heeft Google News een Nederlandse versie. Internet en digitalisering hebben effecten gehad op de manier waarop nieuws aangeboden wordt. Zo is door digitalisering het nieuws bijvoorbeeld steeds meer multimediaal. Tekst wordt verrijkt met foto s, video, audio, infographics en animaties. Alles kan online gepubliceerd worden internet fungeert als platform waar kranten en omroepen elkaars directe concurrenten zijn geworden (Tijdelijke Commissie Innovatie en Toekomst Pers, 2009). En zij ontmoeten hier ook nieuwe spelers in het medialandschap. Nieuws heeft daarnaast niet langer een houdbaarheid van 24 uur, maar is continue beschikbaar en daardoor ontstaat ook de druk om het nieuwsaanbod steeds aan te passen aan de laatste ontwikkelingen (Boczkowski, 2004). Internet en digitalisering hebben ook consequenties voor de productie van nieuws. Nieuwsberichten blijven beschikbaar voor gebruikers in online archieven. En nieuwsaanbieders kunnen nieuws leveren aan zowel het massapubliek als aan lokaal of nichepubliek. Daar bovenop zijn de interactiemogelijkheden met het publiek verbreed; de drempel voor interactie met gebruikers is verlaagd en de mogelijkheden om gebruikers te laten participeren zijn toegenomen. 7

8 Designing the Daily Digital 2.1 De toegenomen macht van de gebruiker Picard (2009) omschrijft de huidige situatie als een tijdperk van overvloed. Er is een ongekende groei in media-aanbod; nieuwsaanbieders zijn niet meer gebonden aan ruimtelijke en tijdsbeperkingen. Een krant heeft maar een beperkt aantal pagina s voor het dagelijks nieuws en een journaal maar een beperkt aantal minuten. Online bestaan deze beperkingen niet (Boczkowski, 2004). Ook groeit het aanbod van nieuwe partijen die nieuws aanbieden evenals de informatie die door gebruikers zelf online wordt gezet. De relatie tussen gebruikers en nieuwsmedia is door deze veranderingen dynamischer geworden dan vroeger (Boczkowski, 2004). Door het toegenomen aanbod spreekt Picard (2009) ook wel van een machtswisseling. Hadden traditioneel de producenten van nieuws de macht (er was een beperkt aantal media en gebruikers waren van hen afhankelijk voor hun nieuwsconsumptie), nu hebben de gebruikers de macht. Zij hebben keuze uit een ongekend aanbod. Aanbieders van nieuws moeten steeds meer hun best doen om publiek aan zich te binden. De markt heeft zich dus ontwikkeld van een aanbodsgestuurde markt naar een vraaggestuurde markt. Voornamelijk dat laatste punt heeft er volgens Brock voor gezorgd dat de waarde die gebruikers toekennen aan nieuws lager is dan in het offline tijdperk zowel qua reputatie als economisch (Brock, 2009). Mediabedrijven zijn steeds meer gaan anticiperen op dit toegenomen belang van gebruikers door ze een rol te geven binnen hun dienst. Bakker en Pantti (2009) constateren bijvoorbeeld dat de meeste nieuwsdiensten hun gebruikers laten participeren door het insturen van zelfgemaakte foto s en video s. Op de website van de BBC kunnen gebruikers bijvoorbeeld hun eigen foto s en video s uploaden bij nieuwsgebeurtenissen die zij zelf hebben meegemaakt. Veel krantenwebsites laten gebruikers daarnaast commentaar geven op (een selectie van) artikelen. Sommige media zetten content geschreven door gebruikers op hun website. Internationale websites zoals OhMyNews in Zuid Korea ( Purdafash in India ( Vikalpa in Sri Lanka ( de citizen journalism website van CNN ireport ( of Newassignment ( een website die wordt onderhouden door een investering van Reuters, laten burgerjournalisten aan het woord. En via 8

9 Nieuws online diensten als Twitter verspreidt nieuws zich razendsnel onder een netwerk van gebruikers. 2.2 Veranderende traditionele rollen van de producent Voor journalisten betekenen deze ontwikkelingen een nieuwe manier van werken, met vernieuwde mogelijkheden door ICT, maar ook veel onzekerheden. Voor het management van nieuwsmedia betekenen de hierboven geschetste veranderingen een nieuwe strategische omgeving (Küng, 2008). Deze omgeving wordt volgens Küng gekenmerkt door nieuwe mogelijkheden, maar ook door vage grenzen tussen sectoren, veranderende businessmodellen, onduidelijkheid over gedrag en voorkeuren van consumenten en concurrentie van tot nu toe onbekende spelers. Picone brengt de veranderingen in het medialandschap direct in verband met de traditionele rollen van kranten als nieuwsaanbieder, agendabepaler en waakhond van de democratie (Picone, 2007). Van het verzamelen van nieuws verschuift de rol van nieuwsproducenten naar de selectie van nieuws, analyse en commentaar. Ook lijken traditionele nieuwspartijen minder agendabepalend te worden. Gebruikers hebben online veel meer mogelijkheden om hun eigen informatieomgeving samen te stellen en deze te delen met anderen. Diensten als Digg laten gebruikers zelf nieuwsberichten taggen en beoordelen. Nieuwswebsites als Google News, citizen journalism websites en weblogs vragen ook aandacht van de gebruikers. Internet is een snelle, makkelijke en goedkope manier om toegang te krijgen tot een grote hoeveelheid nieuwsbronnen. Dit stelt gebruikers in staat hun eigen nieuwsagenda samen te stellen. Dit zou de macht van de nieuwsmedia om de nieuwsagenda te bepalen kunnen beperken. En als laatste is, volgens Picone, de traditionele rol van de nieuwsmedia als waakhond van de democratie op losse schroeven komen te staan. Internet stelt andere partijen en gebruikers in staat hun eigen visie op de werkelijkheid en hun mening over nieuwsberichten online te 9

10 Designing the Daily Digital publiceren. Ook komt via initiatieven als Wikileaks direct informatie naar buiten zonder dat deze is gefilterd door een journalistieke organisatie. 2 Deze schets van mogelijkheden laat zien dat de omgeving waarin nieuwsorganisaties opereren, is veranderd. Deze veranderingen doen zich voor op verschillende niveaus van nieuwsproductie. Niet alleen is het speelveld veranderd, online nieuwsproductie biedt ook een aantal nieuwe mogelijkheden. Maar hoe maken nieuwsaanbieders gebruik van deze mogelijkheden? En zijn daarbij verschillen tussen aanbieders met wortels in de traditionele media (print en omroep) en nieuwe aanbieders die internet als basis hebben? In de discussie over online nieuwsproductie en innovatie in businessmodellen komen bestaande mediabedrijven er vaak bekaaid vanaf (zie bijvoorbeeld Pleijter, 2010 of Slot & Vos, 2010). Deze discussie ten spijt, is er nog weinig systematisch onderzoek gedaan naar de manieren waarop nieuwsaanbieders hun nieuws online beschikbaar maken. We proberen hier met dit onderzoek een aanzet toe te doen door 57 online nieuwsdiensten in kaart te brengen en met elkaar te vergelijken. Daarbij onderscheiden we traditionele nieuwsaanbieders en niet-traditionele of nieuwe nieuwsaanbieders. Het belang van dit onderscheid tussen traditionele en niet-traditionele bedrijven staat daarin centraal. Naast een maatschappelijk relevant onderscheid, is ook in de literatuur aanleiding te vinden voor een dergelijk onderscheid. Het onderscheid tussen incumbents en insurgents zien we voornamelijk terug in de managementtheorie (zie Küng et al., 2008). De verschillende contexten waar deze oude en nieuwe bedrijven mee te maken hebben, leiden tot verschillende managementprioriteiten. Traditionele bedrijven moeten niet alleen op de juiste wijze inspelen op veranderende strategische omgevingen, maar zijn ook genoodzaakt om dit te implementeren in hun bestaande bedrijfsprocessen (Küng et al., 2008, p. 125). Dit terwijl nieuwe bedrijven deze bagage niet hebben en dan ook vaak veel efficiënter kunnen inspelen op een veranderde behoefte. Er zouden dan ook verschillen zichtbaar kunnen zijn tussen de mate van vernieuwing van traditionele en van niettraditionele mediabedrijven. 2 Hoewel in Nederland de Wikileaks documenten over Nederland tot nu toe exclusief door twee mediapartijen worden beheerd. 10

11 Nieuws online 2.3 Het onderzoek De afgelopen jaren is er een groot aantal nieuwe online nieuwsdiensten gelanceerd die het nieuws op een nieuwe of innovatieve manier brengen. Een nieuwsdienst kan vernieuwend zijn op verschillende manieren. Zo kan een aanbieder van nieuws een gebruiker op een vernieuwende manier betrekken in de nieuwsproductie, de nieuwsberichten op verschillende platformen aanbieden of op een vernieuwende manier geld verdienen aan online nieuws. In dit onderzoek wordt een inventarisatie gemaakt van een aantal van deze diensten (zowel Nederlandse als internationale initiatieven), en worden ze geanalyseerd op een viertal onderdelen waarop ze vernieuwend kunnen zijn 3 : 1. Waarde voor en rollen van gebruikers; de toegevoegde waarde voor gebruikers en de manier waarop zij betrokken worden bij de nieuwsproductie (waardepropositie). 2. Financiële constructie: de manier waarop er geld verdiend wordt met de nieuwsproductie (financiële aspecten). 3. Organisatie en samenwerking: de manieren waarop de nieuwsdienst georganiseerd is en met welke partijen er wordt samengewerkt (waardenetwerk). 4. Technische functionaliteiten: de globale technische karakteristieken van de nieuwsdienst (technische aspecten). Deze onderdelen worden onderzocht met behulp van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse van 57 internationale case studies. Er wordt, zoals is omschreven in de inleiding, een vergelijking gemaakt tussen de online nieuwsdiensten van traditionele nieuwsaanbieders en die van niettraditionele nieuwsaanbieders. Naast het vergelijken van het online aanbod van print uitgevers, omroepen en nieuwe aanbieders, is er in dit onderzoek ook aandacht voor de nieuwsdiensten die worden aangeboden op de ipad. Mobiele apparaten, waaronder tablets, functioneren steeds vaker als platforms voor nieuws. De ipad is een van de eerste tablets en biedt een uitgebreid assortiment aan nieuwsapps aan. Daarom zijn de nieuwsapps voor de ipad meegenomen in dit onderzoek. 3 Zie voor een uitgebreide uitleg van de methode Bijlage 0. 11

12 Designing the Daily Digital Er is gekozen voor de methode van case studies omdat de geselecteerde nieuwsdiensten hiermee grondig en systematisch geanalyseerd en vergeleken kunnen worden. De case sample bestaat uit 36 online initiatieven van (traditioneel) print uitgevers, 10 initiatieven van omroepen en 11 initiatieven van nieuwe spelers in het mediaveld. Van deze 57 initiatieven zijn er 10 ipad applicaties die nog als een aparte groep zijn geanalyseerd. Voor titels, zie de bijlage. 2.4 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk (hoofdstuk 2) presenteren we een gedetailleerde analyse van de resultaten van de vergelijking. De lezers die vooral geïnteresseerd zijn in de hoofdlijnen en de algemene conclusie, verwijzen we door naar hoofdstuk 3. Lezers die geïnteresseerd zijn in de methode van onderzoek, vinden in bijlage 1 een methodische verantwoording. 12

13 Nieuws online 3 Analyse online nieuwsdiensten In totaal 57 online nieuwsdiensten, zowel nationaal als internationaal, zijn in dit onderzoek systematisch geanalyseerd en met elkaar vergeleken. 4 In dit hoofdstuk worden, naast algemene analyseresultaten, ook een aantal tekstboxen weergegeven met daarin specifieke voorbeelden van nieuwsdiensten die zich op een bepaalde manier onderscheiden. 3.1 Algemene kenmerken In het eerste analyseonderdeel worden de diensten geanalyseerd op een aantal algemene kenmerken. Figuur 1 laat zien dat de eerste nieuwsdiensten eind vorige eeuw online kwamen. Vanaf 1996 waren dat voornamelijk websites van kranten (in 1996 bijvoorbeeld de Bildzeitung en de New York Times). Met de toenemende mogelijkheden van online video, volgden omroepen. Rond 2004, het jaar dat het web 2.0 concept langzaamaan terrein begon te veroveren, kwamen ook nieuwsdiensten van nieuwe aanbieders in de lucht. De piek in 2010 is te verklaren doordat dat het jaar is van de lancering van de ipad, en in dit onderzoek ook een aantal ipad apps is meegenomen Figuur 1 Startjaar nieuwsdiensten 4 Bij de resultaten moeten twee voorbehouden worden gemaakt. Ten eerste is de selectie van cases niet gebaseerd op een representatieve steekproef. Daarnaast zijn de percentages soms gebaseerd op kleine absolute aantallen. Dat betekent dat de uitspraken die in dit hoofdstuk worden gedaan, indicatief zijn. Ze geven een beeld van de situatie, maar kunnen niet worden gegeneraliseerd voor het totale online aanbod. 13

14 Designing the Daily Digital Van alle nieuwsdiensten is een aantal trefwoorden (tags) genoteerd. Deze trefwoorden worden hieronder weergegeven in een tagcloud. Hoe groter het woord, hoe vaker het voorkomt als trefwoord binnen de selectie nieuwsdiensten. De tagcloud in Figuur 2 laat zien dat krant, website en nieuws veelgebruikte termen zijn. Dit komt uiteraard omdat we nieuwsdiensten op internet hebben geanalyseerd en de meeste initiatieven in de case sample geïnitieerd zijn door kranten. Op de ipad apps na, zijn alle diensten die zijn geanalyseerd in dit onderzoek te vinden op een website. De woorden sociale media, user-created content, burgerjournalistiek en cocreatie geven aan dat in de geanalyseerde diensten regelmatig gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die sociale media bieden. In het vervolg van de analyse gaan we op deze aspecten nader in. Figuur 2 Tagcloud online nieuwsdiensten Vanwege het nationale karakter van het 3D project, waar dit onderzoek deel van uitmaakt, zijn er relatief veel Nederlandse cases (17) opgenomen in de lijst cases. Daarnaast is er ook een groot aandeel Amerikaanse (17) en Engelse (7) cases. De overige cases komen uit diverse landen, zoals België, Canada, China, Portugal, Frankrijk en Zuid-Korea. Een volledig overzicht van de cases is te vinden in Bijlage 2. 14

15 Nieuws online % Lokaal Nationaal Internationaal 0 Print Omroep Nieuwe aanbieder ipad Figuur 3 Niveau van nieuwsproductie (lokaal/nationaal/internationaal) Figuur 3 geeft het niveau weer van het nieuws dat beschikbaar wordt gemaakt. Hiermee wordt bedoeld of het nieuws lokaal, nationaal of internationaal is. Minder dan de helft van de cases biedt lokaal nieuws, terwijl ongeveer 90 procent van de cases nationaal en/of internationaal nieuws biedt. Opvallend is dat nieuwsdiensten van nieuwe nieuwsaanbieders zich vaker ook op lokaal nieuws richten, terwijl de nadruk bij print initiatieven en omroepen vooral op nationaal en internationaal nieuws ligt. Op de ipad wordt het minst lokaal nieuws aangeboden. The Local ( is een van de uitzonderingen van lokale initiatieven die worden aangeboden door traditionele printaanbieders. In een samenwerking met het Arthur L. Carter Journalism Institute, biedt de New York Times hyperlokale websites voor twee buurten van New York. De websites geven een overzicht van nieuws, informatie, verhalen, sociale media en foto s uit de betreffende buurt. De content wordt geproduceerd door zowel journalisten van The New York Times als door lokale inwoners. De dienst is gestart in Op de website wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de Virtual Assignment Desk. Deze tool biedt informatie over onderwerpen waar lezers informatie over zouden willen. Burgerjournalisten kunnen deze onderwerpen ook zelf oppakken en er een stukje over schrijven. 15

16 Designing the Daily Digital Polls Audio Illustraties Video Foto's Blogs ipad Nieuw Omroep Print Opinie Achtergrond Korte nieuwsberichten % Figuur 4 Vormen van nieuws Op de websites van online nieuwsdiensten worden verschillende vormen van content aangeboden. Zo zijn er meestal korte nieuwsartikelen te vinden, opiniestukken, foto s en video. Figuur 4 toont een overzicht waarin de verschillende nieuwsvormen worden vergeleken per groep aanbieders. Er worden gemiddeld veel verschillende vormen van nieuws aangeboden. De meerderheid van de aanbieders van nieuws tonen korte nieuwsberichten op hun website, achtergrondartikelen, opinieartikelen, blogs, foto s, video en illustraties. Audio en polls worden minder vaak aangeboden. Nieuwsaanbieders met wortels in de printmedia bieden procentueel vaker korte nieuwsberichten, achtergrondartikelen, opinieartikelen en polls aan op hun websites. Aanbieders vanuit omroepen bieden vaker beeld- en audiomateriaal. Gezien hun core business is dat niet verwonderlijk. Initiatieven van nieuwe aanbieders incorporeren relatief vaker blogs en achtergrondartikelen, en plaatsen vaker illustraties. ipad apps bieden vaak artikelen (zowel korte artikelen, achtergrond en opinieartikelen) en foto s, maar blijven bij de andere categorieën achter op de rest. 16

17 Nieuws online De Volkskrant bood vanaf 2005 lezers de mogelijkheid om onder de vlag van de Volkskrant een blog bij te houden. Op konden lezers hun eigen weblogs plaatsen, of reageren op blogs van andere lezers en redacteuren. Begin 2011 waren er op de site al meer dan blogs geplaatst. Per 1 maart 2011 zal de Volkskrant dit onderdeel van de website stopzetten. De hoofdredacteur van de Volkskrant, Philippe Remarque, heeft in een verklaring op de site van de Volkskrant aangegeven: Wij kunnen het blog helaas niet meer de aandacht en technische ondersteuning bieden die het vereist. Hier wordt door bloggers op de Volkskrant website met verontrusting op gereageerd. Er wordt naar mogelijkheden gezocht om de blogs over te zetten naar een andere site. Waarschijnlijk worden de Volkskrant blogs overgenomen door Sanoma Digital. In de analyse is ook gekeken naar de categorie nieuwssites waartoe de initiatieven behoren. Deze indeling is gebaseerd op de categorisering van Deuze (2003). 5 In Figuur 5 zijn binnen deze categorieën duidelijke verschillen te zien tussen print, omroep en ipad initiatieven aan de ene kant en nieuwe initiatieven aan de andere kant. De eerste groep is vooral in te delen in de categorie mainstream news sites. Deuze (2003) gaf al aan dat dit type nieuwssite overeen komt met traditionele nieuwsmedia, zoals kranten en omroepen, en over het algemeen wordt aangeboden door vrij gesloten netwerken van mediabedrijven. Nieuwe initiatieven bieden vaker index & category sites en share & discussion sites. Maar een klein percentage van alle initiatieven is in te delen in de categorie meta & comment sites. % Print Omroep Nieuw ipad Mainstream Index & category Meta & comment Share & discussion Figuur 5 Categorie nieuwswebsite 5 Zie voor een uitleg van deze categorisering de methodische verantwoording in Bijlage 0. 17

18 Designing the Daily Digital 3.2 Waardepropositie De analyse heeft, naast algemene kenmerken van de nieuwsdiensten, ook de waardepropositie van nieuwsdiensten belicht. In dit onderzoek is de waardepropositie gedefinieerd als de waarde die geleverd wordt aan de gebruikers en de mogelijkheden die de gebruiker heeft tot participatie en interactie. Deze definitie is op een aantal manieren geoperationaliseerd. Ten eerste is gekeken naar de functies die de nieuwsdiensten vervullen. 6 Vervolgens is geanalyseerd wat de unique selling point van de nieuwsdiensten is; waarom zouden gebruikers deze diensten moeten gebruiken? Daarnaast is geanalyseerd welke rollen gebruikers en welke rollen de aanbieders bij de nieuwsdiensten kunnen innemen. Kunnen gebruikers bijvoorbeeld zelf content creëren of zijn ze daarvoor aangewezen op de aanbieder? Kunnen ze dingen met elkaar delen, of iets beoordelen? Deze functionaliteiten voor gebruikers kunnen de waarde van de dienst voor hen verhogen. Bij de waardepropositie is ook de mate van interactie bepaald en de manier waarop de nieuwshiërarchie binnen het initiatief wordt bepaald. Functies Figuur 6 geeft de functies weer die nieuwsdiensten kunnen vervullen. Online nieuwsdiensten bieden voornamelijk nieuws, context, opinie en amusement. Initiatieven van printmedia of omroepen scoren verder hoog op het aanleveren van kennis, het doen van verslag van gebeurtenissen en het presenteren van een agenda met activiteiten zoals films. ipad apps scoren wat hoger op de functie opinie. Ook bieden ze relatief wat vaker amusement. Nieuwssites van nieuwe initiatiefnemers scoren hoog op het bieden van interactie. 6 Hiervoor is een indeling van Drok en Schwarz (2009) aangehouden. Zie Bijlage 0 voor een uitleg van deze indeling. 18

19 Nieuws online Interactie Amusement Advies Agenda Verslag Kennis ipad Nieuw Omroep Print Opinie Context Nieuws % Figuur 6 Functies van nieuwsdiensten Toegevoegde waarde nieuwsdiensten Wat is het unieke aan of de toegevoegde waarde van online nieuwsdiensten? Nieuwsdiensten van aanbieders vanuit de printmedia zijn vaak een aanvulling op het papieren product. Op de website worden artikelen hergebruikt die ook, bijvoorbeeld, in de krant verschijnen. Op de website kunnen aan artikelen 24 uur per dag updates worden toegevoegd. Ook kan er bijvoorbeeld live geblogd worden over belangrijke gebeurtenissen. De meeste websites zijn gratis toegankelijk, en bieden links naar andere artikelen over hetzelfde onderwerp en dossiers met achtergrondartikelen en informatie. Online is vaak een archief beschikbaar en gebruikers kunnen met de zoekfunctie de site doorzoeken. Door een RSS-feed in te schakelen kunnen lezers op de hoogte blijven van nieuwe toevoegingen aan de site. Websites bieden printmedia de kans om ook video s aan hun product toe te voegen. Het aanbod voor gebruikers is dus uitgebreid. Daarnaast kunnen aanbieders via een website hun gebruikers meer betrekken bij het nieuws. Gebruikers kunnen soms een pagina personaliseren, reacties plaatsen, content toevoegen, dingen doorsturen via sociale media of deelnemen aan een onderzoek. Ook op het gebied van verdienmodellen maken printmedia online gebruik van nieuwe 19

20 Designing the Daily Digital mogelijkheden. Zo kunnen advertenties gepersonaliseerd worden, kan voor artikelen uit het archief geld gevraagd worden en hebben sommige printmedia webshops waar ze verschillende soorten producten, zoals boeken en wijn, verkopen. Nieuwsdiensten van omroepen zijn meestal opgezet als een platform waar video van de omroep wordt aangeboden. De websites bieden aanbieders de mogelijkheid om naast video-items uit uitzendingen ook ruw beeldmateriaal en extra informatie en artikelen te plaatsen. Zo biedt RTL Nieuws op de website een overzicht van nieuwsberichten die zijn opgesteld door het ANP. Met een zoekfunctie kunnen gebruikers de content op nieuwssites van omroepen doorzoeken op relevante informatie. Er is vaak een archief aanwezig waar gebruikers uitzendingen kunnen terugzien. Daarnaast worden gebruikers betrokken bij het nieuws door de mogelijkheid om commentaar toe te voegen, te discussiëren op een forum of te participeren in nieuwsproductie. Nieuwsdiensten van aanbieders die hun wortels niet hebben in traditionele media, hebben voornamelijk toegevoegde waarde voor gebruikers omdat ze zich richten op de sociale aspecten van nieuwsproductie. Ze laten gebruikers vaak de dienst personaliseren, bijvoorbeeld door een eigen nieuwsstream samen te stellen vanuit verschillende online nieuwsbronnen. Ze bieden verschillende opinies van auteurs en laten content doorplaatsen naar andere sociale media. Gebruikers kunnen regelmatig stemmen op artikelen en commentaar leveren. Ook kunnen ze zien wat vrienden lezen en aanbevelen. Nieuws wordt geplaatst in volgorde van wat het meest wordt gelezen. Daarnaast bieden initiatieven van nieuwe aanbieders de nieuwsgebruikers de mogelijkheid zelf content toe te voegen of samen te werken met journalisten en anderen. Nieuwslog ( is een nieuwsdienst die bestaat uit nieuwspagina's over uiteenlopende onderwerpen. Iedere pagina wordt beheerd door een civic editor, een gebruiker die deskundig is op het gebied van het betreffende onderwerp. Het nieuws wordt zowel geaggregeerd vanuit andere nieuwsdiensten als geproduceerd door de civic editors. Iedere gebruiker kan een eigen Nieuwslog nieuwspagina starten. Het idee achter de site is dat nieuwsgaring en duiding niet langer enkel voorbestemd zijn aan redacties, maar nu uitgevoerd kunnen worden door grotere groepen deskundigen. 20

21 Nieuws online ipad apps bieden op dit moment voor de gebruikers weinig toegevoegde waarde. Een kleine minderheid van de apps laat gebruikers andere dingen doen dan ze met het papieren product of de website van een omroep kunnen. Slechts weinig apps laten de gebruiker de dienst personaliseren en er wordt nog maar weinig doorgelinkt naar sociale media. Een app is een gesloten omgeving. Daarnaast moet voor veel content die op internet gratis is, op de ipad worden betaald. Pulse News is een van de ipad apps die wel volledig gepersonaliseerd kan worden. Pulse is een app gecreëerd door afgestudeerden van Stanford University. De dienst biedt een nieuwslees applicatie op iphone, ipad en Androidtoestellen. Door middel van het selecteren van newsfeeds kunnen gebruikers hun eigen nieuws samenstellen uit meerdere feeds. Gebruikers kunnen ook hun eigen feed samenstellen. De app werd kort door Apple uit de itunes winkel verwijderd omdat de New York Times klaagde over copyright % 50 Print Omroep 40 Nieuw 30 ipad Consumeren Creëren Conserveren Communiceren Figuur 7 Betrokkenheid van gebruikers bij online nieuwsdiensten Betrokkenheid van gebruikers Figuur 7 geeft een overzicht van de manieren waarop gebruikers worden betrokken bij nieuwsdiensten. Alle diensten die zijn geanalyseerd in dit onderzoek stellen gebruikers in de gelegenheid om content te consumeren. Gebruikers kunnen artikelen lezen, foto s en video s bekijken, dingen kopen of downloaden. Figuur 8 laat zien dat gebruikers door de diensten voornamelijk in staat worden gesteld om te lezen en te bekijken. Luisteren, downloaden en kopen zijn minder populair bij aanbieders. 21