Een model voor procesondersteuning

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een model voor procesondersteuning"

Transcriptie

1 Er wordt tegenwoordig veelvuldig gesproken over bedrijfsprocessen en de besturing daarvan door software. Het gebruik van veel verschillende begrippen zorgt voor verwarring, maar is bij nader inzien niet zo vreemd omdat besturing in verschillende softwarelagen voorkomt. Dit artikel gaat verder in op de rol van software bij het besturen van processen. Een model voor procesondersteuning in software Scheiden van functie- en sturingsaspecten achtergrond Na een periode van stilte is er hernieuwde aandacht voor de automatisering van bedrijfsprocessen in software. Zo bieden allerlei standaardpakketten voor bijvoorbeeld ERP en CRM workflow mogelijkheden. Daarnaast is er een sterke beweging om processen met middleware te ondersteunen, waarbij wordt gesproken over EAI, message brokers en integration brokers. Dit gaat samen met de aandacht voor webservices, die bedrijven in staat stellen processen beschikbaar te stellen aan andere bedrijven. Naast het gevestigde begrip workflow management wordt nu ook gesproken over business proces management, case management en orchestration. In dit artikel zal duidelijk worden dat deze begrippen te maken hebben met softwarematige besturing van processen. Na een korte inleiding in de wereld van processen wordt een model gepresenteerd waarin verschillende vormen van sturing door software worden beschreven. VIER-OGEN PRINCIPE Wat zijn nu eigenlijk bedrijfsprocessen? Vanuit een IT perspectief zien we een transformatieproces van invoergegevens naar uitvoergegevens, waarbij tevens uitvoerenden (mensen of systemen) worden aangestuurd. Een bedrijfsproces kent dus twee aspecten: het functionele en het sturingsaspect. Het functionele aspect beschrijft de transformatie van invoer naar uitvoer, bijvoorbeeld door het uitvoeren van een berekening. Het sturingsaspect beschrijft op welk moment in tijd, in welke volgorde en door wie processen worden uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld aan het afdwingen van een vier-ogen principe. Processen kunnen door mensen worden uitgevoerd, maar ook gedeeltelijk of volledig door geautomatiseerde systemen. Processen kunnen verschillend van aard zijn. Enerzijds langdurig en complex, waarbij verschillende mensen en systemen een bijdrage moeten leveren. Anderzijds kunnen zij ook kort van duur zijn en door één mens of systeem worden uitgevoerd. Lange tijd was de besturing het onderwerp van alleen managers en bedrijfskundigen. Tegenwoordig is de IT-inrichting bepalend: de snelheid, transparantie en automatiseringsgraad van efficiënt uitgevoerde bedrijfsprocessen bepalen de concurrentiepositie. KREDIETAANVRAAGPROCES Het is handig voor verschillende soorten processen ook verschillende termen te gebruiken. In figuur 1 wordt een drielagen model voor processen beschreven, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen processen, activiteiten en taken. Processen zijn langlopend en worden veelal door meerdere mensen en systemen uitgevoerd. Ze plaatsen uit te voeren activiteiten in een logische volgorde en specificeren uitvoerende rollen en verantwoordelijkheden. Een activiteit is een eenheid van tijd, plaats en handeling en kan ononderbroken door één persoon of systeem worden uitgevoerd. Aan het einde van een activiteit wordt werk veelal overgedragen aan een ander persoon of systeem. Binnen een activiteit worden één of meer taken uitgevoerd, waarbij de volgorde van taken vaak niet van belang is. Een taak is een hoeveelheid werk die binnen een korte hoeveelheid tijd wordt uitgevoerd en die altijd in zijn geheel moet slagen of falen. Een voorbeeld van een proces is het kredietaanvraagproces waarbij naast de opsteller van de kredietaanvraag» Software Release Magazine 4» juni

2 F IGUUR 1. Proceslagen Processen Activiteiten Taken ook een fiatteur betrokken is. Eén van de taken bij het opstellen van de kredietaanvraag is het uitvoeren van een kredietwaardigheidtoets bij het BKR. Wat is nu de rol van software bij het uitvoeren van processen? Zoals gezegd heeft een proces een functie- en een sturingsaspect. Het is dan ook logisch dat de rol van software tweeledig is. In de eerste rol is software verantwoordelijk voor het uitvoeren van transformaties (functie). In de tweede rol bestuurt software het proces. De nadruk in dit artikel ligt op de sturingsrol van software bij het uitvoeren van processen. Deze rol is afhankelijk van de uitvoerder van het proces. Besturing van menselijke uitvoerders ondersteunt het uitvoeren van processen door te bepalen welke activiteiten en taken er op een bepaald moment kunnen worden uitgevoerd. Besturing van processen waarvan de activiteiten door software worden uitgevoerd geschiedt volledig automatisch. Deze twee vormen van sturing delen de eigenschap dat bij het optreden van een gebeurtenis moet worden bepaald welke volgende activiteit of taak moet worden uitgevoerd en door wie (of wat). Deze keuzen kunnen van tevoren zijn vastgelegd of kunnen zijn gebaseerd op de huidige toestand van het proces. In dat laatste geval zijn er regels nodig die werken op de procestoestand, zoals condities of algoritmen. In dit artikel wordt een generieke software architectuur gehanteerd waarin verschillende vormen van sturing worden gepositioneerd. Deze software architectuur bestaat uit componenten in een gelaagde structuur. In elk component in de software architectuur bestaan een aantal verschillende vormen van sturing, die zelf ook een lagenstructuur vormen. Deze sturingsvormen zijn vaak ook expliciet als component herkenbaar. De lagenstructuur van componenten en sturingsvormen geeft weer hoe aanroepen typisch plaats vinden; van boven naar beneden. Ook neemt de duur van de processen die in de sturingslagen worden ondersteund af van boven naar beneden. De lagenstructuur moet niet te strikt worden genomen; lagen kunnen worden overgeslagen en een aanroep in een laag zou ook kunnen resulteren in een aanroep naar een hogere laag. Hierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk dat een kortlopend proces een langlopend proces opstart. Sommige componenten in de architectuur hebben niet veel meer dan een sturende rol, terwijl in andere componenten wel degelijk ook functionele componenten te herkennen zijn. Het resulterende sturingsmodel is weergegeven in figuur 2. Componenten in dit model zijn workflow manager, toepassing, servicebus en service. Workflow managers zijn gericht op het sturen van langlopende processen en activiteiten. Toepassingen zijn functionele componenten waarmee gebruikers activiteiten kunnen uitvoeren. Zij maken gebruik van herbruikbare services waarin bedrijfslogica en -gegevens zijn gedefinieerd. Workflow manager Processturing Activiteitsturing Toepassing Het streven is om de functie- en sturingsaspecten in afzonderlijke softwarecomponenten te definiëren. Hierdoor is het hergebruik van functionele componenten in een andere context eenvoudiger. Doordat sturing apart is gedefinieerd kan het ook eenvoudiger worden gelokaliseerd en aangepast waardoor de onderhoudbaarheid en herbruikbaarheid van software toeneemt. Het blijkt dat er verschillende vormen van sturing bestaan, mede doordat er verschillende dingen bestuurd moeten worden. Om te bepalen welke vormen van sturing dat zijn is het dus noodzakelijk eerst de functionele componenten te kennen. Het probleem is dat hier geen universeel antwoord voor bestaat: het is afhankelijk van de software architectuur, waarin de verschillende soorten componenten zijn gedefinieerd. Servicebus Orchestration Use-case sturing Scherm sturing Taaksturing Service Service sturing Gegevenssturing F IGUUR 2. Softwaresturingsmodel 34» Software Release Magazine 4» juni 2002

3 Een servicebus ontkoppelt de toepassingen van de services. In de volgende paragrafen worden de componenten in het model verder beschreven. Workflow managers en modernere case-managers besturen processen en activiteiten. Deze sturing wordt vastlegd in de vorm van procesdefinities waarin staat wat de volgorde, routering, autorisatie en inhoud van de uit te voeren activiteiten is. Bij veel workflow management tools ligt de nadruk op ondersteuning van processen die door gebruikers worden uitgevoerd, maar er zijn ook tools die langlopende geautomatiseerde processen ondersteunen. Processen van de eerste soort worden op verzoek van gebruikers gestart, waarna vervolgactiviteiten uit een werkbak te selecteren zijn. Het starten van een proces resulteert in een proces-instantie (ook wel case genoemd) waarin de procesgegevens worden geadministreerd. Softwarecomponenten die bepaalde taken in een activiteit uitvoeren worden automatisch gestart en geven hun resultaat terug aan het workflow management tool die dit verwerkt in de procestoestand. Zo n interactie met een softwarecomponent wordt ook wel een use-case genoemd 1 ; een interactie met een systeem dat een voor de afnemer zinvol resultaat oplevert. Bij activiteiten die volledig handmatig worden uitgevoerd moet de gebruiker het tool expliciet vertellen dat de activiteit is afgerond. Case-management gaat verder dan workflow management door ook inzicht te geven in de voortgang binnen een activiteit. TOEPASSINGEN Toepassingen ondersteunen gebruikers in het uitvoeren van activiteiten. Zij bevatten de realisatie van één of meer use-cases, die worden geactiveerd door een workflow manager. Een use-case bestaat uit een opeenvolging van schermen en taken die worden geactiveerd op basis van handelingen van de gebruiker. Veelal wordt de sturing van een individuele use-case in een speciaal daarvoor ontwikkeld component in een systeem ondergebracht. Zo n component wordt een use-case controller genoemd. In het geval van een Java-gebaseerde web applicatie zal zo n controller typisch gerealiseerd worden als servlet. Binnen een use-case kunnen verschillende schermen worden gebruikt. Het besturen van schermen is vaak expliciet belegd in een softwarecomponent binnen het systeem; een zogenaamde interface controller. Deze weet welke schermelementen er bij een scherm horen en handelt alle gebruikershandelingen af die bij binnen de context van een scherm kunnen worden afgehandeld. Alle andere gebruikershandelingen worden teruggegeven aan de bovenliggende use-case sturingslaag. In web applicaties is vaak geen sprake van een expliciete interface controller en worden de verantwoordelijkheden In een Java-gebaseerde webapplicatie zal de controller typisch gerealiseerd worden als servlet grotendeels ondergebracht bij de use-case controller. Handelingen van gebruikers hebben mogelijk het aanroepen van services tot gevolg, bijvoorbeeld voor het ophalen en verwerken van gegevens van schermen. De aansturing van die services die uit zo n handeling voortvloeien noemen we taaksturing. Taken dienen meestal transactioneel te worden uitgevoerd; het half uitvoeren van een taak is onwenselijk. Taaksturing wordt typisch in een afzonderlijk softwarecomponent gerealiseerd. Een goed voorbeeld van zulke componenten zijn de action componenten die in het Struts raamwerk 2 moeten worden gedefinieerd. Struts is een raamwerk voor het ontwikkelen van webapplicaties conform het Model View Controller (MVC) model. Het kredietaanvraagproces wordt typisch ondersteund door een toepassing, waarin meerdere use-cases beschikbaar worden gesteld. Eén van die use-cases biedt ondersteuning bij het opstellen van een kredietaanvraag. Binnen die usecase is er typisch sprake van meerdere schermen, bijvoorbeeld voor klantgegevens, productgegevens en jaarcijfers. Voorbeelden van taken die binnen deze schermen een rol spelen zijn het ophalen van de NAW-gegevens van een klant, het uitvoeren van een kredietwaardigheidtoets en het verzenden van de kredietaanvraag. Samenvattend bevatten toepassingen typisch drie vormen van sturing: use-case sturing, schermsturing en taaksturing. Een service is een herbruikbare dienst met een gestandaardiseerde interface die wordt aangeboden door een softwarecomponent. Een service is bijvoorbeeld het opvragen van basisgegevens van een bepaalde klant. Het softwarecomponent dat de service realiseert is afhankelijk van andere componenten waarin de daadwerkelijke bedrijfslogica is gedefinieerd. Afhankelijk van de ontwikkelmethode kunnen dit procedurele componenten zijn of componenten die een bepaald bedrijfsobject representeren. Denk hierbij aan bedrijfsobjecten als klant, overeenkomst en factuur. Onafhankelijk van de aanpak zal er voor het realiseren van een service een verzameling operaties op deze componenten moeten worden aangeroepen en zal het resul- 1 In geval van een use-case die wordt gestart door een gebruiker wordt ook wel gesproken over een business use-case 2 Struts: Software Release Magazine 4» juni

4 Patches Nieuwe OptimalJ-versie gebruikt de kracht van patterns Compuware heeft het product OptimalJ in de nieuwe versie 2.1 op de markt gebracht. OptimalJ is een Java-ontwikkelingsomgeving die in de voorhoede staat van de patroonbewerking. Patterns vergemakkelijken het hergebruik van vooraf gedefinieerde ontwerpen, structuren en code. Ze maken de specifieke kennis van enkele deskundige Java-architecten beschikbaar voor heel de organisatie. De functies voor het bewerken van patterns van OptimalJ geven softwarearchitecten de mogelijkheid om hun eigen patterns te ontwikkelen en te bewaren, om geautomatiseerd operationele J2EE-applicaties te creëren. Patterns leiden tot een snelle, gestandaardiseerde ontwikkeling in heel het ontwikkelingsproces - waarbij de ontwikkelaars zich op Patches het resultaat kunnen concentreren in plaats van op de methode. OptimalJ 2.1 geeft architecten een mechanisme om J2EE-patterns te definiëren die ontwikkelaars automatisch gebruiken wanneer ze applicaties construeren. Ze hoeven niet langer tijd en moeite te investeren in complexe, technische infrastructuren. Modelgebaseerd ontwikkelen is het fundament van OptimalJ. Object Management Group s (OMG s) Model Driven Architecture (MDA) is de standaard die voor deze nieuwe ontwikkelmethoden gebruikt wordt. MDA verhoudt zich tot Unified Modeling Language (UML) op dezelfde wijze zoals J2EE zich verhoudt tot Java, of van.net tot C#. In deze gevallen wordt een ontwikkeltaal gebruikt om een bepaalde architectuur te implementeren. OptimalJ is een van de eerste producten die gebaseerd is op MDA zoals deze is gedefinieerd door de Object Management Group. OptimalJ breidt de MDA architectuur uit door het toevoegen van patterns aan de modellen. De functie voor patternbewerking vult OptimalJ aan met door de gebruiker gedefinieerde implementatiepatterns. Implementatiepatterns vertalen de applicatiemodellen van OptimalJ in fysieke code. Binnen OptimalJ worden de implementatiepatterns uitgedrukt in de Template Pattern-taal. Om patterns te kunnen ontwikkelen, omvat OptimalJ 2.1 een verzamelplaats zodat organisaties hun eigen patterns kunnen definiëren. Wanneer de architecten de J2EE-architectuur begrijpen, kunnen zij met behulp van OptimalJ zonder moeite hun eigen patterns opbouwen of bestaande patterns wijzigen. Het gebruik van domeinpatterns, maakt het mogelijk om domeinmodellen voor nieuwe Patches PATCHES PATCHES PATCHES PATCHES toepassingen sneller te construeren en beperkt het aantal fouten in de modelleringsfase. Men kan ook een bibliotheek van domeinpatterns samenstellen en bijhouden. Daarnaast omvat OptimalJ 2.1 drie nieuwe diagrammen op het niveau van het applicatiemodel: het DBMS Relational Diagram, het EJB Component Diagram en het Web Component Diagram. Tenslotte zijn uitbreidingen voor presentatiemodellen inbegrepen, die ontwikkelaars de mogelijkheid geven om het formaat en de lay-out van attributen in het applicatiemodel te definiëren. OptimalJ 2.1 Professional Edition is onmiddellijk beschikbaar. Licenties op naam zijn verkrijgbaar vanaf Amerikaanse dollar per ontwikkelaar. Er is ook een testversie beschikbaar die 14 dagen kan worden gebruikt. Meer informatie vind u op ADV. DELTA SOFTWARE 36» Software Release Magazine 4» juni 2002

5 proces activiteit use-case scherm taak orchestration service gegevens sturing sturing sturing sturing sturing sturing sturing looptijd dagen uren minuten minuten seconden seconden milliseconden milliseconden gebruikers ja ja ja ja nee nee nee Nee interactie communicatie lokaal lokaal lokaal lokaal remote remote lokaal remote of remote technische nee nee nee nee optioneel optioneel ja ja transactie typische workflow case use-case interface action integration/ service persistentie vorm manager manager controller controller controller message broker controller tool T ABEL 1. Eigenschappen van sturingsvormen taat moeten worden gecombineerd. Deze vorm van sturing noemen we servicesturing en zal typisch in een service controller component zijn gerealiseerd. Bij het uitvoeren van bedrijfslogica wordt gebruik gemaakt van bedrijfsgegevens die de toestand van de service beschrijven. Deze bedrijfsgegevens worden beheerd in een database; momenteel vaak nog een relationele database. Voor het inlezen of wegschrijven van gegevens zijn vaak meerdere verzoeken naar de database nodig. Dit is erg herkenbaar in objectgeoriënteerde benaderingen waarbij de toestand van een bepaald object verspreid kan zijn over meerdere relationele tabellen. Deze vorm van gegevenssturing staat dan ook bekend als objectrelationeel mapping, waarvoor speciale objectrelationele mapping tools beschikbaar zijn. Samengevat bevat een service minimaal servicesturing en gegevenssturing. Een servicebus heeft als voornaamste doel toepassingen van services te ontkoppelen. Dat doet hij door logische verzoeken door te sturen naar de juiste service en aansluitend naar eventuele andere services. De verzoeken en antwoorden kan hij daarbij combineren en transformeren naar het juiste formaat. In feite maakt een dergelijke bus een nieuwe (complexe) service door bestaande services met elkaar te combineren. Een complexe service zou een integraal klantbeeld kunnen zijn die de basisgegevens van een klant combineert met bijvoorbeeld alle lopende overeenkomsten van de klant en de openstaande facturen. In de webservice architectuur zijn er reeds een aantal concurrerende standaarden die samenstellingen van services tot een nieuw proces kunnen beschrijven, zoals WSFL, XLANG en BPMI. Het moge duidelijk zijn dat het samenstellen van services vraagt om een speciaal soort sturing, wat tegenwoordig ook wel orchestration wordt genoemd. Dit is de markt van de integration brokers en message brokers. Het is duidelijk dat er meerdere vormen van sturing bestaan, die elk zo hun specifieke eigenschappen hebben. Tabel 1 vat een aantal van die eigenschappen samen, zoals de typische looptijd van de ondersteunde processen, aanwezigheid van gebruikersinteractie, lokaliteit van communicatie, ondersteuning voor (korte) technische transacties en typische vorm waarin de sturing zich manifesteert in software. Voor dat laatste aspect geldt dat veel sturing nu hard gecodeerd is in software, terwijl er standaard producten bestaan die hierin zijn gespecialiseerd. Gezien de specifieke eigenschappen van de sturingsvormen zullen dit vaak specifieke producten zijn. Onder de noemer business process management tools zijn er echter producten op komst die pretenderen goede ondersteuning te bieden voor meerdere sturingsvormen. CONCLUSIES Bedrijfsprocessen hebben zowel functie- als sturingsaspecten en kunnen zowel door mensen als door software worden uitgevoerd. De onderkende vormen van sturing zijn afhankelijk van de softwarearchitectuur. In dit artikel is aan de hand van een generieke software architectuur een model gepresenteerd voor verschillende vormen van sturing. Deze sturingsvormen hebben ieder hun specifieke eigenschappen, maar kunnen worden ondersteund door standaard producten. Kijk de volgende keer dus eens naar de toepasbaarheid van deze producten, maar zorg er minimaal voor dat sturingsaspecten in de software zijn gescheiden van functieaspecten. Danny Greefhorst en Ferd Leliveld Danny Greefhorst is werkzaam als IT Architect bij IBM Global Services en is bereikbaar onder greefhorst@nl.ibm.com. Ferd Leliveld is werkzaam als workflow coördinator bij de afdeling Bedrijf en Informatie Consultancy van ING en is bereikbaar onder ferd.leliveld@mail.ing.nl.» Software Release Magazine 4» juni

Canonieke Data Modellering op basis van ArchiMate. Canonieke Data Modellering op basis van Archimate Bert Dingemans

Canonieke Data Modellering op basis van ArchiMate. Canonieke Data Modellering op basis van Archimate Bert Dingemans Canonieke Data Modellering op basis van ArchiMate Canonieke Data Modellering op basis van Archimate Bert Dingemans Abstract Modelleren op basis van de open standard ArchiMate is een goed uitgangspunt voor

Nadere informatie

Zelftest Java EE Architectuur

Zelftest Java EE Architectuur Zelftest Java EE Architectuur Document: n1218test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA EE ARCHITECTUUR Nota:

Nadere informatie

HCM Processes and Forms

HCM Processes and Forms HCM Processes and Forms Adobe Interactive Forms XSS Homepage Framework Portal Susan van Someren, Miroslav Medic (Xbow IT) Zeist, 2 maart 2010 Inhoud Introductie Aanleiding HCM Processes and Forms Wat is

Nadere informatie

De weg naar goede gedistribueerde systemen - het belang van architectuur

De weg naar goede gedistribueerde systemen - het belang van architectuur Met de komst van Internet en applicatieservers ontstaat nieuwe aandacht voor gedistribueerde systemen. Het distribueren van systemen heeft veel voordelen, maar is ook complexiteitsverhogend. Hoe kunnen

Nadere informatie

BRP-BZM Use Case Realisations Guidelines

BRP-BZM Use Case Realisations Guidelines BRP-BZM Use Case Realisations Guidelines Versie 2.0 02-09-2011 Definitief Versiehistorie Datum Versie Auteur 23-12-2010 0.1 Eerste versie R.F. Schaaf 04-01-2011 1.0 Feedback verwerkt R. Schaaf en D. Geluk

Nadere informatie

INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8

INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8 INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8 Programma Databases (JDBC, JNDI, ORM, JPA) MVC & Spring/Struts EJB Databases Veel web applicaties moeten informatie over langere tijd op kunnen slaan. Een voor de

Nadere informatie

Capita Selecta Design Patterns voor administratieve applicaties

Capita Selecta Design Patterns voor administratieve applicaties Capita Selecta voor administratieve applicaties Bij afstudeerproject: Generiek framework voor administratieve toepassingen in een webgeörienteerde omgeving Henk van de Ridder 26 augustus 2006 Inhoud 26

Nadere informatie

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I

Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I Technisch Ontwerp W e b s i t e W O S I WOSI Ruud Jungbacker en Michael de Vries - Technisch ontwerp Website Document historie Versie(s) Versie Datum Status Omschrijving / wijzigingen 0.1 20 nov 2008 Concept

Nadere informatie

Verantwoording van het Logica In Lagen referentiemodel

Verantwoording van het Logica In Lagen referentiemodel Verantwoording van het Logica In Lagen referentiemodel Bijlage bij Meer inzicht in gelaagde architectuur - Deel 1: Uitleg, terminologie en methoden [Pruijt10]. Leo Pruijt, Lectoraat Architectuur van Digitale

Nadere informatie

Application interface. service. Application function / interaction

Application interface. service. Application function / interaction Les 5 Het belangrijkste structurele concept in de applicatielaag is de applicatiecomponent. Dit concept wordt gebruikt om elke structurele entiteit in de applicatielaag te modelleren: softwarecomponenten

Nadere informatie

Grip-IT Planning & Forecasting Tool. Voor beheerste Operations en bestuurbare proces-prestaties

Grip-IT Planning & Forecasting Tool. Voor beheerste Operations en bestuurbare proces-prestaties Grip-IT Planning & Forecasting Tool Voor beheerste Operations en bestuurbare proces-prestaties Wat is Grip-IT? Een snelle en degelijke applicatie voor planning en capaciteitsmanagement, bijvoorbeeld als

Nadere informatie

Integratie in de praktijk

Integratie in de praktijk Integratie in de praktijk Werken als integratie consultant bij KLM Werken als integratie consultant bij KLM T. Lansbergen A. Kwekel Hogeschool Rotterdam 13/10/2015 Agenda Introductie - Organisatie Use

Nadere informatie

UML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert

UML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert UML From weblog http://dsnippert.wordpress.com Naam: Dennis Snippert Inhoudsopgave 1. Wat is Uml?... 3 2. UML diagrammen... 4 3. Uitleg diagrammen... 5 3.1. Usecase diagram:... 5 3.2. Class diagram:...

Nadere informatie

DATAMODELLERING CRUD MATRIX

DATAMODELLERING CRUD MATRIX DATAMODELLERING CRUD MATRIX Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm CRUD Matrix beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil je een beeld

Nadere informatie

DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL

DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm basis UML klassemodel beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie

Vraag 1. Vraag 1a TERUGKOPPELING PROEFTENTAMEN. Software architecture

Vraag 1. Vraag 1a TERUGKOPPELING PROEFTENTAMEN. Software architecture Software architecture IM0203 TERUGKOPPELING PROEFTENTAMEN Vraag 1 Vraag 1a Veel van de in het werkboek besproken patterns kunnen ingezet worden voor het referentiesysteem. We lopen de patterns hier stuk

Nadere informatie

Les F-02 UML. 2013, David Lans

Les F-02 UML. 2013, David Lans Les F-02 UML In deze lesbrief wordt globaal beschreven wat Unified Modeling Language (UML) inhoudt. UML is een modelleertaal. Dat wil zeggen dat je daarmee de objecten binnen een (informatie)systeem modelmatig

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

Generiek framework voor administratieve toepassingen in een webgeörienteerde omgeving

Generiek framework voor administratieve toepassingen in een webgeörienteerde omgeving Generiek framework voor administratieve toepassingen in een webgeörienteerde omgeving Henk van de Ridder Stand van zaken 17 Maart 2007 Inhoud Probleemgebied afstudeerproject Oplossingsgebied afstudeerproject

Nadere informatie

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate data- & applicatiemodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding

Nadere informatie

Dit voorbeeldproject beschrijft het gebruik van web services (open standaarden) voor de ontsluiting van kernregistraties bij de gemeente Den Haag.

Dit voorbeeldproject beschrijft het gebruik van web services (open standaarden) voor de ontsluiting van kernregistraties bij de gemeente Den Haag. Voorbeeldproject Een Haagse SOA Dit voorbeeldproject beschrijft het gebruik van web services (open standaarden) voor de ontsluiting van kernregistraties bij de gemeente Den Haag. Aanleiding Vanuit de visie

Nadere informatie

Technische architectuur Beschrijving

Technische architectuur Beschrijving A gemeente Eindhoven Technische architectuur Beschrijving Specificatiecriteria Versie 1.1 A. van Loenen Technisch Beleidsadviseur B&E 21-Sep-2011 avl/fd11027578 Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Realisatie

Nadere informatie

DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL

DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm data mapping model beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil

Nadere informatie

[functie] De functie die verantwoordelijk is voor het beheren van applicaties. [zaak] Een methode of maatregel om een risico te managen.

[functie] De functie die verantwoordelijk is voor het beheren van applicaties. [zaak] Een methode of maatregel om een risico te managen. Applicatiebeheer het beheren van applicaties. [functie] De functie die verantwoordelijk is voor het beheren van applicaties. Beheer (beheren) Control Onder de activiteit applicatiebeheer valt de ontwikkeling,

Nadere informatie

Informatie & Databases

Informatie & Databases Informatie Wat is informatie en waaruit het bestaat? Stel op een kaart staat het getal 37 geschreven. Wat kun je dan zeggen van het cijfer 37? Niets bijzonders, toch? Alleen dat het een getal is. Gaat

Nadere informatie

Kennis na het volgen van de training. Na het volgen van deze training bent u in staat:

Kennis na het volgen van de training. Na het volgen van deze training bent u in staat: Training Trainingscode Duur Gepubliceerd Taal Type Leermethode Kosten SF2015V8 4 dagen 02/02/2015 Nederlands & Engels Developer, basis Invidueel & klassikaal Op aanvraag Deze training richt zich op het

Nadere informatie

Inkopen van ICT. Inkopen Complexe Techniek? 20 april 2009

Inkopen van ICT. Inkopen Complexe Techniek? 20 april 2009 : Inkopen Complexe Techniek? 20 april 2009 Ir. Richard Heijne den Bak MTD Teamleider IT-inkoop/pakketselectie Mitopics Docent Nevi Inkoopacademie Inhoud Voorstellen Context IT-inkoop Omgaan met complexiteit

Nadere informatie

De weg naar SOA bij de Gemeente Rotterdam

De weg naar SOA bij de Gemeente Rotterdam De weg naar SOA bij de Gemeente Rotterdam Een reisverslag OGH Fusion Middleware SOA dag 19-5-2010 Lonneke Dikmans Oracle Ace Director Inhoud 2 Architectuur Doelstellingen Rotterdam Veilig, betrouwbaar

Nadere informatie

Technisch ontwerp. Projectteam 6. Project "Web Essentials" 02 april 2009. Versie 2.1.0

Technisch ontwerp. Projectteam 6. Project Web Essentials 02 april 2009. Versie 2.1.0 Projectteam 6 Faculteit Natuur en Techniek Hogeschool Utrecht Projectleider: Hans Allis, hans.allis@student.hu.nl Technisch ontwerp Project "Web Essentials" 02 april 2009 Versie 2.1.0 Teamleden: Armin

Nadere informatie

Digitale duurzaamheid

Digitale duurzaamheid Digitale duurzaamheid Verantwoording van publieke diensten Bij het leveren van publieke diensten maakt de overheid gebruik van publieke middelen. De overheid moet zich over de besteding hiervan tegenover

Nadere informatie

Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit.

Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit. Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit. Algemeen Met de Kyocera Scannen naar AFAS Profit beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar AFAS Profit. Met deze oplossing

Nadere informatie

Sparse columns in SQL server 2008

Sparse columns in SQL server 2008 Sparse columns in SQL server 2008 Object persistentie eenvoudig gemaakt Bert Dingemans, e-mail : info@dla-os.nl www : http:// 1 Content SPARSE COLUMNS IN SQL SERVER 2008... 1 OBJECT PERSISTENTIE EENVOUDIG

Nadere informatie

Aanbesteding implementatie, beheer en onderhoud van Microsoft Dynamics 365 for Operations. Bijlage 5: Beschrijving toekomstige ESB

Aanbesteding implementatie, beheer en onderhoud van Microsoft Dynamics 365 for Operations. Bijlage 5: Beschrijving toekomstige ESB Aanbesteding implementatie, beheer en onderhoud van Microsoft Dynamics 365 for Operations Bijlage 5: Beschrijving toekomstige ESB Versie: v1.0 Datum: 17-3-2017 Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. Inleiding 3 Huidige

Nadere informatie

DATAMODELLERING SIPOC

DATAMODELLERING SIPOC DATAMODELLERING SIPOC Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm Sipoc beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil je een beeld krijgen van

Nadere informatie

TimeManager. ERP voor Dienstverleners. SalesManager Software 2013 The Customer Centric Software Company

TimeManager. ERP voor Dienstverleners. SalesManager Software 2013 The Customer Centric Software Company TimeManager ERP voor Dienstverleners SalesManager Software 2013 The Customer Centric Software Company 2 Inleiding Bent u werkzaam in Professional Services? Met onze geïntegreerde CRM en Project Management

Nadere informatie

VAA ICT Consultancy Keteninformatie in de agribusiness. Corne van Aaken

VAA ICT Consultancy Keteninformatie in de agribusiness. Corne van Aaken VAA ICT Consultancy Keteninformatie in de agribusiness Corne van Aaken VAA ICT Consultancy VAA ICT Consultancy is in 1988 gestart als van Aaken Automatisering BV. Vorig jaar bestonden we als bedrijf 25

Nadere informatie

Service Oriented Architecture voor interne beheersing

Service Oriented Architecture voor interne beheersing Service Oriented Architecture voor interne beheersing Bedrijfsprocessen overschrijden steeds vaker de grenzen van de organisatie, bijvoorbeeld in het geval van processen met toeleveringsbedrijven. Dergelijke

Nadere informatie

Software Factories. Toepassing van Domain Specific Languages. achtergrond

Software Factories. Toepassing van Domain Specific Languages. achtergrond In de software-industrie zijn budget- en deadline-overschrijdingen aan de orde van de dag, er wordt vaak niet aan de gestelde verwachtingen voldaan. Dit kan worden voorkomen door software-ontwikkeling

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe.

Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe. Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe. Algemeen Met de KYOCERA scannen naar Exact Globe beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar Exact Globe. Met deze oplossing

Nadere informatie

Kenmerken van DLArchitect

Kenmerken van DLArchitect Kenmerken van DLArchitect Bert Dingemans, e-mail : bert@dla-os.nl www : http://www.dla-os.nl 1 Inhoud KENMERKEN VAN DLARCHITECT... 1 INHOUD... 2 INLEIDING... 3 ARCHITECTUUR... 3 Merode... 3 Methode en

Nadere informatie

DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM

DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM DATAMODELLERING DATA FLOW DIAGRAM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm data flow diagram beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil

Nadere informatie

Ontwerpen van een Enterprise Service Bus

Ontwerpen van een Enterprise Service Bus Applicatie-ontwikkeling waarbij integratie met andere systemen niet van toepassing is komt zelden meer voor. Daarom komt steeds prominenter naar voren de vraag naar een Enterprise Service Bus (ESB). Maar

Nadere informatie

Ontwerp. <naam applicatie>

Ontwerp. <naam applicatie> Ontwerp Datum Auteur Versie Telefoon Pagina: 0 Inhoudsopgave 1. MANAGEMENT SUMMARY... 1 2. INLEIDING... 1 2.1. DOEL... 1 2.2. STRUCTUUR... 1 2.3. ACHTERGROND... 1 2.4. REVISIE-GESCHIEDENIS...

Nadere informatie

REST Adapter in SAP PI/PO voor REST-based Web Services

REST Adapter in SAP PI/PO voor REST-based Web Services REST Adapter in SAP PI/PO voor REST-based Web Services Inleiding Eindelijk! SAP heeft officieel de REST Adapter voor SAP PI/PO uitgebracht. Deze is beschikbaar vanaf SAP NetWeaver 7.3 EHP1 SP14 of SAP

Nadere informatie

Voorbeelden generieke inrichting Digikoppeling

Voorbeelden generieke inrichting Digikoppeling Voorbeelden generieke inrichting Versie 1.1 Datum 19/12/2014 Status Definitief Colofon Logius Servicecentrum: Postbus 96810 2509 JE Den Haag t. 0900 555 4555 (10 ct p/m) e. servicecentrum@logius.nl Documentbeheer

Nadere informatie

7 Aandachtspunten om een verkeerde CRM software selectie te voorkomen

7 Aandachtspunten om een verkeerde CRM software selectie te voorkomen 7 Aandachtspunten om een verkeerde CRM software selectie te voorkomen Organisaties die zich op dit moment (opnieuw) in een CRM software selectie traject begeven, hebben een grote uitdaging. Daar waar vroeger

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager Algemeen Met de KYOCERA Scannen naar UNIT4 DocumentManager beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar UNIT4 DocumentManager

Nadere informatie

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit

Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Proactief en voorspellend beheer Beheer kan effi ciënter en met hogere kwaliteit Beheer kan efficiënter en met hogere kwaliteit Leveranciers van beheertools en organisaties die IT-beheer uitvoeren prijzen

Nadere informatie

VAN USE CASE NAAR TEST CASE ORDINA SMART COMPETENCE CENTER

VAN USE CASE NAAR TEST CASE ORDINA SMART COMPETENCE CENTER VAN USE CASE NAAR TEST CASE ORDINA SMART COMPETENCE CENTER Sander Hoogendoorn Versie 1.0 15 april 2002 Documentbeheer Versie Datum Auteur Omschrijving 0.1 15 April 2002 Sander Hoogendoorn 0.2 15 april

Nadere informatie

Architectuurredeneermodel Afgewogen keuzes maken

Architectuurredeneermodel Afgewogen keuzes maken Architectuurredeneermodel Afgewogen keuzes maken Robert Deckers SASG okt 2012 v3 Architectuur: technologie in perspectief Klantbehoefte Toepassing Systeem T 2 Vele wegen die naar ergens leiden Bewuste

Nadere informatie

Samengaan van Geo-informatie en Service Oriëntatie

Samengaan van Geo-informatie en Service Oriëntatie Samengaan van Geo-informatie en Service Oriëntatie Waterbodem Applicatie (WAB*info) 10 juli 2008 Gaston Lamaitre Data-ICT-Dienst, Delft Inhoud Wat doet Rijkswaterstaat? Doel van WAB*info De randvoorwaarden

Nadere informatie

Betekent SOA het einde van BI?

Betekent SOA het einde van BI? Betekent SOA het einde van BI? Martin.vanden.Berg@sogeti.nl 18 september 2007 Agenda Wat is SOA? Wat is BI? Wat is de impact van SOA op BI? Sogeti Nederland B.V. 1 Agenda Wat is SOA? Wat is BI? Wat is

Nadere informatie

Introductie ArchiMate

Introductie ArchiMate Introductie ArchiMate NAF Insight De Meern, 8 maart 2012 Egon Willemsz, enterprise architect UWV Programma Waarom ArchiMate? Praktijkvoorbeelden Samenvatting concepten Van start met ArchiMate Tot besluit

Nadere informatie

Rapportage workfl ow

Rapportage workfl ow Rapportage workflow Rapportage registratie workflow C.G.A.M Wessels Introductie Workflow management (WFM) staat voor de automatisering van bedrijfsprocessen en werkstromen (regels, procedures en processen)

Nadere informatie

Java op het Oracle 9i platform

Java op het Oracle 9i platform Java op het Oracle 9i platform Brede ondersteuning MVC-architectuur In dit artikel zal Erwin Groenendal ingaan op de ondersteuning van Java op het Oracle 9i platform. Naast de Oracle 9i database bestaat

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1.JMS...2

Inhoudsopgave. Hoofdstuk 1.JMS...2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1.JMS...2 1.1.Inleiding...2 1.2.Messaging architectuur...3 1.2.1.Point to point domein...3 1.2.2.Publish/Subscribe domein...4 1.2.3.Synchrone - asynchrone verwerking...4 1.2.4.De

Nadere informatie

Digitaal Loket: kansen of kosten

Digitaal Loket: kansen of kosten Digitaal Loket: kansen of kosten 27 oktober 2011 www.gentleware.nl janjaap.vanweringh@gentleware.nl 06-12.1234.15 1 Onderwerpen Wat is een digitaal loket? Waarom een digitaal loket? Stappenplan Do s en

Nadere informatie

Congres Architectuur in de Zorg

Congres Architectuur in de Zorg Congres Architectuur in de Zorg Men neme een architect Recept voor een goed zorgsysteem Nieuwegein, 23 juni 2011 Even voorstellen Even voorstellen M&I/Partners, Speerpunten in de zorg EPD-strategie en

Nadere informatie

15 Mate van dekkingsgraad, een eerste aanzet tot baten

15 Mate van dekkingsgraad, een eerste aanzet tot baten 15 Mate van dekkingsgraad, een eerste aanzet tot baten Sanneke van der Linden Sinds 2007 organiseert M&I/Partners de ICT Benchmark Ziekenhuizen. Op hoofdlijnen zijn de doelstellingen en aanpak van de ICT

Nadere informatie

Quadro is het CRM-pakket van Doppio-L dat standaard software combineert met maatwerk.

Quadro is het CRM-pakket van Doppio-L dat standaard software combineert met maatwerk. Q Een Customer Relationship Management-systeem (CRM-systeem) ondersteunt uw bedrijf en uw medewerkers. Doordat alle afspraken, contactgegevens, wensen, lopende acties, etc. worden vastgelegd in één systeem,

Nadere informatie

Proces to model en model to execute

Proces to model en model to execute Proces to model en model to execute Een end-to-end (bedrijfs)proces (figuur 1) is het geheel van activiteiten die zich, op een bepaalde plaats door een bepaalde rol, in bepaalde volgorde opvolgen en waarvan

Nadere informatie

Handleiding. WMS webservice Kadastrale Gemeentegrenzen (KADGEM) Versie 1.0

Handleiding. WMS webservice Kadastrale Gemeentegrenzen (KADGEM) Versie 1.0 Handleiding WMS webservice Kadastrale Gemeentegrenzen (KADGEM) Versie 1.0 Inhoudsopgave Inleiding...3 1 WMS webservices...4 1.1 Doel van een WMS...4 1.2 Voordelen van een webservice...5 1.3 WMS KADGEM...5

Nadere informatie

Customer Case: WoningNet

Customer Case: WoningNet Customer Case: WoningNet WoningNet en Webservices Woonruimtebemiddeling Shared service center Business uitdaging Architectuur visie Woonruimtebemiddeling Woningzoekende Corporatiemedewerker Corporatiemedewerker

Nadere informatie

Handleiding. WMS webservice Topografische Kaart 1: (TOP25raster) Versie 1.0

Handleiding. WMS webservice Topografische Kaart 1: (TOP25raster) Versie 1.0 Handleiding WMS webservice Topografische Kaart 1:25.000 (TOP25raster) Versie 1.0 Inhoudsopgave Inleiding...3 1 WMS webservices...4 1.1 Doel van een WMS webservice...4 1.2 Voordelen van een webservice...5

Nadere informatie

Ant: B Dit is het doel van het proces.

Ant: B Dit is het doel van het proces. In welk proces vormt het voor aanpassingen in de informatievoorziening beschikbaar gestelde budget een mandaat voor besluitvorming? A: Contractmanagement B: Financieel management C: Transitie D: Wijzigingenbeheer

Nadere informatie

De impact van de basisregistraties op de informatievoorziening van gemeenten

De impact van de basisregistraties op de informatievoorziening van gemeenten De impact van de basisregistraties op de informatievoorziening van gemeenten Op weg naar de Gemeentelijke Service Bus Danny Greefhorst Gemeenten worden geconfronteerd met allerlei ontwikkelingen die van

Nadere informatie

Unified Modeling Language

Unified Modeling Language Unified Modeling Language Een introductie voor leden van de expertgroep Informatiemodellen Harmen Mantel, Ordina ICT Management & Consultancy, werkzaam voor KING DOELSTELLING PRESENTATIE GEMEENSCHAPPELIJKE

Nadere informatie

Resultaatgerichte monitoring in het Amphia Ziekenhuis

Resultaatgerichte monitoring in het Amphia Ziekenhuis Resultaatgerichte monitoring in het Amphia Ziekenhuis Ketenmonitoring binnen het ziekenhuis ValueBlue is gespecialiseerd in het inrichten van ketenmonitoring voor organisaties, waaronder ook ziekenhuizen.

Nadere informatie

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING

DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate datamodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

DocSys: Slimmer documenten maken.

DocSys: Slimmer documenten maken. DocSys: Slimmer Inhoudsopgave Slimmer 1 3 4 7 9 10 11 12 14 Slimmer DocSys genereert snel en gemakkelijk perfecte, die de juiste boodschap bevatten en op de juiste manier zijn verpakt. Zo kan iedere medewerker

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar van Brug software.

Functionele beschrijving: scannen naar van Brug software. Functionele beschrijving: scannen naar van Brug software. Algemeen Met de KYOCERA scannen naar van Brug Software beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar het Notarieel

Nadere informatie

Niklas Integratie Platform Verbeteren, besparen en méér

Niklas Integratie Platform Verbeteren, besparen en méér Niklas Integratie Platform Verbeteren, besparen en méér Het betaalbare integratieplatform voor al uw Business-to-Business Integratie en Applicatie Integratie Volledig geautomatiseerde afhandeling van elektronisch

Nadere informatie

Dynamic Case Management nader belicht

Dynamic Case Management nader belicht Dynamic Case Management nader belicht Samenvatting In onze gestructureerde wereld wordt een ongestructureerde werkwijze niet meer geaccepteerd. Dit geldt evengoed voor de mensen die het werk doen, als

Nadere informatie

begin presentatie welkom naam jan vegt functie business consultant bedrijf www.2en40.nl 2 specialismes + E A I Enterprise Application Integration EAI integratie-vraagstukken veel meer details bij Rita

Nadere informatie

Enterprise Resource Planning. Hoofdstuk 7 ERP-systemen: human resources. Pearson Education, 2007; Enterprise Resource Planning door Mary Sumner

Enterprise Resource Planning. Hoofdstuk 7 ERP-systemen: human resources. Pearson Education, 2007; Enterprise Resource Planning door Mary Sumner Enterprise Resource Planning Hoofdstuk 7 ERP-systemen: human resources Pearson Education, 2007; Enterprise Resource Planning door Mary Sumner Leerdoelstellingen Kennismaken met de human-resourceprocessen

Nadere informatie

1. Welke diagrammen beschrijven het dynamisch gedrag van een applicatie?

1. Welke diagrammen beschrijven het dynamisch gedrag van een applicatie? 1. Welke diagrammen beschrijven het dynamisch gedrag van een applicatie? -Use case-diagram -Use case-beschrijving -Activity diagram -Sequentie diagram 2. Welke diagrammen beschrijven de structuur van de

Nadere informatie

Meer inzicht in een gelaagde architectuur

Meer inzicht in een gelaagde architectuur 22 Methodology Leo Pruijt is als hogeschooldocent verbonden aan het lectoraat Architectuur van Digitale Informatiesystemen aan de Hogeschool Utrecht. Lagenmodellen vormen een belangrijk onderdeel van de

Nadere informatie

Software-architectuur in vogelvlucht

Software-architectuur in vogelvlucht Software- is een relatief jonge discipline die bij veel bedrijven nog een duidelijke plaats moet krijgen. Een praktisch probleem is het gebrek aan een uniforme standaard voor de precieze invulling van

Nadere informatie

ABN AMRO Verzekeringen Project: Documentbeheer Verzekeringen

ABN AMRO Verzekeringen Project: Documentbeheer Verzekeringen Opdrachtformulering Het in kaart brengen van de structuur achter verzekeringsdocumenten met het doel deze op een efficiënte manier productief te maken in een daarvoor te realiseren tool. De applicatie

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement.

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement. Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement. Algemeen Met KYOCERA scannen naar UNIT4 Cura Documentmanagement beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen

Nadere informatie

Soa en de kwaliteit van services

Soa en de kwaliteit van services architectuur Eisen en richtlijnen aan services Soa en de kwaliteit van services Veel organisaties hebben een omvangrijke verzameling applicaties gecreëerd die overlappen en vaak op allerlei manieren aan

Nadere informatie

Applicatie-Architecturen

Applicatie-Architecturen Applicatie-Architecturen joost.vennekens@kuleuven.be http://www.cs.kuleuven.be/~joost/dn/ Onderwerp Programming in the large! ( programming in the small)! Bijvoorbeeld: KU Leuven Veel verschillende functionaliteit

Nadere informatie

Invantive Producer. Als integriteit en compliance noodzakelijk is. Maar niks extra mag kosten.

Invantive Producer. Als integriteit en compliance noodzakelijk is. Maar niks extra mag kosten. Invantive Producer Als integriteit en compliance noodzakelijk is. Maar niks extra mag kosten. Agenda Invantive Visie De Invantive Benadering Het Invantive Resultaat Invantive Producer Praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

Vastgoedinformatiesystemen. Thijs van der Spil

Vastgoedinformatiesystemen. Thijs van der Spil Vastgoedinformatiesystemen Thijs van der Spil Wat je wilt voorkomen is een systeem dat niet kan wat je nodig hebt dat veel te duur is in aanschaf of exploitatie dat niet kan meegroeien met je organisatie

Nadere informatie

SMART-Microsoft Software Factory

SMART-Microsoft Software Factory Binnen Visual Studio 2005 heeft Microsoft de zogenaamde Tools geïntroduceerd. Met deze tools kan iedereen zijn eigen visuele Domein Specific Language () definiëren. Hierbij kunnen zowel de taalelementen

Nadere informatie

De beheerrisico s van architectuur

De beheerrisico s van architectuur De beheerrisico s van architectuur Een overzicht van de ArChimate Risico Extensie versie 0.2 Bert Dingemans Inleiding Het implementeren van een (enterprise) architectuur brengt altijd risico s met zich

Nadere informatie

Petri-netten in Protos: wat moet je ermee?

Petri-netten in Protos: wat moet je ermee? Petri-netten in Protos: wat moet je ermee? Dr.ir. Hajo Reijers Faculteit Technologie Management, TU Eindhoven e-mail: h.a.reijers@tm.tue.nl Agenda Petri-netten klein beetje geschiedenis wat is het nou

Nadere informatie

case: use-case-diagram

case: use-case-diagram Hoofdstuk 9 case: use-case-diagram Dit hoofdstuk beschrijft de totstandkoming van de use-cases voor EasyShop, het maaltijdsysteem van Hans en Jacqueline. Het zijn de functionele systeemeisen die hier worden

Nadere informatie

Digikoppeling adapter

Digikoppeling adapter Digikoppeling adapter Versie 1.0 Datum 02/06/2014 Status Definitief Van toepassing op Digikoppeling versies: 1.0, 1.1, 2.0, 3.0 Colofon Logius Servicecentrum: Postbus 96810 2509 JE Den Haag t. 0900 555

Nadere informatie

Self service. 360 o Klantbeeld. Door én met klanten. Grip op markten. Antwoord op dynamiek. Adoptability

Self service. 360 o Klantbeeld. Door én met klanten. Grip op markten. Antwoord op dynamiek. Adoptability Self service 360 o Klantbeeld Door én met klanten Antwoord op dynamiek Adoptability Grip op markten De front office betaalt en de front office bepaalt door Chris Ras, Michel Peters en Roel Corzaan De groei

Nadere informatie

Een complete oplossing voor uw CRM-vraagstuk!

Een complete oplossing voor uw CRM-vraagstuk! Een complete oplossing voor uw CRM-vraagstuk! Alles wat u moet weten om te gaan groeien met CRM. 1. Inleiding: Wat is CRM 2. Efficiëntie & productiviteit 3. Effectiviteit & CRM strategie 4. Managementinformatie

Nadere informatie

Rapportage Pizzasessie Functioneel-beheer.com Specialisten Managers Adviseurs Algemeen functioneel beheer applicatiebeheer informatiemanagement

Rapportage Pizzasessie Functioneel-beheer.com Specialisten Managers Adviseurs Algemeen functioneel beheer applicatiebeheer informatiemanagement Rapportage Pizzasessie Functioneel-beheer.com Alle deelnemers hebben hun functienaam opgegeven. De volgende functienamen zijn gemeld: Specialisten o Functioneel beheerder (9x) o Functioneel applicatiebeheerder

Nadere informatie

Informatiearchitectuur

Informatiearchitectuur Informatiearchitectuur Onderwerpen Waarom is architectuur (nu) zo belangrijk? Wat is informatiearchitectuur? Ontwikkelingen in de tijd Structuur applicaties Applicatie-integratie Webservices Praktijkvoorbeeld

Nadere informatie

Inhoudstafel. UML (Unified Modeling Language)

Inhoudstafel. UML (Unified Modeling Language) UML (Unified Modeling Language) Inhoudstafel Inleiding...2 Waarvoor dient UML...2 Wat is UML... 2 Use-cases... 2 Inleiding...2 Voorbeeld...3 Eigenschappen van een goede use-case...3 Wat is een actor...4

Nadere informatie

Enterprise Resource Planning. Hoofdstuk 1

Enterprise Resource Planning. Hoofdstuk 1 Enterprise Resource Planning Hoofdstuk 1 Een basis om inzicht te krijgen in Enterprise Resource Planning-systemen Pearson Education, 2007; Enterprise Resource Planning door Mary Sumner Leerdoelstellingen

Nadere informatie

GeoKey en Catalog Services

GeoKey en Catalog Services GeoKey en Catalog Services de sleutel tot geo-informatie Studiedag NCG 18 mei 2004 ronald.bottelier@geodan.nl Programma > Begrippen > Actualiteiten in meta-informatie > Visie op doorontwikkeling > GeoKey

Nadere informatie

Voor ondernemers. Automatische factuurherkenning, factuurautorisatie en e-facturatie

Voor ondernemers. Automatische factuurherkenning, factuurautorisatie en e-facturatie Voor ondernemers Automatische factuurherkenning, factuurautorisatie en e-facturatie DizzyData voor Ondernemers AUTOMATISCH BOEKHOUDEN VOOR INNOVATIEVE ONDERNEMER DizzyData is een slimme en gebruiksvriendelijke

Nadere informatie