Konijnen als huisdier: huisvesting, (medische) verzorging en voeding

Transcriptie

1 : huisvesting, (medische) verzorging en voeding Konijnen als huisdier Wist u dat konijnen net als honden en katten regelmatig onderzocht en gevaccineerd moeten worden? Konijnen zijn fantastische huisdieren. Het zijn lieve dieren die specifieke behoeften hebben wat voeding en verzorging betreft. Als u konijnen heeft of overweegt konijnen aan te schaffen, zorg dan dat u over alle nodige informatie beschikt. Konijnen zijn vriendelijke en intelligente huisdieren die net als alle andere huisdieren de juiste zorg en aandacht nodig hebben. De beslissing om konijnen te nemen moet dan ook weloverwogen zijn. De gemiddelde levensverwachting is 8 tot 12 jaar, maar met de juiste zorg kunnen konijnen zelfs nog langer leven. Om goed voor konijnen te kunnen zorgen, moet er sprake zijn van een geschikte leefomgeving waarin ze zich op natuurlijke wijze kunnen gedragen, gezonde voeding en goede gezondheidszorg, en gezelschap van een of meerdere soortgenoten. Ook een jaarlijkse gezondheidscontrole en vaccinatie van uw konijn(en) vormt een belangrijk punt. Onze praktijk is u graag van dienst om u te informeren over zaken waaraan u moet denken bij het houden van een konijn. Hieronder vindt u informatie over o.a. aanschaf, huisvesting, verzorging, voeding, en medische aspecten. Huisvesting en verzorging Voordat u konijnen aanschaft is het belangrijk om na te gaan hoeveel ruimte en mogelijkheden u de dieren kunt bieden om hun normale, natuurlijke gedrag te vertonen. Natuurlijk gedrag in de zin van rennen, springen, holen graven en knagen. Konijnen kunnen zowel binnen als buiten worden gehouden. Zorg altijd voor een veilige, afgesloten en overdekte ruimte waar ze zich vrij kunnen bewegen. Let erop dat zowel binnen als buiten het konijn niet in de volle zon staat maar mogelijkheid. Binnen kan het door de ramen behoorlijk opwarmen en in de zomer kan een konijn buiten in de volle zon oververhit raken. Zorg dus dat er altijd natuurlijke schaduw is. Zorg dat uw buitenkonijn(en) voldoende beschermt zijn tegen extreme weersomstandigheden. Houdt binnen en buiten qua afmetingen per koppel konijnen 2m² aan, maar hoe meer ruimte u een konijn kunt geven, hoe beter. Binnenshuis Wanneer u konijnen binnenshuis houdt, kunt u zorgen voor een hok of kooi als veilige plaats met stro of papiersnippers voor de konijnen. Het liefst hebben konijnen daarbuiten ook nog ruimte om vrij rond te kunnen lopen. Dit kan bijvoorbeeld een kleine speciaal ingerichte kamer zijn of een deel van een kamer/de huiskamer. Er zijn losse draadrennen of bijvoorbeeld gewoon panelen te koop waarmee u de ruimte zo groot kunt maken als u zelf wilt. Konijnen houden van graven. Binnen kunt u een bak met zand neerzetten zodat het konijn toch kan graven. U kunt verder dozen en buizen in het verblijf neerleggen, hierin kunnen de dieren zich verstoppen of doorheen rennen. Bij de dierenspeciaalzaak is ook veel speelgoed speciaal voor konijnen te koop. Laat konijnen alleen onder toezicht loslopen in een ruimte die niet op hun aanwezigheid aangepast is, in verband met stroomkabels, meubels enz. Konijnen knagen graag en dit kan ten koste gaan van uw meubels of kabels. Dit laatste kan ook levensgevaarlijk zijn voor de dieren. Konijnen kunnen ook zindelijk gemaakt worden. Van nature plassen ze al op dezelfde plek. Die plek Zoeken ze zelf uit, en als u op die plaats een toilet neerzet zullen ze snel leren daar op te gaan zitten.

2 Zorg voor een toegankelijke bak met lage zijkanten zodat de dieren er makkelijk in en uit kunnen. Als vulling kunt u bijvoorbeeld kranten of stro gebruiken. Zorg dat de vulling niet schadelijk kan zijn voor de dieren; kattenbakvulling bijvoorbeeld is niet geschikt, omdat dit schadelijk kan zijn als het opgegeten wordt. Buitenshuis Konijnen kunnen ook het hele jaar door prima buitenshuis worden gehouden. Zorg dat ze een hok hebben waarin ze veilig kunnen uitrusten en beschutting vinden bij regen, kou en wind. Er zijn verschillende soorten geschikte bodembedekking. U kunt houtsnippers, stro of hooi gebruiken. Stro is geschikter dan hooi, omdat hooi gauw geplet wordt en minder warmte-isolerende kwaliteiten heeft. Gerstestro wordt aanbevolen omdat het zachter is dan tarwestro of haverstro en er minder kans is dat het de ogen van de konijnen beschadigt. Gebruik nooit stoffig of beschimmeld stro, omdat dat ademhalingsproblemen kan veroorzaken. Zaagsel kan beter helemaal niet worden gebruikt, omdat het stoffig is en de ogen kan irriteren. Het ligstro moet altijd droog en schoon zijn en vieze plekken moeten regelmatig worden verschoond. Naast een veilig hok heeft een konijn ruimte nodig om vrij rond te lopen zoals een ren of een omheind deel van de tuin. In die ruimte kunt u ook extra schuilplaatsen maken en buizen neerleggen of in de grond graven. Konijnen graven ook vaak zelf hun hol als ze daar de kans voor krijgen. Dit kunnen ze erg snel en de tunnels zijn diep en lang. Zorg er daarom wel voor, wanneer uw konijnen de mogelijkheid hebben te graven, ze hun omheinde deel niet uit kunnen. U kunt gaas of tegels onder de grond leggen, of eventueel een betonnen ondergrond met zijwanden en daaroverheen grond waarin de dieren naar hartelust kunnen graven. Ook een betegeld afgezet stuk met een flinke zandbak voldoet. Zorg dat er binnen bereik van de dieren geen giftige planten groeien waar aan geknabbeld kan worden. Konijnen zijn sociale dieren Konijnen zijn hele sociale dieren en houden van gezelschap. Dus als u erover denkt om een konijn aan te schaffen, is het beter om er twee te nemen. Het beste is een gecastreerd mannetje en een gesteriliseerd vrouwtje samen te houden. Konijnen van hetzelfde geslacht zullen vaak gaan vechten. Zet een konijn niet bij een andere diersoort, zoals een cavia. Zij spreken elkaars taal niet, en de dieren zullen niet de sociale aanspraak hebben die ze met een soortgenoot wel hebben. Let ook op waar u uw konijn aanschaft. Ga naar een goede fokker voor een raskonijn of bijvoorbeeld naar een konijnen opvang. In de dierenwinkel worden vaak ook konijnen verkocht, maar vaak worden jonge konijntjes te vroeg bij de moeder weggehaald, u heeft geen garantie dat het dier gezond is en het zal niet de eerste keer zijn dat het jongetje toch een meisje blijkt te zijn of andersom. Sterilisatie en castratie Tenzij u konijnen wilt fokken, is het ten zeerste aan te bevelen om zowel mannetjes (rammen) als vrouwtjes (voedsters) te laten steriliseren / castreren. Konijnen zijn tussen 4 maanden (bij kleinere rassen) en 6-9 maanden (grotere rassen) geslachtsrijp. Het is aan te raden jonge konijnen van af 4 maanden op te delen in groepen van dezelfde sekse. Voortplanting wordt voorkomen door rammen te castreren en voedsters te steriliseren als ze ongeveer 5-6 maanden oud zijn (of, bij mannetjes, zodra de testikels zijn ingedaald). Sterilisatie van voedsters verkleint het risico op toekomstige baarmoederkanker aanzienlijk; bij sommige rassen komt dit type kanker bij ruim 80% van de voedsters van ouder dan 4 jaar voor. Sterilisatie voorkomt ook dat voedsters territoriumdrift gaan vertonen, vaak met andere konijnen willen vechten en agressief worden tegenover mensen. Ongecastreerde rammen zullen eerder gedragsproblemen ontwikkelen, zoals vechten, bijten en sproeien. De urine kan ook erg gaan stinken. Gesteriliseerde / gecastreerde konijnen hebben bij het ouder worden echter eerder last van overgewicht en het is dus van belang ervoor te zorgen dat ze niet te veel eten en voldoende bewegen.

3 Konijnenopvang In Nederland zijn een heel aantal speciale konijnen opvangen. Ook in een asiel zult u wel eens konijnen tegen komen. Overweeg als u een konijn aan wilt schaffen de mogelijkheid het dier uit een opvang of asiel te halen. Alle konijnen die hier zitten zoeken namelijk een liefdevol thuis. U kunt dieren van jong tot oud en van groot tot klein vinden; alleen, een koppel of zelfs groepen. Heeft al een konijn en wilt u daar graag een maatje bij zetten? Bij een opvang mag je vaak je eigen konijn meenemen en helpen de vrijwilligers in de opvang ter plekke met het koppelen aan één van de opvangkonijnen. Als het klikt mogen ze mee naar huis, en blijkt thuis dat het echt niet werkt kan een koppeling met een andere konijn overwogen worden. Een ram wordt altijd gecastreerd in een opvang, voedsters zijn niet altijd gesteriliseerd. Konijnenopvangen zetten zich in voor de belangen van de dieren en zullen u graag helpen een succesvol koppel naar huis te laten gaan. Zij zullen dan ook geen dieren alleen plaatsen. Voeding Een juist dieet is essentieel voor de gezondheid van uw konijnen, met name voor de tanden en de spijsvertering. Het is van cruciaal belang om uw konijnen voornamelijk te voeden met hooi of gras van goede kwaliteit (liefst vers) en groene groenten deze zijn rijk aan vezels. Voeding met weinig vezels en veel koolhydraten zoals konijnenmuesli (mengvoer) kan tot gevolg hebben dat uw konijn last krijgt van zijn tanden, abcessen in het gezicht, zere ogen en bindvliesontsteking, overgewicht en maagdarmaandoeningen zoals diarree en inactieve darmen. Gras en hooi Dit is het beste voedsel voor konijnen, omdat dit het dichtst in de buurt komt van hun natuurlijke dieet in het wild. Het grootste deel van voedsel voor konijnen die als huisdier gehouden worden moet bestaan uit vers gras en (kruiden)hooi. Dit mag onbeperkt gegeven worden aan uw konijnen. Geef nooit versgemaaid gras. Om het voer langer vers en schoon te houden kunt u het boven de grond hangen in bijvoorbeeld een ruif of netje. Groenvoer Bladgroenten zijn goed voor konijnen van alle leeftijden en moeten elke dag gegeven worden. Daarbij is variatie erg belangrijk. Pas gespeende jonge konijnen moeten geleidelijk aan nieuwe groenten kunnen wennen. Voorbeelden zijn broccoli, kool, andijvie, snijbiet, peterselie, waterkers, bladselderij, witlof, roodlof, zuring, basilicum en andere kruiden, boerenkool, en het loof van wortels en bietjes. U kunt uw konijnen ook wilde planten zoals braamstruiken, kruiskruid, muur en paardenbloemen voeren als u die kunt vinden. Alle groenvoer moet eerst worden gewassen voor u het aan uw konijnen geeft. Droogvoer Er zijn verschillende soorten droogvoer voor konijnen. Sommige soorten zijn gemengd, andere bestaan uit één en dezelfde soort brokjes. Kies bij voorkeur de tweede, want bij gemengd voer zullen de dieren de lekkere dingen er uit zoeken en krijgen ze niet alle benodigde voedingsstoffen binnen wat tot gezondheidsproblemen kan leiden. Geef nooit onbeperkt droogvoer; van teveel droogvoer kunnen overgewicht, hart- en leveraandoeningen, chronische diarree, tand- en nieraandoeningen ontstaan. Een goede vuistregel is maximaal 25 g droogvoer per kg lichaamsgewicht per dag, waarbij benadrukt moet worden dat hooi of gras onbeperkt aanwezig moet zijn en het grootste deel van de voeding uitmaakt. Zeer jonge konijnen en konijnen in de groei hebben andere eiwitbehoeften dan volwassen konijnen. Voor jonge konijnen zijn speciale voeders verkrijgbaar, maar ook hier geldt dat gras of hooi van een goede kwaliteit het grootste deel van de voeding moet uitmaken.

4 Vaccinatie en medisch onderzoek Uw konijn moet 1 x per jaar worden ingeënt tegen het viraal haemorrhagisch syndroom (afgekort VHS, VHD of RHD) en myxomatose. Myxomatose en VHS kunnen bij niet-ingeënte konijnen een dodelijk verloop hebben en er is voor geen van deze twee ziekten een specifiek geneesmiddel. De enige bescherming die u uw konijn kunt bieden, is vaccinatie. VHS VHS wordt door een virus veroorzaakt. Alle konijnen kunnen besmet worden met dit virus. De meeste met VHS besmette konijnen sterven zeer snel, zonder dat er sprake is van zichtbare ziekteverschijnselen, afgezien van een periode van een paar uur waarin ze sloom en lusteloos zijn. Bij konijnen die langer blijven leven, kunnen de symptomen sterk variëren. Mogelijke symptomen zijn koorts en stuiptrekkingen, waarna het konijn in een dodelijk coma terechtkomt en binnen 12 tot 36 uur sterft. In sommige gevallen wordt vlak voor de dood nog bloederige afscheiding uit de neus waargenomen. VHS wordt verspreid door direct contact tussen konijnen (zowel wilde als tamme), urine en uitwerpselen, maar besmetting met het virus kan ook indirect plaatsvinden via hokken, stro, hooi, mensen, kleding, schoenen, andere voorwerpen en vlooien. De incubatietijd van VHS is erg kort, 1 tot 3 dagen. Een konijn dat ziek wordt zal meestal binnen 12 tot 36 uur nadat de ziekteverschijnselen zich voor het eerst voordoen, als er al sprake is van duidelijke ziekteverschijnselen, overlijden. Myxomatose Myxomatose wordt veroorzaakt door een virus. Alle konijnen kunnen besmet worden met dit virus. Als een dier besmet is, zien we dat het eerst aan dikke, vochtige zwellingen op de kop en de snuit. Andere klassieke symptomen zijn slaperige ogen, opgezwollen lippen, kleine zwellingen aan de binnenkant van het oor en dikke zwellingen rond de anus en geslachtsorganen. Binnen een paar dagen kunnen deze zwellingen zo ernstig worden dat ze blindheid kunnen veroorzaken. Eten en drinken worden steeds moeilijker en gewoonlijk leidt de ziekte binnen 12 dagen tot de dood, veelal als gevolg van een secundaire longinfectie. Met myxomatose besmette konijnen kunnen soms weken of zelfs maanden na de besmetting blijven leven. Niet alle besmette konijnen gaan dood, hoewel in het wild minder dan 10% overleeft. Myxomatose wordt verspreid door vlooien en andere bijtende insecten zoals muggen en wordt daardoor gemakkelijk overgedragen van wilde konijnen op tamme konijnen. Ook via direct contact tussen konijnen wordt het verspreid. De incubatietijd is 5 tot 14 dagen. Een gecombineerde myxomatose-vhs-vaccinatie kan al vanaf de leeftijd van 5 weken worden gegeven, met daarna elke 12 maanden een herhalingsinjectie. Onze praktijk geeft u graag meer informatie over vaccinatie. Jaarlijkse gezondheidscontrole De beste manier om gezondheidsproblemen bij uw konijnen te voorkomen is door een regelmatige gezondheidscontrole. Deze vindt eens per jaar plaats, tegelijk met de vaccinaties. Uw konijn wordt dan helemaal onderzocht en er wordt naar algehele conditie van uw konijn(en) gekeken.

5 Veel voorkomende medische problemen Maden In de zomer kunnen diarree of aangekoekte zachte keutels vliegen aantrekken, die hun eitjes rond de staartaanzet leggen. Uit deze eitjes komen maden. De maden (die soms al binnen een dag uit de vliegeneitjes komen) voeden zich niet alleen met de aangekoekte keutels, maar ook met de konijnen zelf. Dat is een hele pijnlijke en vaak levensbedreigende situatie. In de zomer moet u uw konijn twee keer per dag controleren en er altijd voor zorgen dat de bedding schoon en droog is. Maden zijn een spoedgeval. Als er niet snel ingegrepen wordt, wordt het konijn letterlijk van buiten naar binnen opgegeten. Te lange tanden en malocclusie Dit is het meest voorkomende probleem, aangezien konijnentanden tijdens de hele levensduur blijven groeien en door middel van eten afgesleten moeten worden om op de juiste lengte te blijven. Als het eten niet genoeg vezels bevat of de tanden niet goed op elkaar staan (malocclusie), worden ze te lang. Bij te lange tanden ontstaan haken die in de wang en tong kunnen prikken en zo veel pijn, mondinfecties en zweren kunnen veroorzaken. Ook is het konijn dan niet langer in staat voedsel op te pakken en op te eten. Klinische symptomen zijn onder meer het verlies van eetlust, gewichtsverlies, kwijlen en abcessen op snuit en kaak. Ook ooginfecties en aangekoekte keutels rond de staartaanzet kunnen een teken van tandproblemen zijn. Een juiste voeding is essentieel voor het welzijn van uw konijn. Problemen komen vooral voor als uw huisdier niet voldoende vezels eet in de vorm van hooi, gras of plantbladeren om de tanden snel genoeg af te slijten. Huidziekten Oormijten zijn kleine parasieten in de gehoorgang van konijnen. Ze kunnen overmatige productie van oorsmeer veroorzaken die gepaard gaat met klinische symptomen zoals met het hoofd schudden, aan het oor krabben en bloed rond de gehoorgang. Dit komt het vaakst voor bij rassen met hangoren. Andere mijten veroorzaken droge huid en roos op de rug en schouders. Deze kunnen ook bij mensen een lichte huiduitslag veroorzaken, dus konijnen met mijten moeten snel behandeld worden. Als de bedding niet regelmatig (minimaal 1 keer per week) verschoond wordt, kunnen de pootjes van uw konijn gaan zweren en geïnfecteerd raken, vooral als het konijn ook nog te zwaar is. De poten moeten regelmatig worden gecontroleerd en de nagels zo nodig geknipt. Met de juiste techniek is dit laatste niet moeilijk, graag doen wij dit een keer voor u voor. Oogaandoeningen Bij konijnen kunnen ooginfecties optreden die moeilijk te behandelen zijn. Deze manifesteren zich als een melkachtige uitscheiding uit de ooghoek en kunnen een pijnlijke, rode huid net onder het onderooglid veroorzaken (bindvliesontsteking). De traanbuisjes raken verstopt en moeten worden uitgespoeld. Dit komt het vaakst voor bij abnormaal groeiende tandwortels. Diarree Diarree is een veel voorkomend probleem bij tamme konijnen. De aandoening kan levensbedreigend zijn en u moet dan ook onmiddellijk contact met de praktijk opnemen. Sommige maagdarminfecties die diarree veroorzaken, kunnen binnen 24 uur dodelijk zijn. Konijnen met diarree raken snel uitgedroogd en moeten vloeistof toegediend krijgen. Soms moet dit per infuus. Ook een vezelrijk dieet (hooi of gras) heeft een beschermende werking tegen diarree en zachte keutels. Konijnen produceren altijd wat zachte keutels, de zogenaamde blindedarmkeutels. Deze eten de dieren vervolgens weer op, dit is een belangrijk onderdeel van de voeding! Deze keutels blijven vaak wel plakken, en een dier met overgewicht of rugproblemen zal er niet bij kunnen om de boel schoon te maken waardoor de keutels aan koeken.

6 Luchtweginfecties Veel konijnen hebben Pasteurella-bacteriën in hun neusholtes. Bij konijnen met een gezond immuunsysteem zullen deze bacteriën geen ziekteverschijnselen veroorzaken. Maar als een konijn gestrest raakt, kunnen deze bacteriën zich razendsnel vermenigvuldigen en zo de ziekte Pasteurellose, of snot, veroorzaken. Pasteurella kan ook aandoeningen van de luchtwegen, baarmoeder, huid, nieren, blaas, traanbuisjes, middenoor en ruggengraat veroorzaken. Klinische symptomen zijn onder meer uitscheiding uit ogen en neus, verminderde eetlust, lusteloosheid, scheve kop, evenwichtsverlies, verlamming van de achterpoten en zware ademhaling. De infectie kan niet worden genezen maar kan soms onder controle worden gehouden met antibiotica. Neem contact op met onze praktijk als u denkt dat uw konijn deze ziekte heeft. Ook andere bacteriële infecties kunnen aandoeningen van de luchtwegen veroorzaken. Encephalitozoon cuniculi (E. cuniculi) Encephalitozoon cuniculi is een microscopisch kleine parasiet die bij konijnen een aantal ziekten kan veroorzaken, waaronder toevallen en nierziekten. Een veel voorkomende aandoening die door E. cuniculi wordt veroorzaakt is het plotseling optreden van draainek. In sommige gevallen kan het konijn slechts op één zij liggen, met de kop de andere kant op gedraaid. E. cuniculi kan ook de interne structuren van het oog aantasten en (gedeeltelijke) blindheid veroorzaken. Maar niet alle konijnen die dragers zijn van E. cuniculi vertonen symptomen van de ziekte. Vele zijn ogenschijnlijk gezond, ook al kunnen ze dan wel andere konijnen besmetten. De parasiet wordt via besmette urine of van moeder op kind overgebracht en kan meerdere weken in de omgeving overleven. Op plekken waar veel konijnen bij elkaar leven, is de kans op infectie groot, zelfs als goede hygiëne in acht wordt genomen. E. cuniculi besmet geen gezonde mensen, maar mensen met een ernstig verzwakte afweer doen er goed aan blootstelling te vermijden, omdat het bij hen gezondheidsproblemen kan veroorzaken. E. cuniculi is behandelbaar, maar het kan voorkomen dat ernstige gevallen niet op behandeling reageren. Neem contact op met de praktijk, wij vertellen u graag meer over routinebehandeling van alle nieuwe konijnen of andere test- of behandelregimes. Overgewicht Overgewicht komt veel voor bij tamme konijnen, vooral bij vrouwtjes. Dit kan weer andere problemen veroorzaken, zoals aangekoekte keutels en maden, leververvetting, artritis, osteoporose, urinebrand en stofwisselingsziekten. Preventie is belangrijk en het is essentieel om goed op de voeding te letten en ervoor te zorgen dat uw konijn voldoende beweegt. Neem contact op met de praktijk voordat u uw konijn op dieet zet. Nieuw: Medical Pet Shirt konijn! Voor hond (donkerblauw) en kat (rood) was er al een Medical Pet Shirt. Sinds kort is er ook het Medical Pet Shirt voor konijnen in de kleur appeltjesgroen. Een Medical Pet shirt biedt bescherming na een operatie, bij een wond of een huidziekte. Uw konijn heeft wel alle bewegingsvrijheid. Door de geopende achterzijde kan het Medical Pet shirt gemakkelijk aan- en uitgetrokken worden. De shirts zijn wasbaar op 30 graden. De beschikbare maten zijn: xxxs konijn van 0,6 tot 0,8 kg xxs konijn van 0,8 tot 1,5 kg xs konijn van 1,6 tot 2,0 kg s konijn van 2,1 tot 3,5 kg