Realiteit en perspectieven van de geliberaliseerde elektriciteitsmarkt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Realiteit en perspectieven van de geliberaliseerde elektriciteitsmarkt"

Transcriptie

1 Realiteit en perspectieven van de geliberaliseerde elektriciteitsmarkt Inhoudstafel Editoriaal, Raf Steyaert, Elia Geliberaliseerde Elektriciteitsmarkt Réflexions sur la mise en concurrence de la production d électricité, Jacques Cladé, Contrôleur général d Electricité de France honoraire Le commerce européen de l électricité dans le respect des contraintes du système électrique: pour un dialogue économistes-ingénieurs, Jean-Michel Glachant, Professeur en économie à l'université Paris Sud et Marcelo Saguan, SUPELEC et Université Paris Sud Regional electricity market integration France-Belgium-Netherlands, Leonardo Meeus, Prof. dr. ir. R. Belmans, Dept. ESAT, afdeling Electa, KULeuven; Jean- Michel Glachant, Professeur en économie à l'université Paris Sud A competitive electricity market of European dimension: a goal within reach, Paul Bulteel, Secretary-General of Union of the Electricity Industry - EURELECTRIC Integration of the Belgian, French, German and Dutch electricity markets: an analysis with the PRIMES-PS model, D. Devogelaer, D. Gusbin, Federal Planning Bureau, Brussels The Transmission System Operator as facilitator of the wholesale electricity market, Frank Vandenberghe, Chief Officer Customers & Market, Elia, Frank Vermeulen, Manager Market Monitoring, Elia La libéralisation du marché de l électricité Comment corriger les failles de son implémentation, Jean-Pierre Bécret, GABE De volledige vrijmaking van de energiemarkt in Vlaanderen, Thierry Van Craenenbroeck, VREG

2 Geliberaliseerde Elektriciteitsmarkt Réflexions sur la mise en concurrence de la production d électricité Jacques Cladé, Contrôleur général d Electricité de France honoraire Het in concurrentie brengen van de elektriciteitsproductie wordt over het algemeen vorgesteld als de sleutel tot het verkrijgen van een hogere efficiëntie. Dit brengt echter talrijke technische, economische en politieke problemen met zich mee, waarmee rekening gehouden moet worden wanneer men nadenkt over de institutionele organisatie van deze industriële activiteit. Tegenover deze problemen reageren de mensen vaak vertrekkende van twee simplistische veronderstellingen. De een is van oordeel dat de concurrentie op een goed georganiseerde interne markt een oplossing is die altijd deugdelijk is gebleken, met inbegrip van de zogenaamde openbare diensten, zoals de telecommunicatie; er is dus geen reden dat het niet ook zo voor de elektriciteit zou zijn, waarvoor de markt vanzelfsprekend Europees moet zijn. De andere stelt dat de elektriciteit dergelijk specifieke karakteristieken heeft, het is zowel een levensnoodzakelijk als een niet-stockeerbaar product, dat men het niet kan behandelen als ware het tomaten, schoenen of paraplu s; de markt is hier niet voor gemaakt. Een debat dat zo begint wordt al vlug een ideologisch debat, om niet te zeggen een dovenmansgesprek. Laten we proberen deze clip te omzeilen en pragmatisch na te denken, te beginnen bij de technische, economische en politieke realiteit, die de basis vormen van de industriële activiteit van de elektriciteitsproductie. Le commerce européen de l électricité dans le respect des contraintes du système électrique: pour un dialogue économistes-ingénieurs Jean-Michel Glachant, Professeur en économie à l'université Paris Sud et Marcelo Saguan, SUPELEC et Université Paris Sud Jawel, elektriciteit is een verhandelbaar goed ( commodity ). Dit zou, door het concurrentie-mechanisme, zijn verhandelen moeten vergemakkelijken. Maar deze "vergoederlijking - commoditization" grijpt pas in nadat men er in geslaagd is verschillende technische kenmerken van het product te combineren, meer bepaald zijn ruimtetijd-dimensie. De vergoederlijking - commoditization wordt dus niet op voorhand en overal bereikt. In feite transporteert de transmissiedienst geen op voorhand bestaand goed, hoewel deze dienst enkele van de nuttige karakteristieken van het goed materialiseert. Men heeft in deze industrie niet te maken met een groothandel welke deze uitwisselingen door transport zou leveren, maar met een keten van onderling afhankelijke markten, die complementaire dimensies van hetzelfde goed co-produceren. Bovendien kan het concurrentiemechanisme op de centrale markten van deze keten een sterke starheid vertonen, meer bepaald in tijden van aanbodtekorten of -overschotten. Onder deze omstandigheden is het vormen van verticale of horizontale hergroeperingen van oligopolistische aard een van de natuurlijke tendensen van de elektriciteitsindustrie.

3 Zo vereist de logica van de elektrische transacties dat al de overheden diepgaand samenwerken op een Europese schaal (regeringen, de Commissie, mededingingsoverheden, regulatoren, en TSO) om op lange termijn de basis in stand te houden van een eenheidsmarkt met redelijke concurrentie. Bij gebrek aan een voldoende samenwerking, wordt het echte economische voordeel van de Europese vrijmaking van de markten veel onzekerder. Regional electricity market integration France-Belgium-Netherlands Leonardo Meeus, Prof. dr. ir. R. Belmans, Dept. ESAT, afdeling Electa, KULeuven; Jean-Michel Glachant, Professeur en économie à l'université Paris Sud Dit artikel geeft een antwoord op de openbare raadpleging van de regionale integratie van de elektriciteitsmarkt door de Franse, Belgische en Nederlandse regulators, respectievelijk CRE, CREG en DTE1. De auteurs feliciteren de regulators met dit belangrijke initiatief hetwelk een referentie kan worden voor andere regionale ontwikkelingen. Het artikel begint met een introductie van de Europese wetgeving, de marktstructuur en strategie. Vervolgens wordt het belang van het ontwikkelen van een regionale markt, dewelke Frankrijk, België en Nederland overkoepelt, besproken. Tenslotte geven de auteurs hun standpunt betreffende de noodzakelijke voorwaarden om marktintegratie in alle submarkten van de regionale elektriciteitsmarkt mogelijk te maken. A competitive electricity market of European dimension: a goal within reach Paul Bulteel, Secretary-General of Union of the Electricity Industry - EURELECTRIC De vrijmaking van de Europese elektriciteitsmarkt is een proces, geen gebeurtenis. Ondanks de reeds geboekte vooruitgang, zijn verdere volgehouden inspanningen nodig om sneller te vorderen op verschillende belangrijke factoren die samen instaan voor een goede marktwerking. De ontwikkeling van regionale markten is een noodzakelijke tussen stap tot een Europese markt. Zo bieden de huidige regionale initiatieven een unieke gelegenheid om snel vooruitgang te boeken. Om echter voldoende snel tot actie en implementatie te kunnen overgaan zijn onmisbare remedies nodig, zoals het opstellen van een ambitieuse agenda (zowel qua inhoud als timing), een sterke betrokkenheid en sturing vanwege de Europese Commissie en samenwerking met de belangrijkste industriële partners om de uitvoering snel tot een goed einde te brengen. Toch zal de markt nooit volledig aan de verwachtingen beantwoorden zonder een breed regelgevend kader, dat robuust, samenhangend is en niet onderhevig aan korte termijn politieke reflexen. De Europese elektriciteitsindustrie is sinds vele jaren vragende partij voor een meer coherent regelgevend kader ten einde een evenwichtig speelveld voor de

4 markt uit te bouwen, het investeringsklimaat te verbeteren en de milieuobjectieven met de bedrijfsstrategieën te verzoenen. Een dergelijk samenhangend kader vereist politieke wil om de marktontwikkeling en de marktgerichte oplossingen hoog op de agenda te plaatsen, waar mogelijk eerder op Europese schaal dan op een nationale schaal. Bovendien moet een verstrekkend initiatief worden gelanceerd dat zich richt op de raakvlakken tussen de fiscale, milieu-, energie- en mededingingspolitiek, dit naast het professioneel inschatten van de impact van nieuwe wetsvoorstellen op zowel het Europese als het nationale niveau. Integration of the Belgian, French, German and Dutch electricity markets: an analysis with the PRIMES-PS model D. Devogelaer, D. Gusbin, Federal Planning Bureau, Brussels Een richtlijn van het Europese Parlement uit 1996 (Richtlijn 96/92/EG) en de Europese Raad van 19 december 1996 bepaalden de gemeenschappelijke regels voor de creatie van een interne elektriciteitsmarkt. Men veronderstelt dat een interne elektriciteitsmarkt voordelen met zich meebrengt, zoals een verhoogte efficiëntie, prijsdalingen en een betere dienstverlening door de verhoogde concurrentie. In dit artikel wordt de impact van het openen van de Europese elektriciteitsmarkt op de grensoverschrijdende handel en de elektriciteitsproductie in België en haar buurlanden bestudeerd. In aanvulling op de PP951 (Gusbin & Hoornaert, 2004), waarbij een nationale versie van het PRIMES-model werd gebruikt waarin de elektriciteitshandel tussen landen als exogeen beschouwd werd, steunt dit artikel op een nieuwe versie van het PRIMES-model (PRIMES-PS) waarin de Belgische elektriciteitssector is gekoppeld aan de Franse, Duitse en Nederlandse elektriciteitssectoren. Import en export van elektriciteit worden endogeen bepaald aan de hand van drie parameters: de relatieve kost van de verschillende landen voor wat betreft elektriciteitsproductie, het respectievelijke verloop van hun belastingskurve en de transfercapaciteit tussen twee buurlanden. The Transmission System Operator as facilitator of the wholesale electricity market Frank Vandenberghe, Chief Officer Customers & Market, Elia, Frank Vermeulen, Manager Market Monitoring, Elia Transmissie Netbeheerders (TNB) spelen een centrale rol in het faciliteren van de Europese marktintegratie. TNBs vervullen hun rol van markfacilitator op uiteenlopende wijze: (i) de aanleg van nieuwe transmissieinfrastructuur om de verschillende nationale markten beter te integreren, (ii) de organisatie van marktconforme methodes voor congestiebeheer binnen en tussen regelzones (iii) het faciliteren van bilaterale handel en

5 beurshandel via evenwichtscontracten,(iv) het verhogen van de markttransparantie en (v) het ter beschikking stellen van IT-Tools om de toegang tot de markt te faciliteren. Deze taken worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met de netbeheerders van de buurlanden, met de beurzen en in het kader van de Europese verenigingen van netbeheerders ETSO en UCTE. Elia nam het initiatief om een spot elektriciteitsbeurs, Belpex, op te zetten. Belpex voorziet in een prijsbepaling per uur voor levering de volgende dag op basis van de aangeboden vraag- en aanbodcurves. De aanvaarde transacties worden op de Elia hub uitgevoerd. Belpex zal gekoppeld worden met de Nederlandse en Franse elektriciteitsbeurzen APX en Powernext. Doorslaggevende argumenten voor deze marktkoppeling zijn de hogere liquiditeit en de beperking van de volatiliteit van Belpex. Dergelijke marktkoppeling is tevens een impliciet veilingmechanisme voor het beheer van de day-ahead interconnectie-capaciteit. Bij het ter perse gaan van dit artikel wordt gewacht op de goedkeuring van de regulatoren voor de opstart van Belpex. Een overzicht wordt gegeven van de volgende projecten in voorbereiding: grensoverschrijdende intra-day en balancing, secundaire markt voor transmissiecapaciteit, gecoördineerde en flow-based allocatie van capaciteit en uitbreiding van de marktkoppeling. La libéralisation du marché de l électricité Comment corriger les failles de son implémentation Jean-Pierre Bécret, GABE De liberalisering van de elektriciteitssector moest zorgen voor een Europese elektriciteitsmarkt, die concurrentieel zou zijn en zou leiden tot een verhoogde bevoorradingszekerheid en Europese competitie. Maar de implementatie hiervan draaide uit op een mislukking, met een sterke stijging van de elektriciteitsprijzen tot gevolg. De industrie, vooral de grote consumenten, eisten voor hun bevoorrading, dat de grote Europese producenten met elkaar in concurrentie werden gebracht. De Europese wetgeving heeft, wat de grenzen heeft, ondanks de weerstand van verenigingen van grote consumenten in Europa en verschillende landen, de «vrije toegang tot het netwerk voor derden» getransformeerd in een markt van grensoverschrijdende capaciteiten, bij opbod toegekend en onderworpen aan secundaire markten. Zodoende zal energie het enige product zijn waarop een douanetaks betaald moet worden om de grenzen binnenin Europa te overschrijden! Dit alles heeft tot gevolg dat Europa een lappendeken blijft van vele kleine dorpsmarkten, elk in de handen van haar historische producent, hetgeen de toekomst van de elektriciteitsgevoelige industrie in Europa in gevaar brengt. In 2006, terwijl België en haar gewesten de impact van meerkosten voor de consumenten beperken en proberen nieuwe producenten over te halen om in de markt te stappen, introduceert het transporttarief twee nieuwe tarieftermen, die risico s vormen voor de grote industriële verbruikers en schadelijk zijn voor hen die over elektriciteitsproductieeenheden beschikken aangesloten op hun privaat netwerk. Om de liberalisering terug op het goede spoor te zetten zijn diepgaande veranderingen nodig betreffende de concepten en de regelementering, wat tijd zal vergen.

6 Tot dan zal het overleven van de elektriciteitsgevoelige industrie vrijwaringmaatregelen vereisen, zoals lange termijn contracten met de producenten, waarbij zij toegang krijgen tot elektriciteit tegen een prijs die de productiekost benadert, desnoods door bij te dragen tot de investering. Dit zou de producent de financiële garantie geven om te investeren in productie-eenheden gekenmerkt door hoge investeringen, maar met lage variabele kosten. Dit wordt op de korte termijn markt niet aangemoedigd. Eerste en dringende correctieve maatregelen om de situatie te verbeteren worden ook aanbevolen, met als voornaamste doelstellingen: de promotie van bilaterale contracten voor de permanente bevoorrading van de industrie, een ander principe om de prijs op de beurs te bepalen; deze laatste zou beperkt moeten blijven tot opportuniteitstransacties, een geïnstalleerde productiecapaciteit die de behoefte van de consumenten en de ondersteunende diensten in elk land overtreft, de implementatie van regio s zonder interne elektrische grenzen, waaronder «Central West Europa», de mogelijkheid om consumentensites gedeeltelijk te bevoorraden, door flexibele bandleveringen, een gereguleerd en getarifeerd regime voor de ondersteunende diensten en de systeemdiensten, de erkenning en behandeling van een bedrijfsite en haar privaat netwerk als één geheel, het terug invoeren van een transporttarief, met dezelfde structuur en parameters als in 2005, het behoud van dalende schalen en plafonds voor taksen en heffingen, gebaseerd op de afname van de sites. De volledige vrijmaking van de energiemarkt in Vlaanderen Thierry Van Craenenbroeck, VREG Sinds 1 juli 2003 is de elektriciteitsmarkt in Vlaanderen volledig vrij, meer bepaald tot op het niveau van de residentiële verbruiker. Een aantal factoren waaronder de korte voorbereidingstijd, het onvolledige wetgevende kader en de verdeelde bevoegdheden, hebben ertoe geleid dat de start niet vlekkeloos verliep. Dit leidde tot een aantal aanpassingen in het wetgevend en reglementair kader, evenals ingrepen in de systemen en de processen die de gegevensuitwisseling tussen de marktpartijen mogelijk maken. Ondanks de kinderziektes zijn belangrijke technische problemen grotendeels uitgebleven en heeft de marktwerking een voorspoedige start genomen. De ervaringen van deze start, vanuit het oogpunt van de regulator, leiden tot een aantal lessen en aanbevelingen voor de toekomst. Deze hebben zowel betrekking op de marktwerking als dusdanig, als op de sociale en ecologische openbaredienstverplichtingen waaraan de marktactoren onderworpen zijn.

VRIJE VERTALING UIT HET FRANS. 16 december 2015

VRIJE VERTALING UIT HET FRANS. 16 december 2015 16 december 2015 Openbare gemeenschappelijke raadpleging van 16 december 2015 over de evolutie van de toewijzing van intraday capaciteiten op de elektrische koppelverbinding tussen Frankrijk en België

Nadere informatie

Geachte heer De Maa, Nederlandse Mededingingsautoriteit T.a.v. de heer De Maa Postbus BH DEN HAAG. TenneT TSO B.V.

Geachte heer De Maa, Nederlandse Mededingingsautoriteit T.a.v. de heer De Maa Postbus BH DEN HAAG. TenneT TSO B.V. Utrechtseweg 310 Postbus 718 6800 AS Arnhem Telefoon 026 373 11 11 Fax 026 373 11 12 www.tennet.org Nederlandse Mededingingsautoriteit T.a.v. de heer De Maa Postbus 16326 2500 BH DEN HAAG Handelsregister

Nadere informatie

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE

Nadere informatie

Febeliec represents the industrial consumers of electricity and natural gas in Belgium

Febeliec represents the industrial consumers of electricity and natural gas in Belgium Slim met energie opportuniteiten voor de industrie Smart Energy Solutions - 4 december 2012 Febeliec represents the industrial consumers of electricity and natural gas in Belgium FEBELIEC STELT ZICH VOOR

Nadere informatie

CIRIEC. 29 november 2007. Unbundling in de Sector gas en elektriciteit in België : middel of objectief

CIRIEC. 29 november 2007. Unbundling in de Sector gas en elektriciteit in België : middel of objectief CIRIEC 29 november 2007 Unbundling in de Sector gas en elektriciteit in België : middel of objectief Als we in België over Unbundling en over concurrentie spreken in de sector gas en elektriciteit, denken

Nadere informatie

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE

Nadere informatie

BESLISSING (B) CDC-988

BESLISSING (B) CDC-988 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 F: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS BESLISSING

Nadere informatie

Deze nota bevat ook een planning voor de verdere behandeling van dit dossier in de aanloop naar de zitting van de Raad TTE (8-9 juni 2006).

Deze nota bevat ook een planning voor de verdere behandeling van dit dossier in de aanloop naar de zitting van de Raad TTE (8-9 juni 2006). RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 24 februari 2006 (16.03) (OR. en) 6682/06 ENER 61 NOTA Betreft: Werking van de interne energiemarkt - Ontwerp-conclusies van de Raad De delegaties treffen in bijlage

Nadere informatie

Liberalisering van de energiemarkten. Algemene context. Dag 1:

Liberalisering van de energiemarkten. Algemene context. Dag 1: Liberalisering van de energiemarkten Algemene context Dag 1: Agenda van de opleiding I. Energieprijzen II. Institutionele context van de energie in België III. Organisatie van de elektriciteit- en gasmarkt

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ADVIES (BRUGEL-ADVIES-201801205-275) Betreffende het Federaal ontwikkelingsplan van Elia voor de periode 2020-2030 en het bijbehorende

Nadere informatie

ADVIES COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS

ADVIES COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 NIET VERTROUWELIJKE VERSIE COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT

Nadere informatie

Stimuleren van een energienet in evenwicht - Commissie VP

Stimuleren van een energienet in evenwicht - Commissie VP Stimuleren van een energienet in evenwicht - Commissie VP 17 februari 2016 VREG uw gids op de energiemarkt Elementen voor een energienet in evenwicht Slimme meters Nieuwe technologie (achter de meter)

Nadere informatie

Informatie ten dienste van de markt

Informatie ten dienste van de markt Informatie ten dienste van de markt De publicatie van gegevens over de interconnecties: informatie ten dienste van de markt Als facilitator van de Belgische energiemarkt publiceert Elia op zijn website

Nadere informatie

Bevoorradingszekerheid

Bevoorradingszekerheid Bevoorradingszekerheid Commissies Bedrijfsleven en Binnenlandse Zaken van de Kamer van volksvertegenwoordigers 23.09.2014 23 september 2014 1 Meer over FEBEG Inhoud Niets nieuws onder de zon Veel partijen

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 16.7.2018 COM(2018) 538 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de eenvormige day-ahead- en intradaykoppeling in de lidstaten

Nadere informatie

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. WOORD VOORAF... v RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN -RECHT JAN GEKIERE...1. Inleiding...1

INHOUDSTAFEL. WOORD VOORAF... v RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN -RECHT JAN GEKIERE...1. Inleiding...1 INHOUDSTAFEL WOORD VOORAF... v RECENTE ONTWIKKELINGEN IN HET EUROPEES ENERGIEBELEID EN -RECHT JAN GEKIERE...1 Inleiding...1 Hoofdstuk 1. De nieuwe Europese energiewetgeving...2 Afdeling 1. De richtlijnen

Nadere informatie

Benchmarking study of electricity prices between Belgium and neighboring countries Persconferentie

Benchmarking study of electricity prices between Belgium and neighboring countries Persconferentie Benchmarking study of electricity prices between Belgium and neighboring countries Persconferentie Juni 2014 Doelstellingen en draagwijdte van de benchmarking study De voornaamste doelstelling van de studie

Nadere informatie

Visie voor 2020 voor de Europese energieconsumenten Gezamenlijke verklaring

Visie voor 2020 voor de Europese energieconsumenten Gezamenlijke verklaring Visie voor 2020 voor de Europese energieconsumenten Gezamenlijke verklaring 13 november 2012 Bijgewerkt in juni 2014 E nergie is van vitaal belang in ons leven. Teneinde ons welzijn te garanderen en ten

Nadere informatie

BESLISSING (B) CDC-560

BESLISSING (B) CDC-560 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. 02/289.76.11 Fax 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS BESLISSING

Nadere informatie

Regionale energiemarkt Central West Electricity

Regionale energiemarkt Central West Electricity Regionale energiemarkt Central West Electricity ACTIEPLAN 0. Achtergrond en inleiding Op 27 februari 2006 heeft de European Regulators Group for Electricity and Gas (ERGEG Europese Groepering van Regulators

Nadere informatie

STUDIE (F) CDC-1045

STUDIE (F) CDC-1045 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS STUDIE

Nadere informatie

Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten

Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten Thierry Van Craenenbroeck First Belgian Smart Grid Day 18/10/2012 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Kader

Nadere informatie

Juridische implicaties Aanpassingen Technisch Reglement

Juridische implicaties Aanpassingen Technisch Reglement Juridische implicaties Aanpassingen Technisch Reglement Infosessie POM-ODE 05/04/11 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Vaststellingen Net uitgebouwd vanuit centrale filosofie Centrale

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Beslissing (BRUGEL-BESLISSING-20190626-112) Betreffende het voorstel tot verlenging van de geldigheidsduur van de modelcontracten

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ADVIES (BRUGEL-ADVIES-20170908-248) betreffende de erkenningsaanvraag van de beheerder van het tractienet spoor ingediend door Infrabel

Nadere informatie

Goedkeuring plan Wathelet door kern

Goedkeuring plan Wathelet door kern Staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie, Mobiliteit en Staatshervorming Secrétaire d Etat à l'environnement, à l'energie, à la Mobilité et aux Réformes institutionnelles Melchior Wathelet Goedkeuring

Nadere informatie

Het Interreg project New-C-Land Een nieuw leven voor marginale sites!

Het Interreg project New-C-Land Een nieuw leven voor marginale sites! Het Interreg project New-C-Land Een nieuw leven voor marginale sites! Evi Michels - UGent AVEC LE SOUTIEN DU FONDS EUROPÉEN DE DÉVELOPPEMENT RÉGIONAL, DE L OVAM, DE LA PROVINCE WEST-VLAANDEREN ET DE LA

Nadere informatie

Vertegenwoordigd door mevrouw Marie-Pierre Fauconnier, Voorzitster, en de heer Laurent Jacquet, Directeur,

Vertegenwoordigd door mevrouw Marie-Pierre Fauconnier, Voorzitster, en de heer Laurent Jacquet, Directeur, OVEREENKOMST BETREFFENDE DE PROCEDURE VOOR DE GOEDKEURING VAN DE TARIEFMETHODOLOGIE VOOR HET BEHEER VAN HET ELEKTRICITEITSTRANSMISSIENET GECOÔRDINEERDE VERSIE VAN 12 JUNI 2014 Tussen: De COMMISSIE VOOR

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ADVIES (BRUGEL-ADVIES-20151016-212) Betreffende het voorontwerp van besluit tot wijziging van het besluit van de Regering van het

Nadere informatie

Verslag werkgroep System Operations 18/03/2010

Verslag werkgroep System Operations 18/03/2010 Verslag werkgroep System Operations 18/03/2010 Aanwezig: S. Harlem (FEBEG) M. Cailliau (FEBEG) F. Demaret (FEBEG) D. Hendrix (FEBEG) T. Waal (FEBEG) B. Larielle (FEBEG) H. Goris (EFET) B. Van der Spiegel

Nadere informatie

Conférence-débat BRUGEL Debat conferentie BRUGEL 04.06.2008

Conférence-débat BRUGEL Debat conferentie BRUGEL 04.06.2008 Conférence-débat BRUGEL Debat conferentie BRUGEL 04.06.2008 Position des fournisseurs Standpunt van de leveranciers Objectifs de la libéralisation des marchés d énergie (1) Objectifs des Directives européennes

Nadere informatie

De elektrische binnenmarkt: Tweede jaar van De liberalisering

De elektrische binnenmarkt: Tweede jaar van De liberalisering De elektrische binnenmarkt: Tweede jaar van De liberalisering Inhoudstafel Voorwoord: Jaar 2000: het tweede jaar van de liberalisatie van de elektriciteitssector Geschreven door J. P. Waha The liberalisation

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 januari 2003 (28.01) (OR. en) 15528/02 ADD 1. Interinstitutioneel dossier: 2001/0077 (COD) ENER 315 CODEC 1640

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 januari 2003 (28.01) (OR. en) 15528/02 ADD 1. Interinstitutioneel dossier: 2001/0077 (COD) ENER 315 CODEC 1640 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 januari 2003 (28.01) (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2001/0077 (COD) 15528/02 ADD 1 ENER 315 CODEC 1640 ONTWERP-MOTIVERING VAN DE RAAD Betreft: Gemeenschappelijk

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 54 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

Waarom uw voorschotfactuur voor elektriciteit aanpassen?

Waarom uw voorschotfactuur voor elektriciteit aanpassen? Waarom uw voorschotfactuur voor elektriciteit aanpassen? Hoe kan u een onverwachte hoge eindafrekeningen vermijden? Federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven Fédération Belge des Entreprises

Nadere informatie

Reactie van Elia op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het stimuleren van een Vlaams energienet in evenwicht

Reactie van Elia op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het stimuleren van een Vlaams energienet in evenwicht Reactie van Elia op de conceptnota voor nieuwe regelgeving betreffende het stimuleren van een Vlaams energienet in evenwicht 29 februari 2016 INHOUDSTAFEL 1 Voorwoord... 3 2 Elia, beheerder van het transmissienet

Nadere informatie

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 4 de kwartaal 2011 Inleiding Hoewel de CREG (de federale regulator) bevoegd is voor de tarieven, publiceert Brugel sinds

Nadere informatie

Pagina. Besluit BESLUIT. Ons kenmerk: ACM/DE/2017/205757_OV Zaaknummer:

Pagina. Besluit BESLUIT. Ons kenmerk: ACM/DE/2017/205757_OV Zaaknummer: Pagina 1/12 Muzenstraat 41 2511 WB Den Haag Postbus 16326 2500 BH Den Haag T 070 722 20 00 F 070 722 23 55 info @acm.nl www.acm.nl www.consuwijzer.nl Ons kenmerk: ACM/DE/2017/205757_OV Zaaknummer: 17.0657.53

Nadere informatie

Beslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt

Beslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Beslissing van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt van 17 mei 2017 met betrekking tot de aanvraag van Remeha NV voor de classificatie van de elektriciteitsproductie-eenheid als opkomende

Nadere informatie

System Operations. 18-mei-2016. Jaap Hagen

System Operations. 18-mei-2016. Jaap Hagen Jaap Hagen TenneT in één oogopslag Enige grensoverschrijdende netbeheerder in Europa Hoofdkantoren in Arnhem en Bayreuth (Duitsland) Leveringszekerheid 99,9975% Efficiënt Robuust netwerk Geïntegreerd netbedrijf

Nadere informatie

NOTA (Z)140109-CDC-1299

NOTA (Z)140109-CDC-1299 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS NOTA

Nadere informatie

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES

RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES RvV 516 RAAD VOOR HET VERBRUIK ADVIES Over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 februari 1994 betreffende het bewaren, het op de markt brengen en het gebruiken

Nadere informatie

Consultatiedocument Elia Users Group met betrekking tot het voorstel van Elia tot wijziging van de tariefstructuur

Consultatiedocument Elia Users Group met betrekking tot het voorstel van Elia tot wijziging van de tariefstructuur Consultatiedocument Elia Users Group met betrekking tot het voorstel van Elia tot wijziging van de tariefstructuur Inhoud Inleiding... 2 I. Krachtlijnen van de ontwikkeling van het voorstel van Elia tot

Nadere informatie

STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM

STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM STUDIE OVER DE PERSPECTIEVEN VAN ELEKTRICITEITSBEVOORRADING TEGEN 2030 ADDENDUM Januari 2015 2 De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en dienstenmarkt

Nadere informatie

Samenvatting voor beleidsmakers

Samenvatting voor beleidsmakers Road book towards a nuclear-free Belgium. How to phase out nuclear electricity production in Belgium? rapport door Alex Polfliet, Zero Emissions Solutions, in opdracht van Greenpeace Belgium Samenvatting

Nadere informatie

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE

Nadere informatie

Brussel, 24/12/2004. Persbericht

Brussel, 24/12/2004. Persbericht Brussel, 24/12/2004 Persbericht PUBLICATIE VAN DE BELANGRIJKSTE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG TOT HET VERVOERSNET EN DE OPSLAGINSTALLATIES VAN DE N.V. FLUXYS 1. De CREG heeft de belangrijkste voorwaarden

Nadere informatie

Consultatie volumebepaling strategische reserve

Consultatie volumebepaling strategische reserve Consultatie volumebepaling strategische reserve Samenvatting Een consultatie aangaande de volumebepaling in het kader van de strategische reserve is georganiseerd. Dit document omvat feedback van Elia

Nadere informatie

Verslag Verslag van de Compliance Officer

Verslag Verslag van de Compliance Officer Verslag 2007 Verslag van de Compliance Officer 1. Inleiding De wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt, die de Europese richtlijn van 26 juni 2003 omzet in het Belgisch

Nadere informatie

FACTSHEET (04/10/2012)

FACTSHEET (04/10/2012) Evenwicht: een fysiek gegeven waarvan de frequentie de indicator is Elektriciteit kan niet worden opgeslagen. De hoeveelheid elektriciteit die op het net geïnjecteerd wordt (productie en invoeren) en de

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 663 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Position Paper Contact Datum Inleiding Bestaande meerkosten

Position Paper Contact Datum Inleiding Bestaande meerkosten Position Paper: Meerkosten op elektriciteit: toestand 2015 Contact: Emilie Butaye (Federatie van de Glasindustrie) +32 2 542 61 29 emilie.butaye@vgi-fiv.be Datum: 22/09/2015 Inleiding In deze position

Nadere informatie

Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012

Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen september 2012 Studie Onthaalcapaciteit decentrale productie in Vlaanderen 2011-2020 10 september 2012 Agenda Doelstelling en algemene context Methodologie PV WKK Wind Resultaten Aansluiting Transformatiecapaciteit Capaciteit

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie interne markt en consumentenbescherming. Commissie interne markt en consumentenbescherming

EUROPEES PARLEMENT. Commissie interne markt en consumentenbescherming. Commissie interne markt en consumentenbescherming EUROPEES PARLEMENT 2004 2009 Commissie interne markt en consumentenbescherming 9.11.2007 WERKDOCUMENT over het voorstel voor een Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn

Nadere informatie

Verslag werkgroep European Market Design 15/03/2013

Verslag werkgroep European Market Design 15/03/2013 Verslag werkgroep European Market Design 15/03/2013 Aanwezig: N. Kuen (FEBEG) B. Massin (FEBEG) B. De Wispelaere (FEBEG) (part-time) S. Harlem (FEBEG) N. Pierreux (Belpex) T. De Waal (FEBEG) W. Gommeren

Nadere informatie

EINDELIJK EEN PUBLIEKRECHTELIJK KADER VOOR GEDECENTRALISEERDE VLAAMS-FRANSE SAMENWERKING

EINDELIJK EEN PUBLIEKRECHTELIJK KADER VOOR GEDECENTRALISEERDE VLAAMS-FRANSE SAMENWERKING EINDELIJK EEN PUBLIEKRECHTELIJK KADER VOOR GEDECENTRALISEERDE VLAAMS-FRANSE SAMENWERKING Prof. dr. Jan Wouters en Maarten Vidal * Hoewel in de praktijk lokale, gedecentraliseerde overheden (gemeenten,

Nadere informatie

Regulering van en toezicht op het distributienetbeheer

Regulering van en toezicht op het distributienetbeheer Regulering van en toezicht op het distributienetbeheer Duurzame energienetten in Vlaanderen 23/03/2010 Dirk Marginet Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Inhoudsopgave Rol decentrale

Nadere informatie

Advies van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 7 oktober 2003

Advies van de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt. van 7 oktober 2003 Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt North Plaza B Koning Albert II-laan 7 B-1210 Brussel Tel. +32 2 553 13 53 Fax +32 2 553 13 50 Email: info@vreg.be Web: www.vreg.be Advies

Nadere informatie

ADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail :

ADVIES AR ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, Brussel Tel. : 02/ Mail : ADVIESRAAD GAS EN ELEKTRICITEIT Nijverheidsstraat, 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.70 Mail : ar-cc@creg.be ADVIES AR161019-067 over de studie van Elia : Nood aan adequacy en flexibiliteit in het Belgische

Nadere informatie

Energiedossiers tijdens het Nederlandse voorzitterschap

Energiedossiers tijdens het Nederlandse voorzitterschap Energiedossiers tijdens het Nederlandse voorzitterschap Vleva, Minaraad, 28 januari 2016 Jan Haers LNE/AIB Energie-attaché PV Het Luxemburgse voorzitterschap (2 de helft 2015) Raad Energie van 26 november

Nadere informatie

Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening?

Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? 1 Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening? Prof. dr. Machiel Mulder Faculteit Economie en Bedrijfskunde, RUG Economisch Bureau, Autoriteit Consument en Markt 2 e NLVOW

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

Actuele Europese energiedossiers onder het Roemeense voorzitterschap

Actuele Europese energiedossiers onder het Roemeense voorzitterschap Actuele Europese energiedossiers onder het Roemeense voorzitterschap 17 januari 2019 Vleva en Minaraad Jan Haers, Attaché Energie Algemene Afvaardiging van de Vlaamse Regering bij de EU Clean Energy pakket

Nadere informatie

Conferentie van Gouverneurs Bespreking van elektriciteitschaarste 3/9/2014. Frank Vandenberghe Tomas Gunst Christian Kerremans

Conferentie van Gouverneurs Bespreking van elektriciteitschaarste 3/9/2014. Frank Vandenberghe Tomas Gunst Christian Kerremans Conferentie van Gouverneurs Bespreking van elektriciteitschaarste 3/9/2014 Frank Vandenberghe Tomas Gunst Christian Kerremans Overzicht 1.De rol van de Transmissienetbeheerder 2.Afschakelplan 2 1. De rol

Nadere informatie

BELEIDSNOTA 2008 VAN FEBEG

BELEIDSNOTA 2008 VAN FEBEG 20.02.2008 BELEIDSNOTA 2008 VAN FEBEG Met de nieuwe organisatie van de beroepsverenigingen van de sector vertegenwoordigt FEBEG nu enkel producenten en leveranciers van elektriciteit en gas die in België

Nadere informatie

De Algemene Raad van de CREG neemt kennis van het rapport van Cambridge Economic Policy Associates over de Belgische aardgasmarkt

De Algemene Raad van de CREG neemt kennis van het rapport van Cambridge Economic Policy Associates over de Belgische aardgasmarkt Persbericht ALGEMENE RAAD Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. 02/289.76.11 Fax 02/289.76.09 De Algemene Raad van de CREG neemt kennis

Nadere informatie

ADVIES (A)070510-CDC-690

ADVIES (A)070510-CDC-690 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ADVIES

Nadere informatie

Pagina. Besluit van de Autoriteit Consument en Markt op grond van artikel 5, zesde lid, van de. Ons kenmerk: ACM/DE/2014/ Zaaknummer:

Pagina. Besluit van de Autoriteit Consument en Markt op grond van artikel 5, zesde lid, van de. Ons kenmerk: ACM/DE/2014/ Zaaknummer: Ons kenmerk: ACM/DE/2014/207218 Zaaknummer: 14.1334.15 Besluit van de Autoriteit Consument en Markt op grond van artikel 5, zesde lid, van de Elektriciteitswet 1998. Pagina 1/7 Muzenstraat 41 2511 WB Den

Nadere informatie

HUISHOUDELIJK REGLEMENT USERS GROUP ELIA

HUISHOUDELIJK REGLEMENT USERS GROUP ELIA HUISHOUDELIJK REGLEMENT USERS GROUP ELIA 1/11 Elia System Operator N.V. Inhoudstafel 1. Definities... 3 2. Doelstelling... 3 3. Voorzitterschap en secretariaat van de Users Group... 4 4. Samenstelling

Nadere informatie

Tariefkaart Total Gas & Power Belgium - FIX Green Power april 2019

Tariefkaart Total Gas & Power Belgium - FIX Green Power april 2019 Tariefkaart Total Gas & Power Belgium - FIX Green Power april 2019 Bijzondere voorwaarden voor de formule FIX Green Power in het Vlaams Gewest - BTW niet inbegrepen Het aanbod FIX Green Power is een tariefformule

Nadere informatie

Decentrale energieopwekking en slimme netten vanuit het perspectief van de regulator

Decentrale energieopwekking en slimme netten vanuit het perspectief van de regulator Decentrale energieopwekking en slimme netten vanuit het perspectief van de regulator Energie in de Noorderkempen 29/05/2010 Thierry Van Craenenbroeck Directeur netbeheer Vlaamse Reguleringsinstantie voor

Nadere informatie

26/05/2009. Financieel Forum 1

26/05/2009. Financieel Forum 1 26/05/2009 Financieel Forum 1 EEN DUURZAME EUROPESE ENERGIEMARKT: verre mythe of nabije realiteit? Dr. Chris De Groof Directeur-generaal, Electrabel Professor Universiteit Antwerpen 2 I. INTRODUCTIE Het

Nadere informatie

Regionale marktintegratie van de elektriciteitsgroothandelsmarkten van België, Frankrijk en Nederland

Regionale marktintegratie van de elektriciteitsgroothandelsmarkten van België, Frankrijk en Nederland Regionale marktintegratie van de elektriciteitsgroothandelsmarkten van België, Frankrijk en Nederland Een stappenplan opgesteld door de CRE, de CREG en de DTe December 2005 INHOUD VAN HET STAPPENPLAN 1.

Nadere informatie

Position Paper Contact Datum Omschrijving

Position Paper Contact Datum Omschrijving Position Paper: Meerkosten op elektriciteit: toestand 2011 Contact: Emilie Butaye (Fédération de l Industrie du Verre) +32 2 542 61 29 emilie.butaye@vgi-fiv.be Datum: 7/04/2011 Omschrijving De prijs die

Nadere informatie

Beleidsplatform Slimme netten

Beleidsplatform Slimme netten Beleidsplatform Slimme netten 30 juni 2014 Visie van marktspelers op de wijze waarop de transitie naar een flexibeler gebruik van het net kan worden vormgegeven Agenda 14.00 14.20 15.00 15.40 16.00 16.20

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België. Jaar Marktstatistieken

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België. Jaar Marktstatistieken De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2005 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.ibgebim.be www.vreg.be 1/11 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE ELEKTRICITEITSLEVERANCIERS

Nadere informatie

15/03/ /04/2016

15/03/ /04/2016 FORMELE PUBLIEKE CONSULTATIE 15/03/2016 08/04/2016 Wijzigingen van het contract Toegangsverantwoordelijke (ARP- contract) & toegangscontract Toelichtingsnota m.b.t. de voorgestelde wijzigingen Elia 15/3/2016

Nadere informatie

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST REGULERINGSCOMMISSIE VOOR ENERGIE IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST ADVIES op eigen initiatief (BRUGEL-ADVIES-20180823-269) Betreffende de organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt teneinde

Nadere informatie

DE ENERGIEPRIJZEN 5 JAAR NA DE LIBERALISERING

DE ENERGIEPRIJZEN 5 JAAR NA DE LIBERALISERING Voka - Kamer van Koophandel Oost- Vlaanderen Bedrijvenclusters 2009 1 DE ENERGIEPRIJZEN 5 JAAR NA DE LIBERALISERING Voka-Kamer van Koophandel 2009 2 1 DE VRIJE ENERGIEMARKT 1 Productie 2 Transport 3 Regulatoren

Nadere informatie

Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers. SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013

Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers. SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013 Demand response: een opportuniteit voor professionele gebruikers SGF Smart Energy Solutions BASF 22 January 2013 Overzicht 1. Wie is EDF Luminus 2. De uitdaging 3. De oplossing Corporate Presentation -

Nadere informatie

NOTA (Z) CDC-1507

NOTA (Z) CDC-1507 Niet-vertrouwelijk Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: 02/289.76.11 Fax: 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT

Nadere informatie

Voorspellingen en gerealiseerde productie PV 1 -zonnevermogen

Voorspellingen en gerealiseerde productie PV 1 -zonnevermogen Voorspellingen en gerealiseerde productie PV 1 -zonnevermogen Publicatie op de website Samenvatting Dit document beschrijft de gebruikte gegevens en hypotheses waarop de online publicatie van zowel de

Nadere informatie

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 2 de kwartaal 2012 Inleiding Hoewel de CREG (de federale regulator) bevoegd is voor de tarieven, publiceert Brugel sinds

Nadere informatie

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST OBSERVATORIUM VAN DE GAS- EN ELEKTRICITEITSPRIJZEN BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 3de kwartaal 2011 Inleiding Hoewel de CREG (de federale regulator) bevoegd is voor de tarieven, publiceert Brugel sinds

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De volgende twee begrippen worden op alfabetische positie ingevoegd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De volgende twee begrippen worden op alfabetische positie ingevoegd: STTSCOURNT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 31946 8 juni 2018 Besluit van de utoriteit Consument en Markt van 7 juni 2018, CM/UIT/495075 tot wijziging van de voorwaarden

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 2 december 2016 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0379 (COD) 15135/16 ADD 8 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 1 december 2016 aan: Nr. Comdoc.: ENER 418 ENV

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC

Nadere informatie

Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Energiedossiers tijdens het Griekse voorzitterschap

Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Energiedossiers tijdens het Griekse voorzitterschap Energiedossiers tijdens het Griekse voorzitterschap Jan Haers 07.02.2014 Vleva en SAR-Minaraad Overzicht ILUC 2030 klimaat-energiekader Mededeling over energieprijzen en kosten Mededeling over overheidsinterventie

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2004 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.ibgebim.be www.vreg.be 1/11 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE AARDGASLEVERANCIERS

Nadere informatie

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel. : 02/289.76.11 Fax : 02/289.76.09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE

Nadere informatie

I. Context (1) I. Context (2) Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales

I. Context (1) I. Context (2) Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales Prof. dr. Jan Wouters Maarten Vidal Instituut voor Internationaal Recht K.U. Leuven www.internationaalrecht.be

Nadere informatie

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME

Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen. Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME Standpunt van Synergrid met betrekking tot electrische voertuigen Seminarie van 20 april 2010 FOD EKME INHOUD Voorstelling van Synergrid en de rol van de netbeheerders Integratie van elektrische voertuigen

Nadere informatie

ADVIES DIENST REGULERING

ADVIES DIENST REGULERING DIENST REGULERING ADVIES DR-20060228-42 betreffende Het voorstel van uitbreiding van het nachttarief tot het weekend voor netgebruikers die zijn aangesloten op het laagspanningsnet vanaf 1 januari 2007

Nadere informatie

Ontwikkelingsplan van het transmissienet voor elektriciteit Elia

Ontwikkelingsplan van het transmissienet voor elektriciteit Elia Ontwikkelingsplan 2015-2025 van het transmissienet voor elektriciteit Elia Verklaring van de Algemene Directie Energie met het oog op de goedkeuring van het plan door de federale minister van Energie 09.11.2015

Nadere informatie

Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel

Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel Compteurs évolués Beschouwingen over de invoering van smart metering in Brussel Michel Quicheron Seminarie BRUGEL 1 april 2009 01/04/2009 1 Samenvatting 1. De slimme meter (smart meter): definitie, wettelijke

Nadere informatie

Datum 12 september 2014 Betreft Beantwoording van vragen inzake de precaire situatie wat betreft de energievoorziening in België

Datum 12 september 2014 Betreft Beantwoording van vragen inzake de precaire situatie wat betreft de energievoorziening in België > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België

De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België De ontwikkeling van de elektriciteits- en aardgasmarkten in België Jaar 2006 Marktstatistieken www.creg.be www.cwape.be www.brugel.be www.vreg.be 1/11 I. MARKTAANDELEN VAN DE ACTIEVE ELEKTRICITEITSLEVERANCIERS

Nadere informatie

BESLUIT. Besluit. Ons kenmerk: ACM/DE/2015/ Zaaknummer:

BESLUIT. Besluit. Ons kenmerk: ACM/DE/2015/ Zaaknummer: Besluit Ons kenmerk: ACM/DE/2015/201829 Zaaknummer: 13.0852.52 BESLUIT Besluit van de Autoriteit Consument en Markt op grond van artikel 5, zesde lid, van de Elektriciteitswet 1998 over de goedkeuring

Nadere informatie

Decentrale energievoorziening onder lokaal beheer. Visie VREG

Decentrale energievoorziening onder lokaal beheer. Visie VREG Decentrale energievoorziening onder lokaal beheer Visie VREG 30/03/09, IST Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt Bedenkingen bij eindrapport Inhoud Analyse van marktrollen en

Nadere informatie