Handboek Europese Subsidies voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie Kansen voor Deel A

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handboek Europese Subsidies voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie Kansen voor 2007-2013. Deel A"

Transcriptie

1 Handboek Europese Subsidies voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie Kansen voor Deel A

2

3 Handboek Europese Subsidies voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie Kansen voor Deel A In opdracht van: Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie Auteurs: Herma Harmelink Sander Kooijman Luuk Stevens BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving Achter Sint Pieter HT Utrecht info@bureaubuiten.nl Utrecht, maart 2007

4 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

5 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Do s and Don ts 5 3 Leeswijzer 6 Deel A EU-subsidiemogelijkheden voor projecten uit de NHW ( ) 11 Mogelijkheden per provincie 22 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 1

6 2 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

7 1 Inleiding Aanleiding: Europese subsidies als één van de vele mogelijkheden tot projectfinanciering De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) staat in de Nota Ruimte genoemd als één van de twintig Nationale Landschappen. Inmiddels is het uitvoeringsprogramma Een linie, samen sterk in de uitvoering opgesteld, en dienen er financiële middelen gevonden te worden om projecten te ontwikkelen en tot uitvoering te brengen. Er zijn vele manieren om projectfinanciering rond te krijgen. Twee vormen die voor de hand liggen zijn het verwerven van overheidssubsidies op nationaal en Europees niveau. Alhoewel dit handboek zich beperkt tot het bespreken van de mogelijkheden op het gebied van Europese subsidiestromen willen wij met klem aangeven dat dit slechts één van de manieren is om projecten te financieren. Er is veel mogelijk binnen Europa, maar Europa alleen is niet zaligmakend. Staar u dus niet blind op de mogelijkheden binnen Europa, maar kijk ook naar andere subsidiemogelijkheden binnen Nederland. Europese subsidies kunnen echter wel een stok achter de deur zijn om projecten sneller van de grond te krijgen en/of te realiseren en zijn ze vaak een katalysator in projecten. Doelstelling handboek: partners informeren over de kansen die Europese subsidies bieden Om het uitvoeringsprogramma zoveel mogelijk te ondersteunen wil het Projectbureau NHW de partners stimuleren om de mogelijkheden voor Europese medefinanciering optimaal te benutten. Toch bestaan er veel vragen omtrent Europese subsidies en in hoeverre zij geschikt en beschikbaar zijn voor (partners van) de NHW. Voorbeelden van vragen zijn: Welke subsidieprogramma s zijn er allemaal beschikbaar?, Tot wanneer lopen deze programma s?, Hoeveel geld is er beschikbaar via deze weg? en Waar kan ik het geld wel en niet voor gebruiken?. Door deze onduidelijkheden is het mogelijk dat financieringsmogelijkheden voor de NHW onbenut blijven. Nationale subsidiemogelijkheden vallen overigens buiten het kader van dit onderzoek. Het Projectbureau NHW heeft daarom besloten haar partners, projectleiders, bestuurders en andere geïnteresseerden zo goed mogelijk te informeren over de mogelijkheden die er liggen op het vlak van Europese subsidies. Aan Bureau BUITEN is gevraagd om een handboek op te stellen waarin een overzicht wordt gegeven van de meest relevante en belangrijke Europese programma s die momenteel lopen. Doel van dit handboek is te proberen enige orde te scheppen in het woud van Europese subsidieprogramma s, ten behoeve van een verdere ontwikkeling van de NHW. Het handboek is opgedeeld in twee delen. In het eerste deel wordt voor verschillende typen projecten waar NHW-partners mee te maken hebben aangegeven welke subsidiemogelijkheden er in Europa zijn. In het tweede deel worden de verschillende subsidieprogramma s nader beschreven. Het eerste deel heeft dus een project als insteek, het tweede deel het EU-subsidieprogramma. We onderscheiden de volgende projecttypen die voor de NHW-partners relevant kunnen zijn: 1: Onderhoud en herstel van forten 2: Restauratie van forten 3: Toerisme en educatie 4: Landschapsbeheer en natuur 5: Waterbeheer 6: Netwerken en kennisuitwisseling 7: Innovatie en onderzoek BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 3

8 In onderstaande tabel wordt per projecttype aangeven bij welk EU-subsidieprogramma er mogelijkheden zijn voor medefinanciering. Niet alle regelingen zijn namelijk even relevant voor elk projecttype. Het zal waarschijnlijk zelfs lastig zijn om de projecten die er nu liggen één op één in te dienen bij de bestaande programma s. Elk programma heeft zijn eigen doelstellingen, eisen en randvoorwaarden (zie deel B). Sommige regelingen verschillen zelfs per provincie, zoals POP2 en D2. Europese subsidiemogelijkheden per projecttype Subsidie Beheer en herstel van forten Restauratie van forten Toerisme en educatie Landschapsbeheer en natuur Waterbeheer Netwerken en kennisuitwisseling Innovatie en onderzoek D2-ESF D2-ERDF D3-Interreg IVA D3-Interreg IVA D3-Interreg IVA D3-Interreg IVB D3-Interreg IVB D3-Interreg IVC NL-BE NL-D Maritiem NWE North-Sea Netwerken KP7 CIP POP2 LIFE+ Culture 2007 Youth in Action Advies: wees creatief bij je projectaanvragen! Zoals uit de tabel blijkt, zijn er heel wat Europese programma s beschikbaar die relevant zouden kunnen zijn voor projecten ten behoeve van de ontwikkeling van de NHW. Toch dienen de gebruikers van dit handboek zich binnen de programma s niet puur en alleen blind te staren op de woorden cultureel erfgoed en forten : in vergelijking met eerdere programmaperiodes is er namelijk in de nieuwe structuur minder specifieke aandacht voor het onderwerp cultuurhistorie. Dit betekent niet dat er geen kansen zijn. Het betekent wél dat de afbakening van projecten en het kiezen van de juiste insteek nog belangrijker worden! Om de kans van slagen zo groot mogelijk te houden en op zoveel mogelijk manieren gebruik te kunnen maken van de Europese subsidies moet de NHW-partner die een project wil opstarten een veel bredere insteek kiezen, en moet de benadering creatief zijn. Elementen als innovatie, milieu en economische meerwaarde moeten meegenomen worden als mogelijke lijnen waarlangs projecten en subsidieaanvragen dienen te worden opgesteld. Zo heeft de gemeente 's-hertogenbosch subsidiegeld uit het milieuprogramma LIFE+ gebruikt voor de aanleg van waterbassins in oude stadsmuren, waardoor deze toch gerenoveerd konden worden. Hieruit blijkt dat je met een creatieve insteek ook subsidies kunt betrekken uit programma s die op het eerste gezicht niet direct een relatie hebben met cultuurhistorisch erfgoed! 4 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

9 2 Do s and Don ts Uit de voorgaande periodes zijn er lessen te leren over hoe je met Europese subsidies om zou kunnen gaan. Wij geven hieronder een kort overzicht van de belangrijkste do s and don ts. Start op tijd Begin een jaar tot anderhalf jaar van te voren met de oriëntatie op mogelijke subsidieprogramma s en verdiep je in het Europese beleid dat van toepassing is op je werkterrein en je projectplan. Zoek ook contact met relevante partijen op je werkterrein voor informatie over subsidies. Denk hierbij aan gemeenten, provincies, maar ook aan internationale partners. Houdt websites van de programma s goed in de gaten Bijna alle EU-subsidieprogramma s hebben een eigen website. Op deze websites is veel informatie te vinden over de programmadoelstellingen, de deadlines van de indieningsrondes, andere projecten die worden ingediend, informatie over mogelijke partners, etc. Maar ook kunnen op deze sites de aanvraagformulieren worden gedownload, staan de contactgegevens vermeld, etc. Het is belangrijk goed op de hoogte te blijven van wat er binnen een programma gebeurt. Wees flexibel in de formulering en afbakening van een project Bijna nooit zal een geheel projectplan precies passen binnen de doelstellingen van een bepaald subsidie-programma. Vaak valt er wel een onderverdeling te maken in deelprojecten: restauratie-werkzaamheden bijvoorbeeld, voorlichtingsactiviteiten, recreatieve voorzieningen, een haalbaarheidsonderzoek of een natuurontwikkeling die bijdraagt aan de herontwikkeling van een fortterrein. Zo n afzonderlijk onderdeel is vaak eenvoudiger bij een subsidieprogramma onder te brengen. Bekijk daarnaast niet alleen de nieuw op te zetten projecten, maar kijk ook naar de projecten die al begonnen zijn en de komende jaren nog doorlopen. Binnen deze reeds lopende projecten kunnen er deelprojecten zijn die voor EU-subsidie in aanmerking kunnen komen, waardoor er middelen vrijvallen die voor andere projecten gebruikt kunnen worden. Stel realistische doelen Bij het indienen van de projectaanvraag formuleer je in feite zelf het projectdoel. Bij verreweg de meeste Europese programma s wordt echter beoordeeld en afgerekend op basis van de in het voorstel geformuleerde doelen. Er is geen sprake van het indienen van een eerste idee dat later, na voorlopige goedkeuring, nog verder kan worden uitgewerkt en bijgesteld. Stel dus geen onrealistische doelen, maar formuleer concrete doelstellingen die binnen de looptijd van het project haalbaar zijn, en waarvan het al dan niet bereiken ervan zo min mogelijk beïnvloed wordt door externe, onvoorspelbare factoren. Zorg voor voldoende parate projectideeën Met betrekking tot Europese subsidies kunnen zich soms onverwachte kansen voordoen. Een speciale indieningsronde ( call ) voor een bepaald thema, bijvoorbeeld, omdat er nog onvoldoende projecten op dat gebied zijn ingediend. Of een vraag om mee te doen in een Europees project, waarvoor nog partners worden gezocht. Meestal is er dan geen tijd om een heel nieuw projectvoorstel te ontwikkelen. Houdt daarom een uitgebreide voorraad projectideeën beschikbaar, die op zo n moment uit de kast kunnen worden gehaald. Omdat er bovendien een overkoepelende, bestuurlijk gedragen visie aan ten grondslag ligt, kan voor de afzonderlijke projecten relatief snel bestuurlijk draagvlak worden verkregen. Zoek betrouwbare partners Programma s als D3-Interreg en Cultuur 2007 stellen als eis dat er op Europees niveau wordt samengewerkt, met overheden en/of organisaties uit andere Europese lidstaten. Er zijn verschillende mogelijkheden om Europese partners te vinden. De secretariaten van program- BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 5

10 ma s bieden vaak een (on-line) databank met projectideeën en organisaties die op zoek zijn naar Europese partners. Daarnaast is het mogelijk om lid te worden van een Europees netwerk op het gebied van bijvoorbeeld erfgoed. Deelname aan activiteiten en toegang tot het adressenbestand van zo n netwerk biedt een goede mogelijkheid om andere organisaties te leren kennen en meer te weten te komen over hun activiteiten en plannen. Bijkomend voordeel is dat het contact op deze manier wat informeler tot stand komt, dat al vroeg kan blijken of er sprake is van een klik en dat er in zo n vroeg stadium nog genoeg mogelijkheden zijn om lokale projectideeën aan te passen en te combineren. Voor diverse programma s worden ook vooral in de beginfase projectenmarkten georganiseerd. Op deze projectenmarkten bestaat vaak de mogelijkheid je projectidee te promoten en zodoende in contact te komen met geïnteresseerde partners uit andere Europese landen. Wees bereid tot uitwisseling Bij een aantal Europese programma s, met name Interreg en Cultuur 2007, maar ook bijvoorbeeld bij POP2 As 4, wordt veel belang gehecht aan Europese uitwisseling. Als binnen deze programma s een subsidie-aanvraag wordt ingediend, betekent dat dus ook dat er bereidheid moet zijn om van anderen te leren. Daarbij kan gekozen worden voor een minimale variant, enkel om aan de eisen van het programma te voldoen, maar vaak vormen ervaringen van andere partners een bron van inspiratie en is het de moeite waard om te investeren in deze uitwisselingen. Het is dus zeker aan te raden om van tevoren de sterke punten van de Europese partners goed in kaart te brengen en na te gaan op welke manier er sprake kan zijn van een win-win situatie. Zorg voor een nauwkeurige administratie en heldere communicatie Deelname aan een Europees project heeft behoorlijke consequenties voor projectmanagement en administratie. Er zijn harde deadlines die gehaald moeten worden, en de financiële administratie dient op een hoger detailniveau plaats te vinden dan doorgaans in Nederland gebruikelijk is. Het is daarom belangrijk dat alle personen en organisaties die bij het project betrokken zijn, op de hoogte zijn van de Europese bijdrage én van de consequenties daarvan voor de eigen taak in het project: voor het op tijd behalen van de doelstellingen, het indienen van declaraties, het bijhouden van de urenverantwoording, etcetera. Stel daarom alle deelnemers daarvan schriftelijk op de hoogte, liefst met een bestuurlijk ondertekende brief, maak aan het begin van project duidelijke afspraken en leg ook deze goed vast. 3 Leeswijzer Deel A Het handboek is opgebouwd uit twee delen. In deel A worden kort en bondig de mogelijkheden voor EU-subsidies geschetst op 7 projecttypen die relevant zijn voor instanties die direct betrokken zijn bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie: 1: Onderhoud en herstel van forten 2: Restauratie van forten 3: Toerisme en educatie 4: Landschapsbeheer en natuur 5: Waterbeheer 6: Netwerken en kennisuitwisseling 7: Innovatie en onderzoek Per projecttype worden de relevante onderdelen van de subsidieprogramma s aangegeven, inclusief een korte toelichting over de inhoud en contactgegevens voor meer informatie. Op deze manier worden de relevante subsidiestromen snel en efficiënt in beeld gebracht. 6 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

11 Deel B 1 Deel B van dit rapport geeft meer algemene informatie over de geschiedenis en veranderde opbouw van de Europese subsidiestructuren. Het geeft de achtergrond van de programma s op hoofdlijnen weer, waardoor de specifieke deelprogramma s uit deel A beter in een context geplaatst kunnen worden. Door een vaste structuur te hanteren per programma wordt getracht de onderlinge vergelijkbaarheid te vergroten. Uiteraard is dit overzicht niet volledig; aan elk programma liggen dikke boekwerken ten grondslag, die van de verschillende websites kunnen worden gedownload. Deel B geeft een korte samenvatting van de programma s met daarin de belangrijkste doelstellingen en randvoorwaarden. Eerder onderzoek door Bureau BUITEN Bureau BUITEN heeft op het gebied van Europese subsidies al eerder onderzoek verricht voor het Projectbureau NHW. Zo is er in december 2005 een rapport verschenen getiteld Europese subsidies voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie: inspirerende voorbeelden en nieuwe kansen. Doel van dat rapport was voornamelijk het geven van inspirerende voorbeelden; er werden tien projecten besproken waarbij succesvol gebruik was gemaakt van Europese subsidies die ook voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie van betekenis zouden kunnen zijn. Aan de orde kwamen onder meer projecten op het gebied van toerisme en recreatie, kunst en cultuur, fysieke investeringsprojecten en projecten gericht op natuurontwikkeling. Ten tijde van het opstellen van dat rapport (eind 2005) was het nieuwe programma omtrent de Europese fondsen nog in een pril ontwikkelingsstadium. Inmiddels zijn de nieuwe fondsen in een afrondende fase terechtgekomen en is er meer bekend over de inhoud en de voorwaarden van de verschillende programma s. Daarom heeft het Projectbureau NHW Bureau BUITEN benaderd om zich wederom te richten op dit onderwerp, maar nu met een focus op de (nieuwe) Europese subsidieprogramma s die voor de periode beschikbaar zijn. Wij hopen dat dit document voldoende handvaten biedt om in de toekomst de kansen voor Europese medefinanciering zo goed mogelijk te benutten! 1 Aangezien veel van de programma s momenteel nog in ontwikkeling zijn en/of nog door de Europese Commissie moeten worden goedgekeurd wordt Deel B van dit handboek in een later stadium toegevoegd. De meest recente informatie van de verschillende programma s staat op de websites van de subsidie programma s waar in dit deel naar verwezen wordt. BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 7

12 8 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

13 Deel A EU-subsidiemogelijkheden voor projecten uit de NHW Periode BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 9

14 10 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

15 Deel A EU-subsidiemogelijkheden voor projecten uit de NHW ( ) Om aan te geven welke programma s er relevant zijn voor partners van de Nieuwe Hollandse Waterlinie staan in de onderstaande tabel schematisch de relevante EU-subsidies per onderwerp weergegeven. Uit de tabel blijkt dat niet alle regelingen even relevant zijn voor elk projecttype. Elk programma heeft zijn eigen doelstellingen, eisen en randvoorwaarden (zie deel B). Europese subsidiemogelijkheden per projecttype Subsidie Beheer en herstel van forten Restauratie van forten Toerisme en educatie Landschapsbeheer en natuur Waterbeheer Netwerken en kennisuitwisseling Innovatie en onderzoek D2-ESF D2-ERDF D3-Interreg IVA D3-Interreg IVA D3-Interreg IVA D3-Interreg IVB D3-Interreg IVB D3-Interreg IVC NL-BE NL-D Maritiem NWE North-Sea Netwerken KP7 CIP POP2 LIFE+ Culture 2007 Youth in Action Hieronder worden per projecttype kort de relevante onderdelen van de verschillende programma s besproken. Voor een gedetailleerdere inhoudelijke beschrijving van de EUsubsidieregelingen verwijzen wij u naar Deel B. BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 11

16 Onderhoud en herstel van forten I Het is lastig om projecten met betrekking tot fortonderhoud en herstel gefinancierd te krijgen. Creativiteit in projectuitwerking en formulering is dus noodzakelijk. Hieronder staan enkele onderdelen van programma s opgesomd waaronder wellicht mogelijkheden bestaan voor NHW-partners. D2 (ESF) Prioriteit 1 (Vergroten arbeidsaanbod en inclusieve arbeidsmarkt) o Actie A (Additionele toerusting en bemiddeling van groepen met een achterstand op of tot de arbeidsmarkt) o Actie B (Reïntegratie van gedetineerden, TBS-gestelden en jongeren in jeugdinrichtingen) o Actie C (Praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs) Budget NL : 736,5 miljoen (waarvan 24% voor actie A, 8% actie B, 14% actie C) Extra informatie: Calls: nnb POP2 As 3 (Diversificatie) o Fiche 312 (oprichting en ontwikkeling micro-ondernemingen) o Fiche 313 (bevordering toeristische activiteiten) o Fiche 322 (dorpsvernieuwing en ontwikkeling) o Fiche 323 (instandhouding en opwaardering van het landelijk erfgoed) Budget NL (As 3): 145 miljoen ( 12 mln per provincie) Opengestelde fiches per provincie: UT en NH: 313, 321, 322, 323, Gld: 313, ZH en NB: pm Extra informatie: Calls: nnb POP2 As 4 (Leader+) o nnb Budget NL (As 3): 48,4 miljoen Extra informatie: en (zie onder kop Platteland, Plattelandsontwikkeling, POP) Start Leader+: 1 aug '07 (indienen Ontwikkelingsplan en samenstelling Plaatselijke Groep bij provincie: 1 juni '07) D2 (ERDF) Binnen de verschillende Operationele Programma s voor de vier Nederlandse landsdelen zijn mogelijkheden opgenomen voor medefinanciering van projecten op gebieden als cultuur, toerisme en landschapsontwikkeling. De OP s zijn momenteel in behandeling bij de Europese Commissie, en worden naar verwachting in april 2007 definitief vastgesteld. Dan wordt ook duidelijk wanneer de eerste calls open worden gesteld, en komt er meer informatie beschikbaar over prioriteiten, doelen en actielijnen. Budget landsdelen : OP-Zuid (o.a. NB): 164,2 miljoen o NB: pm OP-West (o.a. NH, ZH, Ut): 274,3 miljoen o Ut: 20 miljoen beschikbaar, waarvan 7 miljoen bestemd voor de stad Utrecht. De overige 13 miljoen worden verdeeld over de drie prioriteiten. o NH 76,6 miljoen beschikbaar. Daarvan is 32,24 miljoen voor de stad Amsterdam voor binnenstedelijke projecten op prioriteit 1 en 3, 21,49 miljoen voor regionale projecten van de stad Amsterdam op prioriteit 1 en 2. De rest van Noord-Holland krijgt 22,99 miljoen. o ZH: pm OP-Oost (o.a. Gld): 145,6 miljoen o Gld: pm Extra informatie: en voor algemene informatie (dossier regionaal beleid en structuurfondsen ) 12 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

17 Onderhoud en herstel van forten II D3: Interreg IVB North West Europe Prioriteit 4 (Sterke en duurzame gemeenschappen en regio's) o Doel 4.1 (Lokale en regionale economische potenties benutten) o Doel 4.2 (Toerisme en cultuurhistorie) Budget prioriteit 4, : 69 miljoen (NWE) (voorwaarde: samenwerking met partners in NWE-gebied) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld Youth in Action 2007 Prioriteit 2 (Europees Vrijwilligers Netwerk voor Europa) Budget NL : 20 miljoen Extra informatie: (Nederlands Jeugdinstituut) Calls: per jaar zijn er 3 indienmomenten. Eerstvolgende deadline: 1 april '07 voor projecten die starten tussen 1 juli en 1 december '07. BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 13

18 Restauratie van forten Het is zeer moeilijk om projecten met betrekking tot fortrestauratie; zo staat er in geen enkel Europees subsidieprogramma letterlijk het kopje of de prioriteit restauratie genoemd. Creativiteit in projectuitwerking en formulering is dus noodzakelijk. Hieronder staan enkele onderdelen van programma s opgesomd waaronder wellicht mogelijkheden bestaan voor NHW-partners. POP2 As 3 (Diversificatie) o Fiche 312 (oprichting en ontwikkeling micro-ondernemingen) o Fiche 313 (bevordering toeristische activiteiten) o Fiche 322 (dorpsvernieuwing en ontwikkeling) o Fiche 323 (instandhouding en opwaardering van het landelijk erfgoed) Budget NL (As 3): 145 miljoen ( 12 mln per provincie) Opengestelde fiches per provincie: UT en NH: 313, 321, 322, 323, Gld: 313, ZH en NB: pm Extra informatie: Calls: nnb D3: Interreg IVB North West Europe Prioriteit 4 (Sterke en duurzame gemeenschappen en regio's) o Doel 4.1 (Lokale en regionale economische potenties benutten) o Doel 4.2 (Toerisme en cultuurhistorie) Budget prioriteit 4, : 69 miljoen (NWE) (voorwaarde: samenwerking met partners in NWE-gebied) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D2 (ERDF) Binnen de verschillende Operationele Programma s voor de vier Nederlandse landsdelen zijn mogelijkheden opgenomen voor medefinanciering van projecten op gebieden als cultuur, toerisme en landschapsontwikkeling. De OP s zijn momenteel in behandeling bij de Europese Commissie, en worden naar verwachting in april 2007 definitief vastgesteld. Dan wordt ook duidelijk wanneer de eerste calls open worden gesteld, en komt er meer informatie beschikbaar over prioriteiten, doelen en actielijnen. Budget landsdelen : OP-Zuid (o.a. NB): 164,2 miljoen o NB: pm OP-West (o.a. NH, ZH, Ut): 274,3 miljoen o Ut: 20 miljoen beschikbaar, waarvan 7 miljoen bestemd voor de stad Utrecht. De overige 13 miljoen worden verdeeld over de drie prioriteiten. o NH 76,6 miljoen beschikbaar. Daarvan is 32,24 miljoen voor de stad Amsterdam voor binnenstedelijke projecten op prioriteit 1 en 3, 21,49 miljoen voor regionale projecten van de stad Amsterdam op prioriteit 1 en 2. De rest van Noord-Holland krijgt 22,99 miljoen. o ZH: pm OP-Oost (o.a. Gld): 145,6 miljoen o Gld: pm Extra informatie: en voor algemene informatie (dossier regionaal beleid en structuurfondsen ) 14 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

19 Toerisme en educatie I Naast de renovatie van forten is ook de toeristische infrastructuur en informatievoorziening aan bezoekers en gebruikers van de forten van de NHW belangrijk. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het aanleggen van fiets- en wandelpaden, maar ook om educatie en communicatie als instrumenten voor de ontwikkeling van toerisme. Door te vertellen over de geschiedenis en achtergronden van een gebied of fort komt het verleden tot leven. Het overbrengen van informatie kan op vele manieren. Onderstaande programma s bieden ingangen om projecten in te dienen met betrekking tot onderwerpen als toerisme, cultuurhistorie en internationale (culturele) samenwerking. POP2 As 3 (Diversificatie) o Fiche 312 (oprichting en ontwikkeling micro-ondernemingen) o Fiche 313 (bevordering toeristische activiteiten) o Fiche 321 (basisvoorzieningen voor de economie en de plattelandsbevolking) o Fiche 323 (instandhouding en opwaardering van het landelijk erfgoed) Budget NL (As 3): 145 miljoen ( 12 mln per provincie) Opengestelde fiches per provincie: UT en NH: 313, 321, 322, 323, Gld: 313, ZH en NB: pm Extra informatie: Calls: nnb POP2 As 4 (Leader+) o nnb Budget NL (As 3): 48,4 miljoen Extra informatie: en (zie onder kop Platteland, Plattelandsontwikkeling, POP) Start Leader+: 1 aug '07 (indienen Ontwikkelingsplan en samenstelling Plaatselijke Groep bij provincie: 1 juni '07) D3: Interreg IVA Nederland-Vlaanderen Prioriteit 1 (Thema Economie) o Versterking van economische structuren en omgevingsfactoren: onderdeel toerisme Prioriteit 3 (Thema mensen) o Grensoverschrijdende integratie en uitwisseling: onderdeel cultuur Budget NL : 49,3 miljoen Voor wie: ZH, NB (voorwaarde: grensoverschrijdende samenwerking) Extra informatie: (Euregio Benelux Middengebied), (Euregio Scheldemond) en Calls: eerste calls worden naar verwachting in of na de zomer van 2007 opengesteld (definitieve programmadocumenten worden in maart 07 afgerond) D3: Interreg IVA Nederland-Duitsland Prioriteit 3 (Integratie en maatschappij) o Doel C (bevordering integratie door onderwijs en cultuur, onderdeel samenwerking culturele instellingen) Budget NL : 86 miljoen Voor wie: Gld en NB-Oost (voorwaarde: grensoverschrijdende samenwerking) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in of na de zomer van 2007 opengesteld (definitieve programmadocumenten worden in maart 07 afgerond) D3: Interreg IVA Maritiem Programma Nieuw grensoverschrijdend programma voor regio s aan Noordzee. Prioriteiten nog niet vastgesteld. Verwachte onderwerpen o.a. duurzame economische ontwikkeling, cultuur, toerisme, milieu Budget NL : 11,3 miljoen Voor wie: ZH, NB-west Calls: nnb (definitief programmadocument wordt in zomer 2007 afgerond) BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 15

20 Toerisme en educatie II D3: Interreg IVB North Sea Programme Prioriteit 4 (Sterke en duurzame gemeenschappen en regio's) o Doel 1 ( Tackling the needs of areas in decline ) o Doel 2 ( Promoting sustainable growth solutions for expanding areas ) Budget NL : 31,1 miljoen Voor wie: NH, ZH (Voorwaarde: samenwerking met partners in North-Sea gebied) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D3: Interreg IVB North West Europe Prioriteit 4 (Sterke en duurzame gemeenschappen en regio's) o Doel 4.1 (Lokale en regionale economische potenties benutten) o Doel 4.2 (Toerisme en cultuurhistorie) Budget prioriteit 4, : 69 miljoen (NWE) (voorwaarde: samenwerking met partners in NWE-gebied) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D3: Interreg IVC Netwerken Prioriteit 1 (innovatie en kenniseconomie) o Onderdeel information society (ICT) Prioriteit 2 ('Environment and risk prevention ) o Cultureel erfgoed en landschap Budget : 176 miljoen prioriteit 1 en 125 miljoen prioriteit 2 (hele EU) (voorwaarde: samenwerking met partners in andere Europese landen) Extra informatie: en Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D2 (ERDF) Binnen de verschillende Operationele Programma s voor de vier Nederlandse landsdelen zijn mogelijkheden opgenomen voor medefinanciering van projecten op gebieden als cultuur, toerisme en landschapsontwikkeling. De OP s zijn momenteel in behandeling bij de Europese Commissie, en worden naar verwachting in april 2007 definitief vastgesteld. Dan wordt ook duidelijk wanneer de eerste calls open worden gesteld, en komt er meer informatie beschikbaar over prioriteiten, doelen en actielijnen. Budget landsdelen : OP-Zuid (o.a. NB): 164,2 miljoen o NB: pm OP-West (o.a. NH, ZH, Ut): 274,3 miljoen o Ut: 20 miljoen beschikbaar, waarvan 7 miljoen bestemd voor de stad Utrecht. De overige 13 miljoen worden verdeeld over de drie prioriteiten. o NH 76,6 miljoen beschikbaar. Daarvan is 32,24 miljoen voor de stad Amsterdam voor binnenstedelijke projecten op prioriteit 1 en 3, 21,49 miljoen voor regionale projecten van de stad Amsterdam op prioriteit 1 en 2. De rest van Noord-Holland krijgt 22,99 miljoen. o ZH: pm OP-Oost (o.a. Gld): 145,6 miljoen o Gld: pm Extra informatie: en voor algemene informatie (dossier regionaal beleid en structuurfondsen ) Culture 2007 Programma ter stimulering van samenwerking tussen verschillende typen culturele instellingen uit verschillende landen. Onderscheid tussen kortlopende projecten (tot 24 maanden) en langlopende projecten (3-5 jaar). Het programma is in maart 2007 gelanceerd. Budget : 408 miljoen (hele EU) Extra informatie: (Cultuur ContactPunt Nederland) Eerste call: deadline was 28 feb '07 voor start project herfst ' BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

21 Landschapsbeheer en natuur I Er zijn veel verschillende Europese subsidieprogramma s die landschaps- en natuurbeheer ondersteunen. Op deze en de volgende pagina staan de belangrijkste subsidiemogelijkheden opgesomd die hierop van toepassing zijn. POP2 As 4 (Leader+) o nnb (evt onderdelen verbetering van het milieu en platteland en leefkwaliteit platteland en diversificatie plattelandseconomie ) Budget NL (As 3): 48,4 miljoen Extra informatie: en (zie onder kop Platteland, Plattelandsontwikkeling, POP) Start Leader+: 1 aug '07 (indienen Ontwikkelingsplan en samenstelling Plaatselijke Groep bij provincie: voor 1 juni '07) D3: Interreg IVA Nederland-Vlaanderen Prioriteit 2 (Thema Natuurlijke omgeving) o Landschaps- en natuurontwikkeling, ook mbt cultureel erfgoed Budget NL : 49,3 miljoen Voor wie: ZH, NB (voorwaarde: grensoverschrijdende samenwerking) Extra informatie: (Euregio Benelux Middengebied), (Euregio Scheldemond) en Calls: eerste calls worden naar verwachting in of na de zomer van 2007 opengesteld (definitieve programmadocumenten worden in maart 07 afgerond) D3: Interreg IVA Nederland-Duitsland Prioriteit 2 (Duurzame regionale ontwikkeling) o Doel C (Bevordering grensoverschrijdende natuur- en landschapsbescherming) Budget NL : 86 miljoen Voor wie: Gld en NB-Oost (voorwaarde: grensoverschrijdende samenwerking) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in of na de zomer van 2007 opengesteld (definitieve programmadocumenten worden in maart 07 afgerond) D3: Interreg IVB North Sea Programme Prioriteit 4 (Sterke en duurzame gemeenschappen en regio's) o Doel 1 ( Tackling the needs of areas in decline ) o Doel 2 ( Promoting sustainable growth solutions for expanding areas ) Budget : 31,1 miljoen Voor wie: NH, ZH (Voorwaarde: samenwerking met partners in North-Sea gebied) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D3: Interreg IVB North West Europe Prioriteit 2 ('Sustainable management of natural resources') o Doel 2.1 (watermanagement en landschapsbeheer) Budget prioriteit 2, : 86 miljoen (NWE) (voorwaarde: samenwerking met partners in NWE-gebied) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D3: Interreg IVC Netwerken Prioriteit 2 ('Environment and risk prevention) o Cultureel erfgoed en landschap o Biodiversiteit en natuurbeheer Budget prioriteit 2, : 125 miljoen (hele EU) (voorwaarde: samenwerking met partners in andere Europese landen) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 17

22 Landschapsbeheer en natuur II D2 (ERDF) Binnen de verschillende Operationele Programma s voor de vier Nederlandse landsdelen zijn mogelijkheden opgenomen voor medefinanciering van projecten op gebieden als cultuur, toerisme en landschapsontwikkeling. De OP s zijn momenteel in behandeling bij de EC, en worden naar verwachting in april 2007 definitief vastgesteld. Dan wordt ook duidelijk wanneer de eerste calls open worden gesteld, en komt er meer informatie beschikbaar over prioriteiten, doelen en actielijnen. Budget landsdelen : OP Zuid (o.a. NB): 164,2 miljoen o NB: pm OP West (o.a. NH, ZH, Ut): 274,3 miljoen o Ut: 20 miljoen beschikbaar, waarvan 7 miljoen bestemd voor de stad Utrecht. De overige 13 miljoen worden verdeeld over de drie prioriteiten. o NH 76,6 miljoen beschikbaar. Daarvan is 32,24 miljoen voor de stad Amsterdam voor binnenstedelijke projecten op prioriteit 1 en 3, 21,49 miljoen voor regionale projecten van de stad Amsterdam op prioriteit 1 en 2. Voor de rest van Noord-Holland: 22,99 miljoen. o ZH: pm OP Oost (o.a. Gld): 145,6 miljoen o Gld: pm Extra informatie: en voor algemene informatie (dossier regionaal beleid en structuurfondsen ) LIFE+ Thema milieubeleid en governance o nnb (wordt in september 2007 vastgesteld) Budget : 2,19 miljard (hele EU) Extra informatie: en Eerste call: wordt pas duidelijk in najaar 2007 als het LIFE+ programma definitief is vastgesteld. KP7 (Zevende Kaderprogramma) Blok Samenwerking ( collaborative research), Thema Socio-economische Wetenschappen en Geesteswetenschappen o Onderdeel groei, werkgelegenheid en concurrentie in een kennismaatschappij o Onderdeel combineren van economische, sociale en milieudoelstellingen in Europees perspectief: wegen naar duurzame ontwikkeling Budget thema Socio-economische wetenschappen : 620 miljoen (hele EU) Extra informatie: en Calls: 10 mei 07 en 29 november BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

23 Watermanagement en -beheer De NHW is een waterlinie. Vandaar dat het ook interessant is om te kijken naar subsidieprogramma s die betrekking hebben op het vlak van waterbeheer en watermanagement. De drie meest relevante staan hieronder opgesomd. POP2 As 4 (Leader+) o nnb (evt verbetering van het milieu en platteland ) Budget NL (As 3): 48,4 miljoen Extra informatie: en en (zie onder kop Platteland, Plattelandsontwikkeling, POP) Start Leader+: 1 aug '07 (indienen Ontwikkelingsplan en samenstelling Plaatselijke Groep bij provincie: voor 1 juni '07) D3: Interreg IVB North West Europe Prioriteit 2 ('Sustainable management of natural resources') o Doel 2.1 (watermanagement en landschapsbeheer) Budget prioriteit 2, : 86 miljoen (NWE) (voorwaarde: samenwerking met partners in NWE-gebied) Extra informatie: en Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld D3: Interreg IVC Netwerken Prioriteit 2 ('Environment and risk prevention) o Watermanagement Budget prioriteit 2, : 125 miljoen (hele EU) (voorwaarde: samenwerking met partners in andere Europese landen) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld KP7 (Zevende Kaderprogramma) Blok Samenwerking ( collaborative research), Thema Socio-economische Wetenschappen en Geesteswetenschappen o Onderdeel groei, werkgelegenheid en concurrentie in een kennismaatschappij o Onderdeel combineren van economische, sociale en milieudoelstellingen in Europees perspectief: wegen naar duurzame ontwikkeling Budget thema Socio-economische wetenschappen : 620 miljoen (hele EU) Extra informatie: en Calls: 10 mei 07 en 29 november 07 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 19

24 Netwerken en uitwisseling De Europese Unie probeert samenwerking tussen gebieden en economische sectoren te bevorderen op zowel nationale als internationale schaal. Het vormen van netwerken tussen regio s en/of instellingen met een bepaald doel of gemeenschappelijke achtergrond wordt bijvoorbeeld gestimuleerd via het Leader+ programma en via Interreg IVC. Het laatstgenoemde netwerkprogramma komt dan ook terug bij eerder besproken onderwerpen als toerisme en cultuurhistorie en landschapsbeheer. POP2 As 4 (Leader+) o nnb (evt verbetering van het milieu en platteland ) Budget NL (As 3): 48,4 miljoen Extra informatie: en en (zie onder kop Platteland, Plattelandsontwikkeling, POP) Start Leader+: 1 aug '07 (indienen Ontwikkelingsplan en samenstelling Plaatselijke Groep bij provincie: voor 1 juni '07) D3: Interreg IVC Netwerken Interreg IVC heeft als algemeen uitgangspunt: de uitwisseling van ervaringen en netwerkvorming tussen partners van verschillende Europese landen, op regionaal en lokaal niveau, om zo te komen tot gezamenlijke benaderingen en instrumenten. Zodoende draagt internationale netwerkvorming bij aan economische ontwikkeling. Budget : 321 miljoen (hele EU) (voorwaarde: samenwerking met partners in andere Europese landen) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in het najaar van 2007 opengesteld KP7 (Zevende Kaderprogramma) Blok Samenwerking ( collaborative research), Thema Socio-economische Wetenschappen en Geesteswetenschappen o Onderdeel groei, werkgelegenheid en concurrentie in een kennismaatschappij o Onderdeel combineren van economische, sociale en milieudoelstellingen in Europees perspectief: wegen naar duurzame ontwikkeling Budget thema Socio-economische wetenschappen : 620 miljoen (hele EU) Extra informatie: en Calls: 10 mei 07 en 29 november BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

25 Innovatie en onderzoek Innovatie is tegenwoordig één van de speerpunten van het Europese beleid: Europa streeft immers de Lissabonstrategie na om in 2010 de meest competitieve en dynamische kenniseconomie van de wereld te zijn. Daarom worden er veel subsidies verstrekt op het gebied van onderzoek en innovatie: deze focus betekent ook een kans voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De drie programma s die hieronder worden opgesomd kunnen gebruikt worden om innovatieve acties en onderzoeken (gedeeltelijk) mee te financieren. CIP (Competitiveness & Innovation Framework Programme) Prioriteit 1 (innovatie en ondernemerschap) o nnb Prioriteit 2 (Bevordering ICT-gebruik) o nnb Budget : 3,2 miljard(hele EU) Extra informatie: Calls: Verwachting: eerste call zomer '07 D3: Interreg IVC Netwerken Prioriteit 1 (Innovatie en kenniseconomie) o Onderdeel innovatie, onderzoek en technologische ontwikkeling Budget prioriteit 1, : 176 miljoen (hele EU) (voorwaarde: samenwerking met partners in andere Europese landen) Extra informatie: Calls: eerste calls worden naar verwachting in de zomer van 2007 opengesteld KP7 (Zevende Kaderprogramma) Blok Samenwerking ( collaborative research), Thema Socio-economische Wetenschappen en Geesteswetenschappen o Onderdeel groei, werkgelegenheid en concurrentie in een kennismaatschappij o Onderdeel combineren van economische, sociale en milieudoelstellingen in Europees perspectief: wegen naar duurzame ontwikkeling Budget thema Socio-economische wetenschappen : 620 miljoen (hele EU) Extra informatie: en Calls: 10 mei 07 en 29 november 07 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving 21

26 Mogelijkheden per provincie Niet alle Nederlandse provincies maken aanspraak op alle Europese subsidies. Zo gelden bepaalde programma s alleen voor bepaalde delen van ons land. Om te bepalen welke NHWprovincies aanspraak maar op welke subsidies staan in onderstaande tabel per provincie weergegeven op welke programma s projecten kunnen worden ingediend. We eindigen deel A met een overzicht van de contactpersonen per provincie. Welke NHW-provincie maakt aanspraak op welk programma? Subsidie NH ZH Utr Gel NB Doelstelling 2 ESF-deel ERDF-deel Doelstelling 3 A: NL-Vlaanderen A: NL-Duitsland A: Maritiem B: NWE B: North-Sea C: Netwerken KP CIP POP2 As 3 (Diversificatie) As 4 (LEADER +) LIFE Culture Youth in Action Voor meer informatie over subsidieregelingen die voor u van toepassing zijn, kunt u contact opnemen met uw provinciale contactpersoon of met dhr. Peter Ros van projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie (tel: of P.G.M.Ros@MINLNV.nl) 22 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving

27

28 BUITEN, Bureau voor Economie & Omgeving Achter Sint Pieter HT Utrecht T: F: