Letselschadeclaims als gevolg van galwegletsel bij een (laparoscopische) cholecystectomie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Letselschadeclaims als gevolg van galwegletsel bij een (laparoscopische) cholecystectomie"

Transcriptie

1 oorspronkelijke stukken Letselschadeclaims als gevolg van galwegletsel bij een (laparoscopische) cholecystectomie P.R.de Reuver, E.A.J.Rauws, J.S.Laméris, M.A.G.Sprangers en D.J.Gouma Zie ook de artikelen op bl en Doel. Bepalen van de frequentie van juridische schadeclaims bij patiënten die verwezen waren naar een tertiair centrum voor de behandeling van een galwegletsel na (laparoscopische) cholecystectomie. Nagaan van de samenhang tussen patiëntkenmerken en het indienen van een juridische schadeclaim. Opzet. Descriptief. Methode. In de periode 1 januari december 2005 waren 500 patiënten met een galwegletsel verwezen naar het Academisch Medisch Centrum te Amsterdam, van wie 454 in de periode tot en met 31 december Van hen ontvingen er 403 een lijst met vragen over een verzoek tot een schadevergoeding en het indienen van een juridische schadeclaim. Resultaten. Er hadden 278 patiënten (69%, representatief voor de hele groep van 500) de vragenlijst ingevuld en teruggestuurd. Van hen hadden er 53 (19%) een juridische schadeclaim ingediend. Het percentage claims was niet toegenomen over de perioden (19%), (18%) en (20%). Factoren die samenhingen met het aanspannen van een schadeclaim, waren in de univariate analyse: jongere leeftijd, ernst van het letsel, chirurgische behandeling, werkzaam zijn ten tijde van de initiële cholecystectomie en terechtkomen in de ziektewet. De enige onafhankelijke voorspeller voor het indienen van een schadeclaim was een complete transsectie van de galweg (oddsratio: 7,5; 95%-BI: 1,9-30,6). Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: Galwegletsel is een ernstige complicatie van een laparoscopische cholecystectomie en gaat gepaard met een verminderde overlevingskans. 1 Het kan leiden tot levenslange klachten en tot een langdurig verlaagde kwaliteit van leven, zowel fysiek als mentaal. 2 Adequate diagnostiek en een juiste behandeling zijn van groot belang. 3 Bij sommige patiënten vormt de onvrede na de complicatie reden om een juridische schadeprocedure aan te spannen tegen de betrokken chirurg of het ziekenhuis. In de Verenigde Staten is het percentage ingediende medische schadeclaims hoger dan in Nederland. Sinds de invoering van de laparoscopische techniek voor het verrichten van een cholecystectomie is het percentage patiënten dat een claim indient in de Verenigde Staten na een galwegletsel gestegen tot ongeveer 55%. 4-6 Eerder werd in dit tijdschrift gerapporteerd dat er geen grote toename was van het aantal medische schadeclaims in Nederland. 7 Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam, Postbus , 1100 DD Amsterdam. Afd. Heelkunde: hr.p.r.de Reuver, arts-onderzoeker; hr.prof.dr.d.j.gouma, chirurg. Afd. Maag-, Darm- en Leverziekten: hr.dr.e.a.j.rauws, maag-darm-leverarts. Afd. Radiologie: hr.prof.dr.j.s.laméris, radioloog. Afd. Medische Psychologie: mw.prof.dr.m.a.g.sprangers, medisch psycholoog. Correspondentieadres: hr.prof.dr.d.j.gouma (d.j.gouma@amc.uva.nl). Het is niet bekend of de invoering van de laparoscopische cholecystectomie, met een groter risico op galwegletsel, meer juridische schadeprocedures tot gevolg heeft gehad. Daarnaast is het onbekend wat de belangrijkste reden is om een schadeproces aan te spannen. Het verwijt betreft mogelijk de veroorzaakte schade, maar misschien spelen ook het niet direct onderkennen van het letsel door de betrokken chirurg en de informatieverstrekking over het opgetreden letsel een belangrijke rol. Het onverwachte aspect van de langdurige behandeling na de complicatie en een reoperatie zijn andere mogelijke factoren die redenen zijn voor de patiënt om een claim in te dienen. Inkomstenderving door langdurig ziekteverzuim kan de patiënt doen besluiten om de geleden schade te verhalen op de chirurg of het betrokken ziekenhuis. Het doel van dit onderzoek was de frequentie van juridische schadeclaims als gevolg van galwegletsel te bepalen in de patiëntenpopulatie die is verwezen naar een tertiair centrum. Ook wilden wij de reden voor het aanspannen van een schadeproces nagaan. methode Dit onderzoek betrof 278 patiënten die in de periode 1 januari december 2004 waren verwezen naar het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam voor de behandeling van een galwegletsel na cholecystectomie en 1732 Ned Tijdschr Geneeskd augustus;151(31)

2 die informatie hadden gegeven over ingediende klachten en schadeclaims. In de periode 1 januari december 2005 werden 500 patiënten verwezen naar het Academisch Medisch Centrum als tertiair centrum voor de behandeling van een galwegletsel na cholecystectomie. Wij onderhielden een prospectieve database met onder andere gegevens uit het verwijzende ziekenhuis: leeftijd, geslacht, indicatie voor de cholecystectomie, type operatie, moment van diagnose van het galwegletsel en eventueel verrichte herstelprocedures. Daarnaast werden in het AMC gegevens verzameld over de wijze van definitieve behandeling, endoscopisch, chirurgisch of met percutane drainage, en over het tijdsinterval tussen de cholecystectomie en het einde van de behandeling. Het letsel werd gedefinieerd volgens de Amsterdamclassificatie: ductus-cysticuslekkage (type A), lekkage ductus choledochus (B), strictuur of stenose (C), of een transsectie van de ductus choledochus (D). 8 In januari 2005 werd onderzoek verricht naar de kwaliteit van leven bij patiënten met een galwegletsel. Op dat moment waren er 454 verwezen voor de behandeling van een galwegletsel. Overlijden en terugkeer naar het land van herkomst waren de voornaamste redenen dat patiënten niet konden worden geënquêteerd. Het was mogelijk 403 patiënten een enquête te sturen. Er werden een brief met uitleg over het onderzoek en een vragenlijst toegestuurd. Behalve over de kwaliteit van leven werden patiënten 8 vragen gesteld over eventuele klachten over de chirurg of het ziekenhuis en over een eventueel verzoek om schadevergoeding en het indienen van een juridische schadeclaim. Kenmerken van de groep patiënten die de vragenlijst hadden teruggestuurd, werden vergeleken met die van de hele cohort patiënten die waren verwezen voor de behandeling van galwegletsel. Deze vergelijking werd gemaakt om een indruk te krijgen van deze subgroep in vergelijking met de gehele cohort. Voor dit retrospectieve onderzoek werden de antwoorden op de vragen toegevoegd aan de bestaande database en werden de factoren die samenhingen met het indienen van een schadeclaim beoordeeld. Patiënten die aangaven verwikkeld te zijn of te zijn geweest in een juridisch proces werden gedefinieerd als patiënten die een schadeclaim hadden ingediend. Statistische analyse werd verricht door middel van de χ 2 - toets. Om het aantal factoren in de multivariate analyse te reduceren, werden alleen die variabelen die in de univariate analyse samenhingen met een p-waarde lager dan 0,10 in een multivariate logistische-regressieanalyse opgenomen. resultaten Van de in totaal 403 ondervraagde patiënten hadden er 278 (69%) de vragenlijst ingevuld en teruggestuurd: 88 mannen en 190 vrouwen, met een gemiddelde leeftijd van 49 jaar (tabel). In vergelijking tot de hele groep van 500 patiënten die waren verwezen voor de behandeling van een galwegletsel, werden geen opmerkelijke verschillen gevonden. De kenmerken van de patiënten die de vragenlijst hadden teruggestuurd en de kenmerken van de totale groep kwamen overeen ten aanzien van de indicatie voor de cholecystectomie, het type letsel en de definitieve behandeling. Van de 278 patiënten die de vragenlijst hadden ingevuld, rapporteerden er 229 (82%) dat er naar hun mening een fout was gemaakt op medisch gebied. Van hen schreven 195 (70%) de fout toe aan de operateur. Een schriftelijke klacht bij het ziekenhuis was ingediend door 82 van de 278 patiënten (29%). Een schadevergoeding was gevraagd door 75 patiënten (27%): bij 32 patiënten (12%) was het verzoek gericht aan de chirurg en bij 43 (15%) aan het ziekenhuis. Een juridische schadeclaim was ingediend door 53 patiënten (19%): bij 21 patiënten was de schadeclaim toegekend, bij 17 af gewezen en bij 15 liep de procedure nog ten tijde van het onderzoek. In de univariate analyse hing een aantal patiëntkenmerken samen met het indienen van een juridische schadeclaim, namelijk de leeftijd van de patiënt, de classificatie van het letsel, de definitieve behandeling, het hebben van werk ten tijde van de cholecystectomie en het ziekteverzuim na de operatie (zie de tabel). Het percentage schadeclaims in deze populatie was niet toegenomen in vergelijking met de perioden (12/64; 19%), (19/105; 18%) en (22/109; 20%) (p = 0,93). Uit de multivariate analyse kwam naar voren dat alleen de classificatie van het letsel samenhing met het indienen van een schadeclaim: de oddsratio voor een complete transsectie van de ductus choledochus als onafhankelijke risicofactor voor het voeren van een procedure was 7,5 (zie de tabel). beschouwing In de onderzochte groep patiënten die waren verwezen naar een tertiair centrum wegens galwegletsel vonden wij geen toename van het aantal schadeclaims, ondanks onheilspellende berichten over een enorme toename van ingediende medische schadeclaims en de discussie hierover in de media. 4 9 Meestal was de operatieve verrichting, namelijk de transsectie van de ductus choledochus, de aanleiding voor het indienen van een schadeclaim. Aantallen claims. Sinds de invoering van de laparoscopische cholecystectomie in Nederland in 1990 waren er meer dan 500 patiënten verwezen naar het AMC voor de behandeling van een galwegletsel. Het aantal patiënten dat per jaar verwezen wordt naar het AMC is de afgelopen 15 jaar toegenomen en ligt boven de 45 patiënten per jaar. Van de patiënten die in 2005 in Nederland een laparoscopische Ned Tijdschr Geneeskd augustus;151(31) 1733

3 Kenmerken van patiënten die wegens galwegletsel na een cholecystectomie waren verwezen naar het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam, en factoren die mogelijk samenhingen met het indienen van een schadeclaim door hen factoren aantal (%) patiënten resultaten van analyse verwezen deelnemers claim univariate multivariate analyse naar AMC aan enquête ingediend analyse* (n = 500) (n = 278) (n = 53) p oddsratio p (95%-BI) geslacht: vrouw 334 (67) 190 (68) 38 (72) 0,56 leeftijd < 48 jaar 245 (49) 139 (50) 35 (66) 0,01 0,67 (0,3-1,4) 0,28 indicatie 0,69 symptomatische cholelithiasis 377 (75) 219 (79) 45 (85) acute cholecystitis 50 (10) 30 (11) 4 (8) cholecystitis à froid 36 (7) 21 (8) 3 (6) chronische cholecystitis 13 (3) 8 (3) 1 (2) onbekend 24 (5) soort procedure 0,33 open procedure 45 (9) 24 (9) 2 (4) laparoscopie 288 (58) 167 (60) 35 (66) laparoscopie en conversie 153 (31) 87 (31) 16 (30) onbekend 14 (3) periode 0, (23) 64 (23) 12 (23) (36) 105 (38) 19 (36) (41) 109 (39) 22 (42) moment van diagnose 0,36 peroperatief 103 (21) 54 (19) 14 (26) tijdens opname 198 (40) 120 (43) 21 (40) na ontslag 172 (34) 104 (37) 18 (34) herstelprocedure elders 0,50 geen 359 (72) 201 (72) 37 (70) direct herstel 85 (17) 44 (16) 11 (21) tijdens relaparotomie 56 (11) 33 (12) 5 (9) letselclassificatie < 0,001 A: cysticuslekkage 136 (27) 69 (25) 3 (6) B: ductus-hepaticuslekkage 87 (17) 48 (17) 7 (13) 3,1 (0,7-13,1) 0,13 C: ductus-hepaticusstrictuur 63 (13) 30 (11) 2 (4) 1,2 (0,2-8,0) 0,85 D: complete transsectie 214 (43) 131 (47) 41 (77) 7,5 (1,9-30,6) 0,005 definitieve behandeling < 0,001 endoscopie 264 (53) 130 (47) 14 (26) radiologische interventie 58 (12) 45 (16) 4 (8) 0,4 (0,1-1,4) 0,16 reconstructieve chirurgie 160 (32) 103 (37) 35 (66) 1,5 (0,6-3,6) 0,37 behandelduur < 111 dagen 226 (45) 139 (50) 26 (49) 0,88 werkzaam ten tijde van onbekend 140 (50) 33 (62) 0,04 1,0 (0,3-3,2) 0,99 cholecystectomie in de ziektewet na galwegletsel onbekend 144 (52) 34 (64) 0,01 1,7 (0,5-5,6) 0,35 *Berekend met de χ-toets. Berekend met de logistische-regressiemethode. De mediane behandelduur van patiënten met een ingevulde vragenlijst was 111 dagen Ned Tijdschr Geneeskd augustus;151(31)

4 cholecystectomie ondergingen ( werden 45 patiënten (0,3%) naar het AMC verwezen voor de behandeling van een galwegletsel. Het is onduidelijk wat de actuele incidentie is, maar waarschijnlijk ligt deze in Nederland hoger dan de wereldwijd gerapporteerde incidentie van 0,1-0,4%. Relatief oude studies uit Nederland rapporteerden een complicatiepercentage van 4,2 na een laparoscopische cholecystectomie en een galwegletselpercentage tussen 0,86 en 1,08, maar deze zijn afhankelijk van de gebruikte meetmethode Het is niet bekend hoe vaak een galwegletsel een complicatie van de operatie is of dat het een me dische fout betreft. De termen complicatie en medische fout leiden dan ook tot verwarring. 12 Een complicatie, bijvoorbeeld een galwegletsel, is niet per definitie een medische fout, en tevens geldt dat een fout die gemaakt wordt tijdens een operatie, bijvoorbeeld een cholecystectomie, niet altijd hoeft te leiden tot een complicatie. In een eerder gepubliceerd onderzoek in dit tijdschrift toonden ook Hubben en Christiaans geen toename van algemene medische schadeclaims in Nederland in de afgelopen decennia. 7 Zij noemen 3 redenen voor het indienen van een schadeclaim, namelijk een foutieve operatieve verrichting, het niet herkennen van het letsel of de aandoening, en een gebrek aan nazorg, begeleiding en controle. De uitkomsten uit dit onderzoek sluiten aan bij de eerste reden die Hubben en Christiaans noemen; de transsectie van de galweg was een belangrijke reden om een schadeclaim in te dienen. Gerelateerde factoren. Het percentage claims was niet hoger bij patiënten bij wie het letsel gemist was tijdens de operatie en bijvoorbeeld pas was geconstateerd na ontslag. Het hoge percentage schadeclaims bij patiënten bij wie het letsel peroperatief was vastgesteld (26%), hing waarschijnlijk samen met de ernst van dit type letsel. Peroperatief geïdentificeerde letsels waren vaker volledige transsecties van de galwegen en minder vaak een ductus-cysticuslekkage of een stenose van de ductus choledochus. Om het risico op een schadeclaim te verkleinen is een goede verstandhouding tussen de chirurg en de patiënt van groot belang. Een goed preoperatief informed consent, waarbij de patiënt op de hoogte is gebracht van de mogelijke risico s en waarbij informatie is gegeven over eventueel galwegletsel en de gevolgen daarvan, voorkomt onverwachte teleurstelling bij de patiënt. Directe erkenning van het letsel na de operatie of na beeldvormend onderzoek geeft de patiënt ook een aanleiding minder om een claim in te dienen. Hoewel de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) chirurgen niet verplicht de complicatie galwegletsel te vermelden, valt dit gezien de ernstige consequenties voor de patiënt zeker te overwegen en dit wordt, sinds enkele jaren, in het AMC standaard toegepast. In de univariate analyse in dit onderzoek was er een verband tussen een schadeclaim en een jongere leeftijd, arbeid en terechtkomen in de ziektewet. Dit verband is illustratief voor de sociaaleconomische gevolgen van een galwegletsel. Patiënten onder de 48 jaar die werkzaam waren ten tijde van de initiële operatie dienden vaker een schadeclaim in dan oudere niet-werkzame patiënten (30% (28/93) versus 14% (25/185); p < 0,01). Het is onbekend wat de exacte financiële consequenties zijn van een galwegletsel voor de patiënt. Maar uit dit onderzoek kan worden opgemaakt dat inkomstenderving door langdurige arbeidsongeschiktheid een reden is om de financiële gevolgen te verhalen op de betrokken chirurg of het ziekenhuis. Amerikaans onderzoek toont aan dat, in vergelijking met andere gastro-enterologische ingrepen, een gecompliceerde cholecystectomie vaker aanleiding is om een claim in te dienen. 13 Dergelijke procedures kunnen jaren duren en een uitspraak van het tuchtcollege kan leiden tot een berisping, een geldboete of uiteindelijk een schorsing van de betrokken chirurg. Een patiënt kan ook een civielrechtelijke procedure starten om de schade te verhalen op de chirurg of het ziekenhuis. In uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld na het overlijden van een patiënt, kunnen de nabestaanden overgaan tot een strafzaak, omdat er mogelijk sprake geweest zou zijn van dood door schuld. Amerikaans onderzoek rapporteerde het gemiddelde bedrag dat door een juryuitspraak werd toegekend in de Verenigde Staten, namelijk $ ,. 4 Uit het onderzoek van Hubben en Christiaans bleek dat het in Nederland slechts enkele malen is voorgekomen dat er meer dan , werd uitgekeerd. 7 In de univariate analyse was er ook een verband tussen het percentage schadeclaims en de definitieve chirurgische behandeling. Patiënten die na verwijzing reconstructieve chirurgie ondergingen, dienden vaker een claim in dan patiënten die niet chirurgisch waren behandeld (34% (35/103) versus 10% (18/175); p < 0,01). Deze uitkomst is mogelijk het gevolg van de selectiebias, omdat de onderzoeksgroep was verwezen voor chirurgie naar een tertiair centrum. Het aanvullende beeldvormende onderzoek illustreert de ernst van het letsel, en de heropname en reoperatie zijn een onverwachte en ingrijpende gebeurtenis voor de patiënt. In de multivariate analyse hing alleen de ernst van het letsel samen met het aanspannen van een schadeproces. Deze uitkomst is opmerkelijk gezien de uitkomsten van eerder onderzoek, waarin geen verband tussen de classificatie van het letsel en de kwaliteit van leven bij galwegletselpatiënten werd aangetoond. 14 In dat onderzoek betekende een toenemende ernst van het letsel en de behandeling geen grotere beperking van de kwaliteit van leven. Conclusie. Vanwege een galwegletsel, de meest gevreesde complicatie van een cholecystectomie, begon 19% van de patiënten een schadeproces tegen de chirurg ofwel het ziekenhuis. Het risico op een schadeproces was verhoogd als er een transsectie van de galweg had plaatsgevonden. De complicatie had dan niet alleen langdurige gevolgen voor Ned Tijdschr Geneeskd augustus;151(31) 1735

5 de patiënt, maar tevens voor de familieleden, de chirurg en de verzekeraar. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 15 december 2006 Literatuur 1 Flum DR, Cheadle A, Prela C, Dellinger EP, Chan L. Bile duct injury during cholecystectomy and survival in Medicare beneficiaries. JAMA. 2003;290: Boerma D, Rauws EAJ, Keulemans YCA, Bergman JJHGM, Obertop H, Huibregtse K, et al. Impaired quality of life 5 years after bile duct injury during laparoscopic cholecystectomy: a prospective analysis. Ann Surg. 2001;234: Gouma DJ, Rauws EAJ, Keulemans YCA, Bergman JJHGM, Huibregtse K, Obertop H. Galwegletsel na laparoscopische cholecystectomie. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143: Kern KA. Malpractice litigation involving laparoscopic cholecystectomy. Cost, cause, and consequences. Arch Surg. 1997;132: McLean TR. Risk management observations from litigation involving laparoscopic cholecystectomy. Arch Surg. 2006;141: Sarmiento JM, Farnell MB, Nagorney DM, Hodge DO, Harrington JR. Quality-of-life assessment of surgical reconstruction after laparoscopic cholecystectomy-induced bile duct injuries: what happens at 5 years and beyond? Arch Surg. 2004;139: Hubben JH, Christiaans I. Geen spectaculaire ontwikkeling van medische schadeclaims in Nederland: 1993/ 01 in vergelijking met 1980/ 90. Ned Tijdschr Geneeskd. 2004;148: Bergman JJHGM, Brink GR van den, Rauws EAJ, Wit L de, Obertop H, Huibregtse K, et al. Treatment of bile duct lesions after laparoscopic cholecystectomy. Gut. 1996;38: Zuidema T. De wurggreep van de medische schadeclaims. Arts en Auto. 2003;2: Go PM, Schol F, Gouma DJ. Laparoscopic cholecystectomy in the Netherlands. Br J Surg. 1993;80: Gouma DJ, Go PM. Bile duct injury during laparoscopic and conventional cholecystectomy. J Am Coll Surg. 1994;178: Marang-van de Mheen PJ, Kievit J. Geautomatiseerde registratie van complicaties door heelkundige afdelingen in Nederland: huidige stand van zaken. Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147: McLean TR. Monetary lessons from litigation involving laparoscopic cholecystectomy. Am Surg. 2005;71: Moore DE, Feurer ID, Holzman MD, Wudel LJ, Strickland C, Gorden DL, et al. Long-term detrimental effect of bile duct injury on healthrelated quality of life. Arch Surg. 2004;139: Abstract Claims for damages as a result of bile-duct injury during (laparoscopic) cholecystectomy Objective. To evaluate the frequency of claims for damages initiated by patients referred to a tertiary centre for the treatment of bile-duct injury after a (laparoscopic) cholecystectomy. To determine the relationship between patient characteristics and the initiation of a claim procedure. Design. Descriptive. Method. Between 1 January 1990 and 31 December 2005, 500 patients with a bile-duct injury were referred to the Academic Medical Centre, Amsterdam, 454 of whom in the period up to 31 December Of these, 403 received a mailed questionnaire about the initiation of legal claims for damages. Results. The questionnaire was completed and returned by 278 patients (69%), a representative cohort of the 500. Of these, 53 (19%) had submitted a claim for damages. The percentage of claims did not increase over the periods (19%), (18%) and (20%). In the univariate analysis, factors associated with the initiation of a claim procedure were: younger age, the severity of the injury, surgical treatment, being employed at the time of the initial cholecystectomy, and having been placed on sick leave. A complete transection of the common bile duct was the only independent predictive factor for starting a claim procedure (odds ratio: 7.5; 95% CI: ). Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: Ned Tijdschr Geneeskd augustus;151(31)

Laparoscopic bile duct injury : consequences, quality of life and claims de Reuver, P.R.

Laparoscopic bile duct injury : consequences, quality of life and claims de Reuver, P.R. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Laparoscopic bile duct injury : consequences, quality of life and claims de Reuver, P.R. Link to publication Citation for published version (APA): de Reuver, P. R.

Nadere informatie

Converteren moet je leren

Converteren moet je leren Klinische les Converteren moet je leren Galwegletsel na conversie naar open cholecystectomie Klaske A.C. Booij, Philip R. de Reuver, Otto M. van Delden, Dirk J. Gouma KLINISCHE PRAKTIJK Academisch Medisch

Nadere informatie

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom KRING BIJEENKOMST 2 OKTOBER 2017 Chantal den Bakker Onderzoeksvraag Welke factoren zijn

Nadere informatie

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken 1 Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken Smoking Cessation in Cardiac Patients Esther Kers-Cappon Begeleiding door:

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in

Nadere informatie

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.

Nadere informatie

Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA)

Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA) Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA.

Nadere informatie

MAKE FAILURE TO RESCUE A THING OF THE PAST MIRRE DE NOO, WOUTER VAN DIJK

MAKE FAILURE TO RESCUE A THING OF THE PAST MIRRE DE NOO, WOUTER VAN DIJK MAKE FAILURE TO RESCUE A THING OF THE PAST MIRRE DE NOO, WOUTER VAN DIJK Sprekers Mirre de Noo chirurg Deventer Ziekenhuis, lid wetenschappelijke commissie DSCA Wouter van Dijk Medeoprichter en adviseur

Nadere informatie

Valgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland. [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands]

Valgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland. [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands] Valgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands] Klaas A. Hartholt; Nathalie van der Velde; Casper W.N. Looman;

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016

Factsheet Indicatoren Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016 Factsheet en Geïnstrumenteerde Lage Rug Chirurgie (DSSR) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Alle patienten met een degeneratieve lumbale wervelkolomaandoening die een

Nadere informatie

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 0-3 maanden postoperatief

Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 0-3 maanden postoperatief Aantal maanden? Setting: O klinisch O poliklinisch Beoordelaar: (naam) Algemeen Onderstaande vragen zijn van toepassing op de periode 0- postoperatief Is de patient opgenomen geweest in een van de volgende

Nadere informatie

5.3. Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden

5.3. Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden 5.3 Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden 98 5.3 Gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden Patiënten die de diagnose gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden krijgen, kunnen worden

Nadere informatie

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting

Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131. chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 131 chapter 10 samenvatting Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 132 Marrit-10-H10 24-06-2008 11:05 Pagina 133 Zaadbalkanker wordt voornamelijk bij jonge mannen vastgesteld

Nadere informatie

Samenvatting: risk analysis of sick leave among Dutch farmers Auteur: Esther Hartman

Samenvatting: risk analysis of sick leave among Dutch farmers Auteur: Esther Hartman : risk analysis of sick leave among Dutch farmers Auteur: Esther Hartman In de agrarische sector worden arbeidskrachten aan relatief veel gezondheidsrisico s blootgesteld die kunnen leiden tot ziekteverzuim

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO)

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) Factsheet en Bariatrische chirurgie (DATO) DATO 2014 [2.0.; 10102014] Registratie gestart: 1 januari 2014 Type Uitvraag over Bron Nr. indicator (jaar) 1 Aantal primaire bariatrische ingrepen per ziekenhuislocatie.

Nadere informatie

Eén op de vijf patiënten vindt oefentherapeut zonder verwijzing Factsheet Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg, maart 2009

Eén op de vijf patiënten vindt oefentherapeut zonder verwijzing Factsheet Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg, maart 2009 Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Margit K Kooijman, Ilse CS Swinkels, Chantal J Leemrijse. Eén op de vijf patiënten vindt oefentherapeut zonder verwijzing.

Nadere informatie

CRF. Ladies trial. Randomisatienummer

CRF. Ladies trial. Randomisatienummer CRF de Ladies trial Laparoscopische peritoneale lavage of resectie voor gegeneraliseerde peritonitis voor geperforeerde diverticulitis: een landelijke multicentrum gerandomiseerde trial Sandra Vennix (AMC/Erasmus

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014 Factsheet en Bariatrische Chirurgie (DATO) 2017 Start registratie: 2014 Inclusie & exclusie criteria DATO Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd

Nadere informatie

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016

Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences. Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences Giny Norder NVAB kring Noord 14 april 2016 Common Mental Disorders Prediction of Sickness Absence Durations and Recurrences

Nadere informatie

S De afgelopen decennia is het aantal mensen met kanker toegenomen, maar is tevens veel vooruitgang geboekt op het gebied van vroegdiagnostiek en behandeling van kanker. Hiermee is de kans op genezing

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren DSSR 2018 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014

Factsheet Indicatoren DSSR 2018 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014 Factsheet en DSSR 2018 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014 Inclusie- en exclusiecriteria geïnstrumenteerd (A) Inclusie Alle patiënten die operatief behandeld worden aan de lumbale

Nadere informatie

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar

Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Obesitas bij ortopedische ingrepen: challenge of contra-indicatie? Co-assistent: Philippe Leire Promotor: Dr. A. Kumar Kaart toenemende demografie obesitas The influence of obesity on total joint arthroplasty.

Nadere informatie

Factsheet indicatoren IGZ Transparantieportaal Zorg 2017

Factsheet indicatoren IGZ Transparantieportaal Zorg 2017 Factsheet indicatoren IGZ Transparantieportaal Zorg 2017 Uitvraag Bron Nr. over (jaar) hoofdstuk 1. Deelname aan Dutch Spine Surgergy Registry (DSSR) 2017 DSSR 1.4.3 2. Wachttijd tussen diagnose en aanvang

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for

Nadere informatie

Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg?

Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg? Betere kwaliteit = betere uitkomst van zorg? Symposium (Over)leven na Kanker Tilburg, 8 maart 2013 Dr. V. Lemmens Hoofd Sector Onderzoek, Integraal Kankercentrum Zuid Eindhoven Kwaliteit Kwaliteit: definitie?

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands. Samenvatting

Samenvatting in het Nederlands. Samenvatting Samenvatting Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over magnetische resonantie (MR) enteroclyse en video capsule endoscopie (VCE). Deze twee minimaalinvasieve onderzoeksmethoden

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 154 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 155 SAMENVATTING Achtergrond Hoewel het lumbosacraal radiculair syndroom (LSRS) zo lang bestaat als de geschiedenis van onze

Nadere informatie

Geneeskunde Master: Stage wetenschap

Geneeskunde Master: Stage wetenschap Geneeskunde Master: Stage wetenschap Iatrogeen galwegletsel na cholecystectomie Naam student: Bas Noordermeer Studentnummer: 1736086 Studie: Geneeskunde Facultair begeleider: Prof. Dr. R.J. Porte Dagelijks

Nadere informatie

Indicatorenset Galblaasverwijdering

Indicatorenset Galblaasverwijdering Indicatorenset Galblaasverwijdering Uitvraag ziekenhuizen/zbc s over verslagjaar 2018 Colofon Internet: OmniQ (portaal van DHD) voor aanlevering kwaliteitsgegevens (beschikbaar vanaf 1 februari voor leden

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren DSSR 2018 Ongeïnstrumenteerd (B)

Factsheet Indicatoren DSSR 2018 Ongeïnstrumenteerd (B) Factsheet en DSSR 2018 Ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2018 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 30-08-2018 2018.5 Aanpassing verplicht naar vrijwillig voor alle indicatoren DICA Inclusie-

Nadere informatie

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond

Nadere informatie

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017 Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017 Inleiding Tegenwoordig overlijden patienten op de IC nadat wij besluiten met behandelen te staken

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016 Factsheet en Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016 Start registratie: 2015 Inclusie & exclusie criteria DATO Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische

Nadere informatie

MAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker

MAPPING STUDIE. Anne van den Brink. Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker MAPPING STUDIE Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde, Junior Onderzoeker UKON symposium 7 april 2016 A study on the characteristics, care needs and quality of life of patients with both Mental

Nadere informatie

Terugkeer naar werk 1 jaar na een totale heup of knie prothese

Terugkeer naar werk 1 jaar na een totale heup of knie prothese Terugkeer naar werk 1 jaar na een totale heup of knie prothese C Leichtenberg, BSc, Geneeskunde, PhD student C Tilbury, P Kuijer, S Verdegaal, R Wolterbeek, R Nelissen, M Frings-Dresen, T Vliet Vlieland

Nadere informatie

CHOCOLATE Trial. Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage

CHOCOLATE Trial. Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage CHOCOLATE Trial Randomisatie nummer: Centrum: Datum ingreep: Laparoscopische cholecystectomie Percutane drainage Gelieve deze formulieren zo volledig mogelijk invullen en terugsturen naar: St. Antoniusziekenhuis;

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia

Nadere informatie

De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.

De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work. De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst. Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen

Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst. Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen Hardlooponderzoek in Nederland nu en in de toekomst Marienke van Middelkoop, Erasmus MC Sjouke Zijlstra, UMC Groningen Hardloopblessures - Lange afstand lopen worden steeds populairder - Ook steeds meer

Nadere informatie

Voorkómen van een littekenbreuk naast het stoma door plaatsing van een kunststof matje

Voorkómen van een littekenbreuk naast het stoma door plaatsing van een kunststof matje Patiënteninformatie Prevent Trial ABR Nummer: 22695 Voorkómen van een littekenbreuk naast het stoma door plaatsing van een kunststof matje Originele titel: Preventie van parastomale hernia door versterking

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016

Factsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Factsheet en Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en Exclusie criteria - Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie Inclusie: Alle patiënten met een lumbale wervelkolomaandoening

Nadere informatie

Samenvatting Chapter 2 128

Samenvatting Chapter 2 128 et al. [55] vond zelfs dat embryonale stamcellen van de muis bewerkt konden worden om te kunnen differentieren naar folliculaire cellen van de schildklier, in vitro te genereren naar functioneel schildklierweefsel,

Nadere informatie

Factsheet indicatoren DSSR/Wervelkolomregistratie 2019 Geïnstrumenteerd (A)

Factsheet indicatoren DSSR/Wervelkolomregistratie 2019 Geïnstrumenteerd (A) Factsheet indicatoren DSSR/Wervelkolomregistratie 2019 Geïnstrumenteerd (A) DSSR 2019.1 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 29-03-2018 2019.1 Concept indicatorengids registratiejaar

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 december 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 december 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Galwegletsel na cholecystectomie: sterk verhoogde kans op sterfte

Galwegletsel na cholecystectomie: sterk verhoogde kans op sterfte tere leeftijd een verhoogde kans hebben op onhandige en houterige motoriek, soms samenhangend met gedragsproblemen, 11 bestaan hierover geen onderzoeksgegevens. Wij bevelen wel aan om deze kinderen nauwkeurig

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten

Nadere informatie

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten

PRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B)

Factsheet Indicatoren DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) Factsheet en DSSR 2017 Geïnstrumenteerd (A) en ongeïnstrumenteerd (B) DSSR 2017.4 Registratie gestart: 2014 Datum Versie Mutatie Eigenaar 06-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen 1 juli

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Jaarverslag prostatectomieregistratie NVU 2017

Jaarverslag prostatectomieregistratie NVU 2017 https://doi.org/10.1007/s13629-019-0251-x ARTIKEL Jaarverslag prostatectomieregistratie NVU 2017 Henk van der Poel 1 Igle-Jan de Jong Werkgroep oncologische urologie (WOU) van de NVU The Author(s) 2019

Nadere informatie

Patiënt informatie over de TREND studie Medisch wetenschappelijk onderzoek

Patiënt informatie over de TREND studie Medisch wetenschappelijk onderzoek Patiënt informatie over de TREND studie Medisch wetenschappelijk onderzoek TREND-studie Deelnemende ziekenhuizen in Nederland: Chirurgische of endoscopische behandeling van grote poliepen in de endeldarm?

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA.

Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Fast Track Het ontwikkelen van een database: orthopedie TKA en THA. Isala Anouk Spijkerman & Marieke Hollewand 24 september 2014 Introductie Veel voorkomende operaties in Nederland: Totale knie prothese:

Nadere informatie

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Centraal in dit proefschrift staat de minimaal invasieve slokdarmresectie als behandeloptie voor het slokdarmcarcinoom. In hoofdstuk 2 en 3 belichten wij in twee overzichtsartikelen de in de literatuur

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) 2016

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) 2016 Factsheet en Bariatrische chirurgie (DATO) 2016 Start registratie: 2014 Inclusiecriteria Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische interventie ondergaan

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling VOORSPELLEN VAN VERBAAL COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID VAN AFASIEPATIËNTEN NA KLINISCHE REVALIDATIE AfasieNet Netwerkdag 31.10.2014 Marieke Blom-Smink Inhoud predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling

Nadere informatie

En plots lig je op de stroke Wat nu?

En plots lig je op de stroke Wat nu? En plots lig je op de stroke Wat nu? Over verschillende trajecten bij CVA. dr. Peter Soors, neuroloog, Jessa Ziekenhuis CVA in cijfers (voor België) Incidentie (per jaar): 19000/jaar Mortaliteit: Eerste

Nadere informatie

Op weg naar veilige zorg met de veiligheidsthema s

Op weg naar veilige zorg met de veiligheidsthema s Het Erasmus MC neemt sinds 2008 deel aan het landelijke Veiligheidsprogramma van VMSzorg en wil hiermee een bijdrage leveren aan het terugdringen van onbedoelde vermijdbare schade bij patiënten. Als onderdeel

Nadere informatie

GECOMBINEERD AORTAKLEPLIJDEN EN 5CORONAIRLIJDEN

GECOMBINEERD AORTAKLEPLIJDEN EN 5CORONAIRLIJDEN GECOMBINEERD AORTAKLEPLIJDEN EN CORONAIRLIJDEN Patiënten die de diagnose gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden krijgen, kunnen worden behandeld middels coronaire bypasschirurgie (CABG) en een

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker

Radiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker Radiofrequente ablatie van lokaal doorgegroeide alvleesklierkanker lokale verbranding van de alvleeskliertumor Doel Het doel van de studie is te onderzoeken of radiofrequente ablatie (RFA) gevolgd door

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve. Agressie. Pien S. Martens. Open Universiteit Heerlen

Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve. Agressie. Pien S. Martens. Open Universiteit Heerlen REACTIEVE AGRESSIE Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve Agressie Pien S. Martens Open Universiteit Heerlen Naam student: Pien Sophie Martens Studentnummer: 850945172

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren aneurysma aorta abdominalis (DSAA)

Factsheet Indicatoren aneurysma aorta abdominalis (DSAA) Factsheet en aneurysma aorta abdominalis (DSAA) DSAA 2017.2 Registratie gestart: 1 januari 2013 Datum Versie Mutatie Eigenaar 20-10-2017 2017.2 Vrijwillig/ verplicht toegevoegd DICA Versie 2017.2 pagina

Nadere informatie

Heropname op E-dienst Moeder & Kind

Heropname op E-dienst Moeder & Kind Logo Quality Indicators Project Heropname op E-dienst Moeder & Kind TABEL 1 INFORMATIE Naam Heropname op E-dienst Domein Moeder & Kind Identificatie M&K001 Auteur Geert Van de Water Datum 4/10/2013 Versie

Nadere informatie

Classificatie Post-Operatieve Pancreas Fistel (POPF) vanaf 2016

Classificatie Post-Operatieve Pancreas Fistel (POPF) vanaf 2016 Classificatie Post-Operatieve Pancreas Fistel (POPF) vanaf 2016 POPF: amylase-gehalte in elke hoeveelheid drainvocht > 3x bovengrens van bovengrens normaalwaarde serum (dus normaal 0-220, dan verhoogd

Nadere informatie

Summary & Samenvatting. Samenvatting

Summary & Samenvatting. Samenvatting Samenvatting De meeste studies na rampen richten zich op de psychische problemen van getroffenen zoals post-traumatische stress stoornis (PTSS), depressie en angst. Naast deze gezondheidsgevolgen van psychische

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA)

Factsheet Indicatoren Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) Factsheet en Slokdarm- en maagcarcinoom (DUCA) DUCA 2015 [ ; 05-11- 2015] Registratie gestart: 2011 pagina 1 van 15 Nr. Type Uitvraag over Bron WV indicator (jaar) 2. Aantal geopereerde patiënten met een

Nadere informatie

Huishoudinkomen, buurtinkomen en depressieve stoornis; de LifeLines studie

Huishoudinkomen, buurtinkomen en depressieve stoornis; de LifeLines studie 1 Huishoudinkomen, buurtinkomen en depressieve stoornis; de LifeLines studie Bart Klijs, Eva Kibele, Lea Ellwardt, Marij Zuidersma, Ronald Stolk, Inge Hutter, Rafael Wittek, Carlos Mendes de Leon, Nynke

Nadere informatie

Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam

Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom. Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Mogelijkheden van resectie na chemotherapie bij het pancreascarcinoom Prof. dr. Marc Besselink Afdeling Chirurgie, AMC Amsterdam Amsterdam, 19 Januari 2018 Pancreascarcinoom Slechte prognose (5 jaars-overleving,

Nadere informatie

Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017

Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017 https://doi.org/10.1007/s13629-018-0241-4 ARTIKEL Jaarverslag cystectomieregistratie NVU 2017 Henk van der Poel 1 Igle-Jan de Jong Werkgroep oncologische urologie (WOU) van de NVU The Author(s) 2018 Samenvatting

Nadere informatie

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting

CHAPTER XII. Nederlandse Samenvatting CHAPTER XII Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift behelst een aantal klinische en translationele studies met betrekking tot de behandeling van het primair operabel mammacarcinoom. Zowel aspecten van

Nadere informatie

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel)

Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) Belangrijke Veiligheidsinformatie over EFIENT (prasugrel) EFIENT (prasugrel) behoort tot de farmacotherapeutische groep van de bloedplaatjesaggregatieremmers (heparine niet meegerekend), een groep waaronder

Nadere informatie

Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC

Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten. Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC Tromboseprofylaxe bij niet-chirurgische gehospitaliseerde patiënten Dr. Marieke J.H.A. Kruip Internist-hematoloog Erasmus MC achtergrond veneuze trombose komt frequent voor Medisch jaarverslag FNT 2014

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

1 8 DEC Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen

1 8 DEC Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen 1 8 DEC 2018 > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw mr. Postbus 291 3700 AG ZEIST 18 december

Nadere informatie

Het lymfedrainagepatroon bij het mammacarcinoom in de eerder behandelde borst

Het lymfedrainagepatroon bij het mammacarcinoom in de eerder behandelde borst Het lymfedrainagepatroon bij het mammacarcinoom in de eerder behandelde borst Iris MC van der Ploeg, Hester SA Oldenburg, Emiel JT Rutgers, Bin BR Kroon, Renato A Valdés Olmos, Marie-Jeanne TFD Baas Vrancken

Nadere informatie

Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA)

Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA) Dutch Upper GI Cancer Audit (DUCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING In het eerste gedeelte van dit proefschrift worden verschillende coagulatie instrumenten tijdens laparoscopische ingrepen geëvalueerd ter voorkoming van bloedingen en gerelateerde

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Regionale verschillen in acute fase behandeling van ruggenmergletsel in Nederland. B.L. Fransen AIOS Orthopaedie

Regionale verschillen in acute fase behandeling van ruggenmergletsel in Nederland. B.L. Fransen AIOS Orthopaedie Regionale verschillen in acute fase behandeling van ruggenmergletsel in Nederland B.L. Fransen AIOS Orthopaedie 14-1-2015 Acute fase management van ruggenmergletsel (tsci) Onderkennen (mogelijk) ruggenmergletsel

Nadere informatie

chronische alvleesklierontsteking

chronische alvleesklierontsteking patiënteninformatie chronische alvleesklierontsteking U heeft last van een terugkerende ontsteking van de alvleesklier. We noemen dit een chronische alvleesklierontsteking. Wat is een chronische alvleesklierontsteking?

Nadere informatie

Vroege detectie van naadlekkage. Marcel den Dulk 25 juni 2013

Vroege detectie van naadlekkage. Marcel den Dulk 25 juni 2013 Vroege detectie van naadlekkage Marcel den Dulk 25 juni 2013 Take home message Naadlekkage is een gevreesde complicatie geassocieerd met hoge morbiditeit en mortaliteit Leakage scores resulteren in gereduceerde

Nadere informatie

jaarverslag 2008 Ziekenhuis 195 Gemaakt op:

jaarverslag 2008 Ziekenhuis 195 Gemaakt op: Ziekenhuis 195 Gemaakt op: 2009-04-14 2-29 Inleiding De cijfers in dit rapport zijn gebaseerd op de records die opgenomen zijn in de landelijke database. Voor 2008 zijn 2083 aangeleverd, waarvan 5 zonder

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Relatie Tussen Organisatie-Onrechtvaardigheid, Bevlogenheid en Feedback. The Relationship Between the Organizational Injustice, Engagement and

Relatie Tussen Organisatie-Onrechtvaardigheid, Bevlogenheid en Feedback. The Relationship Between the Organizational Injustice, Engagement and Onrechtvaardigheid, bevlogenheid en feedback 1 Relatie Tussen Organisatie-Onrechtvaardigheid, Bevlogenheid en Feedback The Relationship Between the Organizational Injustice, Engagement and Feedback Nerfid

Nadere informatie

Staat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC?

Staat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC? Staat de radiotherapie indicatie ook vast na een complete respons op NAC? Nina Bijker, radiotherapeut AMC BBB symposium 7 september 2017 No conflict of interest Focus op postmastectomie radiotherapie (PMRT)

Nadere informatie

Ontremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia

Ontremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Ontremd Dement Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Sexual Disinhibited Behaviour on people with Dementia Living in Nursinghomes.

Nadere informatie