Woonwensen Gemeente Vught

Transcriptie

1 Woonwensen 2007 Gemeente Vught O&S s-hertogenbosch juli 2007

2 2

3 Inhoud 1. Inleiding 5 2. Huishoudens en hun woonsituatie Doelgroep van beleid Betaalbaarheid en scheefheid Bouwwijze en aantal kamers Woonsituatie van senioren Woonsatisfactie en verhuisgeneigdheid Tevredenheid met woning en woonomgeving Verhuisgeneigdheid Verhuismotieven Woonvoorkeuren van senioren Aankoop van de huidige huurwoning Gewenste woning en woonomgeving Huurwoning of koopwoning Gewenste prijsklasse Gewenst woningtype Particulier opdrachtgeverschap Wensen van senioren Gewenste woonlocatie Vraag en aanbod Doorstromers tot 55 jaar Doorstromers vanaf 55 jaar Starters Saldo van vraag en aanbod Samenvatting en conclusies 38 Bijlage 1. Begrippenlijst 40 Bijlage 2. Onderzoeksverantwoording 42 3

4 4

5 1. Inleiding Nieuwe projectperiode Woningmarktmonitor begint met Woonwensenonderzoek In 2007 start een nieuwe projectperiode van de Woningmarktmonitor in de regio Waalboss c.a. die de jaren tot en met 2010 zal beslaan. De Woningmarktmonitor beschrijft de huidige situatie op de woningmarkt en de woningmarktprocessen in de afgelopen jaren. Om ook over de komende jaren iets te kunnen zeggen, is er het Woonwensenonderzoek, waarmee traditiegetrouw elke nieuwe projectperiode begint. Telefonische enquête Het Woonwensenonderzoek 2007 is op exact dezelfde wijze uitgevoerd als het onderzoek uit Huishoudens werden telefonisch benaderd om een vragenlijst te beantwoorden. Daartoe is een steekproef getrokken uit huishoudens met een vaste telefoonaansluiting. Dit steekproefonderzoek valt in twee delen uiteen: een aselecte steekproef onder alle huishoudens (reguliere enquête) en een selecte steekproef onder huishoudens met een verhuiswens (verhuisgeneigdenenquête). In totaal werden per gemeente een kleine huishoudens benaderd. Van de 12 gemeenten die participeren in de Woningmarktmonitor hebben er 9 deelgenomen aan het onderzoek. Daarmee wordt 94% van de regionale woningmarkt bestreken. Overigens is in de gemeenten Oss, Waalwijk en Loon op Zand het onderzoek in 2003 niet uitgevoerd, omdat zij pas later zijn gaan deelnemen aan het project regionale Woningmarktmonitor. Evenals in 2003 is het onderzoek uitgevoerd door bureau Companen te Arnhem. Vervolgens heeft bureau Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch de enquêtegegevens bewerkt en geanalyseerd en per gemeente een afzonderlijke rapportage opgesteld. Ondervertegenwoordiging van jongeren Vergeleken met het vorige onderzoek is het aandeel jongere respondenten drastisch afgenomen en het aandeel oudere respondenten juist sterk toegenomen. Dat heeft te maken met het gegeven dat jongeren steeds vaker geen vaste telefoonaansluiting hebben. Uit een regionale analyse blijkt dat seniorenhuishoudens meer dan twee keer zo vaak een vaste aansluiting hebben als de leeftijdsgroep tot 30 jaar. De ondervertegenwoordiging van jongere huishoudens in het onderzoek brengt mee dat de uitspraken over hen een veel grotere onzekerheidsmarge hebben dan de uitspraken over ouderen. Soms is het aantal respondenten zo gering, dat het nodig is de onderzoeksresultaten aan te vullen met informatie uit andere bronnen om tot betrouwbare uitspraken te komen. Toch mogen de uitkomsten die in het volgende besproken worden, als niet meer dan indicatief beschouwd worden. Woonwensen gemeente Vught In deze rapportage worden de uitkomsten gepresenteerd van het onderzoek in de gemeente Vught, waarvoor het veldwerk plaatsvond in de maanden februari en maart De reguliere enquête leverde in Vught 390 reacties van hoofdbewoners op, van wie 80 een verhuiswens hebben. Bovendien zitten er 19 huishoudens bij met thuiswonende jongeren die van plan zijn op zichzelf te gaan wonen. De verhuisgeneigdenenquête resulteerde in nog eens 227 reacties van hoofdbewoners en 47 van thuiswonende jongeren. De rapportage is als volgt opgebouwd: in hoofdstuk 2 worden de kenmerken en de huisvestingssituatie besproken van de huishoudens in de gemeente. Thema s zijn: doelgroep van het volkshuisvestingsbeleid, scheefwonen en de woonsituatie van ouderen. hoofdstuk 3 gaat over woonsatisfactie en verhuisgeneigdheid. Besproken wordt in welke mate mensen tevreden zijn over hun woning en woonomgeving. Er wordt een relatie gelegd met verhuisgeneigdheid en met de motieven om te willen verhuizen. Ook wordt aandacht gegeven aan het perspectief van senioren en aan het thema verkoop van huurwoningen 5

6 woonwensen komen aan de orde in hoofdstuk 4. Niet alleen gaat het om huur of koop, maar ook om bouwwijze en prijsklasse. Verder komende de thema s particulier opdrachtgeverschap, woonmilieus en ouderen en zorg aan bod. in hoofdstuk 5 worden vraag en aanbod tegenover elkaar gesteld om de knelpunten op de lokale woningmarkt zichtbaar te maken. Er wordt een vergelijking gemaakt met het onderzoek uit 2003 en met de werkelijke verhuizingen in de jaren 2003 t/m tenslotte worden in hoofdstuk 6 de belangrijkste conclusies uit het voorgaande samengevat. als bijlagen zijn een begrippenlijst en een verantwoording van het onderzoek opgenomen. Leeswijzer bij de tabellen De tabellen in dit rapport zijn in veel gevallen voorzien van een totaalkolom met absolute aantallen. Waar dat mogelijk is, zijn deze cijfers ontleend aan de Databank Woningmarktmonitor. Niet alle relevante huishoudens- en woningkenmerken zijn daarin echter opgenomen, zodat sommige aantallen geraamd zijn op basis van de uitkomsten van het onderzoek. Aantallen zijn steeds afgerond op honderdtallen. Als gevolg van deze afronding kunnen optellingen soms afwijken van het totaal. De enquêteresultaten worden doorgaans gepresenteerd als een percentage. Het is mogelijk, dat daarbij incidenteel onlogische of extreme waarden worden aangetroffen. In het algemeen is dat het gevolg van een gering aantal waarnemingen, tenzij in de tekst een andere verklaring wordt gegeven. Tot slot moet bij de interpretatie van de cijfers bedacht worden dat het gaat om een steekproef, waardoor de gepresenteerde percentages een soms vrij forse bandbreedte kennen. 6

7 2. Huishoudens en hun woonsituatie De Databank Woningmarktmonitor bevat een grote hoeveelheid zeer gedetailleerde gegevens over woningen en huishoudens in de regio Waalboss c.a.. Deze gegevens zijn dan ook gebruikt om het raamwerk te creëren, waaraan de uitkomsten van dit woonwensenonderzoek gerelateerd worden. Op deze wijze kunnen de percentages uit de enquête vertaald worden in absolute aantallen. Soms zijn dat tamelijk grove benaderingen van de werkelijkheid, vooral als het aantal waarnemingen in het onderzoek gering is. Maar over het geheel genomen ontstaat er toch een samenhangend beeld van de lokale en regionale woningmarkt. De Databank Woningmarktmonitor bevat niet alle gegevens over woningen en huishoudens die van belang zijn voor het woonbeleid. Daarom is één van de doelstellingen van het onderzoek om ontbrekende informatie zoveel mogelijk aan te vullen. Het gaat daarbij met name om informatie over de sociaaleconomische positie van huishoudens in relatie tot hun woonsituatie, en om enkele kwalitatieve kenmerken van de woningvoorraad. De uitwerking van het onderzoek in dit hoofdstuk beperkt zich dan ook voornamelijk tot deze thema s. De hier gepresenteerde uitkomsten kunnen niet zonder meer vergeleken worden met die van het vorige woonwensenonderzoek. Dat komt door de inkomens- en prijsontwikkeling sinds 2003 en de aangepaste indeling in inkomensklassen Doelgroep van beleid Op 1 januari 2007 telde Vught ruim zelfstandig wonende huishoudens. Een deel ervan heeft een lager inkomen en wordt gerekend tot de doelgroep van het volkshuisvestingsbeleid. De omvang van deze doelgroep is van belang voor het bepalen van de minimale grootte van de kernvoorraad, de voorraad huurwoningen met een huur tot 485. De doelgroep van beleid wordt afgebakend aan de hand van de inkomensgrenzen die gelden voor de huurtoeslag. Dit is de primaire doelgroep. Maar ook huishoudens met een iets hoger inkomen zijn voor een deel aangewezen op de betaalbare huurvoorraad. Zij worden gerekend tot de zogeheten verruimde doelgroep. Het gaat hier om huishoudens met een inkomen tot aan de voormalige ziekenfondsgrens. In dit onderzoek zijn dat de huishoudens met een inkomen tot netto per maand. Meer dan 80% van de doelgroep is alleenstaand of 55-plus Van de huishoudens in Vught behoort volgens de uitkomsten van het onderzoek 24% tot de primaire doelgroep van beleid en 16% tot de verruimde doelgroep. Het gaat om respectievelijk en huishoudens. De doelgroep bestaat voor een belangrijk deel uit ouderen: 70% van de primaire en de helft van de verruimde doelgroep is 55 jaar of ouder. Verder telt de doelgroep, en met name de verruimde doelgroep, veel alleenstaanden onder de 55 jaar: 70% van hen behoort tot één van beide groepen. Van de doelgroep bewoont 40% een koopwoning Twee derde van de huurwoningen en een kwart van de koopwoningen wordt bewoond door een huishouden uit de primaire of de verruimde doelgroep. Van de primaire doelgroephuishoudens wonen er 900 in een koopwoning. Van de verruimde doelgroep zijn dat er 700 van de Vooral in kleine en gestapelde woningen is het aantal huishoudens uit de doelgroep relatief groot. Dat komt uiteraard omdat het veelal gaat om alleenstaanden en ouderen. 7

8 Huishoudens die wel of niet tot de doelgroep behoren naar huishoudenskenmerken primaire verruimde nietdoelgroep doelgroep doelgroep aantal Leeftijd tot 30 jaar 11% 26% 63% jaar 12% 15% 73% jaar 21% 12% 66% jaar 40% 21% 39% jaar e.o. 50% 21% 28% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 14% 57% 29% alleenstaand >= 55 jaar 55% 28% 17% meerpers. met kinderen < 55 jaar 12% 5% 83% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 10% 5% 85% meerpers. >= 55 jaar 26% 12% 62% Aantal inkomens eenverdiener, alleenstaand 40% 39% 21% eenverdiener, meerpersoonshuishouden 28% 15% 57% tweeverdieners 12% 5% 83% Inkomensbron betaalde arbeid <55 jaar 8% 16% 76% betaalde arbeid >55 jaar 12% 9% 79% uitkering <55 jaar 84% 4% 12% 200 uitkering/pensioen >55 jaar 45% 21% 35% Totaal 24% 16% 60% 100% Huishoudens die wel of niet tot de doelgroep behoren naar woningkenmerken primaire verruimde nietdoelgroep doelgroep doelgroep aantal Eigendomsverhouding huurwoning 41% 27% 32% koopwoning 14% 11% 76% Bouwwijze vrijstaand/twee-onder-één-kap 12% 9% 79% rijtje 26% 18% 56% gestapeld 41% 29% 30% Aantal kamers 1-3 kamers 43% 35% 23% kamers 21% 13% 66% kamers 8% 4% 87% Huurprijsklasse tot % 33% 19% % 32% 27% % 16% 45% 400 meer dan % 22% 46% 300 Waarde koopwoning tot % 50% 26% % 10% 74% % 12% 71% meer dan % 4% 93% Totaal 24% 16% 60% 100%

9 2.2. Betaalbaarheid en scheefheid Huishoudens met een niet zo hoog inkomen moeten betaalbaar kunnen wonen. Er moeten dus genoeg huurwoningen zijn onder de huurtoeslaggrens of koopwoningen onder de ca Er staan in principe voldoende betaalbare huurwoningen in Vught De voorraad (bewoonde) huurwoningen in Vught bedraagt ca Zo n hebben een netto huur tot 485 per maand. Deze woningen vormen de kernwoningvoorraad. In het voorgaande bleek dat er huishoudens uit de primaire doelgroep en 900 uit de verruimde doelgroep aangewezen zijn op een betaalbare woning in de huursector. Dat betekent dat de kernvoorraad in principe voldoende groot is om de doelgroep te huisvesten. Hiermee is overigens niet gezegd dat deze woningen ook qua bouwwijze en grootte passend zijn voor de doelgroep. Sommige huishoudens wonen goedkoop in relatie tot hun inkomen. Er is dan sprake van goedkope scheefheid. Andere huishoudens wonen in een duurder huis, maar hebben een inkomen dat strikt genomen te laag is in verhouding tot hun woonlasten. Dat is dure scheefheid. Bijna 700 huishoudens met een hoger inkomen wonen in een betaalbare huurwoning Een kwart van de kernvoorraad wordt bewoond door huishoudens met een inkomen van meer dan Verondersteld mag worden dat velen van hen meer zouden kunnen betalen. De meesten hebben een inkomen tot anderhalf maal modaal. Maar in de praktijk blijkt dat meestal niet genoeg om een huis te kunnen kopen. Meer dan 200 huurders bewonen een relatief dure woning Ongeveer 10% van de huishoudens die tot de primaire doelgroep behoren, wonen in een huurwoning van meer dan 485 per maand. Dat wil overigens niet meteen zeggen dat ze die eigenlijk niet zouden kunnen betalen. Deels kan het om ouderen gaan die hun vorige huis verkocht hebben. Bewoners van huurwoningen naar prijsklasse tot vanaf 615 Totaal Netto huishoudensinkomen tot % 36% 26% 28% % 38% 26% 28% % 20% 5% 11% % 4% 13% 0% 200 vanaf % 2% 29% 33% % 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 30% 23% 0% 9% 600 alleenstaand >= 55 jaar 21% 27% 15% 25% 800 meerpersoons met kinderen < 55 jaar 23% 22% 55% 44% 800 meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 13% 5% 0% 4% 300 meerpersoons >= 55 jaar 13% 22% 30% 17% % 100% 100% 100% Totaal Steeds minder betaalbare koopwoningen De prijsontwikkeling van koopwoningen in de afgelopen jaren heeft ervoor gezorgd, dat het aandeel betaalbare woningen in de voorraad steeds kleiner is geworden. Bestond vier jaar geleden nog 10% van de woningvoorraad uit koopwoningen onder de , nu is dat percentage gedaald tot slechts 2%. Deze worden grotendeels bewoond door huishoudens uit de doelgroep. Het slinkend aantal koopwoningen in de lagere prijsklassen draagt ertoe bij, dat de goedkope scheefheid in de huursector in stand blijft. 9

10 Bewoners van koopwoningen naar prijsklasse tot vanaf Totaal Netto huishoudensinkomen tot % 12% 13% 1% % 13% 16% 5% % 22% 15% 10% % 22% 19% 6% 900 vanaf % 31% 37% 78% % 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 37% 10% 5% 3% 400 alleenstaand >= 55 jaar 26% 13% 17% 12% 900 meerpersoons met kinderen < 55 jaar 10% 40% 39% 39% meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 16% 16% 11% 8% 700 meerpersoons >= 55 jaar 12% 21% 28% 38% % 100% 100% 100% Totaal Duurdere koopwoningen vaker bewoond door senioren Naarmate een koopwoning duurder is, komt het vaker voor dat deze bewoond wordt door een ouder huishouden. In het segment is 45% van de hoofdbewoners 55-plus, in het duurste segment boven de is dat zelfs 50%. Deels komt dat omdat zij het hoogtepunt in hun wooncarrière bereikt hebben. Maar vooral komt dat doordat veel eigenaren destijds hun huis stukken goedkoper hebben kunnen kopen. Inmiddels zijn deze woningen buiten bereik gekomen van veel jongere huishoudens die nog een vervolgstap zouden willen zetten in hun wooncarrière Bouwwijze en aantal kamers Kleine woningen voornamelijk voor de lagere inkomensgroepen In 85% van de kleine eengezinswoningen en bijna 75% van de kleine meergezinswoningen wonen huishoudens met een benedenmodaal inkomen. Doorgaans zijn dat ook de meest betaalbare woningen die dan ook vaak door alleenstaanden of door ouderen bewoond worden. Aan de andere kant worden de grotere woningen veelal bezet door bewoners met een inkomen vanaf modaal (ca ), in de meeste gevallen meerpersoonshuishoudens. Kenmerken van huishoudens naar woningtype Eengezinswoning Meergezinswoning Totaal tot 3 kam 4-5 kam 6+ kam tot 3 kam 4-5 kam Netto huishoudensinkomen tot % 15% 9% 48% 17% % 19% 7% 26% 40% % 20% 7% 8% 27% % 13% 10% 10% 0% vanaf % 33% 68% 9% 16% % 100% 100% 100% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 26% 7% 3% 30% 25% alleenstaand >= 55 jaar 22% 12% 14% 43% 27% meerpersoons met kinderen < 55 jaar 19% 41% 42% 2% 7% meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 12% 11% 8% 9% 9% meerpersoons >= 55 jaar 20% 29% 32% 16% 33% % 100% 100% 100% 100% Totaal

11 30% van de huishoudens, waaronder veel ouderen, woont uitgesproken ruim Een gering aantal huishoudens woont vrij krap. Er wonen ca. 150 gezinnen met kind(eren) in een driekamerwoning. Maar er zijn ook huishoudens die opvallend royaal behuisd zijn. Zo heeft de helft van de alleenstaanden 4 of meer kamers tot zijn beschikking en de helft van de tweepersoonshuishoudens 5 of meer kamers. Bij elkaar gaat het om ca huishoudens die ruim wonen. Drie kwart hiervan betreft 55-plussers Woonsituatie van senioren 45% van de zelfstandig wonende huishoudens in Vught is 55 jaar of ouder. Dat percentage zal de komende jaren gaan toenemen. In het onderzoek is geïnventariseerd in hoeverre men woont in een woning die aangepast is aan de levensfase. Voor senioren geschikte woningen relatief vaker in huursector dan in koopsector 30% van de oudere huurders bewoont een woning waarvan voordeur, badkamer en minstens een slaapkamer bereikbaar zijn zonder trappen te hoeven lopen. Van de senioren in een koopwoning is dat 17%. Naarmate men ouder is, wonen huurders vaker in zo n toegankelijke woning. Eén op de vijf ouderen woont in een woning met aanpassingen Een deel van de woningen die door ouderen bewoond worden, is voorzien van aanpassingen. Het kan daarbij gaan om alle mogelijke soorten aanpassingen, van lichte (verlaagde drempels, handgrepen) tot omvangrijke (traplift). Bijna 20% van de 55-plussers beschikt daarmee over een min of meer aangepaste woning. En hoe ouder men is, des te vaker is de woning aangepast. Aanpassingen komen naar verhouding even vaak voor bij zowel huur- als koopwoningen. Woonsituatie van senioren Huurwoningbewoners jr jr 75 jr e.o. Totaal Toegankelijkheid woning toegang gelijkvloers, vertrekken gelijkvloers 15% 27% 46% 500 toegang en/of vertrekken ongelijkvloers 85% 73% 54% % 100% 100% Aanpassingen in huidige woning aanwezig 2% 16% 26% 300 niet aanwezig 98% 84% 74% % 100% 100% Totaal Koopwoningbewoners Toegankelijkheid woning toegang gelijkvloers, vertrekken gelijkvloers 12% 22% 20% 500 toegang en/of vertrekken ongelijkvloers 88% 78% 80% % 100% 100% Aanpassingen in huidige woning aanwezig 13% 17% 30% 500 niet aanwezig 87% 83% 70% % 100% 100% Totaal

12 3. Woonsatisfactie en verhuisgeneigdheid 3.1. Tevredenheid met woning en woonomgeving Om een idee te krijgen in welke mate bewoners tevreden wonen, is hen gevraagd of ze vervelende dingen ondervinden met betrekking tot hun woning en hun woonomgeving. Soms ligt hierin de aanleiding om te willen verhuizen. Huurders hebben twee maal zo vaak aanmerkingen op hun woning als eigenwoningbezitters Bijna 30% van de huishoudens weet wel iets te noemen wat hij vervelend vindt aan zijn woning. Maar het zijn vooral de huurders die klachten hebben: 40% heeft minstens één ding op te merken. Van de bewoners van koopwoningen heeft ruim 20% commentaar. Deze cijfers zijn identiek aan die uit het onderzoek in Ook onveranderd is de uitkomst dat potentiële verhuizers ongeveer twee keer zo vaak klachten hebben als wie niet weg wil. Daarentegen hebben woningbezitters twee maal zo vaak kritiek op de woonomgeving Ook wat betreft aanmerkingen op de woonomgeving, is de score in 2007 nagenoeg gelijk aan die in Een verschil met vier jaar geleden is, dat het nu vaker de koopwoningbewoners zijn die vervelende dingen ervaren. Aandeel huishoudens met klachten over de woning woonomgeving Totaal Koopwoningbewoners 22% 43% Huurders 40% 22% Niet-verhuisgeneigden 24% 38% Verhuisgeneigden 43% 30% Totaal 28% 36% Vervelende dingen aan de woning te klein geen dubbel glas vergt veel onderhoud niet meer geschikt vanw ege gezondheid slechte kw aliteit keuken, badkamer enz. slechte kw aliteit huidige w oning geen of te kleine tuin niet aan te passen aan mijn w ensen te groot geen garage geen centrale verw arming te grote en bew erkelijke tuin ontbreken van zorgvoorzieningen te duur niet veilig genoeg anders Niet-verhuisgeneigd Verhuisgeneigd 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 12

13 Meesten klagen over te kleine woning, huurders ook over slechte woningkwaliteit Bovenaan in het rijtje met opmerkingen over de woning staat, dat deze te klein is. Voor degenen die willen verhuizen, is dat het belangrijkste aspect. Ontbreken van dubbel glas in de woning wordt ook als heel vervelend ervaren, maar is veel minder reden om een ander huis te zoeken. Het zijn trouwens vaker huurders dan woningbezitters die daarover klagen. Onder verhuisgeneigde huishoudens komt de slechte kwaliteit van de woning op de tweede plaats. Opvallend genoeg gaat het hier in hoofdzaak om huurders. Te drukke buurt en te weinig parkeergelegenheid Gevraagd naar vervelende dingen aan de woonomgeving, staat met stip op de eerste plaats de klacht dat de eigen buurt te druk is. Dat heeft voornamelijk met verkeersoverlast te maken. Zowel onder potentiële verhuizers als onder blijvers is dit het meest genoemde probleem. Vergeleken met vier jaar geleden is het aantal klagers hierover met de helft gestegen. Verhoudingsgewijs wordt in veel mindere mate ervaren dat er te weinig parkeergelegenheid is. Toch zijn daar in 2007 ongeveer even veel aanmerkingen op als in Vervelende dingen aan de woonomgeving buurt te druk te w einig parkeergelegenheid slecht onderhouden groen te ver van w inkels overlast door rondhangende jongeren te w einig speelplekken kinderen tot 12 jaar ontevreden over inrichting w oonomgeving overlast door vuil en / of stank te w einig groenvoorzieningen te ver van voorzieningen geen / w einig openbaar vervoer overlast door criminaliteit, vandalisme buurt te rustig, te w einig levendig te w einig voorzieningen jongeren jaar te ver van familie / vrienden Niet-verhuisgeneigd Verhuisgeneigd anders 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 3.2. Verhuisgeneigdheid Om erachter te komen in hoeverre mensen verhuisgeneigd zijn, is hen in de enquête gevraagd of ze het plan hebben om binnen 5 jaar te verhuizen. Die 5 jaar is een arbitraire grens die er in feite op neer komt dat iedereen met concrete of vage verhuisplannen een min of meer bevestigend antwoord zal geven. Dat blijkt vooral bij de senioren: 55-plussers geven gemiddeld bijna net zo vaak aan te willen verhuizen als 55-minners, terwijl ze in de praktijk half zo vaak verhuizen. Senioren kijken kennelijk verder vooruit. 13

14 Niet alleen is het van belang om zicht te hebben op de huishoudens die de komende jaren willen verhuizen, ook is het nuttig om te weten hoeveel huishoudens er beslist niet willen verhuizen. Daarom is aan degenen die niet binnen 5 jaar willen verhuizen, gevraagd of ze dat ook niet willen als zich ineens een geschikt aanbod voordoet. Wie opnieuw nee zegt, wil voorlopig echt niet weg. De vraag naar verhuiswensen is ook voorgelegd aan jongeren vanaf 18 jaar die nog thuis wonen. Zij zullen op enig moment als starter de woningmarkt betreden. 23% van de zittende huishoudens wil in de komende jaren verhuizen Van de zelfstandig wonende huishoudens in Vught wil 14% binnen 5 jaar verhuizen en 9% misschien. Samengenomen blijkt dus 23% van de huishoudens verhuisgeneigd te zijn. Dat is niet significant veel meer dan de 20% die uit het vorige woonwensenonderzoek in 2003 naar voren kwam. Grofweg komt dat neer op zo n huishoudens. Net als de vorige keer gaf twee derde van de ondervraagden aan beslist niet te willen verhuizen. 8% zwicht alleen als zich de ideale woning aandient. Verhuiswens van zelfstandig wonende huishoudens Wil verhuizen binnen 5 jaar 14% Wil misschien verhuizen binnen 5 jaar 9% Wil alleen verhuizen bij een geschikt aanbod 8% Wil niet verhuizen 64% Weet het nog niet 5% Totaal huishoudens Kenmerken van zelfstandig wonende huishoudens Zeker verhuizen Misschien verhuizen Alleen bij geschikt aanbod Niet verhuizen Totaal Inkomen tot % 9% 8% 67% % 11% 2% 71% % 9% 6% 72% vanaf % 7% 10% 70% Aantal inkomens eenverdiener, alleenstaand 19% 11% 10% 60% eenverdiener, meerpersoonshuishouden 6% 8% 3% 83% tweeverdieners 14% 8% 8% 70% Leeftijd tot 30 jaar 40% 20% 0% 40% jaar 16% 9% 8% 67% jaar 9% 9% 7% 75% jaar 11% 10% 8% 72% jaar e.o. 11% 6% 10% 73% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 31% 17% 10% 41% alleenstaand >= 55 jaar 12% 7% 10% 72% meerpers. met kinderen < 55 jaar 13% 7% 8% 71% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 17% 8% 0% 74% meerpers. >= 55 jaar 10% 9% 8% 73% Totaal

15 Jongeren en lagere en middeninkomens het meest verhuisgeneigd Jongeren die nog aan het begin van hun wooncarrière staan, willen vaker verhuizen dan anderen: 40% geeft aan zeker te willen verhuizen binnen 5 jaar, 20% misschien. De verhuisgeneigdheid is vooral hoog onder jongere alleenstaanden. Maar ook tweepersoonshuishoudens hebben vaker een verhuiswens dan gezinnen met kinderen. Bijna één op de vijf senioren is eveneens (misschien) van plan om een ander huis te zoeken. Dat is niet opvallend veel minder dan bij de jongere leeftijdscategorieën. Gelet op inkomenspositie valt op dat huishoudens met een hoger inkomen minder verhuisgeneigd zijn dan huishoudens met een middeninkomen. Meerpersoonshuishoudens met één kostwinner zijn uitgesproken honkvast: 83% wil beslist niet verhuizen. Verhuisgeneigdheid het hoogst bij bewoners van kleine appartementen De hoogste verhuisgeneigdheid wordt aangetroffen bij bewoners van kleine woningen (t/m 3 kamers), vooral als het gaat om appartementen. Ongetwijfeld gaat het hier voornamelijk om jongeren die een tweede stap in hun wooncarrière overwegen. Wie een twee-onder-een-kapwoning of een vrijstaande woning bewoont, is veel minder geneigd naar iets anders om te zien. Veel potentiële verhuizers in goedkope én dure huur en in middeldure koop Huurders hebben beduidend vaker een verhuiswens dan woningbezitters. Vooral dure huurwoningen (vanaf 615) nodigen niet uit tot een langdurig verblijf. Dat geldt overigens ook voor goedkope huurwoningen (tot 339). Vermoedelijk gaat het hier met name om de hiervoor genoemde kleine appartementen. In de koopsector valt op, dat het voornamelijk de bewoners van woningen tussen twee en drie ton zijn die sterk denken aan verhuizen. Zelfstandig wonende huishoudens naar huidige woonsituatie Zeker verhuizen Misschien verhuizen Alleen bij geschikt aanbod Niet verhuizen Totaal Bouwwijze vrijstaand/2-onder-1-kap 9% 7% 13% 72% rijtje 15% 12% 5% 68% gestapeld 23% 5% 6% 66% Aantal kamers 1-3 kamers 23% 9% 2% 66% kamers 13% 8% 8% 70% en meer kamers 11% 12% 11% 66% Eigendomsverhouding huurwoning 20% 11% 5% 65% koopwoning 12% 8% 9% 71% Huurprijsklasse tot % 15% 4% 50% % 10% 4% 76% % 10% 16% 64% 400 meer dan % 4% 0% 44% 300 Waarde koopwoning tot % 14% 0% 83% % 10% 5% 63% % 8% 17% 68% meer dan % 6% 9% 79% Totaal

16 Bijna de helft van de thuiswonende jongeren wil een zelfstandige woning Van de thuiswonende jongeren vanaf 18 jaar die geënquêteerd zijn, wil 30% het ouderlijk huis voorlopig nog niet verlaten. Bijna 60% is dat wel van plan, van wie drie kwart een zelfstandige woning zoekt. Zij zullen als starter de woningmarkt betreden, deels als alleenstaande, deels samen met een ander. Verhuiswens van thuiswonenden Zoekt binnen 5 jaar zelfstandige woonruimte 44% Wil op kamers 13% Wil niet verhuizen 30% Weet het nog niet 13% Potentiële starters vanuit ouderlijk huis % van de verhuisgeneigden is actief woningzoekend Niet alle verhuisgeneigden hebben al concrete verhuisplannen. Toch heeft een meerderheid van 60% in het half jaar voorafgaand aan de enquête, zoekactiviteiten ontplooid. Meestal bleef dat beperkt tot het bekijken van advertenties in de krant of op internet. Maar een kwart van alle verhuisgeneigden heeft er echt werk van gemaakt, bijvoorbeeld door te reageren op advertenties en/of een makelaar in te schakelen of woonbonnen in te sturen. Woningzoekacties Doorstromers Starters Zoekactiviteiten Afgelopen half jaar actie ondernomen 61% 56% Geen actie ondernomen 39% 44% 100% 100% Acties van actieve woningzoekenden Advertenties bekeken in krant of op internet 66% 70% Gereageerd op advertenties in de krant 19% 22% Gereageerd op aanbod op internet 7% 14% Makelaar ingeschakeld 14% 11% Woonbonnen ingestuurd 4% 5% Anders 25% 24% 3.3. Verhuismotieven Het doorslaggevende motief om te willen verhuizen kan persoonlijk van aard zijn, maar ook betrekking hebben op de huidige woning of woonomgeving. Meestal is de huidige woning reden om te verhuizen Verreweg de meeste verhuisgeneigden willen een andere woning omdat de huidige woning niet voldoet. Persoonlijke motieven geven de doorslag voor één op de drie potentiële verhuizers. Veel minder vaak is het de woonomgeving die cruciaal is voor de verhuisbeslissing. Met name voor huurders speelt dit motief amper een rol. 16

17 Reden om te willen verhuizen Persoonlijk Huidige woning Huidige woonomgeving Totaal Koopwoningbewoners 29% 58% 13% Huurders 36% 64% 0% Totaal 32% 61% 7% Meeste verhuizingen vanwege grootte van de woning De drie meest genoemde verhuisargumenten met betrekking tot de huidige woning zijn dezelfde als die in het onderzoek uit 2003 de topdrie vormden: de huidige woning is te klein, of juist te groot, of niet geschikt voor ouderen. Dit laatste argument is wel belangrijker geworden vergeleken met vier jaar geleden, ongetwijfeld als gevolg van de voortschrijdende vergrijzing. Verhuismotief betreffende de woning w oning is te klein huidige w oning is niet geschikt voor ouderen w oning is te groot w il w oning kopen te kleine tuin w oning vergt veel onderhoud geen garage slechte staat van onderhoud huidige w oning w oning is te duur huidige w oning w ordt gesloopt w il w oning huren anders tot 55 jaar vanaf 55 jaar 0% 5% 10% 15% 20% 25% Verhuismotief betreffende de woonomgeving overlast door verkeer ontevreden over inrichting w oonomgeving w il graag naar andere w ijk of dorp overlast door buurtbew oners te w einig parkeergelegenheid te w einig speelplekken te w einig voorzieningen overlast door vandalisme/criminaliteit overlast door bedrijvigheid voorzieningen moeilijk bereikbaar Koopw oningbew oners Huurders anders 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 17

18 Verkeersoverlast, inrichting woonomgeving en overlast zijn soms (mede) reden voor verhuizing Overlast door verkeer scoort hoog als het gaat om verhuismotieven vanwege de woonomgeving, direct gevolgd door ontevredenheid over de inrichting van die woonomgeving. Net als in 2003, is onder huurders het meest genoemde omgevingsmotief overlast door buurtbewoners Woonvoorkeuren van senioren Met de toenemende vergrijzing is de huisvestingsproblematiek van senioren hoog op de beleidsagenda terechtgekomen. Geredeneerd vanuit het functioneren van de woningmarkt, zijn twee invalshoeken denkbaar. De ene is: senioren met een voorzieningenaanbod zover tegemoet komen, dat ze zolang mogelijk in hun eigen woning kunnen blijven wonen. De andere is: senioren juist verleiden om te verhuizen uit hun vaak dure en (te) grote woningen, door een aantrekkelijk woningaanbod te creëren. Dit onderzoek laat de ouderen zelf aan het woord. Naar een aangepaste woonvorm met zorg alleen als het echt niet anders kan Zo n 10% van de 55-plussers denkt om te moeten zien naar een aangepaste woonvorm als de gezondheid gaat afnemen. 90% wil dus zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, indien nodig met zorg aan huis. Bijna de helft van de woningen heeft aanpassingen nodig, ruim een kwart is nu al geschikt Meer dan een kwart van de senioren acht de huidige woning geschikt om er tot op hoge leeftijd te kunnen blijven wonen. Ruim 40% denkt dat dat lukt zodra er aanpassingen aan die woning gepleegd worden. Een kleine 20% gaat er van uit te moeten verhuizen naar een meer geschikte woning. Verhuizen is eerder een kwestie van moeten dan van willen 20% van de 55-plussers toont zich verhuisgeneigd. Opmerkelijk genoeg is dat percentage voor alle leeftijdsgroepen gelijk, ook voor 75-plussers. Hiervoor bleek al dat 20% denkt naar een geschikte woning te moeten verhuizen om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Beide groepen overlappen elkaar grotendeels. Het lijkt er dus op dat de verhuiswens vaak wordt ingegeven door noodzaak. Woonvoorkeuren van senioren jr jr 75 jr e.o. Totaal Woonvoorkeur indien gezondheid afneemt aangepaste woonvorm met meer zorg 2% 6% 25% 400 zolang mogelijk zelfstandig evt. met zorg thuis 98% 94% 75% kan in huidige woning blijven wonen (33%) (33%) (17%) (1.200) kan in huidige woning blijven na aanpassingen (43%) (47%) (40%) (1.900) moet verhuizen naar geschikte woning (22%) (14%) (19%) (800) 100% 100% 100% Verhuisgeneigdheid wil (misschien) binnen 5 jaar verhuizen 19% 21% 18% 900 wil niet verhuizen 81% 79% 82% % 100% 100% Totaal

19 3.5. Aankoop van de huidige huurwoning Verkoop van huurwoningen van corporaties aan zittende huurders wordt wel eens overwogen ter bevordering van het eigenwoningbezit, om meer differentiatie te krijgen in eenzijdig samengestelde buurten of om corporatievermogen te activeren ten behoeve van nieuwe investeringen. Particuliere verhuurders zijn al langer bezig huurwoningen af te stoten om hun rendement te verzilveren. Zoals gezegd, zijn er maar heel weinig betaalbare koopwoningen meer in Vught. Het wekt dan ook geen verbazing dat de belangstelling van huurders om hun huidige woning tegen marktprijs te kopen, onveranderd groot is. Deze marktprijs ligt merendeels in het betaalbare segment. Eén op de drie huurders wil zijn huidige woning kopen De interesse van huurders in aankoop van hun woning is nog even groot als vier jaar geleden: 20% wil zeker kopen en 12% misschien. Deze percentages zijn hoger dan in veel andere gemeenten. En wat met name opvalt is, dat de groep alleenstaanden onder de 55 jaar naar verhouding de grootste belangstelling aan de dag legt. Dat is juist de groep die op de huidige koopmarkt weinig kans maakt een passende woning te vinden. Oudere huishoudens zijn amper geïnteresseerd in aankoop van hun huurwoning. Wie zijn huurwoning wil kopen, wil meestal niet verhuizen 85% van de huurders die hun huis willen kopen, wil niet verhuizen. Dat kan verschillende redenen hebben. Men kan simpelweg weinig hoop hebben om elders een passende koopwoning te vinden. Maar het kan ook zijn dat men zo verknocht is aan de woning en de woonomgeving, dat men beslist niet weg wil. Huurders naar belangstelling voor aankoop van huidige woning: huishoudenskenmerken Zeker kopen Misschien kopen Niet kopen Totaal Leeftijd tot 30 jaar 48% 25% 27% jaar 38% 20% 42% jaar 1% 11% 88% jaar 0% 4% 96% jaar e.o. 0% 0% 100% 600 Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 49% 18% 32% 600 alleenstaand >= 55 jaar 1% 3% 97% 800 meerpersoons met kinderen < 55 jaar 31% 24% 45% 800 meerpersoons zonder kinderen < 55 jaar 26% 5% 69% 300 meerpersoons >= 55 jaar 0% 6% 94% 800 Inkomen tot % 10% 72% % 18% 51% 700 vanaf % 19% 57% 300 Verhuisgeneigdheid verhuisgeneigd 13% 15% 71% 600 niet-verhuisgeneigd 23% 11% 67% Totaal 20% 12% 68% 100% Rijtjeswoningen en kleine appartementen populair Net als vier jaar geleden zijn rijtjeswoningen met 4 of 5 kamers en een huur tussen 400 en 500 het meest gewild door huurders die hun huis willen kopen. Maar daarnaast blijkt er nu ook vrij veel 19

20 belangstelling te zijn voor de aankoop van kleine huurappartementen. Dat is het segment waar alleenstaanden zich vooral op richten. Huurders naar belangstelling voor aankoop van huidige woning: woningkenmerken Zeker kopen Misschien kopen Niet kopen Totaal Bouwwijze vrijstaand/twee-onder-één-kap 19% 11% 71% 100 rijtje 20% 18% 62% gestapeld 19% 0% 81% 900 Aantal kamers 1-3 kamers 22% 7% 71% kamers 19% 17% 64% kamers 0% 13% 87% 200 Huurprijsklasse tot % 14% 70% % 12% 59% % 20% 78% 400 vanaf 615 9% 21% 69% 300 Totaal 20% 12% 68% 100%

21 4. Gewenste woning en woonomgeving Uit de enquête komt naar voren dat 23% van de zelfstandig wonende huishoudens in Vught (misschien) binnen 5 jaar wil verhuizen. Dat zijn dus potentiële doorstromers, waarvan jonger dan 55 jaar en 800 senioren. Verder woont op bijna de helft van de adressen met thuiswonende jongeren van 18 jaar en ouder, tenminste één jongere die op zichzelf wil gaan wonen. Dat betekent 500 potentiële starters op de woningmarkt. Een deel van de potentiële verhuizers zal in Vught blijven, maar een ander deel zal verhuizen naar een andere gemeente in de regio of naar elders Huurwoning of koopwoning Twee derde van de doorstromers zoekt een koopwoning Ruim 35% van de potentiële doorstromers wenst een huurwoning, bijna 65% een koopwoning. Dat komt exact overeen met de verhouding waarin doorstromers de afgelopen jaren daadwerkelijk verhuisd zijn naar een huur- dan wel koopwoning. Huishoudens met een netto inkomen tot zoeken vaker een huurwoning, daarboven gaat de voorkeur meestal uit naar een koopwoning. Bij inkomens vanaf komt huren nauwelijks meer ter sprake. Woonwensen van doorstromers Wil huren Wil kopen Aantal Inkomen tot % 41% % 62% % 94% 200 vanaf % 91% 600 Leeftijd tot 30 jaar 24% 76% jaar 19% 81% jaar 46% 54% jaar 67% 33% jaar e.o. 89% 11% 200 Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 28% 72% 500 alleenstaand >= 55 jaar 78% 22% 300 meerpers. met kinderen < 55 jaar 13% 87% 700 meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 13% 87% 300 meerpers. >= 55 jaar 64% 36% 500 Huidige woning huurwoning 57% 43% koopwoning 20% 80% Totaal 36% 64% 100% Boven de 60 jaar liever een huurwoning De jongste leeftijdsgroep tot 30 jaar is sterk ondervertegenwoordigd in het onderzoek. Van hen geeft een kwart aan liever te willen huren dan kopen, maar dat cijfer is ongetwijfeld te laag. In het vorige onderzoek zei de helft een huurwoning te zoeken. Bovendien verhuisde in de jaren % van de doorstromers in deze leeftijdsgroep naar een huurwoning. 21

22 De leeftijdsgroep van jaar is het sterkst georiënteerd op de koopsector: 80% wil kopen. Dat benadert de uitkomsten van het vorige onderzoek en van het werkelijke verhuisgedrag. Net als in 2003 kiezen ouderen vanaf ca. 60 jaar vaker voor een huurwoning dan voor een koopwoning. Dat geldt voor alleenstaanden nog sterker dan voor meerpersoonshuishoudens. Maar uit de verhuisanalyse van de afgelopen periode blijkt, dat senioren beduidend minder vaak naar een huurwoning verhuizen dan men zegt te willen. Degenen die aangeven een huis willen kopen, brengen dat vaker in de praktijk. Doorstroming van huur naar koop lijkt iets aan te trekken Van de huidige huurders met verhuisplannen, wenst bijna 60% opnieuw een huurwoning. Meer dan 40% overweegt de overstap naar de koopsector. Het gaat hier om huishoudens onder de 55 jaar met merendeels een bovenmodaal inkomen. Dit voornemen om te verhuizen van huur- naar koopsector betekent een vooruitgang vergeleken met de resultaten uit Dat wordt ondersteund door de verhuisanalyse over de afgelopen 4 jaar, waaruit blijkt dat van de Vughtse huurders die verhuisd zijn, inderdaad 40% een huis gekocht heeft. Bovendien is dit percentage stijgende. 1 Aan de andere kant denkt 20% van de woningbezitters er aan om zijn huis te verkopen en te gaan huren. Deze groep bestaat voor een belangrijk deel uit senioren. Ook dit percentage stemt overeen met het werkelijke verhuisgedrag. Woonwensen van huurders en woningbezitters van koop naar huur van koop naar koop van huur naar koop van huur naar huur 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Woonw ensen 2003 Gerealiseerd Woonw ensen 2007 Drie kwart van de starters zoekt een huurwoning Evenals in 2003 wenst drie kwart van de potentiële starters een huurwoning. In de afgelopen jaren heeft 60% van de starters daadwerkelijk een huurwoning betrokken. Dat kan komen doordat wie een huurwoning wil, langer moet wachten dan wie een koopwoning zoekt. Ook kan een rol spelen dat sommige huurwoningzoekende starters uiteindelijk toch voor een koopwoning kiezen. De landelijke trend is overigens dat steeds meer starters liever kopen dan huren, zoals blijkt uit de resultaten van het WoON Dat er relatief nog steeds zoveel Vughtse starters een huurwoning willen, komt wellicht door de opgelopen wachttijden. Die zijn het gevolg van de sloop van huurwoningen in het kader van herstructurering, waarbij de bewoners van die woningen voorrang kregen op andere woningzoekenden. 1 Eén en ander spoort eveneens met de uitkomsten van het Woononderzoek Nederland (WoON) 2006 door het ministerie van VROM: 45% van de huurders met verhuisplannen in de Waalboss-regio wenst een koopwoning. Het vorige Woningbehoefteonderzoek (WBO) 2002 van VROM kwam uit op 30%. 22

23 Woonwensen van starters Wil huren Wil kopen Aantal Inkomen tot % 13% % 54% 150 vanaf % 50% 0 Leeftijd tot 30 jaar 80% 20% jaar 42% 58% 50 Huishoudenstype alleenstaand 77% 23% 200 meerpersoonshuishouden 73% 27% 300 Totaal 76% 24% 100% Gewenste prijsklasse Drie kwart van de huurwoningzoekende doorstromers zoekt een betaalbare huurwoning Drie van de vier doorstromers die een huurwoning zoeken, wil daarvoor niet meer dan 485 betalen. Bij netto inkomens tot is dat percentage hoger. Huishoudens met een inkomen boven zijn bereid meer te betalen. Opvallend is dat woningen met een huur boven 615 eigenlijk alleen gevraagd worden door senioren. Dat is tevens de categorie die nu nog een koopwoning bezit. Gewenste huurprijsklasse Doorstromers tot meer dan 615 Totaal Inkomen tot % 70% 19% 1% 100% % 90% 10% 0% 100% vanaf % 0% 84% 16% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 0% 78% 22% 0% 100% alleenstaand >= 55 jaar 4% 74% 20% 1% 100% meerpers. met kinderen < 55 jaar 17% 50% 33% 0% 100% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 0% 64% 36% 0% 100% meerpers. >= 55 jaar 10% 62% 22% 6% 100% Huidige woning huurwoning 9% 69% 23% 0% 100% koopwoning 0% 56% 30% 14% 100% Totaal 7% 66% 24% 3% 100% Starters Inkomen tot % 31% 13% 0% 100% vanaf % 36% 36% 0% 100% Huishoudenstype alleenstaand 40% 40% 20% 0% 100% meerpersoonshuishouden 45% 35% 20% 0% 100% Totaal 47% 34% 18% 0% 100% 23

24 Ook starters wensen meestal een huurwoning in het betaalbare segment Bijna de helft van de starters die een huurwoning wensen, heeft daar hooguit 339 per maand voor over. Een kleine 20% geeft aan meer dan 485 te willen betalen. De helft van de doorstromers naar een koopwoning zoekt een huis boven de De vraag van doorstromers naar een koopwoning komt voor bijna 30% van huurders en voor ruim 70% van degenen die al een koopwoning hebben. Van de huurders beperkt 70% zich tot prijsklassen onder de Slechts 10% zoekt een huis van meer dan Wie al een koopwoning bezit, wil er meestal op vooruit gaan. Dus is er in deze categorie potentiële doorstromers grote vraag naar dure woningen: twee derde wil meer dan betalen en 45% zelfs meer dan De vraag naar duurdere koopwoningen komt nagenoeg uitsluitend van meerpersoonshuishoudens. Alleenstaanden geven de voorkeur aan meer betaalbare woningen. De helft van de starters naar een koopwoning zoekt in het segment tot Zoals te verwachten, is voor de meeste starters een dure koopwoning niet weggelegd. De helft van de starters moet het dan ook hebben van het aanbod van woningen beneden de , de andere helft van de starters hoopt te slagen in de prijsklasse van Gewenste koopsomklasse Doorstromers tot meer dan Totaal Inkomen tot % 53% 0% 18% 100% % 62% 20% 11% 100% vanaf % 22% 20% 58% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 26% 65% 4% 4% 100% alleenstaand >= 55 jaar 2 ) % meerpers. met kinderen < 55 jaar 0% 31% 20% 48% 100% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 0% 38% 23% 38% 100% meerpers. >= 55 jaar 2% 37% 24% 38% 100% Huidige woning huurwoning 24% 65% 4% 7% 100% koopwoning 0% 32% 22% 46% 100% Totaal 8% 42% 16% 33% 100% Starters Inkomen tot % 14% 0% 0% 100% vanaf % 71% 14% 0% 100% Huishoudenstype alleenstaand 43% 43% 14% 0% 100% meerpersoonshuishouden 57% 43% 0% 0% 100% Totaal 50% 43% 7% 0% 100% 2 Te gering aantal respondenten 24

25 4.3. Gewenst woningtype Vraag van doorstromers gecentreerd rond middelgrote eengezins en kleine appartementen Gelet op woningtype en grootte zijn de diverse wensenpatronen van doorstromers met name gericht op twee segmenten: (middel)grote eengezinswoningen en kleine appartementen. De eengezinswoningen worden vooral gevraagd door meerpersoonshuishoudens onder de 55 jaar met een bovenmodaal inkomen. Appartementen met hooguit 3 kamers zijn gewild bij senioren en/of huishoudens met een smalle beurs 3. Opvallend is de relatief grote vraag naar een eengezinswoning met 4 à 5 kamers van de kant van alleenstaanden jonger dan 55 jaar. Gewenst woningtype Doorstromers Eengezins Meergezins Totaal 1-3 kam 4-5 kam 6+ kam 1-3 kam 4-5 kam Inkomen tot % 19% 3% 48% 3% 100% % 49% 10% 22% 5% 100% vanaf % 51% 33% 3% 7% 100% Huishoudenstype alleenstaand < 55 jaar 22% 38% 0% 36% 4% 100% alleenstaand >= 55 jaar 20% 4% 0% 70% 6% 100% meerpers. met kinderen < 55 jaar 1% 51% 39% 7% 2% 100% meerpers. zonder kinderen < 55 jaar 12% 67% 15% 0% 6% 100% meerpers. >= 55 jaar 30% 10% 1% 47% 13% 100% Huidige woning eengezinswoning 13% 37% 18% 26% 6% 100% meergezinswoning 29% 23% 0% 45% 4% 100% Starters Totaal 17% 34% 14% 29% 6% 100% Inkomen tot % 5% 0% 63% 0% 100% vanaf % 56% 0% 10% 0% 100% Huishoudenstype alleenstaand 20% 11% 0% 69% 0% 100% meerpersoonshuishouden 44% 26% 0% 30% 0% 100% Totaal 30% 20% 0% 50% 0% 100% Keus van starters voor appartementjes voornamelijk bepaald door betaalbaarheid Veel starters oriënteren zich op kleine appartementen, vooral als ze alleenstaand zijn en/of een benedenmodaal inkomen hebben. Wie meer verdient, wil al gauw grondgebonden wonen, hetzij met drie, hetzij met vier kamers. Daarbij helpt het enorm als ze met z n tweeën zijn. Rijtjeswoningen en appartementen Als het gaat om de bouwwijze, dan wil de ene helft van de starters een appartement en de andere helft een gewone rijtjeswoning. Ook bij doorstromers onder de 55 jaar zijn rijtjeswoningen gewild, al kiest bijna de helft van hen voor een twee-onder-een-kap of een vrijstaande woning. Onder senioren is naast het appartement ook de benedenwoning populair. 3 Het begrip benedenwoning blijkt door geënquêteerden vaak geassocieerd te zijn met laagbouw seniorenwoningen. Om deze reden wordt in dit onderzoek de benedenwoning voor senioren in eerste instantie tot de grondgebonden woningen gerekend, hoewel het gebruikelijk is om hieronder de benedenverdieping in gestapelde bouw te verstaan. 25

26 Gewenste bouwwijze Doorstromers Starters tot 55 jaar vanaf 55 jaar Bouwwijze vrijstaand 22% 6% 3% 2-onder-1 kap 23% 4% 0% rijtje 26% 4% 45% hoekwoning 10% 1% 2% benedenwoning 0% 21% 0% appartement 19% 63% 50% 100% 100% 100% Bestaand/nieuw nieuwbouw 23% 39% 11% bestaande bouw 32% 13% 16% geen voorkeur 45% 48% 73% 100% 100% 100% Sterke voorkeur van senioren voor nieuwbouw Ongeveer de helft van de doorstromers heeft geen uitgesproken voorkeur voor een bestaande of een nieuwe woning, van de starters zelfs drie kwart. Starters en doorstromers tot 55 jaar die wel een voorkeur hebben, kiezen eerder voor bestaande bouw. Maar senioren met een voorkeur kiezen in ruime meerderheid voor nieuwbouw Particulier opdrachtgeverschap Toegenomen belangstelling voor collectief particulier opdrachtgeverschap Bijna de helft van degenen die een nieuwbouw koopwoning wensen, heeft belangstelling voor zelfbouw op een kavel. Dat is evenveel als naar voren kwam uit het vorige woonwensenonderzoek. Maar er is wel een belangrijk verschil: in 2003 wilden negen van de tien alléén een huis (laten) bouwen, nu zijn dat er zes van de tien. De rest wil samen met een groep anderen als opdrachtgever fungeren. Kopers van nieuwbouw en particulier opdrachtgeverschap Wil alleen op een kavel bouwen 30% Wil samen met een groep anderen een bouwen 17% Geen belangstelling voor particulier opdrachtgeverschap 54% 100% 4.5. Wensen van senioren Verschuiving in woonwensen van grondgebonden naar gestapeld Uit het Woonwensenonderzoek 2003 kwam naar voren dat van de 55-plussers ca. 55% voorkeur had voor een appartement en 45% voor een grondgebonden woning. Twee derde van de gewenste appartementen of grondgebonden woningen moest een huurwoning zijn. In 2007 blijkt het wensenpatroon enigszins gewijzigd te zijn: ruim 60% wenst een appartement, bijna 40% een grondgebonden woning. Deze verschuiving in wensen van grondgebonden naar gestapeld tekent zich duidelijker af naarmate meer senioren met een voorkeur voor een benedenwoning expliciet kiezen voor een appartement. 26

27 Woonwensen van senioren jr jr 75 jr e.o. Totaal Eigendom en type huur grondgebonden 15% 18% 28% 200 huur gestapeld 31% 49% 61% 400 koop grondgebonden 37% 13% 2% 100 koop gestapeld 17% 20% 8% % 100% 100% Toegankelijkheid woning toegang gelijkvloers, vertrekken gelijkvloers 77% 84% 98% 700 toegang en/of vertrekken ongelijkvloers 23% 16% 2% % 100% 100% Wonen en zorg specifieke seniorenwoning met zorgvoorzieningen 11% 21% 67% 300 specifieke seniorenwoning zonder zorgvoorzieningen 28% 36% 29% 300 geen specifieke seniorenwoning 61% 43% 4% % 100% 100% Totaal Vraag richt zich voornamelijk op goed toegankelijke, gelijkvloerse woningen Ca. 85% van de woningen die ouderen vragen, moet toegankelijk zijn zonder te hoeven traplopen en bovendien moeten woonkamer, badkamer en minstens een slaapkamer op dezelfde etage liggen. Dit percentage stijgt met de leeftijd. 60% zoekt een specifieke seniorenwoning, de helft mét en de helft zonder zorgaanbod Van de jongste groep senioren (tot 65 jaar) zoekt de meerderheid niet echt een specifieke seniorenwoning. Er zijn er zelfs die nog een laatste stap willen zetten in de opgaande lijn van hun wooncarrière. Maar met toename van de leeftijd, neemt ook de vraag naar seniorenwoningen sterk toe. Bijna alle 75-plussers willen zo n woning. En twee van de drie willen dat daaraan een zorgaanbod gekoppeld is Gewenste woonlocatie 60% van de senioren wil in het centrum van de woonplaats wonen Doorstromers hebben vaker een voorkeur voor een bepaald woonmilieu dan starters. Vooral bij de 55-plussers valt op, dat zij in grote meerderheid voor het centrum kiezen. Er zijn er maar weinig die op enige afstand van het centrum, aan de rand van de woonplaats, een woning willen betrekken. Dat ligt anders bij degenen die jonger zijn dan 55 en een koopwoning zoeken. Voor zover ze een voorkeur hebben, willen ze óf in of bij het centrum wonen, óf verderaf en dan met name aan de (groene) rand van de woonplaats. Huurders en starters geven vaker de voorkeur aan wonen in of bij het centrum. Eén op de vijf ouderen wil naar een nieuwbouwbuurt verhuizen Onder doorstromers bestaan er weinig uitgesproken voorkeuren voor de bouwperiode van de buurt waar ze zouden willen wonen. 60% heeft niet eens een voorkeur. Een opvallende uitzondering vormen de 55-plussers: de helft van degenen die een voorkeur hebben, zegt naar een nieuwbouwbuurt te willen. Gecombineerd met de wens om in het centrum te wonen, duidt dit op een voorkeur voor nieuwgebouwde appartementencomplexen in de directe omgeving van voorzieningencentra. 27