Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 Achtergrondrapportage

Transcriptie

1

2

3 Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 Achtergrondrapportage In opdracht van Opgesteld door Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) Keizer Karel V Singel 8 Postbus AZ Eindhoven SRE Milieudienst Keizer Karel V Singel 8 Postbus AK Eindhoven In samenwerking met de onderzoeksbureaus van de gemeente Helmond en de gemeente Eindhoven. Auteurs Eindredactie Datum Gooitske Marsman (Onderzoek en Statistiek, gemeente Helmond), Sandra van der Dam en Jan Vriens (Beleidsinformatie en Onderzoek, gemeente Eindhoven). Heidi Verbruggen (SRE Milieudienst). Simon Wessels (dienst SRE). Juni 2012

4

5 Inhoudsopgave 1. Inleiding Achtergrond Opzet onderzoek Opzet achtergrondrapportage 6 2. De inwoners, huishoudens en woningen Aantal inwoners en huishoudens Vooral groei door een positief geboortesaldo Aantal woningen Veranderende samenstelling inwoners en huishoudens Ontwikkelingen in de woningbouw Karakteristiek woningvoorraad anno Eigendom en prijs Kwaliteiten Nultredenwoning Bedrijfswoningen in bedrijf Enkele karakteristieken bevolking anno Inkomens Werkgemeente Wie woont waar? Welke huishoudens in welk woningtype? Doelgroep op basis van inkomens Waar wonen de mensen met fysieke beperkingen? Gerealiseerde verhuisbewegingen Hoeveel verhuisbewegingen in Zuidoost-Brabant? Migratie binnen Zuidoost-Brabant? Verhuizingen tussen Zuidoost-Brabant en het buitenland? Wie verhuizen binnen Zuidoost-Brabant? Gerealiseerde verhuizing naar kwaliteiten Motieven die een rol spelen bij keuze voor de woning Kwaliteiten gerealiseerde verhuizingen per doelgroep Gewenste verhuisbewegingen Verhuisgeneigdheid Invloed economische crisis en Haags beleid op verhuiswens en -termijn Alternatieven voor verhuizen Verhuisredenen Wat zoekt men? Naar eigendom Naar prijs Naar kwaliteiten Waar zoekt men? Invloed economische crisis en (onzekerheid) Haags woningmarktbeleid op woningkeuze Hardheid wensen Wat zoeken specifieke doelgroepen? Specifieke producten 46

6 6. Wensen en plannen geconfronteerd De bouwplannen Kwantitatieve vraag-aanbodsaldo in de komende vijf jaar Totale regio Subregio s Vraag komende vijf jaar in kwaliteiten Eigendom Prijsklassen Type woning Bijlagen Extra info tabellen 2.1 Aantal inwoners en huishoudens Extra info tabellen 2.3 Aantal woningen Extra info tabellen 2.4 Veranderende samenstelling inwoners en huishoudens Extra info tabellen 2.5 Ontwikkelingen in de woningbouw Gebruikte begrippen Voorbeeld uitnodigingsbrief (van gemeente Eindhoven) Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Voorbeeld herinneringsbrief (van gemeente Helmond) Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Vragenlijst Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant

7 1. Inleiding 1.1. Achtergrond Al sinds de jaren tachtig doen de SRE-gemeenten in Zuidoost-Brabant met enige regelmaat gezamenlijk onderzoek naar de woningmarkt. In 2007 was het de laatste keer dat in de gemeenten in SRE-verband woningmarktonderzoek werd verricht. Vanwege de economische crisis met de nodige gevolgen voor de woningmarkt, maar ook vanwege de veranderende Europese en landelijke regelgeving, werd door het SRE in de tweede helft van 2011 besloten opnieuw een woonbehoeftenonderzoek te laten uitvoeren. Dit onderzoek is uitgevoerd door de SRE Milieudienst in samenwerking met de onderzoeksbureaus van de gemeenten Helmond (Onderzoek & Statistiek) en Eindhoven (Beleidsinformatie en Onderzoek). De resultaten van het Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 zijn opgenomen in drie verschillende rapporten, te weten: 1. Het hoofdrapport Veranderingen op de woningmarkt Zuidoost-Brabant: Conclusies uit het Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011: dit rapport (maart 2012) duidt de resultaten uit het woonbehoeftenonderzoek aan de hand van de algemene ontwikkelingen op de woningmarkt. In deze rapportage wordt het verhaal van de woningmarkt en specifiek dat van de consument verteld. 2. Het achtergrondrapport Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011: achtergrondrapportage: dit rapport omvat algemene cijfers over de ontwikkelingen in de regio Zuidoost-Brabant en de resultaten van het woonbehoeftenonderzoek op regionaal- en subregionaalniveau. Het rapport is cijfermatig van aard. 3. Gemeentelijke rapportages: voor de gemeenten die op wijkniveau aan het onderzoek hebben meegedaan, zijn ook op dit schaalniveau de relevante resultaten opgenomen. Dit rapport betreft de achtergrondrapportage van het Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Belangrijk is om te realiseren dat het SRE-Woonbehoeftenonderzoek een algemeen beeld geeft over de trends in de woonwensen van de inwoners van Zuidoost-Brabant op regionaal-, subregionaal- en gemeentelijk niveau. Het onderzoek geeft geen beeld van niches in de woningmarkt, zoals bijvoorbeeld de woonwensen van expats. Daar is apart onderzoek voor nodig Opzet onderzoek In september 2011 zijn huishoudens in Zuidoost-Brabant door hun gemeente aangeschreven met de vraag of zij via internet de enquête Woonbehoeftentonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 wilde invullen. De mensen die dit liever op papier wilden doen of die geen toegang hebben tot internet, konden een schriftelijke vragenlijst opvragen. Na twee weken is een herinneringsbrief verstuurd. De brief, herinneringsbrief en vragenlijst zijn opgenomen in de bijlagen. Respons Woonbehoeftenonderzoek 2011 Aantal verstuurd Aantal geretourneerd % respons Aantal ingevuld via internet Aantal ingevuld op papier Eindhoven % Helmond % Randgemeenten % Kempengemeenten % Peelgemeenten % Totaal % 87% 13% 5

8 1.2. Opzet achtergrondrapportage In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de inwoners, huishoudens en de woningen in Zuidoost-Brabant. Hoeveel zijn er, wat zijn hun karakteristieken en hoe ontwikkelen zij zich door de tijd?, zijn vragen waarop ingegaan wordt. Hoofdstuk 3 geeft antwoord op de vraag: Wie woont waar?. Daarbij wordt ingegaan op een aantal doelgroepen die binnen het beleidsterrein wonen relevant zijn, zoals ouderen en huishoudens met lagere inkomens. Hoofdstuk 4 behandelt de verhuisbewegingen die in de afgelopen periode zijn gerealiseerd. Voorbeelden van vragen waarop wordt ingegaan zijn tussen welke subregio s verhuisbewegingen plaatsvinden, welke kwaliteitssprongen huishoudens die verhuizen maken en wat motieven zijn die bij de keuze voor een locatie en woning een rol spelen. In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de woonwensen die de inwoners van Zuidoost-Brabant hebben. Wie willen er verhuizen, wat en waar zoekt men? zijn vragen die in dit hoofdstuk terug komen. Tevens wordt ingegaan op de vraag of de economische crisis en de veranderingen in het Haagse beleid van invloed zijn op de woonwensen van de burger. Tot slot wordt in hoofdstuk 6 een vertaling gemaakt van de wensen van de inwoners naar de aantallen woningen die in de komende jaren nodig zijn. Daarbij worden zowel uitspraken over de aantallen gedaan als over de kwaliteiten die deze woningen moeten hebben. De aantallen worden afgezet tegen de plannen van de gemeente. In hoofdstuk 7 zijn de bijlagen opgenomen, inclusief de toelichting op de gebruikte begrippen in dit rapport (7.5). In deze rapportage worden de volgende deelgebieden onderscheiden: Eindhoven Helmond Randgemeenten: Best, Geldrop-Mierlo, Nuenen c.a., Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre. De Kempen: Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden. De Peel: Asten, Cranendonck, Deurne, Gemert-Bakel, Heeze-Leende, Laarbeek en Someren. 6

9 Aangezien de rapportage gebaseerd is op onderzoek dat in 2011 is uitgevoerd, hanteren we voor bijvoorbeeld de huurtoeslag- en inkomensgrenzen het prijspeil Het is hier wel van belang om even kort in te gaan op het verschil in aantal onzelfstandig en zelfstandig wonende personen en huishoudens. Aan de respondenten is gevraagd welke woonsituatie voor hem/haar van toepassing is: 1. Thuiswonend bij ouders / inwonend elders. 2. Uitwonend op kamers of wonend in. 3. Een wooneenheid met gezamenlijk gebruik van keuken en toilet. 4. Een huurwoning. 5. Een koopwoning. De eerste drie woonsituaties worden bestempeld als onzelfstandig. Woont men in een koop- of huurwoning, dan woont men zelfstandig. Is men thuiswonend of inwonend elders, dan telt men niet mee als huishouden, wel als men uitwonend op kamers of in een wooneenheid woont. Het totale aantal huishoudens in de regio Zuidoost-Brabant ligt dan ook hoger dan het aantal zelfstandige woningen (huur- en koopwoningen). Een deel woont immers onzelfstandig. Vooral in Eindhoven is dit verschil groot. Dit komt door de studentenpopulatie die een eigen woningmarkt heeft met andere vormen van huisvesting, zoals studentenflats en studentenkamers. Het Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 richt zich met name op de zelfstandige woningen en de wens naar dit type woning. Aan Eindhoven als studentenstad wordt geen aparte aandacht geschonken, alleen daar waar het de bevindingen kan verklaren. 7

10

11 2. De inwoners, huishoudens en woningen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de inwoners en huishoudens die in Zuidoost-Brabant wonen en de woningen die er staan. Zowel voor inwoners en de huishoudens als ook voor de woningen is gekeken hoe de aantallen zich in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. Vervolgens is gekeken naar hoe de samenstelling zich heeft ontwikkeld. Daarna worden de verwachtingen ten aanzien van de bevolkingsontwikkelingen voor de (nabije) toekomst geschetst. Hoe ontwikkelen zich de bevolking (in aantal maar ook leeftijd) en de huishoudens (in aantal maar ook in samenstelling)? zijn vragen die in dit hoofdstuk beantwoord worden. Er wordt ingezoomd op enkele specifieke doelgroepen die belangrijk zijn voor de woningmarkt, zoals de lagere inkomens, starters en ouderen. Ook de woningvoorraad wordt nader gekarakteriseerd: naar prijs, type en grootte van de woning, nultredenwoningen en bedrijfswoningen Aantal inwoners en huishoudens Op 1 januari 2011 wonen er in Zuidoost-Brabant inwoners. Dit zijn er meer dan begin 2006, een groei van zo n 1,5%. De groei is het sterkste in Eindhoven. Zij neemt meer dan de helft van de groei in de bevolking voor haar rekening. Helmond is goed voor een kwart. Het aantal inwoners is in het overig stedelijk gebied in de periode iets teruggelopen. De twee landelijke deelgebieden laten nog wel groei zien. Het aantal personen en het aantal huishoudens tussen 2006 en 2010 in Zuidoost-Brabant laten een stijgende lijn zien. Dit geldt ook voor de subregio s alhoewel er wel een verschil is in de mate waarin zij groeien. Aantal inwoners en huishoudens (peildatum ) aantal personen aantal huishoudens Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal SRE Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten De Kempen Totaal SRE Bron: CBS-Statline, november 2011 Het aantal huishoudens is sneller toegenomen dan het aantal inwoners. Vergrijzing en ontgroening liggen hier aan ten grondslag. In 2011 wonen er huishoudens in Zuidoost-Brabant, een toename van huishoudens in vijf jaar tijd. De landelijke gebieden en het stedelijk gebied dragen relatief sterker bij aan de groei van het aantal huishoudens dan aan de groei van de bevolking. 9

12 Ontwikkeling aantal inwoners en huishoudens (groei per jaar) Aantal inwoners Aantal huishoudens Ontwikkelingen In aantal In % Eindhoven % Helmond % Randgemeenten % Peelgemeenten % Kempengemeenten % Totaal SRE % Eindhoven % Helmond % Randgemeenten % Peelgemeenten % Kempengemeenten % Totaal SRE % Bron: CBS-Statline, november Vooral groei door een positief geboortesaldo De ontwikkeling in het aantal inwoners in een gemeente of regio wordt bepaald door de natuurlijke bevolkingsgroei en migratie. Het aantal inwoners groeit als in een bepaald gebied het aantal geboortes hoger ligt dan het aantal sterftes. Voor de periode laat de regio een geboortesaldo van ruim zien. Het migratiesaldo is het verschil tussen het aantal mensen dat zich in een gemeente vestigt minus het aantal mensen dat een gemeente verlaat. De groei als gevolg van migratie is voor de periode beperkt. Voor de totale regio een saldo van Eigenlijk laat alleen Eindhoven in deze periode een echt positief effect zien. Ontwikkeling geboorte- en migratiesaldo Geboortesaldo per jaar Migratiesaldo per jaar Groei Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal SRE Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal SRE Bron: CBS-Statline, november Aantal woningen Eind 2011 staan er woningen in Zuidoost-Brabant. Dit zijn er meer dan eind Vooral 2009 springt eruit qua groei. Toen werden er ruim woningen aan de voorraad toegevoegd. In de andere jaren lag dit aantal beduidend lager. Ook 2010 is in vergelijking met 2007 en 2008 een goed productiejaar geweest. Helmond laat een wat ander ontwikkelingspatroon zien dan de andere onderscheiden regio s. In de periode loopt hier de groei van het aantal woningen per jaar terug. 10

13 Ontwikkeling aantal woningen (groei per jaar) aantal woningen (peildatum 31-12) ontwikkeling aantal woningen Ontwikkelingen In aantal In % Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal SRE Eindhoven % Helmond % Randgemeenten % Peelgemeenten % Kempengemeenten % Totaal SRE % Bron: CBS-Statline, november 2011 Ontwikkeling aantal inwoners, huishoudens en woningen (groei per jaar) personen huishoudens woningen Bron: CBS-Statline, november Veranderende samenstelling inwoners en huishoudens De samenstelling van de bevolking verandert. Tussen 2006 en 2011 telt de regio ruim inwoners meer. Dat wil echter niet zeggen dat in alle leeftijdsgroepen het aantal inwoners is gestegen. Vooral in de leeftijdsklassen 30 tot 40 jaar zien we in aantal een teruggang. In 2011 zijn er in deze leeftijdsklasse een kleine inwoners minder. In alle subregio s zien we een terugloop. Daarmee samenhangend loopt ook het aantal kinderen tot 10 jaar met zo n terug. Alleen Eindhoven laat in deze leeftijdsklasse een kleine toename (256) zien. De grote toename, met personen, is in de categorie 60 tot 70 jaar te vinden. Deze groei is in alle subregio s te zien. Dit geldt ook voor de groei in de leeftijdscategorie 70 tot 80 jaar en 80 tot 90 jaar met een respectievelijke groei in de regio van en personen. 11

14 Ontwikkeling aantal inwoners, huishoudens en woningen (groei per jaar) 90 jaar of ouder 80 tot 90 jaar 70 tot 80 jaar 60 tot 70 jaar 50 tot 60 jaar 40 tot 50 jaar 30 tot 40 jaar Kempen Peelgemeenten Stedelijk gebied Helmond Eindhoven 20 tot 30 jaar 10 tot 20 jaar Jonger dan 10 jaar Bron: CBS-Statline, november 2011 Samen met de leeftijdsveranderingen in de bevolking, verandert ook de samenstelling van de huishoudens. Het aantal eenpersoonshuishoudens neemt toe, terwijl met name het aantal huishoudens met kinderen terugloopt (uitzondering hierop vormen Eindhoven en Helmond). Door deze ontwikkelingen neemt ook de gemiddelde huishoudengrootte af. In Helmond en Eindhoven blijft deze gelijk. In Helmond is in de afgelopen decennia (effect van Helmond - groeistad) relatief veel gebouwd waardoor het (startende) gezinnen heeft aangetrokken. Met name de ontgroening zal zich daar wat later doorzetten. Eindhoven neemt als studentenstad een aparte plaats in. Hier is de instroom van jongeren van buiten de regio groter. Ontwikkeling aantal huishoudens naar type aantal huishoudens (peildatum ontwikkeling aantal huishoudens Eenpersoons huishoudens Huishoudens zonder kinderen Huishoudens met kinderen Gemiddelde huishoudens grootte Totaal aantal Eindhoven , Helmond , Randgemeenten , Peelgemeenten , Kempengemeenten , Totaal SRE , Eindhoven Helmond Randgemeenten ,07 Peelgemeenten ,11 Kempengemeenten ,10 Totaal SRE ,05 Bron: CBS-Statline, november Ontwikkelingen in de woningbouw De bevolkings-, maar nog meer de huishoudengroei, hangt nauw samen met de gerealiseerde uitbreiding van de woningvoorraad. Deze wordt bepaald door het aantal toevoegingen aan de 12

15 voorraad (met name nieuwbouw) minus het aantal onttrekkingen (met name sloop). Er zijn in de periode dan ook meer woningen opgeleverd dan we eerder zagen. In deze periode zijn woningen opgeleverd, gemiddeld zo n woningen per jaar. De woningbouw laat binnen de regio een schommelend beeld zien, zowel tussen de jaren als tussen de subregio s. Het jaar 2009 kenmerkt zich door een hoge productie (niet in Helmond). Het jaar 2010 is het minst productieve jaar, al geldt dit niet voor alle subregio s. Woningbouw (blauw = hoger dan gemiddeld per jaar) Groei Gemiddeld per jaar Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal SRE Bron: CBS-Statline, november 2011 De nieuwbouw in de steden bestaat voor een groter aandeel uit huurwoningen dan in de overige gemeenten in Zuidoost-Brabant. Gemiddeld gezien is in de periode een op de drie nieuwe woningen een huurwoning. % huurwoningen en eengezinswoningen in de nieuwbouw, % huurwoningen % eengezinswonigen Eindhoven 41% 38% 42% 40% 45% Helmond 59% 35% 54% 70% 40% Randgemeenten 38% 23% 33% 27% 42% Peelgemeenten 15% 23% 24% 14% 35% Kempengemeenten 37% 6% 36% 20% 31% Totaal SRE 38% 29% 37% 30% 39% Eindhoven 42% 57% 48% 55% 43% Helmond 50% 58% 56% 18% 65% Randgemeenten 69% 56% 60% 60% 66% Peelgemeenten 68% 71% 46% 68% 78% Kempengemeenten 99% 86% 67% 87% 69% Totaal SRE 62% 62% 55% 61% 65% Bron: CBS-Statline, november 2011 In de steden worden verhoudingsgewijs meer appartementen gerealiseerd dan in de andere drie subregio s. Gemiddeld gezien is bijna tweederde van de nieuwbouw een eengezinswoning Karakteristiek woningvoorraad anno 2011 In deze paragraaf wordt de woningvoorraad anno 2011 verder gekarakteriseerd. Daarbij wordt ingegaan op de eigendomsvorm, de prijs en andere kwaliteiten van de woning Eigendom en prijs Het aandeel koopwoningen stijgt in de laatste decennia. Anno 2011 wordt 63% van de woningen in Zuidoost-Brabant bewoond door de eigenaar en is daarmee een koopwoning. In beide steden ligt het aandeel koopwoningen lager dan in de andere delen van Zuidoost-Brabant. In Eindhoven is de helft van de woningvoorraad een koopwoning, in Helmond ligt dit net wat hoger. In de Randgemeenten en de Peelgemeenten ligt het aandeel op 72%, in de Kempengemeenten op 80%. De huurwoningen zijn voor het grootste deel in handen van de woningcorporaties. In beide steden bezitten zij zo n 40% van alle woningen, in de andere delen is dit minder dan een kwart. Rond de 5% van de huurwoningvoorraad is in handen van particuliere verhuurders (inclusief beleggers). 1% van de huishoudens huurt zijn woning van familie, vrienden of bekenden. 13

16 Aandeel koopwoningen in Zuidoost-Brabant 100% 75% 50% 25% 0% Bron: Woningmarktonderzoek Zuidoost-Brabant Eigendom woningen in Zuidoost-Brabant Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen Peelgemeenten Totaal Zuidoost- Brabant Koopwoning 50% 54% 72% 80% 72% 63% Woningcorporatie 42% 41% 23% 17% 23% 31% Particuliere verhuurder 7% 5% 4% 3% 4% 5% Familie, vrienden of bekenden 1% 0% 1% 1% 1% 1% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 Woningen uit de periode domineren qua aantal de woningvoorraad, gevolgd door de woningen uit de laatste twee decennia van de vorige eeuw. Samenstelling van de woningvoorraad in Zuidoost-Brabant naar eigendomsvorm en bouwjaar 45% 40% 35% 30% meergezinshuurwoning 25% 20% 15% 10% 5% 0% Voor tot tot tot tot heden eengezinshuurwoning meergezinskoopwoning eengezinskoopwoning Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 De prijsopbouw van de woningvoorraad is sinds 2007 weinig veranderd. In de huurvoorraad heeft het grootste deel van de woningen een huur tussen de 361 en 555 euro. De prijsopbouw in de huurvoorraad verschilt niet sterk tussen de onderscheiden deelgebieden. De koopwoningen vallen vooral in de middeldure en dure voorraad. In de beide steden is de middencategorie en de goedkope categorie relatief groter dan in de andere deelgebieden. Dit heeft natuurlijk veel te maken met de woningkwaliteit, waarop hierna wordt ingegaan. 14

17 Samenstelling van de woningvoorraad in Zuidoost-Brabant naar eigendomsvorm en prijs Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen Peelgemeenten totaal Zuidoost- Brabant 2011 totaal Zuidoost- Brabant 2007** eigendom huur koop goedkoop (tot 361,66) 9% 8% 3% 3% 4% 6% 7% middelduur ( 361,66-554,76) 29% 28% 18% 14% 19% 23% 25% duur (vanaf 554,76) 12% 10% 7% 4% 5% 8% 6% goedkoop* (tot ) 10% 11% 6% 4% 4% 7% 6% middelduur ( ` ) 26% 28% 35% 35% 34% 31% 30% duur (vanaf ) 14% 15% 30% 41% 33% 25% 27% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant In 2007 lagen de grenzen iets lager Kwaliteiten In de beide steden staan relatief meer appartementen dan in het stedelijk gebied. In de beide landelijke delen van de regio staan de minste appartementen. Vooral luxe(re) eengezinswoningen, zoals twee-onder-een-kap en vrijstaand, domineren hier het beeld. Een heel klein aandeel van de woningen wordt gekarakteriseerd als een bedrijfswoning. Meer dan de helft van de appartementen heeft drie kamers. Dit geldt voor alle subregio s. De overige appartementen zijn of kleiner of groter. Eengezinswoningen hebben veelal meer dan vier of meer kamers. In de beide steden staan relatief minder, vooral grotere, eengezinswoningen dan in de andere subregio s. Woningen hebben veelal een woonkamer tussen de 25 en 50 m 2. Samenstelling van de woningvoorraad in Zuidoost-Brabant naar kwaliteiten (oranje lager dan gemiddeld in Zuidoost-Brabant, groen hoger dan gemiddeld in Zuidoost-Brabant) Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen Peelgemeenten Totaal Zuidoost- Brabant 2011 bouwwijze bouwwijze aantal kamers grootte woonkamer % appartement 30% 23% 13% 5% 7% 18% % eengezins 69% 76% 86% 94% 92% 81% % bedrijfswoning 1% 0% 1% 2% 2% 1% eengezins appartement appartement eengezins appartement eengezins Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 rijwoning (tussen/hoek) 56% 47% 41% 28% 30% 43% luxe (2-onder-1-kap, vrijstaand) 14% 29% 45% 67% 63% 39% woning op verdieping zonder lift 10% 7% 4% 1% 2% 6% woning met lift of begane grond 20% 17% 10% 3% 5% 12% 1 of 2 kamers 8% 4% 3% 2% 2% 4% 3 kamers 16% 16% 8% 3% 4% 10% 4 of meer kamers 6% 4% 3% 1% 1% 3% 3 of minder kamers 7% 12% 6% 10% 10% 8% 4 kamers 24% 27% 25% 27% 25% 25% 5 of meer kamers 39% 38% 56% 59% 59% 49% tot 25 m 2 8% 6% 4% 2% 3% 5% 25 tot 50 m 2 19% 15% 9% 3% 4% 11% 50 m 2 of meer 4% 3% 2% 1% 1% 2% tot 25 m 2 12% 15% 9% 14% 15% 12% 25 tot 50 m 2 47% 49% 56% 61% 60% 54% 50 m 2 of meer 11% 13% 20% 18% 17% 16% 15

18 Nultredenwoning In verband met de vergrijzing is het belangrijk om te weten welk deel van de woningvoorraad toegankelijk is voor mindervaliden. Een maat hiervoor is de vraag of de primaire woonvertrekken (de woonkamer, keuken en minimaal één slaapkamer) en de voordeur zonder trap zijn te bereiken. Men spreekt dan over een nultredenwoning. Eenderde van de woningvoorraad is te typeren als een nultredenwoning. Opvallend is dat het aandeel in de beide steden, waar relatief veel appartementen zijn, en in het landelijk gebied bijna niet verschilt. In het landelijk gebied is de eengezinswoning relatief vaak een nultredenwoning. Het aandeel nultredenwoningen in het stedelijk gebied blijft wat achter. Nultredenwoningen in Zuidoost-Brabant Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen Peelgemeenten totaal eengezins appartement in aantal % van alle eengezinswoningen 26% 26% 23% 35% 31% 27% % van alle woningen 18% 20% 20% 33% 28% 22% in aantal % van alle appartementen 52% 52% 57% 69% 71% 55% % van alle woningen 16% 12% 8% 4% 6% 10% totaal in aantal % van alle woningen 32% 32% 28% 37% 34% 33% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Bedrijfswoningen in bedrijf Gezien het gering aantal respondenten dat heeft aangegeven in een bedrijfswoning te wonen, is het slechts in beperkte mate mogelijk uitspraken over deze woningen te doen. Driekwart van de bedrijven bij de bedrijfswoningen wordt op dit moment daadwerkelijk als bedrijf gebruikt. Dit aandeel verschilt niet sterk per subregio. Tabel Bedrijfswoningen in Zuidoost-Brabant Stedelijk gebied (incl. Eindhoven en Helmond) De Kempen Peelgemeenten totaal in bedrijf 73% 70% 72% 74% niet in bedrijf 27% 30% 28% 26% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Enkele karakteristieken bevolking anno 2011 In deze paragraaf volgen nog enkele karakteristieken van de bevolking in Zuidoost-Brabant anno Daarbij wordt ingegaan op de inkomens van de huishoudens en de gemeenten waar zij werken Inkomens Om te kijken naar de inkomensopbouw in de (sub)regio is gebruik gemaakt van de volgende methodiek: de huishoudens worden op basis van de hoogte van hun inkomen in, qua omvang, tien gelijke groepen verdeeld. Vervolgens worden deze grenzen gehanteerd om (sub)regionaal de opbouw te bepalen. Oftewel een percentage lager dan 10 in een bepaalde inkomensgroep betekent dat deze groep minder frequent in de regio voorkomt, een getal boven de 10 betekent dat deze vaker dan gemiddeld in Nederland voorkomt. De steden hebben verhoudingsgewijs wat meer lagere inkomens, 16

19 ook als de studenten buiten beschouwing worden gelaten. In de Randgemeenten, de Peelgemeenten en de Kempengemeenten komen de hogere inkomens groepen wat vaker voor dan gemiddeld in Nederland. Door de tijd heen verandert de inkomensopbouw ten opzichte van het landelijke nauwelijks. Inkomensopbouw van de huishoudens in Zuidoost-Brabant (grenzen o.b.v. belastbaar inkomen 2009, exclusief studenten) exclusief studenten Eindhoven Helmond Stedelijk gebied Peelgemeenten De Kempen % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Minder dan Meer dan Bron: CBS-Statline, november 2011 Deze inkomensopbouw vertaalt zich ook in de lagere gemiddelde inkomens in de steden. De huishoudens in de Kempengemeenten hebben gemiddeld gezien het hoogste inkomen. Inkomensopbouw van de huishoudens in Zuidoost-Brabant (op basis van belastbaar inkomen 2009; exclusief studenten)* Eindhoven Helmond totaal Zuidoost-Brabant Peelgemeenten gemiddeld mediaan Stedelijk gebied De Kempen Bron: CBS-Statline, november 2011; * mediaan = 50% van de huishoudens hebben een inkomen boven deze grens. Als gevolg van Europese regelgeving moeten corporaties minstens 90% van hun vrijkomende woningen (inclusief nieuwbouw) met een huurprijs van 652,52 per maand (de huurtoeslaggrens) toewijzen aan huishoudens met een gezamenlijk inkomen tot per jaar (prijspeil 2011). Daarnaast is de regering van plan de huren van huurders met een inkomen boven de euro in een sociale huurwoning (huurprijs onder huurtoeslaggrens) sterker te laten stijgen dan voor huishoudens met een inkomen onder deze grens. Dit plan moet echter nog aangenomen worden. Gezien deze ontwikkelingen is het interessant om naar de omvang van deze beide doelgroepen te kijken. Ruim eenderde van de huishoudens in een zelfstandige woning heeft een inkomen tot euro. Een kwart van de huishoudens heeft een inkomen tussen de en euro. De overige huishoudens hebben een hoger inkomen. In de beide steden ligt het aandeel huishoudens met een inkomen tot euro wat hoger. Vooral in het stedelijk gebied is het aandeel huishoudens met een inkomen boven de euro hoger dan gemiddeld in de regio. 17

20 Huishoudens in woningen met een inkomen tot euro, tot euro en daarboven Eindhoven Helmond overig stedelijk gebied De Kempen tot euro euro of meer Peelgemeenten totaal Zuidoost-Brabant % 20% 40% 60% 80% 100% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Werkgemeente Bijna drie op de vijf inwoners van Eindhoven die werken, doen dat in de eigen gemeente. In alle andere gemeenten ligt dit aandeel lager. In de Randgemeenten is dit met 43% het laagst. Verder valt op dat vanuit alle subregio s rond de 20% van de werkenden buiten Zuidoost-Brabant werkt of een wisselende werkgemeente heeft. Eindhoven trekt uit alle subregio s werkenden aan. Helmond heeft met name voor de inwoners van de Peelregio een werkfunctie. Relatief gezien werken er weinig Eindhovenaren in Helmond. Als we kijken naar het aantal banen in Helmond en hoeveel daarvan vervuld worden door Eindhovenaren dan is dit wel een behoorlijk aandeel op de Helmondse arbeidsmarkt. Inwoners van de Kempen werken slechts in beperkte mate in Helmond of de Peelgemeenten. Wat vice versa voor de inwoners van de Peelgemeenten en Helmond ook geldt. De inwoners van deze gemeenten werken nauwelijks in de Kempengemeenten. Werkenden uit de Randgemeenten werken, naast de eigen subregio, vooral in Eindhoven en buiten de regio. Zij werken relatief weinig in de andere subregio s. Woon-werkpendel tussen de subregio s in percentages 18

21 Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant

22 20

23 3. Wie woont waar? In dit hoofdstuk gaan we in op de vraag wie waar woont. Daarbij wordt gekeken naar welke huishoudens in koop- en huurwoningen wonen en in welk type woning. Er wordt ingezoomd op de doelgroep van beleid. Waar wonen huishoudens die gezien hun inkomen recht hebben op huurtoeslag en waar woont de secundaire doelgroep?, zijn vragen die beantwoord worden. Tot slot wordt gekeken naar de huishoudens waar minimaal een van de partners fysiek beperkt is. Wonen zij passend in de zin dat zij in nultredenwoningen wonen? 3.1. Welke huishoudens in welk woningtype? Alleenstaanden wonen iets meer in een huurwoning dan in een koopwoning. Gezinnen met kinderen wonen het meest in een eengezinskoopwoning. Ook paren zonder kinderen wonen relatief meer in een eengezinskoopwoning. Eenoudergezinnen wonen relatief meer in een eengezinshuurwoning. Het merendeel van de jongeren (tot 30 jaar) en ouderen (75-plussers) woont in een huurwoning. Dit betreft dan zowel appartementen als eengezinswoningen. De jarigen (vaak paren met kinderen) wonen het meest in een eengezinskoopwoning. Wie woont waar? alleenstaand paar zonder kind eengezinskoopwoning meergezinskoopwoning paar met kind eengezinshuurwoning meergezinshuurwoning eenoudergezin % 20% 40% 60% 80% 100% tot 30 jaar jaar jaar jaar eengezinskoopwoning meergezinskoopwoning eengezinshuurwoning jaar meergezinshuurwoning 75 jaar e.o % 20% 40% 60% 80% 100% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant Doelgroep op basis van inkomens Afhankelijk van de huishoudensamenstelling, het inkomen, het vermogen en de huurprijs kan men recht hebben op huurtoeslag. De groep die op basis van het inkomen (en vermogen) recht heeft op huurtoeslag noemt men wel de primaire doelgroep of de doelgroep van beleid. 21

24 In 2011 worden de volgende inkomensgrenzen voor huurtoeslag gehanteerd: alleenstaand meerpersoonshuishouden jonger dan 65 jaar jaar of ouder jonger dan 65 jaar jaar of ouder Bron: Ministerie van BZK, MG Aangezien in de enquête niet gevraagd is naar het vermogen, kan bij het bepalen van de omvang van de doelgroep van beleid hiermee geen rekening worden gehouden. Eenderde van de huishoudens die qua inkomen potentieel recht heeft op huursubsidie, woont in een koopwoning. In de Randgemeenten en de landelijke regio s ligt dit aandeel hoger dan in de beide steden. De opbouw van de woningvoorraad speelt daarbij een rol. In het verleden werd er over scheef wonen gesproken als huishoudens die geen recht hebben op huurtoeslag in een goedkope of middeldure huurwoning wonen of als huishoudens die potentieel wel recht hebben, in een huurwoning boven de aftoppingsgrens van drie of meer personen wonen. Nu wordt het soms gestimuleerd dat huishoudens met een hoger inkomen in bepaalde buurten blijven wonen om bijvoorbeeld de leefbaarheid positief te beïnvloeden. De meeste huishoudens die potentieel recht hebben op huurtoeslag in een huurwoning, wonen qua huurprijs passend. Oftewel, de huurprijs past bij hun inkomen. Huisvesting van de doelgroep volgens huur(toeslag)beleid (groen = scheefwonen gezien inkomen en hoogte huur) kwaliteitskortingsgrens aftoppingsgrens 1-2 pers.huishoudens aftoppingsgrens 3 of meer personen huurtoeslaggrens boven huurtoeslaggrens koopwoning kwaliteitskortingsgrens aftoppingsgrens 1-2 pers.huishoudens aftoppingsgrens 3 of meer personen huurtoeslaggrens boven huurtoeslaggrens koopwoning totaal Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen gemeenten Peelgemeenten Totaal potentieel recht % 38% 7% 7% 5% 20% 100% geen recht % 19% 4% 6% 5% 62% 100% potentieel recht % 46% 4% 8% 2% 22% 100% geen recht % 15% 2% 4% 6% 70% 100% potentieel recht % 35% 7% 5% 4% 41% 100% geen recht % 9% 2% 3% 4% 80% 100% potentieel recht % 29% 4% 2% 1% 57% 100% geen recht % 7% 2% 1% 2% 87% 100% potentieel recht % 36% 4% 4% 2% 43% 100% geen recht % 9% 2% 2% 3% 82% 100% potentieel recht % 37% 6% 6% 3% 33% 100% geen recht % 12% 3% 4% 4% 75% 100% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 Kijken we naar de gevolgen van Europese regelgeving dan is de inkomensgrens van euro van belang. Zoals eerder gezegd moet minstens 90% van de voorraad aan deze doelgroep worden toegewezen. Daarnaast is de regering van plan om de huren van huishoudens met een inkomen boven de euro in een woning met een huur tot de huurtoeslaggrens sneller te laten stijgen. In de hele regio treft dit een kleine huishoudens. Dit is 7% van de huishoudens met een inkomen boven de euro. In Eindhoven ligt dit aandeel iets hoger dan in de andere delen van de regio. 22

25 Huisvesting van de doelgroep volgens de grenzen van de Europese regelgeving (blauw inkomen en huur sluit aan) Huur Koop Huur Koop Inkomen: goedkoop middelduur duur goedkoop tot tot % 47% 12% 9% 10% 3% middelduur ` duur (vanaf goedkoop middelduur duur goedkoop tot middelduur ` duur (vanaf Eindhoven Helmond Randge meenten Peelgem eenten De Kempen Totaal % 28% 17% 15% 28% 8% > % 10% 7% 8% 42% 31% tot % 49% 11% 11% 10% 3% % 26% 13% 13% 34% 9% > % 6% 7% 10% 44% 32% tot % 39% 9% 9% 23% 11% % 17% 10% 8% 42% 20% > % 4% 5% 4% 39% 47% tot % 33% 4% 6% 31% 20% % 11% 5% 5% 40% 38% > % 3% 3% 3% 34% 57% tot % 39% 6% 5% 23% 16% % 15% 5% 6% 43% 29% > % 4% 4% 2% 38% 50% tot % 43% 9% 8% 18% 9% % 21% 11% 10% 36% 18% > % 6% 5% 5% 40% 43% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 Huishoudens die tot de doelgroep gerekend kunnen worden zijn wat vaker 55 jaar en ouder. Huishoudens met inkomens boven de euro zijn relatief vaak tussen de jaar. Daarmee samenhangend zijn huishoudens met lagere inkomens wat vaker alleenstaand. Huishoudens met hogere inkomens bestaan wat vaker uit een gezin met kinderen. Hoe ziet de doelgroep er uit? recht op huurtoeslag tot > recht op huurtoeslag tot > tot 30 jaar % 10% 8% 7% jaar % 19% 22% 31% jaar % 16% 20% 27% leeftijd huishouden samenstellin g jaar % 18% 19% 17% jaar % 21% 20% 12% 75 jaar e.o % 16% 10% 6% alleenstaand % 55% 26% 10% paar zonder kinderen % 25% 41% 40% paar met kind % 10% 28% 48% eenoudergezin % 10% 5% 2% totaal % 100% 100% 100% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant

26 3.3. Waar wonen de mensen met fysieke beperkingen? Op basis van de vraag of men (of zijn/haar partner) minimaal tien minuten kan lopen zonder hulpmiddelen (zoals stokken of rollator) is bepaald hoeveel huishoudens fysiek beperkt genoemd kunnen worden. In zo n 12% van de huishoudens woont minimaal 1 persoon die fysiek beperkt is. Dit verschilt niet sterk tussen de subregio s. Van de fysiek beperkte huishoudens woont de helft in een gelijkvloerse woning. Dit gelijkvloers wil zeggen dat de voordeur, de woonkamer, de keuken en minimaal 1 slaapkamer zonder trap te bereiken is. In het stedelijk gebied wonen de fysiek beperkte huishoudens relatief wat minder vaak gelijkvloers. Woonsituatie van huishoudens waarvan minimaal 1 persoon fysiek beperkt is Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen Peelgemeenten totaal eengezins appartement gelijkvloers 22% 31% 25% 48% 36% 29% niet gelijkvloers 41% 32% 50% 42% 46% 43% gelijkvloers 26% 24% 19% 9% 14% 20% niet gelijkvloers 12% 12% 6% 2% 3% 8% gelijkvloers 48% 56% 44% 56% 50% 49% totaal niet gelijkvloers 52% 44% 56% 44% 50% 51% % slecht ter been van alle 13% 16% 12% 11% 12% 12% huishoudens Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2011 Aan de huishoudens van 54 jaar en ouder is een aantal situaties voorgelegd die te maken hebben met ouder worden en de mogelijke fysieke achteruitgang. Uit voorzorg verhuizen en nooit verhuizen zijn de twee opties die het vaakst worden aangekruist bij een achteruitgaande/slechtere gezondheid. Een beperkt aantal huishoudens van 54 jaar en ouder geeft aan van plan te zijn de eigen woning binnen een aantal jaar te verkopen om het geld aan andere dingen te kunnen besteden. Welke situatie is van toepassing op huishoudens met minimaal 1 persoon van 54 jaar of ouder? (meerdere antwoorden mogelijk) Eindhoven Helmond Randgemeenten De Kempen Peelgemeenten totaal Slecht ter been Als mijn gezondheid of die van mijn partner (verder) achteruitgaat, ga ik verhuizen. 33% 30% 31% 32% 29% 31% 36% Ik ga mijn woning binnen een aantal jaren verkopen, zodat ik het geld aan andere dingen kan besteden. 7% 7% 7% 7% 7% 7% 5% Als het onderhoud van de tuin mij teveel wordt, wil ik geen tuin meer. 13% 10% 14% 13% 13% 13% 16% Als het onderhoud van de tuin mij teveel wordt, wil ik een kleinere tuin. 8% 7% 12% 15% 15% 11% 10% De woning is voor mijn gevoel te groot. 11% 9% 10% 12% 11% 11% 12% Ik ga binnen een aantal jaar verhuizen uit voorzorg voor het geval mijn gezondheid (of die van mijn partner) achteruitgaat. 16% 13% 13% 13% 13% 14% 17% Ik ga "nooit" verhuizen, indien nodig pas ik het huis aan. 25% 25% 31% 28% 31% 28% 27% Geen van bovenstaande situaties. 30% 34% 26% 25% 27% 28% 28% Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant

27 4. Gerealiseerde verhuisbewegingen In dit hoofdstuk gaan we in op de verhuisbewegingen die in de afgelopen periode gerealiseerd zijn. Naast het aantal verhuisbewegingen wordt ook gekeken naar de kwaliteitssprong die huishoudens door hun verhuizing gerealiseerd hebben Hoeveel verhuisbewegingen in Zuidoost-Brabant? Met uitzondering van de Kempengemeenten loopt in alle gemeenten het aantal verhuizingen binnen de gemeentegrens in de periode duidelijk terug. Men verhuist dus minder vaak binnen de eigen gemeente. Ook het totaal aantal verhuizingen loopt terug (komt tot uiting in de verhuismobiliteit). Aantal binnenverhuizingen en de verhuismobiliteit Aantal binnenverhuizingen Verhuismobiliteit Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal Zuidoost-Brabant Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal Zuidoost-Brabant Bron: CBS-Statline, november 2011 Aantal binnenverhuizingen en de verhuismobiliteit per inwoners Binnenverhuizingen per inwoners Binnenlands migratie per inwoners Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal Zuidoost-Brabant Eindhoven 1,3-0,3-1,3-0,2 0,7 Helmond -4,4 0,1 3,1 3,3-1,3 Randgemeenten -0,5-3,8-0,7-4,6-2,5 Peelgemeenten -1,6-1,3-1,7-1,9-1,3 Kempengemeenten -4,0-3,1-0,0-1,3-0,5 Totaal Zuidoost-Brabant 0,1 0,1 0,2-0,2-0,0 Bron: CBS-Statline, november Migratie binnen Zuidoost-Brabant? Het patroon van migratie tussen de subregio s laat over de jaren heen een stabiel beeld zien. Zo kent Eindhoven de grootste uitwisseling met het Stedelijk gebied. Inwoners die zich in Helmond vestigen vanuit de regio komen uit de Peelgemeenten, Eindhoven en de Randgemeenten. Zowel voor Helmond als de Peelgemeenten geldt dat er nauwelijks uitwisseling is met inwoners uit de gemeenten in de Kempen. De Kempen heeft enige uitwisseling met het Stedelijk gebied en Helmond. Het aantal verhuisbewegingen binnen de regio lag in de jaren gemiddeld zo n tot hoger dan in de periode Verhuismobiliteit: Cijfer dat de mobiliteit van binnenlandse verhuizingen in een bepaalde regio (gemeente, provincie, landsdeel) weergeeft. De verhuismobiliteit van een regio wordt berekend als het totaal van de binnen gemeenten verhuisde personen in de regio plus de halve som van de tussen gemeenten verhuisde personen (vestigers plus vertrekkers) in de regio. 25

28 Migratie tussen de subregio s gemiddeld per jaar in 2009 en 2010 gevestigd in: vertrokken uit: Eindhoven Helmond Stedelijk Peelgemeenten gebied de Kempen Totaal Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten De Kempen Eindhoven 0% 14% 63% 14% 9% 100% Helmond 34% 0% 24% 41% 1% 100% Randgemeenten 71% 10% 0% 8% 10% 100% Peelgemeenten 31% 40% 26% 0% 3% 100% De Kempen 37% 5% 52% 6% 0% 100% Bron: CBS-Statline, november Verhuizingen tussen Zuidoost-Brabant en het buitenland? In de jaren kende Zuidoost-Brabant een negatief migratiesaldo met het buitenland. In 2008 veranderde dit en ontstond vanaf 2008 een positief migratiesaldo. In aantal zijn meer mensen vanuit het buitenland in Eindhoven komen wonen, dan er naar het buitenland vertrokken. De Peelgemeenten kennen naar verhouding een hoog positief migratiesaldo. De ontwikkelingen zijn mede te verklaren door de Europese regelgeving qua vestiging en vertrek en de toetreding van de Midden- en Oosteuropese landen tot de EU. Buitenlandsmigratiesaldo Eindhoven Helmond Randgemeenten Peelgemeenten Kempengemeenten Totaal Zuidoost-Brabant Bron: CBS-Statline, november 2011 slechts op gemeenteniveau en daarmee op subregionaalniveau tot 2009 beschikbaar Buitenlandsmigratiesaldo naar geboorteland geboorteland totaal Afrika Marokko Amerika totaal Azië totaal Europa Bron: CBS-Statline, november 2011 totaal Nederland EU-excl. NL Turkije overig EU Wie verhuizen binnen Zuidoost-Brabant? Sinds 2006 loopt het aandeel gezinnen dat verhuist terug. 26

29 % gezinnen in de verhuisde huishoudens in % 60% 50% 40% 30% 20% 10% Eindhoven Helmond Stedelijk gebied Peelgemeenten Kempen totaal Zuidoost-Brabant 0% Bron: CBS-Statline, november 2011 Het is niet verwonderlijk dat vrijwel alle huishoudens tot 30 jaar in de afgelopen vijf jaar zijn verhuisd. Dit betreft namelijk vooral de starters op de woningmarkt. Ook huishoudens in de leeftijd tussen jaar verhuizen relatief vaak. Huishoudens van jaar verhuizen relatief het minst vaak. Huishoudens die potentieel recht hebben op huurtoeslag, verhuizen net iets vaker dan huishoudens die dat niet hebben. Ook huishoudens met een lager inkomen verhuizen wat vaker dan huishoudens met een hoger inkomen. Eenoudergezinnen en alleenstaanden zijn relatief vaak in het afgelopen vijf jaar verhuisd. % binnen de betreffende groep dat in de afgelopen 5 jaar verhuisde leeftijd huishouden inkomen huishouden type fysieke conditie tot 30 jaar jaar jaar jaar jaar 75 jaar e.o. potentieel geen recht op huurtoeslag potentieel recht op huurtoeslag tot euro euro of meer alleenstaand paar zonder kind paar met kind eenoudergezin goed ter been slecht ter been Korter dan 2 jaar 2 t/m 5 jaar huurtoeslag totaal Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100 % 27

30 4.5. Gerealiseerde verhuizing naar kwaliteiten Verhuisbewegingen die het vaakst voorkomen, zijn van een koopwoning naar een koopwoning en van een huurwoning naar een huurwoning. Er wordt minder vaak van een koop- naar een huurwoning of van een huur- naar een koopwoning verhuisd. In de periode vóór 2007 zien we dat er minder verhuizingen hebben plaatsgevonden. Uitzondering hierop is het aantal verhuizingen van een koopnaar een huurwoning. De meeste huishoudens verhuisden van een koop- naar een koopwoning, gevolgd door van een huur- naar een huurwoning. Vorige en huidige eigendomsvorm in aantal huishoudens van koop naar huur van koop naar koop van huur naar koop van huur naar huur Bron: Woonbehoeftenonderzoek Zuidoost-Brabant 2007, 2011 Binnen de regio zijn wel verschillen te zien. In Eindhoven, als studentenstad, wonen relatief veel mensen een onzelfstandige woning. Zij komen ook vaak vanuit een onzelfstandige situatie (wooneenheid of van ouders). Laten we Eindhoven buiten beschouwing, dan komen mensen vanuit een onzelfstandige woonsituatie vrijwel even vaak in een koop- als een huurwoning terecht. In Helmond is dit iets vaker in een huurwoning, in de Kempengemeenten wat vaker in een koopwoning. Verder valt op dat in Helmond relatief vaak van huur naar huur wordt verhuisd. De opbouw van de voorraad (relatief veel huur en weinig onzelfstandige eenheden) kan hierbij een verklaring zijn. 28