MARTIN LUTHER KING MEMORIAL DAY

Transcriptie

1 19 januari 2004

2 I have a dream Martin Luther King Jr. houdt op 28 augustus 1963 een speech met deze titel, op de trappen van het Lincoln Memorial in Washington. 4 april 1968 overlijdt King aan schotwonden. Hij wordt 39 jaar. President Ronald Reagan verklaart in 1986 dat Martin Luther King een gedenkdag waardig is, de Martin Luther King Memorial Day. Deze dag zal op de derde maandag in januari gevierd worden. In deze lesbrief krijgen leerlingen antwoord op de volgende vragen: Wie is Martin Luther King Jr. en wat is zijn rol in de geschiedenis? Waarom wordt hij met een nationale feestdag herdacht? Doelgroep Leerlingen van de basisvorming (13-15 jaar) Vakken en kerndoelen Geschiedenis en staatsinrichting: De leerlingen kunnen zich een weloverwogen beeld vormen van historische gegevens (3) De leerlingen kunnen ten aanzien van een gegeven of door hen zelf gestelde vraag een eigen standpunt weergeven en beargumenteren (5) Aardrijkskunde: Bijdrage aan de algemene onderwijsdoelen: Het op een relatief hoog abstractieniveau hanteren van informatie uit verschillende bronnen: verzamelen (opzoeken en selecteren), ordenen (rangschikken en bewerken), analyseren (vergelijken en interpreteren) en beoordelen (2.3 en 3.1) Het leren bepalen van een eigen standpunt op basis van argumenten (3.7) Het leren reflecteren op de toekomst (6) STICHTING KENNISNET / CMO INTRODUCTIE - II

3 Doelstellingen De leerling weet wie Martin Luther King was en wat zijn rol in de geschiedenis is geweest De leerling weet waarom Martin Luther King met een nationale feestdag in Amerika wordt herdacht De leerling kan zich een beeld vormen van de situatie ten tijde van zijn beroemde I have a dream-speech vergeleken met de situatie in Amerika nu Dank Met dank aan het Martin Luther King Centre voor zijn medewerking en adviezen. STICHTING KENNISNET / CMO INTRODUCTIE - III

4 STICHTING KENNISNET/ CMO WERKBLADEN - 1

5 Wie was Martin Luther King? In 1986 verklaart president Ronald Reagan dat de derde maandag in januari voortaan een nationale feestdag is, ter ere van Martin Luther King Jr. Scholen, kantoren en officiële gebouwen zijn gesloten. In verschillende steden in Amerika zijn activiteiten om Martin Luther King Jr. te herdenken. Wie was Martin Luther King precies? Martin Luther King Jr. wordt op 15 januari 1929 in Atlanta in Amerika geboren. Hij krijgt Jr. van Junior achter zijn naam. Zijn vader heet namelijk ook Martin Luther. Die vader is predikant. Van zijn vader krijgt hij mee dat racisme onrechtvaardig is en dat alle mensen gelijk zijn. Martin Luther King Jr. schrijft al op zijn zeventiende in een ingezonden stuk in een plaatselijke krant: Zwarten hebben recht op dezelfde grondrechten en kansen als elke Amerikaanse burger. Net als zijn vader wordt Martin Junior predikant. Op 18 juni 1953 trouwt hij met Coretta Scott; ze zullen vier kinderen krijgen. Het jaar daarna wordt hij predikant in Montgomery in de Amerikaanse staat Alabama. Op 5 december 1955 is er een massabijeenkomst in Montgomery, vanwege een busboycot. Er wordt een comité Ter Verbetering van Montgomery opgericht. Martin Luther King is voorzitter van dat comité. Het is zijn eerste actie voor de burgerrechtenbeweging. Niet iedereen is daar even blij mee. King krijgt dreigtelefoontjes. Zijn huis wordt door een bom vernield. In 1957 staat Martin Luther King voor de eerste keer op de omslag van het landelijke blad Time. King geniet landelijke bekendheid: hij ontmoet vice-president Nixon en in 1958 president Eisenhower. Die bekendheid heeft ook schaduwkanten: hij wordt neergestoken in New York. Hij gaat er een maand tussenuit; naar India. Het geweldloze verzet van Ghandi boeit hem. In 1961 ontmoet King president Kennedy. Hij raadt Kennedy dringend aan maatregelen te nemen tegen de rassenscheiding. In dat zelfde jaar wordt King met meer dan 200 andere demonstranten gearresteerd. Een jaar later gebeurt dat weer. 28 augustus 1963 lopen meer dan demonstranten met King mee in de Mars naar Washington. King houdt zijn I had a dream -speech. In 1964 krijgt King de Nobelprijs voor de Vrede. King op het balkon van het hotel in Memphis, vlak voor zijn dood Er volgen meer marsen voor gelijke rechten. Martin Luther King spreekt zich uit tegen de oorlog in Vietnam. Dat wordt hem niet in dank afgenomen. In 1967 eist hij dat Amerika nieuwe initiatieven ontplooit om de Vietnamoorlog te beëindigen. Een van de demonstraties, in 1968 in Memphis, loopt uit op geweld. Martin Luther King wordt door de organisatoren in veiligheid gebracht, maar keert een paar dagen later in Memphis terug. Hij wil alsnog een vreedzame mars leiden. Hij houdt zijn speech: Ik ben op bergtop geweest. De dag erna, op 4 april wordt King op het balkon van zijn motel in Memphis doodgeschoten. Op 9 april is hij in Atlanta begraven. 1. De dood van King is een enorme klap voor de burgerrechtenbeweging. Leg uit waarom. 2. Er wordt niet zo maar een gedenkdag naar je genoemd; er is bijvoorbeeld geen Kennedy- of Eisenhower-gedenkdag, ofschoon ook hun dood Amerika diep heeft geraakt. Wat kan de reden zijn dat King wel een nationale gedenkdag heeft gekregen en die andere twee prominente Amerikanen niet? Praat hierover in je groep. STICHTING KENNISNET/ CMO WERKBLADEN - 2

6 Het Amerika van Martin Luther King Een mensenrechtenactivist komt niet van het ene moment op het andere in actie. Er moet een aanleiding voor zijn. In 1963 organiseerde Martin Luther King Jr. de Mars naar Washington. Wat gaat daaraan vooraf? In 1954 zijn scholen in Amerika streng gescheiden. Er zijn scholen voor blanke kinderen en scholen voor zwarte kinderen. De burgerrechtenbeweging die de ongelijkheid in de behandeling van blanken en zwarten wil opheffen, spant het ene proces na het andere aan. Uiteindelijk doet het Hoge Gerechtshof van de Verenigde Staten in 1954 een uitspraak. Rassenscheiding op openbare scholen is tegen de Amerikaanse grondwet. Tegen deze uitspraak is geen beroep mogelijk, omdat het Hoge Gerechtshof het allerhoogste juridische orgaan is. Ofschoon het openbaar onderwijs niet meer gescheiden mag zijn, is dat in andere vormen van het openbare leven nog toegestaan. In het openbaar vervoer bijvoorbeeld. Bussen hebben aparte zitplaatsen voor blanken en zwarten. Zwarten moeten achterin zitten en moeten zonodig voor blanken opstaan. Mevrouw Rosa Parks weigert op 1 december 1955 haar plaats af te staan aan een blanke passagier. Ze wordt gearresteerd. Ze is niet de eerste die voor dit vergrijp gearresteerd wordt, maar wel de eerste bekende persoonlijkheid in de stad Montgomery in de staat Alabama. Ze werkt immers voor de Nationale Vereniging voor de Verbetering van de Positie van Gekleurde Mensen (National Association for the Advancement of Colored People). Martin Luther King Jr. roept op tot een boycot van het busbedrijf. Die boycot zal meer dan een jaar duren. Het Hoge Gerechtshof verklaart na 381 dagen dat de wetten van de staat Alabama die deze vorm van apartheid toestaan, tegen de grondwet zijn. Ze zijn dus niet rechtsgeldig. De dag na deze uitspraak zit King, samen met een blanke collega-dominee, voor in de bus. Ook Birmingham is een stad in de staat Alabama. In 1963 wonen er veel blanken. Op 3 mei van dat jaar houden zwarte kinderen er een demonstratie. Ze zingen het lied: we shall overcome. Dat betekent: ooit zullen we vrij zijn. Uiteindelijk krijgen brandweermensen van de burgemeester de opdracht om de demonstratie met water uit elkaar te spuiten. Er worden ook honden tegen de kinderen opgehitst. Er is veel belangstelling van de media voor het protest van de zwarte kinderen. De beelden hiervan gaan de hele wereld over. 1. De uitspraak van het Hoge Gerechtshof dat openbare scholen voor iedereen toegankelijk moeten zijn, heeft een aantal consequenties. Bedenk met jouw groep drie gevolgen van deze uitspraak. 2. De actie van mevrouw Parks vergt veel persoonlijke moed. Schijf hier een artikel over voor de schoolkrant. Vermeld waarom je denkt dat ze hiertoe gekomen is. 3. Omdat er een televisieploeg aanwezig is, ziet de hele wereld wat er met de protesterende zwarte kinderen gebeurt. Wat denk je dat het effect is van deze televisieopnames? 4. De busboycot in Montgomery is een manier van geweldloos verzet. Ook tegenwoordig wordt er op verschillend manieren zonder geweld geprotesteerd tegen misstanden. Kun je een paar manieren noemen? STICHTING KENNISNET/ CMO WERKBLADEN - 3

7 De beroemde speech 28 augustus 1963 houdt Martin Luther King Jr. zijn beroemde speech, na de Mars op Washington. Hij houdt de speech aan de voeten van het Lincolnmonument in Washington. De speech begint als volgt: De Mars op Washinghton Ik heb een droom. Vijf maal twintig jaar geleden ondertekende een voornaam Amerikaan, in wiens symbolische schaduw wij staan, de Emancipatie-Proclamatie. Deze gewichtige verordening kwam als een groots oplichtend baken van hoop voor miljoenen negerslaven die in de vlammen van vernietigend onrecht verzengd waren geweest. Hij kwam als een vreugdevolle zonsopgang om de lange nacht van gevangenschap te beëindigen. Maar een honderdtal jaren later moeten wij het tragisch feit onder ogen zien dat de neger nog steeds niet vrij is. Een honderdtal jaren later is het leven van de neger nog steeds jammerlijk verlamd door de boeien van segregatie en de ketenen van discriminatie. Een honderdtal jaren later leeft de neger op een eenzaam eiland van armoede temidden van een onmetelijke oceaan van materiele welvaart. Een honderdtal jaren later kwijnt de neger nog steeds in de hoeken van de Amerikaanse samenleving en wordt hij er zich bewust van een banneling te zijn in zijn eigen land. Wij zijn hier vandaag dus gekomen om een schrikbarende toestand aan de kaak te stellen. 1. Martin Luther King Jr. is dominee en gewend om te preken. Hij gebruikt in deze speech dan ook geen spreektaal. Vertaal dit fragment in je eigen woorden. "It may be true that the law cannot make a man love me, but it can keep him from lynching me, and I think that's pretty important." Martin Luther King Jr. Honderden mensen hebben afgelopen maandag een protestmars gehouden tegen het doodschieten van een zwarte teenager door de politie van Riverside. De jonge vrouw zat vanwege een lekke band in haar auto en werd twaalf keer door een kogel geraakt. Familieleden van de vrouw eisen een onderzoek door de overheid. Bron: Associated Press, december 1998 Mensenrechtenactivisten hebben donderdag om een spoedbespreking in het Witte Huis gevraagd over wat zij noemen het buitensporige, rassengerelateerde politiegeweld in New York en Californië. Bron: CNN, 25 februari 1999 De Amerikaanse president George W. Bush heeft de 46-jarige zwarte mevrouw Condoleezza Rice benoemd tot adviseur voor de nationale veiligheid. Bron: Volkskrant, december Wat bedoelt Martin Luther King met het citaat? 3. Bovenstaande bronnen vermelden enkele gebeurtenissen in Amerika. Als Martin Luther King Jr. nu nog leefde, zou hij dan van zijn oude dag genieten? Of nog actief zijn voor de burgerrechtenbeweging? Zet je gedachten kort op papier. STICHTING KENNISNET/ CMO WERKBLADEN - 4

8 STICHTING KENNISNET/ CMO HANDLEIDING - 1

9 Wie was Martin Luther King? Werkblad 2 geeft een introductie op het leven Martin Luther King. De opdrachten kunnen het beste klassikaal of in groepjes worden uitgevoerd. 1. U kunt uw leerlingen wijzen op het vacuüm dat is ontstaan is na de moord op Martin Luther King. King was een begenadigd spreker en een charismatische persoonlijkheid. Zo iemand is niet een twee drie opnieuw te vinden. 2. U kunt uw leerlingen, wanneer ze moeilijk op ideeën komen, de volgende suggesties aan de hand doen: Amerika is schatplichtig aan King, hij heeft het zwarte bevolkingsdeel een stem gegeven, waar ook het blanke bevolkingdeel moeilijk om heen kan. Amerika had tot 1986 geen zwarte icon. King heeft steeds geprotesteerd tegen de Amerikaanse inmenging in Vietnam. Dat is hem niet in dank afgenomen door het merendeel van het blanke volksdeel. Pas jaren later heeft ook deze partij vraagtekens gezet achter de Vietnamoorlog. Je kunt zeggen dat het instellen van Martin Luther King Jr. Memorial Day een postuum excuus aan King is. Naast min of meer politiek leider van een groot deel van de zwarte bevolking was King ook religieus leider. Ook dat maakt hem belangrijk. Het Amerika van Martin Luther King Op werkblad 3 kijken we naar het Amerika ten tijde van Martin Luther King: een Amerika dat gesegregeerd is, maar waar de zwarte bevolking de rassenscheiding niet meer accepteert en (op geweldloze manier) in verzet komt. De opdrachten van dit werkblad kunnen het beste individueel of in kleine groepjes gemaakt worden. 1a. Niet alleen het lager, maar ook het middelbaar en hoger onderwijs moesten nu toegankelijk zijn voor zowel blank als zwart. 1b. Er kon ook niet meer gediscrimineerd worden bij de benoeming van docenten aan openbare scholen. 1c. Zwarte sollicitanten konden op grond van hun opleiding niet meer gediscrimineerd worden. Ook beroepen die voorheen alleen door blanken uitgeoefend (mochten) worden stonden nu voor zwarten open. 2. U kunt uw leerlingen voor het schoolartikel de volgende suggestie aan de hand doen: hoe zou, bijvoorbeeld, een ooggetuigenverslag eruit kunnen zien? Of een proces-verbaal dat de agenten hebben opgemaakt? Veertig jaar na haar actie, op een herdenkingstour van de Montgomery Bus Boycot verklaart Rosa Parks ( zij is inmiddels 83): there is still racism among other people who haven t quite made up their minds that we re all human beings and we should be treated equally Mevrouw Parks heeft een instituut in Detroit opgericht, waar zij zwarte jongeren helpt bij het ontwikkelen van leiderschapskwaliteiten. 3. De autoriteiten kunnen de protesten niet negeren als de hele wereld over de schouder meekijkt. 4. Wat de denken van het aanbrengen van zonnepanelen op het torentje van Kok in Den Haag, als protest tegen de milieuvervuiling door fossiele brandstoffen of door het zichzelf vastketenen door demonstranten tegen de Betuwelijn? Ook de acties van Greenpeace zijn geweldloos bedoeld. Amnesty International protesteert door middel van schrijfacties. En zo zijn er nog talloze meer te bedenken. STICHTING KENNISNET/ CMO HANDLEIDING - 2

10 De beroemde speech Op werkblad 4 kijken we naar de beroemde speech van King en bekijken we wat er van de droom van King is uitgekomen. De opdrachten kunnen het beste individueel of in kleine groepjes gemaakt worden. Bij opdracht 3 kunt u de leerlingen eventueel aanvullende bronnen laten zoeken in kranten of op Internet. 1. Vergelijk enkele vertalingen van leerlingen of laat enkele leerlingen hun vertaling hardop voorlezen. 2. Je kunt met wetten de mentaliteit van mensen niet veranderen, maar de wetten bieden wel (enige) bescherming tegen onrecht. 3. De bronnen laten enige veranderingen zien: in King s tijd zou het ondenkbaar zijn dat een zwarte man of vrouw een dergelijke hoge overheidsfunctie zou bekleden. Tegelijkertijd is het rassengerelateerde geweld nog niet uitgebannen. King zou waarschijnlijk nog steeds binnen of buiten de overheid- actief zijn en opkomen voor de burgerrechten. Meer informatie op internet: De officiële Martin Luther King site, beheerd door de erfgenamen van Martin Luther King Het leven van Martin Luther King, met een fimpje en de hele tekst van de speech Tijdlijn van de burgerrechtenbeweging in Amerika Het verhaal van King in het Nederlands in de ik-vorm De speech van Martin Luther King kan hier beluisterd worden STICHTING KENNISNET/ CMO HANDLEIDING - 3