Basisbeginselen Word 2007/2010

Transcriptie

1 Basisbeginselen Word 2007/2010 Hogeschool De Kempel Auteur: Giel van Santvoort Versie 1.1 juni 2010

2 2

3 Inhoudsopgave: Voorwoord Kennismaken met Word 2007/ Starten van Word Invoeren van tekst Selecteren van tekst Simpele tekst-opmaak Document opslaan Een nieuw document beginnen Document opvragen Documenten afdrukken Word afsluiten Tekst verplaatsen Tekst kopiëren De help-functie Documenten Snel door de tekst verplaatsen Meerdere documenten Tekst uit andere documenten kopiëren Andere Word-documenten Gegevens uit andere programma s kopiëren Lettertypes en lettergrootten Tekenopmaak via het Lint Tekenopmaak met het snelmenu Super- en subscript Bijzondere tekens, trema's en accenten Tabs en opsommingtekens Tabs instellen en verwijderen met behulp van dialoogvenster Tabs instellen en verwijderen met behulp van de liniaal Opsommingtekens en nummeringen Teksthandelingen Afbreken van woorden Woorden bijeenhouden Nog enkele verwijdermogelijkheden Nieuw pagina Paginanummers Functiecodes Paginaopmaak Marges Tekst verticaal centreren Papierformaat en papierinvoer Papieroriëntatie Alineaopmaak Uitlijnen Witregels en regelafstand Kaders Inspringen Zoeken en vervangen en Spellingcontrole Zoeken Vervangen Navigeren Spellingcontrole Autocorrectie

4 10. Illustraties Illustraties in Word WordArt Tabellen Tabellen maken Breedte van de cellen veranderen Kolommen/rijen in een tabel toevoegen of verwijderen Tabelkaders...94 INDEX:...97 BENODIGDHEDEN VOOR DEZE CURSUS: WERK-DISKETTE of CD met oefenbestanden 4

5 5

6

7 Voorwoord In dit cursusboek worden de Word-vaardigheden t.bv. de module Tekstverwerking van het Digitaal Rijbewijs Onderwijs behandeld. Niet alle items uit de eindtermen Digitaal Rijbewijs Onderwijs (DRO), samengesteld door het PM-ICT van het Ministerie van Onderwijs Cultuur & Wetenschappen worden in dit cursusboek behandeld. In de praktijk is gebleken dat binnen een school of schoolbestuur, niet alle docenten (of het management) wensen om het volledige traject van DRO te volgen, maar een erg praktische cursus willen volgen. Daarom heeft Kenniscenter De Kempel een aantal nascholingscursussen samengesteld, waarin de basisbeginselen van het Digitaal Rijbewijs Onderwijs behandeld en geoefend worden. Diegene, die deze cursus doorlopen kunnen daarna zelfstandig of d.m.v. een cursus de extra items (vervolgonderwerpen) bestuderen en beoefenen. De inhoud van deze cursus is afgestemd op de dagelijkse praktijk in het basisonderwijs, zowel voor het begeleiden van kinderen in het gebruik van de computer als voor de eigen vaardigheid, zoals die minimaal gewenst is. In het cursusboek zijn voorbeelden opgenomen zoals deze ook in de klas gebruikt kunnen worden (zowel voor de kinderen als voor de docent). Deze voorbeelden zijn in de vorm van opdrachten en cases gemaakt door Dorry Feyen (docent onderbouw) en Jan v.d. Wijdeven (docent bovenbouw) van het schoolbestuur NOVEM. Deze opdrachten en cases toetsen de eigen vaardigheid en kennis van de behandelde stof. Doelstelling: De docent is in staat: - een tekstverwerkingsprogramma te gebruiken bij het vervaardigen van bruikbare documenten - een tekst te creëren en verbeteren (tekst typen, fouten verbeteren, tekstblok selecteren, plakken, knippen, kopiëren en verplaatsen, woorden zoeken en vervangen) - een bestand openen, wegschrijven, afdrukken en sluiten - het uiterlijk van een tekst veranderen (vet, cursief, lettertype, lettergrootte, regelafstand) - de opmaak aanpassen (opsomming, tabs, tabellen, paginanummering) - een illustratie in de tekst opnemen - tabellen te maken Notatiewijze: de te verrichten werkzaamheden tijdens de instructiefase (tijdens het lezen van de tekst/alinea) CASE: Opdracht van uit te voeren werkzaamheden aan het einde van een paragraaf Volledige/complete opdracht aan het einde van een hoofdstuk, waarin alle behandelde onderwerpen van dat hoofdstuk nogmaals toegepast moet worden 7

8

9 1. Kennismaken met Word 2007/ Starten van Word Het starten van programma s gaat voor bijna alle Windows-programma s (Windows XP, Vista of Windows 7) op identieke wijze Klik op de Start-knop Kies voor de optie: (Alle) Programma s Zoek vervolgens naar de optie Microsoft Word 2007/2010 en klik deze optie aan. Word zal worden gestart (Eventueel eerst Microsoft Office kiezen). Word wordt gestart. Indien u Word opstart, verschijnt altijd een venster, waarin vast een nieuw leeg document is aangemaakt. Het venster van Word ziet er als volgt uit: (Word 2007) 9

10 (Word 2010) In tegenstelling tot eerdere versies (2000 of 2003) is er niet direct een menustructuur (met submenu) meer, maar wordt er met een TAB-menu gewerkt, waarin alle opties middels knoppen gekozen kan worden. Dit zogenaamde Lint is ook meer intuïtief. etc.. Uiteraard heeft ook dit Windows-programma een Statusbalk, waarin informatie zichtbaar is, zoals de positie, het aantal pagina s en de pagina (nummer), waarop u werkt. De weergavenknoppen (Word / Word 2010): Rechtsonder in het werkveld, vindt u een aantal knoppen, die betrekking hebben op de weergave van het document. Met behulp van deze knoppen kunt u aangeven op welke manier u naar het document kijkt. Deze knoppen hebben dezelfde functie als een aantal opties uit het tab-item Beeld. In principe kunt u het beste de Pagina- of Afdrukweergave kiezen, aangezien in deze weergave de pagina zodanig wordt weergegeven als ware het een afdrukvoorbeeld. Lezen in volledig scherm (boek) laat 2 pagina s op het scherm zien (in een apart scherm dat men via Sluiten weer teniet doet). Web-layout (papier met wereldbol) laat de pagina zien schermbreed (dus niet zoals een A4 maar zoals op Internet). Overzicht (regels met punten) biedt de mogelijkheid om gedeelte van teksten (alinea s) tijdelijk te sluiten/verbergen of om een document met sub-documenten op te bouwen (ook hier in de nieuwe weergave met de knop Sluiten om terug te keren naar de normale weergave). De laatste knop (regels) is Concept. Hiermee zie je het document niet als A-4 papier maar puur in een wit scherm (pagina-grenzen zijn gewone strepen). 10

11 Met behulp van de schuifbalk kan het document in- en uit-gezoomd worden (verkleinen/vergroten) de plus of min-knop maken sprongen van 10%. Klik op de eerste-knop (Afdrukweergave) rechts onderaan het venster 1.2 Invoeren van tekst Wanneer u vroeger een brief wilde typen met een typmachine, moest u eerst een vel papier in de machine stoppen. Ook binnen Word moet een (elektronisch) papier aanwezig zijn om op te kunnen werken. Het papier wordt in Word gerepresenteerd door het witte werkveld. Als u Word opstart, wordt er automatisch een document aangemaakt. Op dit vel papier kunt u uw teksten typen. Toch zijn er veel verschillen tussen het werken met de ouderwetse typmachines en de huidige computers met tekstverwerkers. Indien u binnen Word aan het einde van een regel bent gekomen, lopen de woorden vanzelf door op de volgende regel. En wanneer u binnen Word aan het einde van de bladzijde bent aangeland, wordt er automatisch een nieuwe pagina voor u aangemaakt. In het werkveld ziet u een knipperend streepje. Dit verticale streepje noemen we de cursor. De cursor bepaalt het invoegpunt in uw tekst: Het pijltje dat u met de muis beweegt noemen we de muisaanwijzer. Dit is een pijltje als u niet over een tekst heen gaat. U kunt met de muisaanwijzer ergens in een tekst klikken om het invoegpunt te bepalen. Wanneer de muisaanwijzer boven tekst komt, verandert het pijltje in een verticaal streepje. Op het punt waar u klikt, komt de cursor te staan. Wanneer u begint te typen, wordt de tekst vanaf het invoegpunt op het scherm geplaatst. Type de volgende tekst in: Nadat de juffrouw het proefwerkblad uitgedeeld had, kregen de kinderen de opdracht om eerst hun naam boven aan het bladpapier te schrijven met hun groepsnummer er bij. Nadat ze de kinderen uit klas 7 veel succes gewenst had, konden de kinderen beginnen met het maken van het moeilijke aardrijkskunde-proefwerk. Het werd stil in de klas. Opmerking: Laat deze tekst op het scherm staan. U kunt een letter uit de tekst verwijderen met behulp van de <BACKSPACE> en de <DELETE> toetsen: Verplaats het invoegpunt naar een positie achter een woord of letter die u wilt verwijderen. Plaats de cursor achter het cijfer 7 11

12 Druk op <BACKSPACE> om de letters of het woord te verwijderen Verwijder hier het cijfer 7 en type daarna het cijfer 8 in Verplaats het invoegpunt naar een positie vóór een woord of letter die u wilt verwijderen. Plaats de cursor voor het woord klas Druk meerdere malen op <DELETE> om alle letters van het woord klas te verwijderen. Type daarna in: groep. U hebt wellicht gezien dat, wanneer u iets intypt binnen een regel, de rest van de regel naar rechts opschuift. Verwijder dan weer de tekst: groep Typ in: klas. Fouten herstellen kan ook in Word. U kunt naar een vorige situatie terugspringen oftewel de huidige situatie ongedaan maken. Klik linksboven op (niet op het zwarte driehoekje ernaast) De situatie 1 stap terug wordt hersteld. Klik nog enkele malen in de werkbalk op Ongedaan maken totdat het woord Groep er weer staat Gebruik bij deze opdracht de tekst uit de vorige opdracht. Gebruik alleen het toetsenbord: Ga naar de eerste regel. Vervang juffrouw door meester. Vervang in de volgende alinea ze door hij. Laat de tekst staan voor de volgende opgaven! 1.3 Selecteren van tekst Het komt wel eens voor dat u grotere stukken tekst wilt wijzigen. In dat geval is het noodzakelijk dat u eerst tekst selecteert. U vertelt Word op die manier welke stukken tekst u wilt wijzigen. U kunt van geselecteerde teksten bijvoorbeeld de opmaak wijzigen. U kunt teksten selecteren met de muis en met het toetsenbord. Geselecteerde tekst wordt met een zwarte balk weergegeven: De muis biedt u de volgende mogelijkheden: Tekst selecteren: Klik op de eerste letter van het woord dat u wilt selecteren ( meester ) Sleep de muis naar de laatste letter van het laatste woord dat u wilt selecteren en laat de muisknop los ( d van proefwerkblad) Klik buiten de geselecteerde tekst om de selectie weer op te heffen (niets meer zwart) 12

13 Een woord selecteren: Dubbelklik op het woord van uw keuze ( meester ). Klik buiten de geselecteerde tekst om de selectie weer op te heffen (niets meer zwart) Een regel selecteren: Zet de pointer/muisaanwijzer vóór een regel ( Nadat ). De pointer heeft de vorm van een pijl. Klik eenmaal. De regel wordt geselecteerd. Klik buiten de geselecteerde tekst om de selectie weer op te heffen (niets meer zwart) Een alinea selecteren: Zet de muiscursor in de linker marge voor de alinea (2 e alinea) Geef een dubbelklik Klik buiten de geselecteerde tekst om de selectie weer op te heffen. Alles selecteren: Klik 3x in de linker marge (pointer is een pijl). Klik buiten de geselecteerde tekst om de selectie weer op te heffen. Wanneer u met het toetsenbord tekst wilt selecteren, kunt u gebruik maken van de volgende toetscombinaties: Een teken naar rechts: Een teken naar links: Tot het einde van een woord: Tot het begin van het woord: Tot het einde van een regel: Tot het begin van een regel: Een regel omlaag: Een regel omhoog: Tot het einde van de alinea: Tot het begin van de alinea: Tot het einde van het document: Tot het begin van het document: Het gehele document: <SHIFT>+< > <SHIFT>+< > <CTRL>+<SHIFT>+< > <CTRL>+<SHIFT>+< > <SHIFT>+<END> <SHIFT>+<HOME> <SHIFT>+< > <SHIFT>+< > <CTRL>+<SHIFT>+< > <CTRL>+<SHIFT>+< > <CTRL>+<SHIFT>+<END> <CTRL>+<SHIFT><HOME> <CTRL>+<A> In latere paragrafen zullen we veel gebruik maken van het selecteren van tekst. Het selecteren van teksten biedt u namelijk de mogelijkheid om snel grote aanpassingen te verrichten in uw document. LET OP: Wanneer tekst is geselecteerd, en u typt iets, dan zal de geselecteerde tekst worden vervangen door de nieuw getypte tekst! Gebruik bij deze opdracht de tekst die op het scherm staat: - Selecteer de hele tekst met de muis. Hef de selectie weer op. - Selecteer de hele tekst met behulp van het toetsenbord. Hef de selectie weer op. - Selecteer met de muis het woord proefwerkblad en vervang het door het woord: proefwerkpapier. 13

14 1.4 Simpele tekst-opmaak Soms is het ook van belang om teksten te benadrukken door ze vet te maken of ze te onderstrepen of cursief te zetten of zelfs uit te lijnen (bv. centreren) Deze simpele tekst-opmaak kan op twee manieren geschieden: - voor het typen de opmaak te kiezen en na de laatste letter weer uit te zetten - na afloop door de gewenste tekst eerst te selecteren Houd de [CTRL]-toets ingedrukt en druk op de [HOME]-toets (CTRL+Home) De cursor springt naar het begin van de tekst en staat op de allereerste regel en allereerste letter. Druk op de [ENTER]-toets De gehele tekst verschuift 1 regel naar beneden, omdat een nieuwe regel is gemaakt. Ga met de [pijl omhoog] 1 regel naar boven Klik in Tabkaartje START op (Centreren) Klik op het lint in het tabkaartje START de drukknop (Vet) of Druk de toets-combinatie [CTRL]+[B] (kijk naar knop B in START) De knop op het lint is ingedrukt. Als u nu tekst gaat typen zal deze vet geplaatst (en afgedrukt) worden, totdat de knop weer (op dezelfde manier) uit -gedrukt wordt. Type in: Een proefwerk in groep 8 Klik op de drukknop (Vet) in het lint START of Druk de toets-combinatie [CTRL]+[B] (kijk naar knop B in het Lint) Vet is weer uit geschakeld! Druk op de [ENTER]-toets De cursor staat op een nieuwe regel, terwijl de onderstaande tekst omlaag is geplaatst, maar de cursor staat nog steeds gecentreerd. Klik in Tabkaartje START op (Tekst links uitlijnen) Druk 2x op de toets [TAB], zodat de cursor een stukje verder naar rechts springt Type in: geschreven door: <uw voornaam> Deze tekst is weer normaal (niet vet). Selecteer met de muis of m.b.v. het toetsenbord de tekst: geschreven door: 14

15 Klik op de drukknop (Onderstrepen) in START of Druk de toets-combinatie [CTRL]+[U] (kijk naar knop U in START) De al aanwezige en geselecteerde tekst wordt onderstreept. Klik buiten de selectie (ergens in de tekst) om de selectie ongedaan te maken. Op dezelfde manier kan ook een tekst cursief gemaakt worden, middels de knop Italic (I). Ook kunt u combinaties maken (vet en onderstreept, of vet en cursief en onderstreept etc.). Er zijn dus twee manieren om teksten vet, onderstreept of cursief (I=Italic) etc. te maken. 1. Vóórdat de tekst getypt wordt, wordt de drukknop (met muis of toets-combinatie) ingedrukt, waarna de tekst getypt wordt. Na afloop wordt de drukknop weer uit - gedrukt 2. De tekst wordt eerst volledig getypt en daarna geselecteerd, waarna de knop of toets-combinatie 1x gebruikt wordt. Opmerking: Als u tekst selecteert komt er spontaan (en vaag!) een context-menu tevoorschijn, waarin enkele knoppen staan, die op de geselecteerde tekst toegepast kunnen worden. Hier staan ook de opmaakknoppen zoals vet, cursief, onderstrepen etc. - Verwijder boven aan de tekst: geschreven door: <uw naam> - Maak een lege regel na de laatste alinea - Plaats hieronder de naam van uw school, - Plaats daarna onder de laatste lege regel uw volledige voor en achternaam vet - Onderstreep de naam van uw school 1.5 Document opslaan Een groot voordeel van een tekstverwerking-programma is, dat u de teksten op de vaste schijf of op een USB-stick kunt opslaan en een andere keer weer kunt oproepen en eventueel corrigeren. In Word heeft u een aantal mogelijkheden om tekst te bewaren. Deze bevinden zich in BESTAND. Klik linksboven op BESTAND (2010) - bij 2007 op de ronde Office-knop Klik op de menu-optie Opslaan, zodat een dialoogvenster verschijnt: 15

16 Word 2010 Word 2007 LET OP: Het uiterlijk (kleur/vorm) wordt ook bepaald door de Windows-versie, die u hebt. Het bovenste is uit Windows 7 en de onderste uit Windows XP. Maar de indeling is zoals hierboven getoond. Windows 7 kent niet meer de map Mijn Documenten, maar kent Bibliotheken waarin een map Documenten zit. De tekstcursor staat in het vakje Bestandsnaam te knipperen. Standaard wordt hier al een titel voor het document voorgesteld. Standaard is dit de eerste tekst uit je document en is deze tekst al geselecteerd. Type als naam in: Mijn eerste tekst In Windows mag dat een lange naam zijn inclusief spaties, etc. LET OP: geen sterretjes, komma s, punten en schuine strepen. Plaats een diskette in het diskette-station (a-schijf), een USB-stick (schijf E F of? (verwisselbaar)) of sla op uw harde schijf op in de map/bibliotheek (Mijn) documenten Bovenaan in het venster bij Opslaan in/als staat de map (en schijf) voorgesteld, waarin dit document opgeslagen wordt. Standaard is dat vaak de map/bibliotheek (Mijn) documenten op de C-schijf. 16

17 Klik op Opslaan in/als (in bij 2007 en als bij 2010) Een lijst rolt uit met daarin alle schijven en/of mappen van je pc. Soms moet u eerst de schijf kiezen en daarbinnen een map (via het grote venster). Klik op de A-schijf (diskette), op de E-schijf (of F-G?? verwisselbare USB-stick) of kies gewoon de map/bibliotheek (Mijn) documenten Met behulp van het vakje Bestand opslaan als wordt het document als een Worddocument, Dit laat u meestal zo staan, tenzij u het document voor een ander, die geen Word heeft, wil opslaan, dan kunt u hier een ander kiezen (bv. Wordperfect) of als iemand niet zo modern is als u en dus een oudere Word-versie heeft (bv. Word ) en dus niet in staat zou zijn u Word-document te lezen Indien u op de keuzepijl rechts in het vakje klikt, krijgt u een venstertje met alle beschikbare mogelijkheden. U kunt hierin de gewenste opmaak aanklikken. U kunt in 2010 ook kiezen om het document op te slaan als PDF (wordt op internet vaak gebruikt en is een document wat niet zo maar gewijzigd kan worden). In 2007 kan dat alleen als een extra Add-in geïnstalleerd is. Klik op de knop Opslaan Het document wordt opgeslagen in de actieve folder (directory). Een Word-document krijgt automatisch de extensie.docx achter de naam. Na het bewaren blijft het document op het scherm staan. U kunt het document nu eventueel verder bewerken. Bent u echter klaar met dit document, dan kunt u het als volgt afsluiten: Klik op BESTAND, Sluiten (2010) / Office-knop, Sluiten (2007) Het scherm wordt leeg gemaakt. Als u nog veranderingen heeft aangebracht sinds de laatste keer dat het document is opgeslagen, dan vraagt Word of het document opnieuw moet worden bewaard. Wijzigingen opslaan in document? U kunt nu kiezen voor Ja of Nee. Opmerkingen: Indien het document al een naam heeft, kunt u tussentijds opslaan via BESTAND, Opslaan (2010) (Office-knop, Opslaan (2007)). Er wordt dan niet naar een naam gevraagd, maar het document behoudt dezelfde naam en wordt op dezelfde plek bewaard. Ook kunt u tussentijds opslaan met behulp van de knop "Opslaan" helemaal linksboven. 1.6 Een nieuw document beginnen Word zal bij het starten automatisch een leeg documentvenster presenteren, waarin een aantal standaardinstellingen alvast is vastgelegd, zoals de witmarges, het lettertype, etc. Ook kunt u zelf aangeven met een leeg document te willen beginnen. Een werkwijze is daarbij de volgende: Klik op BESTAND, Nieuw (2010) / Office-knop, Nieuw (2007) Op het scherm verschijnt het volgende dialoogvenster: 17

18 Word 2010 Word 2007 In dit venster kunt u met kiezen uit een aantal modellen. Standaard staat bij Beschikbare sjablonen een Leeg document. Opmerking: Het aantal beschikbare modellen is afhankelijk welke sjablonen allemaal (extra) bij de installatie of later toegevoegd zijn. Deze zijn allemaal uit de diverse categorieën (galerie) te kiezen. Klik eventueel op het pictogram Leeg document Klik op Maken of Dubbelklik op het pictogram Word komt met een leeg documentvenster. Een andere methode, echter zonder modellen-venster, is: [CTRL] + [N] (Nieuw) Sluit het document via BESTAND, Sluiten (2010) / Office-knop, Sluiten (2007) Sluit het (2 e lege) document ook op dezelfde wijze 18

19 1.7 Document opvragen Een document, dat is opgeslagen, kan ook weer worden opgevraagd. De werkwijze is als volgt: Klik op BESTAND (2010) / Office-knop (2007) Bij 2007 worden de laatst gebruikte documenten weergegeven. Bij Word 2010 staan deze achter de keuze Recent. Als het gewenste bestand hierbij is, kunt u de naam van het bestand aanklikken. Daarna verschijnt de tekst hiervan op het scherm. Indien het gewenste bestand niet in het lijstje in BESTAND (Office-knop (2007) ) staat, gaat u als volgt verder: Klik op de optie Openen Op het scherm verschijnt het volgende dialoogvenster, waarin u op zoek kunt gaan naar het gewenste bestand. Word 2010 Word

20 LET OP: Het uiterlijk (kleur/vorm) wordt ook bepaald door de Windows-versie, die u hebt. Het bovenste is uit Windows 7 en de onderste uit Windows XP. Maar de indeling is zoals hierboven getoond. Windows 7 kent niet meer de map Mijn Documenten, maar kent Bibliotheken waarin een map Documenten zit. Het venster heeft veel gelijkenis met het venster van Opslaan. De werkwijze en opties zijn dan ook bijna identiek. Klik bij 2010 in de linker kolom op de gewenste schijf/map (2007: kies bovenaan bij Zoeken in de gewenste schijf/map) Kies de A-schijf, USB-stick of de map (Mijn Documenten) Klik op de gewenste naam in het grote vak Klik op Openen Het document komt op het scherm. Opmerkingen: U kunt ook een dubbele klik geven op de gewenste naam in de lijst, u behoeft dan geen Openen knop meer te gebruiken. Ook is het weer mogelijk om een andere folder c.q. schijf te selecteren en is het mogelijk om documenten met bepaalde kenmerken te zoeken; maar daarover in een volgend hoofdstuk meer. - Vraag het document Mijn eerste tekst van de A-schijf (of USB-stick op (Mijn) Documenten op - Sla het document onder een andere naam op, nl.: De tweede tekst - Sluit het document af. - Open het document: Mijn eerste tekst 1.8 Documenten afdrukken Wanneer u een document gemaakt heeft, kunt u het behalve op schijf bewaren, natuurlijk ook afdrukken op papier. klik op de menukeuze BESTAND, Afdrukken (2010) / Office-knop, Afdrukken (2007) 20

21 Word 2010 Word 2007 Het Afdrukken bevat vele opties, waarop we in een volgend hoofdstuk uitgebreid zullen terugkomen. Door Afdrukken te kiezen zal één kopie van het actieve document op papier worden afgedrukt. Soms is het beter om eerst het afdrukvoorbeeld te bekijken. U ziet dan op het scherm hoe dat het document op papier afgedrukt zal worden. Na het bekijken van het afdrukvoorbeeld kunt u nog altijd wijzigingen aanbrengen, voordat het definitief op papier afgedrukt wordt. In Word 2010 bij BESTAND, Afdrukken staan de opties vermeld EN is ook direct in het rechter vak het afdrukvoorbeeld zichtbaar Opmerking: Als u niet wil afdrukken kiest u gewoon het tabkaartje Start en u keert terug in het document In Word 2007 via de Office-knop, Afdrukken en de optie Afdrukvoorbeeld in het rechter vak krijgt u het voorbeeld te zien. Dit afdrukvoorbeeld kan dan via Sluiten weer beëindigd worden Sluit het actieve document en open het document: Mijn tweede tekst Druk dit document af. 21

22 1.9 Word afsluiten Er zijn twee manieren om Word te verlaten: definitief en tijdelijk. Het definitief afsluiten van de tekstverwerker gaat als volgt: Klik op de menukeuze BESTAND, Afsluiten (2010) / Office-knop, Afsluiten (2007) Als er nog documenten open staan, krijgt u vanzelf de vraag, of deze opgeslagen moeten worden. Vervolgens wordt Word afgesloten. U kunt natuurlijk ook gebruik maken van het systeemmenu van Word of de sluitknop rechtsboven. Het tijdelijk afsluiten van Word is het programma/venster te verkleinen, zodat het alleen op de systeembalk onderaan staat (naast START-knop). Het document is niet zichtbaar maar nog wel aanwezig. Door op de drukknop in de Systeembalk te klikken, wordt dit document en dus Word weer volledig zichtbaar. Start Microsoft Word en open het document: Mijn eerste tekst 1.10 Tekst verplaatsen Word als echt Windows-programma beschikt uiteraard ook over de mogelijkheden van knippen/kopiëren en plakken. Dit kan uiteraard op dezelfde manier als u wellicht al eerder met een ander Windowsprogramma hebt gedaan, nl. via de drukknop met het schaartje (knippen) of het dubbel papiertje (kopiëren) en daarna het klembord (plakken). Ook kent u het waarschijnlijk via het menu BEWERKEN en de opties Knippen/Kopiëren en Plakken. Op deze manier kunt u ook in Word teksten verplaatsen of kopiëren. Soms is het gemakkelijk om teksten niet opnieuw in te moeten typen, maar om ze over te nemen (via Kopiëren) uit andere documenten (bv. Jaarverslag 2001 is grotendeels opgebouwd uit teksten van Jaarverslag 2000, door deze alinea s te kopiëren bespaart u tijd i.p.v. ze opnieuw te typen). Vaak dient u echter ook tekst of alinea s en/of regels binnen hetzelfde document te verplaatsen. De tekst dient, nadat het geselecteerd is, uit het document geknipt te worden en daarna op een andere plaats geplakt te worden. Selecteer de 1 e regel (titel) Kies in het tabkaartje START en daarin de optie Knippen Of Gebruik de sneltoets [CTRL] + [X] (Knippen) Verplaats de cursor naar onder aan het document Maak nog een nieuwe lege regel ([ENTER]) Kies in het tabkaartje START, de optie Plakken. Of 22

23 Gebruik de sneltoets [CTRL] + [V] (Plakken) Klik ergens in de tekst (selectie ongedaan maken) De geselecteerde tekst is verplaatst. Opmerking: Als het niet lukt, of de tekst wordt dusdanig verminkt, kies dan links bovenaan (Ongedaan maken) Er is nog een andere methode om tekst te verplaatsen, nl. simpel met de muis meenemen naar zijn nieuwe positie door het te slepen. Een licht grijs verticaal streepje tijdens het slepen geeft de positie aan, waar de geselecteerde tekst geplaatst moet worden. Selecteer de 1 e alinea en laat de muisknop dan even los Sleep de eerste alinea onder de laatste alinea (en nog boven de verplaatste titel) en laat de muisknop los. De tekst is verplaatst. Kies de optie Ongedaan maken. De oorspronkelijke staat van het document vóór het verplaatsen van de 1 e alinea wordt weer hersteld. Opmerking: Kies niet onder de knop Plakken het driehoekje omlaag. Hierdoor kunt u uit een aantal plakopties kiezen en wordt de plakknop nog niet direct gebruikt. Zo ook bij de knop Ongedaan maken. Het driehoekje omlaag biedt meer mogelijkheden, nl. het ongedaan maken tot een bepaalde opdracht terug. - Verplaats de titel (onder aan het document) weer naar bovenaan, zoals het oorspronkelijk was 1.11 Tekst kopiëren Een groot aantal documenten, zijn vaak opgebouwd uit dezelfde tekst-fragmenten als in andere documenten. Als het grote hoeveelheden betreft is het zonde van de tijd om deze teksten opnieuw in te typen. Door deze teksten te kopiëren (uit zelfs andere documenten) bespaart u tijd. Selecteer de 1 e alinea Kies in het tabkaartje START, de optie Kopiëren. Of Gebruik de sneltoets [CTRL] + [C] (Kopiëren) Plaats de cursor onder aan de tekst Maak nog een nieuwe lege regel ([ENTER]) 23

24 Kies in het tabkaartje START, de optie Plakken. Of Gebruik de sneltoets [CTRL] + [V] (Plakken) Kies de optie Ongedaan maken. De gekopieerde tekst wordt weer verwijderd. Alles is in oorspronkelijke vorm van vóór het Plakken. Opmerking: Als u een ander Word-document geopend hebt en daarin een stukje tekst geselecteerd en gekopieerd hebt en u gaat direct daarna naar het andere Word-document en u kiest op de juiste plaats in het 2 e Word-document Plakken, kunt u teksten tussen verschillende documenten verplaatsen De help-functie In Word is een helpfunctie beschikbaar, waarin alle begrippen en functies die Word heeft, zijn opgenomen. U kunt hulp krijgen over elk gewenst onderwerp of scherm-onderdeel. U kunt op een aantal manieren de help-functie activeren. Klik op BESTAND en daarin de optie Help (2010) / niet mogelijk in 2007 Op het scherm verschijnt het volgende dialoogvenster: Hier kunt u uit veschillende mogelijkheden kiezen. Klik op aan de slag Een website van Microsoft wordt opgestart. Sluit de website en keer terug in het document 24

25 Een andere mogelijkheid is Microsoft Word Help (ook te vinden in 2010 via Bestand, Help). Klik op Deze knop staat (zowel bij 2010 als bij 2007) rechtsboven. U hebt ook de mogelijkheid om simpel de [F1]-knop te gebruiken. Het volgende venster verschijnt: Dit dialoogvenster heeft enkele knoppen: Naast Pagina terug en Pagina verder (zoals bij Internet) Stoppen, Vernieuwen, Start, Afdrukken, Lettergrootte, Inhoud (boekje) en Op scherm laten staan (punaise). Verder is er een zoekvak waarin een trefwoord ingetypt kan worden. Voor het gebruik geldt hetzelfde als voor de overeenkomstige tabkaartjes uit de helpfunctie van Windows. De punaise zorgt dat het helpvenster blijft staan, ook als je verder gaat in Word (verdwijnt wel achter het document, maar is nog steeds onderaan via de Windows-balk zichtbaar en naar voren te halen). Samengevat: In Inhoudsopgave ziet u een lijst met onderwerpen. Indien het pictogram voor het onderwerp een "dicht boek" is, betekent dit dat het onderwerp nog onderverdeeld is in sub-onderwerpen. U opent een onderwerp door op het boek vóór de titel/inhoudsopgave te klikken. Evt. kunt u voorgaande herhalen voor de subsub-onderwerpen. U kunt de "boeken" ook weer op dezelfde wijze sluiten. Van de onderwerpen met het pictogram "vraagteken" ervoor kunt u informatie opvragen. Dit wordt dan in het rechter vak weergegeven. M.b.v. de knop Afdrukken kunt u het ook eventueel op papier plaatsen. Met Zoeken kunt u voor uzelf een lijst samenstellen met help-onderwerpen. Sluit het Help-venster. Sluit Microsoft Word. 25

26 CASE 1: - Start Word met behulp van het Startmenu. - Typ de volgende tekst: Het is wel vervelend om steeds een nieuwe tekst in te moeten typen. Daarom zullen we in de volgende module aandacht besteden aan het opslaan en het opvragen van documenten. Het doel van deze module was kennis te maken met de werkomgeving van Word. De menubalk is het belangrijkste. Daarmee kunt u bijna alles doen. De werkbalken bevatten echter veel knoppen om bepaalde handelingen nog sneller uit te voeren. - Sla het document op de A-schijf op met als naam: CASE1 (of op uw harde schijf in de map Mij Documenten) - Druk het document af - Sluit het document (maar niet Word!) - Open het document CASE1 - Selecteer de eerste zin met behulp van het toetsenbord. Verwijder de zin uit de tekst. - Maak deze verwijdering ongedaan. - Selecteer de tweede alinea met de muis. Hef de selectie weer op. - Selecteer de eerste twee regels van de eerste alinea. Hef de selectie weer op. - Selecteer de tweede zin van de tweede alinea. Verwijder de zin uit de tekst. - Voeg in de eerste zin tussen wel en vervelend het woord ontzettend in. - Maak het woord ontzettend in de tekst vet en cursief - Onderstreep het woord module - Maak na de laatste regel nog een nieuwe lege regel - Type onder aan de tekst: Mijn eerste toets (ook onderstreept!) - Verplaats deze laatste regel naar helemaal boven aan de tekst (als titel) - Centreer deze titel - Plaats onderaan (vet en onderstreept!!!) uw volledige naam - Sla het document nogmaals op de A-schijf (of USB-stick) op met als naam: CASE1 (of op uw harde schijf in de map (Mijn) Documenten) - Sluit Word helemaal af - Maak in Word een nieuw document, waarbij u uit het document CASE1 de 1 e alinea hebt gekopieerd. Bewaar dit document onder de naam CASE1A op de A-schijf of USB-stick. (of op uw harde schijf in de map (Mijn) Documenten) - Vraag via HELP hoe u meerdere exemplaren kunt afdrukken - Sluit Word af. Wijzigingen hoeft u niet op te slaan. 26

27 2. Documenten In de tekstverwerker Word kunt u met meerdere documenten werken. Twee brieven tegelijkertijd typen is natuurlijk niet de bedoeling, maar soms werkt u met meerdere documenten, omdat u uit het ene document gegevens of teksten nodig hebt voor het andere document. Het zijn dan ook vaak grotere documenten. 2.1 Snel door de tekst verplaatsen Met de muis en vooral de schuifbalk rechts kunt u zich snel door een tekst verplaatsen. ECHTER de cursor staat nog steeds op zijn oorspronkelijke positie. U ziet slechts het andere gedeelte van het document, maar als u begint te typen, wordt de tekst op de oorspronkelijke (waarschijnlijk niet zichtbare gedeelte) positie geplaatst. U moet dus na het schuiven met de Schuifbalk nog op de gewenste positie in de tekst klikken om de cursor te plaatsen. U kunt echter ook met het toetsenbord de cursor door een tekst heen verplaatsen. Hierna vindt u een overzicht van de cursorbesturing met behulp van het toetsenbord: Eén teken naar rechts: Eén teken naar links: Eén woord naar rechts: Eén woord naar links: Eén regel omhoog: Eén regel omlaag: Naar begin van de regel: Naar einde van de regel: Vorige alinea/begin alinea: Volgende alinea: Naar volgende scherm: Naar vorige scherm: Begin van het document: Einde van het document: Laatste plaats waar is getypt: < > < > <CTRL>+< > <CTRL>+< > < > < > <HOME> <END> <CTRL>+< > <CTRL>+< > <PGDN> <PGUP> <CTRL>+<HOME> <CTRL>+<END> <SHIFT>+<F5> - Open het document: Hoofdstuk 2 van de A-schijf/USB-stick of vanaf de CD - Verplaats de cursor naar het einde van het document - Verplaats de cursor naar het begin van de tekst - Verplaats de cursor 3 woorden naar rechts - Verplaats de cursor naar het begin van de regel - Verplaats de cursor naar begin van de volgende alinea 2.2 Meerdere documenten In Word kan uiteraard maar 1 document tegelijkertijd zichtbaar zijn, maar toch kunnen er meerdere documenten tegelijkertijd geopend zijn. 27

28 Open het document Hoofdstuk 2A van de A-schijf/USB-stick of CD Het vorige document is naar de achtergrond verdwenen en het nieuwe document staat zichtbaar voorop. Onderaan op de Windows Taakbalk zijn de documenten zichtbaar: XP: Hier klikt u op de document-knop van het gewenste document. Windows 7: Hier moet u de muis even stil houden boven de 2 Wordpictogrammen in de Taakbalk, zodat deze beide in het klein geopend getoond worden en u het gewenste document kunt kiezen. Kies via de Taakbalk het document Hoofdstuk 2. In de titel-balk staat ook duidelijk zichtbaar de naam van het actieve document, dat zichtbaar is. - Maak het document Hoofdstuk 2A weer actief - Maak het document Hoofdstuk 2 weer actief 2.3 Tekst uit andere documenten kopiëren Een groot aantal documenten, zijn vaak opgebouwd uit dezelfde tekst-fragmenten als in andere documenten. Als het grote hoeveelheden betreft is het zonde van de tijd om deze teksten opnieuw in te typen. Door deze teksten te kopiëren (uit zelfs andere documenten) bespaart u tijd. Selecteer de 1 e alinea Kies in het tabkaartje START, de optie Kopiëren. Of Gebruik [CTRL] + [C] (Kopiëren) Kies onderaan in de Windows Taakbalk de naam van het andere document (Hoofdstuk 2A) Plaats in het document Hoofdstuk 2A de cursor helemaal onder aan de tekst Kies in het tabkaartje START, de optie Plakken. Of Gebruik [CTRL] + [V] (Plakken) Kies in de Windows Taakbalk het document Hoofdstuk 2. 28

29 - Selecteer de titel en kopieer dit naar een nieuw document (bovenaan) - Sluit het nieuwe document ZONDER het te bewaren - Sluit het document Hoofdstuk 2A - Sluit het document Hoofdstuk 2 (niet Word afsluiten!) 2.4 Andere Word-documenten Word heeft een aantal Word-modellen, zogenaamde sjablonen, die al, zeker wat layout betreft, al een heel stuk voorbereid zijn en waar u zich alleen nog maar op de inhoud hoeft te concentreren. Klik in BESTAND op de optie Nieuw (2010) / Office-knop, Nieuw (2007) Een dialoogvenster verschijnt. In dit venster kunt u kiezen uit een aantal modellen. Word 2010 Word 2007 De lijst kan op elke werkplek er anders uit zien (afhankelijk van de geïnstalleerde sjablonen en of aangegeven is dat via Internet met Office Online gekoppeld is). Klik op Voorbeeldsjablonen (2010) / Geïnstalleerde sjablonen (2007) Kies het sjabloon Fax mediaan Klik op Maken of Dubbelklik op het pictogram Een nieuw bijna kant en klaar document verschijnt. 29

30 - Voer uit wat zichtbaar op het scherm is (klik en type) en maak zo deze fax af - Sla deze fax op de A-schijf/USB-stick (of op de harde schijf in de map (Mijn) Documenten) op onder de naam: Fax1 - Sluit het document af (niet Word) Iemand met meer kennis van Word kan ook eigen sjablonen maken, die andere collega s binnen de school kunnen gebruiken, zoals Intake-formulieren, ouderavond-uitnodigingen, Schoolgids, Notulen etc. en die dus op dezelfde manier gebruikt kunnen worden. 2.5 Gegevens uit andere programma s kopiëren Behalve gegevens uit andere Word-documenten te kopiëren, kunt u ook gegevens (teksten, getallen, figuren e.d.) kopiëren uit andere Windows-programma s. Zo kunt u de uitkomst kopiëren uit het programma Rekenmachine, een afbeelding uit het tekenpakket Paint of PaintShop Pro, getallen uit het spreadsheetprogramma Excel, teksten en plaatjes van Internet etc. Opmerking: Soms is het beter om de afbeelding niet te kopiëren, maar op de schijf op te slaan, eerst te comprimeren (verkleinen) en dan via het Invoegen, Afbeelding, dit figuur in de tekst te plaatsen. Dit zorgt ervoor dat het document niet zo groot in opslagruimte is. Over het plaatsen via Invoegen in een later hoofdstuk meer. Maak een nieuw document in Word Type de volgende tekst: De uitkomst van 12+3= Start het programma Rekenmachine via: START Programma s Bureauaccessoires Het venster van de Rekenmachine komt voor het venster van Microsoft Word te liggen. Klik in de Rekenmachine op de volgende toetsen: = De uitkomst verschijnt in het venster van de Rekenmachine. Kies in de Rekenmachine het menu BEWERKEN en daarin de optie Kopiëren Sluit de Rekenmachine af Kies (achter het =-teken) in Word in het in het tabkaartje START de optie Plakken Of gebruik de sneltoets [CTRL] + [V] De uitkomst uit het Rekenmachine wordt in de Word-tekst geplaatst. Maak (met [ENTER]) een nieuwe lege regel en type daar: Een afbeelding gemaakt door een kind: Maak (met [ENTER]) daar weer een nieuwe lege regel onder Start het programma Paint via: START Programma s Bureau-accessoires Ook dit programma komt weer in een venster vóór het Word-document te staan. 30

31 Maak met de drukknop (Potlood) snel een kleine tekening ( een paar krassen ) Klik in Paint op de knop (Selecteren) en trek een kader om het getekende heen Kies in Paint in het menu BEWERKEN (of bij Windows 7: START) de optie Kopiëren Kies onderaan op de Windows Taakbalk het Word-document Het programma-venster van Word komt weer bovenop te staan. Het programma-venster van Paint is naar achteren verdwenen. Kies in Word in het tabkaartje START de optie Plakken De tekening uit Paint wordt in de Word-tekst geplaatst. - Sla dit document op A-schijf/USB-stick op onder de naam Tekening1 en sluit Word af (of op uw harde schijf in de map (Mijn) Documenten) 31

32 CASE 2: - Maak een nieuw document en gebruik daarvoor het model/sjabloon Eigentijdse memo - Vul de bovenste velden naar eigen inzicht in (bij betreft: Een afbeelding van een kind) - Selecteer onder de streep alle tekst en verwijder dit - Type onder de streep de volgende tekst: Collega s, Een kind uit mijn klas heeft op de computer de volgende tekening gemaakt. Ik wil jullie via deze memo hiervan in kennis stellen. - Open in Paint het bestand: Kind1.bmp op de A-schijf of CD - Selecteer een gedeelte uit de tekening en kopieer dit en plak het daarna in Word. - Sluit het programma Paint, bewaar het Word-document op A-schijf/USB-stick onder de naam: CASE2 (of op uw harde schijf in de map (Mijn) Documenten) - Plaats de cursor (met een toetscombinatie) helemaal aan het begin van de tekst - Plaats de cursor (met een toetscombinatie) helemaal aan het einde van het document - Type daar uw volledige naam (vet) en de naam van de school (onderstreept) - Spring met de juiste toetscombinatie naar de 1 e alinea (onder Collega s) - Spring met de juiste toets ineens naar achter aan de regel - Spring met de juiste toetscombinatie 3 woorden naar links - Spring met de juiste toets ineens naar voor aan de regel - Sla het document nog een keer op de A-schijf op onder dezelfde naam (of op uw harde schijf in de map Mijn Documenten) - Maak een nieuw document (laat het vorige staan!!!) - Kopieer de 1 e alinea uit CASE2 naar het nieuwe lege document - Sluit Word af (bewaar het lege document niet!!) 32

33 3. Lettertypes en lettergrootten In het vorige hoofdstuk module is al het accentueren (onderstrepen, cursiveren en vet drukken) van tekst behandeld.. In dit hoofdstuk komen de opmaak-mogelijkheden met andere lettertypes en groottes aan de orde, evenals superscript (m 2 ) en subscript (H 2 O) U kunt de tekenopmaak (lettergrootte en -type) met behulp van de knoppen (lint) of via het Snelmenu aanpassen. 3.1 Tekenopmaak via het Lint Start evt. Word en maak een nieuw leeg document Klik op het tabkaartje START Het lint kent binnen een tabkaartje verschillende blokken zoals bij START o.a. Lettertype. U kunt dus hier diverse opties kiezen, zoals vet, maar ook het Lettertype zelf of de Lettergrootte. Bij Lettertype wordt niet alleen het woord van het lettertype getoond, maar ook hoe dat dit type eruit ziet. Klik op het driehoekje omlaag naast het Lettertype (Arial) Kies Courier New Klik op het driehoekje omlaag naast het Lettergrootte (11)l Kies (lettergrootte) 14 U kunt nu de gewenste tekst typen, die dan in het aangegeven Lettertype en Lettergrootte plaatst. Er zijn echter meer mogelijkheden aanwezig. Klik in het blok Lettertype rechtsonder op Dialoogvenster weergeven Op het scherm verschijnt het volgende dialoogvenster: 33

34 Kies in de linker kolom (lettertype) Times New Roman Kies in de rechter kolom (lettergrootte) 16 Onderaan in het venster bij Voorbeeld ziet u hoe het gekozen lettertype en grootte eruit ziet, voordat u OK kiest zou u dit nog kunnen aanpassen. Ook kunt u in dit dialoogvenster nog meer opties kiezen, zoals Tekenstijl (bv. vet, cursief). Het onderstrepen via het lint kent maar één onderstrepingvorm. In dit dialoogvenster kunt u echter verschillende onderstrepingvormen kiezen en zelfs de kleur van de streep. Kies bij Onderstrepingstijl de dubbele lijn Verklaring van de overige opties: Effecten: Hiermee kunt u uw tekst nog een speciaal effect mee geven, zoals het bekende super- en sub-script. Maar ook: doorhalen, tekst verbergen, kleine kapitalen en hoofdletters. Het kiezen voor een andere kleurstelling (Tekstkleur) heeft eigenlijk alleen zin als u de beschikking heeft over een kleurenprinter, al kan het gebruik van een andere kleur op het scherm voor derden in bepaalde gevallen wellicht positief werken. Over deze teksteffecten later meer. Door middel van OK wordt de opmaak toegepast Type de volgende tekst: Titel met meer nadruk Kies na de laatste letter (event.) het tabkaartje START Kies het oorspronkelijke lettertype weer: Arial Kies) de oorspronkelijke lettergrootte: 11 Opmerking: U moet om het oorspronkelijke lettertype en grootte weer in te stellen, wel weten wat dit was! 34

35 - Type op de volgende regel de volgende tekst: De meeste scholen en bedrijven gebruiken Arial 11 of Times New Roman 11 als Standaard lettertype. Dit is Times New Roman 11. Dit is weer Arial Selecteer de tekst Times New Roman 11 en maak het via het menu ook inderdaad Times New Roman Sla de tekst op de A-schijf/USB-stick op onder de naam: Lettertype1 (of op de harde schijf in de map (Mijn) Documenten) 3.2 Tekenopmaak met het snelmenu Een aantal opties uit het dialoogvenster of van de knoppen in het Lint (START) kunt u tijdens het typen al gebruiken. Vaak worden ze tijdens het werken of vooral tijdens het selecteren getoond in een snelmenu. In eerdere versies van Word en lagere versie dan Windows 7 moest u bewust eerst met de rechter muisknop klikken alvorens een snelmenu te krijgen. In Word 2010 is dat soms helemaal niet nodig, maar verschijnt spontaan dit snelmenu. Opmerking: Daarnaast blijft het uiteraard altijd mogelijk en ook sneller om de sneltoetsen te gebruiken, omdat je toch al met je vingers op het toetsenbord bezig bent. Voorbeelden: [CTRL]+[B] (vet) [CTRL]+[C] (kopiëren) [CTRL]+[L] (links uitlijnen) etc. Het voordeel van deze werkwijze is dat hij directer en dus sneller werkt. Ook het navigeren binnen het dialoogvenster is nu niet nodig. Plaats de cursor onder de laatste regel Klik met de rechter muisknop op die plaats Het snelmenu verschijnt: In het aparte bovenste gedeelte kunt u kiezen uit Lettertype, - grootte, Vet, Onderstrepen etc. Opmerking: Als u in het onderste snelmenu kiest voor Lettertype krijgt u het dialoogvenster zoals in de vorige paragraaf Kies het lettertype Arial en de lettergrootte 36 Type uw volledige naam Kies direct na de laatste letter weer via het snelmenu (rechter muisknop) de lettergrootte 11 Type op de volgende regel de naam van uw school Zoals ook bij vet, onderstrepen e.d. kunt u vóórdat u nieuwe tekst intypt het lettertype en/of de lettergrootte kiezen om na de laatste letter weer het andere of oorspronkelijke lettertype/- grootte te kiezen. 35

36 Ook kunt u achteraf een stuk tekst selecteren en dat in het gewenste lettergrootte/-type plaatsen. Selecteer uw naam Spontaan (in Word 2010) verschijnt een (kleiner en vager) snelmenu, zonder dat u de rechter muisknop gebruikt hebt (in 2007 nog rechts klikken). Kies een ander lettertype en grootte in het snelmenu. Opmerking: Dit spontane snelmenu verschijnt in Word 2010 alleen, als er tekst geselecteerd is en u de muis nog steeds op de selectie hebt staan. - Selecteer de naam van uw school en zet dit in een lettertype en grootte naar eigen keuze - Sla het document onder dezelfde naam op de diskette op (of op uw harde schijf in de map Mijn Documenten) Opmerking: De lijst met lettertypes kan per pc verschillen en is ook afhankelijk van de aanwezige of gekozen printer. Lettertypes als: Arial Times New Roman komen altijd voor. Naast het kiezen van een bepaald lettergrootte kunt u ook in het lint of in het snelmenu kiezen voor een groter of kleiner lettertype. Dit via de knoppen: Indien u hier meerdere malen op klikt, vergroot of verkleint de huidige lettergrootte zich meerdere malen in stappen. 3.3 Super- en subscript Hier ziet u een voorbeeld van superscript en subscript. Bij superscript wordt de tekst iets hoger afgedrukt dan normaal en bij subscript iets lager. Dit komt bijvoorbeeld voor in wiskundige en scheikundige formules (H 2 O of m 3 ). Ook voor een professionele tekstverwerker is bovenstaande geen probleem. U kunt zowel tijdens het intypen, als achteraf (na selectie) super- en subscript gebruiken. Plaats de cursor vóór aan de 2 e regel (onder de onderstreepte titel) en druk [ENTER], zodat de overige tekst naar beneden geplaatst wordt. Ga op de ontstane lege regel staan en type: Dit is de 1e keer dat ik met superscript en subscript werk. De letter e na het cijfer 1 wordt in Word vaak automatisch (tenzij de instelling veranderd is) al in superscript (1 e- ) geplaatst, zonder dat u er iets voor moet doen. Als dit niet het geval is, heeft u of iemand anders de instelling hiervoor verandert. U moet dan bewust superscript kiezen (of de instelling terugzetten). Type in: In de bovenbouw wordt ook met oppervlakte en inhoud gewerkt dus staan er getallen met m Kies nu het tabkaartje START en daarin de optie Superscript 36

37 Opmerking: Deze optie staat niet in het snelmenu wat u via de rechter muisknop kunt kiezen. De opties Super- en Subscript staan wel in het dialoogvenster (te bereiken via het Lint START en het schuine pijltje in het vierkant binnen het blok Lettertype of in het snelmenu onder Lettertype. Type in: 2 (komt hoger te staan) Kies nu het tabkaartje START en daarin de optie Superscript (of via het dialoogvenster) Type in: <spatie>, cm - Zorg dat er ook cm 2 komt te staan Dit is een heel bewerkelijke manier. Er is gelukkig een snellere manier, maar dan moet u een toetscombinatie onthouden. [CTRL] + [=] [CTRL] + [SHIFT] + [+] subscript (aan/uit) superscript (aan/uit) Vóór het typen drukt u de toetscombinatie om het AAN te zetten, daarna de tekst of het teken en daarna wederom dezelfde toetscombinatie om het weer UIT te zetten (normaal) Type na cm 2 in: en met m Druk op de toetscombinatie [CTRL] + [SHIFT] + [=] en type 3 en druk dan weer op de toetscombinatie [CTRL] + [SHIFT] + [=] - Zorg dat er ook: en dm 3. komt te staan (d.m.v. toetscombinatie) Subscript kan op dezelfde wijze via het menu of door de toetscombinatie. U kunt uiteraard ook eerst de kale tekst typen en achteraf het stukje tekst (of teken) selecteren en dan pas de opmaak kiezen, zoals u al eerder gezien hebt. - Type in: Scheikunde is nog wat te vroeg, dus H 2 O en CO 2 is niet bekend Andere teksteffecten, zoals Doorhalen Schaduw Contour etc. worden in de praktijk weinig gebruikt. Ze kunnen alleen via het dialoogvenster, zoals eerder behandeld, gekozen worden en de keuze van het gewenste teksteffect in het venster Lettertype aan gezet en daarna weer uit gezet worden. 3.4 Bijzondere tekens, trema's en accenten Op de meeste toetsenborden zijn geen bijzondere tekens, trema's en accenten voorhanden. U kunt ze zelf maken met behulp van de ASCII-codes, een tabel waarin elk teken een bepaalde waarde gekregen heeft. Door die waarde op het numerieke gedeelte (rechts) van het toetsenbord in te typen, terwijl u de linkse [ALT]-toets ingedrukt houdt, kunt u deze 37

38 speciale tekens op het scherm c.q. op papier krijgen. In de meeste printer handleidingen vindt u achter in een tabel met de ASCII-codes/waarden. Bijvoorbeeld: [ALT] +<130> geeft: é of [ALT] + <159> geeft: ƒ. Deze codes kunt u in alle Windows-programma s gebruiken. Bovenstaande gaat goed zolang u bij een teken steeds de bijbehorende ASCII-code weet. U kunt dit echter met Word ook op een andere manier voor elkaar krijgen, nl. via het Lint of via een toetscombinatie. Maak een nieuwe lege regel onder de laatste regel Type in: Ook wordt in de bovenbouw nog veel aan spelling gedaan en daarin kennen we o.a. de problemen met de c of k, de d of t wel of niet de verbindingsletter n of s en de trema s, zoals met de woorden: Type de letters : oli en kies daarna INVOEGEN, Symbool en kies meer symbolen Op het scherm verschijnt een klein venster met daarin de laatst voorkomende symbolen. Er bestaat dus een gerede kans dat het gewenste symbool er niet bij staat. Klik buiten het kleine venster met de laatst gebruikte symbolen (en buiten het document), waardoor het venster verdwijnt. Kies in INVOEGEN het driehoekje omlaag onder Symbool Kies bij Lettertype in de lijst (Standaardtekst/Normale tekst) LET OP: Kies altijd voor (Standaardtekst/Normale tekst), omdat het gekozen teken dan in hetzelfde lettertype komt te staan als de rest van de tekst erom heen. Kiest u een symbool uit een andere lijst, zal alleen het gekozen teken in dat lettertype staan. 38