Via deze memo wordt u geïnformeerd over het verloop van de algemene beschouwingen in de vergadering van de Drechtraad op 3 juli a.s.

Transcriptie

1 Memo Aan Van De (plv.) leden van de Drechtraad De coördinerend griffier Onderwerp Verloop algemene beschouwingen Drechtraad 3 juli 2012 Datum 13 juni 2012 Via deze memo wordt u geïnformeerd over het verloop van de algemene beschouwingen in de vergadering van de Drechtraad op 3 juli a.s. Jaarrekening 2011, eerste Burap 2012, Begroting 2013 De onderwerpen jaarrekening 2011, eerste bestuursrapportage 2012 en begroting 2013 worden als één integraal onderwerp behandeld. De jaarrekening 2011 en de begroting 2013 zijn eind mei per post naar u verstuurd. U heeft tot 12 juni jl. gelegenheid gehad schriftelijk technische vragen in te dienen. Deze worden uiterlijk 28 juni beantwoord. De eerste bestuursrapportage 2012 ontvangt u bijgaand. Agenda 3 juli Voor de algemene beschouwingen op de jaarrekening, bestuursrapportage en begroting is het voorstel de agenda als volgt in te delen: uur Opening, mededelingen, vaststelling agenda uur Eerste termijn (maximale spreektijd: 8 minuten)* Lokale partijen Groen Links CU/SGP D66 PvdA CDA VVD mogelijkheid van sprekers namens gemeenteraden** mogelijkheid van spreken afgesplitste partijen (maximale spreektijd per afgesplitste partij: 4 minuten) uur Schorsing uur Spreektijd portefeuillehouder(s) uur Tweede termijn (maximale spreektijd: 5 minuten) uur Schorsing uur Spreektijd portefeuillehouder uur Schorsing en beraad stemverklaringen en stemmingen uur Derde termijn: stemverklaringen, besluitvorming over amendementen en moties, stemming over jaarrekening 2011, eerste bestuursrapportage 2012 en begroting *In eerste termijn kunnen moties en amendementen ingediend worden. ** Aan de fracties wordt gevraagd zoveel mogelijk als regiofractie te spreken. De grootste partij krijgt als eerste spreektijd, gevolgd door de kleinste partij, gevolgd door de één na grootste partij, gevolgd door de één na kleinste partij enz.

2 De voorzitter nodigt de leden van de Drechtraad uit voor de openbare vergadering van de Drechtraad die op dinsdag 3 juli 2012 in het stadhuis van Dordrecht (Stadhuisplein 1) gehouden wordt van uur uur. de voorzitter van de Drechtraad, drs. A.A.M. Brok Concept agenda Nr. Onderwerp 1. Opening Stukken (bijlagen) Memo Verloop algemene beschouwingen Drechtraad 3 juli 2012 (0) 2. Vaststelling agenda en mededelingen 3. Ingekomen stukken Voorstel: Voor kennisgeving aannemen. *Dit stuk ontvangt u op maandag 2 juli 2012 per 4. Vaststelling concept verslag Drechtraad 12 juni 2012 Voorstel: Vaststellen van het concept verslag van de Drechtraad op 12 juni jl. Vergadernotitie (1) Lijst ingekomen stukken (2)* Vergadernotitie (3) en concept verslag (3a)** Onderstaande agendapunten 5, 6 en 7 worden als één integraal onderwerp behandeld. Zie memo Verloop algemene beschouwingen Drechtraad 3 juli Jaarrekening 2011 Voorstel: Kennis nemen van: a. het accountantsverslag b. de reactie van het Drechtstedenbestuur op het accountantsverslag c. het advies van de Cliëntenraad WWB Drechtsteden d. de reactie van de portefeuillehouder sociaal op het advies van de CWD Vaststellen van: e. de jaarrekening 2011; f. de resultaatbestemming zoals voorgesteld; g. de afrekening met de gemeenten zoals gespecificeerd. Vergadernotitie (4)*** Concept jaarrekening 2011 (4a)*** Accountantsverslag (4b)*** Reactie DSB (4c)*** Advies Cliëntenraad WWB Drechtsteden (4d)*** Reactie portefeuillehouder Sociaal (4 e)***

3 Advies Auditcommissie (4f)** 6. Eerste bestuursrapportage 2012 Voorstel: 1. Vaststellen van de 1 e burap GrD Vaststellen van de voorgestelde begrotingswijzigingen. 3. Vaststellen van de voorgestelde gemeentelijke bijdragen. Vergadernotitie (5) 1 e Burap 2012 (5a) 7. Primaire begroting 2013 Voorstel: Vaststellen van: a. de begroting 2013 en de meerjarenraming 2014 tot en met 2016; b. de gemeentelijke bijdragen voor 2013; c. de ICT-kredieten voor HAMERSTUK 8. Financiële Verordening (artikel 212) en Controle Verordening (artikel 213) Voorstel: Vaststellen van: a. de nieuwe financiële verordening; b. de nieuwe controle verordening; Intrekken van: c. de huidige financiële verordening; d. de huidige controle verordening. Vergadernotitie (6)*** Concept begroting 2013 (6a)*** Vergadernotitie (7) financiële verordening, concept (7a)** controle verordening, concept (7b)** financiële verordening, met gemarkeerde wijzigingen (7c)** controle verordening, met gemarkeerde wijzigingen (7d)** Advies Auditcommissie (7 e)** 9. Rondvraag en sluiting **U kunt dit onderliggende stuk vinden op ***Deze stukken heeft u eind mei per post ontvangen

4 Aanmelden als spreker De leden van de Drechtraad die bij een onderwerp in eerste termijn het woord willen voeren dienen zich tot een kwartier voor aanvang van de vergadering aan te melden bij de coördinerend griffier met vermelding namens wie zij spreken. Aan de hand van de aanmeldingen van sprekers kan bij de vaststelling van de agenda geschoven worden met de benodigde tijd per agendapunt. De leden van de Drechtraad die zich niet hebben aangemeld voor de eerste termijn kunnen alleen in tweede termijn reageren op de woordvoerders in de eerste termijn en geen nieuwe punten inbrengen. Technische vragen vooraf Over alle onderwerpen van het programma van de Drechtstedendinsdagavond kunnen tot een week voor de Drechtstedendinsdag technische vragen worden gesteld via het adres Deze worden uiterlijk een dag voor de Drechtstedendinsdag via Bureau Drechtsteden beantwoord. Aanlevering moties en amendementen In verband met een goed verloop van de vergadering wordt u gevraagd digitale teksten van moties (en/of amendementen) op de Drechtstedendinsdag voor uur aan de coördinerend griffier via het adres regiogriffie@drechtsteden.nl beschikbaar te stellen, zodat deze klaargemaakt kunnen worden voor projectie en vermenigvuldiging. Vragenkwartier Onder verwijzing naar de afgesproken spelregels kunt u vragen voor agendapunten uiterlijk tot vrijdag om uur voor de vergadering van de Drechtraad via het adres regiogriffie@drechtsteden.nl bij de voorzitter van de Drechtraad indienen. Uw vragen kunnen slechts betrekking hebben op actuele politieke thema s voor de Drechtsteden en op aangelegenheden waarvoor het Drechtstedenbestuur bevoegd is. Spreekrecht carrouselvergadering Na de opening van de carrouselvergadering kunnen burgers elk gedurende maximaal 5 minuten per persoon en met een maximum van 30 minuten voor alle insprekers in totaal, het woord voeren over onderwerpen die op de agenda staan voor die vergadering van de carrousel en, desgewenst, over andere onderwerpen, voor zover de maximale tijd voor de vergadering dat toestaat. Degene die van het spreekrecht gebruik wil maken meldt dit tenminste één dag voor de datum van de carrouselvergadering aan de coördinerend griffier via regiogriffie@drechtsteden.nl. Onderwerpen waartegen door sprekers beroep of bezwaar is aangetekend en benoemingen zijn van het inspreekrecht uitgezonderd.

5 Bijlage 1 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 3 juli 2012 Onderwerp Ingekomen stukken Bijlagen Lijst met ingekomen stukken Agendapunt 3 datum 13 juni 2012 steller J.S. van de Poel doorkiesnummer regiogriffie@drechtsteden.nl Gevraagde beslissing Stukken voor kennisgeving aannemen Communicatie Niet van toepassing Financiële consequenties Niet van toepassing Toelichting De ingekomen stukken worden meteen na ontvangst op de website geplaatst. Op de vrijdag vóór de Drechtraad wordt de lijst afgesloten, waarna de lijst met andere na te zenden stukken op de maandag vóór de Drechtraad via de mail wordt toegezonden. Hiermee wordt bereikt dat stukken die tot kort voor de Drechtraad binnenkomen, nog ter kennis van de Drechtraad worden gebracht. Raadsinformatiebrieven van het Drechtstedenbestuur worden als ingekomen stuk verwerkt. Wel worden deze brieven in uitzondering op de andere ingekomen stukken meteen na ontvangst via de mail naar de leden en plaatsvervangende leden van de Drechtraad gezonden. Ook de griffiers krijgen een mail, zodat zij op de gebruikelijke wijze hun raadsleden kunnen informeren.

6 Bijlage 3 Vergadernotitie voor de Drechtraad op 3 juli 2012 Agendapunt 4 datum 13 juni 2012 Onderwerp Concept-verslag van de Drechtraad van 12 juni 2012 Bijlagen Concept-verslag van de Drechtraad op 12 juni Gevraagde beslissing Vaststellen van het concept-verslag van de Drechtraad van 12 juni 2012.

7 Bijlage 4 Agendapunt VERGADERNOTITIE Voor de vergadering van de Drechtraad op 3 juli 2012 Onderwerp Jaarrekening GR Drechtsteden 2011 Samenvatting De jaarrekening 2011 wordt ter vaststelling aangeboden. Voorstel Kennis nemen van: a. het accountantsverslag b. de reactie van het Drechtstedenbestuur op het accountantsverslag c. het advies van de Auditcommissie op jaarrekening d. het advies van de Cliëntenraad WWB Drechtsteden e. de reactie van de portefeuillehouder sociaal op het advies van de CWD Vaststellen van: f. de jaarrekening 2011; g. de resultaatbestemming zoals voorgesteld; h. de afrekening met de gemeenten zoals gespecificeerd. 5 datum 16 mei 2012 bestuurlijk pfh. Dhr. R.T.A. Korteland akkoord best.pfh. d.d. 21 mei 2012 steller A. Tolsma doorkiesnummer a.tolsma@drechtsteden.nl Toelichting Resultaat 2011 GRD De jaarrekening sluit met een negatief saldo van 2,0 miljoen. Het resultaat vóór de mutaties in de reserves is 4,5 miljoen negatief, in de begroting zijn al mutaties in de reserves van 2,5 miljoen opgenomen. Per saldo resteert daarom een nog te bestemmen resultaat van 2,0 miljoen negatief. Bij de 2 e burap 2011 lag het geprognosticeerde tekort nog tussen de 4,2 en 5,2 miljoen. Het resultaat per GRD-dochter is als volgt: (Bedragen x 1.000) Programma Resultaat Bureau Drechtsteden Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden + 2 Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden 0 Algemene dekkingsmiddelen Totaal Bureau Drechtsteden laat een positief resultaat zien als gevolg van lagere personele lasten en een lagere besteding van het werkprogramma wat grotendeels het gevolg is van het vervallen of vertragen van projecten. Het negatieve resultaat van de Sociale Dienst Drechtsteden is het gevolg van het negatieve resultaat op inkomensondersteuning, incidentele kosten uit voorgaande jaren op de WMO huishoudelijke hulp, een voordeel op de apparaatskosten door de ingevoerde bezuinigingsmaatregelen en het moeten vormen van een voorziening voor frictiekosten. Bij de 2 e burap 2011 lag het geprognosticeerde tekort op inkomensondersteuning tussen de 4 en 5 miljoen. Door de daling van de klantaantallen en de incidentele aanvullende rijksuitkering is het negatieve resultaat lager uitgevallen.

8 pagina 2 Het Ingenieursbureau Drechtsteden sluit 2011 af met een negatief resultaat van , dit is conform de prognose bij de 2 e burap. Belangrijkste oorzaak is achterblijvende omzet, en daarmee nietgedekte loonkosten, door de slechte economische omstandigheden. Het Servicecentrum Drechtsteden heeft een klein positief resultaat gerealiseerd. Het saldo van het Onderzoekcentrum is conform de begroting het jaar sluitend geëindigd. Gemeentebelastingen Drechtsteden heeft een positief resultaat behaald. Dit is voornamelijk het gevolg van hogere inkomsten vanuit opgelegde dwangbevelen en aanmaningen. Het positief resultaat bij de Algemene dekkingsmiddelen is ontstaan door de vrijval van de Landsbanki voorziening, de toegewezen claim op de rente en lagere gemeenschappelijke kosten. Vrijval Landsbanki Het Drechtstedenbestuur heeft op 11 januari 2012 ingestemd met het inzetten van de vrijvallende voorziening Landsbanki voor een deel van de financiële problematiek rondom Noordoevers. De Drechtraad is hierover geïnformeerd via de raadsinformatiebrief van 13 februari Zoals daarin aangegeven wordt nu voorgesteld om voor deze vrijgevallen middelen de reserve Noordoevers te vormen. De reserve wordt ingezet op het moment van feitelijke verrekening. Aan de Drechtraad wordt dan een voorstel voor onttrekking aan de reserve gedaan. Voorziening Frictiekosten SDD Door de reorganisatie bij de SDD is er boventalligheid ontstaan. Voor de frictiekosten die daardoor ontstaan is in de begroting 2012 van de SDD een budget van 1,0 miljoen opgenomen. Volgens de BBV-voorschriften moet echter al ten laste van het resultaat van 2011 een voorziening worden gevormd. Voorgesteld wordt deze voorziening te dekken door een onttrekking aan de algemene reserve, die daardoor negatief wordt. Dit is echter van tijdelijke aard, gezien het beschikbare budget in Hierdoor betreft het slechts een administratieve verwerking en heeft daardoor tot geen gevolg voor de bijdragen van de gemeenten. GRD breed worden voorstellen geformuleerd rondom instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers om zo de frictiekosten zo laag mogelijk te houden. Resultaatbestemming Aan de hand van de conceptjaarrekening zijn de volgende voorstellen voor resultaatbestemming opgesteld. (Bedragen x 1.000) Programma Bedrag Bestemmingsvoorstel Bureau Drechtsteden 113 Toevoegen aan de exploitatiereserve Inkomensondersteuning, extra bijdrage van de gemeenten Saldo WMO huishoudelijke hulp onttrekken uit de WMO reserve Sociale Dienst Drechtsteden 19 Toevoegen aan reserve minimabeleid 100 Deel saldo apparaatskosten toevoegen aan de innovatiereserve 613 Deel saldo apparaatskosten uitbetalen aan de gemeenten Onttrekken aan de algemene reserve Ingenieursbureau Drechtsteden -129 Onttrekken aan de exploitatiereserve IBD -64 Extra bijdrage van de gemeente Dordrecht Service Centrum Drechtsteden 2 Toevoegen aan de exploitatiereserve Gemeentebelastingen Drechtsteden 24 Toevoegen aan de exploitatiereserve 146 Uitbetalen aan de gemeenten e orde effect OCD uitbetalen aan gemeenten Algemene dekkingsmiddelen -101 Onttrekken aan de algemene reserve GRD Totaal bestemmingsvoorstellen Toevoegen aan reserve Noordoevers

9 pagina 3 De afrekening van het rekeningresultaat per gemeente is weergegeven in onderstaande tabel. (Bedragen x 1.000) Resultaat Bestemming Verrekenen met Mutaties reserve Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal gemeenten Bureau Drechtsteden Sociale Dienst Inkomensondersteuning Minimabeleid WMO Apparaat Apparaat frictiekosten Ingenieursbureau Drechtsteden* Service Centrum Drechtsteden 2 2 Gemeentebelastingen Drechtsteden Algemene Dekkingsmiddelen Totaal * Dordrecht heeft in 2011 niet aan de omzet verplichting voldaan. Als gevolg hiervan wordt het tekort door Dordrecht aangevuld. Consequenties Financiële consequenties: Aan de hand van het besluit over de resultaatbestemming 2011 zal afrekening met gemeenten plaats vinden. Personele en organisatorische consequenties: Niet van toepassing Juridische consequenties: Niet van toepassing Consequenties voor andere beleidsvelden en organisatie: Niet van toepassing Verdere procedure, communicatie en uitvoering Drechtraad van 3 juli 2012 ter vaststelling Gemeenten ontvangen de conceptjaarrekening zes weken voor vaststelling in de Drechtraad, zodat zij hun zienswijzen kenbaar kunnen maken. De provincie Zuid-Holland ontvangt de jaarrekening na vaststelling door de Drechtraad. Onderliggende stukken - concept jaarrekening 2011 versie 21 mei 2012; - accountantsverslag dd 4 mei 2012; - reactie Drechtstedenbestuur op het accountantsverslag; - advies van de auditcommissie op de jaarrekening; - advies van de Cliëntenraad WWB Drechtsteden dd 18 april reactie van de portefeuillehouder sociaal op het advies van de CWD dd 24 april 2012

10 concept Jaarstukken 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Versie 21 mei 2012

11 2

12 Jaarstukken 2011 GR Drechtsteden Inhoudsopgave 1. Inleiding Programma s Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Verplichte paragrafen Weerstandsvermogen Bedrijfsvoering Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Verbonden partijen Rechtmatigheid Jaarrekening Resultaatbestemming Programmarekening Balans Toelichtingen Controleverklaring Vaststelling.101 Bijlagen 102 Bijlage 1 Stand van zaken fonds Manden Maken.102 Bijlage 2 Overzicht investeringen Bijlage 3 SISA-bijlagen..104 Bijlage 4 Interne verrekeningen Bijlage 5 Lijst met genomen besluiten

13 4

14 1. Inleiding Het jaar 2011: Zeilen tegen de wind in maar wind zorgt voor energie en beweging! Inleiding op het jaarverslag Het jaar 2012 is in volle gang. Via het nieuws bereiken ons wisselende berichten over de economische positie van ons land en de discussies over verdergaande bezuinigingen binnen de overheid gaan onverminderd door. Hoe de besluitvorming over aanvullende taakstellingen en mogelijke nieuwe decentralisaties voor onze regio zich ook zullen ontwikkelen, één ding weten we zeker: de GRD-organisatie moet de ingezette ontwikkeling doorzetten. Een doorontwikkeling van een organisatie in de kinderschoenen met de welbekende kinderziektes, naar een volwassen, professionele, zakelijke organisatie waarin we beleid en dienstverlening voor onze eigenaren, inwoners en partners met minder middelen beter en slimmer uitvoeren. In dit document blikken we terug op de inspanningen en resultaten van Daarbij richten we ons in eerste instantie op de inhoud: de activiteiten die binnen de diverse beleidsvelden van het regionale meerjarenprogramma zijn uitgevoerd en de resultaten die hiermee zijn behaald. Daarna lichten wij u toe hoe de bedrijfsvoering van de GRD-organisatie verder op orde is gebracht, en hoe we daarmee de dienstverlening aan onze eigenaren verbeteren en de kosten en risico s willen verminderen. Wij hebben het jaar 2011 ervaren als zeilen tegen de wind in. Met beperkte middelen is binnen de gehele organisatie gewerkt om toch vooruit te komen. Het mooie van wind is dat het ook een energiebron is. En die energie hebben wij zo goed als mogelijk ingezet binnen de GRD-organisatie om doelen dichterbij te brengen. Wij lichten graag de belangrijkste punten aan u toe. In dit jaarverslag lichten wij ook de belangrijkste (financiële) afwijkingen toe, evenals de te nemen besluiten ter vaststelling van dit document. Inzet op speerpunt Economie en Arbeidsmarkt Het afgelopen jaar is een nieuwe impuls gegeven, zowel bestuurlijk als ambtelijk, aan de economische agenda en het arbeidsmarktbeleid. Er is veel inzet gepleegd om de vitaliteit van de sector te stimuleren, op basis van de uitvoeringsagenda Economie en Arbeidsmarkt, zoals de Proeftuin Maritieme Innovatie. Door vroegtijdig en actief te participeren in diverse netwerken zijn we in staat geweest onze Drechtstedenagenda te verknopen aan de bovenregionale en landelijke agenda s, zoals de Zuidvleugelagenda en het Topsectorenbeleid. De Drechtsteden hebben daarmee een betere positie verkregen om, samen met ondernemers, onderwijs en andere overheden verder te werken aan realisatie van ambities. Doelstelling op daling bijstandsuitkeringen is gehaald We hebben zeer ambitieuze doelstellingen geformuleerd voor de daling van het aantal bijstandsuitkeringen. Deze doelstelling stond haaks op de landelijke ontwikkeling van stijgende werkloosheid. Wij zijn trots te kunnen melden dat de ambities waar zijn gemaakt. Begin 2011 ontvingen mensen een bijstandsuitkering. Tot in maart 2011 liep dit aantal zelfs op tot ca klanten. Op 31 december 2011 waren dat er 4.674, terwijl ons doel een daling naar was. Dit betekent een daling van ruim 8,2%. Een opmerkelijk resultaat omdat de landelijk gezien sprake was van een stijging van ruim 2,5%. In de benchmark grote gemeenten is onze regionale sociale dienst een van de weinige dalers en verreweg de grootste daler. Dat is, gezien de vele reacties, (inter)nationaal, niet onopgemerkt gebleven. De daling is te danken aan de inzet op instroombeperking, het inzetten van de nieuwe werkgeversbenadering met BaanBrekend Drechtsteden en de doorontwikkeling van de klantbenadering Partner in Zelfstandigheid. Het ongewijzigd doorzetten van het beleid van de afgelopen jaren, zou hebben geleid tot een tekort van de beschikbare gemeentelijke budgetten van ongeveer 18,9 miljoen, oplopend tot 25 miljoen structureel. Met het vaststellen van de begroting 2011 is bepaald de kosten in 2011 met ruim 11,1 miljoen terug te brengen en voorbereidingen te treffen om oplopend 25 miljoen structureel te bezuinigen. Zowel de opgaven voor 2011 als (bestuurlijk) besluitvorming voor de verdere benodigde maatregelen zijn gerealiseerd. Aandacht voor de woningmarkt en bereikbaarheid van onze regio Net als in andere delen van ons land, is de woningmarkt binnen onze regio zeer kwetsbaar. Een recordaantal woningen staat in de verkoop en staat langer te koop. Het aantal verkochte 5

15 nieuwbouwwoningen is fors gedaald. Projecten hoeven nog niet stilgelegd te worden, maar het geprogrammeerde aanbod aan appartementen kan mogelijk niet meer gedekt worden door de vraag. Voorlopig zal in ieder geval geen nieuwbouw aan het programma worden toegevoegd. In 2011 is de second opinion op de grondexploitatie Noordoevers uitgevoerd, en is besluitvorming voorbereid over de doorontwikkeling van het gebied en het gezamenlijk dragen van de risico s. Daarnaast is er in 2011 verder gewerkt aan de goede bereikbaarheid van onze regio door het versterken van het openbaar vervoer (via het project HOV-D) én door de verbeteringen van de aansluitingen met de A15 en A16. Decentralisaties zorgen voor stevige beweging De gemeenten bereiden zich in regionale samenwerking- voor op de drie door het rijk aangekondigde decentralisaties: alle jeugdzorgtaken, de uitvoering van de Wet Werken naar Vermogen en de AWBZ-functie 'Begeleiding'. In regionaal verband vinden de voorbereidingen voor deze drie decentralisaties plaats, onder meer door kennisontwikkeling en gezamenlijke bestuursopdrachten. In het kader van de gedecentraliseerde WMO-taak Hulp in de huishouding, werd een tweejarig project De Kanteling voorbereid en gestart. Dit project introduceert een nieuw concept voor het compenseren van zorgbehoeften met als doel het ontwikkelen van eigen kracht van burgers. Invulling kaders voor duurzame regio, verbetering luchtkwaliteit en veiligheid In 2011 heeft de Drechtraad het Regionaal Milieubeleidsplan vastgesteld. Aan dit beleid is afgelopen jaar actief invulling gegeven, onder meer via het programma Natuur- en Milieueducatie, het programma Luchtkwaliteit, het Energieprogramma Drechtsteden en het programma Duurzaamheid en Externe veiligheid. Mooi concreet resultaat is het in werking treden van de walstroomkasten op de Drechtstedenoevers. Daarmee is een belangrijke stap gezet naar een betere luchtkwaliteit in onze regio. Doorontwikkeling van het regionale netwerk In 2010 is het programma Netwerkdemocratie geformuleerd. In het kader daarvan heeft de Drechtraad in december 2011 de visie op de strategische communicatie vastgesteld. Deze visie richt zich op drie doelen: het op de kaart zetten van de Drechtsteden als stedelijk gebied, het leveren van een bijdrage aan de realisering van beleidsdoelen en het geven van invulling aan het profiel van de Drechtsteden. Verder is een evaluatie uitgevoerd van de Drechtstedendinsdag. Met de aanbevelingen uit dat rapport werken we in 2012 verder aan de doorontwikkeling van het concept als regionaal platform voor bestuurders, raadsleden en maatschappelijke partners. De in 2011 gestarte lokale verkenningen over de toekomst van de gemeenten en de regionale samenwerking leiden in 2012 middels gesprekken in de Drechtraad tot concretisering van plannen voor de toekomst van de bestuurlijke netwerkorganisatie. De GRD-organisatie: de basis op orde en publieke zakelijkheid De bedrijfsvoering op orde, dat is een veelgehoorde uitspraak binnen ons netwerk. De afgelopen tijd is veel inspanning gepleegd om de kwaliteit van de bedrijfsvoering van de GRD-organisatie op een hoger niveau te brengen. Een niveau dat we hebben aangeduid als de basis op orde, gedefinieerd in het Programma Bedrijfsvoering dat het bestuur na de zomer heeft vastgesteld stond vooral in het teken van financieel en organisatorisch in control raken. Zo heeft de Drechtraad een financiële strategie vastgesteld waarin de kaders voor de komende jaren zijn vastgelegd. Binnen de bedrijfsvoering van de dochters zijn keuzes gemaakt om dreigende tekorten weg te werken en om bezuinigingen te realiseren. Daarnaast is organisatorisch gekeken of de Drechtstedendochters nog goed waren ingericht om de gewenste doorontwikkeling te maken. Bij drie van de zes dochters is een formele reorganisatie gestart en neemt de basisformatie af. Bij alle dochters wordt de invulling van de taakstellingen gecombineerd met het implementeren van nieuwe processen, werken aan verbeterde dienstverlening en het waar mogelijk verminderen van de formatieomvang. Voor 2011 is de generieke GRD-taakstelling voor 91% gerealiseerd. In het topmanagement van de GRD hebben zich in 2011 enkele wisselingen van de wacht voorgedaan. Ook is het aantal externen fors teruggedrongen. Daarnaast zijn soms harde keuzes 6

16 gemaakt om ondanks dreigende tekorten toch binnen de begroting te blijven. Zo is dat bij het IPAprogramma gelukt door het ambitieniveau naar beneden bij te stellen. Publieke zakelijkheid is in 2011 geïntroduceerd. Voor het management van de GRD draait dit om het zo zakelijk en innovatief mogelijk te zijn in een publieke omgeving. Het gaat om grenzen verleggen, het tonen van eigenaarschap en ondernemerschap. Het draait om het tonen van lef en passie voor het werk in de publieke omgeving én om flexibiliteit en creativiteit in het zoeken naar mogelijkheden om méér met minder te doen. Publieke zakelijkheid is ook in 2012 één van de basisprincipes voor de verdere doorontwikkeling van de GRD-organisatie. Financiële uitkomst De jaarrekening van de GRD sluit 2011 met een negatief saldo van 2.0 miljoen. Bij de 2 e burap 2011 lag het geprognosticeerde tekort nog tussen de 4,2 en 5,2 miljoen. In het jaarverslag is per GRDdochter een toelichting en analyse op het resultaat opgenomen. Bureau Drechtsteden laat een positief resultaat zien als gevolg van lagere personele lasten en een lagere besteding van het werkprogramma wat grotendeels het gevolg is van het vervallen of vertragen van projecten. Het negatieve resultaat van de Sociale Dienst Drechtsteden is het gevolg van het negatieve resultaat op inkomensondersteuning, incidentele kosten uit voorgaande jaren op de WMO huishoudelijke hulp, een voordeel op de apparaatskosten door de ingevoerde bezuinigingsmaatregelen en het moeten vormen van een voorziening voor frictiekosten. Bij de 2 e burap 2011 lag het geprognosticeerde tekort op inkomensondersteuning tussen de 4 en 5 miljoen. Het tekort is door extra inspanningen niet boven de 2 miljoen uitgekomen. Het Ingenieursbureau Drechtsteden sluit 2011 af met een negatief resultaat als gevolg van het deels niet kunnen realiseren van de taakstelling en onvoldoende matching tussen de vraag en aanbod in de huidige markt. Bij het IBD worden de huidige functies niet voor 100% benut, terwijl deze wel volledig in de loonkosten zijn opgenomen. Het Servicecentrum Drechtsteden heeft een klein positief resultaat gerealiseerd. Het saldo van het Onderzoekcentrum is conform de begroting het jaar sluitend geëindigd. Gemeentebelastingen Drechtsteden heeft een positief resultaat behaald. Dit is voornamelijk het gevolg van hogere inkomsten vanuit opgelegde dwangbevelen en aanmaningen. Het positief resultaat bij de algemene dekkingsmiddelen is ontstaan door de herwaardering van de Landsbanki voorziening, de toegewezen claim op de rente en lagere gemeenschappelijke kosten. (Bedragen x 1.000) Programma Bedrag Bestemmingsvoorstel Bureau Drechtsteden 113 Toevoegen aan de exploitatiereserve Inkomensondersteuning, extra bijdrage van de gemeenten Saldo WMO huishoudelijke hulp onttrekken uit de WMO reserve Sociale Dienst Drechtsteden 19 Toevoegen aan preserve minimabeleid 100 Deel saldo apparaatskosten toevoegen aan de innovatiereserve 613 Saldo apparaatskosten uitbetalen aan de gemeenten Voorziening frictiekosten onttrekken aan de algemene reserve Ingenieursbureau Drechtsteden -129 Onttrekken aan de exploitatiereserve IBD -64 Extra bijdrage van de gemeente Dordrecht Service Centrum Drechtsteden 2 Toevoegen aan de exploitatiereserve Gemeentebelastingen Drechtsteden 24 Toevoegen aan de exploitatiereserve 146 Uitbetalen aan de gemeenten e orde effect OCD uitbetalen aan gemeenten Algemene dekkingsmiddelen -101 Onttrekken aan de algemene reserve GRD Totaal bestemmingsvoorstellen Toevoegen aan reserve Noordoevers 7

17 2 Programma s 2.1 Bureau Drechtsteden Bureau Drechtsteden legt zich van oudsher toe op het adviseren, faciliteren en ondersteunen van het bestuurlijke en ambtelijke netwerk van de Drechtsteden. De ondersteuning varieert van strategisch advies, (regie op) beleidsontwikkeling en uitvoering, tot logistieke ondersteuning. Daarnaast is er binnen het bureau een concernstaf die zich richt op de bedrijfsvoering van het concern GRD. De verschillende beleidsvelden van Bureau Drechtsteden worden in deze paragraaf als deelprogramma toegelicht. In 2011 is binnen de kaders van het rmjp vooral aandacht besteed aan de economische agenda in relatie tot het arbeidsmarktbeleid. Vanuit de noodzaak voor een goed vestigingsklimaat hierbij is tevens veel aandacht uitgegaan naar bereikbaarheid en wonen, naast meer randvoorwaardelijke aspecten als de landelijke Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte en de Provinciale Structuurvisie. Ook het sociaal domein, waarin in 2011 duidelijk is geworden dat sprake zal zijn van drie grote decentralisaties en transitiedossiers (Wet Werken naar Vermogen, Begeleiding AWBZ en Jeugd) is in 2011 stevig in beweging geweest. In het afgelopen jaar is ook ingezet op betere sturingsrelaties, zowel op het concern Drechtsteden als op de inhoud. De nieuwe sturingsfilosofie is in 2011 uitgangspunt geweest bij de herpositionering van het Bureau Drechtsteden en heeft geleid tot andere rolopvatting. Conclusies Het afgelopen jaar heeft Bureau Drechtsteden wederom veel aandacht besteed aan het op orde krijgen en houden van de financiën. De eerder ingezette lijn van afbouwen externe inhuur van buiten de Drechtsteden en het beter sturen op personele invulling van het Bureau is vervolgd. De invulling van de taakstelling in het kader van de brede doorlichting is voor 2011 bereikt. Wel blijven er voor de toekomst zorgen in het kader van het wegvallen van de incidentele bijdragen vanuit BLS-middelen en BWS-reserves voor de komende jaren. De in 2011 bijna tot afronding gekomen herpositionering biedt hiervoor mede mogelijkheden. Programma economie Wat hebben wij bereikt? Versterken maritiem cluster De Drechtsteden hebben van oudsher een sterke positie in de maritieme sector. In 2011 is extra inzet gepleegd om de vitaliteit van deze sector te stimuleren. In samenwerking en in samenhang met het nieuwe economisch beleid van Rijk (Topsectorenbeleid) en Zuidvleugel (Economische Agenda Zuidvleugel) is een regionaal uitvoeringsprogramma Economie en Arbeidsmarkt Drechtsteden tot stand gebracht. Het programma beschrijft de inspanningen die we moeten plegen om, met het maritiem cluster, optimaal in te spelen op de economische agenda s van het Rijk en Zuidvleugel. De 7 investeringsprojecten die in het regionale programma zijn benoemd, worden in 2012 uitgewerkt in samenwerking met ondernemers, onderwijs en andere overheden. De Uitvoeringsagenda vormt een plus op de activiteiten die in het rmjp zijn benoemd om het maritiem cluster te versterken. Een van die rmjp-activiteiten is de Proeftuin Maritiem Innovatie (PMI) waarvan de Drechtsteden co-financier zijn. Na een wat moeizame start is de proeftuin nu op koers. Vanwege de vertraagde start is dit jaar bij mede-subsidiegever EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) verlenging van de looptijd van het project aangevraagd voor de periode van 1 jaar. Dit is toegekend. Dit heeft geen effect op de totale financiële bijdrage van de Drechtsteden. Wel wordt deze bijdrage nu uitgesmeerd over 4 in plaats van 3 jaar. Aan de promotie/acquisitie van het maritiemcluster is in 2011 met beperkt budget gewerkt. Vanuit dat budget is in de tweede helft van het jaar (bij ROM-D) een strategisch adviseur acquisitie aangesteld 8

18 die de regionale samenwerking op het dit gebied moet stimuleren en coördineren. Dit heeft o.a. geresulteerd in het opstellen van een regionaal bidbook, voor een toonaangevend bedrijf uit de regio dat op zoek is naar een nieuwe kantoorlocatie. Stimuleren vrijetijdseconomie Om de economische structuur en werkgelegenheid in de regio te versterken zetten we ook in op het stimuleren van de vrijetijdseconomie. In dat kader hebben we ons in 2011 enerzijds gericht op het afronden van de activiteiten van het programma Hollands Glorie en anderzijds op aanscherpen en herijken van ons activiteitenpallet. De VVV is opdracht gegeven het aanbod van regionale voorzieningen en bezienswaardigheden te promoten. Daarbij is de focus gelegd op onze iconen (Werelderfgoed Kinderdijk, Binnenstad Dordrecht en Hollandse Biesbosch) en is aangesloten bij het Molenjaar Het gegeven dat de VVV ook andere financieringsbronnen heeft weten aan te trekken voor de promotie-activiteiten vergroot de effectiviteit van ons budget. Vanuit Hollands Glorie is de afgelopen jaren onder andere ingezet op het realiseren en verbeteren van de verbindingen over water. In dat kader zijn diverse projecten het afgelopen jaar afgerond en de hiervoor ontvangen subsidies verantwoord. Ook was een onderzoek beoogd naar vervoerssystemen over water, als aanvulling op de Waterbus. Dit onderzoek is door de noodzakelijke bezuiniging op het werkprogramma niet uitgevoerd, mede omdat naar verwachting nu geen bereidheid bij gemeenten bestaat structureel extra exploitatiemiddelen hiervoor vrij te maken. Om meer werkgelegenheid te creëren is ingezet op het stimuleren van ondernemerschap en het stimuleren van arrangementen. Daartoe is aangesloten op het landelijk project Dijk van een Delta en is in samenwerking met de provincie opdracht gegeven voor het regionale project Nieuwe markten. De eerste fase van nieuwe markten is in 2011 afgerond en heeft geresulteerd in een tussenrappotage. Op basis van deze rapportage wordt in 2012 besloten over een mogelijk vervolgtraject. Ruimte om te ondernemen De bedrijfsterreinen in de regio zijn van groot belang voor de economie en werkgelegenheid. Voortvloeiend uit de regionale bedrijfsterreinenstrategie is in 2011 een Uitvoeringsprogramma Bedrijventerreinen opgesteld. Dit programma wordt in 2012 in besluitvorming gebracht. Daarnaast is via het DelTriplatform een start gemaakt met het opstellen van een bedrijfsterreinenstrategie in het gebied van de logistieke Delta: van 2 e Maasvlakte tot en met West- Brabant. Doel hiervan is een scherpere keuze in de positionering van bedrijfsterreinen in dit gebied. Deze strategie zal in 2012 worden afgerond. De kantorenmarkt is de afgelopen jaren verslechterd. Dit uit zich een toenemende leegstand van bestaande kantoorpanden en afnemende vraag naar nieuwe locaties. Gelet op deze ontwikkelingen is in 2011 het regionale planaanbod van nieuwe kantoren geactualiseerd. Daarnaast is een startnotitie vastgesteld voor de actualisatie van de regionale kantorenstrategie. Binnen de begroting is geen ruimte gevonden om hiermee al in 2011 daadwerkelijk een start te maken. Ook de markt van winkelvastgoed is in beweging, o.a. door veranderend consumentengedrag en teruglopende bestedingen. Mede gezien deze ontwikkelingen was in 2011 een actualisatie gepland van het regionale detailhandelsbeleid. Omdat nog bezuinigd moest worden binnen het werkprogramma, is deze actualisatie uitgesteld. In 2012 zal een voorstel gedaan worden om deze actualisatie alsnog te doen. ROM-D Voor het realiseren van het Uitvoeringsprogramma Bedrijventerreinen is de ROM-D een belangrijke speler. Door de effecten van de crisis op de bankensector en de woningmarkt is de ROM-D echter in financieel zwaar weer geraakt. Om de financiële levensvatbaarheid van het bedrijf te versterken hebben de gemeenten medio dit jaar besloten onder voorwaarden een pro-rato garantie te verstrekken van totaal 8,5 miljoen. Ter bepaling van een finaal standpunt over de garantie is in de tweede helft van het jaar een second opinion uitgevoerd over de grondexploitatie van het project Noordoevers. Na nadere overweging over de mogelijkheden voor de Noordoevers en afweging van consequenties heeft het Drechtstedenbestuur in december een principebesluit genomen tot een gefaseerde doorontwikkeling van het project. Voorstel is de financiële consequenties daarvan onder alle Drechtstedengemeenten te verdelen, op basis van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het project en het principe van solidariteit. De second opinion was niet voorzien in het werkprogramma 2011 maar is gefinancierd door ROM-D en respectievelijk de gemeenten Zwijndrecht, Hendrik-Ido- Ambacht en Dordrecht. 9

19 Kritische succesfactor Prestatie-indicator 0-waarde Realisatie 2011 Economische structuur Totale bedrijvigheid (aantal vestigingen met minimaal 1 werkzame persoon die 12 uur per week werkt) ( ) ( ) Bedrijvigheid in maritieme cluster 820 ( ) Aantal startende ondernemers (2009) (2011) Werkgelegenheid Totale werkgelegenheid (aantal werkzame personen 12 uur per week) ( ) ( ) Werkgelegenheid maritiem cluster Drechtsteden ( ) Kwaliteit van het werkklimaat Oordeel van ondernemers (0=2008) 6,6 (2008) 6,8 (2010) Uitgifte bedrijventerreinen Uitgifte t.o.v. aanbod nieuw areaal 7,9% (2009) 8,2% (2010) Bedrijfs- en kantoorruimte Leegstand winkelruimte Ratio s (t.o.v. landelijk)* Kantorenmarkt bedrijfsruimtenmarkt Leegstand winkelruimte - aantal verkoopruimten - aantal m2 vvo 22% (19%) (2008) 23% (26%) (2008) (2009) 12% (16%) (2011) 12% (28%) (2011) (2011) Bezoek aan toeristische iconen Binnenstad Dordrecht Werelderfgoed Kinderdijk Hollandse Biesbosch (2008) (2008) (2008) (2010) (2011) Niet beschikbaar (2011) * De kantorenratio is de verhouding tussen het aanbod van kantoren en de opname daarvan door de markt in een bepaalde periode. Vuistregel is dat de markt gezond is als deze ratio meer dan 50% bedraagt. Dit betekent dat meer dan de helft van het aanbod in de betreffende periode is opgenomen door de markt. De cijfer over 2011 maken duidelijk dat landelijk het aanbod vele malen groter was dan de opname met ratio's ver onder de 50%. De situatie binnen de Drechtsteden was in 2011 nog iets ongunstiger dan het landelijke beeld. 10

20 Wat hebben wij daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Proeftuin Maritieme Innovatie Relatiebeheer en promotie maritiem cluster Uitvoeringsprogramma bedrijventerreinen Detailhandelsbeleid Promotie vrijetijdseconomie Stimuleren ondernemerschap vrijetijdseconomie Stimuleren personenvervoer over water tussen de toeristisch/recreatieve kwaliteiten van de regio Initiëren en uitvoeren van collectieve innovatieprojecten bij bedrijven, zoveel mogelijk met studenten van MBO en HBO. Promoten van de regio door als maritiem topregio en versterken contacten met het bedrijfsleven in deze sector Opstellen en vaststellen van een regionaal uitvoeringsprogramma bedrijventerreinen. Actualiseren van de regionale structuurvisie detailhandel en horeca Drechtsteden Uitvoeren van een pakket aan samenhangende promotieactiviteiten op het gebied van vrijetijdseconomie Stimuleren van ondernemersinitiatieven en arrangementen op het gebied van vrijetijdseconomie. Een verkenning uitvoering naar een model voor aanvullend vervoer over water Na een voorzichtige start is de proeftuin nu beter bij onderwijsinstellingen en bedrijfsleven aangetakt. Dit resulteert in een oplopend aantal projecten. De looptijd van het project is met een jaar verlengd. De ROM-D heeft vanuit een van de gemeenten een strategisch adviseur acquisitie aangesteld, die nader uitwerking geeft aan deze activiteit zoals het uitbrengen van regionale bidbooks aan bedrijven en het organiseren van gemeentelijk accountmanagementoverleg. In de eerste helft van 2011 is een eerste concept programma opgesteld. Dit wordt in het derde kwartaal door elke gemeente besproken met het lokale bedrijfsleven. Vervolgens wordt het programma definitief gemaakt en begin 2012 vastgesteld. Deze activiteit is in verband met de bezuinigingen niet uitgevoerd. De VVV Zuid-Holland Zuid heeft in opdracht van de Drechtsteden een pakket aan promotieactiviteiten uitgevoerd en hiervoor co-financiering van derden aangetrokken. Daarnaast is financieel bijgedragen aan de uitbreiding van de beeldenboulevard in Papendrecht en het project Molenjaar. Deelgenomen is aan het bovenregionale traject Dijk van een delta. Daarnaast is in samenwerking met de provincie de 1e fase van het project Nieuwe markten afgerond Deze activiteit is in verband met de bezuinigingen niet uitgevoerd. Netwerkvorming en strategisch samenwerken Actievere inzet in bestaande en nieuwe netwerken Het DelTri platform heeft in 2011 steeds meer vorm en inhoud gekregen. Er zijn een tweetal breed samengestelde Bestuurlijk Platformbijeenkomsten georganiseerd en afspraken gemaakt over de verdere samenwerking op economie (m.n. bedrijventerreinen), infrastructuur / bereikbaarheid, arbeidsmarkt en de zogeheten dubbele doelstelling (samenhang met natuur en landschap. Het nieuwe Vlaams-NederlandsOverleg is het vervolg van de voormalige Rijn Schelde-Delta en bestaat uit de betrokken zes provincies (Nederland: Zuid-Holland, Noord-Brabant en Zeeland). Dit overleg heeft eveneens de economische ontwikkeling van de delta op de agenda, maar omvat een groter, internationaal gebied. Drechtsteden heeft een bijdrage geleverd aan de nieuwe opzet. 11

21 Programma fysiek, deelprogramma bereikbaarheid Wat hebben wij bereikt? In 2011 is verder gewerkt aan een goede bereikbaarheid van de regio. De voorbereiding van de aansluitingen A15 en A16 op het hoofdwegennet en het versterken van het openbaar vervoer stonden daarin centraal. Het project A16-mijlweg, betreft het aanpassen van de op en afritten met de A16 en het verbreden van de Mijlweg. Met deze maatregel wikkelt het verkeer beter af van de A16 op het onderliggende wegennet. De A16 - N3 is een van de grootste knelpunten in de Drechtsteden. Op dit moment wordt nog gestudeerd op het ontwerp. De regio Drechtsteden is er van overtuigd dat de realisatie van een goed uitgewerkt ontwerp bijdraagt aan een aanzienlijke reductie van de dagelijkse fileproblematiek. Het ontwerp voor de A15 N3 is gereed. Daarnaast is de uitvoering van de projecten uit de tweede fase Hoogwaardig Openbaar Vervoer Drechtsteden verder voorbereid en (deels) in uitvoering gekomen. Op 6 oktober 2011 heeft het DSB ingestemd met het concept regionaal mobiliteitsplan en deze vrijgegeven voor inspraak. Dit plan geeft een samenhangend beeld van de belangrijkste regionale knelpunten en oplossingsrichtingen van personen- en goederenvervoer. Uit dit nieuwe plan vloeien voor de komende jaren een nieuw uitvoeringsprogramma voort. Zorgen zijn er wel over de aanhaking op de nationale netten (weg en spoor) en de kwaliteit daarvan. Zo is in 2011 intensief gelobbyd voor het alsnog door het Rijk laten uitvoeren van een studie naar oplossingsrichtingen voor verbetering van de doorstroming op de A15. Helaas heeft de Minister, ondanks oproepen daarvoor vanuit de Tweede Kamer, besloten deze studie niet uit te laten voeren in verband met het ontbreken van uitvoeringsgeld. Daarnaast is eind 2011 duidelijk geworden dat de regio de dupe dreigt te worden van het oplossen van de financiële tekorten binnen de HSA-concessie (High Speed Alliance). De minister wil gewone intercities toestaan op het HSL-spoor en hierdoor dreigt Dordrecht en dus ook de regio Drechtsteden de intercityverbinding met de Brabantse Stedenrij te verliezen. Hoewel dit besluit al jaren werd verwacht, is de periode waarbinnen dit effect gaat hebben (vanaf 2015) wel een vervelende verrassing. De reeds jaren lopende lobby op dit traject is dan ook eind 2011 verstevigd. Hoe hebben we gemeten? Kritische succesfactor Prestatie-indicator Realisatie 2011 Idem Idem oordeel ondernemers over bereikbaarheid per auto en per openbaar vervoer oordeel inwoners over het openbaar vervoer auto: 7,4 openbaar vervoer: 6,3 (2008) 64 % van de bevolking (zeer) tevreden over het openbaar vervoer Wat hebben wij daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Aanpassen aansluitingen A16/N3, A16/mijlweg en A15/N3 Voorbereiden uitvoering Voorbereiding uitvoering loopt naar verwachting door tot begin/medio 2012 HOV-D tweede fase Start projecten tweede fase uiterlijk eind 2011; ook in 2012 toetst op uitvoering Uitvoering projecten in voorbereiding Verkeersveiligheid Uitvoeren MJP MJP in uitvoering Mobiliteitsmanagement Afronden traject tot 1 juli Voortzetting na 1 juli 2011 van het traject mobiliteitsmanagement, zakelijk, slim, mobiel Afronding eerste fase en verzoek tot verlenging tot 1 januari 2013 wordt voorbereid. 12

22 Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Herziening Mobiliteitsplan Doorstroming A15 Papendrecht Gorinchem PHS / StedenbaanPlus Herzien mobiliteitsplan + concept uitvoeringsprogramma Erkenning door minister I&M van problematiek en inzet middelen ter oplossing. Actievere inzet in bestaande en nieuwe netwerken 6 oktober voorlopige instemming DSB en vrijgegeven voor inspraak Er is stevige lobby gevoerd via diverse kanalen. Helaas heeft de minister van I&M besluit genomen geen vervolgstudie te doen naar oplossingsmogelijkheden vanwege het ontbreken van financiële middelen voor deze oplossing. Een via Drechtsteden geïnitieerde motie in de Tweede Kamer om dit wel te gaan doen behaalde onvoldoende steun. Programma Hoogfrequent Spoor: Doel van dit Programma is om middels infrastructuur aanpassingen op verschillende corridors meer personenvervoer te realiseren. In 2011 speelde de uitvoering van de PHS maatregelen op de corridor Den Haag-Eindhoven, in combinatie met mogelijke wijzigingen in de dienstregeling per Inmiddels is duidelijk geworden dat de NS concessie per 2015 wordt opengebroken en dat de hogesnelheidslijn onderdeel uit gaat maken van deze concessie. Dit heeft, voor station Dordrecht en dus voor Drechtsteden negatieve gevolgen voor de dienstregeling naar het zuiden (Breda). Hier zullen als het aan de NS ligt de intercity s gaan verdwijnen. Met de provincies Noord Brabant en Zuid Holland, de StedenbaanPlus organisatie en de steden Breda en Dordrecht is in 2011 een aanzet gegeven om een dienstregelingmodel te ontwerpen dat de spoorbediening tussen Dordrecht en Breda op peil houdt. (Bestuurlijke) afronding zal plaatsvinden in het 1e kwartaal van 2012, waarna actie in de richting van zowel I&M als de 2e kamer moet volgen. Binnen StedenbaanPlus is daarnaast met name aandacht besteed aan de (on)mogelijkheden van ruimtelijke ontwikkeling in de Drechtsteden als gevolg van de externe veiligheidsproblematiek. Daarnaast is gewerkt aan het verbeteren van de gehele vervoersketen (P&R, fietsenstallingen e.d.). Programma fysiek, deelprogramma wonen Wat hebben wij bereikt? Het jaar 2011 heeft onverminderd in het teken gestaan van de economische crisis. De effecten hiervan op de woningmarkt kunnen voor de Drechtsteden dramatisch worden genoemd. Een recordaantal koopwoningen staat in de verkoop terwijl deze woningen ook gemiddeld steeds langer te koop staan. Na een korte opleving in 2010 moet worden geconstateerd, dat het aantal maandelijks verkochte nieuwbouwwoningen fors is ingezakt; van gemiddeld 76 woningen per maand in 2007, naar ruim 30 woningen gemiddeld per maand in In totaal werden binnen de DS 360 nieuwe woningen verkocht. Dit leidt tot grote financiële problemen bij ontwikkelaars, corporaties en gemeenten. Tegelijk nemen de kansen voor de middengroepen af als gevolg van de EU-regelgeving. Ook dit draagt bij aan de financiële problemen van de corporaties, hun externe financieringsmogelijkheden nemen af. Daardoor nemen hun mogelijkheden om te investeren in woningen en in andere voorzieningen af. Voor de Drechtsteden komt daar een matig imago bij. De kwaliteiten die we wel hebben komen onvoldoende over het voetlicht. 13

23 Met de betrokken partijen is op meerdere momenten van gedachten gewisseld over deze problematiek. In algemene zin is geconcludeerd dat het ondanks de sterk verminderde verkopen, (nog) niet noodzakelijk is projecten stil te leggen. Wel is geconcludeerd dat er een probleem kan ontstaan bij de appartementen, doordat het nu geprogrammeerde aanbod niet wordt gedekt door de vraag. Afgesproken is om in ieder geval geen nieuwe woningbouwprojecten toe te voegen. Het overleg met de marktpartijen zal meerdere malen per jaar plaatsvinden, om de vinger aan de pols te houden. Hoe hebben we gemeten? Kritische succesfactor Prestatie-indicator Normering Kwaliteit en kwantiteit woningbouwproductie Gemiddelde WOZ waarde van woningen Realisatie 2010 Realisatie per Oordeel inwoners over hun woonomgeving 7,3 7,0 Er is een jaarlijkse woonmonitor en tweejaarlijks het verhuisonderzoek. Deze maken onderdeel uit van de jaarrapportage Wat hebben wij daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Regionaal programmeren Verbeteren beleid en afstemming op stagnerende woningmarkt De resultaten van het onderzoek naar de stand van zaken rond het wonen zijn opgenomen in de rapportage wonen in de Drechtsteden Platform DS bouwt Delen ontwikkelingen woningmarkt Congres najaar heeft op 29 september 2011 plaatsgevonden Jaarplan wonen in de Drechtsteden 2011 Woonpromotie Prestatie Afspraken Lange Termijn (PALT) Coördinatie Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV3) Beter inzicht in functioneren van en daardoor afstemming op woningmarkt Drechtsteden via woondag (jaarlijks) op de kaart zetten Bevorderen samenwerking gemeentencorporaties d.m.v. gerichte prestatieafspraken Vastleggen prestatieafspraken rijkssubsidie voor stedelijke vernieuwing De rapportage wonen in de Drechtsteden is op 23 juni 2011door het DSB vastgesteld De woondag heeft op 8 oktober in afgeslankte vorm plaatsgevonden Op 13 december 2010 zijn de nieuwe Afspraken Lange Termijn officieel ondertekend In 2011 is hierover nog een raadsinformatiebrief verzonden aan de Drechtraad, met nieuwe informatie naar aanleiding van gewijzigde regelgeving. Midterm review in 2012 Platform kwaliteitsbeleid Verbeteren kwaliteit nieuwbouw Afwikkeling besluitvorming GPR afgerond; opgenomen op website Drechtsteden Woonruimteverdeling (incl. klachtencie. en voorrangscie.) Beleid volgen, beoordelen en zonodig regionaal bijstellen Continue proces Programma fysiek, deelprogramma Ruimtelijke ordening Wat hebben wij bereikt? Voor het beleidsveld Ruimtelijke Ontwikkeling stond 2011 met name in het licht van de Uitwerking van de Realisatiestrategie Ruimte geven. Het meest belangrijke project daarin was het Regiopark Merwedezone, zijnde een onderdeel van de As Rivier en Land, met daarin het Recreatief Steunpunt 14

24 Sliedrecht. Daarnaast is vanuit dit beleidsveld door middel van actieve participatie veel kracht gezet om het beleid van de regio Drechtsteden op een goede manier terug te zien in de 2 e Herziening van de Provinciale Structuurvisie, de Rijks Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte en in de MIRT Verkenning Antwerpen - Rotterdam. Tevens is ingesproken op de door het Havenbedrijf Rotterdam opgestelde concept Havenvisie 2030, omdat daarin de te verwachten ontwikkelingen zijn beschreven met betrekking tot de Mainport Rotterdam. Dit heeft geleid tot het opnemen in de definitieve versie van alle door Drechtsteden ingebrachte punten. Wat hebben wij daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Bereikt resultaat Uitwerking Realisatiestrategie Ruimte geven: Regiopark Merwedezone. Via deelname in de stuurgroep (en projectgroep) en (laten) opstellen van een Ruimtelijke visie de realisering dichterbij brengen door middel van ondermeer opname in de 2e herziening Provinciale Structuurvisie. Het Regiopark Merwedezone (incl. Recreatief Steunpunt Sliedrecht) is door de provincie vastgesteld. Het Regiopark Merwedezone is in de (concept) 2e herziening Provinciale Structuurvisie opgenomen. De herziening staat gepland om te worden vastgesteld door Provinciale Staten op 29 februari De Transformatie Merwedezone (en het Regiopark Merwedezone) zijn hierdoor in de uitvoeringsfase gekomen. Evaluatie Drechtoeverproject. De uitwerking van de As Rivier en Land en de Realisatie-strategie ruimte geven. De Evaluatie Drechtoeverproject is vastgesteld in het Drechtstedenbestuur van 13 april In het kader daarvan is tevens de Vouwkaart Drechtoevers uitgebracht. De eindrapportage zal een digitale verbeelding via internet toegankelijk zijn. Participatie in de 2e herziening van de Provinciale Structuurvisie. Procesconvenant Ruimtelijke Ordening Zuid-Holland. Rijks Structuur Visie Infrastructuur en Ruimte De belangen van de Drechtsteden veiligstellen. Het stroomlijnen van ruimtelijke procedures. Belangen Drechtsteden borgen 21 juni 2011 heeft een Bestuurlijke Tafel RO plaatsgevonden met Gedeputeerde mw. Spies. Hierbij zijn onderwerpen RO; EZ en Deltapoort besproken. Op 15 december 2011 heeft de tweede Bestuurlijke Tafel RO plaatsgevonden. De nadruk van de bespreking lag met name op samenwerking van de provincie met alle regio s groot en klein, alsmede op het onderwerp Windenergie. Ook de wenselijkheid van een nieuwe bijgestelde Regionale Structuurvisie Drechtsteden werd daarbij kenbaar gemaakt. Dit mede in het licht van de uitvoering van de Procesconvenant Ruimtelijke Ordening Zuid-Holland. De vaststelling van de 2e herziening van de Provinciale Structuurvisie staat gepland voor 29 februari De provincie heeft aangekondigd te willen komen tot één jaarlijkse herziening van de Provinciale Structuurvisie, waarbij het uitdrukkelijk de bedoeling is dat de Regionale Structuurvisie Drechtsteden, daar waar noodzakelijk, vervolgens ook jaarlijks wordt aangepast. Dit is belangrijk in verband met het veiligstellen van de vrijheid van de gemeentelijke speelruimte op het gebied van ruimtelijke ordening. De Regionale Structuurvisie Drechtsteden dient hierbij voor de provincie als toetsingskader. Het Procesconvenant Ruimtelijke Ordening Zuid- Holland is door alle partijen getekend op 8 april 2011 en wordt nu als zodanig gehanteerd. Het kabinet heeft in 2011 een nieuwe visie op het ruimtelijk, mobiliteits- en infra-structuurbeleid voorbereid: de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte. Als Drechtsteden hebben we daarop een zienswijze ingebracht evenals op de nieuwe AMVB-Ruimte die tegelijkertijd is voorbereid en per 1 januari 2012 is ingevoerd. Elementen van de zienswijze betroffen: het ontbreken van Robel/bypass bij Dordrecht, de positie van de 15

25 Drechtsteden in de ontwikkeling van Mainport- Rotterdam/Logistieke Delta, de relatie met ruimtelijke kwaliteit, rijksbetrokkenheid bij de realisatie van de Externe Veiligheidsnormen bij goederenvervoer per spoor en de brede vrijwaringszones aan beide zijden van de bestaande infrastructuur: A-16, A-15 en vaarwegen. In de Nota van Antwoord van het Kabinet is ten aanzien van het dit laatste tegemoet gekomen met de toezegging dat hierover nader overleg volgt. Verder is mede n.a.v. vergelijkbare zienswijzen van andere partijen de ontwikkeling van een Kernnetwerk Logistiek toegezegd. Havenvisie / Port Compass 2030 MIRT-verkenning Antwerpen- Rotterdam visie Dynamische Delta Deltapoort Belangen Drechtsteden borgen Belangen Drechtsteden borgen Goede ruimtelijke en economische ontwikkeling van het gebied tussen Rotterdam-Zuid-Oost en de noordzijde van de Drechtsteden Het afgelopen jaar is door het Havenbedrijf Rotterdam een lange termijnvisie opgesteld: Port Compass Ook hier is vanuit de Drechtsteden een zienswijze op ingediend. Op alle aspecten zijn deze overgenomen in de definitieve versie die eind december door de gemeenteraad van Rotterdam is vastgesteld. Van belang is vooral, dat het Havenbedrijf het pleidooi voor een bypass voor het goederenvervoer per spoor bij Dordrecht als onderdeel van Robel heeft overgenomen. De in het kader van deze verkenning opgestelde visie op dit gebied (incl. Zeeland) is voorjaar 2011 door alle betrokken regionale, provinciale en Rijkspartners vastgesteld. Het betreft de ontwikkeling van een logistieke delta (havens, bedrijventerreinen en verbindingen) binnen het groen-blauwe raamwerk. Voor Drechtsteden is vooral van belang de Erkenning van de Klem op Stedelijke Ontwikkeling a.g.v. het vervoer van gevaarlijke stoffen over spoor dwars door Dordrecht/Zwijndrecht. De uitwerking van deze visie vind plaats via gremia als: Deltri, Vlaams-Nederlands Overleg en gebiedsagenda s. In 2011 is een gebiedsvisie voorbereid voor dit gebied die in 2012 ter bestuurlijke vaststelling aan alle partners wordt voorgelegd. Tegelijkertijd zijn er een aantal zogeheten QuickWins in uitvoering Programma fysiek, deelprogramma Groen, Water, Milieu Wat hebben wij bereikt? Voor de beleidsvelden Groen, Water en Milieu heeft 2011 met name in het teken gestaan van de verdere uitwerking van het Uitvoeringsprogramma GroenBlauw Netwerk, de vaststelling van een Wateragenda Drechtsteden, waarbij waterveiligheid als centraal element geldt. Daartoe is actief deelgenomen aan het Deltadeelprogramma Rijnmond-Drechtsteden. In 2011 is tevens ten behoeve van een samenhangend regionaal milieubeleid een Regionaal Milieubeleidsplan opgesteld dat door de Drechtraad op 21 juni 2011 is vastgesteld. Daarna is het stuk ter bekrachtiging doorgeleid naar de afzonderlijke gemeenteraden. Aan het Milieubeleid is in 2011 actief invulling gegeven via onder meer het (onderwijs-) programma Natuur- en Milieueducatie (NME), het programma Luchtkwaliteit en het Energieprogramma Drechtsteden , het programma Duurzaamheid en Externe Veiligheid. Tevens zijn in 2011 de walstroomkasten in werking gegaan. Hoewel er nog wel een aantal technische problemen zijn op te lossen, kan gesteld worden dat hiermee een belangrijke stap is gezet in het bereiken van een betere luchtkwaliteit in de regio. Wat hebben wij daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Bereikt resultaat Uitvoeringsprogramma GroenBlauw Netwerk. Bestuurlijke ondersteuning en afstemming; opstellen van een Groenprogramma In 2011 is het Regionaal Groen Programma vastgesteld. Dit is een belangrijk document omdat hiermee een onderlegger bestaat voor de regionale inbreng in de nieuwe provinciale 16

26 groenagenda. Via deze groenagenda zal de provincie Zuid-Holland haar investeringen inzetten. Dit is van belang omdat door decentralisatie van groen- en natuurbeleid vanuit het Rijk naar de provincies de provincie de belangrijkste bepaler en financier zal zijn van dit type opgaven. Wateragenda Drechtsteden Het vergroten van de waterveiligheid, het veiligstellen van de economische concurrentiepositie en zoetwatervoorziening. Het uitvoeringsprogramma heeft bewust focus aangebracht en is daarmee een realistisch programma voor de uitvoering van de Drechtsteden waterambities de komende drie jaar. Deltadeelprogramma Rijnmond Drechtsteden Regionaal Milieubeleidsplan. Borgen belangen Drechtsteden Het vaststellen van een Regionaal Milieubeleidsplan in de Drechtsteden. De inbreng in het Deltaprogramma heeft vooral vanuit het beleidsveld milieu/water plaatsgevonden, omdat het accent in 2011 vooral heeft gelegen op het onderzoek naar oplossingsrichtingen voor de waterveiligheid. Daarnaast heeft het Deltaprogramma enkele discussies georganiseerd over de trends in de ruimtelijke ontwikkeling op de lange termijn en de mogelijke effecten daarvan op de keuzes voor de veiligheids- en zoetwatermaatregelen. In deze discussies is geparticipeerd. In 2012 wordt e.e.a. verder uitgewerkt. In 2014 moet dit leiden tot Deltabesluiten. Het Regionaal Milieubeleidsplan , opgebouwd vanuit bestaande beleidskaders en programma s, is vastgesteld in de Drechtraad van 21 juni 2011 en ter bekrachtiging doorgeleid naar de gemeenteraden van de zes Drechtstedengemeenten. Programma Natuur- en Milieueducatie (NME). De uitvoering van het Werkplan 2011, te weten het betrekken van de bevolking, in het bijzonder de scholen, bij het milieu. De nadruk wordt hierbij gelegd op het duurzaam denken en handelen met betrekking tot het milieu. Het NME heeft uitvoering gegeven aan het vastgestelde programma Luchtkwaliteit Energieprogramma Drechtsteden Exploitatie Walstroomvoorzieningen. Rijden op aardgas. De realisering van een structurele verbetering van de luchtkwaliteit in de Drechtsteden. Dit mede door het oplossen van (nieuwe) knelpunten en het formeren van een update van het regionaal programma luchtkwaliteit. Dit lopende project is gericht op energiebesparing. Dit wordt mede bereikt door het opstellen van een meerjarenprogramma voor de Drechtstedengemeenten-sec en de Drechtsteden gezamenlijk. Inzet is het terugdringen van luchtverontreiniging door zorg te dragen voor een continu aanbod van walstroom. Dit project ziet op het verbeteren van de luchtkwaliteit door het aanbieden In 2011 is gewerkt aan een update van het programma luchtkwaliteit, de coördinatie van de uitvoering, alsmede de uitvoering van regionale maatregelen en het verzorgen van zogenaamde overall-werkzaamheden. Einde van het jaar een Midtermreview Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden Er wordt aan dit programma invulling gegeven door de partijen die de op dit onderwerp betrekking hebbende intentie-overeenkomst hebben ondertekend. In het Pfo Fysiek van 1 november 2011 heeft de ondertekening plaatsgevonden van het Convenant Energiebesparing Supermarkten. De walstroomkasten zijn geplaatst. Wat resteert zijn praktische vragen van de binnenvaartschippersvereniging Schuttevaer. Deze vragen zien vooral op aansluitproblemen van (wat oudere) schepen. Het onderwerp heeft nadrukkelijk ambtelijke en bestuurlijke aandacht. Tevens zal de handhaving regionaal gelijkluidende moeten zijn bij het niet gebruiken van deze voorziening door schippers. Het betreft hier met name een provinciaal subsidieproject. Doel is daarbij om aardgasvulpunten binnen de Drechtsteden te 17

27 (Deelname in) provinciaal project Restwarmte Externe Veiligheid. (Deelname in) provinciaal project Leve de Molens van meer aardgasvulpunten. Gestreefd wordt om te komen tot energiebesparing door benutting van industriële restwarmte ten behoeve van verwarming van onder meer woningen. Inzet is de coördinatie van de inzet vanuit de Drechtsteden, alsmede monitoring en het versterken van de positie van de gezamenlijke Drechtsteden op het gebied van Externe Veiligheid door middel van externe lobby werd door de provincie uitgeroepen tot Molenjaar. Medio februari 2011 werd bekend gemaakt dat de gezamenlijke projectaanvraag van de regio s Drechtsteden en de Alblasserwaard/ Vijfheerenlanden met de titel De Molens Leven. Leve de Molens werd gehonoreerd. Vooraf was door de regio s afgesproken dat de regio Drechtsteden zou fungeren als projecttrekker. Het project voorzag in het vergroten van de kennis van bewoners en bezoekers van de provincie Zuid- Holland over de molens in de provincie. Dit door middel van het organiseren van publieksevenementen en educatieve realiseren. In 2011 is in Sliedrecht één vulpunt geopend is het laatste jaar van de subsidieregeling. Een vulpunt binnen Dordrecht is inmiddels in vergunningprocedure gebracht. Er wordt naar gestreefd om die procedure in 2012 af te ronden. Daarnaast wordt er naar gestreefd om bedrijven binnen de Drechtsteden op aardgas te laten rijden. Dit project heeft geleid tot participatie in het lopend provinciaal project: Stroomversneller. Het project bevindt zich nu in fase 6. Dit betekent een verdere uitwerking van de business case en een second opinion : Inventariserende Business Case Restwarmtelevering Drechtsteden. Het betreft hier een doorlopende activiteit, bestaande uit: coördinatie van de regionale inzet, ondersteuning van het bestuur in het proces om te komen tot Basisnet, de voorbereiding van gesprekken met ministerie(s), het verzorgen van de omgevingsanalyse, het afstemmen van de inzet bij de planstudie betreffende de routering van het spoorgoederenvervoer, alsmede de coördinatie van de externe lobby op het gebied van Externe Veiligheid. In 2011 zijn de volgende resultaten behaald: Voorbereid is een bezoek van de vast commissie voor infrastructuur en milieu van de 2e kamer in het kader van de behandeling wet basisnet in de tweede kamer. Dit bezoek is op het laatste moment door de commissie afgezegd. Ter compensatie is deelgenomen aan een ronde tafel conferentie Basisnet (wethouder Mos). Hier zijn de belangen van de Drechtsteden op het gebied van externe veiligheid voor het voetlicht gebracht. In het kader van het programma hoogfrequent spoor (PHS) is deelgenomen aan de bestuurlijke conferentie. Hier is een pleidooi gehouden voor de aanleg van de boog bij Meteren en het realiseren van veiligheidswinst voor de Drechtsteden. Ambtelijk is gezamenlijk met de Brabantse steden naar het Ministerie van I&M gereageerd op de wet basisnet. Benutting treinpaden (capaciteit spoor) zodat deze niet kunnen worden door ingenomen door paden. Het project is door het Bureau Drechtsteden in eigen beheer uitgevoerd in nauwe samenwerking met de andere betrokken partijen, waaronder de Stichting Instandhouding Molens Alblasserwaard Vijfheerenlanden (SIMAV). In het kader van dit project is een nieuwe website Molens Leven in het leven geroepen; zijn er drie nieuwe fietsroutes; twee vaarroutes en één wandelroute uitgezet; is er nieuw kaartmateriaal ontworpen; zijn er overeenkomsten gesloten met tal van partijen om te zorgen dat de nieuwe producten minimaal vijf jaar blijven bestaan. Bij de evenementen en activiteiten in het kader van dit project is er steeds naar gestreefd om zoveel partijen, in de vorm van ondernemers, verenigingen/stichtingen en overheden in het gebied met elkaar in het contact te brengen. Dit met de bedoeling om te komen tot een blijvende samenwerking ten behoeve van een structurele 18

28 activiteiten waarbij de molens centraal staan. economische impuls in beide betrokken regio s op het gebied van vrije tijd en recreatie. De inzet is immer geweest om de evenementen en activiteiten zo laagdrempelig mogelijk te houden. Er is zoveel mogelijk getracht om het publiek en meer in het bijzonder de jeugd daarbij te betrekken. Tijdens de officiële eindmanifestatie op 4 november 2011 werd het project Molens Leven geprezen als een voorbeeldproject. Ook de samenwerking tussen beide regio s werd geprezen. Programma Sociaal, deelprogramma maatschappij Wat hebben wij bereikt? Jeugd Mede door de inzet van middelen van de provincie Zuid- Holland is door samenwerking in onze regio bijgedragen aan het aanbieden van een adequaat hulpaanbod aan jeugdigen door middel van cliëntcontacturen (ccu) in het kader van preventief jeugdbeleid, de zogenaamde Regionale Agenda Samenleving. Door middel van de zogenaamde regionale opgaven is in hetzelfde kader RAS Jeugd bijgedragen aan verdere afstemming, verdieping en ontwikkeling van het preventief jeugdbeleid in de Drechtsteden. Een van de onderdelen van het project Zorg voor Jeugd, een wettelijk registratie instrument van zorgcoördinatie Een voorbereiding op de decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten in 2015, voortkomend uit het bestuursakkoord met het rijk, vond plaats, onder meer door kennisontwikkeling en het maken van een bestuuropdracht WMO Regionale afstemming in de regiegroep WMO kende meerdere onderdelen; Een afstemming en voorbereiding met de Sociale Dienst Drechtsteden voor uitvoering van de gedecentraliseerde WMO taak Hulp in de Huishouding, een daaraan gerelateerde Klanttevredenheidonderzoek, relatie WMO adviesraad en dergelijke. Een tweejarig project De Kanteling werd voorbereid en gestart (2011/2012). Dit project dient bij uitstek het ontwikkelen van eigen kracht van burgers, als nieuw gemeentelijk concept voor het compenseren van zorgbehoeften. Het omvangrijke programma extramurale begeleiding voortkomend uit de decentralisatieopgave Awbz, werd voorbereid en uitgewerkt in een bestuursopdracht. In het verlengde van de Palt-afspraken en Manden Maken werd het convenant - gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere doelgroepen geëvalueerd. Een meer eenvoudig afsprakenkader kwam voor het convenant in de plaats Meerdere trajecten werden gecoördineerd en uitgevoerd onder de noemer tweedelijnsondersteuning. Het betreft een wettelijke provinciale ondersteuningstaak vormgegeven in de RAS. Het betrof cursussen en trainingen op het gebied van hulpverlening aan jeugdigen, ondersteuning van vrijwilligerswerk, het ontwikkelen burgerparticipatie en project De kanteling. Cultuurparticipatie Vele vernieuwende producties op het gebied van kunst en cultuur werden ondersteund om in de regio deelname aan een gevarieerd en aantrekkelijk aanbod te stimuleren. 19

29 Wat hebben wij daarvoor gedaan? De provincie heeft aangekondigd de RAS-bijdrage voor jeugd af te bouwen na 2012 en voor cultuurparticipatie te stoppen na Dit heeft invloed op de beschikbare budgetten voor preventief jeugdbeleid na De provincie heeft per 1 januari aangekondigd dat de jeugdzorg en de WMO/begeleiding gedecentraliseerd worden naar gemeenten. Anticiperend op deze maatregel is in 2011 gestart met voorbereidingen. In 2011 is de samenwerking voortgezet ten aanzien van programmering Cultuur- participatie en netwerk Cultuureducatie. De regio heeft hierbij de taak om de middelen voor cultuurparticipatie van rijk en provincie voor de kleinere gemeenten, na matching, te besteden. Deze taak is opgenomen in de Bestuursovereenkomst Regionale Agenda Samenleving met de Provincie Zuid Holland. De specifieke afspraken voor 2011 zijn tijdens het Bestuurlijk Overleg RAS nader vastgelegd. Dit jaar is het laatste jaar van het meerjarenprogramma. Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Preventief jeugdbeleid (RAS) Er is minimaal cliëntcontacturen niet-geïndiceerde vroegtijdige hulp ingezet. Vanuit de provinciale bijdrage is voor een bedrag van uitgezet aan projecten als Reset, Ex Ouders, Schoolcoach, Gezinscoach, e.d. Regionale Opgaven (RAS) Een bijdrage te leveren aan preventief jeugdbeleid binnen de kaders en budgetten van de provincie. Vanuit de provinciale bijdrage is beschikbaar en uitgezet. - Zorg voor Jeugd Betere samenwerking van organisaties rondom jeugd door inzet signaleringssysteem en verbeteren signaleringssysteem. 263 deelnemende organisaties in de regio Drechtsteden en Alblasserwaard Vijfheerenlandgemeenten 4241 ketenregistraties Drechtsteden / AV in Samenwerking t.a.v. CJG en Integrale Jeugd Gezondheidszorg (IJGZ) Voorbereiden CJG als frontoffice gedecentraliseerde jeugdzorg In voorbereiding is een notitie over de wijze waarop het CJG de front-ffice functie kan vervullen. - Borging RAS na 2012 In stand houden van de RASactiviteiten na De projectgroep jeugd heeft diverse stappen ondernomen en komt in het 1 e kwartaal van 2012 met een advies. - Inventarisatie coördinerende netwerken jeugd - Inventarisatie weerbaarheidstrainingen - Ontwikkelen en implementeren van nazorg aan ex-gedetineerden Maken van een overzicht van alle in de regio actieve netwerken waarin jongeren worden besproken. Inzage geven in aanbod weerbaarheidstrainingen op scholen. Opstellen plan van aanpak voor wegnemen (mogelijke) lacunes in zorgaanbod aan ex-gedetineerden. In de regio is een groot aantal zorgnetwerken actief. Een aantal aspecten zou nader onderzocht moeten worden. Scholen hebben geen structurele aandacht voor dit punt. Niet gerealiseerd. - Passend Onderwijs Vormgeven aan afstemming met zorgstructuren onderwijs door proces Route 41 (passend onderwijs) te volgen (doorlopend). Er wordt een miniconferentie aangekondigd maar is nog niet uitgevoerd. - Aanpak multiproblem jongeren - Uitwisselen aanpak jongerenwerk Inventariseren aanbod en formuleren gezamenlijke aanpak. Verzamelen afzonderlijke notities en bundelen tot 1 notitie om zo inzage te krijgen inde verschillende werkwijzen en doelstellingen van het jongerenwerk in de DS. Inventarisatie uitgevoerd. Over gezamenlijke aanpak wordt nog overleg gevoerd. Notitie is wel in voorbereiding maar nog niet afgerond in Cultuurparticipatie (RAS) Uitvoering programma CP projecten uitgevoerd 20

30 Uitvoering Educatie Bieden van Educatie incl. Vavo en aanbod laaggeletterden. Educatie incl. Vavo uitgevoerd vlgs. Prestatieovereenkomst Coördinatie WMO (Doorlopend) Coördinatie en afstemming van de lopende wmoactiviteiten om voorbereiden op de aankomende decentralisatie. WMO De Kanteling Stimuleren vd eigen kracht vd burger Gecollecteerde middelen voor inzet Decentralisatie WMO Decentralisatie Jeugdzorg Voorbereiding op de aankomende decentralisatie. Voorbereiding op de aankomende decentralisatie. In voorbereiding. Er is een bestuursopdracht in voorbereiding die op ZHZ niveau uitgevoerd zal worden. Evaluatie convenant bijzonder groepen Convenant evalueren en desgewenst voortzetten en bijstellen. De evaluatie is afgerond en heeft opgeleverd dat een nieuw convenant niet wordt opgesteld. Er zal vooralsnog met een afsprakenkader gewerkt worden.. Programma Sociaal, deelprogramma arbeidsmarktbeleid Wat hebben wij bereikt? Het programma Arbeidsmarktbeleid, opgezet en gecoördineerd door de gemeente Dordrecht en integraal onderdeel van het Regionaal MJP , is in het najaar van 2010 van start gegaan. Missie arbeidsmarktbeleid. Het programma arbeidsmarktbeleid richt zich op het verbeteren van de werking van de arbeidsmarkt in onze regio door het optimaliseren van een drietal transities, te weten de transities: (1) van school naar werk, (2) van werk naar werk (3) van uitkering naar werk. Het uitgangspunt voor het arbeidsmarktbeleid en de daaruit voortvloeiende veranderopgaven is de volgende missie: wij ontwikkelen een arbeidsmarkt die aansluit op de (toekomstige) vraag van het bedrijfsleven. Deze arbeidsmarkt sluit mensen in door het talent van mensen centraal te stellen in plaats van mensen uit te sluiten op basis van wat ze niet kunnen. Vier programmalijnen Het programma arbeidsmarktbeleid richt zich op de sectoren techniek, metaal en zorg en verdeelt zijn inspanningen over vier programmalijnen, welke zowel de bovenkant als de onderkant van de arbeidsmarkt aanspreken: (1) Vergroten uitstroom uit uitkering; een betere match tussen vraag/aanbod (2) Beperken van instroom in uitkering door betere aansluiting onderwijs/arbeidsmarkt (3) Verstevigen van de kennisinfrastructuur in de regio; het organiseren van hoger onderwijs in de regio en het aantrekken van studenten (4) Het vergroten van het urgentiebesef bij werkgevers over toekomstige (sectorale) tekorten op de arbeidsmarkt d.m.v. regionale arbeidsmarktinformatie en communicatie. Vier veranderopgaven Bovenop de vier programmalijnen zijn in het eerste jaar van de uitvoering, in 2011, vier veranderopgaven geïnitieerd: (1) Een impuls aan de onderkant van de arbeidsmarkt: creëren van zogenaamde Community jobs (2) Uitrol van een Werkschool (3) Leer/Werk- en Werk naar Werk bedrijven (4) Maritieme Campus Drechtsteden 21

31 Arbeidsmarktontwikkelingen in 2011 Eind 2011 is de Arbeidsmarktmonitor van de regio verschenen en vastgesteld door het Drechtstedenbestuur. De monitor brengt de ontwikkelingen in onze regio in beeld, en schetst de uitdagingen naar de toekomst, ook gelet op de demografische veranderingen. In een reeks van 11 lunchbijeenkomsten dit najaar heeft de regionaal portefeuillehouder Werk en Inkomen met vele vertegenwoordigers van organisaties, instellingen en werkgevers gesproken over concrete initiatieven om de uitdagingen zoals geschetst in de monitor op te pakken. De verslagen van de lunchbijeenkomsten staan op Wat hebben wij daarvoor gedaan? Thema Resultaat 2011 Matching vraag/aanbod Aansluiting O&A Hoger Onderwijs Vergroten Urgentiebesef Baanbrekend Drechtsteden: 554 plaatsingen Succesvolle afronding actieplan jeugdwerkloosheid: draagvlak voor doorstart 2 werkgeverservicepunten (zorg & welzijn en techniek) operationeel: 130 plaatsingen, waarvan 80 van werk naar werk 11 lunchbijeenkomsten: nieuwe initiatieven in de regio Start met invoering wet werken naar vermogen (Plan van aanpak in maart 2012 gereed) Uitrol masterplan beroepsonderwijs VMBO MBO: perspectief en draagvlak voor regionale samenwerking beroepsonderwijs Bundeling van organisatiekracht in de Stichting Talent voor Techniek Een grote groei van duale trajecten Leren & Werken in Drechtsteden: ongeveer 1000 in 2011 University College Dordrecht: verankering in topsectorenbeleid/economische agenda Zuidvleugel Groei aantal studenten Hoger Onderwijs: > oa via Associate Degree-trajecten. Magneetproject in zorg: upgrading van kwalificatieniveau zorg (MBO-HBO) Monitor arbeidsmarkt opgeleverd: opgave in beeld. Verdieping met techniek (IVA-onderzoek) Diverse bijeenkomsten: gesprekken met de regio Alle communicatie-instrumenten op orde: nieuwsbrief, website en signaleringsbericht. Toenemende aandacht van partijen/overheden buiten de regio (Rijk/VNG, andere regio s) voor de aanpak van het arbeidsmarktbeleid in de Drechtsteden ( Grand design Arbeidsmarkt ). Programma Bestuur en communicatie Wat hebben wij bereikt en wat hebben wij daarvoor gedaan? Meerjarenprogramma Van samen stad aan het water naar samen stad in uitvoering. Dat is het onderliggende devies van het Meerjarenprogramma zoals dat in december 2010 door de Drechtraad is vastgesteld. In het Meerjarenprogramma (rmjp) zijn, zoals de Drechtraad heeft verzocht, de Pieken in de Drechtsteden onderdeel geworden van het rmjp, en daarbij is zoals gevraagd een sterke focus aangebracht. In het rmjp zijn drie prioriteiten benoemd: economie, arbeidsmarkt/kennisinfrastructuur en woonklimaat, waarbij specifiek wordt ingezet op drie speerpuntsectoren: zorg, maritiem en vrijetijdseconomie. In 2011 zijn, met accent op deze prioritaire beleidsterreinen en speerpuntsectoren, in de verschillende deelprogramma s projecten en voorstellen uitgewerkt en in uitvoering gebracht. Naast de drie voornoemde prioriteiten is ook in 2011 samengewerkt op twee thema s die overschrijdend zijn voor de grenzen van onze gemeenten: externe veiligheid en bereikbaarheid. Er is bij de totstandkoming van het rmjp bewust gekozen voor een programma op hoofdlijnen, om zo als het nodig is gedurende de bestuursperiode te kunnen bijsturen om de in het programma gestelde doelen ook daadwerkelijk te behalen. Daarom wordt ook jaarlijks het rmjp vertaald naar een werkprogramma met concrete plannen en budgetten voor dat desbetreffende jaar. Inmiddels is voor het jaar 2012 het werkprogramma opgesteld en in februari 2012 ter kennis gebracht van de Drechtraad. Netwerkontwikkeling In 2010 zijn in het programma Netwerkdemocratie Drechtsteden vier dossiers geformuleerd waarmee invulling wordt gegeven aan de opdracht van de Drechtraad. In 2011 is een aantal belangrijke stappen gezet in deze dossiers. 22

32 Strategische communicatie In 2011 is gewerkt aan een visie op strategische communicatie. Deze visie is op 6 december 2011 vastgesteld door de Drechtraad. De visie benoemt drie doelen: 1. de kwaliteit van de Drechtsteden als stedelijk gebied op de kaart zetten ten behoeve van de sociaal-economische opgave, 2. een bijdrage leveren aan realisering van de beleidsdoelen zoals zijn vastgelegd in het rmjp, 3. vanuit de onderliggende waarden en betekenis van de samenwerking invulling geven aan het profiel van de Drechtsteden. In 2012 wordt deze visie uitgewerkt in een concreet uitvoeringsplan. Dit plan zal in de eerste helft van 2012 ter kennis van de Drechtraad worden gebracht. Externe allianties en lobby In het rmjp is aangegeven dat er bewust voor gekozen wordt netwerkpartners te betrekken bij de agendering, uitvoering en sturing op de deelprogramma s en prioriteiten. De Drechtstedendinsdag kan hiervoor goed als vehikel dienen. Dat is ook een van de conclusies van de in 2011 uitgevoerde evaluatie van de Drechtstedendinsdag. Dat blijkt ook al uit de ondertitel van het evaluatierapport: Van goed naar beter doorontwikkeling Drechtstedendinsdag als regionaal platform voor bestuurders, raadsleden en maatschappelijke partners. De Drechtraad heeft het rapport op 6 december 2011 vastgesteld en daarbij het Drechtstedenbestuur en de agendacommissie opdracht gegeven de aanbevelingen uit te voeren. In 2012 zullen acties worden ingezet om de gewenste verbeterslag op het van buiten naar binnen werken, en intensivering van de samenwerking met maatschappelijke partners en andere overheden te bewerkstelligen. Toekomst netwerkbestuur Door de respondenten in de evaluatie van de Drechtstedendinsdag is aangegeven dat een meer eenvoudig en lean en mean regionaal bestuursmodel zou moeten worden georganiseerd om als regio en gemeenten goed gesteld te staan voor de realisatie van de inhoudelijke programma s en daarin effectief en efficiënt als verlengd lokaal bestuur samen te werken en in te spelen op de visie van het kabinet over de bestuurlijke inrichting van Nederland. In 2011 en het begin van 2012 is in alle gemeenteraden debat gevoerd over het toekomstperspectief van de eigen gemeenten en de Drechtsteden. In die verkenningen is, in elke gemeente in een eigen proces, gesproken over het netwerkbestuur, het lokale bestuur, het regionale bestuur en de verbindingen daartussen. In 2012 wordt hieraan vervolg gegeven en wordt met de Drechtraad de wensen en mogelijkheden voor de toekomst van de bestuurlijke netwerkorganisatie besproken, en zullen waar gewenst concrete plannen worden geformuleerd en gerealiseerd. Daarbij zal vanzelfsprekend ook de visie van het kabinet en de door de Provincie Zuid-Holland aangekondigde reactie daarop worden meegewogen. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. 23

33 Resultaatanalyse (Bedragen x 1.000) Lasten Voordelen Nadelen Inc. Struct. Inc. Struct. Totaal Analyse verwijzing Kosten ondersteunen en faciliteren bestuur A Communicatie-visie B Lagere besteding werkprogramma C Personele lasten D Walstroom-exploitatie/investeringen E Aanvullend gecollecteerd bij gemeenten F HOV-D G Projecten gefinancierd door middelen derden H Oude verplichtingen en overig I Subtotaal Baten Walstroom investeringen E Aanvullende bijdrage vangemeenten F HOV-D G Projecten gefinancierd door middelen derden H Overhevelen reserve VCC J Oude verplichtingen en overig I Subtotaal Totaal voor bestemming Resultaatbestemming K Totaal na bestemming In de tweede burap is er een tekort van gemeld. Daarbij is voorgesteld om dit te financieren uit de algemene dekkingsmiddelen. Het jaar 2011 wordt nu afgesloten met een positief saldo van A. Hogere kosten ondersteunen en faciliteren bestuur De ondersteuning en faciliteren van het algemeen en dagelijks bestuur leidt tot een budgetoverschrijding van ruim Dit heeft twee oorzaken. In 2011 zijn de organisatiekosten (huur, catering, audio, notulen) van de Drechtstedendinsdag erg hoog geweest. Het blijkt dat sommige locaties (te) duur zijn. Gemiddeld kostte de Drechtstedendinsdag per keer De duurste locatie was theater de Willem in Papendrecht met bijna Voor 2012 is afgesproken dat een Drechtstedendinsdag gemiddeld mag kosten. Daarnaast is er een uitbreiding van faciliteiten voor de Drechtraadleden geweest. Via de website kunnen geluidsfragmenten van Drechtraadvergaderingen worden beluisterd. De implementatie van deze faciliteit heeft gekost. Per jaar gaat deze faciliteit ca extra kosten. B. Opstellen strategische communicatie-visie Een onderdeel van het programma netwerkdemocratie is het opstellen van een strategische communicatie-visie. Voor deze visie heeft Bureau Drechtsteden extern ingehuurd aangezien geen eigen personeel hiervoor beschikbaar was. Dit levert een overschrijding op van C. Lagere besteding werkprogramma 2011 In de eerste marap is gemeld dat er een tekort dreigde op de uitvoer van het werkprogramma 2011 van het rmjp. Bij de tweede burap hebben we gemeld dat dit tekort was weggewerkt door in de het werkprogramma keuzes te maken om activiteiten niet uit te voeren. Nu blijkt dat er uiteindelijk een onderbesteding is van % wordt veroorzaakt door het vervallen of vertragen van projecten, ca 20% van de kosten is in 2011 op een andere wijze gefinancierd. De laatste 20% is het 24

34 gevolg van lagere projectkosten. Het werkprogramma wordt deels gefinancierd uit de BWS-reserve. De onderbesteding betekent een lagere bijdrage vanuit de BWS-reserve. D. Lagere personele lasten Bureau Drechtsteden heeft een taakstelling van op personele lasten voor Tevens is bureau Drechtsteden bezig met een herpositionering van de kerntaken. In 2012 zal dit leiden tot een lagere formatie. Als gevolg van deze ontwikkeling is in 2011 de vacature-ruimte alleen ingevuld als dit noodzakelijk was. Dit heeft geleid tot een overschot op de begrote personele lasten, maar bij bijvoorbeeld communicatie heeft dit geleid tot externe inhuur. E. Walstroom De walstroomvoorzieningen zijn halverwege 2011 in gebruik genomen. De exploitatiebudgetten zijn begroot voor een heel jaar. Dit levert voor 2011 een klein voordeel op energielasten op van In 2011 is geïnvesteerd aan de Walstroomvoorziening. De investeringen worden gefinancierd uit EFRO-subsidies en FES-gelden van de Provincie. F. In Drechtstedenverband zijn een aantal projecten opgepakt. Eén voorbeeld is het project Toekomstperspectief in de Drechtsteden. Er is voor gekozen om de budgetten voor deze projecten onder te brengen bij de GR Drechtsteden. Door middel van een aanvullende bijdragen van de Drechtstedengemeenten worden deze projecten gefinancierd. G. Hoogwaardig openbaar vervoer Drechtsteden (HOV-D) Vanuit de provincie Zuid-Holland ontvangt Bureau Drechtsteden subsidies voor het uitvoeren van projecten ten behoeve van HOV-D. HOV-Drechtsteden (HOV-D) is een programma dat tot doel heeft de kwaliteit van het Openbaar Vervoer te verbeteren en meer reizigers te trekken binnen de Drechtsteden. Voor twee projecten zijn voorschotten ontvangen. Deze projecten zijn het plaatsen en installeren van 111 DRIS-displays in de Drechtsteden en het inbouwen van alle benodigde hard- en sofware in 74 verkeersregeiïnstallaties, zodat de geprioriteerde afwikkeling van het busverkeer via Korte Afstand Radio kan worden geregeld. In 2011 is ca 1,3 miljoen geïnvesteerd. H. Projecten gefinancierd door middelen van derden Naast de bovenstaande HOV-D gelden ontvangt Bureau Drechtsteden van en via de provincie Zuid Holland voor andere projecten en investeringen subsidies. Te denken valt aan subsidie voor het verbeteren van de Luchtkwaliteit in de Drechtsteden, ISV3 en subsidie voor het Molenjaar In 2011 hebben wij uitgegeven aan deze projecten. I. Vrijval oude verplichtingen en overig Door opschoonacties in de administratie is een vrijval van middelen geweest. Daarnaast zijn er wat kleine plussen en minnen op budgetten. J. Overheveling reserves VCC Bij de 2 e burap is gemeld dat eind 2011 een nieuw reserve zou worden gevormd, het exploitatiereserve VCC. Dit reserve is afkomstig van de Stichting Zuid Holland Zuid Duurzaam bereikbaar en is bestemd voor activiteiten in het kader van mobiliteitmanagement. De liquidatie van deze stichting is echter vertraagd, zodat het reserve in 2012 wordt overgeheveld. K. Mutaties reserves/resultaatbestemming De punten C en G leiden tot een mutatie in de reserves. Bij deze twee punten staat een verdere toelichting opgenomen. 25

35 2.2 Manden Maken Wat hebben wij bereikt en wat hebben wij daarvoor gedaan? De afronding van Manden Maken is behandeld en akkoord bevonden in het Drechtstedenbestuur van 13 april De Drechtraad is hierover geïnformeerd met de raadsinformatiebrief van 19 april Het DSB heeft aan alle colleges in mei 2011 een brief gezonden waarin de gemeenten wordt gevraagd middelen vrij te maken in hun begroting voor de aangekondigde bijstorting. Inhoudelijk stelden wij eerder vast dat het grootste deel van de investeringsprojecten conform de afspraak (ruim) voor eind 2007 de uitvoeringsfase heeft bereikt; alle ontwikkelingsprojecten waren ten tijde van de evaluatie 2008 opgepakt en voor een aanzienlijk deel afgerond. Alle projecten zullen in 2012 voor wat betreft Manden maken administratief worden afgewikkeld. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. Resultaatanalyse (Bedragen x 1.000) Voordelen Nadelen Inc. Struct. Inc. Struct. Totaal Lasten Hogere uitbetalingen Subtotaal Analyse Verwijzing Baten Niet ontvangen gelden Subtotaal Totaal voor bestemming Resultaatbestemming Totaal na bestemming Toelichting In de 2 e burap is gemeld dat bij de afronding van het programma Manden Maken een aanvullende bijdrage opgehaald wordt bij de gemeenten. Dit is gerealiseerd. Tevens is er vanuit gegaan dat er een aanvullende bijdrage vanuit de Provincie Zuid Holland zou worden gestort. Dit is in 2011 nog niet ontvangen, maar zal in 2012 zijn beslag krijgen. Dit levert voor deze jaarrekening een nadeel op van 1,9 miljoen. 26

36 2.3 Sociale Dienst Drechtsteden Het jaar 2011 stond grotendeels in het teken van de economische crisis. Teruglopende budgetten en grootschalige bezuinigingen door zowel Rijk als gemeenten, met daarbij een stijgende vraag naar dienstverlening van de SDD. In weerwil van economische perikelen presenteerde de SDD haar begroting 2011 met de titel Keuze voor Ambitie. Uitgangspunt was dat volop werd ingezet om de budgetkortingen zoveel mogelijk op te vangen en daarbij de zelfstandigheid van de burgers te vergroten. Ongewijzigde voortzetting van beleid van de afgelopen jaren, zou hebben geleid tot een tekort van de beschikbare gemeentelijke budgetten van ongeveer 18,9 miljoen, oplopend tot 25 miljoen structureel. Met het vaststellen van de begroting 2011 is bepaald de kosten in 2011 met ruim 11,1 miljoen terug te brengen en voorbereidingen te treffen om oplopend 25 miljoen structureel te bezuinigen. Zowel de opgave voor 2011 als (bestuurlijke) besluitvorming voor de verder benodigde maatregelen zijn gerealiseerd. De ambities van 2011 zijn in de begroting, naast de genoemde bezuinigingen, vertaald in de volgende doelstellingen waarop wij onze inzet hebben gefocust: 1. Het aantal mensen dat eind 2011 een bijstandsuitkering ontvangt is maximaal De programmakosten Wmo individuele voorzieningen dalen met 5% ten opzichte van 2010 (= 2 miljoen). De doelstellingen zijn in 2011 gerealiseerd! Begin 2011 ontvingen mensen een bijstandsuitkering. Tot in maart 2011 is dit aantal zelfs toegenomen tot ca klanten. 5 oktober bereikten we echter toch de klanten. 31 december 2011 waren dat er Dit betekent een daling van ruim 8,2%. Een opmerkelijk resultaat gezien de landelijke ontwikkeling, met een stijging van ruim 2,5%. In de benchmark grote gemeenten is de SDD een van de weinige dalers en verreweg de grootste. Dat is, gezien de vele reacties, (inter)nationaal, niet onopgemerkt gebleven. De daling is te danken aan de inzet op instroombeperking, het inzetten van de nieuwe werkgeversbenadering met BaanBrekend Drechtsteden en de doorontwikkeling van de klantbenadering Partner in Zelfstandigheid. Overigens blijkt de afnemende daling van eind 2011 begin 2012 om te slaan in een forse stijging. Ondanks het behalen van de doelstelling heeft de SDD het financiële nadeel van de eerste maanden van het jaar op het Inkomensdeel maar beperkt kunnen inlopen. Daar tegenover staat dat het ministerie van SZW de claim voor een Incidentele Aanvullende Uitkering in het tekort 2010 geheel heeft toegekend. Dit betekent een extra inkomst van 2,5 miljoen in Met de toekenning geeft het ministerie ook nadrukkelijk een positief oordeel over het gevoerde beleid van de afgelopen jaren in de Drechtsteden. Voor 2012 was het budgettaire beeld op het Inkomens-deel, als gevolg van de bestandsdaling 2011 en de herstelde financieringssystematiek op rijksniveau, een klein positief resultaat. Gezien de achterblijvende aantallen in de eerste maanden 2012 lopen we echter onverminderd grote risico s op het Inkomensdeel. Risico s die met de Wet Werken naar vermogen in 2013 alleen maar toe zullen nemen. Bij de 2 e Burap 2011 was de verwachting nog dat de Wmo budget-doelstelling niet geheel zou worden gehaald. Nu kunnen wij melden dat de (extra) genomen beleidsmaatregelen alsnog hun vruchten hebben afgeworpen. Het resultaat 2011 op de totale Wmo, na aftrek van de incidentele correcties voorgaande jaren, bedraagt 1,3 miljoen voordeel. Dit bovenop het in de begroting reeds met zo n 2 miljoen taakstellend afgeraamde budget. De doelstelling is daarmee ruimschoots gehaald. Alhoewel we, los van de incidentele bijzondere uitgaven in 2011, daarmee op zowel Huishoudelijke hulp als op Hulpmiddelen op de begroting uitkomen is er in feite nog wel sprake van een tekort ten opzichte van het budget dat de gemeenten van het rijk krijgen voor de huishoudelijke hulp voor ongeveer 8 ton. Ook vormt de jaarlijkse autonome groei van het beroep op de WMO een fors financieel risico (indicatie 5%, dat wil zeggen 2 miljoen jaarlijks). Het jaar 2011 heeft ook in het licht gestaan van de organisatieverandering. De SDD heeft gedurende 2011 een veranderingstraject uitgevoerd onder de naam Partner in Zelfstandigheid. Partner in Zelfstandigheid is ook het motto van de dienst. Vanuit de overtuiging dat ieder mens zelfstandig wil zijn, zelf de regie over zijn of haar leven wil voeren, heeft de dienst al zijn dienstverlening aangaande de uitvoering van de WWB/WIJ tegen het licht gehouden. Herontwerp van de processen was de kern 27

37 van het veranderingstraject. Voor de klant betekent dit dat hij snellere en betere dienstverlening krijgt, en een vaste contactpersoon. Vanuit de nieuwe processen, die aangepast zijn op maximale zelfsturing door de klant, is naar de overige aspecten van de bedrijfsvoering gekeken. Als gevolg van het kritisch herbezien van de processen binnen de organisatie (lean management) en versterking van de focus op de eigen verantwoordelijkheid van de klant kon de uitvoeringscapaciteit van de SDD sterk worden verkleind. Eind 2011 zijn alle contracten met extern ingehuurde medewerkers van de toenmalige sectoren Werk en Inkomen beëindigd. Van de vaste formatie hebben wij van 22 medewerkers, in alle lagen van de organisatie, afscheid genomen. Dit zal uiteindelijk een structurele besparing opleveren van 3,6 miljoen. In 2012 starten wij met een vergelijkbaar innovatieprogramma bij de WMO en de Schuldhulpverlening. (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Participatiebudget* WSW Kinderopvang Inkomensondersteuning Minimabeleid WMO Budgetadvies en schuldbemiddeling Apparaatskosten Frictiekosten * Saldo participatiebudget van 6,7 miljoen wordt meegenomen naar 2012 conform reserveringsregeling. Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. Participatiebudget Dit programma omvat de onderdelen Re-integratie, Inburgering en Educatie. Wat hebben wij bereikt? Doelstelling 2011: Het aantal mensen dat eind 2011 een bijstandsuitkering ontvangt is maximaal oktober is deze doelstelling bereikt en eind 2011 bedroeg het aantal mensen dat een bijstandsuitkering ontving Ontwikkeling klantenaantallen WWB / WIJ per einde jaar 2007 t/m ,0% Benchmark ontwikkeling WIJ/WWB < 65 jaar ,7% 8,1% 7,0% 6,2% ,0% 3,0% 4,0% 4,3% 2,2% 3,9% 3,7% 2,3% ,0% -0,1% 1,2% -0,1% ,0% -3,0% Breda Arnhem Groningen Tilburg Nijmegen Drechtsteden Amsterdam Den Bosch Enschede Utrecht Eindhoven Rotterdam Almere Apeldoorn Gemiddelde ,0% -4,4% -3,1% Jaar -7,0% -9,0% -8,2% 28

38 12 Hoe hebben wij dit gemeten? Dit wordt realtime in het management informatiesysteem van de SDD gemonitord. Gaandeweg het jaar toen duidelijk werd dat, als er geen extra maatregelen zouden worden genomen, het bestand flink verder zou toenemen hebben wij onze sturing en focus versterkt. De ontwikkelingen en resultaten werden wekelijks in het MT, met de afdelingshoofden en in de teams besproken zodat wij in staat waren tijdig te anticiperen en acties bij te stellen. Kritische succesfactor Prestatie-indicator Normering Realisatie Omvang klantenbestand Wat hebben wij daarvoor gedaan? Daling klantenbestand met 400 ten opzichte van per Klantenbestand (stand 31/12). Dit is ten opzichte van 1 januari 2011 een daling van 419 uitkeringen (ten opzichte van het hoogste punt een daling van 526). Re-integratie De sterke stijging die zich begin 2011 aftekende hebben we weten te keren ondanks het hogere aantal meldingen aan de poort. Dit is gelukt door het nemen van een aantal maatregelen op onder andere het gebied van preventie, focus op specifieke klantgroepen, de doorontwikkeling van de professionaliteit van de klantmanager, de werkgeversbenadering met BaanBrekend Drechtsteden (BBD) en versterkte handhaving. Dit vanuit een sterke focus op werk en op de eigen verantwoordelijkheid van (potentiële) klanten daarbij. Daarbij is er sprake geweest van een integrale en flexibele benadering van de klanten. De uitstroomprestaties zijn in 2011 geleverd in weerwil van het economisch tij. Het voorzichtige herstel van de economie in de eerste helft van het jaar is in de laatste twee kwartalen weer omgeslagen in krimp. Hiermee verkeerde Nederland in de tweede helft van 2011 volgens de gangbare definitie opnieuw in recessie en heeft de angst voor een dubbele dip zich bewaarheid. Dit is terug te vinden in de landelijke werkloosheidscijfers, die sinds de zomer verder zijn opgelopen. Ook in de Drechtsteden zien we in het najaar een scherpe daling in het aantal vacatures op de arbeidsmarkt (UWV). Ook de WW, een indicator voor het beroep op de WWB neemt in de Drechtsteden toe. Desondanks is het juist ook gedurende de krimpmaanden gelukt om de instroom relatief beperkt te houden en de uitstroom juist relatief hoog WW Drechtsteden en Nederland, 2010 en 2011, indices = Drechtsteden Nederland Echter nadat we in oktober onze doelstelling hadden behaald, bleek het wel steeds lastiger de daling voort te zetten. De laatste maanden van 2011 is de daling gestagneerd en sinds januari 2012 is het bestand weer toegenomen. In februari overschreden we de Inmiddels zijn er maatregelen genomen om de uitstroom weer verder te versterken. Ook is onderzoek bij het OCD uitgezet om meer grip proberen te krijgen op de externe ontwikkelingen rond de instroom. Bij de 1 e Burap 2012 zal hier nader over worden gerapporteerd. Inburgering De Wet Inburgering (WI) is uitgevoerd conform de Inburgeringsagenda Daarbij stonden twee uitgangspunten centraal: inburgering is gekoppeld aan re-integratie en het budget (dat wil zeggen het meerjarige aandeel binnen het participatiebudget dat het Rijk voor inburgering heeft bestemd ) bepaalt wie een aanbod krijgt. Met betrekking tot het budget is uitgegaan van de prognose voor de komende jaren, waarbij de Rijksmiddelen voor inburgering sneller zullen worden afgebouwd dan de verplichtingen voor de gemeenten. 29

39 Op grond van het voorgaande is eind 2010 door de toenmalige Bestuurscommissie besloten tot een zo sober mogelijke uitvoering van de inburgering in Enkel de wettelijke doelgroep (asielgerechtigde nieuwkomers en geestelijk bedienaren) kwam nog voor een nieuw te starten traject in aanmerking (eerder gestarte trajecten liepen natuurlijk wel door) en er is scherper ingekocht. Bovendien is een aanzienlijk deel van de educatiemiddelen ingezet. Ook is de handhaving op de trajectvoortgang aangescherpt. In 2011 zijn 366 personen geslaagd voor het inburgeringsexamen. Er is aan 186 asielgerechtigden (statushouders) een trajectaanbod gedaan en aan 125 nieuwkomers die niet behoren tot de wettelijke doelgroep een inburgeringsplicht opgelegd (maar niet via de SDD een traject aangeboden). Educatie De Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) is uitgevoerd conform de nota Als een spin in het WEB. Voor de educatiemiddelen in het participatiebudget is door het Rijk bepaald dat de verschillende financieringsstromen geleidelijk worden samengevoegd. In ieder geval tot en met 2012 zijn de educatiemiddelen geoormerkt en geldt een bestedingsverplichting bij het ROC. Met het Da Vinci College is overeengekomen het cursusaanbod binnen de kaders van voornoemde nota zo veel mogelijk in te richten op positieverbetering op de arbeidsmarkt (i.c. studie- en beroepskeuze, aanpak laaggeletterdheid, budgetbeheersing, voortrajecten Inburgering en Nederlands als tweede taal). Gezien de druk op het inburgeringsbudget is in het tweede kwartaal het aantal voortrajecten Inburgering opgeplust. Voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (Vavo), ook onderdeel van de WEB, loopt via Bureau Leerplicht & Voortijdig Schoolverlaten (BLVS). De financiering van de Vavo loopt via het Participatiebudget. Het volledige budget Vavo wordt door de SDD betaald aan Da Vinci. BLVS draagt zorg voor de inhoudelijke en financiële verantwoording. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Re-integratie Inburgering Educatie Reserveringsregeling Totaal Positief saldo van 6,7 miljoen wordt meegenomen naar 2012 conform de reserveringsregeling Resultaat op de lasten Participatiebudget (voordeel, structureel) De gerealiseerde lasten participatie zijn 2 miljoen lager ten opzichte van de totale begrote lasten. Het hogere overschot dan bij de 2 e Burap vermeld wordt, blijft samen met de staande middelen in de zogenaamde "reserveringsregeling" beschikbaar voor de uitgaven 2012 en verder. Met de invulling van de bezuinigingsopgave, en bijvoorbeeld het eerst medio 2012 afschaffen van de ID-banen, is ook rekening gehouden met inzet van middelen uit deze reserveringsregeling voor 2012 en verder. Het meenemen van deze (extra) middelen is ook zeer welkom in het licht van de bezuinigingen die gepaard gaan met de Wet Werken Naar Vermogen. De oorzaak van de hoger uitvallende reserveringsregeling is dat het afgelopen jaar sterk gestuurd is op het efficiënt inzetten van middelen en daarnaast ook het stoppen met lopende trajecten die niet succesvol zijn of vanwege handhavingsaspecten. De administratieve afwikkeling van de daarmee vrijvallende verplichtingen is eerst eind 2011 in beeld gekomen. In de lasten is ook rekening gehouden met de faciliteit in het kader van de afschaffing ID-banen (zie verder bij voorzieningen)". Resultaat op de baten Participatiebudget (voordeel, structureel) Bij de definitieve vaststelling is het budget educatie met opwaarts bijgesteld. Saldo (saldo reserveringsregeling, structureel) Het voornoemde voordelige resultaat op het budget 2011 kan conform de zogenaamde reserveringsregeling, samen met de onbenutte reserveringsregeling uit 2010 worden overgeheveld 30

40 naar In 2012 en verder zullen we deze reserveringsregeling nodig hebben voor het opvangen van de verder afnemende budgetten en de effecten van de Wet Werken naar Vermogen. Taakstelling bezuinigingen De taakstelling van 5 miljoen op re-integratie is gerealiseerd door middel van een meer selectieve en maatgerichte inzet van (flankerende) voorzieningen die voor een belangrijk deel integraal zijn aanbesteed, en het afschaffen van de stimuleringssubsidie. Het preventieprogramma overbelaste jongeren Da Vinci is niet verlengd. In 2011 is de ombuiging werkgeversaanpak gerealiseerd en is Route 27 ondergebracht bij BLVS. De Brug-instrumenten vrijwilligerswerk en participatiebanen zijn niet meer verlengd. Uiteindelijk is er 6 miljoen bezuinigd op re-integratie. In verband met de te realiseren bezuinigingen in 2012 en volgende jaren heeft de Drechtraad, in het kader van de bezuinigingen, besloten de ID-subsidie met ingang van 1 augustus 2012 stop te zetten. Het gaat om 196 ID banen, verdeeld over 71 Werkgevers. De werkgevers zijn hierover in een beschikking schriftelijk geïnformeerd. De beschikking heeft geleid tot 11 bezwaarschriften. Van deze zijn 9 ongegrond verklaard en van 2 loopt de procedure nog. Het besluit tot stopzetten van de ID subsidie kan pijnlijke gevolgen voor de werknemer hebben als de werkgever geen andere financiering voor de baan heeft. Het Drechtstedenbestuur heeft daarom besloten ID werkgevers te ondersteunen bij het voorkomen of oplossen van dit probleem door het aanvragen van een vergoeding voor outplacementkosten mogelijk te maken als sprake is van noodzakelijk ontslag. In 2011 hebben 6 werkgevers een vergoeding voor outplacement aangevraagd ten behoeve van 33 ID werknemers waarvan er 18 in 2011 zijn uitbetaald. Rekening houdend met vertrek en naderend pensioen van 19 mensen is voor het maximum van het mogelijk nog te claimen bedrag aan faciliteit een voorziening opgenomen van (159 ID werknemers x 5.000). Het eventueel in 2012 niet geclaimde deel zal in 2012 weer terugvloeien naar het Participatiebudget. Historisch perspectief Jaarlijks wordt de SDD geconfronteerd met een verlaging van het budget Participatie voor reintegratie, inburgering en educatie. Onderstaande tabel geeft ook inzicht in het budget- en uitgavenverloop vanaf 2007 (exclusief overhevelingregeling). Zoals uit deze grafiek blijkt overschrijden de verwachte uitgaven 2012, ondanks de ingezette en deels in 2012 te effectueren bezuinigingen, nog het jaarbudget. Ter dekking hiervan waren ook op de over te hevelen gelden van de meeneemregeling ingecalculeerd. Dat deze positiever uitpakken dan verwacht is zeer welkom in het licht van de verdere bezuinigingen die gepaard gaan met de Wet Werken naar Vermogen. Totaal beschikbare budget Participatie afgezet tegen de uitgaven x miljoen Jaren budget uitgaven WSW Wat hebben wij bereikt? De ambities voor 2011 waren: 1. het bieden van passend werk zoveel mogelijk bij een reguliere werkgever; 2. het uitbreiden van strategische allianties tussen Drechtwerk en derden. Soort werkplek Werkelijk Doel eind 2011 Werkelijk eind Verschil Doel eind 2014 eind Beschut binnen 44% 40% 44% 4% te veel 25% Beschut buiten 29% 31% 25% 6 % te weinig 40% Detachering/begeleid werken 27% 29% 31% 2 % beter 35% 31

41 Sinds 1 januari 2011 voert de SDD regie op de middelen voor de sociale werkvoorziening. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid voor het bestuur om te sturen op de resultaten die met deze middelen moeten worden bereikt. In de Drechtsteden is er voor gekozen de middelen volledig in te zetten bij de Gr Drechtwerk. Drechtwerk heeft daarmee de resultaatopdracht meegekregen zoals hierboven weergegeven. Het aandeel werknemers bij Drechtwerk in de verschillende categorieën ten opzichte van de opgave voor 2011 is in de bovenstaande tabel weergegeven. Voor de beweging van binnen naar buiten geldt dat er weliswaar meer mensen gedetacheerd/begeleid aan de slag zijn gegaan, maar dat dit meerdere teniet wordt gedaan door een afname van het aandeel beschut buiten. Hieruit kan worden geconcludeerd dat Drechtwerk in 2011 is achtergebleven bij de ambities. In het verslagjaar is slechts één nieuwe alliantie tot stand gekomen (het schildersbedrijf), die ook in 2011 weer ontbonden is. Al een kwartaal na ingang van het contract bleek dat de betrokken partij haar financiële verplichtingen onvoldoende nakwam en is de overeenkomst ontbonden. De financiële gevolgen hiervan zijn voor Drechtwerk beperkt gebleven. Allianties in andere branches zijn wel overwogen, maar zijn in een vroeg stadium afgeketst. Het is bijzonder moeilijk gebleken om commerciële partijen te bewegen tot overeenkomsten die ook voor Drechtwerk voordelen opleveren. Wel is begin 2012 inmiddels een samenwerking met een Brabants metaalbedrijf gerealiseerd. Hoe hebben wij dit gemeten? Drechtwerk verantwoordt zich eens per kwartaal aan de SDD over haar prestaties. Wat hebben wij daarvoor gedaan? De ambities ten aanzien van de sociale werkvoorziening zijn in een overeenkomst tussen de GR Drechtsteden en de GR Drechtwerk vastgelegd. Op de taakstelling die door het Rijk is opgelegd zijn in 2011 voor een aantal gemeenten meer WSW-plaatsen gerealiseerd dan uit het (Rijks)budget bekostigd kan worden. De sturing op het binnen de aangegeven budgetten en aantallen realiseren van WSW-plaatsen is de verantwoordelijkheid van Drechtwerk. Hierover wordt meer gedetailleerd gerapporteerd in het jaarverslag van Drechtwerk. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo WSW Totaal Resultaat op de Wsw 0 (structureel) Aangezien het, met de bestuurlijk gekozen besteding bij Drechtwerk, feitelijk het doorsluizen van rijksmiddelen betreft, zijn de gerealiseerde lasten Wsw gelijk aan de begrote lasten. Kinderopvang Wat hebben wij bereikt? Taakstelling 2011: terugdringen van de stijgende lasten Kinderopvang. In 2011 heeft de SDD bijgedragen in een deel van de kosten van de kinderopvang voor 709 gezinnen. Door aanvullende voorwaarden in de verordening en het selectiever omgaan met de inzet van kinderopvang, en strakker koppelen aan werk, zijn de uitgaven in verband met de kinderopvang lager dan begroot. Hoe hebben wij dit gemeten? Dit wordt in het managementinformatiesysteem van de SDD gemonitord. 32

42 Wat hebben wij daarvoor gedaan? In het kader van haar financiële taakstelling op kinderopvang heeft de SDD in 2011 een drietal maatregelen genomen om de uitgaven te verlagen. In de eerste plaats zijn in de voorwaarden voor kinderopvang op grond van sociaal-medische indicatie aangescherpt in de verordening. Daarnaast is, via beleidskeuzes op re-integratie en inburgering, invloed uitgeoefend op het volume van de aanspraak op kinderopvang die ten laste van het participatiebudget is gebracht. Tot slot is ook de handhaving op alle drie de vormen van kinderopvang aangescherpt. Daarbij is het in 2011 niet noodzakelijk gebleken om de hardheidsclausule voor schrijnende gevallen toe te passen. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo WKO SMI Totaal Resultaat op de lasten Kinderopvang (voordeel, structureel) In de 2 e Burap 2011 is een voordeel van weergegeven. Het nu weergegeven voordeel van is bereikt door het aanscherpen van de voorwaarden SMI en een striktere handhaving op kinderopvang voor de doelgroep klanten met studiefinanciering. Resultaat op de baten Kinderopvang (nadeel, structureel) Als gevolg van de gekozen financieringssystematiek van dit programma (financiering op basis van voor- en nacalculatie) wordt het resultaat op de baten verklaard door de lagere doorberekening aan de gemeenten en is gelijk aan het resultaat op de lasten. De resultaten leiden niet tot aanpassing van de begroting Daarnaast is voor Kinderopvang ruim ten behoeve van de doelgroep participatie (uitkeringsgerechtigden, nuggers en inburgeraars) ten laste van het participatiebudget gebracht. Dit betreft circa 56% van de totale uitgaven voor de kinderopvang die op deze wijze kunnen worden gedekt. Door de sterke afname van het participatiebudget nemen de komende jaren de mogelijkheden af om dergelijke zaken uit het participatiebudget te dekken. Overigens is het budget voor de kinderopvang die de gemeenten ontvangen in de algemene uitkering fors meer dan het bedrag dat door de SDD conform de huidige afspraken ten laste van de gemeenten worden gebracht. Inkomensondersteuning Wat hebben wij bereikt? Doelstelling 2011: Het aantal mensen dat eind 2011 een bijstandsuitkering ontvangt is maximaal De doelstelling van maximaal per ultimo 2011 is met een eindstand van bereikt. De grens van werd 5 oktober gepasseerd. De preventiequote lag in het tweede half jaar gemiddeld op 65,20%. De preventiequote is het percentage meldingen aan de poort dat uiteindelijk niet tot de aanvraag heeft geleid, omdat burgers eventueel met ondersteuning van de SDD werk konden aanvaarden, beroep op een voorliggende voorziening konden doen of na controle van hun situatie geen recht bleken te hebben. Met inzet van handhavingsinstrumenten werden 455 uitkeringen beëindigd of gewijzigd voortgezet. Hiervoor zijn 578 onderzoeken uitgevoerd. Hoe hebben wij dit gemeten? Dit wordt in het managementinformatiesysteem van de SDD gemonitord. 33

43 Wat hebben wij daarvoor gedaan? Aanvankelijk zag het er niet naar uit dat de beoogde bestandsreductie behaald zou worden. In plaats van een daling, steeg in de eerste 5 maanden van het jaar het bestand tot ca klanten met een inkomensondersteuning. Zowel op het gebied van instroombeperking als uitstroombevordering bleven de resultaten achter. Hierop is gereageerd door het nemen van een aantal maatregelen op onder andere het gebied van preventie, focus op specifieke klantgroepen, de doorontwikkeling van de professionaliteit van de klantmanager, de werkgeversbenadering met BaanBrekend Drechtsteden (BBD) en versterkte handhaving. Dit vanuit een sterke focus op werk en op de eigen verantwoordelijkheid van (potentiële) klanten daarbij. Daarbij is er sprake geweest van een integrale en flexibele benadering van de klanten. Klanten die zich niet aan hun verplichtingen met betrekking tot zowel de arbeidsinschakeling als inkomensondersteuning hielden, zijn hierop aangesproken en als gevolg hiervan met sancties en beëindiging van uitkering geconfronteerd. Met korte tussentijdse evaluaties en wekelijkse bespreking van de resultaten werd de vinger aan de pols gehouden en waar nodig kon bijtijds worden bijgestuurd. Instroom/Uitstroom 2011 per maand - Totaal SDD Instroom Uitstroom jan feb mrt apr- mei jun jul- aug- sep okt nov dec Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Inkomen Totaal Het jaar 2011 heeft op Inkomensondersteuning geleid tot een extra tekort van 2,0 miljoen, bovenop het in de geactualiseerde begroting 2011 geaccepteerde tekort van 8,6 miljoen. De 2,0 miljoen betreft de bij de 2 e Burap gemelde verlaging van het rijksbudget (de 950 in de tabel) en het uiteindelijke tekort op de lasten (de uit de tabel). Bij de 2 e Burap 2011 was dit (extra) tekort geprognosticeerd van tussen de 4 en 5 miljoen ( 3 á 4 miljoen op de lasten en 1 miljoen lagere rijksbijdrage). Dit is mede positief bijgesteld doordat het ministerie van SZW de claim voor een Incidentele Aanvullende Uitkering in het tekort 2010 geheel heeft toegekend. Dit betekent een extra inkomst van 2,5 miljoen in Met de toekenning geeft het ministerie ook nadrukkelijk een positief oordeel over het gevoerde beleid van de afgelopen jaren in de Drechtsteden. Ook voor 2011 wordt bezien of we aan de criteria kunnen voldoen om een Incidentele Aanvullende Uitkering aan te vragen. Gezien de onzekerheid over eventuele toekenning is hier, parallel met vorig jaar, in de jaarrekening nog geen rekening mee gehouden. Resultaat op de lasten: ( nadeel, incidenteel ) De lasten Inkomensondersteuning zijn hoger dan de totale begrote lasten. Dit komt met name omdat de achterblijvende daling en zelfs stijging begin 2011 van het klantenbestand het eerste 34

44 half jaar tot dusdanige meerkosten heeft geleid dat die slechts beperkt door de latere daling zijn gecompenseerd. Omdat met de eindstand de lasten structureel wel op het afgesproken niveau zijn gebracht is dit nadeel per eind 2011 als incidenteel aan te merken. Vanzelfsprekend zal het toekomstige resultaat beïnvloed worden door de toekomstige ontwikkeling in de klantenaantallen die zoals aangegeven begin 2012 stijgende zijn. Resultaat op de baten: ( voordeel, incidenteel ) De gerealiseerde baten Inkomensondersteuning zijn hoger dan de totale begrote baten. Het resultaat op de baten laat zich grotendeels als volgt verklaren: - Hogere rijksvergoeding Incidentele Aanvullende Uitkeringen 2010 als gevolg van de toekenningen van de door ons ingediende aanvragen betreffende het jaar 2010 á Lagere debiteureninkomsten terugvordering en verhaal als gevolg van een daling van de uvi vorderingen (vorderingen voorliggende voorzieningen) á Als gevolg van de preventie aan de poort op mogelijke voorliggende voorzieningen zijn er minder verrekeningen (achteraf) geweest met het UWV. - Incidenteel nadeel op de herwaardering van het integrale debiteurensaldo á Jaarlijks vindt een (her)waardering plaats van het totale uitstaande debiteurensaldo SDD cliënten om een actueel inzicht te krijgen van het reële bedrag aan uitstaande vorderingen. Ten opzicht van het jaar 2010 is het reëel uitstaande debiteurensaldo per ultimo 2011 met afgenomen. Dit onder andere door de hogere preventiequote aan de poort waardoor er minder verrekeningen achteraf plaatsvinden met het UWV. Daarnaast is de groep niet betalers procentueel gestegen ten opzichte van het jaar Klanten aantallen 2011 Budgetten SZW en Uitgaven WWB / WIJ Cliënten aantallen Klanten aantallen Doelstelling x miljoen w k 4 w k 8 w k 12 w k 16 w k 20 w k 24 w k 28 w k 32 w k 36 w k 40 w k 44 w k 48 w k Jaren w eken Budget Uitgaven Minimabeleid Wat hebben wij bereikt? Doelstelling 2011: De doelstelling van het Minimabeleid in 2011 is het financieel ondersteunen van mensen met een minimuminkomen in de Drechtsteden. Daarnaast was tot doel gesteld dat deze ondersteuning binnen het gegeven budget gerealiseerd moet worden. Deze doelstelling hebben wij gehaald. Per saldo is er voor het jaar 2011 sprake van een positief resultaat van In de geactualiseerde begroting 2011 is op basis van de 1 e Burap het extra budget van opgenomen. Dit als gevolg van het bestuurlijk besloten uitstel van invoering van het nieuwe minimabeleid naar Binnen de realisatie van de doelstelling 2011 zijn wel enkele opvallende zaken: - De statushouders die gemeenten in 2011 volgens hun taakstelling moesten huisvesten, ca.180 huishoudens, zorgden voor ca aan extra kosten voor de kosten van hun woninginrichting via leenbijstand - Om deze kosten op te vangen is met succes vanaf medio 2011 nauwgezetter geïndividualiseerd bij aanvragen voor bijzondere bijstand. Daardoor vonden uiteindelijk minder standaardverstrekkingen en meer maatwerk plaats. 35

45 - De totale kosten voor de collectieve zorgverzekering zijn lager dan begroot uitgekomen. Voor deze lagere besteding zijn een tweetal redenen, de maandelijkse verschuldigde premiebijdrage in 2011 is door IZA CURA lager vastgesteld dan oorspronkelijk begroot. Daarnaast factureerde IZA CURA bij ons voor minder verzekerden de premiebijdrage dan aanvankelijk was ingeschat. Dit is het gevolg van toenemende betalingsachterstanden bij verzekerden, waardoor meer huishoudens hun aanvullende verzekering opgeschort zien, en in die gevallen vervalt onze maandelijkse premiebijdrage. Inmiddels zijn maatregelen genomen waarbij we zeer vroegtijdig worden geïnformeerd en actie nemen. Overigens is de toename relatief. We zaten altijd onder het landelijk gemiddelde en bewegen daar nu meer naar toe. Hoe hebben wij dit gemeten? Dit wordt in het budgetinformatiesysteem van de SDD gemonitord. Wat hebben wij daarvoor gedaan? Om de bij de Burap verwachte extra bestedingen, o.a. wegens de huisvesting van statushouders, zoveel mogelijk binnen het bestaande budget op te vangen is er met succes op gestuurd meer maatwerk in plaats van standaardverstrekkingen te leveren, en daarnaast het incassoresultaat voor de openstaande vorderingen leenbijstand te verbeteren. Nadat het Drechtstedenbestuur in juni 2011 had besloten om vanaf 2012 het minimabeleid te vereenvoudigen, sterker aan te sluiten bij de eigen verantwoordelijkheid van burgers, en meer te richten op werk heeft de Drechtraad uiteindelijk in oktober 2011 met algemene stemmen deze beleidslijn geaccordeerd bij het vaststellen van de verordening Persoonlijk Minimabudget. De vernieuwing van het minimabeleid Drechtsteden vormde ook voor andere gemeenten bron van inspiratie. Zo zijn o.a. Spijkenisse, Vlaardingen en Schiedam met een vergelijkbare beleidslijn aan de slag gegaan. Na afronding van de besluitvorming door Drechtstedenbestuur en Drechtraad is naast de reguliere uitvoeringspraktijk nadrukkelijk aandacht worden besteed aan het voorbereiden van het nieuwe minimabeleid voor invoering per 1 januari Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Minimabeleid Totaal Het jaar 2011 is met een overschot op het programma Minimabeleid van vrijwel gelijk aan begroting. Het overschot 2011 wordt conform de financieringsafspraken in de reserve minimabeleid gestort. Bij de 2 e Burap 2011 was dit overschot geprognosticeerd op Resultaat op de lasten: ( nadeel, incidenteel ) De gerealiseerde lasten minimabeleid zijn hoger dan de totale begrote lasten. Resultaat op de baten: ( voordeel, incidenteel ) De gerealiseerde baten minimabeleid zijn hoger dan de totale begrote baten, als gevolg van hogere ontvangsten terugvordering, aflossing leenbijstand. Door intensivering van de mogelijkheden tot aflossing en door de stijging van het aantal verstrekkingen leenbijstand in de voorgaande jaren, is het bedrag aan aflossingen leenbijstand in 2011 gestegen. 36

46 WMO Wat hebben wij bereikt? Doelstelling 2011: De programmakosten Wmo individuele voorzieningen dalen met 5% ten opzichte van 2010 (= ). Om deze doelstelling te realiseren moet ook de autonome groei van eveneens zo n 5% ondervangen worden. De totale opgave bedraagt dus in feite zo n 10% (zo n 4 miljoen) ten opzichte van Deze doelstelling hebben we gehaald! Het gerealiseerde verloop van de aantallen voorzieningen is als volgt: (Bedragen x 1.000) Ultimo 2010 Ultimo 2011 Afwijking Totaal Huishoudelijke Hulp ,7% Vervoer ,0% Rolstoel ,1% Wonen ,5% Totaal Hulpmiddelen ,5% De stijging op de aantallen Hulp bij het Huishouden zijn door lagere indicaties, verschuiving van duurdere naar goedkopere zorg en hogere opbrengsten van de eigen bijdragen CAK, financieel opgevangen. Hoe hebben wij dit gemeten? Dit meten we via het managementinformatiesysteem en budgetrapportages. Wat hebben wij daarvoor gedaan? Inwoners van de zes Drechtsteden gemeenten, met lichamelijke en/of geestelijke beperkingen, kunnen ondersteuning vragen. In dit kader voeren we een deel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uit. Het betreft het zogenoemde prestatieveld zes : voorzieningen voor mensen met een beperking. Bovendien voeren we ook de informatie- en adviesfunctie op het gebied van voorzieningen uit (deel van prestatieveld drie ). We benutten de speelruimte die de compensatieplicht in de Wmo biedt om tot nieuwe vormen van maatschappelijke ondersteuning te komen. Dit is nodig omdat er de komende jaren vanuit het Rijk een structurele korting op het Wmo budget plaatsvindt. Vanaf 2011 is het budget voor Hulp bij het Huishouden voor de Drechtsteden gemeenten met 2 miljoen verminderd. Om de uitgaven in 2011 ten opzichte van 2010 te laten dalen met 5% hebben we het volgende gedaan: - - Nieuwe, gunstigere contracten voor hulpmiddelen (rolstoelen, scootmobielen, etc.) toepassen van het principe algemeen gebruikelijk voor eenvoudige woonvoorzieningen er worden geen beugels/handgrepen meer verstrekt; - nieuw, gunstiger contract voor trapliften; - kortingspercentages bedongen bij de (met name grote) aannemers met betrekking tot woningaanpassingen; - tarieven voor Hulp bij het Huishouden zijn niet geïndexeerd; - controle op PGB s voor Hulp bij het Huishouden; - scherpere indicatiestelling (van gemiddeld 3,61 uur begin 2011 naar 3,41 uur eind 2011 een daling van het aantal scootmobiels van 7% t.o.v. begin 2011); - meer HH1 in plaats van HH2 (verhouding aantal uren HH1:HH2 is gewijzigd van begin :45 naar 61:39); - invoeren van een eigen bijdrage voor alle Wmo voorzieningen, behalve rolstoelen (de baten van deze maatregel zullen pas in 2012volledig zichtbaar worden); 37

47 - wijziging van het standaard uurtarief Hulp bij het huishouden voor het berekenen van de eigen bijdrage. Eind 2011 hebben we onderzoek gedaan naar een aantal beleidsaanpassingen: - Het invoeren van een inkomensgrens om de toegang tot bepaalde voorzieningen te beperken; - Een nieuwe aanbesteding Hulp bij het Huishouden met een andere inhoud; Een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep, in december, doorkruist de mogelijkheid om te gaan werken met inkomensgrenzen. De nieuwe aanbesteding Hulp bij het Huishouden wordt in 2012 verder uitgewerkt. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking T.l.v. gemeenten Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Huishoudelijke hulp Lasten HH voorgaande jaren Hulpmiddelen Totaal Bij de 2 e Burap 2011 is de verwachting uitgesproken dat de doelstelling: De programmakosten Wmo individuele voorzieningen dalen met 5% ten opzichte van 2010, niet geheel zou worden gehaald. De prognose (gebaseerd op 5 maanden realisatie) was dat kostenbesparing op de Wmo zou uitkomen op 1 miljoen, in plaats van de begrote besparing van Nu kunnen wij melden dat (extra) genomen beleidsmaatregelen alsnog haar vruchten hebben afgeworpen. Het resultaat 2011 op de totale Wmo, na correctie van incidentele uitgaven voorgaande jaren, bedraagt voordeel. In navolgende tabel wordt de relatie gelegd tussen in de linkerkolom, de in de jaarrekening begrepen kosten (inclusief alle niet op 2011 betrekking hebbende correcties) en in de rechterkolom het zuivere beeld van de kosten die betrekking hebben op In de rechterkolom is dan de realisatie ten opzichte van de taakstelling te zien. (Bedragen x 1.000) Realisatie doelstelling 2011 Lasten Doelstelling 5% Budget Feitelijk betaald 2011 Na correctie voorgaande jaren Nadeel lasten HH Voordeel baten HH Resultaat hulpmiddelen Realisatie Budget -/- realisatie De correcties van voorgaande jaren betroffen de in eerdere Buraps gemelde bijstelling van het resultaat 2010 (conform jaarrekening 2010), correctie 2009 als gevolg van een claim van een zorgaanbieder en tenslotte bijstelling voorlopige terugvorderingen 2008 na afwikkeling daarvan met de verschillende aanbieders. De doelstelling 2011 is dus ruimschoots gehaald. Alhoewel de doelstelling op het hele WMO-budget is behaald zijn de kosten voor de hulp bij het huishouden hoger dan het rijksbudget (de taakstelling bij de begroting 2011 was lager dan het verschil ten opzichte van het rijksbudget). Daarnaast stijgt zonder ingrijpen het beroep op de Wmo-voorzieningen jaarlijks met ongeveer 5 % terwijl het budget niet stijgt. Inmiddels zijn voorbereidingen gaande voor de heraanbesteding waarmee getracht zal worden de lasten fors verder te verlagen. Het resultaat op de lasten Wmo Hulp bij het Huishouden 2011, na zuivering van uitgaven voorgaande jaren op de lasten, geeft een tekort van Conform financieringsafspraken wordt voorgesteld om het resultaat 2011 en de extra lasten uit voortgaande jaren ten laste van de reserve te brengen. Het voordeel van 1,4 miljoen op de Wmo Hulpmiddelen wordt op basis van nacalculatie afgerekend met de gemeenten. 38

48 WMO Hulp bij het huishouden Voor de bekostiging van de Wmo Hulp bij het Huishouden is afgesproken dat de budgetten die de gemeenten hiervoor van het Rijk ontvangen 1 op 1 worden overgedragen aan de SDD. Overschotten worden gereserveerd in de reserve Wmo, dit tot een maximum van De huidige stand van de reserve na begrotingswijzigingen 2011 bedraagt Tekorten worden in eerste instantie gedekt vanuit de reserve. Het jaar 2011 heeft geleid tot een tekort op het programma Wmo Hulp bij het Huishouden van Bij de 2 e Burap 2011 was dit tekort geprognosticeerd op 2 miljoen. Structureel wordt het taakstellende niveau overigens wel bereikt hetgeen al in de begroting 2012 is verwerkt. Conform financieringsafspraken wordt voorgesteld het tekort op de Wmo Hulp bij het Huishouden ten laste van de reserve te brengen (waarna 1,1 miljoen in de reserve resteert). Resultaat op de lasten: ( nadeel, incidenteel ) De gerealiseerde lasten Wmo Hulp bij het Huishouden zijn hoger dan de begrote lasten. De begroting was al taakstellend verlaagd met 1,2 miljoen. In het resultaat zijn de volgende incidentele uitgaven over de voorgaande jaren 2008 t/m 2010 inbegrepen: - Correctie resultaat jaarrekening 2010: Correctie als gevolg van claim zorgaanbieder 2009: Correctie als gevolg van bijstelling terugvordering 2008: Het netto resultaat op de lasten komt hiermee op een bedrag ( nadeel, structureel). Resultaat op de baten ( voordeel, structureel ) De gerealiseerde baten Wmo Hulp bij het Huishouden zijn hoger dan de begrote baten. Als gevolg van de toename van het aantal klanten met een voorziening Hulp bij het Huishouden, een hoger vastgesteld standaard uurtarief waarover de eigen bijdrage wordt berekend en de toename van het aantal werkelijk geleverde uren zorg binnen de afgegeven indicatiestelling (hogere uitnutting), hebben geleid tot een hogere opbrengst eigen bijdrage CAK. In totaal is over 2011 een bedrag van aan eigen bijdrage CAK ontvangen, daar waar in de begroting rekening was gehouden met een bedrag van Naast de hogere eigen bijdrage CAK zijn de Rijksbudgetten (conform septembercirculaire gemeentefonds 2011) met opwaarts bijgesteld. WMO Hulpmiddelen De financiële bijdrage gemeenten ten behoeve van de Wmo Hulpmiddelen is conform de financieringssystematiek op nacalculatie basis. Resultaat op de lasten: ( voordeel, structureel ) De gerealiseerde lasten Wmo Hulpmiddelen zijn lager dan begroot. De begroting was al taakstellend verlaagd met Bij de 2 e Burap 2011 werd rekening gehouden met lagere lasten van De positieve afwijking is het gevolg van een verdere daling van het aantal Wmo voorzieningen, dit als gevolg mogelijk bijkomstig effect van de invoering op de eigen bijdrage op de alle Wmo voorzieningen (behalve de rolstoelen). Bij de 2 de Burap 2011 werd uitgegaan van een daling van 3,1% van het aantal voorzieningen Hulpmiddelen. Uit de laatste cijfers blijkt dat het aantal voorzieningen ultimo 2011 met 8,5% is gedaald ten opzichte van dezelfde periode Resultaat op de baten: ( nadeel, structureel) Als gevolg van de financiering op basis van nacalculatie is het resultaat op de baten de doorberekening van het resultaat op de lasten aan de gemeenten en is daaraan gelijk. Uitgaven Wmo Huishoudelijke hulp Hulpmiddelen

49 Budgetadvies en schuldbemiddeling Wat willen we bereiken? Doelstelling: Het adequaat bieden van schuldhulpverlening aan inwoners van de Drechtsteden. Burgers met schulden moeten nadat ze zich voor schuldhulpverlening gemeld hebben snel en goed geholpen worden. Omdat tijdig ingrijpen essentieel is (de situatie verergert naarmate een schuldsituatie langer duurt) is de afgelopen jaren gestuurd op het verkorten van de wachttijd met als doelstelling: de wachttijd voor schuldhulpverlening is maximaal 20 werkdagen. En met een positief resultaat! In 2009 was de wachttijd 60 werkdagen, op 1 januari 2011 nog 20 werkdagen en op 1 januari 2012 nog 10 werkdagen. Het aantal meldingen nam toe: in 2009 meldden zich mensen voor schuldhulpverlening, in 2010 waren dat er 2150 en in 2011 waren dat er Hoe kunnen wij dit meten? Via ons managementinformatie systeem (SDDMI). Wat hebben wij daarvoor gedaan? We proberen de burgers in de Drechtsteden te ondersteunen bij het zelfstandig bereiken van een duurzaam evenwichtige financiële situatie en het oplossen van (problematische) schulden. Ons aanbod was zowel preventief als curatief. Door een tijdige onderkenning van de problematiek en het geven van informatie en advies konden we voorkomen dat problematische schulden ontstaan. Daarnaast hebben we producten aangeboden zoals stabilisatie, schuldregelen en administratieve ondersteuning (met inzet van WWB cliënten) waarmee we mensen konden ondersteunen die al problematische schulden hadden en hen helpen bij het oplossen ervan. In het verder verbeteren en efficiënter maken van onze dienstverlening is in 2011 ook de Workshop Schuldhulpverlening gestart stond bovendien in het teken van de bezuinigingen, met name ter voorbereiding op het vervallen van de extra middelen schuldhulpverlening per 31 december In dit kader is het productaanbod doorontwikkeld vanuit de gedachte: beter, sneller en goedkoper. Daarnaast hebben we beleidswijzigingen voorbereid om ook in 2012 met minder middelen de hulp te kunnen bieden die nodig is. Deze worden in het in 2012 vast te stellen beleidsplan in het kader van de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening meegenomen. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Schuldbemiddeling en budgetadvies Totaal Resultaat op de lasten: ( voordeel, incidenteel ) De gerealiseerde lasten Schuldhulpverlening en budgetadvies zijn lager dan de totale begrote lasten. Het budget is opgebouwd uit een zogenaamd basisbudget van en een budget voor preventieactiviteiten van Vanuit het basisbudget worden diverse uitgaven bekostigd, waaronder de kosten voor het aangaan en de afhandeling van saneringskredieten door de gemeentelijke Kredietbank Breda. Het aantal toegekende schuldsaneringkredieten in 2011 is lager dan bij de begroting werd rekening gehouden. Resultaat op de baten: ( nadeel, incidenteel ) Als gevolg van de gekozen financieringssystematiek van dit programma (financiering op basis van nacalculatie) wordt het resultaat op de baten verklaard door het berekenen van het resultaat op de lasten aan de gemeenten en is daaraan gelijk. 40

50 Apparaat (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Apparaat Totaal Taakstelling Totaal Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. De ingezette bezuinigingsmaatregelen op het apparaat zijn zichtbaar in het positieve resultaat op het apparaat. Resultaat op de lasten: 1,6 miljoen ( voordeel, incidenteel ) Deze forse besparing die op de lasten is gerealiseerd was ook nodig om de opgelegde taakstelling van 1,2 miljoen op het apparaat te realiseren. Met de zelfs hogere realisatie in 2011 wordt al wat vooruitgelopen op de stijgende taakstellingen in 2012 waardoor er in 2011 een extra incidenteel voordeel gerealiseerd is. Aangezien de begroting, door een stelpost (bij de baten), wel al was verlaagd met de taakstelling, maar die stelpost nog moest worden gerealiseerd wordt hier de totale besparing zichtbaar. Als gevolg van de ingezette bezuinigingen, beperken inhuur en een vacaturestop is op de apparaatlasten een voordeel gerealiseerd van 1,6 miljoen. Het voordeel is grotendeels als volgt te verklaren: - Salariskosten zijn lager dan begroot. Resultante van de vacaturestop, het inzetten van eigen personeel op projecten die gefinancierd worden uit het participatiebudget of door derden en efficiënte inbedding van uitvoeringskosten van nieuwe taken Op opleidingen, afdelingsbudgetten en pensioenen is minder uitgegeven dan begroot. - De kosten van ingehuurd personeel zijn lager dan begroot als gevolg van het beperken van inhuur en het maken van goede prijsafspraken bij het afsluiten van nieuwe contracten. Dit is structureel voordeel dat al in de begroting 2012 is verwerkt (als deel van de daarin opgenomen kostenbesparing). - Een voordeel van als gevolg van de vrijval voorziening FUWA (zie paragraaf 3.5 reservepositie voor een nadere toelichting) - Een voordeel van op de uitvoering schuldhulpverlening 2010 en Conform richtlijnen NVVK betalen schuldeisers een bijdrage in de kosten voor de uitvoering schuldhulpverlening door SDD. - Een nadeel van op de doorbelaste kosten GRD. Dit betreft een extra doorbelasting van de GRD/SCD in verband met een fout op de berekening van de ouderenkorting in de salariskosten enkele jaren geleden door P&O. De belastingdienst heeft een naheffing opgelegd. Deze naheffing wordt over de GRD-dochters verdeeld. - Nadeel van dit betreft de gerealiseerde taakstelling welke conform de afspraken in 2011 betaald is aan de GRD. Resultaat op de baten: ( nadeel, incidenteel ) - Het nadeel als gevolg van het vervallen van de als stelpost in de baten opgenomen taakstelling van 0,4 miljoen op het apparaat. Deze stelpost valt zoals bedoeld weg tegen bovengenoemde voordelen. - Gezien de uitkomst van (de apparaatskosten in) deze jaarrekening wordt voorgesteld de eerder toegezegde inzet van de innovatiereserve ter dekking van de kosten van het programma Partner in Zelfstandigheid niet te benutten. Op die wijze kan de innovatiereserve benut worden om de kosten te dekken van het in 2012 startende vergelijkbare traject bij de onderdelen WMO en Schuldhulpverlening. Het niet opnemen van de inkomst uit de reserve in deze jaarrekening levert hier een nadeel op van hetgeen ruimschoots wordt opgevangen door bovengenoemde voordelen. 41

51 - De definitieve budgetten tijdelijke regeling schuldhulpverlening zijn verwerkt wat resulteert in een hogere voorcalculatorische bijdrage van Een voordeel op de bijdrage programmabudgetten van ten opzichte van de prognose van de 2 e Burap. Er zijn meer werkzaamheden door de eigen organisatie gedekt uit het participatiebudget. - Een voordeel van gerealiseerd op opbrengsten dienstverlenings-overeenkomsten en detacheringen. Het betreft hogere opbrengsten detacheringen dan in de raming van de 2 e Burap en daarnaast is bij het inzetten van eigen personeel en faciliteiten voor projecten ook de overhead in rekening gebracht. Dit was niet begroot en levert daarmee een voordeel op van Frictiekosten Tot in 2014 zal er naar verwachting sprake zijn van het nog niet kunnen effectueren van de besparing voor dat deel waarvoor boventallige medewerkers nog niet zijn door- of uitgestroomd. Daarnaast zijn er, mede op basis van het sociaal plan, kosten te verwachten voor de faciliteren van boventallige medewerkers naar andere banen binnen de regio of daarbuiten of daar waar onverhoopt nodig uiteindelijk (effectuering van) ontslag. In de begroting 2012 is hiervoor een budget vrijgespeeld en beschikbaar gesteld van 1 miljoen. Om puur regelgevingtechnische redenen dienen deze kosten ten laste van 2011 te worden gebracht. Vanzelfsprekend leidt dit niet tot verrekeningen met de gemeenten. Immers het budget is in 2012 reeds beschikbaar. In overleg met de accountant is ervoor gekozen administratief in 2011 een voorziening frictiekosten te vormen ten laste van de exploitatie van het SDD. Om deze voorziening en het daarmee administratief gecreëerde negatieve resultaat te kunnen dekken wordt dit bedrag in 2011 onttrokken aan de algemene reserve om in 2012 gelijk weer te worden teruggeboekt. Dit zal ten laste worden gebracht aan het reeds beschikbare budget frictiekosten in de begroting Dit betreft daarmee slechts een administratieve verwerking en heeft geen enkel gevolg voor de (bijdragen van de) gemeenten. 42

52 2.4 Ingenieursbureau Drechtsteden In 2007 is het Ingenieursbureau Drechtsteden (IBD) ontstaan uit een overdracht van taken en middelen van de gemeente Dordrecht en Zwijndrecht waarbij afspraken zijn gemaakt hoe de financiële resultaten gedragen zullen worden. Het (IBD) is een dienstverlenende, multifunctionele organisatie. Naast een traditioneel ingenieursbureau voor civiele techniek en bouwkunde is het ook een kleinschalig ontwerpbureau voor architectuur, ruimtelijke ordening en landschaps-architectuur. Daarnaast geeft het IBD adviezen voor gebouwenbeheer en voert het onderhoudsdiensten uit aan overheidsgebouwen. Het IBD richt zich in eerste instantie op haar opdrachtgevers uit de Drechtsteden en slechts in geringe mate (<10%) op activiteiten voor derden. De verwachting was dat de omzet van het IBD in 2011 zou teruglopen vanwege de recessie en de bijbehorende bezuinigingen bij de gemeenten. Door extra inspanningen zijn de baten van het IBD toch op peil gebleven. Onder andere is de samenwerking met Albasserdam geïntensiveerd. Als eerste niet in het IBD deelnemende gemeente brachten zij hun ingenieurs-werkzaamheden volledig bij het IBD onder en gaven zij aan verder te willen onderzoeken of volledige aansluiting mogelijk is. In de aansluiting van de vier Drechtsteden bij het IBD (2 naar 6) is Alblasserdam koploper. Met Papendrecht is een eerste verkennende samenwerking gestart en ook met Sliedrecht en Hendrik-Ido-Ambacht wordt samengewerkt. In 2011 is er vooral op gestuurd om de samenwerking te vergroten en op het creëren van vertrouwen. Dit is een waardevolle basis voor een volgende stap in het 2 naar 6 proces in In de bedrijfsvoering heeft het IBD zich gericht op het verbeteren van de interne processen en de samenwerking met haar opdrachtgevers. Om dit te bereiken zijn 10 verbeterprojecten uitgevoerd. Om aan de extra taakstelling te kunnen voldoen is, na goedkeuring van het bestuur, begonnen ingehuurde medewerkers te vervangen door vaste medewerkers. Eind mei is hiermee gestart. Onder andere vanwege onduidelijkheid over het werkaanbod, is het effect van deze actie laat in het jaar merkbaar geworden. Een structureel probleem van het IBD is het gegeven dat de aanwezige capaciteit deels niet aansluit bij de vraag van onze opdrachtgevers. Daardoor was er in 2011 relatief veel leegloop (geen werkaanbod voor gespecialiseerd, vast personeel). Het afgelopen jaar is veel energie gestoken in het oplossen van dit probleem. Op korte termijn is strak gestuurd op indirecte uren (intern overleg, opleiding). Daarnaast zijn wij gesprekken gestart met onze opdrachtgevers om te komen tot een structurele oplossing. Deze gesprekken krijgen in 2012 een vervolg. Per saldo eindigt het IBD het boekjaar met een resultaat van negatief ten opzichte van de geactualiseerde begroting. Dit negatieve resultaat is ontstaan doordat de in 2011 opgelegde taakstelling ( van de ) niet volledig is gerealiseerd en een aantal incidentele lasten uit 2007/2008 (ongeveer ). Conclusies Het afgelopen jaar heeft het IBD veel aandacht besteed aan het op peil houden van de omzet en het intensiveren van de samenwerking met gemeenten. Daarnaast is energie gezet op een betere aansluiting tussen de vraag van onze opdrachtgevers en de bij het IBD aanwezige capaciteit. Ondanks deze inspanningen is 2011 afgesloten met een tekort. Belangrijkste aandachtspunt voor 2012 zal dan ook het verkrijgen van de benodigde omzet zijn en de mate waarin men declarabel dient te zijn. Eind 2011 is er gestart met het werken in projectteams, waarbij de verantwoordelijkheid voor het declarabel zijn in de eerste plaats binnen het projectteam en bij de medewerkers is komen liggen. Dit en de hogere kwaliteitseisen, die gesteld worden, vergen verdere ontwikkeling van de medewerkers, waarvoor in 2011 veel aandacht is geweest. Dit krijgt in 2012 een vervolg als het IBD de pilot talentmanagement gaat draaien. 43

53 Wat hebben wij bereikt? Toegevoegde waarde voor klanten (Klantverwachting) Voor wat betreft kwaliteit, service en kennis, moet het IBD zich minimaal kunnen meten met de gemiddelde marktpartij. Vanuit dit uitgangspunt heeft het IBD zich gericht op het verbeteren van de interne processen en de samenwerking met haar opdrachtgevers. Doel van deze maatregelen is de faalkosten te reduceren, kwaliteit te verbeteren, projecten effectiever en efficiënter aan te pakken en daardoor de klanttevredenheid te vergroten. Om de kwaliteit van het IBD te vergelijken, is in 2011 op initiatief van het IBD een benchmark tussen 23 ingenieursbureaus van de grote gemeenten uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat de productiviteit van het IBD erg hoog ligt en dat de tarieven onder het landelijk gemiddelde liggen. Het IBD onderscheidt zich van reguliere marktpartijen door een betere kennis van werken binnen de overheid, meer plaatselijke kennis (geografisch, sociaal, bestuurlijk) en een goed netwerk van toeleveranciers, aannemers etc. Daarnaast worden de belangen van de opdrachtgever vertegenwoordigd in het bouwproces. Concurreren met marktpartijen op basis van prijs blijkt echter moeilijk. Om een helder beeld te krijgen van de huidige en toekomstige klantvraag, is in 2011 geïnvesteerd in de verbinding met onze klanten. Positie en profilering Doordat er over de aansluiting van de overige vier Drechtsteden (2 naar 6) geen concrete besluiten zijn genomen, is de strategische ontwikkeling van het IBD in 2011 voor wat betreft een eventuele schaalvergroting, stil blijven staan. Het realiseren van infrastructurele en bouwkundige projecten en het beheren en onderhouden van gebouwen, zijn de kernactiviteiten gebleven. In de doorloop van fysieke projecten heeft het IBD zich meer naar voren, naar de initiatief- en planvormingfase, begeven. De adviesrol van het IBD is daarmee flink verzwaard en dit vergt andere competenties van de organisatie. Vanwege deze verzwaarde adviesrol heeft de ontwikkeling van medewerkers op zowel technisch als persoonlijk vlak veel aandacht gekregen. Interne productieprocessen zijn gestandaardiseerd en kwalitatief sterk verbeterd. De maandelijks verschijnende Nieuwsbrief is een prima initiatief gebleken in de verbetering van het imago van het IBD. Hoe hebben we gemeten? Kritische succesfactor Prestatie-indicator Realisatie 2011 Toegevoegde waarde voor klanten Klanttevredenheid Er zijn metingen verricht. Interviews toonden aan dat dit punt aandacht behoeft. Eind 2011 is gestart met de opzet van een systeem mom projecten te evalueren, wat in 2012 operationeel zal worden. Omzet van eigenaren Realisatiepercentage (gerealiseerde omzet vs. Gegarandeerde omzet/ opdrachtverlening) Dordrecht 98,5% Zwijndrecht 149% Personeel Ziekteverzuim 3,99% Ontwikkeling van medewerkers Medewerkerstevredenheid Het in begin 2011 uitgevoerde MTO gaf een score van 68 voor het IBD. Het IBD beschikt over een geheel van managementinformatie, dat als betrouwbaar stuurinstrument dient. Trends worden in dit systeem gevolgd en maandelijks levert dit een betrouwbare managementrapportage op. Om te komen tot een solide basis voor de begrotingen en prognoses behoren de klanten een jaarprogramma aan te leveren. Dit is door Dordrecht niet en door Zwijndrecht laat aangeleverd, maar door een nauwe communicatie met beide opdrachtgevers heeft dit niet tot problemen geleid. In 2011 waren gemiddeld 250 projecten in portefeuille. (Bedragen x 1.000) 81% Dordrecht 19% Zwijndrecht Totaal Beheer Bouw Civiel Totaal Beheer Bouw Civiel Begrote omzet Werkelijke omzet Totaal Totaal

54 Zwijndrecht heeft ruimschoots aan haar totale omzetverplichting voldaan. De gegarandeerde omzet voor een verkeerskundige werd niet behaald, waardoor daar leegloop is ontstaan. Dordrecht heeft bijna aan haar omzetverplichting voldaan. Hierbij is echter een groot deel van de omzet van civiel verschoven naar bouwkunde en beheer gebouwen (civiel: - 8,5%; bouwkunde: +13,2% en beheer: +17%). Gevolg hiervan was dat er bij bepaalde specialistische functies leegloop ontstond. Wat hebben wij daarvoor gedaan? Het IBD is een omzetgestuurde organisatie. Hoewel er geen duidelijk beeld bestond van de gevolgen van de bezuinigingen in 2011 is er binnen de bedrijfsvoering rekening mee gehouden dat de omzet flink zou kunnen teruglopen. Op basis van te verwachten omzet, die overigens maandelijks kon veranderen, is er voortdurend naar gestreefd om de organisatie passend en kostendekkend te maken, waarbij terdege rekening is gehouden met alle verplichtingen, die bij het IBD aanwezig zijn. Gezien de dreigende terugloop van de omzet is er extra inzet geweest op het verkrijgen van projecten uit alle Drechtsteden zelf en uit de daar aanwezige (semi)gemeentelijke organisaties. Daarnaast zijn de volgende verbeterprojecten in 2011 uitgevoerd: Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Projectmatig creëren Invoeren van projectmatig werken als Projectleiders en adviseurs zijn getraind basismethode voor elk project Competentiemanagement Vaststellen van competenties voor alle functies Afgerond Kwaliteit Werken in projectteams en projectateliers Vergroten bekendheid IBD Risicomanagement Uniformering projectcontrol Intervisie Adviestaken Benchmarking Wat heeft het gekost? Opstellen van een kwaliteitsplan ontwerp en voorbereiding en een kwaliteitsplan uitvoering Formeren van projectteams die gedurende een langere periode intensief samenwerken. Het projectteam is uit te breiden tot een projectatelier, waarbij opdrachtgevers en bij het project betrokkenen aansluiten. Vergroten van de regionale naamsbekendheid van het IBD en de bekendheid van de producten van het IBD. Volgens een vastgelegde methode worden de risico s van (grotere) projecten geïnventariseerd en gemanaged. Standaardiseren van projectdocumenten en de regels waaraan een projectmap moeten voldoen. Delen van ervaringen en inzichten door vakgenoten volgens een vastgesteld stramien Inventariseren aan welke adviestaken opdrachtgevers behoefte hebben en organiseren dat deze beschikbaar zijn. Uitvoeren van een benchmark naar de prestaties van het IBD. In ontwikkeling. Het kwaliteitsplan ontwerp en voorbereiding voorziet in procedures, die de kwaliteit van de ontwerp- en voorbereidingswerkzaamheden, regelen. Het kwaliteitsplan uitvoering regelt een andere wijze van toezicht houden op de uitvoering van projecten. Werken is in projectteams is ingevoerd. Met projectateliers zijn pilots gedraaid. Een digitale nieuwsbrief wordt periodiek verzonden. Ingevoerd Ingevoerd Alle medewerkers hebben een training intervisie gevolgd. Procesmatige kennis, zoals kostendeskundigheid, aanbestedingsregels e.d., is gebundeld. De ingenieursbureaus van de G23 zijn op initiatief van het IBD door een extern bureau bevraagd op verschillende facetten van hun bedrijfsvoering. Vervolgens is een vergelijkende rapportage ten opzichte van het IBD opgesteld. (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. 45

55 (Bedragen x 1.000) Lasten Voordelen Nadelen Inc. Struct. Inc. Struct. Totaal Analyse verwijzing Personeelslasten A Projectkosten B Kosten C Materiële budgetten D Projectkosten onderhoudsdienst E Subtotaal Baten Doorberekening naar klantorganisaties F Aboeking 5 tal nota s G Doorberekening projectkosten onderhoudsdienst H Subtotaal Totaal voor bestemming Resultaatbestemming Totaal na bestemming Toelichting A. De personeelslasten bedragen hoger dan begroot. Het betreft hier hogere reis- en verblijfkosten (37) en extra kosten inhuur (180) en iets lagere vaste personeelslasten (-25). De inhuur was benodigd om aan de vraag van onze opdrachtgevers te voldoen. De reis- en verblijfkosten zijn hoger, omdat er veel meer buiten Dordrecht wordt gewerkt aan opdrachten dan was voorzien. Daarnaast is er voordeel op vaste personeelasten vanwege een lagere eindejaarsuitkering dan begroot. B Hogere projectkosten (72). Deze zijn nooit vooraf goed te begroten. Het betreft een voorfinanciering van diverse projectkosten (bodemonderzoeken, geluidsonderzoeken, drukwerk, kosten kadaster etc.) Deze kosten worden 1 op 1 doorberekend naar de klantorganisatie. C. Elk jaar ontstaat er een kostenpost van lasten die in principe op het vorige jaar verantwoord had moeten worden. Deze post is dit jaar veroorzaakt door nog drie openstaande nota s vanuit de gemeente Dordrecht uit 2008 en 2009 (13). Deze kosten worden in 2012 weer direct door gefactureerd naar de opdrachtgever/klantorganisatie en zijn nu opgenomen in het onderhanden werk 2011, welke als balanspost is verantwoord in Daarnaast zijn er extra lasten doorberekend vanuit het concern GRD (45), omdat in het verleden te weinig premies zijn afgedragen. Deze kosten hebben direct invloed op het saldo 2011 van het IBD. D. Op de materiële overhead budgetten is minder besteed (60). Het betreft een onderbesteding op opleiding (15) overhead Onderhoudsdienst (10), drukwerk (7). De overige afwijkingen zijn minimaal (onder de 5.000). E. Het materiaal kosten van de Onderhoudsdienst is een post die niet goed te begroten is. Het betreft materiaalkosten welke benodigd zijn bij calamiteiten bij het onderhoud. De onderbesteding bedraagt F. De hogere lasten, genoemd onder A en B, worden altijd doorberekend naar de klantorganisaties, waardoor er meer inkomsten zijn dan begroot. G. In 2011 worden er een 5 tal nota s afgeboekt, waarvan het 100% zeker is dat deze niet ingevorderd kunnen worden. Het betreft 2 nota s waarvan er sprake is van een faillissement en een 3 tal nota s van externe marktpartijen waarvan de deurwaarde aangegeven heeft dat deze niet invorderbaar meer zijn. H. Doordat er minder materiële kosten bij het calamiteiten onderhoud heeft plaatsgevonden wordt er ook minder doorberekend naar de klantorganisatie. 46

56 2.5 Servicecentrum Drechtsteden In 2011 heeft het Drechtstedenbestuur door PwC een evaluatie laten uitvoeren naar het SCD, wat heeft geleid een evaluatierapport dat door het Drechtstedenbestuur is vastgesteld. Voor het verbeteren van de werking van het SCD zijn in het rapport drie belangrijke, volledig met elkaar samenhangende, veranderopgaven benoemt. Deze veranderopgaven zijn: 1) Positie SCD en keuzes in klanten 2) Aansturing en rollen in het netwerk 3) Doorontwikkeling SCD Voor de doorontwikkeling is in oktober 2011 een Realisatieplan opgeleverd waarin visie en missie, financieringsstructuur, structuur, sturing, processen, dienstverlening, cultuur en communicatie samenhangend aan de orde komen. In het Realisatieplan zijn drie kernwaarden benoemd die richting geven aan het handelen en gedrag van de medewerkers en de pijlers vormen van de nieuwe SCDcultuur: publiek ondernemerschap, eigenaarschap en resultaatgerichtheid. Een belangrijk deel van 2012 zal nodig zijn om het Realisatieplan uit te voeren en de noodzakelijke significante verbeteringen en veranderingen binnen het SCD door te voeren. De overige twee veranderopgaven (positionering SCD en aansturing en rollen in het netwerk) zijn op bestuurlijk niveau belegd en zijn parallel aan de doorontwikkeling van het SCD opgepakt. Dit heeft onder meer geleid door de vaststelling van het Handelingskader sturing SCD door het Drechtstedenbestuur. Het SCD had in 2011 een belangrijke financiële taakstelling. Voor het realiseren van deze taakstellingen worden de bestaande processen en diensten onderzocht op kwaliteit, efficiency en noodzaak. Dit proces is in volle gang. Gezien de kostenstructuur van het SCD (voornamelijk personeelskosten) zullen de nieuwe opgelegde taakstellingen gaan leiden tot een reductie van het aantal medewerkers. Dit betekent dat medewerkers actief door middel van een uitstroomorganisatie van werk naar werk begeleid gaan worden. Dit alles moet uitgevoerd worden met behoud en verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening. Verder moeten we deze interne taakstelling zien tegen de achtergrond van de discussie over de teruggang in dienstverlening aan de Gemeenschappelijke Regelingen Zuid-Holland Zuid, de Veiligheidsregio en de Omgevingsdienst én de bezuinigingen die ook bij gemeenten de komende jaren worden doorgevoerd. Ondanks de verhoogde inspanningen om medewerkers van werk naar werk te begeleiden is de verwachting dat geschetste ontwikkelingen de komende jaren aanzienlijke eenmalige frictiekosten met zich zullen meebrengen. De hoogte van de frictiekosten wordt mede beïnvloed door het huidige Sociaal Plan en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en zijn slechts gedeeltelijk te beïnvloeden door het SCD (zoals het inrichten en uitvoeren van een effectieve en mensgerichte uitstroomorganisatie). Conclusies en acties 1. De dienstverlening is -gelet op de klantprestatie-indicatoren en het KTO- tot nu toe nog onvoldoende verbeterd. De eerder door het SCD gehanteerde kwaliteitsnormen worden veelal nog niet gerealiseerd. Met het Realisatieprogramma, waarin onder meer aandacht is voor kwaliteit van de dienstverlening en efficiency, pakt het management van het SCD deze punten op met als doel om eind 2012 alle verbeterpunten uit het Realisatieplan uitgevoerd en geborgd te hebben. 2. In 2011 is gestart met het doorlichten van alle werkprocessen van het SCD. Dit zal in 2012 in combinatie met de oplopende taakstellingen leiden tot substantiële frictiekosten. Wat hebben wij bereikt? Algemene bevindingen In het PwC-evaluatieonderzoek van het SCD is geconstateerd dat het SCD een grote prestatie heeft geleverd in de eerste 3 jaar van haar bestaan. Het evaluatierapport van PwC laat zien dat bij 47

57 vergelijkbare shared service centra (SSC s) gemiddeld na drie jaar een verbetering te zien is ten opzichte van de startsituatie op het gebied van: - de mate van tevredenheid van klanten en medewerkers; - de organisatievolwassenheid; - de opbrengsten. De financiële resultaten voor het basispakket zijn vanaf de start van het SCD positief (20% kosten reductie vanaf de start) en beter dan bij vergelijkbare andere organisaties in dit stadium van hun ontwikkeling. Verder is de medewerkertevredenheid sinds de start van het SCD iets gestegen. De klanttevredenheid is zowel voor als na de start van het SCD niet gemeten, waardoor een vergelijkende analyse niet mogelijk is. Op grond van het DSB-besluit van 23 juni 2011 heeft de directeur SCD in het Realisatieplan voorstellen geformuleerd om de doorontwikkeling van het SCD vorm te geven. De voorstellen hebben betrekking op: - het verbeteren van de dienstverlening; - het verbeteren van de klantgerichtheid en klantvriendelijkheid; - het doorlichten, normeren en verbeteren van de procesketens; - het aanpassen van de organisatiestructuur; - het vereenvoudigen en verduidelijken van de financieringsstructuur voor meer transparantie; - het verbeteren van de communicatie binnen het SCD en tussen klanten en het SCD. Een aantal actiepunten is in 2011 al uitgevoerd, de overige worden in 2012 geïmplementeerd. Het SCD ziet 2012 als een transitiejaar waarin meetbare resultaten ten opzichte van eerdere jaren zichtbaar zullen zijn. Hoe hebben we gemeten? Bijgaand de balanced scorecard Het beeld van het SCD is als volgt: 1. Financiën/eigenaar Norm Jaarrekening 2. Klant Norm Jaarrekening Kritische succesfactor (KSF): Financiële beeld Kritische succesfactor (KSF): Klanttevredenheid Uitputting personeelsbudget 100% 99,0% Klantprestatie-indicatoren (zie KPI s) Uitputting IP&A 1 B 100% 101,7% Klant tevredenheids onderzoek 7 6,1 Uitputting materieel (specifiek) budget 100% 98,1% MIZ: afgehandelde zaken 100% 80% Aantal vacatures SCD 1 3. Medewerker Norm Jaarrekening 4. Vernieuwing Norm Jaarrekening Kritische succesfactor (KSF): Medewerkerstevredenheid Kritische succesfactor (KSF): continue verbetering Ziekteverzuim 5,5% 5,16% VIP-projecten 18 MTO 7 6,8 Aantal business cases gereed Productiviteit Aantal business cases in uur uur uitvoering

58 Klantprestatie-indicatoren van het SCD: Taakveld Product Prestatie-idicator Norm Jaarrekening Registratie 5 kalenderdagen na 1 e ontvangst bij SCD 90% 59% % gecodeerd en geaccordeerd 20 Ko: Coderen en kalenderdagen na ontvangst door accorderen Betalen klantorganisaties van SCD 90% 81% Fiatteren en betalen % facturen betaald 5 kalenderdagen na terugontvangst bij SCD 95% 98% SCD+KO: betalen % facturen betaald 30 kalenderdagen facturen van 1 e ontvangst bij SCD 90% 86% Personeelsadministratie % mutaties verwerkt op tijd 97% * Personeels- Meldingen administratie % meldingen verwerkt binnen 1 dag 97% * ziekteverlof Beter meldingen % meldingen verwerkt binnen 1 dag 97% * Incidenten % binnen 5 dagen afgehandeld 90% 76% ICT Aanmelding nieuwe medewerker % binnen 5 dagen afgehandeld 90% 93% Wijzingverzoeken % binnen 3 dagen afgehandeld 90% 30% Documentatie & Informatievoorziening % dossiers binnen 24 uur uitgeleverd 90% 80% Facilitair Beheer facilitair % tijdig afgehandelde werkorders 90% 62% management management % van de gelopen VSR metingen in Schoonmaak een voortschrijdend jaar dient een 70% 85% voldoende resultaat te hebben * Cijfers ontbreken in verband met overgang naar E-HRM - Het tijdig betalen van de facturen blijft een belangrijk aandachtspunt. Inmiddels worden de facturen voor 85,9% binnen 30 dagen betaald. Om dit percentage verder te verhogen, is er nog extra actie nodig bij zowel het SCD als de klanten. - Voor ICT, DIV en Facilitair Management geldt dat de situatie slechter is dan de norm. Dit heeft veel aandacht in de uitvoering van het Realisatieplan: daarin is aangegeven hoe de dienstverlening en werkprocessen verder gaat verbeteren. Daarbij wordt ook het ICT-proces nadrukkelijk doorgelicht. Klanttevredenheid: Eind 2010 hebben we de klanttevredenheid laten meten. De klanten waardeerden de dienstverlening van het SCD gemiddeld met het cijfer 6,1. Van de respondenten geeft 21% aan dat de dienstverlening in de afgelopen twaalf maanden is verbeterd ten opzichte van 13% die aangeeft dat de dienstverlening is verslechterd. 7,0 6,8 6,6 6,4 6,91 6,85 6,60 6,45 6,44 6,41 6,38 6,2 6,0 5,8 5,6 5,4 5,2 5,0 5,80 5,75 49

59 Onderzoek PwC naar deelprogramma IP&A 1B: De kosten van het IP&A 1B-project (uitrol uniforme werkplek) zijn sinds de start fors toegenomen. De investeringen zijn van de oorspronkelijk geraamde 15,9 miljoen euro gestegen naar 25,7 miljoen euro bij de uiteindelijke oplevering. Dit is veroorzaakt door de hogere aantallen werkplekken, accounts en applicaties die gemigreerd moesten worden. Dit leidt tot aanzienlijk hogere kapitaallasten dan oorspronkelijk voorzien. PwC is gevraagd om voor het IP&A deelprogramma 1B te kijken naar de oorzaken van deze kostenoverschrijding en hoe we in de toekomst ten aanzien van ICT-infrastructuur beter in control kunnen komen. Als algemene conclusie wordt gesteld dat het deelprogramma 1B zeer complex en omvangrijk was. Er zijn aan het begin van het traject keuzes gemaakt die grote consequenties met zich meebrachten, zoals het niet inbouwen van buffers voor tegenvallers. Verder zijn aannames gedaan voor berekeningen waarbij de kwaliteit van de gegevens niet onomstotelijk vaststond. Verder is bij de financiering uitgegaan van het meest optimale scenario. De mate van control (financieel en programmatisch) is lopende het project duidelijk toegenomen. Zo is bijvoorbeeld de administratie van verplichtingen binnen het IP&A-project verbeterd. Er zijn meer verbeteringen doorgevoerd maar er zijn zeker nog stappen te maken zowel bij het SCD zelf als binnen de netwerkorganisatie. Daarbij is het van groot belang dat er meer aandacht komt voor betrokkenheid en transparantie tussen bestuur, politiek en uitvoerende organisatie. Ook moet er vorm gegeven worden aan een integraal controlframework. Wat hebben wij daarvoor gedaan? Zoals hiervoor beschreven zijn in het Realisatieplan voorstellen geformuleerd om de doorontwikkeling van het SCD vorm te geven. Een aantal actiepunten is reeds in 2011 gestart: Een verbetering van de dienstverlening en een aanscherping van het productenaanbod In 2011 is het SCD gestart met het doorlichten van de piofach-werkprocessen bij zowel het SCD als aan de kant van de klant om te bezien waar we verdere kwaliteits- en efficiency verbetering kunnen realiseren. Om klantorganisaties beter te bedienen, moeten we de SCD-afdelingen beter en logischer laten samenwerken. Met het oog hierop hebben we per 1 januari 2012 de organisatiestructuur vereenvoudigd en logischer ingedeeld met minder managementlagen. Hierdoor zijn de lijnen korter en wordt de integraliteit van het management beter gewaarborgd. Dit leidt ertoe dat onze advisering en uitvoering beter aansluit op de vraag van de klant dan tot nu toe het geval was. Om de vraag- en aanbodsturing binnen de regio te verbeteren werken we met klantorganisaties een nieuwe verrekensystematiek verder uit. Het doel is om daarmee transparantie voor onze klanten te bewerkstelligen en deelnemers aan het SCD het volledige voordeel van samenwerken te doen toekomen. Een verandering van houding en gedrag: van reactief naar proactief Door de hele organisatie hebben medewerkers in 2011 trainingen klantgericht werken en adviesvaardigheden gevolgd om een gedragsverandering te realiseren. Ook in 2012 gaan deze trainingen door en blijft verandering van houding en gedrag een punt van aandacht. Resultaten worden periodiek gemeten. Hierbij zal ook worden gekeken naar een zinvol en motiverend takenpakket voor medewerkers. Ook zullen medewerkers meer dan in het verleden geactiveerd worden om blijvend de kwaliteit van hun werkzaamheden te verbeteren. Het realiseren van de financiële opgave: Bij de start van het SCD in 2008 hebben de partners het SCD direct 20% structureel gekort op de budgetten. Deze opbrengst is structureel in de begrotingen en exploitatie van de eigenaren verwerkt. De eerste jaren heeft het SCD een additioneel transitiebudget gehad. Dit budget is per 2010 afgebouwd. Vanaf 2011 zijn er daarnaast extra taakstellingen opgelegd. In totaal komt dit neer op een extra taakstelling van 3,55 miljoen in 2015 ten opzichte van het jaar Om deze forse taakstelling te realiseren heeft het SCD binnen de financiële strategie van de GRD in 2011 strak gestuurd op uitgaven en kosten. Dit beleid wordt in 2012 voortgezet, waarbij wel de kanttekening moet worden geplaatst dat deze forse bezuinigingen hun weerslag zullen hebben op de kwaliteit en het volume van de te leveren producten en diensten. 50

60 Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. Resultaatanalyse (Bedragen x 1.000) Lasten Voordelen Nadelen Inc. Struct. Inc. Struct. Totaal Analyse Verwijzing Schadeherstel na brand A Materiële kosten / overige personele kosten B ICT claim kernsystemen C Voordeel kapitaallasten (VIP) D Personeelskosten minder inhuur E Subtotaal Baten Uitkering verzekering A DVO Inkomsten E Subtotaal Totaal voor bestemming Resultaatbestemming Totaal na bestemming A. In 2011 heeft het SCD voor aan kosten gemaakt om de schade naar aanleiding van de brand te herstellen. Deze post is opgebouwd uit een eenmalige desinvestering van de verwoeste activa van en overige herstelkosten van De nieuwe investeringen in het pand zijn gedekt door een krediet. Het SCD heeft naar aanleiding van deze schade een dekking ontvangen van de verzekering ter hoogte van B. In de zomer van 2011 heeft het MT extra maatregelen getroffen om de financiële doelstellingen van het SCD te halen. Deze maatregelen hadden deels betrekking op de overige personele kosten (o.a. hercalculatie opleidingsbudgetten) en deels op de materiële kosten van het SCD: door prudent om te gaan met aanvragen en lopende uitgaven in de sfeer van huisvesting en algemene (personeels-) organisatiekosten is een incidenteel voordeel behaald van C. In 2011 is een claim afgewikkeld over de vergoeding van niet kernsystemen van de gemeente Zwijndrecht (Decade, Civision). Met de afwikkeling hiervan is een bedrag gemoeid van D. In 2011 is niet gestart met het afschrijven op VIP projecten omdat een substantieel deel van de projecten niet geheel is afgerond. De reservering voor de kapitaallasten in de begroting is daardoor intact gebleven en levert een incidenteel voordeel op van Het totaalbedrag aan geplande bezuinigingen hebben we gerealiseerd en een aantal VIP-projecten wordt in 2012 afgerond. E. Ten opzichte van de begroting heeft het SCD minder extern ingehuurd dan verwacht. Omdat inhuur veelal één op één gekoppeld is aan DVO inkomsten heeft het SCD ook minder baten dan begroot. Met de tweede Burap tracht het SCD een zo nauwkeurig mogelijke inschatting te maken van de DVOinkomsten en de daar aan verbonden inhuur. Onze klanten hebben in de laatste maanden van het jaar iets minder diensten afgenomen dan verwacht. Het voordeel van op minder inhuur valt weg tegen de lagere baten van

61 2.6 Onderzoekcentrum Drechtsteden De vier jaar van haar bestaan heeft het Onderzoekcentrum haar regionale functie verder uitgebouwd en ingevuld. Zoals bij de start van het OCD is afgesproken, heeft er in 2010 een interne- evaluatie plaatsgevonden. Hierbij zijn ook de afspraken die in 2009 zijn gemaakt in het kader van de brede doorlichting meegenomen, gekoppeld aan de taakstelling die hiermee gepaard ging. Dit heeft geleid tot een andere opzet en financieringsstructuur van het OCD, waarbij gewerkt wordt met een basispakket (vaste bijdrage) en een pluspakket (betaling naar afname). In 2011 is deze werkwijze ingegaan. Met de jaarrekening vindt een eindafrekening plaats op basis van de nieuwe systematiek en de begrotingswijziging. Tegelijkertijd heeft het OCD haar basisproducten doorgelicht, wat heeft geresulteerd in een slank, efficiënt en effectief pakket aan basisproducten. Nieuwe elementen daarin zijn het opzetten van een regionaal omnibusonderzoek en een internetpanel voor Dordrecht dat we in 2011 uitrollen naar de andere Drechtstedengemeenten. Ook nieuw is de ondersteuning van gemeenten bij het formuleren en meetbaar maken van beleidsdoelstelling in de P&C cyclus. Wij deden dit al voor Dordrecht, maar doen dit nu ook voor de andere Drechtsteden gemeenten. Hiermee krijgt de regionale invulling van onze producten nog meer vorm. Via onderzoeksprogrammering hebben we zicht gekregen op de onderzoekwensen bij de verschillende interne opdrachtgevers. De plannen en doelstellingen uit de collegeprogramma s vormden hiervoor een leidraad. Eind 2011 is dit voor de tweede keer georganiseerd. Duidelijk is dat deze systematiek voor gemeenten een goede ondersteuning is bij het formuleren van hun onderzoeksbehoefte. Ook geeft dit instrument inzicht in gedeelde vragen en problemen. Hiermee vullen wij onze missie partner voor beleid te zijn voor de Drechtsteden en onze zusterorganisaties binnen de Drechtsteden nog beter in. In 2011 heeft het OCD ondersteuning geboden bij belangrijke beleidsontwikkelingen en strategische vraagstukken. Die ontwikkeling willen we in 2012 doorzetten. Een belangrijke koerswijziging vergeleken met de afgelopen jaren is het toenemende belang van externe acquisitie. Het OCD vult haar taakstelling structureel in door dit in de externe markt in te verdienen. In 2011 is de externe acquisitie achtergebleven bij de ambitie, maar dit kon het OCD compenseren aan de kostenkant. Conclusies Het OCD heeft in 2011 zonder verlies of winst het boekjaar afgesloten. Ondanks een minder succesvolle acquisitie op de externe markt is de taakstelling gehaald. Dat is een goed resultaat, maar externe acquisitie en ondernemerschap blijven in 2012 belangrijke speerpunten. Het instrument onderzoeksprogrammering is zeer succesvol gebleken om de plus opdrachten van interne opdrachtgevers te inventariseren en te monitoren. Dit leidt er vaker toe dat vragen en problemen gedeeld worden en opdrachten breder opgepakt worden. Ten slotte is het OCD wat vaker als strategisch partner ingezet. Ook dat zal in 2012 als speerpunt terugkomen. Wat hebben wij bereikt? Het OCD heeft voor 2011 als belangrijkste doelstellingen geformuleerd: 1. opzetten en uitvoeren regionaal omnibusonderzoek 2. opzetten internetpanel voor drie van de zes gemeenten 3. alle gemeenten ondersteunen bij formuleren en meetbaar maken beleidsdoelstellingen P&C cyclus 4. opstellen onderzoeksprogramma voor 2012 met doorloop naar gemiddeld rapportcijfer van 7,5 of meer van onze opdrachtgevers voor onderzoeksopdrachten 6. 7% van de omzet inverdienen via externe opdrachtgevers. Op de laatste doelstelling na, zijn deze allemaal bereikt. 52

62 Hoe hebben we gemeten en wat hebben we daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Stand van zaken Opzetten en uitvoeren regionaal 3 e kwartaal Afgerond: regionaal omnibusonderzoek opgezet omnibusonderzoek afgerond en uitgevoerd Opzetten internetpanel voor drie van de zes 4 e kwartaal Afgrond: voor zes gemeenten panel opgezet, gemeenten afgerond voor drie gemeente daadwerkelijk gebruikt Alle gemeenten ondersteunen bij formuleren en 2 e kwartaal Afgerond: voor alle zes gemeenten meetbaar maken beleidsdoelstellingen P&C-cyclus afgerond Afgerond Gemiddeld rapportcijfer onderzoeksopdrachten 7,5 Gerealiseerd: Totaaloordeel gemiddeld 7,5 Niet gerealiseerd: in 2011 is 3% van de te 7% omzet inverdiend verwachte omzet extern inverdiend Opstellen onderzoeksprogramma voor 2012 met 4 e kwartaal doorloop naar 2013 afgerond De externe acquisitie is achtergebleven bij de ambitie. Naast een scherpe concurrentie op de onderzoeksmarkt en bezuinigingen, waardoor enkele onderzoeksvoorstellen voor opdrachten niet zijn gehonoreerd, kost het ook doorlooptijd voordat acquisitieactiviteiten tot een daadwerkelijk opdracht leidt. Het OCD heeft wel ingezet op meer acquisitie, maar dit, achteraf gezien, nog te weinig actief opgepakt. In het laatste kwartaal van 2011 hebben we als OCD actief gewerkt aan het vergroten van ons ondernemerschap. In 2012 is dit opnieuw een belangrijk speerpunt. Het achterblijven van de externe acquisitie is echter gecompenseerd door voldoende opdrachten van de interne opdrachtgevers en besparingen aan de kostenkant. In 2011 heeft het OCD gewerkt aan producten in het basispakket en onderzoeksopdrachten voor alle Drechtsteden gemeenten, Bureau Drechtsteden, de Sociale Dienst Drechtsteden en Gemeentebelastingen Drechtsteden. Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. Resultaatanalyse (Bedragen x 1.000) Lasten Voordelen Nadelen Inc. Struct. Inc. Struct. Totaal Analyse Verwijzing Personele kosten 9 9 A Materiële kosten B Dienstverlening SCD C Subtotaal Baten Bijdrage GRD D Externe opdrachten E Subtotaal Totaal voor bestemming Resultaatbestemming Totaal na bestemming

63 A. Personele kosten Het voordeel van op personele kosten komt doordat: er minder is ingehuurd voor ondersteunende werkzaamheden. B. Materiële kosten Het voordeel van op materiële kosten komt doordat: er minder enquêteurs zijn ingezet voor externe onderzoeksopdrachten. C. Dienstverlening SCD Het voordeel van op de Dienstverlening van het SCD komt doordat: er minder is doorberekend voor I&A- kosten en minder is doorberekend voor het Basispakket. D. Bijdrage GRD Het voordeel van op de bijdrage van de GRD komt doordat er gebruik is gemaakt van het garantiebudget dat voor 2011 gold in verband met de overgang naar een andere opzet van de financieringsstructuur. E. Externe opdrachten Het nadeel van minder inkomsten komt doordat: de externe opdrachten zijn achter gebleven door concurrentie op de onderzoeksmarkt en bezuinigingen. Voor een deel zijn de achtergebleven inkomsten gecompenseerd door minder uitgaven van personele- en materiële kosten en de Dienstverlening van het SCD. In onderstaande tabel is de bijdrage per deelnemer weergeven. (Bedragen x 1.000) Basispakket Pluspakket Garantie Totale bijdrage Alblasserdam Dordrecht* Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht GRD Externe opdrachten Totale Inkomsten * De gemeente Dordrecht heeft meer afgenomen dan waarvoor het garant stond. Hierdoor is bij de aanspraak op de garantieregeling gemeente Dordrecht buiten de berekening gelaten. 54

64 2.7 Gemeentebelastingen Drechtsteden Het jaar 2011 is voor Gemeentebelastingen Drechtsteden het jaar geweest waarin de extra inspanningen van de afgelopen 3,5 jaar vooral in de sfeer van de opbrengsten verzilverd zijn. Het geconvergeerde belastingsysteem is volledig operationeel, we sluiten af met een positief saldo en de aandacht voor productontwikkeling en opbrengstmaximalisatie levert zowel aan de kostenkant als aan de opbrengstenkant significante voordelen op. De ontwikkelformatie die meegegeven is voor de verdere ontwikkeling van de organisatie is op 1 juli 2011 afgebouwd. Het jaar 2011 is dus het laatste jaar waarin gebruik kon worden gemaakt van deze extra capaciteit. Gemeentebelastingen Drechtsteden is hiermee de startblokken voorbij en gaat een nieuwe ontwikkelingsfase in. Consolidatie van inmiddels goedlopende processen, anticiperen op het economisch tij (betalingsbereidheid) en het ontwikkelen van producten met partners in de regio zijn hierbij de belangrijkste opgaven. Gemeentelijke belastingen kunnen drie jaar na een belastingjaar nog worden geïnd. In 2011 sloten wij dus het belastingjaar 2009 definitief af. Wij hebben voor de gemeenten in het verslagjaar ,8 miljoen meer opgehaald dan zij destijds hebben begroot. Opbrengstmaximalisatie is een inzet geworden van deze organisatie. Ook in de komende jaren stopt de aanslagoplegging niet wanneer de doelen zijn gehaald. Dat is niet alleen vanuit de rechtmatigheid een opgave, maar het schept ook ruimte voor de deelnemende gemeenten. Samengevat is ons netto bedrijfsresultaat Dit resultaat is vooral afkomstig uit incidentele kostenbesparingen bij de aanslagverzending. Deze besparingen doen een beperkt tekort op de personeelslasten en de inhuur dus meer dan teniet. Hierin is de eerste tranche van de Brede Doorlichting reeds verwerkt. Wij stellen voor dit voordeel toe te voegen aan de bestemmingsreserve. Hiermee kunnen fluctuaties, met name als gevolg van verdere productontwikkeling worden opgevangen. De aanmerkelijk hogere vordering op aanmaningskosten en kosten dwangbevelen in 2010 zet zich bescheiden voort in Op deze eigen inkomsten is ,- meer binnengekomen dan begroot. Tegenover deze extra inkomsten staan natuurlijk ook extra werkzaamheden. Deze konden in 2011 nog enigszins binnen de bestaande capaciteit worden opgevangen. Omdat de laatste tranche van de Brede Doorlichting in 2012 gerealiseerd moet worden, is er dan weinig restcapaciteit meer aanwezig voor deze taak. Bij de begroting 2012 zullen wij bezien of onze inkomsten op aanmaningen en dwangbevelen inkomsten niet structureel kunnen worden ingebracht. Extra aandacht voor invorderingsactiviteiten verdient zich immers snel terug. Voor het resultaat van 2011 stellen wij voor het surplus aan inkomsten te restitueren aan de deelnemende gemeenten naar rato van de bijdrageregeling. De voorziening dubieuze invorderingskosten ad achtten wij voldoende om het debiteurenrisico dat wij hier lopen af te dekken. Wat hebben wij bereikt? Kerntaak van Gemeentebelastingen Drechtsteden is het heffen en innen van lokale heffingen van de deelnemende gemeenten. Een beperkt deel van de in het begrotingsjaar begrote opbrengsten wordt eerst later opgelegd. Het betreft hier heffingen die achteraf worden aangeslagen (rioolgrootverbruik, precario) en een deel van de jaarlijkse heffingen die als gevolg van datacontrole, bezwaarschriften of nog te waarderen vastgoed pas later opgelegd kunnen worden. Het nog op te leggen gedeelte is een prestatie-indicator. Wat hebben we gemeten? In de volgende tabel tabel zijn de opbrengstresultaten weergegeven die door Gemeentebelastingen Drechtsteden zijn behaald. 55

65 (Bedragen x ) Gemeente Totaal Nog op te leggen Dordrecht 42,2 2,9 Hendrik-Ido-Ambacht 9,3 0,2 Papendrecht 10,5 0,7 Sliedrecht 7,7 0,2 Zwijndrecht 17,1 0,5 Totaal 86,8 4,5 In vergelijking met 2010 is er ten aanzien van het nog op te leggen gedeelte per 31 december een flinke stap vooruit gemaakt. Eind 2010 was het percentage nog op te leggen 8,3% tegen 5,2% eind In onderstaande afbeelding is dit grafisch weergegeven. Hierbij dient de nog op te leggen en de opgelegde belasting vermenigvuldigd te worden met Nog op te leggen 7,0 4,5 Opgelegd 77 82,3 Een tweede indicator is het debiteurensaldo. Ondanks een duidelijk vermindering van de betalingsbereidheid als gevolg van de huidige economische situatie zien we een daling van het nog openstaande debiteurensaldo ten opzichte van vorig jaar. Dit betekent dat de inning van belastinggelden in een hoger tempo plaatsvindt. (Bedragen x 1.000) Openstaand Dordrecht HIA Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal Een laatste indicator is de snelheid waarmee het volume aan aanslagen, de bezwaarschriften en de verzoeken om kwijtschelding in de loop van het jaar wordt afgedaan. Product Verzenden gecombineerde aanslagen/woz-beschikkingen 2011 Verzenden overige aanslagen Afdoen verzoeken om kwijtschelding Afdoen bezwaarschriften Prestatie-indicator 95% voor 1 maart % voor 1 april % voor 1 mei % voor 1 juni 2011 overeenkomstig wettelijk termijnen 99% binnen 3 maanden na indiening 100% binnen 6 maanden na indiening 25% binnen 3 maanden na indiening 100% binnen de wettelijke termijn In het verslagjaar 2011 heeft Gemeentebelastingen Drechtsteden over het belastingjaar 2011 vanuit de front-offices meldingen doorgespeeld gekregen en afgedaan. Er zijn bezwaarschriften in behandeling genomen en er zijn verzoeken om kwijtschelding afgehandeld. 56

66 Wat hebben wij daarvoor gedaan? Product/activiteit/project Beoogd resultaat Resultaat Oplegging aanslagen Maximale opbrengst Meeropbrengst 2,8 miljoen Invordering aanslagen Betalingsbereidheid met een maximum van T.ov afname debiteurensaldo van 0,5% oninbaar 13,98% Waardering onroerende zaken Conform normering vanaf 2012 meer Waardeirng onroerende zkaen (inclusief procesgerichte aanpak via gebruikswaarde niet-woningen) vastgoeddomein Bezwaar en Beroep Afdoening binnen de wettelijke termijnen Conform indicatoren P&C-cyclus Bijdragen aan de gemeentelijke begrotingsprocessen (opbrengstprognoses, begrotingen, burap s, jaarrekeningen) Conform afspraken/geconsolideerde controleverklaring Conceptverordening Verordeningen lokale heffingen Alle verordeningen vastgesteld Productontwikkeling Succesvol afsluiten projecten (waaronder Projecten Brede Doorlichting), BIZ, Precario Gerealiseerd Overige taken Verstrekking informatie derden (CBS, Conform wettelijke regelingen en waterschappen e.d.), bijzondere heffingen afspraken Wat heeft het gekost? (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. Resultaatanalyse (Bedragen x 1.000) Lasten Voordelen Nadelen Inc. Struct. Inc. Struct. Totaal Analyse Verwijzing Personeel A Materieel B Productie C Subtotaal Baten Inkomsten D Subtotaal Totaal voor bestemming Resultaatbestemming Totaal na bestemming Toelichting: A. Incidenteel hogere inhuur, niet volledig afgedekt door vacaturegelden B. Klein voordeel op afdelingskosten (divers) C. Incidentele voordelen kosten en productie bij aanslagverzending 2011 (als anticipatie brede doorlichting 2012) D. Meer aanmaningen en dwangbevelen dan begroot 57

67 2.8 Algemene dekkingsmiddelen (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2011 Resultaat 2011 Afwijking Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Resultaat voor bestemming Mutatie reserves Resultaat na bestemming Resultaat taakstelling Resultaat Verslagleggingregels staan niet toe dat in de geconsolideerde exploitatierekening lasten en baten worden opgenomen die in feite geen werkelijke lasten of baten zijn. Door de resultaten van de brede doorlichting toe te voegen aan bovenstaande tabel wordt duidelijk wat het resultaat over 2011 van dit programma is. Resultaatanalyse Het resultaat op de rente betreft het rentebestanddeel van de kapitaallasten minus de rentelasten op de liquide middelen. Om het rentebestanddeel van de kapitaallasten te kunnen berekenen wordt er gerekend met een rekenrente van 5% (conform financiële kadernota). Afgelopen jaren is er geïnvesteerd in ICT en huisvesting. Doordat de reserves zijn teruggelopen moet er externe financiering worden aangetrokken. Tot halverwege 2011 gebeurde dit via kortlopende leningen. Halverwege 2011 is de limiet van het aantal kwartalen dat de kasgeldlimiet mag worden overschreden bereikt. Als gevolg hiervan is er een langlopende lening aangetrokken ter hoogte van 35 miljoen tegen een rente van 2,578%. Dit brengt voor 2011 een rentelast van ongeveer met zich mee. Naast deze rentelast bedroeg de rente op de kortlopende financiering Onderdeel van de rentelasten is het negatief renteresultaat op de BWS-subsidies van De inkomende BWS-subsidies zijn in 2009 door het Rijk afgekocht, waarbij toekomstige geldstromen contant zijn gemaakt tegen 4% rente. De rente die dit jaar feitelijk wordt gerealiseerd op de uitgezette middelen is echter slechts ongeveer 2%, zodat hier een negatief rente resultaat ontstaat. (Bedragen x 1.000) Actuele begroting Realisatie Afwijking Rentebestanddeel kapitaallasten Rentelasten liquide middelen Lagere rekenrente aan SCD Totaal Aanwending van het renteresultaat Bij de 2 e Burap 2011 is de aanwending van het renteresultaat in de begroting opgenomen. (Bedragen x 1.000) Toevoegen aan reserve Dekken kosten Actuele begroting Realisatie Afwijking Manden Maken BWS & BLS FES-gelden Betalingsverkeer SCD kosten realisatieplan BDS CIO functie BDS Integriteitonderzoeken IP&A Benchmark Garner en PWC Juridische procedure Landsbanki Resultaat gemeenschappelijke kosten Rente resultaat Landsbanki Totaal Landsbanki 58

68 Op 28 oktober 2011 heeft de IJslandse Hoge Raad bevestigd dat de vordering van de Nederlandse Overheden op Landsbanki een preferente claim is. De tegenpartijen hebben vervolgens afgezien van verdere (Europese) rechtsgang. Naast de hoofdsom van 7,0 miljoen is ook een deel van de misgelopen rente toegewezen als preferente claim. Hierbij gaat het om de rente tot de faillissementsdatum (22 april 2009) en komt neer op De rente na faillissementsdatum is een achtergestelde claim, wat betekend dat hierover geen uitbetaling zal plaatsvinden. De GRD had de vordering van 7,0 gewaardeerd op 75%, waardoor de gevormde voorziening gelijk was aan 1,75 miljoen per eind Door de uitspraak van de Hoge Raad is er een nieuwe waardering van de vordering afgegeven. Die waardering is nu op 90% gesteld, wat heeft geresulteerd in een vrijval van de voorziening van ruim 1,0 miljoen. Naast deze vrijval levert het toevoegen van de rente aan de vordering een incidenteel positief renteresultaat op van in e orde effect bijdrage OCD De GRD-dochters hebben in 2011 een lagere bijdrage aan het OCD betaald,als gevolg van de nieuwe financieringswijze van het OCD. Bij de 2 e burap 2011 is afgesproken dat dit zogenaamde 2 e orde effect van die nieuwe financiering, aan de gemeenten zou worden uitbetaald. De uitbetaling vindt als resultaatbestemming plaats, conform de specificatie in de 2 e burap: Deelnemer Verdeelsleutel inwoners per Teruggave aan gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

69 3. Verplichte paragrafen 3.1 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de relatie aan tussen de risico s waar geen maatregelen voor zijn getroffen en de capaciteit die de GRD heeft om die niet begrote kosten op te kunnen vangen. In feite kan het weerstandsvermogen worden omschreven als de mate waarin de GRD in staat is om omvangrijke tegenvallers op te kunnen vangen binnen de eigen begroting zonder dat het beleid behoeft te worden aangepast. De weerstandscapaciteit dient dus om de continuïteit van de GRD te waarborgen. Reguliere risico s maken geen deel uit van de risico s die zijn opgenomen in deze paragraaf. Dit omdat hiervoor verzekeringen kunnen worden afgesloten danwel door middel van het treffen van een voorziening ondervangen kunnen worden. De capaciteit waarover de GRD beschikt om risico s te kunnen afdekken zijn reserves en eventuele bezuinigingsmogelijkheden. In de nota reserves en weerstandscapaciteit van de GRD zijn de uitgangspunten neergelegd over de omvang van de benodigde reserves. Het uitgangspunt hierbij is elke GRD-dochter, naast programmareserves, over een exploitatiereserve beschikt van maximaal 3% van de totale apparaatskosten, waarbij een minimum van wordt gehanteerd. De exploitatiereserve wordt gevoed uit het exploitatiesaldo van de desbetreffende GRD-dochter. Naast deze reserves is er een beperkte algemene reserve waarvan het maximum op is gesteld. In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het exploitatiereserves van de GRD-dochters en de algemene reserve weergegeven. (Bedragen x 1.000) BDS SDD IBD SCD OCD GBD Alg. reserve Totaal In onderstaande figuur is de omvang van de algemene, exploitatie en programmareserve reserves ten opzichte van het balanstotaal weergegeven. Percentage reserve tov balanstotaal 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Bij de toelichting op de balans is een specificatie van de reservepositie en een toelichting op de reserves opgenomen. Risico s In de tweede bestuursrapportage 2011 is nadrukkelijk meer aandacht besteed aan de melding van risico s en de acties die daarop worden genomen om risico s te verkleinen. In de formats voor de nieuwe begroting en de komende bestuursrapportage zetten we weer een stap verder. Ook is de actie ingezet om risicomanagement niet alleen te koppelen aan de P&C momenten maar om het continu aandacht te geven. Hieronder is een overzicht opgenomen van de risico s. 60

70 (Bedragen x 1.000) Dochter Omschrijving Kans Impact Opmerking en sturing BDS Voor de uitvoering van projecten is in het Eén project is inmiddels gestopt en heeft kader van het programma Hollandse Glorie nagenoeg geen kosten gemaakt. Voor het subsidie ontvangen. Eén van de projecten Gemiddeld 80 andere project wordt gekoerst op spoedige heeft vertraging opgelopen. Hierdoor wordt afronding en indiening van de het risico gelopen dat de subsidie deels eindverantwoording terugbetaald moet worden BDS Projecten HOVD fase twee: gemeenten hebben desgevraagd van de provincie uitstel gekregen tot 1 juli 2012 voor de start van de uitvoering. Bij start na die datum bestaat de kans op het vervallen van provinciale subsidie Groot BDS Exploitatie walstroomkasten Gemiddeld n.t.b. SDD Frictiekosten Gemiddeld n.t.b. SDD IBD SCD SCD SCD SCD Incidentele Aanvullende Uitkering Inkomensbudget Opdrachtenstroom vanuit Dordrecht en Zwijndrecht Het realiseren van de taakstelling, die oploopt tot 3,55 miljoen in 2015, brengt voor het SCD eenmalige reorganisatiekosten met zich mee. We moeten werkprocessen aanpassen en medewerkers laten afvloeien, terwijl de kwaliteit van de dienstverlening moet worden gewaarborgd. Het Drechtstedenbestuur heeft ervoor gekozen IP&A per 1 januari 2012 onder te brengen bij het SCD. Er staan nog een forst aantal punten open. De daarbij behorende kosten drukken vanaf die datum op het budget van het SCD terwijl op dit moment niet de hoogte van de bijgehorende kosten geschat kunnen worden. Bij contractmanagement is er geconstateerd dat de licenties die het SCD bij de migratie van IP&A heeft overgenomen van de gemeenten niet op orde zijn. Door IP&A is de migratie uitgevoerd as is. Dit kan betekenen dat extra licenties bijgekocht dienen te worden In 2011 zal het SCD een nieuw functiewaarderingstraject gaan starten. Dit Gemiddeld Groot Groot Groot Groot Gemiddeld n.t.b. n.t.b. Groot Gemiddeld Groot Gemiddeld Gemeenten zijn er meerdere malen schriftelijk op geattendeerd om tijdig met de uitvoering te starten. Relatieve onbekendheid van materie. Exploitatie van de walstroom(kasten) gebeurt nu bij de GRD. Er is beperkte ervaring aanwezig. In de begroting 2012 is, binnen de begroting, een budget van 1 miljoen afgezonderd en vastgesteld door de Drechtraad ten behoeve van Frictiekosten. Om die reden hoeft er nu geen voorziening te worden gevormd. In hoeverre dit budget toereikend is zal in de loop van 2012 steeds duidelijker worden. Hierover zal in buraps worden gerapporteerd. Voor het tekort op het Inkomensdeel in 2011 (voor dat deel dat de 10% eigen risico overschrijdt) zal, evenals het geslaagde beroep voor 2010, een beroep op een incidentele aanvullende uitkering worden gedaan. Aangezien het allesbehalve zeker is dat dit zal worden toegekend (bijvoorbeeld vanuit het licht dat de tekorten 2011 (landelijk) groter zijn dan 2010, een mogelijke aanscherping van de toetsing door het ministerie als gevolg van de uitbetalingen 2010 of gezien de nieuwe bezuinigingsopgave van het kabinet) hebben we hierin de jaarrekening geen rekening mee gehouden. Dit is conform met de wijze waarop we daar ook in de jaarrekening 2010 mee zijn omgegaan. Bij beide gemeenten is er geen heldere meerjarenplanning van de te verwachten omzet. Hierdoor blijft het elk jaar onduidelijk hoe de omzet per jaar verloopt. Beide partijen hebben zich garant gesteld dat 90% van de begrote omzet (primaire begroting) wordt afgenomen. Dit komt voor Dordrecht neer op 5,4 miljoen en voor Zwijndrecht 1,19 miljoen. In 2011 waren de frictiekosten nog beperkt en konden deze gedekt worden door bezuinigingen elders en het inzetten van capaciteit op DVO s. Voor 2012 zijn deze kosten aanzienlijk hoger en vormen een belangrijk aandachtspunt. Het SCD brengt de benodigde acties in beeld en probeert de kosten zoveel mogelijk terug te managen. Op dit moment wordt in beeld gebracht wat dit betekent voor de diverse licenties (waaronder Microsoft en Oracle), teneinde de kosten hiervan tot een minimum te beperken. In het realisatieplan wordt aangegeven dat de werkwijze binnen het SCD vanaf 2012 zal 61

71 SCD SCD SCD kan tot hogere personeelskosten leiden. Om de opgelegde taakstelling te kunnen realiseren is verdere standaardisering van de dienstverlening die door het SCD wordt verleend noodzakelijk. Dit kan betekenen dat eigenaren binnen hun eigen organisatie verwachtingen over de dienstverlening van het SCD dan wel hun interne processen moeten bijstellen (aanbodsturing in plaats van vraagsturing) en samen met het SCD draagvlak moeten realiseren voor deze gemaakte keuze (standaardisering ipv maatwerk). Vertraging invoering nieuwe printers door juridische procedures en daardoor vertraging van de daling van de kosten Ontvlechting Regio Zuid-Holland-Zuid, Veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid en Omgevingsdienst Zuid-Holland-Zuid als klant. Groot Groot Groot Groot Groot Groot GBD Oninbaarheid van invorderingskosten Groot Gemiddeld OCD Realisatie taakstelling Groot Gemiddeld Project uniforme werkplek veranderen. Tegen deze achtergrond is het functiewaarderingstraject in 2011 on hold gezet. De functiewaardering wordt in 2012 meegenomen in de verdere uitwerking van de structuur van de afdelingen (de in het realisatieplan genoemde fijnstructuur). De kosten hiervan zijn nu nog niet in te schatten. Vanuit de GRD wordt via de financiële strategie beroep gedaan op de eigenaren om werkprocessen, producten en diensten verder te uniformeren en te standaardiseren. Dit is zowel belangrijk om de dienstverlening te verbeteren als om het kostenniveau te verminderen. In 2011 is een start gemaakt met het doorlichten van werkprocessen. Met name binnen het ICT domein leiden de grote verscheidenheid aan klantwensen nog tot onevenredig hoge kosten. De afdeling ICT van het SCD werkt actief samen met de CIO van de GRD om meer uniformiteit te bewerkstelligen. Zo is vanuit de CIO het initiatief genomen om regiobreed het aantal applicaties terug te brengen en te uniformeren. Dit risico heeft zich in 2011 voorgedaan. Door de juridische procedure rond de aanbesteding is de aanschaf van de nieuwe printers (die aanzienlijk minder kosten dan de huidige) vertraagd. De inzet van het SCD is om in 2012, na de nieuwe aanbesteding, een spoedige uitrol te realiseren. Ontvlechtingkosten worden in beeld gebracht en is afhankelijk van de gunning (aanbesteding). Op dit moment is nog niet precies duidelijk wat de financiële gevolgen zijn. Voor het risico voor de eventuele oninbaarheid van invorderingskosten uit voorgaande jaren is een voorziening oninbare invorderingskosten gevormd. Door de economische situatie wordt de GBD geconfronteerd met betalingsachterstanden en een afname van de betalingsbreidbaarheid. Dit leidt tot een reëel productierisico. Met de deelnemende gemeenten wordt hier de vinger aan de pols gehouden, dit door maandelijks aan de gemeentebesturen te rapporteren. Voor de inkomsten op aanmaningen en dwangbevelen is een voorziening getroffen. Om de taakstelling te kunnen realiseren zal het OCD extern moeten inverdienen. Het feit dat potentiële opdrachtgevers ook met bezuinigingen te maken hebben, kan een negatief effect hebben op de onderzoeksvraag. Dit brengt het risico met zich mee dat er een scherpe concurrentie ontstaat op de externe markt. In 2011 was dit zichtbaar in de achterblijvende vraag in opdrachten. Het is dan ook noodzakelijk om actief te zijn op deze markt en een ondernemingsgerichte houding te hebben. Daarnaast zal het OCD in 2012 aan haar profilering werken. IP&A Na migratie van alle deelnemers (werkplekken, applicaties, rekencentra) zijn er nog een aantal restpunten te doen. Deze lijst is overgedragen aan SCD-ICT ter oplossing en valt dus buiten het programma. Omdat het aantal restpunten omvangrijk en in sommige gevallen complex is, is het nog niet mogelijk geweest een einddatum hiervoor vast te stellen. Positief is dat het wegwerken van deze restpunten bij het Groot Gemiddeld De middelen voor het oplossen van de issue lijst zijn door middel van het restant programmakrediet beschikbaar gesteld aan het SCD. Bij het wegwerken van de restpunten zal het SCD deze ruimte benutten en daarbij moeten aangeven wat de grens is. 62

72 SCD een hoge prioriteit heeft. IP&A IP&A Tijdens de migratie is extra werk gekomen vanwege het niet op orde zijn van documentatie van de licenties, contracten, systemen, beheerswerk e.d. Nu het project is opgeleverd is het actueel, tijdig en betrouwbaar houden hiervan het dagelijks werk geworden van het SCD. Vanwege de organisatieveranderingen bij het SCD is het borgen van dit werk nog een belangrijk aandachtspunt. Het IP&A programma is beëindigd en daarmee ook het programmamanagement. Hoewel er in 2012 en verde rno gdiverse projecten regionaal moeten worden opgestart. Groot Groot Gemiddeld Gemiddeld Bij elk vervangingsvraagstuk is er extra werk nodig om een actuele, juist beeld te krijgen van de ICT omgeving. De deelnemers hebben het projectportfolio in lokale besluitvorming gebracht. Er zijn projecten uit te voeren die door het SCD uitgevoerd kunnen gaan worden. Echter een programma organisatie (inclusief bevoegdheden, risico management, rapportagelijn, Financial control) ontbreekt. Naast de reeds genoemde risico s van de SDD is er nog een risico omtrent een claim van een zorgaanbieder voor de WMO hulp bij de huishouding. Bij de 2 e burap 2011 heeft de SDD reeds gemeld dat de SDD is geconfronteerd met deze claim. De claim van de zorgaanbieder over de jaren 2007 tot en met 2009 bedraagt 1,8 miljoen. Dit zou bestaan uit niet voldane facturen, ontbrekende betalingen en onjuistheid in de afrekeningen. Inmiddels is aangetoond dat de volgens de aanbieder niet betaalde facturen á 0,4 miljoen gewoon zijn betaald. Na intern onderzoek is er door de SDD geconstateerd dat over het derde kwartaal van 2009 één factuur ter hoogte van niet is afgerekend met de zorgaanbieder. In het laatste kwartaal van 2011 is deze factuur alsnog gecontroleerd en is er een bedrag ter hoogte van betaald. Hoewel de SDD van mening is dat het meerdere van de resterende claim, ongeveer ongegrond is, is de aanbieder gevraagd om bewijslast te overleggen. Tot op heden heeft de aanbieder dat niet kunnen aantonen. In middels heeft de aanbieder ook voor de jaren 2010 en 2011 aangegeven van mening te zijn een nog onbekend aantal zorgregels te missen. Mede gezien de werkafspraken en de maandelijkse factuurafwikkelingen die in deze jaren via het WMO-kantoor lopen stelt het SDD dat ook hier vooralsnog op het standpunt dat deze claim niet terecht is. Dit wordt bevestigd door een eerste onderzoek naar de betwiste declaraties door het WMO-kantoor. De SDD acht, gezien de stellingname, dat het niet aan de orde is om hiervoor een voorziening op te nemen. Wel stelt de SDD voor het restant van de reserve WMO na resultaatbepaling conform deze jaarrekening vooralsnog aan te houden voor afwikkeling van voorgaande jaren in algemene zin. 3.2 Bedrijfsvoering In 2011 is er veel bestuurlijke aandacht geweest voor de kwaliteit van onze bedrijfsvoering. Deze aandacht was terecht, gelet op het grote belang van een stabiele en betrouwbare GRD-organisatie. Er zijn diverse stappen gezet om de bedrijfsvoering op het gewenste niveau te krijgen. Dat gewenste niveau betitelen we als de basis op orde. Via diverse sporen is gewerkt aan het behalen van dit niveau, waarmee het bestuurlijk comfort op het onderdeel bedrijfsvoering is vergroot. Hieronder lichten wij deze activiteiten toe. Professionalisering van de GRD: strategische keuzes bij alle dochters De basis op orde én klaar voor de toekomst. Dat is het uitgangspunt voor de GRD-organisatie. In het licht van de onontkoombare bezuinigingen en de gewenste doorontwikkeling van onze producten, onze dienstverlening en onze sturing en beheersing, zijn in 2010 en 2011 diverse trajecten gestart om de GRD-organisatie efficiënter in te richten. Deze trajecten lopen zowel op concernniveau als binnen de diverse GRD-dochters. De GRD ondergaat in 2012 ingrijpende en structurele wijzigingen, in 2011 zijn hiertoe belangrijke voorbereidingen gedaan. Om de bezuinigingen te realiseren, is gekozen om niet de kaasschaaf te hanteren, maar een aantal strategische keuzes te maken in de organisatie en het productaanbod van de GRD-dochters. Iedere dochter is in 2011 (of eerder) gestart met een organisatie-ontwikkeltraject, om de gewenste professionalisering- en efficiencyslag te kunnen maken. 63

73 Bureau Drechtsteden Bureau Drechtsteden is de stafafdeling van de GRD en heeft in 2011 de voorbereidingen getroffen voor een herpositionering van het bureau. Het DSB heeft in december ingestemd met het nieuwe profiel en het daarbij horende formatie- en functieoverzicht. Kerntaken van het bureau zijn regie en ondersteuning, waarbij compact, versterkend en verbindend sleutelwoorden zijn. Medio april 2012 is het bureau naar verwachting ingericht volgens de nieuwe principes inclsuief de plaatsing van de medewerkers. Sociale Dienst Drechtsteden De SDD is een omvangrijk innovatie programma gestart onder de naam van Partner in Zelfstandigheid (PinZ). Dit programma moet leiden tot dienstverlening die sneller, goedkoper en met méér resultaat wordt geleverd. Deze innovatie inclusief de re-design van alle werkprocessen werk en inkomen, is nodig om antwoord te geven op de ontwikkeling in de samenleving en op de bezuinigingsopgave die de SDD de komende jaren voorstaat. Elementen in dit programma zijn onder andere het werken met e-dienstverlening, één contactpersoon en nauwe contacten met werkgevers. Hierdoor zal de beoogde snellere, goedkopere en effectievere dienstverlening bereikt moeten worden. In het innovatieprogramma PinZ zijn organisatorische veranderingen voorbereid gericht op betere, snellere en goedkopere dienstverlening; hiermee sorteren we feitelijk al voor op de invoering van de Wwnv, en realiseren we besparingen in de bedrijfsvoering die de SDD in staat stelt om de opgelegde taakstellingen te realiseren en de toekomstige uitdagingen aan te gaan. Per 1 januari 2012 zijn onder meer de bestaande sectoren Werk en Inkomen omgevormd tot een geïntegreerde Front-office die de burger in zijn of haar zelfstandigheid effectief stimuleert en waar nodig faciliteert en anderzijds een efficiënte Back-office voor de hele organisatie. De nieuwe werkwijze van de SDD reduceert het aantal formatieplaatsen fors evenals het aantal extern ingehuurden. Ingenieursbureau Drechtsteden Ook bij het Ingenieursbureau Drechtsteden is het tijd voor verbouwing. Het IBD wil het kennis- en expertisecentrum voor fysieke projecten van en voor alle Drechtsteden zijn, waar nu alleen Zwijndrecht en Dordrecht nog als voornaamste opdrachtgever optreden (en eigenaar zijn). Het IBD richt zich in de doorontwikkeling op het ondersteunen van gemeenten in hun regierol: het IBD stapt in de planvormingfase en wil de schakel zijn met de markt. Uiteraard neemt het IBD ook zelf de regierol: waar het efficiënter is, kunnen taken aan de markt worden overgedragen. In 2011 zijn eerste verkenningen uitgevoerd. In 2012 zal het IBD zich verder ontwikkelen om klaar te zijn voor eventuele uitbreiding van het aantal eigenaren en klanten. Een belangrijke opgave is flexibel om te gaan met wisselingen in de hoogte van de opdrachtportefeuille. Servicecentrum Drechtsteden Het Servicecentrum Drechtsteden heeft op basis van de in 2011 uitgevoerde evaluatie een Realisatieprogramma opgesteld, waarin een kanteling van de organisatie per 1 januari 2012 is voorbereid. Een van de pijlers van het programma is het uniformeren van producten en processen. Andere belangrijke punten zijn het vereenvoudigen van de financieringsstructuur, het inrichten van een duidelijke sturingsstructuur met heldere lijnen naar de klant en het stimuleren van eigenaarschap en publiek ondernemerschap. Het SCD heeft in 2011 gewerkt aan de verdere professionalisering op het gebied van de bedrijfsvoering en de planning en control. In lijn met de balanced scorecard zijn de verschillende taakvelden (financiën, dienstverlening, medewerkers, innovatie) verder uitgewerkt. Zo is er een klanttevredenheids- en medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden en is geparticipeerd in een benchmark van de ICT-dienstverlening. Het verder verbeteren van de doelmatigheid is ook nodig om de omvangrijke bezuinigingen te realiseren. In het hiervoor genoemde realisatieplan is uitgewerkt hoe zowel de efficiëntie als de dienstverlening zullen verbeteren. Net als bij de SDD worden alle werkprocessen doorgelicht en opnieuw ingericht om betere, snellere en goedkopere dienstverlening aan de klanten te bieden. Onderzoekcentrum Drechtsteden Het OCD heeft in 2011 het instrument onderzoeksprogrammering ontwikkeld. Op basis van een door het OCD opgestelde voorzet gebaseerd op het collegeprogramma s, zijn per gemeente de vragen om onderzoek en ondersteuning geïnventariseerd. Daarnaast heeft het OCD inventariserende gesprekken met de organisaties binnen de GRD gevoerd. Op basis hiervan is een 64

74 onderzoeksprogramma opgesteld. Waar nodig zijn vragen gebundeld en op elkaar afgestemd. In de loop van het jaar is het oorspronkelijk programma telkens verder aangevuld en aangepast. Dit maakte de omvang van het pluspakket inzichtelijk en goed te monitoren. Dit instrument heeft het OCD geholpen voldoende resultaat te behalen. In 2011 heeft het OCD ook een start gemaakt met ondernemerschap met het accent op externe acquisitie. Dit heeft in 2011 nog onvoldoende opgeleverd, maar zal in 2012 actief verder worden opgepakt. Vaan zijn producten al ontwikkeld binnen de Drechtsteden en kunnen ook aangeboden worden aan andere partijen. Dit vergroot de financiële zelfstandigheid van het OCD. De doorontwikkeling van het OCD zal dan ook sterk staan in het teken van ondernemerschap. Hierbij wordt vooral geïnvesteerd in de onderzoekers. Verder zal het OCD zich in 2012 sterk profileren als strategische partner voor beleid. De ambitie van het OCD is om met onderzoek en advies juist op strategisch niveau meer ondersteuning te bieden. Dit is in 2012 daarom één van de speerpunten van het OCD. Gemeentebelastingen Drechtsteden Het Nieuwe Werken 2.71 is de titel waaronder Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD) werkt aan de organisatie. Hierin staat het vergroten van het rendement centraal. Het GBD streeft daarbij naar de ideale balans tussen billijke kosten en maximale opbrengsten en een effectieve bedrijfsvoering met een maximaal rendement op de investeringen. De 2.71 uit de titel staat daarbij voor het resultaat dat het GBD per seconde behaalt: 2,71. Het terugdringen van de personeelslasten heeft ook in 2011 speciale aandacht gehad. Vergeleken met de periode dat de Drechtstedengemeenten zelf de belastingheffing en inning ter hand namen is het personeelsbestand afgenomen met circa 30%. IP&A In 2011 was een aantal zaken duidelijk; het programma moest stoppen ( ) en overgaan in reguliere bedrijfsvoering, de kosten moesten naar beneden door o.a. verlaging van inhuur en er moest een andere wijze van financieren en sturen op het projectportfolio komen. Met zeer strakke sturing en extra inspanning ten aanzien van het resterende programma en budget, is door het programmamanagement en de CIO, gewerkt aan het afronden van het programma. Consequentie van deze aanpak is dat de kosten omlaag zijn gegaan, de kennis in huis bleef, maar ook dat het tempo omlaag is gegaan. Gevolg daarvan is dat het programma binnen budget is gestopt, maar er nog een wel restpunten zijn. De lijst restpunten is voor afwerking door het programma overgedragen, inclusief de middelen, aan de SCD-ICT beheersorganisatie. Bedrijfsvoering: de basis op orde en klaar voor de toekomst Het Drechtstedenbestuur heeft in 2011 diverse besluiten genomen, gericht op de bedrijfsvoering. Onder andere betrof dit de vaststelling van: - de Financiële Strategie - het Programma Bedrijfsvoering - een tweetal sturingskaders (handelingskader ONS-D en handelingskader SCD) Deze en andere initiatieven hadden ten doel om op zowel de korte als langere termijn tot zichtbare resultaten te komen in de kwaliteit van de bedrijfsvoering van de GRD. Achterliggende wens was (is) het vergroten van grip op resultaat en middelen en het verkleinen van bestuurlijke, financiële en juridische risico s. Om alle plannen en ambities binnen het brede veld van bedrijfsvoering te bundelen is het Werkprogramma Bedrijfsvoering opgesteld. Dit programma wordt uitgevoerd onder regie van de concernstaf GRD (onderdeel van Bureau Drechtsteden) en bevat de omschrijving van doelen, activiteiten en een agenda van plannen op een viertal onderdelen: organisatie, sturing en verantwoording, financiën en beleid en uitvoering. Bij de vaststelling van het programma is afgesproken om middels de reguliere P&C-documenten verantwoording af te leggen over de voortgang en het resultaat. Daarbij kijken we terug naar de activiteiten die in 2011 hebben plaatsgevonden maar geven wij ook informatie over de lopende zaken. 65

75 A. Organisatie Stand van zaken Onderdeel Basis op Orde: Concernjaarplanning GRD 2012 Sturing op inhuur derden Risicomanagement Alle GRD-dochters leveren een jaarplan. Op basis daarvan wordt een jaaragenda opgesteld, m.n. voor het MT van de GRD. Bestuurlijke punten worden geplaatst op de bestuurlijke jaaragenda, die continu wordt geactualiseerd. Het MT van de GRD heeft uitgesproken dat mobiliteit een van de speerpunten op HRM-gebied is. Onderdeel daarvan is ook de flexibele inzet van medewerkers binnen de GRD. Enerzijds als middel voor talentontwikkeling, anderzijds om beter gebruik te maken van eigen personeel in plaats van duurdere inhuur. Eventuele aanvullende richtlijnen voor inhuur van derden nemen we daarbij mee. In de tweede bestuursrapportage 2011 is nadrukkelijk meer aandacht besteedt aan de melding van risico s en de acties die daarop worden genomen om risico s te verkleinen. In de formats voor de nieuwe begroting en de komende bestuursrapportage zetten we weer een stap verder. Ook zetten we actie om risicomanagement niet alleen te koppelen aan de P&C momenten maar om het continu aandacht te geven. Onderdeel doorontwikkeling GRD: Concernvisie GRD Integriteitsbeleid HRM-Beleid Het MT van de Drechtsteden werkt aan een concernvisie. Daartoe heeft het MT op 25 januari een heisessie georganiseerd. De uitkomsten van die sessie vormen de basis van de op te stellen GRD-visie. Verwachting is dat deze visie in de eerste helft van 2012 gereed is voor besluitvorming. Ernst en Young heeft haar rapport opgeleverd waarin het GRD-beleid en de toepassing daarvan is beoordeeld. De uitkomsten van dit onderzoek worden nu ambtelijk bezien, waarna een bestuurlijk advies met een opdracht aan de organisatie zal worden opgesteld. In het Programma Bedrijfsvoering is de ambities uitgesproken een HRMstrategie op te stellen voor de GRD. Na overleg binnen het MT GRD is besloten om geen strategie op te stellen maar een aantal speerpunten te benoemen en daar daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. De toegevoegde waarde van een nieuwe strategie, gelet op alles wat er al ligt, werd onvoldoende bevonden. De belangrijkste speerpunten die zijn benoemd: - actualiseren sociaal plan - invulling geven aan arbeidsmobiliteit - strategische personeelsplanning - optimaliseren E-HRM In 2012 wordt uitvoering gegeven aan deze punten. Ter aanvulling: zoals wellicht bekend heeft de GRD t.b.v. van de landelijke actie Serious Request een voucher gekocht bij de initiatiefnemers van Serious Ambtenaar. Met deze voucher heeft de GRD recht op 160 uur inzet van enthousiaste ambtenaren uit het hele land die hiervoor 2 vrije dagen inleveren. Deze voucher wordt ingezet om te komen tot een plan van aanpak/programma waarin de term publieke zakelijkheid wordt uitgewerkt in concrete profielen en projecten waarmee we onze medewerkers kunnen stimuleren, instrueren en ondersteunen, inclusief de daarvoor in te vullen randvoorwaarden. Een en ander onder de werktitel Expeditie Drechtsteden. Doorontwikkeling inkoopfunctie Juridische kwaliteitszorg Kwaliteit adviesnota s Digitaliseren verordeningen In samenwerking tussen concernstaf en SCD/Inkoop is gewerkt aan een notitie over de doorontwikkeling van de inkoopfunctie (positionering). Verwachting is dat dit in het eerste kwartaal aangeboden wordt/is ter besluitvorming. Reguliere werkzaamheden in het actueel en op orde houden van verordeningen en mandaatregelingen. Specifiek: de actualisatie van de Organisatieverordening is op dit moment in procedure. Binnen Bureau Drechtsteden is het voorstel voor een nieuw format voor adviesnota s gemaakt. Hierbij wordt ook gewerkt aan de procesbeschrijvingen voor het bestuurlijk besluitvormingsproces. Dit alles wordt tegelijkertijd gekoppeld aan implementatie van Mozaïek Bestuur. Na technische implementatie en een proefperiode zal e.e.a. rond de zomer daadwerkelijk functioneren. Het digitaliseren en publiceren van alle verordeningen en regelingen binnen de GRD: hierover is inmiddels een contract gesloten met de juridische afdeling 66

76 van het SCD. Daar zullen alle verordeningen gedigitaliseerd worden zodat de gelinkt kunnen worden naar waarin alle regelgeving, ook van gemeenten en GR-en, te vinden moeten zijn. B. Sturing en verantwoording Stand van zaken Onderdeel Basis op Orde: Besturingsconcept GRD Verbetering P&C: proces en product In november heeft het DSB in de conferentie de notitie besproken met het nieuwe sturingskader voor het netwerk. Dit kader is tevens vertaald naar de nieuwe inrichting van Bureau Drechtsteden. Tevens was dit kader de basis voor het vastgestelde sturingsarrangement voor de invulling van de opdrachtgeversrol naar het SCD door het ONS-D en het COB. De in december opgeleverde tweede bestuursrapportage is tot stand gekomen, mede op basis van de door de klankbordgroep (vanuit Drechtraad) aangegeven verbetervoorstellen. Uiteraard blijft de ambitie bestaan om de P&C cyclus als geheel verder door te ontwikkelen. Wij hebben dit op dit moment gekoppeld aan de uitwerking van de Financiële Strategie, waar een werkgroepje aan de slag gaat met het onderwerp van achteraf verantwoorden naar vooraf sturen. Op basis van heldere sturingsfilosofie komen we tot een concreet voorstel voor verbetering van de P&C cyclus maar ook van totstandkoming van sturingsinformatie en het nieuwe rmjp. Dit zal rond de zomer tot concrete voorstellen leiden. Onderdeel doorontwikkeling GRD: Vormgeving netwerktoezicht Inrichting informatiehuishouding GRD Ambtelijke advisering adoptiemodel Het ONS-Toezicht heeft een voorstel opgesteld over de inrichting van de toezichtsrol. Daarbij is onderscheid gemaakt naar de formele governancerol en naar de specifieke rol die het ONS op basis van de nieuwe organisatieverordening heeft op het zogenaamde strategische toezicht. Deze toezichtsrol richt zich op het continue samen werken aan verbetering van de GRD-organisatie, waarbij in overleg een onderzoeksprogramma wordt opgesteld, vergelijkbaar met de voor gemeenten verplichte doelmatig- en doeltreffendheidonderzoeken o.b.v. artikel 213A GW. Het voorstel zal/is medio maart aangeboden (worden) aan het bestuur. Als uitwerking van het hierboven genoemde voorstel voor inrichting van de toezichtsrol, heeft de GRD zijn informatiehuishouding door te ontwikkelen. Binnen de GRD wordt in 2012 aandacht besteedt aan het ontwikkelen van managementrapportages die tevens benut kunnen worden voor de toezichtgesprekken met het ONS. In het kader van de uitwerking van de Financiële Strategie is een werkgroep aan de gang om te kijken hoe de beschikbare informatie binnen de dochters breder benut kan worden (bijvoorbeeld de databestanden van de GBD kunnen mogelijk benut worden bij de SDD). In oktober is vanuit de staf GRD een voorstel in het pfo Middelen gebracht voor de inrichting van het zogenaamde adoptiemodel. Dit richt zich op gemeentelijke samenwerking bij het voorbereiden van bestuurlijke advisering en het daarbij delen van kennis en capaciteit. Na het voorstel vanuit de staf hebben de gemeenten dit zelf verder opgepakt. Binnen de Proeftuin Beleid is een voorstel opgesteld om dit in gezamenlijkheid uit te voeren (als een meervoudig lokaal project). C. Financiën Stand van zaken Realisatieprogramma Bezuinigingen Periodieke doorlichting begroting Sturing op realisatie taakstellingen Opstellen besluitenkalender Budget proces- en frictiekosten Verwerking taakstelling in begroting Dit gebeurt regulier in het kader van de planning en controlcyclus Vanuit de staf vindt regie plaats op de gemaakte afspraken over de invulling van de bezuinigingen per dochter. In de reguliere P&C documenten wordt hierover verantwoording afgelegd aan het bestuur. Daar waar, vanuit financiën, voorstellen in voorbereiding zijn, zijn deze opgenomen op de bestuurlijke jaaragenda. Mede in het licht van de in januari aangenomen motie in de Drechtraad, over de netto taakstelling, wordt/is hiertoe een voorstel opgesteld. Taakstellingen zijn verwerkt in de begroting. 67

77 Onderdeel Basis op Orde: Implementatievoorstellen financiële spelregels Procedure toewijzing middelen Uitvoering to-do lijst: Deze spelregels maken onderdeel van het uitvoeringsprogramma Financiële Strategie. Hiertoe is een werkgroepje samengesteld vanuit de Denktank Financiële Strategie. Onder regie van de concernstaf zal dit in het tweede kwartaal van 2012 tot een bestuurlijk voorstel leiden. Opstellen eenduidige, gestandaardiseerde procedure voor allocatie middelen binnen GRD: dit wordt betrokken bij de opstelling van de hierboven genoemde spelregels. De to-do lijst bestaat uit een overzicht van kleinere en grotere verbeterpunten, voornamelijk voortkomend uit de managementletter van de accountant. De lijst moet nog geactualiseerd worden naar aanleiding van de recent door de accountant opgeleverde managementletter Wel al kan vermeld worden dat een groot deel van de in voorgaande jaren aangegeven verbeterpunten inmiddels door de accountant als afgedaan worden beschouwd. D. Beleid en Uitvoering Stand van zaken Doorontwikkeling GRD Verkenning mogelijkheden allianties Alliantiemanagement is op een aantal plekken als opdracht geformuleerd: in het kader van de Financiële Strategie, als een van de aanbevelingen van de evaluatie Drechtstedendinsdag, als pijler van het programma Netwerkbestuur en heel concreet als basis voor het realiseren van de ambities binnen het programma Economie en Arbeidsmarkt (economische agenda). Op het moment van schrijven van deze tekst is een document in voorbereiding waarin alle voorgenomen/ lopende opdrachten/initiatieven worden gebundeld in 1 bestuursopdracht. Deze opdracht moet in het 2 e kwartaal van 2012 leiden tot een praktisch product met kaders en randvoorwaarden voor zowel het bestuur als de organisatie en concrete instrumenten om alliantiemanagement vorm te geven. Daarbij wordt dezelfde matrix gebruikt als bij de Financiele strategie: wat moet concreet gebeuren op korte termijn en welke toekomstscenario s kunnen we schetsen voor de lange termijn. Onderdeel Basis op Orde: Herpositionering Bureau Drechtsteden Sturing op realisatie investeringen Inhoudelijke prioritering werkprogramma 2011/2012 Het document Herpositionering is vastgesteld door het Drechtstedenbestuur, in de vergadering van 7 december Op dit moment (februari) ligt het bij de medezeggenschapskamer, die advies zal uitbrengen aan de OR. Bij een positief advies kan de plaatsingsprocedure starten. Verwachting is dat medio april de procedure afgerond kan worden.. Er is vooralsnog geen specifieke actie gezet op intensivering van de sturing op realisatie van het rmjp. Wel is door het bestuur uitgesproken een extra impuls te geven aan het onderdeel Economie van het rmjp, middels aanvullende investeringen in de Economische Agenda Zuidvleugel. In het licht van het werkplan 2012 is een herprioritering voorgesteld aan het bestuur. Het DSB heeft hiermee in de vergadering van 11 januari 2012 ingestemd. Om alle plannen en ambities binnen het brede veld van bedrijfsvoering te bundelen is het Werkprogramma Bedrijfsvoering opgesteld. Dit programma wordt uitgevoerd onder regie van de concernstaf GRD (onderdeel van Bureau Drechtsteden) en bevat de omschrijving van doelen, activiteiten en een agenda van plannen op een viertal onderdelen: organisatie, sturing en verantwoording, financiën en beleid en uitvoering. Bij de vaststelling van het programma is afgesproken middels de reguliere P&C-documenten verantwoording af te leggen over de voortgang en het resultaat. Daarbij kijken we terug naar de activiteiten die in 2011 hebben plaatsgevonden maar geven wij ook informatie over de lopende zaken. Monitoring ROM-D In 2011 is vanuit Drechtsteden extra inspanning gepleegd op de monitoring van de ROM-Dactiviteiten. Er is een analyse gemaakt van de situatie bij de ROM-D en in de nota Werken aan Vertrouwen is de basis gelegd voor doorontwikkeling van de ROM-D. Daarnaast is besluitvorming voorbereid over het project Noordoevers en daarmee het liquiditeitsprobleem van ROM-D op te lossen. 68

78 Medezeggenschap anders In de afgelopen periode is intensief gewerkt aan de nieuwe structuur en inrichting van de medezeggenschap in de GRD. Het doel van de herstructurering is de medezeggenschap te centraliseren en te professionaliseren door middel van het instellen van één Ondernemingsraad in plaats van de huidige 6 ondernemingsraden en een Centrale ondernemingsraad. Eén medezeggenschapsorgaan sluit aan bij de één concerngedachte waarbij de GRD organisatie meer als één geheel moet opereren. De input is organisatiebreed opgehaald met een actieve bijdrage vanuit de bestaande ondernemingsraden. Dat heeft geresulteerd in een voorstel waarmee het Drechtstedenbestuur in november heeft ingestemd. Daarna is gestart met de implementatie van de nieuwe medezeggenschap, beginnend met de voorbereidingen van de verkiezingen voor een nieuwe Ondernemingsraad GR Drechtsteden in maart Dienstverlening Bureau Drechtsteden Het bureau Drechtsteden legt zich van oudsher toe op het adviseren, faciliteren en ondersteunen van het bestuurlijk en ambtelijke netwerk van de Drechtsteden. Het bestuur is onze belangrijkste klant, maar met onze ondersteuning van het ambtelijk netwerk is in feite iedereen binnen het netwerk afnemer van onze diensten. Het jaar 2011 stond voor ons in het teken van de herpositionering van het bureau. Met deze herpositionering hebben wij een doorontwikkeling gestart, waarin de kwaliteit van onze dienstverlening binnen onze kerntaken een grote impuls moet krijgen. Daarbij stimuleren we de talenten van onze medewerkers door deze beter in te zetten en hebben we onze processen effectiever en efficiënter ingericht. Met de doorontwikkeling leveren we een bijdrage aan de ontwikkeling van de Gemeenschappelijke Regeling én het netwerk als geheel. Ons ambitiestatement luidt als volgt Een van de kritische succesfactoren is het goed omgaan met onze verschillende opdrachtgevers en de verschillende rollen die daarbij horen. De door het DSB vastgestelde vernieuwde sturingsmethodiek is van invloed op de wijze waarop wij onze werkzaamheden uitvoeren. De vernieuwde sturingsmethodiek heeft als uitgangspunt dat binnen het netwerk alle activiteiten zijn te herleiden tot een (bestuurlijke) opdracht. Doel is afstemming tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en het helder maken van wat er wordt gevraagd c.q. welk product moet worden opgeleverd. De DR, het DSB en ONS-D zijn de primaire opdrachtgevers. Het bureau adviseert en ondersteunt deze gremia. Het bureau fungeert als procesbewaker c.q. regievoerder van de uit de kerntaken voortvloeiende opdrachten. Het bureau zorgt niet alleen dat de opdrachten op de juiste plaats worden uitgezet, maar ook dat deze opdrachten tijdig, kwalitatief goed en integraal binnen de Drechtstedelijke kaders worden uitgevoerd. De herpositionering heeft in het eerste kwartaal van 2012 geleid tot plaatsingsbesluiten voor onze medewerkers. De nieuwe werkwijze en nieuwe taakverdeling moeten bijdragen aan een betere invulling van onze dienstverlening aan het gehele netwerk. Sociale Dienst Drechtsteden Mede aan de hand van de in 2010 gemeten klanttevredenheid is besloten om de dienstverlening verder te ontwikkelen en te verbeteren waarbij de verbeterpunten die voortgekomen zijn uit het klanttevredenheidsonderzoek (KTO) meegenomen. Dit is voornamelijk belegd bij het project Partner in Zelfstandigheid (PinZ). Bij de te maken keuzes speelt tevens de noodzaak om op de uitvoeringskosten te besparen een belangrijke rol. Daarom nemen E-dienstverlening, telefonische 69

79 dienstverlening en een collectieve benadering van klanten in workshops meer en meer de plaats in van 1-op-1 face contacten. Bij het eerstvolgende (KTO), dat in 2012 zal plaatsvinden bij onze klanten, zal getoetst worden in welke mate de SDD erin is geslaagd om de aandachtspunten die zijn voortgekomen uit het vorige KTO door te ontwikkelen en te verbeteren. Bovendien zal bezien worden of in 2012 een meer continue en andersoortige wijze van meting van klanttevredenheid kan worden ingevoerd. In het kader van deze ontwikkeling is in het tweede kwartaal de mogelijkheid gecreëerd om digitaal een klacht in te dienen. Ook is het mogelijk via de website adviezen te geven ter verbetering van de dienstverlening van de SDD dan wel de SDD een compliment te geven wanneer men zeer tevreden is over het niveau van de dienstverlening. Beide digitale meldpunten zijn een redelijk succes gebleken als het gaat om de hoeveelheid klachten en meldingen die binnenkwamen. Sinds de invoering in 2011 van de mogelijkheid om digitaal meldingen te doen, adviezen of complimenten aan de SDD te geven is hiervan weliswaar flink gebruik gemaakt, de bruikbaarheid liet nogal te wensen over. Sinds de invoering zijn 105 meldingen digitaal binnengekomen. Het betrof enkele complimenten en een enkele tip, advies of bruikbaar signaal. Veruit het overgrote deel had betrekking om meldingen van persoonlijke aard, zoals het afzeggen van afspraken met klantmanagers / consulenten, vragen over uitkering of schuldbemiddelingstrajecten etc. Enkele van deze persoonlijke melding waren wel bruikbaar voor de verbetering van de dienstverlening. Dit betrof vooral vragen / opmerkingen over het nakomen van afspraken van onze kant. Omdat dit meldpunt niet datgene heeft gebracht wat er van werd verwacht, is besloten om niet met dit meldpunt door te gaan. Wel is gebleken dat er wel degelijk behoefte lijkt te zijn aan het digitaal kunnen maken en afzeggen van afspraken. Dit zal in 2012 worden opgepakt. Klachten Afgehandeld Geheel of gedeeltelijk gegrond Ongegrond Ingetrokken In 2011 zijn aanzienlijk meer klachten binnengekomen dan in Het aantal is gestegen van 71 in 2010 naar 169 in De stijging is vooral merkbaar geweest in de tweede helft van 2011 en lijkt hierdoor in relatie te staan tot de (in- en externe gewenning aan) de sterkere focus op werk en de eigen verantwoordelijkheid van de klant. Daarnaast is er met ingang van de tweede helft van 2011 een digitaal meldpunt klachten geïntroduceerd. Het aantal klachten dat op deze wijze is ingediend heeft een flinke vlucht genomen. In het eerste kwartaal dat het digitale meldpunt klachten online ging, heeft dit tot gevolg gehad dat er meer klachten digitaal binnenkwamen dan op papier. Niet alleen en flinke toename in het aantal klachten, maar ook de kwaliteit (leesbaarheid, begrijpelijkheid en bruikbaarheid) van de binnengekomen klachten is zeer goed. Inmiddels zijn er sinds de invoering van het meldpunt 67 klachten digitaal binnengekomen. Ter vergelijking zijn er over dezelfde periode 56 klachten op papier ingediend. De aard van de klachten is ten opzichte van 2010 verhoudingsgewijs redelijk stabiel gebleven. Er is een lichte stijging te zien van het aantal bejegeningklachten met 3,5%. Veruit de meeste klachten zijn tijdig afgehandeld. Van de 153 afgehandelde klachten zijn er slechts 5 (3 binnen de sector Zorg en 2 binnen de sector Inkomen) te laat afgehandeld. Dit houdt in dat 96,7% tijdig is afgehandeld. Van de afgehandelde klachten is meer dan de helft ongegrond verklaard. Dit is een flinke stijging ten opzichte van 2010 (34%). Bezwaarschriften Ontvangen Afgehandeld Geheel of gedeeltelijk gegrond Ongegrond Niet-ontvankelijk In 2011 zijn 1051 bezwaarschriften ontvangen. Dat is 8% meer dan in 2010 toen 969 bezwaren werden ingediend. Er zijn in totaal 906 bezwaarschriften afgehandeld. Samen met de Bezwaarschriftencommissie wordt nog een afzonderlijk jaarverslag gemaakt, waarin het resultaat van de in 2011 behandelende bezwaarschriften uitvoeriger wordt toegelicht. Dit jaarverslag wordt separaat aan het Drechtstedenbestuur aangeboden in het 1e kwartaal

80 Ingenieursbureau Drechtsteden Gedurende 2011 zijn een aantal interne verbeterprojecten uitgewerkt bij het Ingenieursbureau, met als doel de dienstverlening richting onze opdrachtgevers te optimaliseren. De belangrijkste wijziging in de dienstverlening was de invoering van projectteams binnen het IBD. Elk projectteam beheert een eigen opdrachtenportefeuille, met wisselende opdrachtgevers. Door in teamvorm de projecten op te pakken en te verdelen, kan sneller geanticipeerd worden op klantvragen. Door op teamniveau de capaciteitplanning in te richten, kunnen de medewerkers van het IBD sneller schakelen tussen de projecten. Werken in teamverband levert continuïteit naar onze opdrachtgevers. Binnen het projectteam kan men (tijdelijk) elkaars werk overnemen. Dit komt de dienstverlening naar onze opdrachtgever ten goede. Gedurende 2011 is geïnvesteerd in het uniformeren van standaarddocumenten binnen het IBD. Het gebruik van standaard documenten met een standaard opmaak verstevigt de professionaliteit van de dienstverlening door het IBD. De standaarddocumenten zijn opgeschoond, dubbele documenten zijn verwijderd en ieder document heeft een vaste eigenaar. De bestaande netwerkinfrastructuur (het IBDintranet) is ingezet om de nieuwe standaarddocumenten te ontsluiten. Dit IBD-portal is nu de enige plaats waar de originele standaarddocumenten aangeboden worden aan de medewerkers van het IBD. Uit de door het IBD in 2009 opgezette gemeentelijke benchmark blijkt dat ingenieursbureaus weinig aandacht geven aan het evalueren van projecten. In 2012 zal ieder afgesloten project geëvalueerd worden met onze opdrachtgever. Het bestaande evaluatieformulier is aangepast. Opdrachtgevers kunnen rapportcijfers geven over een tiental korte vragen. De resultaten van deze evaluaties worden besproken binnen het teamoverleg. Naar aanleiding van de feedback van onze opdrachtgevers worden aanvullende verbeteracties opgestart. Door continue te verbeteren en in te spelen op klantwensen, blijft het Ingenieursbureau Drechtsteden een professionele en waardevolle partner. De dienstverlening van het IBD wordt extra versterkt doordat het IBD ruimte krijgt om innovaties te introduceren binnen de projecten. Voor de gemeente Dordrecht is de toepassing van schuimbitumen geïntroduceerd. Door deze uitvoeringswijze kan bestaand asfalt op locatie hergebruikt worden voor de nieuwe wegconstructie. Dit levert aanzienlijke besparingen: bestaand asfalt hoeft niet afgevoerd te worden, nieuw asfalt hoeft niet geleverd te worden en projecten kennen een kortere doorlooptijd. Door het hergebruik van asfalt en minder transportbewegingen wordt een CO 2 reductie van minimaal 20% behaald op de gehele levensduur, de kosten besparing op de aanleg is meer dan 20% van de oorspronkelijke kosten, de doorlooptijd van werkzaamheden kan tot 50 % gereduceerd worden en het hergebruik van bestaande materialen is optimaal. Deze werkwijze wordt nu ook ingezet binnen de gemeente Zwijndrecht. Door het IBD bij de start van een project in te zetten, kan de dienstverlening voor de opdrachtgever geoptimaliseerd worden. Het IBD is partner bij het samenstellen van planningen, kostenramingen, risico inventarisaties, het maken van ontwerpen, het opstellen van contractdocumenten en realiseren van fysieke projecten. En, heel belangrijk voor onze opdrachtgevers, kunnen projecten met grote tijdsdruk, door het IBD gerealiseerd worden. Servicecentrum Drechtsteden Naar aanleiding van de evaluatie van Price Waterhouse Coopers (PwC) 2011, het klanttevredenheidsonderzoek (KTO 2010) en het medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO 2011), heeft de directeur van het SCD de opdracht gekregen van de directeur van de GR Drechtsteden (besluit DSB 23 juni 2011) een realisatieplan op te stellen waarin de doorontwikkeling van het SCD wordt vormgegeven. Dit plan heeft met betrekking tot de verbetering van de dienstverlening de volgende speerpunten en de daarbij beoogde effecten: Speerpunten Producten en Diensten Catalogus aanscherpen Processen strak trekken en normeren Begeleidingsprogramma management Overeenstemming management- informatie Nieuwe verrekensystematiek vastgesteld Beoogd effect Heldere afspraken over wat wordt geleverd voor welke prijs en welke normen Duidelijk hoe we producten en diensten beter, eenduidiger en waar mogelijk goedkoper kunnen leveren Naar een cultuur van eigenaarschap, resultaatgerichtheid en publiek ondernemerschap Sturing door klanten beter mogelijk maken door meer transparantie Nadrukkelijkere relatie leggen tussen prijs en prestatie 71

81 De doorontwikkeling van het Servicecentrum staat tot medio 2012 in het teken van het verbeteren van de producten, processen en prestaties. Om onze dienstverlening (producten en diensten) aan klanten te verbeteren is het van belang om de interne organisatie op orde te hebben. Daarom wordt voor alle afdelingen de zogenoemde fijnstructuur verder uitgewerkt. Dat betekent dat de afdelingen van het Servicecentrum dakpansgewijs onder de loep worden genomen, worden doorgelicht en - daar waar mogelijk - worden verbeterd. Producten Processen Normtijden, Prestatie Fijn- Verreken- en diensten formatie en afspraken structuur systematiek functies SCD<->Klant afdeling Sturen op resultaten en verantwoorden Naast het doel om de dienstverlening te verbeteren, hebben ook andere interne- en externe invloeden effect gehad op de focus van het SCD in Hierbij valt te denken aan nieuwe financiële taakstellingen, mogelijke uittreding van klanten en een effectieve verrekensystematiek. De uitvoering van het realisatieplan vindt grotendeels in 2012 plaats. Eén van de eerste concrete resultaten in 2011 is de invoering van een nieuwe organisatiestructuur. Hiermee wordt o.a. invullingen gegeven aan de klantwens om de structuur te laten aansluiten met de processen van de klant. En zo ontstaat een eenduidige klantingang, waarmee eigenaarschap voor de gestelde vragen logischerwijs ook wordt ondervangen. Onderzoekcentrum Drechtsteden Kwaliteit staat hoog in het vaandel van het OCD. Het OCD werkt met een kwaliteitssysteem, waarin alle werkprocessen zijn beschreven, die waar mogelijk en relevant gestandaardiseerd zijn. Daarnaast zijn er standaarden ontwikkeld voor onder meer veldwerk- en analyseprocedures, het opslaan van digitale informatie en de lay-out van rapporten. Het systeem is flexibel en de verschillende onderdelen worden geregeld op efficiëntie getoetst. In 2011 is het systeem nog eens volledig doorgelicht. Hierdoor is er sprake van een efficiënte werkwijze en dienstverlening. Dat betekent echter niet dat de producten van het OCD ook standaard zijn. Juist door de werkwijze en uitvoering te standaardiseren wordt ruimte gewonnen om op maat te werken. Hierbij is wel een verschil tussen het basispakket en het pluspakket. Het basispakket bestaat uit een aantal vaste regionale- producten, die in overleg met alle gemeentelijke opdrachtgevers inhoudelijk zijn vastgesteld. Hierbij is dus sprake van één standaard voor alle gemeenten met een beperkte ruimte voor maatwerk. Deze producten worden telkens nadat zij zijn uitgevoerd, opnieuw tegen het licht gehouden om te kijken of er zaken in moeten veranderen. Het pluspakket is wél maatwerk, omdat hierin opdrachten van afzonderlijke gemeenten of organisaties van de GRD zijn opgenomen. Het OCD is klantgericht in haar dienstverlening en denkt mee met haar klanten. Klanttevredenheidsonderzoek is een vast onderdeel van het kwaliteitssysteem. Na afronding van een onderzoek, ontvangt de opdrachtgever via de mail een korte vragenlijst waarin er wordt gevraagd naar zijn/haar tevredenheid met de voorbereiding, de uitvoering en het inhoudelijk resultaat van het onderzoek en met het eindproduct. Over het geheel kreeg het OCD van haar opdrachtgevers in 2011 gemiddeld het rapportcijfer 7,5. De resultaten van dit doorlopende klanttevredenheidsonderzoek worden besproken in de klankbordgroep van het OCD, waarin alle gemeenten en de GRD vertegenwoordigd zijn. Gemeentebelastingen Drechtsteden Ook in 2011 ontvingen vrijwel alle huishoudens, bedrijven en instellingen binnen de deelnemende gemeenten in de Drechtsteden tenminste één belastingaanslag lokale heffingen van Gemeentebelastingen Drechtsteden. Er zijn in aanslagen verzonden. Het verzenden van aanslagen doet de GBD altijd in naam van de deelnemende gemeenten. Omdat deze belastingaanslagen en de bijbehorende toelichtingen het logo en de naam dragen van de gemeenten 72

82 wordt de dienstverlening rondom de belastingaanslagen aan de hoogst mogelijke kwaliteit gemeten. Ook de informatievoorziening, de behandeling van backoffice-meldingen en het afdoen van bezwaarschriften gebeurt in naam van de gemeenten. Dit vraagt extra zorg en aandacht. Ruim voor de verzending van het eerste belastingkohier 2011 is indringend overleg geweest met de deelnemende gemeenten over: - de inhoud van de aanslag en de gemeentelijke toelichtingen; - de instructie van de gemeentelijke frontoffices; - de inrichting van de belastingpagina van de gemeentelijke websites; - de organisatie van de informatieve inloopavonden op het gemeentehuis; - het plaatsen van alle aanslagen en taxatieverslagen op de DigiD pagina van de gemeentelijke websites en de doorverwijzingsprotocollen naar de backoffice. Gemeentebelastingen Drechtsteden heeft deze voorbereiding georganiseerd als ware zij een verlengstuk van de gemeentelijke organisaties. In samenspraak met de gemeenten is gebruik gemaakt van de inzichten van de Commissie Publieke Dienstverlening - de commissie Jorritsma- van de VNG over de publieke dienstverlening van de gemeenten. Vooral het inzicht dat er bij burgers diversiteit bestaat over wat dienstverlening zou moeten zijn, is gekozen voor zowel directe persoonlijke contacten (telefoon, balie, schriftelijk contact, informatieavonden) als gedigitaliseerde dienstverlening via de gemeentelijke websites, DigiD en mail. De afdoening van bezwaarschriften, waarbij het leeuwendeel betrekking had op de vastgestelde WOZ-waarde (en op de parkeer-naheffingen als goede tweede) is door Gemeentebelastingen Drechtsteden conform de wettelijke voorschriften uitgevoerd. Binnengekomen bezwaarschriften worden overigens ook beoordeeld op de mogelijkheid van mediation en bellen-bij-bezwaar. Met de laatste instrumenten wordt een duurdere en meer confronterende behandeling vaak voorkomen. Aantal Aantal Contact Afgedane meldingen backoffice Behandelde bezwaarschriften Verzoeken kwijtschelding Klachten over de uitvoering van de lokale heffingen komen bij de gemeenten binnen en volgen de gemeentelijke klachtenprotocollen, waarbij Gemeentebelastingen Drechtsteden als adviserende organisatie wordt benaderd. In 2011 zijn drie klachten in formele behandeling genomen. In twee gevallen zijn deze klachten naar tevredenheid van de klagers afgehandeld. In één geval is de Nationale Ombudsman door de klager benaderd. De Nationale Ombudsman heeft geoordeeld dat de handelwijze van Gemeentebelastingen Drechtsteden in deze zaak correct is geweest. Voor een snellere en betere behandeling van WOZ-bezwaren heeft Gemeentebelastingen Drechtsteden meegedaan aan een pionierstraject van het ministerie van BZK. De waardering voor de dienstverlening tijdens de afhandeling van het bezwaar kreeg het rapportcijfer 6,3. De bezoekers van de inloopavonden waren tevreden tot zeer tevreden over alle aspecten van deze dienstverlening. Realisatie taakstelling GRD (Bedragen x 1.000) Dochter BDS SDD IBD SCD GBD OCD Totaal Bij de vaststelling van de begroting 2011 is besloten de structurele meerkosten voor bestuur en concernstaf ( ) en de compensatie voor kostenindexatie richting de gemeenten ( ) incidenteel te dekken uit de opbrengst van de bezuinigingen. Daarnaast is er van de 73

83 taakstelling aangewend voor het opvangen van de lagere bijdrage van regio Zuid-Holland Zuid aan het SCD. Taakstelling Bureau Drechtsteden De taakstelling bij het BDS is vertaald naar extra bezuinigingen op personeel en materiële budgetten. Door het niet invullen van vacatureruimte, het realiseren van (incidentele) opbrengsten op personeel, bezuinigen op de uitvoer van het rmjp is de taakstelling gerealiseerd. De herpositionering leidt tot een structureel lagere formatie. Taakstelling Sociale Dienst Drechtsteden De totale bezuinigingsopgave voor de SDD voor 2011 bedroeg 12,7 miljoen, waarvan voor de generieke GRD taakstelling. In onderstaande tabel is de gehele bezuinigingsopgave per onderdeel weergegeven. (Bedragen x 1.000) Taakstelling Realisatie Inkomen Re-integratie/participatie WMO Minimabeleid Ketenkorting GRD taakstelling Inburgering Totaal De bezuinigingstaakstelling van 2,69 miljoen op het onderdeel inkomen voor 2011 is niet gerealiseerd; de realisatie is 1 miljoen negatief. Dit als gevolg van de financieel niet meer geheel ingehaalde gevolgen van de te hoge klantenbestanden in de eerste helft van het jaar. Met het bereiken van de doelstelling is het niveau van de uitkeringslasten structureel wel conform opgave en ook als zodanig al verwerkt in de begroting Als gevolg van het bestuurlijk besloten uitstel van invoering van het nieuwe Minimabeleid naar 2012 is de bezuinigingstaakstelling van 0,45 miljoen voor 2011 niet gerealiseerd. De meerjarige trajecten van inburgering maken dat de sturing op deze budgetten meerjarig bezien wordt. Meerjarig blijven we binnen de geautoriseerde budgetten. Voor het apparaat heeft de SDD te maken met twee opgelegde kortingen; de ketenkorting en de brede doorlichting GRD, in totaal voor 2011 een bedrag van (en verder oplopend). Beide taakstellingen zijn gerealiseerd (onder andere door beperken van inhuur en een vacaturestop). De realisatie van de ketenkorting is gerealiseerd door de lagere uitgaven op het apparaat wat resulteert in een lagere bijdrage van de gemeenten op het apparaat. Taakstelling Ingenieursbureau Drechtsteden Om de taakstelling te kunnen realiseren zijn er een aantal doelstellingen gezet, zoals een hogere productiviteit onder vast personeel, lagere overheadkosten en winst op marktpartijen. Het grootste gedeelte van de taakstelling ( van ) wilde het IBD behalen door ingehuurd personeel om te zetten naar goedkoper vast personeel. Tijdens het realiseren van deze taakstelling is gebleken dat het werven van nieuw civieltechnisch personeel lastig bleek te zijn. Daarnaast is in eerste instantie getracht ingehuurd personeel van detacheringbureaus over te nemen. Dit werd bemoeilijkt door dat detacheringbureaus hoge afkoopsommen eisten. Doordat de orderportefeuille van het IBD afgelopen jaar sterk is terug gelopen en dit de aankomende jaren wel eens het geval kan zijn, kan het aannemen van vast personeel tot een structureel risico leiden. Daarom is heroverwogen vast personeel aan te nemen. Voor 2012 wordt een oplossing gezocht in het binnenhalen van extra externe opdrachten en flexibilisering van personeel. Van de totale opgelegde taakstelling is uiteindelijk gerealiseerd en ,- niet. Taakstelling Servicecentrum Drechtsteden Naast de generieke GRD taakstelling van heeft het SCD te maken met een extra taakstelling, te weten de VIP-taakstelling van 1 miljoen. De generieke taakstelling is door het SCD 74

84 gerealiseerd. De projecten die voortkomen uit de VIP-taakstelling bevinden zich grotendeels in de afrondende fase. Taakstelling Onderzoekcentrum Drechtsteden Het OCD zou in 2011 haar taakstelling realiseren door deze extern in te verdienen. Dat betekent dat het OCD 7% van haar omzet via externe opdrachten zou binnenhalen. Of, als dat niet zou lukken, ervoor zou zorgen dat haar kosten lager zouden zijn dan begroot, zodat het budget dat de gemeenten en GRD gezamenlijk zouden betalen slechts 93% van haar oorspronkelijke begroting bedraagt. Dat laatste is gelukt. Hoewel het OCD slechts 3% van haar omzet via externe opdrachten heeft inverdiend, is dit gecompenseerd door lagere kosten. Flexibilisering van het personeelsbestand moet ervoor zorgen dat in de toekomst kan worden omgegaan met wisselende orderportefeuilles. Taakstelling Gemeentebelastingen Drechtsteden In 2009 is de GBD begonnen met het uitwerken van een vijftal speerpunten. Sommige van deze trajecten lopen door tot Fasegewijs moeten de trajecten leiden tot het verwachte winstdrieluik kwaliteit, bezuiniging en innovatie. Personele kengetallen voor de GRD Formatie en bezetting Formatie Bezetting BDS SDD IBD SCD OCD GBD Formatie 34,48 298, ,4 14,6 50,5 Bezetting 31,37 286,9 67,5 374,6 14,1 45,68 In de formatie van het BDS zijn de centrale ondernemingsraad, detacheringen naar ROM-D en de concernstaf opgenomen. De SDD heeft in 2011 een vacaturestop ingezet om zo de bezuinigingsopgave te kunnen realiseren. Voor 2012 zal de formatie van de SDD met 27 fte dalen, de oorzaak hiervoor is onder andere de invoering van Partner in Zelfstandigheid (PinZ) en de veranderingen in het minimabeleid. Binnen de IBD wordt de lagere bezetting gebruikt om personeel te kunnen inhuren. Deze inhuur is nodig om zo flexibel in te kunnen spelen op de vraag. Echter om de bezuinigingsopgave te kunnen realiseren zal inhuur moeten worden omgezet naar vast personeel of moeten extra externe opdrachten worden geworven. Halverwege 2011 is de ontwikkelformatie binnen de GBD afgebouwd. Het wegvallen van deze ontwikkelformatie kan worden gezien als symbool voor de nieuwe ontwikkelfase die de GBD nu ingaat. Inhuur De lagere kosten voor inhuur dan begroot bij het SDD komt door de ingezette bezuinigingen en daarnaast zijn er goede prijsafspraken gemaakt bij het afsluiten van nieuwe contracten. Bij de IBD is de hogere inhuur ten opzichte van de begroting met name ontstaan door twee grote civieltechnische projecten (reconstructie Laan der VN en reconstructie provinciale weg). De hogere inhuurkosten worden doorberekend aan de klant. De hogere in huur dan begroot bij het SCD is grotendeels toe te schrijven aan hogere inhuur in verband met het grotere aantal dienstverleningsovereenkomsten (DVO s) die met klantorganisaties zijn afgesloten. De benodigde inhuur voor IP&A is gedaan om twee redenen; projectbasis (extra capaciteit of deskundigheid) of vanwege de tijdelijke financieringen voor bepaalde projecten. Om de kosten van inhuur terug te kunnen dringen is er gestuurd op afbouw van externen en inzet van medewerkers vanuit het SCD. 75

85 (Bedragen x 1.000) Begroot Realisatie Afwijking BDS SDD IBD SCD OCD GBD IP&A Totaal Ziekteverzuim In onderstaand overzicht is het ziekteverzuim binnen de GRD weergegeven. Ziekteverzuim 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% BDS SDD IBD SCD OCD GBD Norm 4,0% 4,5% 5,0% 5,4% 4,0% 5,0% ,1% 4,5% 4,4% 5,8% 4,2% 5,0% ,2% 6,9% 4,0% 5,2% 3,0% 6,1% Norm Zowel bij Bureau Drechtsteden als bij Gemeentebelastingen Drechtsteden valt de afwijking tussen de norm en het werkelijke ziekteverzuim toe te schrijven aan langdurige ziektegevallen. Bij de Sociale Dienst Drechtsteden is het ziekteverzuim sinds april 2011 maandelijks opgelopen waarbij de oorzaak gezocht moet worden bij de veranderingen die de Sociale Dienst heeft doorgevoerd als reactie op de snel veranderde omgeving. Verwacht wordt dat het ziekteverzuim in de loop van 2012 zal dalen. 3.3 Onderhoud kapitaalgoederen De kapitaalgoederen van de GRD bestaan voor het grootste gedeelte uit ICT. Hier wordt dan ook doorlopend in geïnvesteerd. In 2011 zijn alle klantorganisaties van het SCD aangesloten op de regionale ICT-infrastructuur GRID. Het SCD exploiteert deze infrastructuur en stelt deze beschikbaar aan de deelnemende gemeenten, de regio Zuid-Holland Zuid, en de GR Drechtsteden zelf. De jaarlijkse kapitaals- en onderhoudslasten zijn in het begrotingsprogramma van het SCD verwerkt. Daarnaast heeft de GR Drechtsteden kapitaalgoederen in de vorm van investering in de kantoorpanden die worden gebruikt voor huisvesting van de dochters. GRD heeft voor die panden met de eigenaar, de gemeente Dordrecht, een huurcontract voor de periode van 15 jaar afgesloten. De jaarlijkse kapitaal- en onderhoudslasten worden op basis van het aantal formatieplaatsen omgeslagen naar de gebruikers van de panden waardoor deze zijn opgenomen in de begrotingsprogramma s van desbetreffende GRD-dochters. Het onderhoud van de kantoorpanden zijn meerjarige onderhoudsplannen opgesteld. Deze hebben een looptijd van 15 jaar en deze vormen de basis voor het uitvoeren van preventief onderhoud. De Drechtraad heeft in de vergadering van december 2008 de notitie activeren en afschrijving vastgesteld. In de notitie is vastgesteld wanneer activa worden gevormd en op welke wijze afschrijvingen plaatsvinden en met welke termijnen. 76

86 3.4 Financiering Algemeen In de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) is bepaald dat decentrale overheden een financieringsparagraaf moeten opnemen in zowel de begroting als in de jaarrekening. In de thans voorliggende jaarrekeningparagraaf wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van het beleid op het gebied van treasury. Hierbij wordt onder andere ingegaan op de manier waarop de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (hierna GRD) met het uitzetten en aantrekken van geld is omgegaan, zowel op korte als op langere termijn. Tevens worden de risico s in beeld gebracht en, indien van toepassing, de genomen maatregelen om deze risico s te beheersen. Interne ontwikkelingen Sinds april 2008 wordt de advisering over en de uitvoering van de financieringstaken van de GRD verzorgd vanuit het Servicecentrum Drechtsteden (SCD). Met uitzondering van enkele activiteiten die specifiek (onder)gemandateerd zijn, zoals het opnemen van kortlopende leningen, liggen de beslissingsbevoegdheden doorgaans op het niveau van de Algemeen Directeur van de GRD of het Drechtstedenbestuur. De toedeling van dergelijke bevoegdheden (wie autoriseert, wie voert uit) is vastgelegd in het Financieringsstatuut van de GRD. Zie hiervoor verderop in deze paragraaf onder het kopje Informatievoorziening. Om goede toegang van de GRD tot de financiële markten en -marktpartijen te behouden is in 2011 artikel 35 van de Regeling (garantiebepaling) aangepast. Externe ontwikkelingen Het jaar 2011 heeft vooral in het teken gestaan van een nadere fase in de wereldwijde financiële crisis. Deze fase wordt aangeduid als de schuldencrisis. Tot op zelfs het niveau van landen, vooral Zuid-Europese, is in sommige gevallen twijfel ontstaan of zij hun nationale schuld nog wel kunnen terugbetalen. In bredere zin is er zorg of landen hun begrotingen wel op orde kunnen brengen. En houden. Er bestaat nog steeds onzekerheid of de ingrepen op het allerhoogste politieke niveau voldoende effect zullen sorteren om de Euro en de economie in rustiger vaarwater te brengen. Twijfel over de kwaliteit van overheidspapier trekt diepe sporen door de hele financiële sector, vooral bij banken en pensioenfondsen, omdat de dit leidt tot afwaarderingen. Banken krijgen aan de andere ook nog te maken met nieuwe internationale richtlijnen voor buffervermogen, de zogenoemde Basel IIIbepalingen, welke vanaf 2013 gefaseerd worden ingevoerd. Banken zien dus aan de ene kant hun bezittingen in waarde afnemen, terwijl hun vermogenseisen (andere kant van de balans) juist worden opgeschroefd. Ook dicht bij huis zullen de effecten daarvan merkbaar worden: de GR heeft de Bank Nederlandse Gemeenten als huisbankier, waarvan zij ook aandeelhouder is. Hoewel de BNG nog niet zo wordt geraakt door afwaarderingen zal zij, ondanks haar specifieke sectorkarakter, naar het zich laat aanzien toch moeten voldoen aan de strengere kapitaaleisen. De kans is groot dat de GRD dit als klant zal gaan merken in termen van hogere tarieven en rentes. Hoewel in Nederland in 2010 enig voorzichtig economisch herstel zichtbaar leek, lijkt dit in 2011 in de knop te zijn gebroken. Hoewel de economische groei over 2011 nog licht positief uitkwam (ca. 1,5%; bron Centraal Plan Bureau) is de verwachting negatief, te weten min 0,5% voor Hierin weerspiegelen zich de grote huidige financieel-economische onzekerheden, waardoor consumenten en bedrijven een rem zetten op bestedingen en investeringen. In de CPB-cijfers is voorts zichtbaar dat hoewel het arbeidsinkomen licht toeneemt, de consumptie afneemt. Dit duidt er op dat er wordt gespaard; er worden buffers gevormd voor mindere tijden. De inflatie lag in 2011 bijna een procentpunt hoger dan in 2010: 2¼% ten opzichte van 1¼%. De werkloosheid in Nederland bewoog zich in 2011 rond hetzelfde niveau als een jaar eerder, ofwel ruim 5% van de beroepsbevolking. De hierboven geschetste ontwikkelingen hebben gevolgen gehad voor de rente. De ontwikkeling van de rente gedurende 2011 kan als volgt worden weergegeven: 77

87 Verloop rentetarieven ,5% 4,0% 3,5% Percentage 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 10-jaars IRS 3-maands Euribor 1,0% 0,5% 0,0% 1-jan-11 1-feb-11 1-mrt-11 1-apr-11 1-mei-11 1-jun-11 1-jul-11 1-aug-11 1-sep-11 1-okt-11 1-nov-11 1-dec-11 1-jan-12 Datum De korte rente (Euribor), dat vooral onder invloed staat van de door de Europese Centrale Bank vastgestelde refirente, liep gedurende 2011 op van rond 1% per begin van het jaar tot 1,6% per begin augustus Door twee ECB-renteverlagingen tegen het einde van het jaar daalde de korte rente tot ongeveer 1,35% per eind De lange marktrente (Interest Rate Swap; IRS) vertoonde tot en met begin juli 2011 een redelijk stabiel niveau van rond de 3,5%. Vanaf dat moment bereikte de Europese schuldencrisis nieuwe hoogte punten, met grote onrust rond landen als Griekenland, Portugal en Spanje. Als gevolg hiervan werden nog slechts enkele landen, waaronder Duitsland en Nederland, als relatief veilige haven gezien. Het grote aanbod van kapitaal richting die landen kan als voornaamste oorzaak worden geduid voor de daling van de lange rente naar een niveau van rond de 2,5% per eind In lijn met de voorgaande jaren worden door banken nog steeds liquiditeitsopslagen berekend die bovenop de niveaus komen zoals weergegeven in bovenstaande grafiek. Door de toegenomen onzekerheden zijn deze in 2011 opgelopen. Eind 2011 zou de opslag voor een 10-jaars lening ongeveer 75 à 90 basispunten hebben bedragen. Eind 2010 was dit nog 50 à 60 basispunten. Financiering Eind juni 2011 is door de GRD een lening van 35 miljoen opgenomen. De lening heeft lineair karakter, een looptijd van 5 jaar, een percentage van 2,578% en is opgenomen van de Bank Nederlandse Gemeenten. Deze lening was noodzakelijk om een overschrijding van kasgeldlimiet op te heffen. Zie voor nadere toelichting onder het kopje Kasgeldlimiet verderop in deze paragraaf. Risicobeheer De belangrijkste financiële risico s bij de uitvoering van het treasurybeleid zijn de kasgeldlimiet, de renterisico s en de kredietrisico s. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is het bedrag dat de GRD per jaar maximaal met kort geld mag financieren. Volgens de Wet fido bedraagt deze limiet 8,2% van het totaal van de exploitatiebegroting. Gezien de omvang van de begroting 2011 ( 281 miljoen) betekende dit dat de GRD haar financiële huishouding voor maximaal circa 23 miljoen met kort geld mocht financieren. Conform voorschrift uit de Wet fido is in bijgaande tabel voor de GRD de spiegeling weergegeven van de kortlopende middelen met de kasgeldlimiet gedurende 2011: (Bedragen x 1.000) 1 e kwartaal 2 e kwartaal 3 e kwartaal 4 e kwartaal Gemiddeld netto vlottende schuld (+) of gemiddeld netto vlottend overschot (-) Kasgeldlimiet Overschrijding kasgeldlimiet Ruimte onder kasgeldlimiet Gezien het feit dat de kasgeldlimiet eind 2010 ook al was overschreden is daarvan conform voorschrift van de Wet fido een melding gedaan aan de Provincie Zuid-Holland, welke fungeert als toezichthouder op de uitvoering van deze wet. In deze melding heeft de GRD ook aangegeven hoe deze overschrijding teniet zal worden gedaan. Dat laatste heeft plaatsgevonden middels het opnemen van de eerder in deze paragraaf genoemde langlopende lening van 35 miljoen. De Provincie heeft 78

88 aan deze oplossing haar volledige goedkeuring gehecht. Uit bovenstaande tabel blijkt dat deze maatregel voor de kasgeldlimiet ook het gewenste effect heeft gesorteerd. Ter verdere regulering van het banksaldo van de GRD zijn in kasgeldleningen opgenomen met een looptijd van maximaal 1 maand. De omvang van deze leningen nam af van 40 miljoen per begin 2011 naar minder dan 10 miljoen richting het einde van het jaar. De leningen waren gemiddeld groot ca. 27,5 miljoen. Omdat het gemiddelde renteniveau van deze 1-maands leningen in 2011 gemiddeld circa 0,98% bedroeg is deze financieringswijze erg goedkoop geweest voor de GRD. Renterisiconorm De renterisiconorm heeft tot doel om binnen de portefeuille aan langlopende leningen een overmatige afhankelijkheid van de rente in een zeker jaar te voorkomen. Om dat te bereiken mag het totaal aan renteherzieningen en aflossingen op grond van deze norm niet meer zijn dan 20% van het begrotingstotaal. Op grond van het eerder in deze paragraaf vermelde begrotingstotaal bedroeg de renterisiconorm van de GRD over ,2 miljoen. Gezien het feit dat de langlopende lening in 2011 werd aangetrokken bedroeg het renterisico (totaal van aflossingen en renteherzieningen) nul en dus werd per definitie aan deze norm voldaan. Gezien het leningschema zullen de jaarlijkse aflossingen 7 miljoen bedragen en dus zal de komende jaren ruim binnen deze norm worden geopereerd. Kredietrisico s De GRD loopt kredietrisico op uitzettingen. Uitzettingen zijn binnen de Wet fido gedefinieerd als verstrekte geldleningen en beleggingen. Per eind 2011 beschikte de GRD over de volgende uitzettingen: (Bedragen x 1.000) Per 1 januari 2011 Per 31 december 2011 Lening Fiets Privé Lening Stichting Breedband Subtotaal Deposito Landsbanki Voorziening Landsbanki Subtotaal Totaal Naast bovenstaande uitzettingen met een langlopend karakter hield de GRD per eind 2011 een bedrag van 2,5 miljoen aan op een zakelijke spaarrekening, dit omdat de rentevergoeding daarover hoger was dan de rentekosten over de kasgeldleningen. Ten aanzien van de vordering op het IJslandse Landsbanki kan nog worden gemeld dat de GRD in 2011, evenals in de daarvoor voorafgaande jaren, heeft geparticipeerd in een vanuit de Provincie Noord-Holland georganiseerd samenwerkingsverband van gedupeerde mede-overheden. De ontwikkelingen rond deze vordering zijn zeer gunstig: nadat de uitkeringspreferente status tot in het hoogste IJslandse rechtscollege werd bevestigd stonden eind 2011 de eerste betalingen op stapel (een eerste betaling van ruim 2,2 miljoen is inmiddels per begin 2012 ontvangen). Op grond van de laatste inschattingen is de voorziening voor oninbaarheid teruggebracht van 1,75 miljoen naar iets meer dan 0,7 miljoen, zijnde 10% van de vordering. Bovendien is de vordering zelf in 2011 met opgewaardeerd vanwege een door de IJslandse curator toegewezen renteclaim. De GRD loopt geen kredietrisico s uit verstrekte borgstellingen. Informatievoorziening Op grond van de bepalingen in het Financieringsstatuut beschikt de GRD over een Treasury Comité waaraan ook de portefeuillehouder Financiën deelneemt. In dit overleg kunnen alle aspecten die samenhangen met de uitvoering van de financieringsfunctie aan de orde komen. Met deze overlegstructuur is in 2011 een aanvang gemaakt en is het Treasury Comité tweemaal bijeengeweest. 79

89 Eén van de belangrijkste en vaste gespreksonderwerpen in dit overleg betreft de liquiditeitenplanning. Met een dergelijke planning wordt het meerjarige verloop van het banksaldo van de GRD voorspeld aan de hand van inzichten rondom de drie te onderscheiden kasstromen, te weten exploitatie-, financiële- en investeringskasstromen. Het doel van een liquiditeitenplanning is om zicht te krijgen op de financieringsbehoefte. In 2011 is deze planning door het SCD, in nauw overleg met de GRD, nader geactualiseerd waarbij speciale aandacht is uitgegaan naar de kasstromen die voortvloeien uit bevoorschottingen vanuit gemeenten en investeringen in ICT en huisvesting. De planning heeft momenteel een horizon tot eind Relatiebeheer De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is huisbankier van de GRD. Eind 2011 vonden vanuit de Drechtsteden onderhandelingen met de BNG plaats over nieuwe betalingsverkeercondities, welke naar verwachting per begin 2012 van kracht zullen worden. 3.5 Verbonden Partijen In 2004 is het Programma ICT in Dordrecht gestart. Eén van de grootste successen van dit programma is de oprichting van Stichting Breedband Drechtsteden. De doelstelling van deze stichting luidt: het in eigendom verwerven en doen beheren van een glasvezelinfrastructuur in de regio Dordrecht. Door deze eigen infrastructuur werd beoogd een basis voor samenwerking, synergie, innovatie en kostenefficiency te leggen. In 2006 is Bureau Drechtsteden (destijds nog de subregio Drechtsteden binnen Zuid-Holland Zuid) als deelnemer aan de stichting toegetreden, met een lening van De aflossing van de lening blijft in de nieuwe structuur ongewijzigd. In de afgelopen jaren is het aantal deelnemers en klanten van de SBD zodanig gegroeid dat er in begin 2011 een voorstel is gedaan om de SBD om te vormen naar een nieuwe structuur die professioneler en slagvaardiger is. Dit heeft ertoe geleidt dat de stichting is omgevormd tot een stichting administratiekantoor (STAK) die de certificaten van aandelen beheert, met daaronder uitvoering BV s en een netwerk BV waar het glasvezelnetwerk in eigendom is. Vanuit de GRD is er geen rechtstreekse deelneming in de BV s. Het percentage van certificaten van aandelen dat op naam van de GRD staat bedraagt ruim 6%. 3.6 Rechtmatigheid In de vergadering van de Drechtraad van maart 2011 is het controleprotocol voor 2011 en 2012 vastgesteld. Op basis van het controleprotocol zijn interne controles uitgevoerd die de accountant uit hoofde van zijn wettelijke taak heeft beoordeeld. Begrotingsrechtmatigheid Het normenkader bij het begrotingscriterium is als volgt: Bij de staat van baten en lasten is er mogelijk sprake van begrotingsonrechtmatigheid wanneer het totaal van baten of lasten per programma met minimaal is overschreden of onderschreden. Bij investeringen is er mogelijk sprake van begrotingsonrechtmatigheid als het toegestane investeringsvolume per programma met minimaal of 10% is overschreden. Bij de overschrijdingen dient aangegeven te worden welke van de volgende 12 soorten van begrotingsonrechtmatigheid aan de orde is: 1. Onjuist programma, product, budget 2. Onjuist begrotingsjaar 3. Extra kosten gedekt door baten c.q. minder baten gecompenseerd door minder kosten. 4. Extra kosten of minder baten, tijdig gesignaleerd 5. Extra kosten of minder baten, achteraf onrechtmatig (zoals mutaties algemene uitkering) 6. Extra uitgaven door hogere doorbelasting vanuit de kostenplaatsen 7. Fout in de begroting 8. Extra kosten of minder baten, niet tijdig gesignaleerd. 9. Extra kosten of minder baten, opzettelijk stil gehouden. 10. Extra investeringen, kosten komen later (afschrijvings- en financieringslast) 11. Extra kosten door niet passende activiteiten. 12. Minder kosten, maar te lage passende activiteiten. 80

90 De oorzaken onder 1 tot en met 7 genoemd zijn niet van invloed op de strekking van de controleverklaring. De oorzaken die onder de punten 8 tot en met 12 worden genoemd zijn dat in principe wel en kunnen bij het vaststellen van de jaarrekening alsnog worden goedgekeurd. Hieronder volgt een analyse per programma: (Bedragen x 1.000) Programma Resultaat Onrechtmatig Soort onrechtmatigheid en toelichting Bureau Drechtsteden Positieve resultaat is het gevolg van onder andere lagere personele lasten en lagere besteding van het werkprogramma. Aangezien het hier een positief resultaat betreft heeft dit geen invloed op de strekking van de controleverklaring. Oordeel Rechtmatig Sociale Dienst Drechtsteden Inkomensondersteuning. Bij de 2 e bestuursrapportage 2011 was een tekort geprognosticeerd tussen de 4 en 5 miljoen. Er is voor gekozen om deze overschrijding met de gemeenten af te rekenen ten tijde van de jaarrekening WMO Huishoudelijke hulp. Bij de 2 e bestuursrapportage 2011 is een tekort gemeld op de huishoudelijke hulp gemeld. Rechtmatig Rechtmatig 19 0 Overschrijding is kleiner dan Rechtmatig Betreft treffen van voorziening voor frictiekosten. In de begroting 2012 is hiervoor dekking gereserveerd. Rechtmatig Betreft hier een onderschrijding op apparaatskosten. Bij de 2 e bestuursrapportage 2011 is reeds een voordelig resultaat van geprognosticeerd op het product apparaat. Rechtmatig Ingenieursbureau Drechtsteden Bij de 2 e bestuursrapportage 2011 is reeds de melding gemaakt dat het verwachte tekort zou bedragen. Rechtmatig Service Centrum Drechtsteden 2 0 Onderschrijdig is kleiner dan Rechtmatig Gemeentebelastingen Drechtsteden Algemene dekkingmiddelen Hierbij gaat het voornamelijk om een overschrijding op de baten. Dit voordeel is ontstaan door hogere inkomsten op aanmaningskosten en kosten dwangbevelen In 2011 heeft er een vrijval van de voorziening Landsbanki plaatsgevonden. Dit heeft tot een vrijval van geleid. Daarnaast is rente tot faillissementsdatum toegekend aan de claim ( ) Rechtmatig Rechtmatig 52 0 Onderschrijding is kleiner dan Rechtmatig Totaal Rechtmatig 81

91 4. Jaarrekening 82

92 4.1 Resultaatbestemming In onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van de resultaatsbestemming voorstellen per begrotingsprogramma. (Bedragen x 1.000) Programma Bedrag Bestemming Bureau Drechtsteden 113 Toevoegen aan de exploitatiereserve Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Inkomensondersteuning extra bijdrage van gemeenten Saldo WMO huishoudelijke hulp onttrekken aan de WMO reserve 19 Toevoegen aan reserve minimabeleid 100 Deel saldo apparaatskosten toevoegen aan de innovatiereserve 613 Saldo apparaatskosten uitbetalen aan de gemeenten Voorziening frictiekosten onttrekken aan de algemene reserve -129 Onttrekken aan de exploitatiereserve IBD -64 Extra bijdrage van de gemeente Dordrecht Service Centrum Drechtsteden 2 Toevoegen aan de exploitatiereserve Gemeentebelastingen Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Totaal bestemmingsvoorstellen Toevoegen aan de exploitatiereserve 146 Uitbetalen aan de gemeenten e orde effect OCD uitbetalen aan gemeenten -101 Onttrekken aan de algemene reserve GRD Toevoegen aan reserve Noordoevers De afrekening van het rekeningresultaat per gemeente is weergegeven in onderstaande tabel. (Bedragen x 1.000) Resultaat Bestemming Verrekenen met Mutaties reserve Alblasserdam Dordrecht Hendrik-Ido- Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal gemeenten Bureau Drechtsteden Sociale Dienst Inkomensondersteuning Minimabeleid WMO Apparaat Apparaat frictiekosten Ingenieursbureau Drechtsteden* Service Centrum Drechtsteden 2 2 Gemeentebelastingen Drechtsteden Algemene Dekkingsmiddelen Totaal * Dordrecht heeft in 2011 niet aan de omzet verplichting voldaan. Als gevolg hiervan wordt het tekort door Dordrecht aangevuld. 83

93 4.2 Programmarekening (Bedragen x 1.000) Primaire begroting 2011 Actuele begroting 2011 Realisatie 2011 Verschil Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Resultaat voor bestemming Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Totaal mutaties reserves Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Resultaat na bestemming NB: Voor de toelichting en resultaatanalyse verwijzen wij naar de programma s onder het kopje wat heeft het gekost en resultaatanalyse

94 Overzicht van incidentele baten en lasten De provincie Zuid-Holland toetst de gemeenten op duurzaam financieel evenwicht. Een belangrijk criterium wat hierbij geldt is dat er sprake is van materieel evenwicht, wat inhoudt dat de structurele lasten ten minste worden gedekt door structurele baten. Hierbij mogen dus incidentele lasten wel door structurele baten worden gedekt. Tot de incidentele baten en lasten worden de baten en lasten gerekend die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. In onderstaand overzicht zijn de incidentele baten en lasten voor de GRD weergegeven. (Bedragen x 1.000) Dochter Omschrijving Incidentele lasten Incidentele baten Werkelijk Geraamd Werkelijk Geraamd Analyse Verwijzing SDD Treffen voorziening ID-banen A SDD Treffen voorziening frictiekosten B SDD Vrijval voorziening FUWA C SCD Brandschade D GBD Hogere inkomsten aanmaningskosten en dwangbevelen E Alg. dekk. Toegewezen claim rente F Alg. dekk. Vrijval voorziening Landsbanki G Totaal Toelichting: A. Het besluit tot stopzetten van de subsidie op de ID banen kan pijnlijke gevolgen hebben voor zowel de werknemer als de werkgever. Het Drechtstedenbestuur heeft daarom besloten ID werkgevers te ondersteunen bij het voorkomen of oplossen van dit probleem door het aanvragen van een vergoeding voor outplacementkosten mogelijk te maken als er sprake is van noodzakelijk ontslag. Hiervoor is in 2011 een voorziening getroffen van (159 ID werknemers x 5.000). B. De accountant heeft aangegeven dat er ten laste van 2011 een voorziening voor frictiekosten ter hoogte van 1 miljoen voor de SDD gevormd dient te worden om zo aan de BBV voorschriften te kunnen voldoen. In overleg met de accountant is ervoor gekozen administratief deze voorziening ten laste te brengen van de exploitatie van het SDD. Als gevolg van het moeten treffen van deze voorziening zal er worden voorgesteld om deze te vormen door middel van een onttrekking aan de algemene reserve. De algemene reserve zal hierdoor een negatief resultaat laten zien. Dit is echter van tijdelijke aard, aangezien er binnen de begroting van 2012 een budget voor frictiekosten beschikbaar is gesteld. Hierdoor betreft het slechts een administratieve verwerking en leidt daardoor tot geen gevolg voor de bijdrage van de gemeenten. C. De definitieve waardering van alle functies heeft bij de SDD in 2011 plaatsgevonden. Een aantal zaken dienen nog in 2012 te worden afgewikkeld. Hiervoor wordt aangehouden. Het restant van de voorziening is in 2011 vrijgevallen. D. Als gevolg van brandstichting heeft het SCD aan kosten gemaakt om de schade te kunnen herstellen ( desinvestering in verwoeste activa en overige herstelkosten). Na aanleiding van deze schade is er ter dekking ontvangen van de verzekering. E. Doordat er meer aanmaningen en dwangbevelen dan begroot zijn verzonden zijn er hogere inkomsten voor de GBD ontstaan. F. De Hoge Raad van IJsland heeft de misgelopen rente tot de faillissementsdatum van Landsbank (22 april 2009) toegewezen als preferente claim. Dit komt voor de GRD neer op G. De waardering van de vordering op Landsbanki was gesteld op 75%. Door de gunstige uitspraak van de Hoge Raad is de waardering herzien wat heeft geleidt tot een voorziening ter hoogte van 10% van de claim. Dit heeft geleidt tot een vrijval van de voorziening van ruim 1 miljoen.

95 4.3 Balans (Bedragen x 1.000) Balans per 31 december 2011 ACTIVA VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa 0 56 Kosten onderzoek en ontwikkeling 0 56 Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut overige investeringen met een economisch nut Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan: overige verbonden partijen 239 Overige langlopende leningen 266 Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd 1 jaar TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Onderhanden werk IBD Uitzettingen met een rentetypische looptijd < 1 jaar Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen Liquide middelen Bank Overlopende activa TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA

96 (Bedragen x 1.000) Balans per 31 december 2011 PASSIVA VASTE PASSIVA Eigen vermogen Reserves: Algemene reserve Overige bestemmingsreserves Rekeningresultaat boekjaar na bestemming Voorzieningen Nog te besteden doeluitkeringen 2 2 Overige voorzieningen Vaste schulden met een rentetypische looptijd 1 jaar Onderhandse leningen van: Binnenlandse banken en overige financiële instellingen TOTAAL VASTE PASSIVA VLOTTENDE PASSIVA Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd < 1 jaar Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Overlopende passiva Nog te betalen bedragen Van Europese of Nederlandse overheidslichamen ontvangen specifiek te besteden uitkeringen Overige overlopende passiva TOTAAL VLOTTENDE PASSIVA TOTAAL PASSIVA

97 4.4 Toelichtingen Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen Bij het opstellen van de jaarrekening zijn de voorschriften die het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten in acht genomen. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechtst genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden. Vaste activa Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief. Afsluitkosten van opgenomen geldleningen worden afgeschreven in de looptijd van de betrokken geldlening Materiële vaste activa De GR Drechtsteden beschikt uitsluitend over materiële vaste activa met een economisch nut. Deze materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijging- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. Slijtende investeringen worden vanaf het eerstvolgende kwartaal van ingebruikneming annuïtair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur, waarbij rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. Boekwinsten of verliezen worden verwerkt als incidentele bate of last in de programmarekening. In 2011 heeft geen bijzondere waardevermindering niet plaatsgevonden. Investeringen lager dan worden in het jaar van aanschaf ten laste van de exploitatie gebracht. In 2011 heeft een brand gewoed bij het Servicecentrum Drechtsteden, waarbij de verwoeste materiële vast activa (meubilair, technische infrastructuur, computer) zijn afgevoerd. Deze buitengebruikstelling van de activa is als desinvestering verwerkt in de activa administratie van de GRD en de waarde van de desinvestering is als extra afschrijving ten laste gebracht van de exploitatierekening van het SCD. 88

98 De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Materiële vaste activa Gronden en terreinen Afschrijvingstermijn n.v.t. Huisvesting 15 Gebouweninrichting, meubilair 15 Technische infrastructuur 10 Personen- en bedrijfsauto's 5 Hardware en software 3-5 De GR Drechtsteden hanteert voor een aantal de investeringen van het programma IP&A de componentenbenadering, aangezien deze investeringen uit onderdelen bestaan, die een verschillende economische levensduur hebben. De investering wordt opgeknipt in componenten met verschillende afschrijvingstermijnen. Financiële vaste activa Participaties in het aandelenkapitaal van NV s en BV s ( kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingprijs, zal afwaardering plaatsvinden. Financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor de vordering op Landsbanki is een voorziening getroffen, waarvan de hoogte van de voorziening jaarlijks wordt herzien in overleg met de betrokken accountant. Voor het jaar 2011 is deze op 10% gewaardeerd. Vlottende activa Voorraden De grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen historische inkoopprijzen. De als onderhanden werken opgenomen producten zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals het aantal bestede uren tegen integrale kostprijs). Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor drie dochters van de GRD is er een voorziening voor dubieuze debiteuren opgenomen (de Sociale Dienst Drechtsteden, Ingenieursbureau Drechtsteden en Gemeentebelastingen Drechtsteden). Voor het bepalen van de hoogte van de voorziening wordt een percentage genomen van het debiteurensaldo waarbij het gehanteerde percentage per dochter verschillend is. Bij het de GBD wordt hierbij het totale risico op oninbaarheid (5%) en additionele risico vanwege het tijdsverloop en kruisbetalingen (17,5%) gehanteerd. De voorziening bij het IBD is bepaald op basis van de geschatte inningmogelijkheden. De hoogte van de voorziening voor de SDD wordt gebaseerd op de vorderingen die te verhalen of terug te vorderen zijn. De voorziening bestaat uit 50% van deze vorderingen per einde jaar en het percentage niet betalende en met toestemming niet betalende debiteuren. Vaste en vlottende passiva Reserves, voorzieningen en lang- en kortlopende verplichtingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Baten en lasten In de rekening worden zowel de baten als de lasten op dezelfde wijze gerangschikt als in de begroting. De baten en de lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. 89

99 Toelichting op de balans Vaste activa Immateriële vaste activa De specificatie en het verloop van de immateriële vaste activa kan als volgt worden weergegeven. (Bedragen x 1.000) Boekwaarde 01/01/11 Bijdragen derden Boekwaarde 31/12/11 Kosten onderzoek en ontwikkeling Totaal Materiële vaste activa In onderstaande tabel is het verloop van de waarde van de materiële vaste activa met economisch nut weergegeven. Vervoersmiddelen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Totaal Belangrijkste investeringen: In mei is er brandstichting geweest aan en in het dienstengebouw waar het Servicecentrum Drechtsteden is gehuisvest. Naast het gebouw is ook de technische infrastructuur door de brand beschadigd. Om deze schade te kunnen herstellen, zijn er investeringen gedaan aan het dienstengebouw voor ongeveer en is er voor is geïnvesteerd in technische installaties en hardware (categorie installaties). De overige investeringen bestaan voor een groot gedeelte uit investeringen die zijn gemaakt vanuit programma IP&A. Zoals reeds beschreven bij de waarderingsgrondslagen, wordt voor de afschrijving van een aantal investeringen van IP&A de componentenbenadering gehanteerd. Het gebruik van de componentenbenadering heeft in 2011 niet geleid tot mutaties in de afschrijvingen over voorgaande jaren, aangezien de investeringen in het jaar 2010 zijn afgerond. Een specificatie van de investeringen 2011 die zijn gemaakt ten opzichte van de kredieten is terug te vinden in bijlage 2. Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa wordt in onderstaand overzicht weergegeven. (Bedragen x 1.000) Financiële vaste activa Boekwaarde 01/01/11 Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Afwaardering (Bedragen x 1.000) Boekwaarde 01/01/11 Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Bijdragen derden Afwaardering Boekwaarde 31/12/11 Bedrijfsgebouwen Desinvesteringen Investeringen Afschrijvingen Herwaardering Boekwaarde 31/12/11 Overige langlopende leningen Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen Overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar Afwaardering overige uitzettingen met looptijd > 1 jaar Totaal

100 In 2011 is de organisatie structuur van Stichting Breedband Drechtsteden aangepast. In de nieuwe situatie is de GRD nu aandeelhouder geworden via deze stichting waardoor de lening nu valt onder de categorie kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen. De aflossing van de lening die in 2006 is verstrekt aan Stichting Breedband Drechsteden blijft in de nieuwe situatie ongewijzigd. De herwaardering van de overige uitzetting met een looptijd langer dan 1 jaar bestaat uit het neerwaarts bijstellen van de afwaardering van de Landsbanki-vordering van 25% naar 10%. Dit is nader toegelicht op pagina 58. Vlottende activa Voorraden (Bedragen x 1.000) Voorraden Saldo 31/12/11 Saldo 31/12/10 Grond- en hulpstoffen 0 0 Onderhanden werk Gereed product/handelsgoederen 0 0 Totaal Het onderhanden werk betreft opdrachten die het Ingenieursbureau Drechtsteden open heeft staan bij diverse partijen. In de tabel hieronder is hiervan een uitsplitsing gemaakt (Bedragen x 1.000) OHW per OHW per Partij 31/12/11 31/12/10 Dordrecht Zwijndrecht 23-6 Drechtsteden 9 19 Marktpartijen GRD 0 4 Totaal Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar (Bedragen x 1.000) Saldo 31/12/11 Saldo 31/12/10 Vorderingen op openbaren lichamen Verstrekte kasgeldleningen 0 0 Rekening-courant verhoudingen niet-financiële instellingen 0 0 Overige vorderingen Overige uitzettingen < 1 jaar 0 0 Totaal In de overige vorderingen is de voorziening dubieuze debiteuren opgenomen. Bij de jaarrekening 2010 is er voor een drietal GRD-dochters een voorziening dubieuze debiteuren gevormd. Bij de Sociale Dienst Drechtsteden is deze voorziening gevormd voor de uitkeringsdebiteuren. Bij de Gemeentebelastingen Drechtsteden is er in 2010 een voorziening gevormd vanwege de vertraagde inning op de invorderingskosten en daarbij het risico op het niet terug kunnen vorderen van deze in rekening gebrachte kosten. Tot slot is er in 2010 een voorziening dubieuze debiteuren gevormd bij het Ingenieursbureau Drechtsteden. In 2011 is de waardering van deze voorzieningen beoordeeld en waar noodzakelijk aangepast. In de tabel hieronder is een overzicht opgenomen met betrekking tot de hoogte van de voorziening per dochter. (Bedragen x 1.000) Saldo 31/12/11 Saldo 31/12/10 Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden 6 6 Gemeentebelastingen Drechtsteden Totaal

101 Liquide middelen (Bedragen x 1.000) Saldo 31/12/11 Saldo 31/12/10 Kassaldi 0 0 Banksaldi Girosaldi 0 0 Totaal Overlopende activa (Bedragen x 1.000) Saldo 31/12/11 Saldo 31/12/10 Nog te ontvangen bedragen Europese en Nederlandse overheid Vooruitbetaalde bedragen Overige nog te ontvangen bedragen Totaal De overige nog te ontvangen bedragen bestaat onder andere uit nog te ontvangen aanvullende incidentele uitkering 2010 ( 2,5 miljoen), nog te ontvangen bijdragen Centraal Administratie Kantoor ( 0,6 miljoen), nog te ontvangen verzekeringspremie ( 0,5 miljoen), nog te ontvangen aanmaningsen dwangbevelvergoeding ( 0,4 miljoen). Hieronder is een specificatie opgenomen van de nog te ontvangen bedragen Europese en Nederlandse overheid. (Bedragen x 1.000) Ontvangen Stand 01/01/11 Toevoeging Stand 31/12/11 bedragen Nog te ontvangen Walstroom Nog te ontvangen HOV-D Totaal Vaste passiva Reserves Het eigen vermogen op de balans van de GRD bestaat uit de volgende onderdelen: (Bedragen x 1.000) Stand 31/12/11 Stand 31/12/10 Algemene reserve Resultaat na bestemming volgens rekening Bestemmingsreserves Totaal In de tabel hieronder is het verloop van de reserves weergegeven. Onder bestemming 2010 staan de toevoegingen of onttrekkingen vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar. (Bedragen x 1.000) Stand Bestemming Stand Toevoeging Onttrekking Rente 01/01/ /12/2011 Algemene reserve GRD Totaal algemene reserve Exploitatie reserve SDD Bestemmingsreserve Wet Inburgering Innovatiereserve SDD

102 Bestemmingsreserve WMO Bestemmingsreserve BWS subsidiebel Exploitatiereserve BDS Investeringsfonds Manden Maken Bestemmingsreserve RPV Bestemmingsreserve BLS Exploitatiereserve VCC Exploitatie reserve IBD Exploitatiereserve SCD Bestemmingsreserve GBD Bestemmingsreserve OCD Totaal bestemmingsreserves Toelichting reserves: Algemene reserve Over het boekjaar 2010 was er een positief resultaat van op de algemene dekkingsmiddelen. Bij het bestemmen van het resultaat is voorgesteld om dit toe te voegen aan de algemene reserve van de GRD. Exploitatie reserves dochters Om incidentele financiële tegenvallers op te kunnen vangen beschikt elke GRD-dochter voer een exploitatiereserve, conform nota reserves en weerstandsvermogen. Dotaties aan deze reserve vindt plaats middels het exploitatiesaldo van de desbetreffende GRD-dochter. Bestemmingsreserve Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) De reserve omvat door het Rijk aan de regio gedecentraliseerde middelen, die in overeenstemming met de regels van het Rijk vrij besteedbaar zijn. De reserve wordt gevoed door de middelen die vrijkomen doordat er geen bestedingsplicht meer op rust. In de begroting is hiervoor vooralsnog geen bedrag opgenomen. Bij de besluitvorming over de diverse scenario s voor de inzet van de BWSreserve is besloten jaarlijks een onttrekking te doen ten gunste van de uitvoering van de deelprogramma s van bureau Drechtsteden. Bestemmingsreserve Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS) In december 2007 is de overeenkomst afgesloten over de herverdeling van de BLS-subsidies. In 2008 is het BLS-fonds, in de vorm van een bestemmingsreserve gevormd. De provinciale subsidies die de gemeenten ontvangen worden daarbij aan de GRD overgedragen en aan het BLS-fonds toegevoegd. Op basis van de feitelijke woningproducties ontvangen de gemeenten een uitkering van het fonds. In 2010 heeft er een totale afrekening plaatsgevonden van deze subsidie en de bedragen die nog voor 2011 gereserveerd stonden zijn in 2011 afgerekend. Hierdoor is deze reserve overbodig geworden. Het resterende saldo, bestaande uit renteopbrengsten, zal worden overgeheveld naar de bestemmingsreserve Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS). Reserve Regionaal Platform Verkeersveiligheid (RPV) Deze reserve was ingesteld voor de financiering van niet-gedekte activiteiten van het platform. Bij de evaluatie van het meerjarenprogramma eind 2010 is gebleken dat er over de periode een tekort is ontstaan over de uitvoer van de activiteiten. Eén van de oorzaken is dat er in de jaren 2009 en 2010 de begrote bijdrage vanuit het bestemmingsreserve RPV niet is onttrokken. Bij de 2 e burap van 2011 is besloten het saldo van de reserve te onttrekken. Investeringsfonds Manden Maken Niet bestede middelen, maar ook rentebaten, dienen volgens de verordening voor Manden Maken te worden gereserveerd. Voor Manden Maken wordt een aparte projectadministratie bijgehouden en een renteberekening opgesteld. In 2011 heeft er een onttrekking ter hoogte van plaatsgevonden ten behoeve van de financiering van een aantal projecten. Bestemmingsreserve Wet Inburgering Sinds 1 januari 2007 is de Wet Inburgering (WI) van kracht. Voor het uitvoeren van de WI ontvangt de SDD financiële middelen van het Rijk. Aangezien het Rijk eerst op basis van prestaties afrekent met gemeenten, ontstaan er voor- en nadelen in de prijzen die uiteindelijk met de SDD worden verrekend. 93

103 Na definitieve afwikkeling met het Rijk, zal naar verwachting, de SDD in 2012 met een afrekenvoorstel komen. Bestemmingsreserve WMO huishoudelijke verzorging De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is sinds 1 januari 2007 van kracht gegaan. Voor de Drechtsteden is voor de huishoudelijke verzorging één verordening vastgesteld en is er sprake van een open einde regeling, waardoor het budgetrisico bij het SDD ligt. De reserve zal de komende jaren benodigd zijn voor de geleidelijke afbouw van de WMO-budgetten en de daartoe te nemen maatregelen. Bestemmingsreserve Minimabeleid De SDD voert regiobreed het geharmoniseerde minimabeleid uit het betreft een open eind regeling, aanvagen kunnen niet worden afgewezen vanwege een budgettair tekort. Voorzieningen In onderstaand overzicht is het verloop van de voorzieningen weergegeven. (Bedragen x 1.000) Stand 01/01/2011 Toevoeging Onttrekking Vrijval Bestemming 2010 Stand 31/12/2011 Voorziening FUWA Voorziening giften cliënten BSHV Voorziening premienadeel oudere werknemers Voorziening outplacement ID banen Voorziening frictiekosten SDD Totaal Toelichting voorzieningen: Voorziening Functiewaardering Sociale Dienst Drechtsteden (FUWA) Bij de oprichting van de SDD zijn er indicatieve waarderingen afgegeven voor de functies. In 2010 zijn de functies opnieuw gewaardeerd en is er gebleken dat er functies te laag zijn gewaardeerd. Aangezien er in 2010 een schatting kon worden gemaakt van deze kosten is er een voorziening gevormd. De definitieve waardering van de functies heeft in 2011 plaatsgevonden en de eenmalige extra betaling over de jaren is voldaan. Aan de voorziening FUWA is een bedrag van onttrokken. Een aantal zaken zal in 2012 worden afgewikkeld waardoor er nog aangehouden. Het resterende bedrag, ter hoogte van , is vrijgevallen. Voorziening giften cliënten BSHV Het betreft bij deze voorziening giften van derden die specifiek besteed moeten worden. Indien de giften besteed zijn eindigt de financiële hulp. Voorziening premienadeel oudere werknemers In 2011 heeft de personeelsadministratie van het SCD, in samenwerking met de belastingdienst, de personeelsadministratie doorgelicht. Hieruit kwam naar voren dat er in de jaren ten onrechte gebruik is gemaakt van de premievrijstelling oudere werknemers voor de WAO. Aangezien de kosten te schatten zijn, is hiervoor een voorziening gevormd. De vorming hiervan is ten laste van de exploitatie van de GRD dochters gekomen. Voorziening Outplacement ID banen Het besluit tot stopzetten van de ID subsidies kan pijnlijke gevolgen voor de werknemers hebben als de werkgever geen andere financiering voor de baan/banen heeft. Het Drechtstedenbestuur heeft daarom besloten ID werkgevers te ondersteunen bij het voorkomen of oplossen van dit probleem door het aanvragen van een vergoeding voor outplacementkosten mogelijk te maken als sprake is van noodzakelijk ontslag. Voor het maximum van het mogelijke nog te claimen bedrag aan faciliteit is er een voorziening gevormd van (159 ID werknemers x 5.000). Het eventueel in 2012 niet geclaimd deel zal in 2012 weer terugvloeien naar het participatiebudget. 94

104 Voorziening frictiekosten SDD Tot in 2014 zal er naar verwachting sprake zijn van het nog niet kunnen effectueren van de besparingen voor dat deel waarvoor boventallige medewerkers nog niet zijn door- of uitgestroomd. Daarnaast zijn er, mede op basis van het sociaal plan, kosten te verwachten voor het faciliteren van boventallige medewerkers naar andere banen binnen de regio of daarbuiten of daar waar onverhoopt nodig uiteindelijk (effectuering van) ontslag. Ten behoeve van deze kosten is er in 2011 een voorziening voor deze frictiekosten gevormd. Vaste schulden met een looptijd langer dan 1 jaar (Bedragen x 1.000) Stand 31/12/11 Stand 31/12/10 Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Totaal Halverwege 2011 is er een langlopende lening aangetrokken vanwege het feit dat de kasgeldlimiet voor drie kwartalen oprij was overschreden. De aflossing hiervan vindt jaarlijks in juni plaats. De totale rentelast voor het jaar 2011 met betrekking tot deze langlopende lening bedraagt Deze rente is transitorisch opgenomen. In onderstaande tabel is het verloop van de vaste schulden over het jaar 2010 weergegeven. (Bedragen x 1.000) Saldo 1/1/11 Vermeerdering Aflossing Saldo 31/12/11 Onderhandse leningen Totaal Vlottende passiva Vaste schulden met een looptijd korter dan 1 jaar (Bedragen x 1.000) Stand 31/12/11 Stand 31/12/10 Kasgeldleningen Bank- en girosaldi Overige schulden Totaal Overlopende passiva (Bedragen x 1.000) Stand 31/12/11 Stand 31/12/10 Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen Europese en Nederlandse overheid Overige vooruitontvangen bedragen Totaal Hieronder volgt een specificatie van de vooruitontvangen bedragen Europese en Nederlandse overheid. (Bedragen x 1.000) Stand 01/01/11 Toevoegingen Vrijgevallen Stand 31/12/11 Klein Koninkrijk WWB-werkdeel Drechtsteden RAS subsidie Verkeer Sociaal beleid Luchtkwaliteit NME Recreatie Routes

105 Deelprogramma 2 IPA Mobiliteitsmanagement Deltapoort Hollandse Glorie Energieprogramma SLOK Duurzaam ondernemen Projectsubsidie PZH Subsidie Divosa RPV MJP ISV ISV HOV-D Totaal Niet uit de balans blijkende verplichtingen Voor de GRD is er voor het boekjaar 2011 geen sprake van borg- en/of garantstelling. De GRD is gebonden aan een aantal niet uit de balans blijkende financiële verplichtingen. Hiervan zijn de belangrijkste: Aanbestedingsverplichtingen in het kader van de wet WMO Huurovereenkomst met de gemeente Dordrecht voor het dienstengebouwen Noordendijk en Hellingen Leaseovereenkomst met Cisco en Océ voor ICT-apparatuur Leaseovereenkomst met Business Car Autolease voor vervoersmiddelen SCD In de jaarrekening zijn alleen de feitelijke jaarlasten opgenomen. Het opgebouwde vakantiegeld en de nog openstaande verlofdagen zijn niet als verplichting op de balans opgenomen. Voorziening renterisico BWS In het verleden is bij de regio Zuid-Holland Zuid, de rechtsvoorganger van Bureau Drechtsteden, een bedrag van aan de daar aanwezige renterisicoreserve onttrokken. Het destijds onttrokken bedrag zal in de komende jaren bij de regio Zuid-Holland Zuid stapsgewijze weer aan de reserve worden toegevoegd. In het kader van de ontvlechting is een deel van de renterisicoreserve naar de GR Drechtsteden overgegaan, en staat daar als voorziening renterisico BWS op de balans. In 2015 draagt regio ZHZ het bedrag van weer over aan GR Drechtsteden. ID-banen Als gevolg van afschaffing van de subsidie op ID-banen zijn er door diverse schoolbesturen gezamenlijk beroep aangetekend. Wanneer deze schoolbesturen in het gelijk worden gesteld, zal dit tot negatieve financiële consequenties voor de SDD leiden. Claims WMO De Sociale Dienst heeft van een zorgaanbieder voor de hulp bij de huishouding een claim gekregen over voorgaande jaren. Een deel van de claim is inmiddels afgehandeld. De SDD is van mening dat het restant van de claim onterecht is, zodat daarvoor geen voorziening is opgenomen. Zie verder de toelichting op pagina

106 BTW onderzoek De Belastingdienst heeft een boekenonderzoek uitgevoerd over de BTW. Op basis daarvan is voor drie onderwerpen de BTW-positie nader onderwerp van beschouwing: bij de Sociale Dienst reintegratie-activiteiten en het collectief vervoer, en bij het Servicentrum de ICT-investeringen: - Bij een deel van de reintegratie activiteiten is de inkoop-btw waarschijnlijk toch BCF-declarabel. Dit leidt mogelijk tot een financieel voordeel. - De Belastingdienst stelt dat bij het collectief vervoer mogelijk verkoop BTW over de bijdrage van de gemeenten verschuldigd is. Dat zou tot een financieel nadeel leiden. GRD is van mening dat BTWheffing niet aan de orde is, en overlegt hierover nader met de Belastingdienst. - Door de wijziging van de BTW-positie van het SCD per 1 januari 2011 ontstaat een financieel nadeel in de doorberekening van ICT-investeringen aan de GR'en (Zuid-Holland Zuid, Veiligheidsregio, Omgevingsdienst). Met ingang van 2011 wordt verkoop-btw berekend over de bijdrage van de GR'en aan het SCD. Een deel van die bijdrage betreft de kapitaallasten over de ICTinvesteringen. De inkoop-btw over die ICT-investeringen van vóór 2011 is in die jaren echter doorgeschoven aan de GR'en. Hierdoor is dus een dubbele BTW-heffing ontstaan. De Belastingdienst compenseert deze dubbele heffing door het uitkeren van een afkoopsom. 97

107 5. Controleverklaring 98

108 99

109 100

110 6. Vaststelling Dagelijks bestuur Als ontwerpjaarrekening vastgesteld door het dagelijks bestuur op 16 mei Het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden De secretaris, De voorzitter, J.H. de Baas drs. A.A.M. Brok Algemeen bestuur Vastgesteld door het algemeen bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden op 3 juli De coördinerend griffier, De voorzitter, A. Overbeek drs. A.A.M. Brok 101

111 Bijlage 1 Stand van zaken fonds Manden Maken Inkomsten Beschikbare middelen en toezeggingen Stand en verloop boekjaar 2011 Beschikbaar na afhechting Cumulatieve inkomsten Nog te realiseren Stand Ontvangen bijdragen Stand Bijdragen Provincie Zuid-Holland (1e fase) Provincie Zuid-Holland (BDU gelden) Provincie Zuid-Holland (2e fase (ROM-D)) Gemeenten Renteopbrengsten Totaal inkomsten Uitgaven Projecten Beschikbaar na afhechting Cumulatieve uitgaven Nog te realiseren Stand Betaalde bijdragen Stand Economie Maasterras/Spoorzone Oosteind Papendrecht Zeehavens Dordrecht Frankepad/Grotenoord HI Ambacht Groote Lindt Zwijndrecht Haven Zuid Alblasserdam Voorpoort Sliedrecht Vrije tijd Haven Zuid Alblasserdam Hollands Glorie Hofkwartier Dordrecht City Lounge Dordrecht Energiehuis Dordrecht Wonen Onderdijkserijweg Zwijndrecht Klein Koninkrijk Binnenmaas Studie grondbedrijven Groen Dordwijkzone Dordrecht Zone 70 HI Ambacht Groene Contramal Bereikbaarheid HOV-D Aansluiting A15 Alblasserdam Aansluiting A16 Volgerlanden Euryza Zwijndrecht Parkeervoorziening Papendrecht Fileproblematiek A16-N3-A Station Baanhoek West Sliedrecht Kennisinfrastructuur Transfercentrum HBO Onderwijsleerbedrijven LOC de Grienden Sliedrecht LOC Zwijndrechtse Waard LOC Papendrecht/Alblasserdam ICT-platform Herschikking binnen Kennisinfrastructuur Sociaal Route Bijzondere doelgroepen Overige: 1% regeling investeringsfonds Programmateam Wonen Breedband-initiatief Gezondheidscentrum Sliedrecht Europese subsidies Resultaatverplichting vrijvallende middelen Bijzondere ontwikkelingen Totaal uitgaven Saldo inkomsten en uitgaven

112 Bijlage 2 Overzicht investeringen 2011 Kredietomschrijving Totaal Krediet 2011 Vermeerderingen 2011 Verminderingen 2011 Totaal 2011 Restant krediet 2011 Overhevelen naar 2012 Programma IP&A IP&A DP 1B IP&A DP IP&A DP 2 bijdrage uit fonds Totaal Sociale Dienst Drechtsteden Aanpassing uitkeringssysteem SDD Service Centrum Drechtsteden Krediet VIP-programma Krediet investeringen ATB Krediet Multi-functionals Brandschade Totaal Totaal

113 Bijlage 3 SISA Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag M&I E11B Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Provinciale beschikking en/of verordening Gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (Wgr) (SiSa tussen medeoverheden) Ontvanger Besteding 2011 tlv eigen middelen Aard controle R Besteding 2011 tlv bijdragen door derden = contractpartners (niet rijk, provincie of gemeente) Aard controle R I N D I C A T O R E N Besteding 2011 uit rentebaten gemeente op door provincie verstrekte bijdrage NSL Aard controle R Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Besteding 2011 t.l.v. provincie Aard controle R Eindverantwoording ja/nee Aard controle n.v.t. Teruggestort/verrekend in 2011 in verband met niet uitgevoerde maatregelen Aard controle R Eindverantwoording ja/nee Aard controle n.v.t. Nee Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2011 plaatsvindt Zie Nota baten-lastenstelsel Aard controle R M&I E27B Brede doeluitkering verkeer en vervoer Provinciale beschikking en/of verordening Gemeenten (SiSa tussen medeoverheden) Aard controle n.v.t. PZH Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Aard controle n.v.t. PZH PZH PZH PZH Besteding 2011 ten laste van provinciale middelen Aard controle R Nee Overige bestedingen 2011 Aard controle R Toelichting afwijking Aard controle n.v.t. Eindverantwoording Ja/Nee Aard controle n.v.t. Ja Nee Nee Nee Uitgaven van vóór 2010, waarvan besteding in 2011 plaatsvindt Zie Nota baten-lastenstelsel Aard controle R 104

114 Departeme nt Nummer SZW G1B Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Wet sociale werkvoorziening (Wsw) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Het totaal aantal geïndiceerde inwoners per gemeente dat een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst staat en beschikbaar is om een dienstbetrekking als bedoeld in artikel 2, eerste lid, of artikel 7 van de wet te aanvaarden op 31 december 2011 I N D I C A T O R E N Het totaal aantal inwoners dat is uitgestroomd uit het werknemersbestand in 2011, uitgedrukt in arbeidsjaren Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in 2011, uitgedrukt in arbeidsjaren Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in 2011, uitgedrukt in arbeidsjaren Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R (Alblasserdam) (Dordrecht) 179, (Hendrik Ido Ambacht) 3, (Papendrecht) 14, (Sliedrecht) 23, (Zwijndrecht) 48, SZW G2B I Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 WWB I.1 WWB: algemene bijstand Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Besteding 2011 algemene bijstand Aard controle n.v.t. Baten 2011 algemene bijstand (excl. Rijk) Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) I.2 Wet investeren in jongeren (WIJ) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Besteding 2011 WIJ Aard controle n.v.t. Baten 2011 WIJ (excl. Rijk) Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht)

115 I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Aard controle n.v.t. Besteding 2011 IOAW Aard controle n.v.t. Baten 2011 IOAW (excl. Rijk) Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) I.4 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Aard controle n.v.t. Besteding 2011 IOAZ Aard controle n.v.t. Baten 2011 IOAZ (excl. Rijk) Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) I.5 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen (Bbz 2004) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Aard controle n.v.t. Besteding 2011 Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen Aard controle n.v.t. Baten 2011 Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Besteding 2011 WWIK Aard controle n.v.t. Baten 2011 WWIK (excl. Rijk) Aard controle n.v.t. 106

116 Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) 0 0 SZW G3B Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Aard controle n.v.t. Besteding 2011 levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (excl. Bob) Aard controle R Besteding 2011 kapitaalverstrekking (excl. Bob) Aard controle R Baten 2011 levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (excl. Bob) (excl. Rijk) Aard controle R Baten 2011 kapitaalverstrekking (excl. Bob) (excl. Rijk) Aard controle R Besteding 2011 aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (excl. Bob) Aard controle R (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) SZW Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Besteding 2011 Bob Aard controle R Baten 2011 Bob (excl. Rijk) Aard controle R Besteding 2011 aan uitvoeringskosten Bob als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 Aard controle R Aard controle n.v.t (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) SZW G5B Wet participatiebudget (WPB) Wet participatiebudget (WPB) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Besteding 2011 participatiebudget Aard controle R Waarvan besteding 2011 van educatie bij roc's Aard controle R Baten 2011 (niet-rijk) participatiebudget Aard controle R Waarvan baten 2011 van educatie bij roc s Aard controle R Het aantal in 2011 gerealiseerde duurzame plaatsingen naar werk van inactieven Aard controle R Aard controle n.v.t (Alblasserdam)

117 2 505 (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht) Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Aard controle n.v.t. Besteding 2011 Regelluw Dit onderdeel dient uitsluitend ingevuld te worden voor de gemeenten die in 2010 duurzame plaatsingen van inactieven naar werk hebben gerealiseerd en verantwoord aan het Rijk. Aard controle R Het aantal personen uit de doelgroep ten behoeve van wie het college in 2011 een inburgeringsvoorziening heeft vastgesteld, dan wel met wie het college in dit jaar een inburgeringsvoorziening is overeengekomen Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Aard controle D1 Het aantal personen uit de doelgroep ten behoeve van wie het college in 2011 een duale inburgeringsvoorziening of een taalkennisvoorziening heeftvastgesteld, dan wel met wie het college in dit jaar een duale inburgeringsvoorziening of een taalkennisvoorziening is overeengekomen Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Aard controle D1 Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het elektronisch praktijkexamen, bedoeld in artikel 3.9, eerste lid, onderdeel a, van het Besluit inburgering, heeft behaald Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 de toets gesproken Nederlands, bedoeld in artikel 3,9, eerste lid, onderdeel b, van het Besluit inburgering, heeft behaald Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Aard controle D1 Aard controle D (Alblasserdam) nvt (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) nvt (Papendrecht) (Sliedrecht) nvt (Zwijndrecht) nvt Hieronder per regel één gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie voor die gemeente invullen Aard controle n.v.t. Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het examen in de kennis van de Nederlandse samenleving, bedoeld in artikel 3,9, eerste lid, onderdeel c, van het Besluit inburgering, heeft behaald Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Aard controle D1 Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het praktijkdeel van het inburgeringsexamen, bedoeld in artikel 3,7, eerste lid, van het Besluit inburgering, heeft behaald Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Het aantal personen uit de doelgroep in de gemeente dat in 2011 het staatsexamen NT2 I of II heeft behaald Indicator verantwoorden op basis van gegevens in het Informatie Systeem Inburgering (ISI). Aard controle D1 Aard controle D (Alblasserdam) (Dordrecht) (Hendrik Ido Ambacht) (Papendrecht) (Sliedrecht) (Zwijndrecht)

118 Bijlage 4 Interne verrekeningen De commissie BBV is van mening dat vanaf 2009 verrekeningen tussen onderdelen binnen één organisatie onderling dienen te worden geëlimineerd. De reden daarvoor is dat de commissie vindt dat door zowel de kosten bij de ene dochter als de opbrengsten bij het andere dochter op te nemen in de begroting en realisatiecijfers de financiële stand van zaken onnodig worden opgeblazen. De eliminatie geldt in het geval van de GRD alleen voor het Servicecentrum Drechtsteden en het Onderzoekcentrum. Zij verrekenen namelijk kosten met hun zusters. Door de eliminatie toe te passen ontstaat het volgende programmaoverzicht van deze onderdelen. (Bedragen x 1.000) Actuele begroting Realisatie Verschil Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Resultaat inclusief reserves Interne verrekening OCD Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Totaal interne verrekening OCD Interne verrekening SCD Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Totaal interne verrekening SCD Resultaat geschoond met interne verrekeningen Bureau Drechtsteden Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Totaal

119 Bijlage 5 Lijst met besluiten Tijdens de opiniërende behandeling van de 2 e bestuursrapportage 2011 van de GRD heeft de Drechtraad uitgesproken dat zij bij de P&C documenten een overzicht willen ontvangen met daarin de genomen besluiten. In de onderstaande tabellen zijn de belangrijkste besluiten die gedurende het jaar 2011 zijn genomen opgenomen. Besluiten genomen door Drechtraad Datum Onderwerp De Drechtraad besluit: Wijzigingsbesluit verordening Inburgering Het wijzigingsbesluit Verordening Inburgering vast te stellen Aanvullende kredietaanvraag IP&A Een aanvullend krediet van 2,3 miljoen voor de afronding van IP&A 1, deelprogramma 1B, beschikbaar te stellen; De extra kapitaallasten, van zowel dit aanvullend krediet als ook van het in december 2010 beschikbaar gestelde krediet van 7,5 miljoen, te verdelen over de deelnemers op basis van de finaal vastgestelde meer-applicaties en meer-werkplekken ten opzichte van het aantal applicaties en werkplekken zoals dit bij aanvang door de betreffende gemeente is opgegeven. Het Milieubeleidsplan Drechtsteden vast te stellen. Het Milieubeleidsplan na vaststelling vervolgens ter bekrachtiging (laten) doorgeleiden naar de Raden van de zes Drechtstedengemeenten Milieubeleidsplan Drechtsteden Financiële strategie De financiële strategie vast te stellen Aanpassing verordening Kinderopvang SMI Het Wijzigingsbesluit Verordening tegemoetkoming kosten kinderopvang Drechtsteden vast te stellen Verordening Persoonlijk Minimabudget De Verordening Persoonlijk Minimabudget (langdurigheidstoeslag) Drechtsteden 2012 vast te stellen Bestuurlijke opdracht WWnV Kennis te nemen van de bestuurlijke opdracht Wet Werken naar Vermogen Initiatiefvoorstel In te stemmen met het instellen van een klankbordgroep WWnV zoals beschreven in het initiatiefvoorstel; klankbordgroep WWnV Een nader vast te stellen afvaardiging vanuit andere partijen te benoemen als leden van de klankbordgroep Evaluatie Drechtstedendinsdag Kredietaanvragen brandschade SCD Het evaluatierapport Van goed naar beter Doorontwikkeling Drechtstedendinsdag als regionaal platform voor bestuurders, raadsleden en maatschappelijke partners vast te stellen; Het Drechtstedenbestuur opdracht te geven de aanbevelingen te beleggen en uit te voeren. Een krediet van ,- voor de huisvesting van het Servicecentrum Drechtsteden beschikbaar te stellen. Besluiten genomen door het Drechtstedenbestuur Datum Onderwerp Het Drechtstedenbestuur besluit: Pro rato overname garantierisico ROM-D ad 8,5 miljoen Project Leve de Molens! De Molens leven! Er wordt gekozen voor een overname door de GR Drechtsteden (NB! Garantstelling is uiteindelijk via de gemeenten geëffectueerd) a. Er wordt kennisgenomen van het besluit d.d. 27 januari 2011 van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland tot het verstrekken van een subsidie, overeenkomstig onze aanvraag 27 september 2010, ad ,-- voor het project Leve de Molens! De Molens leven!. b. Er wordt ingestemd met: 1. de subsidievoorwaarden, zoals opgenomen in het besluit d.d. 27 januari 2011 van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland tot het verstrekken van een subsidie voor dit project; 2. de conceptsamenwerkingsovereenkomst Leve de Molens! De Molens Leven! ; 110

120 Afhechten Manden Maken via maatregelenpakket RMJP Drechtsteden; werkprogramma 2011 definitief Eigen bijdrage voor alle individuele Wmo voorzieningen Re-integratie: Het belang van werk Wijziging Regeling Loonkostensubsidies Drechtsteden Regionale woningbouwprogrammering en rapportage Wonen in de Drechtsteden de conceptuitvoeringsovereenkomst Leve de Molens! De Molens Leven! ; 4. de machtiging van bestuurlijk portefeuillehouder de heer S.J. Veerman tot ondertekening van alle uit het project voortvloeiende overeenkomsten, zulks onder voorbehoud dat zij blijven binnen de kaders van dit project. 1. Het tekort in Manden Maken wordt afgehecht door: * de opgebouwde rentebaten ad 1,3 miljoen als ook toekomstige rentebaten hiertoe te reserveren; * de vrijval van de reeds voor Manden Maken afgesloten projecten ad 1,2 miljoen hiertoe te reserveren; * toewerken naar een arrangement met de provincie in relatie tot de door haar toegezegde ad 1,9 miljoen; * de reserveringen in Manden Maken voor de projecten Maasterras ( ), Gezondheidspark Sliedrecht ( ), Euryza ( ) en Bijzondere doelgroepen (ca ) vrij te laten vallen. 2. Het te verwachten maximale tekort ( 4,85 miljoen) in 2011 wordt verdeeld over de gemeenten via de sleutel van de inwonertallen met een correctie voor het genoten profijt en de gemeenten worden geadviseerd hiertoe lokaal een voorziening te treffen. 3. De Drechtraad wordt over de afhechting van Manden Maken geïnformeerd via een raadsinformatiebrief. 1. In verband met de afsluiting van Manden Maken eind 2011 worden tot uiterlijk 31 december 2011 uitbetalingsverzoeken Manden Maken in behandeling genomen, met uitzondering van verzoeken voor de projecten HOV-D en Zeehavens. Van verzoeken die niet voor 31 december 2011 zijn ingediend, vervalt het recht. 2. De gemeenten worden verzocht tot (gedeeltelijke) aanvulling van het Investeringsfonds uiterlijk 1 december 2011 of zoveel eerder als noodzakelijk in verband met de stand van het fonds. 3. Het op basis van de aanvullende vergadernotities worden de bijdragen aan de projecten Maasterras, Voorpoort ( t Plaatje), Energiehuis, Hofkwartier, Dordtwijkzone nu betaalbaar gesteld, onder voorwaarde van een toereikend saldo van het Investeringsfonds alsmede onder de in de aanvullende vergadernotities specifiek per project genoemde opschortende voorwaarden. 4. De aanlevering van de afdoende daadkrachtige boekhoudkundige bescheiden dient, in verband met het afronden van Manden Maken, vóór 31 december 2011 te worden aangeleverd. Na die datum vervalt het recht op uitkering uit Manden Maken. 1. Er wordt kennisgenomen van het geactualiseerde werkprogramma 2011 voor bureau Drechtsteden met een tekort van circa Tijdens de werkconferentie op 25 en 26 mei 2011 worden definitieve afspraken gemaakt over een sluitend werkprogramma Tot de datum van de werkconferentie van 25/26 mei 2011 wordt uitvoering gegeven aan het voorlopige werkprogramma 2011 (bijlage 2). 4. Er wordt ingestemd met het principe van kostentoerekening aan de begroting van BDS vanaf 2012 volgens het onder de toelichting opgenomen schema, waarbij als algemeen uitgangspunt geldt dat BDS uitsluitend verantwoordelijk is voor het opstellen, actualiseren en monitoren van het regionale beleid en de daaraan gerelateerde bestuurlijke ondersteuning. 1. Het invoeren van een eigen bijdrage of eigen aandeel voor alle individuele Wmo voorzieningen (behalve rolstoelen) vanaf 1 september 2011 wordt vastgesteld. 2. De wijziging van het Besluit maatschappelijke ondersteuning Drechtsteden wordt vastgesteld. Er wordt kennisgenomen van de notitie Het belang van werk en ingestemd met de volgende beslispunten: 1. Een selectiever en inventiever aanbod van re-integratietrajecten waardoor aan bepaalde (minder kansrijke) ouders geen of een ander kinderopvangaanbod gedaan hoeft te worden. 2. Het afschaffen van de uitstroompremies. De gewijzigde Regeling Loonkostensubsidies Drechtsteden wordt vastgesteld. 1. De rapportage Wonen in de Drechtsteden wordt vastgesteld met de daarin opgenomen voorstellen: Voorstel 1 Als prijsgrenzen de bedragen zoals genoemd in bijlage A aanhouden: - Sociale huursector: max. huur tot 652,52 - Sociale koopwoning: maximum koopprijs ,- - Maximum grondkosten sociale sector ,- incl. BTW. - Primaire doelgroep tot ,-, secundaire doelgroep tot ,-. Voorstel 2 Blijven werken aan de aantrekkelijkheid van de regio en het laten zien hiervan: verbetering voorzieningenaanbod en marketing en woonpromotie. Voorstel 3 111

121 Afbouw langdurig gesubsidieerde arbeid Nieuw minimabeleid in Drechtsteden Ten aanzien van het woningbouwprogramma: 3.1 De in de Woonvisie geformuleerde opgave van à woningen nu als ambitie handhaven. 3.2 Twee keer per jaar monitoren van de ontwikkeling van planaanbod en marktruimte en de frictie tussen beiden, te weten bij de jaarlijkse woonrapportage in het eerste kwartaal en een snelle toets op hoofdlijnen in het derde kwartaal. Voorstel 4 4. De gemeenten verzoeken om in onderling overleg tot een betere afstemming van het planaanbod in de marktsector te komen, gezien het verwachte overaanbod aan plannen, op dit moment berekend op eengezins- en meergezinswoningen; daarbij er kennis van te nemen, dat de projecten Stadswerven en Noordoevers niet als onderling concurrerend worden gezien. Voor een adequate afstemming van mogelijk overaanbod worden een viertal clusters onderscheiden: 4.1 Dordrecht/Zwijndrecht, centrum en levendig stedelijk: 150 eengezins- en 300 meergezinswoningen. 4.2 Dordrecht/Zwijndrecht, rustig stedelijk en stadswijk: 450 eengezins- en 200 meergezinswoningen. 4.3 Zwijndrecht/H.I. Ambacht, flankerend Dordrecht en Alblasserdam, suburbaan en rustig groen: 150 eengezins- en 300 meergezinswoningen. 4.4 Alblasserdam, Papendrecht en Sliedrecht: 250 eengezins- en 150 meergezinswoningen. Voorstel 5 5. Als onderdeel van de programmabewaking met de gemeenten het volgende af te spreken: 5.1 Buiten het bestaande woningbouwprogramma worden geen nieuwe woningbouwprojecten in de marktsector toegevoegd. 5.2 Indien zich toch onvermijdelijke nieuwe projecten voordoen, dan wordt dit betrokken bij de afstemming binnen de betreffende cluster. 1. Voor de afbouw van subsidie voor participatiebanen in Drechtsteden wordt de Wet werken naar vermogen afgewacht. Nadat deze in werking is getreden, ontvangt het bestuur een voorstel voor afbouw of ombouw van deze subsidie. 2. Er wordt besloten tot wijziging van het beleid voor ID-subsidie, wat concreet de afbouw van ID-subsidie in de Drechtsteden inhoudt volgens scenario 3: in dit scenario wordt de subsidie op alle ID-banen op 1 augustus 2012 stopgezet. Alle betrokken organisaties en werknemers hebben dan een jaar om alternatieve financiering of een andere baan te zoeken. Dit scenario bezuinigt in 2011 niets, 2,2 mln in 2012 en 5,2 mln in 2013 en Om werkgevers en werknemers te ondersteunen bij het oplossen van de problemen die mogelijk ontstaan, wordt toegezegd dat: 3. Werkgevers via Baanbrekend Drechtsteden mensen met een Wwb-uitkering in kunnen huren, voor de duur van maximaal 6 maanden, voor 8,- per uur. 4. Werkgevers een vergoeding wordt aangeboden van maximaal per werknemer voor outplacementkosten, indien er sprake is van noodzakelijk ontslag als gevolg van dit besluit. De totale kosten van deze toezegging kunnen oplopen tot ongeveer 1 mln. Binnen het minimabeleid worden drie hoofdproducten vastgesteld, te weten: algemene voorzieningen, het persoonlijk minimabudget en de individuele aanvragen en per hoofdproduct worden de hierna volgende specifieke besluiten genomen: Algemene voorzieningen - De premiebijdrage voor de collectieve zorgpolis wordt vastgesteld op 11 per maand voor 2011, zodat de netto premie per maand wordt. - Afgezien wordt van invoering van een Drechtpas als onderdeel van het minimabeleid. - De algemene voorzieningen, en de bestaande inkomensgrenzen daarvoor blijven ongewijzigd gehandhaafd op 110% (voor Peuterwerk en SMS fonds 120%) van de bijstandnorm en niet meer vermogen dan het toegestane bescheiden vermogen. Individuele bijzondere bijstand - Bij individuele bijzondere bijstandverlening vinden geen standaardverstrekkingen meer plaatsvinden maar wordt altijd beoordeeld of de individuele omstandigheden bijstandverlening noodzakelijk maken. - De individuele bijzondere bijstand blijft ongewijzigd toegankelijk voor alle burgers in de regio met een inkomen tot 110% van de bijstandnorm en niet meer vermogen dan het toegestane bescheiden vermogen, met toepassing van de bestaande draagkrachtregels bij meerinkomen en/of meer vermogen. Persoonlijk minimabudget - De vergoedingsregelingen voor Verborgen Kosten, het Participatiefonds voor ouderen en Indirecte Studiekosten voor schoolgaande kinderen worden beëindigd met ingang 1 januari Voor huishoudens van 65 jaar en ouder wordt het PMB vastgesteld op 30% van de van toepassing zijnde alleenstaanden norm, c.q. de norm voor gehuwden/samenwonenden. Als sprake is van tot het huishouden behorende afhankelijke kinderen wordt het PMB naar analogie met de conceptverordening PMB/LDT verhoogd met een toeslag. 112

122 Plan van aanpak kanteling Wmo Aanpassing Toeslagen- en Verlagingenbeleid Wijzigen standaard uurtarief voor eigen bijdrage Wmo HH Beleidsaanpassingen Wmo - De conceptverordening Persoonlijk Minimabudget/Langdurigheidstoeslag 2012 wordt ter vaststelling doorgeleid naar de Drechtraad. - Voor de groep huishoudens die vanaf 2012 aanspraak krijgt op een PMB, en in 2011 zowel Langdurigheidstoeslag als vergoeding voor Verborgen Kosten ontvingen, geldt gedurende 3 jaar een compensatieregeling die het gemiddelde nadeel van 160 per huishouden vergoedt. - Huishoudens die geen aanspraak maken op het PMB kunnen vanaf 2012 aanspraak maken op een vergoeding voor vrijwilligerswerk van 250 per jaar indien gedurende een minimale periode van 6 maanden gemiddeld minimaal 6-8 uur per week vrijwilligerswerk wordt verricht. 1. Het Plan van aanpak Kanteling Wmo, zoals vastgesteld door de lokale colleges van burgemeester en wethouders, wordt vastgesteld. 2. Het bestuur stemt in met het voorstel het financiële beheer van het Plan van aanpak Kanteling bij Bureau Drechtsteden te beleggen conform de begroting zoals opgenomen in het Plan van aanpak Kanteling Wmo. 1. Het bestuur stelt vast: a. het gewijzigde toeslagen- en verlagingenbeleid: 1e. De toeslag of de verlaging bij gehuwden bedraagt 10% indien belanghebbende de woonkosten kan delen met niet meer dan 2 andere personen; 2e. De toeslag bedraagt 0% of de verlaging bij gehuwden bedraagt 20% indien belanghebbende de woonkosten kan delen met meer dan 2 andere personen; 3e. Voor alleenstaande ouders en gehuwden met kinderen worden deze percentages met 5% gematigd. b. een overbruggingsregeling voor alleenstaande ouders waarvan het jongste kind 18 jaar wordt en studeert. 2. Het Besluit tot aanpassing van de verordening Werk en Inkomen Drechtsteden (eerste wijziging) wordt ter besluitvorming doorgezonden naar de Drechtraad. Per 1 januari 2012 wordt het standaard uurtarief voor het berekenen van de eigen bijdrage Wmo Hulp bij het huishouden (HH) gewijzigd in uurtarieven die overeenkomen met de kostprijs die de SDD betaalt voor HH natura en PGB. De volgende beleidsaanpassingen Wmo worden vastgesteld: 1. Een nieuwe aanbesteding Hulp bij het huishouden (HH) per 1 juli 2012 gesplitst in twee, apart van elkaar aan te besteden, diensten: a. Hulp bij het huishouden 1 (HH1), tarief 18 per uur; b. Hulp bij het huishouden 2 (HH2), tarief 23,50 per uur. 2. Per 1 juli 2012 een inkomensgrens van tweemaal de AOW-norm in te voeren bij de verstrekking van HH1 tot maximaal 3 uur: boven een jaarinkomen van twee maal de AOW-norm wordt geen HH1 tot 3 uur verstrekt. 3. Per 1 juli 2012 een inkomensgrens van tweemaal de AOW-norm in te voeren bij de verstrekking van nieuwe scootmobielen: boven een jaarinkomen van twee maal de AOW-norm wordt geen scootmobiel verstrekt. Voor huidige scootmobielgebruikers geldt deze inkomensgrens niet. 113

123 Deloitte. Deloitte. Drechtsteden Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 4 mei 2012

124 VERTROUWELIJK Aan de leden van de Drechtraad van Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Onderwerp Datum Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 4 mei 2012 Geachte leden van de Drechtraad, Hierbij ontvangt u ons accountantsverslag over bet boekjaar Daarin zijn onze belangrijkste controlebevindingen samengevat. Voorts treft u een analyse aan van de ontwikkelingen in vermogen en resultaat. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. Wij hebben de jaarrekening 2011 gecontroleerd. Bij deze jaarrekening hebben wij op4 mei 2012 een goedkeurende controleverkiaring verstrekt. Dit accountantsverslag bespreken wij met uw auditcommissie op 8 mei B ij die gelegenheid beantwoorden wij ook graag uw eventuele vragen. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited

125

126 1. Managementsamenvatting 2. Speerpunten auditconunissie Overige controlebevindingen Analyse vermogen en resultaat Interne beheersing Overige onderwerpen 33 Bijiagen Bijiage Al: Niet-gecorrigeerde fouten Bijiage A2: Gecorrigeerde fouten Bijiage A3: Afwijkingen in de toelichting Bijiage A4: Rechtmatigheid Bijiage B: Onafhankelijkheid Bijiage C: Reikwijdte van de controle 2011 Bijiage D: Actuele ontwikkelingen Bijiage E: Disclaimer en beperking in gebruik 6

127

128 Een_samcnvatti van de reikwijdte van de controle voor 2011 is opgenomen in bj C. 6 1.Managementsamenvatting 1. Managementsamenvatting Status van de controle Per de datum van dit versiag hebben wij de controle van uw jaarstukken afgerond. Reikwijdte van de controle Met de opdrachtbevestiging van 10 oktober heeft u ons opdracht gegeven tot het controleren van de jaarrekening De reiiwijdte van onze controle staat omschreven in de opdrachtbevestiging en het audit plan voor Er is gedurende het verloop van de controle op geen enkele wijze sprake geweest van een beperking in de reikwijdte van onze controle. Tijdens de uitvoering van de oorspronkelijke controleplanning hebben zich geen wijzigingen van materieel belang in de reikwijdte voorgedaan. Wij achten de reikwijdte van onze controle voor 2011 voldoende voor de doelstelling van onze controle. Algemeen beeld In 2011 heeft uw GR wederom stappen gezet in het verder in control brengen van de bedrijfsvoering. Met de vaststelling van de financiele strategie in september is een belangrijke aanzet gegeven voor de verdere professionalisering van de bedrijfsvoering. Daarnaast is gewerkt aan de toekomstvisie. De optimalisatie van de bedrijfsvoering zal in 2012 worden voortgezet, naast de (financiële) uitdagingen waar uw GR mee te maken krijgt. Vanuit onze controle zien wij vooral belangrijke actiepunten voor bet verder borgen van de verbijzonderde interne controle gedurende het gehele jaar en het RB V-proof houden van de controldocurnenten. - Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

129 pçn. 7 1.Managementsamenvatting Belangnjke bevindingen Verbijzonderde interne controle Door GRD zijn belangrijkste stappen gezet in de verbetering van de interne beheersing. De timing en spreiding van de verbijzonderde interne controle blijft echter een belangrijk aandachtspunt voor Inkoop- en aanbesteding De zichtbare naleving van bet inkoop- en aanbestedingsbeleid is onvoldoende structureel geborgd. Met name bij contractverlengingen en inkoop van diensten vindt onvoldoende zichtbaar een afweging ten opzichte van de aanbestedingsregels plaats. Dit wordt veroorzaakt doordat in voorkomende gevallen te weinig gebruik wordt gemaakt van de inkoopdienstverlening van het SCD. Aanbesteding inburgering De aanbesteding van de inburgering is ten onrechte niet Europees gemeld, wat op grond van de aard van de dienstverlening (2B-dienst) wet had gemoeten. Op grond van de kademota 2010 van het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten is in dit geval sprake van een procedurefout en kan door de accountant worden volstaan naet melding hiervan in het accountantsverslag. Overlopende activa en possiva Dc waardering en presentatie van deze posten in de concept jaarrekening was niet conform BBV verslaggevingsrichtlijnen. In totaliteit hebben wij voor een bedrag van 10 miljoen correcties op de balans laten uitvoeren om de wijze van waarderen en presenteren in overeenstemming te laten zijn met de BBV verslaggevingsrichtlijnen. Wij adviseren u de kennis over de toepassing van het BBV in uw organisatie aan te Analyse vermogen en resultaat.1 Vanaf de 2 bestuursrapportage 2011 is uw GR meer aandacht gaan besteden aan de inventarisatie en het volgen van risico s. Een overzicht van de geidentificeerde risico s gekoppeld aan de kans van optreden en de impact is opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. De presentatie van de risico s in de jaarstukken is daarmee ten opzichte van 2010 verbeterd. Wat echter opvalt, is dat bij een groot aantal risico s de impact nog nader te bepalen is of is aangegeven dat de impact groot is, maar niet in geld is uitgedrukt. Wij adviseren u te streven naar het zoveel mogetijk in euro s uitdrukken van risico s. Dit vergroot namelijk het inzicht in uw weerstandsvermogen. Wij concluderen dat, gezien het aantal risico s en de mogelijke omvang daarvan gerelateerd aan de weerstandscapaciteit, uw weerstandsvermogen onder druk staat. Aangezien de presentarie hiervan in de jaarstukken slechts een momentopname is, is continue aandacht en het volgen van het Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regehng Drechtsteden

130 Wij hebben vastgesteld dat door de verbeteringen die in 2011 binnen uw organisatie zijn aangebracht, voldoende aandacht is voor het volgen van risico s in relatie tot de weerstandscapaciteit. Voor onze specifieke bevindiverwazen wij unaarcle detai1rapportaianagenientietter. 8 1.Managementsamenvatting Inteme beheersing Als onderdeel van de jaarrekeningcontrole hebben wij in oktober een interirn-controle uitgevoerd. Deze interim-controle is primair gericht op de opzet, het bestaan en de werking van maatregelen van administratieve organisatie en interne beheersing (AOIIB), voor zover van belang voor onze controle op de betrouwbaarheid van de in de jaarrekening opgenomen gegevens. Onze bevindingen, voortvloeiend uit de interim-controle, zijn vastgelegd in ccii managementletter d.d. 28 november Algemene conclusie was dat uw GR op de goede weg is bij het aanbrengen van een verbetersiag in de interne beheersing, maar dat op onderdelen nog veel te winnen vail Daarnaast hebben wij de status van de door adviezen in beeld ebracht, dat gaf het volgende beeld: 1I Het advies is nog niet ten uitvoer gebracht. I Het advies wordt uitgevoerd, maar is nog niet afgerond. Het advies is uitgevoerd en atgerond. Totaa aanta uitgebrachte advezen 39 Bovenstaande tabel geeft de status weer van begin november Inmiddels zijn een aantal adviespunten opgepakt en geimplementeerd in de organisatie. Dc belangrijkste adviespunten die nog openstaan hebben betrekking op de verbijzonderde interne controle en de rechtmatigheidscontrole op inhuur derden (timing van de uitvoering van de werkzaamheden). Accountantsverslag 2011 Gemoenschappeitjke Regeling Drechtsteclen

131 1% van hettotaal van de lasten 2,3 miljoen Fouten Onzekerheden Het totaal bedrag aan geidentificeerde, niet-gecorrigeerde fouten bedraagt 0,5 miljoen. De directie heeft geconcludeerd dat de totale impact van de niet-gecorrigeerde fouten, zowel individueel als in totaal, niet materieel is binnen de context van de jaarrekening als geheel. Wij kunnen insteinmen met het standpunt van het bestuur. Voor een nadere uiteenzetting van de niet-gecorrigeerde fouten wordt verwezen naar bijiage Al. Nadere informatie ten aanzien van verwerkte controleaanpassingen is uiteengezet in bijiage A2. De waarborgen die Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden heeft getroffen zijn voldoende orn een oordeel te geven over de financielerechtmatigheid Managementsamenvatting touten en ILII IUUI tekortkomingen in de toelichtingen De materialiteit bij planning en uitvoering van onze controle was 2,3 rniljoen (2010 2,3 miljoen), zoals uiteengezet in onze controleplanning, Deze materialiteit sluit aan op het door de Drechtraad vastgestelde controleprotocol. Goedkeuringstoleranties Onzekerheden 3% van het totaat van de fasten 6,9 miljoen De rechtmatigheidsfouten en/of onzekerheden zijn ulteengezet in bijiage A4. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

132 Wij zijn onafhankelijk van de gemeenschappelijke regeling en voor zover wij weten heeft zich geen inbreuk voorgedaan op de van toepassing zijnde regels en het beleid ten aanzien van onafhankelijkheid Managementsamenvatting Ons zijn geen relaties bekend tussen Deloitte Accountants B.V. en haar dochterondememingen of de member firms van Deloitte Touche Tohmatsu Limited en hun respectieve dochterondernemingen en de gemeenschappelijke regeling, die naar ons professionele oordeel mogelijk van invloed kunnen zijn op onze onafhankelijkheid. Bijiage B bevat een nadere uiteenzetting van onze onaffiankelijkheid. Verloop controleproces Controle specifleke veraniwoordingen SDD. GBD en SCD samengevat Voor de deelnemende gemeenten, de Reglo Zuid Holland Zuid, de Veiligheidsregio Zuid4lolland Zuid, de omgevingsdienst Zuid Holland Zuid en de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) zeif is het belangrijk dat de processen Financiën, Inkoop en Personeel & Organisatie bij het Service Centrum Drechtsteden (SCD) zodanig betrouwbaar zijn dat de informatie bruikbaar is voor de eigen jaarrekening. Daarom is een toets op de betrouwbare opzet, bestaan en werking van deze processen onmisbaar. Hier hebben wij op 8 maart 2012 een accountantsmededeling afgegeven. Dit is ruim een maand eerder ten opzichte van vorigjaar. De controle is dan ook wederom soepeler verlopen. Dc kwaliteit van de bedrijfsvoering bij het SCD laat dan ook flinke verbeteringen zien. Belangrijk aanclachtspunt vormt nog de personeelsgerelateerde processen en de afstemmingsafspraken met de deelnemers. Ondanks dat de nodige tijd en energie in het maken van strakke afspraken met de deelnemers is gestoken, bleek de uitvoering hiervan (wie doet wat waar) niet overal tot het gewenste resultaat te leiden. Dit is overigens niet alleen een punt van aandacht voor het SCD, die heeft hierin immers een voortrekkende rol gehad, maar met name ook voor de kiantorganisaties. De Sociale Dienst Drechtsteden en Gemeentebelastingen Drechtsteden stellen voor de deelnemende gemeenten een specifieke verantwoording op inzake de uitvoering van hun taken. De deelnemende gemeenten gebruiken deze verantwoordingen om over te nemen in hun eigen jaarrekening. Dc verantwoording van GBD is op 14 maart 2012 voorzien van een controleverkiaring. Dit is ruim een maand eerder dan in De bedrijfsvoering, het samensteiproces en de kwaliteit van de dossiervorming voor de accountantscontrole bij de GBD laat dan ook een verbetering zien. De verantwoording van de SDD is op 17 april 2012 voorzien van een controleverkiaring. jfvoeringhetsanienste1proces en de Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtstecien

133 bij de SDD over 2011 is kwalitatief ongeveer gelijk aan Aandachtspunten zitten vooral in de timing van de oplevering van de stukken, de oplevering van stukken door derden (Drechthopper en WMO kantoor) en de BBV-kennis. Bij aanvang van de balanscontrole was de kwaliteit van de ter controle aangeboden conceptjaarrekening voldoende om onze controle te starten. Dc dossiervorming was adequaat en tevens hebben wij vohedige medewerking van uw medewerkers gehad bij het uitvoeren van onze controlewerkzaamheden. Naar aanleiding van onze controle zijn correcties uitgevoerd, waaronder het opnemen van een voorziening van de frictiekosten van SDD voor een bedrag van I miljoen. Het voldoen aan de BBV-voorschriften blijft een uw gemeenschappelijke regeiin Accountantsversiag 2011 Gemeenschappehjke Regeling Drechtsteden 11 1.Managementsamenvatting Controlejaarrekening GR Drechtsteden zef

134

135 Bevinding De toe te passen normen voor het begrotingscriterium zijn gebaseerd op artikel 189, 190 en 191 van de Gemeentewet en moeten door de (gemeente)raad (Drechtraad) zelf nader worden ingevuld en geconcretiseerd. Dit gebeurt door middel van de begroting en via de verordening op het financieel beheer ex artikel 212 van de Gemeentewet. Het systeem van budgetbeheer en -bewaking moet waarborgen dat de baten en lasten binnen de begroting blijven en dat belangrijke wijzigingen of dreigende overschrijdingen tijdig worden gemeld aan de Drechtraad, zodat deze tijdig (binnen het begrotingsjaar) een besluit kan nemen. Een systeem met onvoldoende waarborgen voor tijdige melding aan de Drechtraad van budgetoverschrijdingen heeft het risico in zich dat inbreuk wordt gemaakt op het buclgetrecht van de raad. Het begrotingscriterium is verder verfijnd en uitgewerkt in de Kadernota 2010 van de Commissie BBV (voorheen het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten). De belangrijkste inhoudelijke aanpassing betreft de vaststelling dat het overschrijden van de begroting altijd onrechtmatig is, rnaar niet in alle gevallen hoeft te worden meegewogen in het accountantsoordeel, Essentieel is dat de raad nadere regels kan stellen wanneer kostenoverschrijdingen die worden gecompenseerd door direct gerelateerde opbrengsten (I), kostenoverschrijdingen passend binnen het beleid (2) en kostenoverschrijdingen bij openeinderegelingen (3) moeten meewegen bij het oordeel van de accountant. In die gevallen dat de raad geen nader beleid stelt, geldt het uitgangspunt dat deze kostenoverschrijdingen door de accountant niet worden betrokken bij de beslissing of al dan niet een goedkeurende controleverkiaring kan worden afgegeven. Deze kostenoverschrijdingen moeten dan wel goed herkenbaar in de jaarrekening zijn opgenomen. In paragraaf 3.6 van de jaarstukken legt uw GR op een adequate wijze verantwoording af over de rechtmatigheid van de lasten over In totaal heeft uw GR 299 miljoen aan lasten begroot (na wijziging), tegenover 297 miljoen werkelijke lasten. Dit is in totaal een onderrealisatie van 2 miljoen (0,7%). Aan baten had uw GR een bedrag van 298 miljoen begroot, tegenover 296 miljoen werkelijke baten. In totaal gaat het om een lagere realisatie aan baten van 2 miljoen(o,7%). 2. Speerpunten auditcommissie 2. Speerpunten auditcommissie 2.1. Budgetbeheer en begrotingsrechtmatigheid Daamaast moet de accountant in het verslag van bevindingen deze kostenoverschrijdingen, waarvan de directie in de jaarrekening moet aangeven dat ze nog dienen te worden geautoriseerd, aan de orde stellen. Extra lasten die worden gemaakt omdat extra opbrengsten daarvoor de ruimte bieden, terwijl deze extra lasten niet direct zijn gerelateerd aan de extra opbrengsten, en waarbij de raad nog geen besluit heeft genomen over de aanwending van deze extra opbrengsten, zijn onrechtmatig. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 13

136 Er zijn geen kostenoverschrijdingen geconstateerd welke als onrechtmatig worden aangemerkt en op grond van de Kadernota 2010 van het Platform Rechtmatigheid Provincies en Gemeenten meetellen voor het accountantsoordeel. De BBV-verslaggevingsregels sluiten consolidatie uit, dit betekent onder andere dat onderlinge leveringen van de verschillende dochters aan elkaar moeten worden geël imineerd uit de exploitatiecijfers. In uw GR vindt alleen onderlinge verrekening plaats door SCD en het OCD. In bijlage 4 van dejaarstukken is de eliminatie van de onderlinge verrekeningen zichtbaar gemaakt. In het programmaversiag is in het onderdelen wat heeft bet gekost de bezuinigingstaakstelling voor de verschillende dochters opgenomen. Aan deze taakstelling liggen geen werkelijke lasten of baten ten grondsiag (immers het moet leiden tot minder lasten en baten). Het BBV bepaalt dat alleen werkelijke lasten en baten in de programmarekening (paragraaf 4.2) kunnen worden opgenomen. De cijfers in de programmaverantwoording sluiten door het opnemen van de taakstelling niet meer aan op de programmarekening. Aangezien uw GR belang hecht aan bet rapporteren op deze wijze is de afwijking van de BBV verslaggevingsregels opgenomenindeeoelichtg op de Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Speerpunten auditcommissie 2.2. Consolidatie van de verschillende dochters 2.3 Vermogenspositie Bevinding Wij hebben de analyse van bet vermogen en resultaat opgenomen in een apart hoofdstuk hiernaar. Kortheidshalve verwijzen wij u naar dat hoofdstuk.

137 In de jaarrekening van uw GR is voor een bedrag van 11,2 miljoen (2010: 13,9 miijoen) aan overlopende activa opgenomen en voor 33,7 miljoen (2010: 35,9 miljoen) aan overlopende passiva. Onder de noemer overlopende activa en passiva worden in de jaarrekening vooral vooruitbetaalde bedragen, vooruitontvangen bedragen, vooruitontvangen subsidiemiddelen en te ontvangen subsidiemiddelen verantwoord. De waardering en presentatie van deze posten in de concept jaarrekening was niet conform BBV-verslaggevingsrichlijnen. Hierbij kunt u denken aan het opvoeren van vooruitbetaalde bedragen die in werkelijkheid niet vooruitbetaald waren of het op onjuiste wijze rubriceren van posten. Hierbij merken wij op dat boekhoudkundig deze posten wel juist zijn verantwoord in de administratie, maar de vertaling naar de voorgeschreven indeling van de balans niet juist plaatsvindt. In totaliteit hebben wij voor een bedrag van 10 miljoen correcties op de batans laten uitvoeren om de wijze van waarderen en presenteren in overeenstemming te laten zijn met de BBV- verslaggevingsrichtlijnen. Wij adviseren u de kennis over de toepassingvanhetbbvinuworganisatieaanteschçpen Borging van subsidievoorwaarden van ontvangen subsidies Speerpunten auditcommissie 2.4.Overlopendeactivaenpassiva Bevinding Dit speerpunt is vanuit ervaringen uit het verleden aan ons meegegeven. Wij hebben u in de managementletter over boekjaar 2009 gerapporteerd dat een centrale coördinatie en borging van de subsidievoorwaarden ontbreekt. Ons advies was een centrale coördinatie te laten uitvoeren met behuip van een subsidieregister en gebruik te maken van een standaard subsidiedossierindeling. Wij hebben tijdens onze interimcontrole 2011 vastgesteld dat de dossiervorming van subsidies is verbeterd.een centrale coordinatie van de subsidies via een subsidieregister ontbreekt Niet uit de balans blijkende verplichtingen Accountantsverslag 2011 Gemeenschappeiijke Regeling Drechtsteden

138 De verbijzonderde interne controle bij SDD wordt uitgevoerd via interne rechtmatigheidsonderzoeken (RMO). Bij GBD heeft de interne controle eind 2011 plaatsgevonden. De daadwerkelijke afronding van de IC heeft in februari 2012 plaatsgevonden met een definitief rapport. Ook voor GBD is de tijdige uitvoering van de interne controle een belangrijk aandachtspunt nzernecontroleoverigedochrers J 2. Speerpunten auditcommissie De door ons gecontroleerde concept- jaarrekening bevatte nog niet alle verplichtingen. Naar aanleiding van onze controle zijn de niet uit de balans blijkende verplichtingen aangevuld met voorziening renterisico BWS, claim WMO, BTW-onderzoek, CAO ambtenaren en ID banen. Wij adviseren u, ook tussentijds, de niet uit de balans blijkende verplichtingen te blijven volgen. Dit voorkomt onvolledihedeninheteindvanjj. 2.7 Interne controle en borging van rechtmatigheid interne controle SCD De verbijzonderde interne controle bij het SCD heeft afgelopen jaar eerder plaatsgevonden. Aandachtspunt blijft de mate van spreiding van de uitvoering over het boekjaar. Interne controle SDD In onze managementletter 2011 hebben wij geconslateerd dat hierin een verbetersiag is gemaakt en hebben wij een tweetal aanbevellngen gedaan waarmee de rapportages over de onderzoeken kunnen worden versterkt. De conclusie uit de RMO onderzoeken is dat een totaal van 0,5 miljoen aan financiële fouten geconstateerd, welke wij hebben overgenomen in onze foutenevaluatie. Dit bedrag is tot stand gekomen na extrapolatie van de bevindingen naar de gehele massa (ruim 183 miljoen). Deze rechtmatigheidsfouten hebben bijvoorbeeld betrekking op het niet tijdig beëindigen van uitkeringen, te hoog toegekende uitkering in verhouding met de eigen inkomsten, verkeerde norm voor de berekening van de bijstand gehanteerd, onterechte verstrekking van WMO hulpmiddelen. Interne controle GBD Accountantsverslag 2011 Gemeenschappolijke Regellng Drechtsteden 16

139 2. Speerpunten auditconimissie Tijdens onze interim-controle hebben wij geconstateerd dat nog geen verbijzonderde inteme controle op de processen bij de overige dochters (BD, IBD en OCD) had plaatsgevonden. Deze verbijzonderde interne controle is in het Ic kwartaal van 2012 uitgevoerd. Wij zijn van mening dat dit te laat is. Hierdoor kunnen eventuele corrigerende acties pas in een nieuw boekjaar worden geirnplementeerd in de processen. Wij adviseren u de verbijzonderde inteme controle te spreiden over hetjaar en over de uitvoering hiervan afspraken te maken met de directeuren van de overige dochters. Belangrijkste conclusie Uk de interne controle bij de overige dochters is dat uw OR een risico loopt bij inkopen en aanbesteding van diensten. Wij hebben u hierover eerder gemnformeerd in onze managementletter 2011 waarin wij hebben geconcludeerd dat de zichtbare toetsing op de naleving van het inkoop- en aanbestedingsbeleid onvoldoende stnictureel vast Ijjn de dossiers. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 17

140

141 I G2B Gebundetde uitkering op grond Fout Onrechtmatigheden bij van artikel 69 WWB uitkeringsverstrekking G3B Besluit bijstandverlening Geen Geen Geen zeitstandigen Overige controlebevindingen L 3.1. Single information Single audit Ontwikkelingen De procedure die uw GR moet naleven bij de aanlevering van de bestanden aan het CBS is niet wezenlijk gewijzigd. Uw GR dient in een vast, voorgeschreven stramien een zevental documenten aan het CBS te leveren. Fouten en Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden, artikel 5, lid 4. rapporteren wij in dit rapport over de onzekerhedensisa fouten en onzekerheden van de specifieke uitkeringen die in 2011 valien onder SiSa. Wij doen dit via een tabel, die ook moet A worden opgenornen als er geen fouten of onzekerheden geconstateerd zijn. Wij hebben de controle op deze regelingen uitgevoerd op basis van de door u opgemaakte SiSa-bijiage en de nota verwachtingen accountantscontrole SiSa Per regeling wordt aangegeven of, en zo ja welke, financidle fouten of onzekerheden zijn geconstateerd: pec*fiece ut Fout of F.nanclöle omvang in roellchtlnq onzekerheid euro s fout!onzekerheid E11B Nationaal Geen Geen Geen Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) E27B Brede doeuitkenng verkeer en Geen Geen Geen vervoer Gi B Wet sociae werkvoorziening Geen Geen Geen (WSW) Accountantsverslag 2011 Gemeerischappe(ijke Regeling Drechtsteden 19

142 G5B Wet participatiebudget (WPB) Fout Onrechtmatigheden bij uitkeringsverstrekking Totaal Geen Geen Geen Overige controlebevindingen Overige relevante SiSa aspecten Met de brief van 27 februari ji. heeft de minister van Birmenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties u op de hoogte gesteld van de uitkomsten van de single review Het onderzoek is uitgevoerd in IODAD-verband en is gericht op het Single information Single audit (SiSa) systeem als geheel. De conclusie van het onderzoek, dat onder de regie van de IODAD stuurgroep single review is uitgevoerd, is dat bij het vaststellen van specifieke uitkeringen door de ministeries niet zonder meer gesteund kan worden op de accountantscontrole bij de provincies en gemeenten over Het is mogelijk dat de diverse ministeries aanvullende informatie bij u opvragen zodat zij alsnog de rechtmatigheid van verstrekte specifieke uitkeringen kunnen vaststellen. Dit is ons op dit moment nog niet duidelijk. De minister gaat in haar brief niet in op de individuele resultaten van de in de review betrokken kantoren. Wij kennen de resultaten van de andere kantoren niet, maar wel de resultaten van de reviews die bij Deloitte zijn uitgevoerd in het kader van single review. En die zijn positief. Dc uitkomsten van de single reviews op onze dossiers hebben net als in de afgelopenjaren, in geen enkel geval geleid tot het oordeel ontoereikend. Wel zijn in een enkel geval aanbevelingen gedaan, die wij vanzelfsprekend direct met de praktijk hebben gedeeld. Wij stellen deze reviews op prijs om onze kwaliteitssystemen continue te versterken. Door de uitspraak van het IODAD over SiSa-systeem als geheel kunt u ondanks de uitkomst van de reviews op onze dossiers toch aanvullende vragen ontvangen van ministeries in het kader van de vaststelling van specifieke regelingen. Wij helpen u graag met een spoedige afhandeling van die vragen. Overigens zijn ook wij van mening dat verbetering in het systeem van SiSa mogelijk is. Vanuit onze rol als marktleider leveren wij daarom ook input aan de betrokken partijen, zoals het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, over eventuele verbeteringen in de opzet van de SiSa. Daarbij kan worden gedacht aan de vraag of de SISa-bijiage blijvend als bijiage in dejaarrekening moet worden opgenomen, de inbedding van SiSa in de planning & controlcyclus van uw OR, het waar mogelijk in een keer verantwoorden van SiSa-gegevens van medeoverheden en de mogelijkheden van het gebruik van XBRL/SBR. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van de mogelijkheden om het SiSa-systeem verder te optimaliseren. En natuurlijk vergeten we het belangrijkste niet: wij blijven samen met u zorgen voor een adequaat opgestelde en gecontroleerde SiSa-bijiage. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappeiijke Regeling Drechtsteden

143 Sarnengevat: het kan zijn dat u door een ministerie wordt benaderd voor aanvullende informatie. Mocht hiervan sprake zijn, vragen wij u ons hiervan op de hoogte te brengen. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Overige controlebevindingen

144 3.2. Vorderingen (tekst wordt aangepast na ontvangst definitieve JRK) Het SDD, GBD en 1BD hebben een voorziening gevormd voor het risico op oninbaarheid. Wij hebberi vastgesteld dat in de vorderingen van SCD een aantal posten aanwezig die al langere tijd openstaan en waarvoor geen voorziening is gevormd (ruim 0,4 miljoen). Uw GR hanteert hiervoor bet uitgangspunt dat betreffende vorderingen zullen worden geincasseerd, ongeacht het langeretermijn van inngendaarom geen voorziening_wordtetroffen. - I Overige controlebevindingen Bevinding In de balans van uw GR is voor een bedrag van 31,4 miljoen aan vorderingen opgenomen. Deze vorderingen zijn als volgt opgebouwd: Algemene vorderingen 19,2 miljoen Vorderingen SDD 5 miljoen(betreft netto waardering van vorderingen op uitkeringsgerechtigden) Vorderingen SDD 4,3 miljoen (overige) Vorderingen GBD 0,3 rniljoen (netto) Vorderingen SCD 2,8 miljoen Vorderingen IBD 2 miljoen 3.3. Aanbesteding inburgering Bevinding.1 In het kader van onze controle hebben wij onderzoek verricht naar de aanbesteding van de taken rondom inburgering. Deze aanbesteding is ten onrechte niet Europees aanbesteed. De taken voor inburgering kwalificeren zich volgens de aanbestedingsregels als een zogenaamde 2B-dienst. Dit betekent dat geen volledige Europese aanbestedingsprocedure hoeft te worden doorlopen, maar dat een melding van de aanbesteding vol staat. Deze melding heeft overigens niet plaatsgevonden. Op grond van de kademota 2010 van bet Platform Rechtrnatigheid Provincies en Gemeenten is in dit geval sprake van een procedurefout en kan door dc accountant worden volstaan met melding hiervaninhetaccountantsversjg - - Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

145 Het jaar 2011 staat in het teken van de economische crisis. Teruglopende budgetten en grootschalige bezuinigingen door zowel Rijk als gemeenten treffen de SDD. In de begroting 2011 werd het uitgangspunt gehanteerd om de budgetkortingen zoveel mogelijk op te vangen en daarbij de zelfstandigheid van de burgers te vergroten. Daarbij is bepaald dat de kosten in 2011 met ruim 11,1 miljoen moesten dalen. Deze opgave voor 2011 is uiteindelijk gerealiseerd. De controle op de volledigheid van de nog te betalen subsidie aan de buitengemeenten hebben wij om deze reden getoetst aan de hand van een factuurcontrole en een analyse van de taakstelling tegenover de real isatie. Hierbij hebben wij ook gebruik gemaakt van de door de afdeling P&C uitgevoerde controle op de facturen op persoonsniveau. De te ontvangen subsidie van de buitengemeenten hebben wij via een factuurcontrole gecontroleerd, omdat de gewaarmerkte verantwoordingen met controleverkiaring van de buitengemeenten nog niet waren ontvangen. Binnenkort verwacht u deze verantwoordingen van de buitengemeenten te ontvangen. 3. Overige controlebevindingen 3.4. Sociale Dienst Drechtsteden Bevinding Algerneen Wet Sociale Werkvoorziening (WS W) Binnen de WSW zijn 2 groepen medewerkers te onderscheiden: Medewerkers woonachtig in de Drechtsteden, maar werkzaam bij andere gemeenten (buitengemeenten), Medewerkers werkzaam bij Drechtwerk, maar woonachtig in buitengemeenten. Jaarlijks stellen de buitengemeenten een opgave op waarin verantwoording wordt afgelegd over de medewerkers die woonachtig zijn in de Drechtsteden. Deze opgave geldt als definitieve afrekening van de verrekeningen tussen de buitengemeenten en de SDD. Een groot deel van deze afrekeningen waren bij het afronden van onze controle nog niet ontvangen door de SDD. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteclen 23

146 Hieruit kunnen eventueel nog mutaties voortvloeien die gevolgen hebben op het resultaat 2011 of op de verantwoording in de Sisa-bIage van het aantal in andere gemeenten dan in de Drechtsteden werkzame inwoners. Wij adviseren u mutaties ten opzichte van door ons gecontroleerde versie door te geven aan de Drechtstedengemeenten, zodat zij bij het opmaken van de definitieve Sisa-bijiagen en gemeentejaarrekening de juiste informatie verschaffen aan het Ministerie. WIW- en ID-banen Over 2011 is nog geen controle uitgevoerd door de accountant van SIW op de opgaven van de WIW- en ID-banen. Om toch een beeld bij de juistheid van de kosten over 2011 te krijgen, hebben wij de verantwoordingen 2010 kritisch beoordeetd en vergeleken met de begrote posten De totale kosten in de verantwoordingen in vergelijkingmet de geraamde kosten in de financiële administratie geven geen afwijkingen. Dit geeft aan dat er door de SDD betrouwbare schattingen worden gemaakt. Ook uit het controlememorandum van de accountant komen geen bijzonderheden naar voren, die aanleiding geven tot onzekerheden over de kosten in Op dit moment hebben wij derhalve geen signalen over afwijkingen in deze kosten. Op basis van definitieve verantwoordingen over 2011 kan dit in 2012 echter wel positieve of negatieve gevolgen voor de exploitatie hebben. Voorziening frictiekosten In onze managementletter hebben wij u op geadviseerd het vormen van een voorziening frictiekosten te onderzoeken, omdat indien aan voorwaarden is voldaan dit verplicht is volgens de BBV-verslaggevingsvoorschriften. Het besluit tot reorganisatie is genomen in 2011, waardoor u verplicht bent deze voorziening te vormen. Omdat de financiering van deze frictiekosten is opgenomen in de begroting 2012 van de GRD, vindt afrekening van de frictiekosten niet plaats in Deze storting in de voorziening maakt onderdeel uit van het resultaat van de SDD. De voorziening is gevormd op basis van op dit moment best mogelijke schatting. Inherent daaraan is dat de werkelijke kosten zullen afwijken en invloed zullen hebben op de exploitatie Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Overige controlebevindingen

147

148 4.1. Vermogen en resultaat (tekst wordt aangepast na ontvangst definitieve JRK) De mutaties in het eigen vermogen vinden plaats door middel van de resultaatbestemming. Het resultaat voór bestemming bedraagt 4,5 niiljoen nadelig. Per saldo is tussentijds reeds 2,5 miljoen aan de reserves onttrokken, zodat bet uiteindelijke nog te bestemmen jaarresultaat 2 miljoen nadelig bedraagt. Dit bedrag is afzonderlijk vermeld onder het eigen vermogen in de balans. In het hiemavoigende overzicht hebben wij de mutaties in de reserves schematisch weergegeven (x 1.000): Verrekend resuftaat met deetnemers De reserves van uw gemeenschappelijke regeling zijn in 2011 met een bedrag van 1,8 miljoen toegenomen. Dii komt overeen met bet saldo van het resultaat voor bestemming van 4,5 miljoen nadeel en de bijdrage van de deelnemers aan bet te verrekenen resultaat 2010 ( 6,3 miljoen). De omvang van uw reserves bedraagt ultimo % van het balanstotaal (2010: 3% van het balanstotaal). In de nota reserves en weerstandscapaciteit is uitgegaan van een exploitatiereserve voor elke GRD-dochter van maximaal 3% van de totale apparaatskosten, met een ondergrens van Naast de reserves per dochter beschikt uw organisatie over een algemene reserve met een maximale omvang van 0,5 miljoen Analyse vermogen en resultaat Beschrijving In het BBV, de verslaggevingsregels van gemeenten, wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen resultaatbepaling en resultaatbestemming. Alle baten en lasten dienen via de programmarekening te lopen. Er mogen geen baten of lasten rechistreeks in het eigen vermogen worden gemuteerd. Ontwlkkellng elgen vermogen Stand van de reserves per I januari Tussenhjdse rosultaatbestemming tijdens boekjaar Nag te bestemmen resultaat bij jaarrekening Totaal (= resultaat vóór bestemming) Stand per 31 december

149 Ultimo 2011 bedraagt het saldo van deze reserves 1,2 miljoen (2010: 0,7 miljoen). De direct beschikbare weerstandscapaciteit van uw GR is derhalve in 2011 toegenomen, echter de exploitatiereserve Bureau Drechtsteden voldoet niet aan de minimale omvang zoals gesteld in de nota reserves en weerstandsvermogen. Deze situatie wordt opgelost na verwerking van de resultaathestemming De algemene reserve GRD bedraagt op ultimo Hierna geven wij een overzicht van de ontwikkeling van het resultaae (vddr bestemming) van 2009 tot en met io.ooo De exploitatie over 2011 laat een nadelig saldo na bestemming van 2 miljoen zien, ten opzichte van een nadelig saldo van 5,8 miljoen over het boekjaar De belangrijkste componenten in het nadelige resultaat 2011 zijn: Voor een meer uitgebreide analyse van het rekeningresuftaat over het jaar 2011 verwijzen wij u naar de toelichting op de programma s en het overzicht van incidentele baten en lasten dat is opgenomen in deze toelichting. Resultaatontwikkeling (x 1.000) C Resultaat Sociale Dienst Drechtsteden 3,5 miljoen nadelig Algemene dekkingsmiddelen 1,3 miljoen voordelig

150 De samenhang tussen weerstandscapaciteit en risico s van uw GR hebben wij in de navolgende figuur samengevat (bedragen in miljoenen) Risico s r Berekend profiel ldoende gekwantificeerd Vanaf de 2 bestuursrapportage 2011 is uw GR meer aandacht gaan besteden aan de inventarisatie en het volgen van risico s. Een overzicht van de geidentificeerde risico s gekoppeld aan de kans van optreden en de impact is opgenomen in de paragraaf weerstandsverrnogen. De presentatie van de risico s in de jaarstukken is daarmee ten opzichte van 2010 verbeterd. Wat echter opvalt is dat bij een groot aantal risico s de impact nog nader te bepalen is of is aangegeven dat de impact groot is, maar niet in geld is uitgedrukt. Wij adviseren u te streven naar het zoveel mogelijk in euro s uitdrukken van risico s. Dit vergroot namelijk het inzicht in uw weerstandsvermogen. Wij concluderen dat, gezien het aantal risico s en de mogelijke omvang daarvan gerelateerd aan de weerstandscapaciteit, uw weerstandsvermogen onder druk staat. Aangezien de presentatie hiervan in de jaarstukken slechts een momentopname is, is continue aandacht en het volgen van het weerstandsvermogen van belang. Wij hebben vastgesteld dat door de verbeteringen die in 2011 binnen uw organisatië zijn aangebracht, voldoende aandacht is voorhet volgen van risico s inrelatietotdeweerstandscapaciteit. Weerstandsvermogen Algemeen beeld: onder druk, geen kwantitatieve uitspraak te doen

151

152 30 5. Interne beheersing 5.Interne beheersing 5.1. Samenvatting managementletter Algemeen I In onze managementletter over boekjaar 2010 (kenmerk 1 1R005, d.d. 2 maart 2011) hebben wij u een top vijf gegeven van zaken die belangrijk zijn om bestuurlijk en ambtelijk op te pakken. Tijdens onze interim controle 2011 hebben wij nadrukkelijk de follow up van deze punten getoetst. in onderstaande tabel hebben wij de voortgang van deze punten voor u zichtbaar maakt. Verdere uitwerking van de concernvisie, centrale aanstunng versus verantwoordelijkheid van de dochters, visie op interne beheersing en rechtmatigheid. Follow LII) iii 2011 In september 2011 is de financiële strategie Drechtsteden vastgesteld. Hierin is een belangrijke aanzet gegeven voor de verdere uitwerking van deze bedrijfsvoeringsaspecten. Kwalitatief op orde brengen van de interne verbijzonderde inteme controle en de verbijzonderde interne controle op de financiële beheershandelingen van de kleinere dochters. Bij de grotere dochters zijn hier belangrijke slagen beheersing (inclusief interne controle) in gemaakt. Aandachtspunt blijft de timing van de Doorontwikkelen van de kwaliteit van de In september is de financiële strategie informatievoorziening en de planning en Drechtsteden vastgesteld. Hierin is een belangrijke controlcyclus aanzet gegeven voor de verdere uitwerking van deze bedrijfsvoeringsaspeceen. Verdere ontwikkeling van de strategische en In is gewerkt aan de toekornstvisie van de tactische netwerkgedachte Drechtsteden, waarin dit een onderwerp is. SCD: verbeteren kwaliteit dienstverlening, kwaliteit automatisering, implementeren verbijzonderde interne controle, versterken procedures (debiteuren, tussenrekeningen) en de interne financiële beheersing. SCD heeft in 2011 een verdere verbetersiag doorgemaakt. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regelirig Drechtstederi

153 Algemene conclusie is, dat uw GR op de goede weg is bij het aanbrengen van een verbetersiag in de interne beheersing, maar dat op onderdelen nog veel te winnen valt. Daarnaast hebben wij de status van de door ons gegeven adviezen in beeld gebracht, dat gaf het volgende beeld: De belangrijkste adviespunten die nog openstaan hebben betrekking op de verbijzonderde interne controle en de rechtmatigheidscontrole op inhuur derden. 5. Inteme beheersing Het advies wordt uitgevoerd, maar is nog niet afgerond. 21 Het aclvies is_ukgevoerd en afgerond. Totaal aantal uitgebrachte adviezen 39 Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelajke Regehng Drechtsteden 31

154

155 6. Overige onderwerpen 6. Overige onderwerpen Bevestigingenvan Wij hebben bet bestuur een schriftelijke bevestiging ter onclertekening verstuurd. het management 1 Meningsverschil met Er zijn geen meningsverschiilen met het bestuur geweest en er waren geen beperkingen bij de uitvoering van onze controle. management of Naar onze mening is ons bij de uitvoering van onze controle-opdracht door de directie en de medewerkers van beperdng i reikwijdte van de controle Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden de volledige medewerking verleend en hebben wij vohedige toegang tot de benodigde informatie gehad. Openbaarmaking Met ingang van I maart 2006 is bij wet vastgelegd dat rechtspersonen of organisaties die volledig of in aanzienlijke mate uit topinkomens publieke middelen worden gefinancierd beloningen openbaar dienen te maken, voor zover deze het gemiddeld belastbaar loon (Wopt) (inclusief werkgeverslasten) per jaar van ministers te boven gaan. Voor 2011 ligt deze grens op (2010: ). In 2011 is voor geen van de medewerkers het belastbaar loon hoger dan bet grensbedrag. Naleving van wet- en I Wij hebben geen kennis van te rapporteren omstandigheden in verband met niet-naleving van wet- en regelgeving. regelgeving oveng A Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

156 Wanneer sprake is van een aanwijzing voor fraude, dan zal de accountant dit moeten communiceren met, athankelijk van de aard van de fraude, de direct leidinggevende, het college van burgemeester en wethouders en, in sommige gevallen (fraude in de top van de organisatie) en wanneer onvoldoende herstelwerkzaamheden worden ondernomen, de gemeenteraad. Om invulling te geven aan de eerdergenoernde verplichting, hebben wij een fraudediscussie gevoerd binnen het controleteam en de directie van Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden, waarbij wij de nadruk hebben gelegd op de eventuele mogelijkheden van materiële onjuistheden als gevoig van fraude in de jaarstukken en op preventieve maatregelen daarbij. Van het college hebben wij de bevestiging ontvangen dat er geen onregelmatigheden zijn geconstateerd. Bovendien hebben wij zelfstandig werkzaamheden uitgevoerd die erop waren gericht orn het risico van het ornzeilen van de inteme beheersingsmaatregelen door het college te detecteren. Tevens hebben wij specifieke controles uitgevoerd op memoriaalboekingen, controles van schattingen en zijn wij alert geweest op significante en ongebruikelijke transacties. 6. Overige onderwerpen Betrouwbaarheid en continulteit van de automatiseringsomgeving J Onze jaarrekeningcontrole is gericht op het geven van een oordeel omtrent de jaarrekening zeif en is niet primair gericht op het doen van uitspraken omtrent de betrouwbaarheid en de continulteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking als geheel of van onderdelen daarvan. Onze bevindingen daaromtrent raken dan ook slechts die onderdelen die wij onderzocht hebben, wat wil zeggen dat wij ter zake geen volledigheid pretenderen. Hiervoor is een specitiek daarop gericht onderzoek noodzakelijk. Van de accountant wordt op grond van de regels van de beroepsorganisatie (NBA) een professioneel-kritische houding verwacht ten aanzien van afwijkingen van materieel belang als gevoig van fraude in de jaarrekening. Ter invulling van deze professioneel-kritische houding zal de accountant een inschatting moeten maken van de frauderisico s, zich een beeld moeten vormen van de rnaatregelen van interne beheersing die de organisatie heeft getroffen om mogel ijke fraudes van materieel belang te voorkomen, en te bezien of deze maatregelen effectief zijn. Geen aanwijzingen dat er sprake is geweest van materiële fraude Hoewel wij een kritische houding hebben ten opzichte van risico s van fraude in de jaarrekening, merken wij op dat onze controle niet specifiek gericht is op het ontdekken van fraude. Tijdens de uitvoering van onze controle van de jaarrekening 2011 hebben wij geen aanwijzingen verkregen dat er sprake is geweest van fraude. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 34

157 35 6. Overige onderwerpen Jaarverslag Het bestuur van een gemeenschappelijke regeling dient een jaarverslag op te stellen, waarin algernene informatie over de rechtspersoon en een zo volledig mogelijk beeld van alle van invloed zijnde interne en exteme ontwikkelingen wordt gegeven. Dit jaarverslag dient te voidoen aan de inrichtingseisen van het BBV. I Wij hebben vastgesteld dat uw jaarverslag niet strijdig is met de jaarrekening en dat alle op grond van het BBV verplichte onderwerpen zijn opgenomen. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

158

159 Toenamel (atname) In baten Wij ontvangen schriftelijke verkaringen van het bestuur waarin wordt bevestigd dat na overweging is vastgesteld dat al deze niet-gecorrigeercie fouten, zowel individueel als in totaal, in het kader van de (geconsolideerde) jaanekening als geheel niet hoeven te worden aangepast. Zoals vermeld in ons planningsverslag, rapporteren wij alleen niet-gecorrigeerde onjuistheden die niet duidelijk onbelangrijk zijn en waarmee een bedrag boven de is gemoeid. Bijiage Al: Niet-gecorrigeerde fouten Niet-gecorrigeerde fouten De volgende niet-gecorrigeerde fouten zijn gedurende onze werkzaamheden vastgesteld: Ten Iaste!(gunste) van staat van baten en lasten huldlge jaar Toenamei (afname) activa Toenamel (atname) elgen vermogen Effect niet-gecorrigeerde controleverschillen voorgaande periode Feltelijke afwijklngen SDD, financiële fouten verbijzonclerde enterne controte [1] [2] [3] [4] [5] [6] 0,5 miljoen Totaal Accountantsverslag 2011 GemeenschappeJjke Regehng Drechtsteden 37

160 De tabel hieronder bevat alle afzonderlijk geidentificeerde en gecorrigeerde fouten boven de en andere samengevoegde gecorrigeerde fouten die door de directie zijn aangcpast. Wij merken hierbij op dat van deze correcties ruim I miljoen een nadelig gevoig had voor het resultaat (treffen voorziening frictiekosten). 38 Bijiage A2: Gecorrigeerde fouten Gecorrigeerde fouten Totaal financiële omvang correctie Feitelijke afwijking Presentatiefouten (onjuiste zijde van de balans) [1] Presentatietouteri (rubricering) 121 Techrusche touten (inhoudehjk onjuist) [3] 1,3 miljoen 5,2 miljoen 3,8 miljoen Totaal 10,3 miljoen Accountantsverslag 2011 Gemeenschappehjke Regeling Drechtsteden

161 Onze controlestandaarden eisen dat wij afwijkingen van materieel belang in de Eoelichting sgnaieren om de Drechtraad in scaat te stellen een inschatting te maken van de gevolgen daarvan voor de jaarrekening. De tabel hieronder bevat een weergave van die onderwerpen ult de toelichting waarvan wij denken dat deze nader door de Bijiage A3: Afwijkingen in de toelichting Afwijkingen in de toelichting Drechtraad dienen te worden beoordeeld. Toellchtlng I Brontoelichtingsvereiste - j Kwantitatieve of kwalitatieve overweging Geen [1] Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 39

162 In bet Besluit Accountantscontrole Decentrak Overheden (BADO), de kadernota rechimatigheid en in het door de Drechtraad vastgestelde normenkader is het kader voor de controle op de rechtmatigheid opgenomen. Deze normen zijn vastgelegd in het controleprotocol van de GR. Bij de controle op de rechtmatigheid hebben wij de volgende fouten en/of onzekerheden geconstateerd: 40 Bijiage A4: Rechtmatigheid Rechtmatigheid Toelichting Bron normenkader I Fout of onzekerheid RMO WWB c.a. zie paragraaf 3.4 [1] WWBc.a. [2] Fout 0,5 miljoen Accountantsverslag 2011 Gemeenschappeijke Regehng Drechtsteden

163 De voorschriften in het kader van onafhankelijkheid zijn binnen de Nederlandse Beroepsorganisarie van Accountants (het NBA) opgenomen in de Nadere Voorschriften inzake onathankelijkheid van de openbaar accountant (hierna: NVO) en vormen een belangrijk onderdeel van het normenkader waaraan een accountant moet voldoen. De naleving van de NVO is binnen de organisatie van Deloitte ingebed. Op basis van onze toetsing aan het normenkader concluderen wij dat onze onafhankelijkheid als certificerend accountant bij Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden in 2011 voldoende is gewaarborgd. Bijiage B: Onafhankelijkheid Bevestiging onafliankelijkheid Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 41

164 Binnen het kader van de meerjarige overeenkomst tussen uw GR en Deloitte Accountants B.V. tot het controleren van uw jaarrekening worden elk jaar de onderlinge afspraken formeel bevestigd door middel van een opdrachtbevestiging. Met cle opdrachtbevestiging van 10 oktober 201 I heeft u ons op meer gedetailleerde wijze opdracht gegeven tot het controleren van de jaarrekening De doelstelling van de controle is het afgeven van een controleverkiaring bij de jaarrekening van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. In dit accountantsverslag geven wij een toelichting op de bevindingen naar aanleiding van de controle. Onze risicoanalyse en de daarop gebaseerde controleaanpak richten zich niet uitsluitend op dejaarrekening zelf, maar ook op het systeem van interne beheersing. Hoe beter dat systeem functioneert, hoe meer zekerheid er bestaat dat er betrouwbare informatie wordt opgeleverd, zowel tussentijds als bij de jaarverantwoording. Omdat deze interne beheersing het gehele jaar goed dient te functioneren, hoeven wij met de aanvang van onze controle niet te wachten totdat de jaarrekening gereed is. Onze controle vindt daarom voor een belangrijk deel al in de tweede heift van het boekjaar plaats. Bij dejaarrekeningcontrole stellen wij vast of dejaarrekening is opgesteld volgens de ge!dende verslaggevingsvoorschriften, of de door u opgestelde jaarrekening een getrouw beeld geeft en of de baten en lasten en balansmutaties vo!doen aan de eisen van rechtmatigheid zoals opgenomen in het contro!eprotocol 20! [. Ook stellen wij vast dat de posten in dejaarrekening adequaat zijn toegelicht. Onze contro!e houdt niet in dat wij alle posten controleren. Onze aanpak heeft a!s doel om belangrijke onj uistheden en of onrechtmatigheden te ontdekken, rekening houdend met de materialiteitsgrenzen zoals vastgelegd in het controleprotocol 20!! Het product van de jaarrekeningcontro!e is de controleverk!aring bij de jaarrekening en een versiag van bevindingen. In het versiag vail bevindingen worden fouten en onzekerheden gerapporteerd die de vastgeste!de rapportagetoleranties ( [00.000) overschrijden en worden overige bijzonderheden die van belang zijn voor de behandeling van de jaarrekening aan uw Drechtraad gerapporteerd (zoals governance, financiële positie, ontwikkeling resultaten en de kwaliteit van de interne beheersing). Accountantsverslag 2011 Gemeenschappeiijke Regeling Drechtsteden 42 Bijiage C: Reikwijdte van de controle 2011 De opdracht die u ons heeft verstrekt Onze controleaanpak bestaat in hoofdlijnen uit drie fasen: de risicoanalyse, de interim-controle en dejaarrekeningcontrole. Gezamenlijke risicoanalyse als basis Onze controle start met het maken van een analyse van de risico s waar u als GR mee te maken heeft. Deze risicoanalyse zien wij als een gezamenlijke actie van ons controleteam en vertegenwoordigers van uw GR en maakt dee! uit van ons pre-auditgesprek. Het doel hiervan is om op basis van gezamenlijke kennis van uw organisatie en uw omgeving tot een zo volledig en bruikbaar moge!ijke risicoanalyse te komen, die als stevige basis voor de verdere controlewerkzaamheden kan dienen. Het gaat hierbij primair om de exteme risico s en de risico s in de bedrijfsvoering. Bij deze inventarisatie Iigt primair defocus op de risico s in de voor dejaarrekening relevante processen die leiden tot mutaties in dejaanekening en de realisatie van de begroting. Interim-controle Wij onderzoeken tijdens de interim-controle de procesrisico s, om te bepalen of hierin vo!doende beheersmaatregelen (de AO/IB) zijn getroffen. Het product van deze fase van de controle is een managementletter met daarin opgenomen verbeterpunten ter verdere optimalisatie van de interne beheersing (zie paragraaf Interne beheersing). Jaarrekeningcontrole

165 Onze controleverkiaring is gebaseerd op onze controlewerkzaamheden als accountant] van Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. Er zijn geen verbonden partijen die kwalificeren voor opname in een geconsolicleerde jaarrekening. Bijiage C: Reikwijdte van de controle 2011 Scope van de opdracht Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

166 De genoemde maxima van de norm gelden ook als de functie van bestuurder en/of hoogste Ieidinggevende wordt vervuld door een functionaris die geen arbeidsovereenkomst heeft (bijvoorbeeld interim), mits dit in een periode van achttien maanden voor meer dan twaalf maanden het geval is. Bij overschrijding van de norm (beloning en/of ontslagvergoeding) zal het bedrag dat boven de norm is uitgekeerd als een onverschuldigde betaling worden gezien. Dit betekent dat dit bedrag teruggevorderd kan gaan worden van de betreffende functionaris. Dit dient als een vordering in de jaarrekening opgenomen te worden verantwoord. Bijiage D: Actuele ontwikkelingen Wetsvoorstel Normering bezoldiging topfunctionarissen pubheke en semipublieke sector (WNT) Op 6 december 2011 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Het voorstel zal, nadat het is aangenomen de Wopt met ingang van I januari 2013 vervangen. De WNT regelt niet afleen de openbaarmaking van topinkomens in de publieke en semi-publieke sector, zoals flu de Wopt, rnaar stelt ook maxima aan de hoogte van die inkomens en tevens aan de ontslagvergoedingen. Lokaal bestuur valt onder het eerste regime. In het eerste regime mag de bezoldiging van bestuurders en hoogste Ieidinggevenden niet uitstijgen boven een beloningsmaximum, gebaseerd op 130 procent van het brutosalaris van een minister. In de oorspronkelijke tekst van het wetsvoorstel staan de volgende bedragen genoemd die jaarlijks bij ministeriële regeling aangepast zullen worden, te weten een bedrag van , vermeerderd met componenten voor onkostenvergoeding en het werkgeversdeel van het pensioen. Voor deze componenten wordt in het wetsontwerp uitgegaan van respectievelijk 7559 (onkostenvergoeding minister-president) en (ABP-pensioenpremie bij ). Opgeteld bedraagt dit (niveau 2010). De ontslagvergoeding worcit overeenkomstig het regeerakkoord, gemaximeerd op Volgens de WNT zal in dejaarrekening de beloning van (ex)topfunctionarissen moeten worden verantwoord, Indien sprake is van een betaling boven de norm zal dit moeten worden toegelicht. Dc verplichting tot openbaarmaking geldt ook voor de beloning van andere werknemers voor zover deze uitstijgt boven het beloningsmaximum. Voorts wordt de melding bij BZK gehandhaafd. Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regehng Drechtsteclen 44

167 Controle op Recent is een conceptwetsvoorstel door de Minister van BZK aangeboden waarin het kabinet gemeenteraden meer gemeenschappelijke mogelijkheden wil geven om bestuurders van gemeenschappelijke regelingen te controleren. Eén van de wijzigingen betreft Regellngen de plicht voor GR en om jaarlijks voor 1 april de financiële en beleidskaders aan te bieden aan de raden van de deelnemende gemeenten. Daarnaast wordt in bet voorstel het termijn van reageren op de conceptbegroting opgerekt van 6 naar 8 weken. Aanvullend versterkt bet conceptwetsvoorstel de wettelijke positie van het algemeen bestuur, door de mogelijkheid om één of meer leden te kunnen ontslaan en de wettehjke actieve rnlichtingenplicht van het dagelijks bestuur toe te voegen 45 Bijiage D: Actuele ontwikkelingen Nieuwe EU De nieuwe drempelwaarden voor Europees aanbesteden voor de periode van 1 januari 2012 tot en met 31 december 2013 zijn drempelbedragen bekendgemaakt. De drempelbedragen worden om de 2 jaar aangepast. Voor de komende periode is sprake van een verhoging verhoogd van het drempelbedrag. Voor decentrale overheden geldt met ingang van I januari voor opdrachten voor werken een drempel van en voor opdrachten voor diensten en leveringen Accountantsverslag 2011 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

168 Dit versiag is alleen bestemd voor de directie, het Drechtstedenbestuur en de leden van de Drechtraad van Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden en mag niet in zijn geheel of gedeeltelijk worden verstrekt of aangehaald zonder onze schriftelijke toestemming vooraf. Er wordt geen verantwoordelijkheid aan een derde partij geaccepteerd, omdat dit versiag daar niet voor opgesteld en bedoeki is. Dientengevolge nemen wij geen enkele verplichting of plicht van zorg aan ieder ander persoon aan wie dit versiag getoond of in zijn handen komt op ons. De in dit versiag aan de orde gestelde onderwerpen zijn door ons geconstateerd gedurende onze controleopdracht waarvan wij van mening zijn dat zij uw aandacht behoeven. Het is geen allesomvattend versiag van alle geconstateerde zaken en in het bijzonder kunnen wij niet verantwoordelijk worden gesteld voor het rapporteren van alle bedrijfsrisico s of tekortkomingen in het systeem van interne beheersing. Elke conclusie, opinie of opmerking in dit versiag is verstrekt in de context van onze controleverkiaring over dejaarrekening als geheel, welke zal worden verstrekt in onze controleverkiaring. Evenzo geldi dat de opmerkingen, bevindingen en aanbevelingen met betrekking tot het systeem van interne beheersing niet gelezen dienen te worden als een afzonderlijke opinie van het systeem van interne beheersing en haar werking. Dejoitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK Private Company limited by guarantee, and its network of member firms. Neither Deloitte Touche Tohmatsu nor any of its member firms has any liability for each others acts or omissions. Each of the member firms is a separate and independent legal entity operating under the names of Deloitte, Deloitte & Touche, Deloitte Touche Tohmatsu, or other related names. Bijiage E: Disclaimer en beperking in gebruik Accountantsverslag 2011 Gemeenschappehjke Regeling Drechtsteden

169 DSB, 16 mei 2011 Reactie van het Drechtstedenbestuur op het accountantsverslag 2011 Algemeen In de managementsamenvatting geeft de accountant aan dat er wederom stappen zijn gezet om de bedrijfsvoering verder in control te brengen. Ook de financiële strategie die in 2011 is vastgesteld heeft een belangrijke aanzet gegeven voor de verdere professionalisering van de bedrijfsvoering. Van de GRD-dochters vermeldt de accountant met name de verbetering van de kwaliteit van de bedrijfsvoering bij het Servicecentrum en de Gemeentebelastingen. Het Drechtstedenbestuur heeft de afgelopen periode extra aandacht gegeven aan de bedrijfsvoering, en is daarom verheugd dat deze verbeteringen ook door de accountant worden gesignaleerd. Met de accountant is het Drechtstedenbestuur van mening dat op de ingeslagen weg moet worden voortgegaan. Belangrijke nog openstaande verbeterpunten zijn het uitvoeren van de verbijzonderde interne controle gedurende het gehele jaar, en het beter aansluiten bij de verslaggevingsrichtlijnen (het BBV). Versnelling Ten opzichte van vorig jaar is het proces van het opstellen van de jaarrekening en het uitvoeren van de accountantscontroles beter en sneller verlopen. De controleverklaring bij de jaarrekening van de GRD is hierdoor eerder afgegeven dan vorig jaar. De specifieke accountantsverklaringen voor het Servicecentrum en de Gemeentebelastingen zijn een maand eerder afgegeven dan in Het tijdstip van afgeven van deze verklaring voor de Sociale dienst is ongeveer gelijk aan vorig jaar. Deze versnellingen zijn natuurlijk zeer positief. Het Drechtstedenbestuur ziet echter nog voldoende mogelijkheden voor verdere verbetering en versnelling. Weerstandsvermogen en risico's De accountant meldt dat de reserves van de GRD in 2011 zijn toegenomen ten opzichte van 2011, en nu 6% van het balanstotaal bedragen. Het Drechtstedenbestuur is van mening dat het weerstandsvermogen van de GRD daarmee zeer beperkt is. Er is op dit moment echter geen mogelijkheid het eigen vermogen op korte termijn te versterken. In de 2 e bestuursrapportage 2011 en de jaarrekening 2011 is er meer aandacht besteed aan het inzichtelijk brengen van de risico s. De accountant geeft aan dat er voldoende aandacht wordt besteed aan het volgen van risico s en dat nu van belang is om de risico s te kwantificeren. Het Drechtstedenbestuur onderschrijft deze bevinding en in 2012 zal de Drechtraad een geactualiseerde notitie reserves en weerstandsvermogen worden aangeboden. Daarnaast zal er een notitie met betrekking tot risicomanagement worden opgesteld. Bevindingen en aanbevelingen Het Drechtstedenbestuur onderschrijft de bevindingen en aanbevelingen die door de accountant worden genoemd in het accountantsverslag. Zowel de punten die worden benoemd in de managementletter als het accountantsverslag zullen worden opgevolgd en in de todo-lijst worden opgenomen. Deze todo-lijst en de vorderingen die zijn gemaakt zullen ter kennisneming aan de auditcommissie worden aangeboden.

170

171

172

173 bijlage 4f Advies van de Auditcommissie voor de Drechtraad van 3 juli 2012 Onderwerp Jaarrekening 2011 Aandachtspunten De commissie heeft de Jaarrekening 2011 technisch besproken. agendapunt 5 datum 13 juni 2012 steller J.S. van de Poel doorkiesnummer regiogriffie@drechtsteden.nl Advies Financieel-technisch zijn er geen bezwaren om de Jaarrekening 2011 vast te stellen.

174 bijlage 5 VERGADERNOTITIE voor de Drechtraad van 3 juli 2012 Onderwerp 1 e bestuursrapportage GrD 2012 Samenvatting Twee keer per jaar wordt de Drechtraad geïnformeerd over de uitvoering van de begroting. De voorliggende bestuursrapportage (Burap) is de eerste tussentijdse rapportage voor Deze 1 e burap gaat over de realisatie van de eerste vier maanden van het jaar. Op basis daarvan wordt een prognose gegeven van de uitkomsten over heel Voorstel 1. Vaststellen van de 1 e burap GrD Vaststellen van de voorgestelde begrotingswijzigingen. 3. Vaststellen van de voorgestelde gemeentelijke bijdragen. agendapunt 6 datum 6 juni 2012 bestuurlijk pfh. R.T.A. Korteland akkoord best.pfh. d.d. 5 juni 2012 steller A. Tolsma doorkiesnummer a.tolsma@drechtsteden.nl Toelichting Deze bestuursrapportage is in opzet en inhoud niet meer vergelijkbaar met de vorige rapportages. Het bestuur en de raad hebben meermalen uitgesproken dat het huidige planning en controlinstrumentarium onvoldoende tegemoet komt aan de behoefte om op basis van heldere, bruikbare en tijdige informatie te kunnen sturen op doel, resultaat en middelen. Nu de basis zo goed als op orde is, is het tijd om terug te gaan naar de essentie: sturen op inhoud, verantwoorden op resultaat. Belangrijke informatie met betrekking tot bedrijfsvoering maakt daar uiteraard onderdeel van uit, maar dit zal de inhoud niet langer overschaduwen. In deze bestuursrapportage zijn dan ook alleen de ontwikkelingen met betrekking tot bedrijfsvoering benoemd waarover in de nabije toekomst door het Drechtstedenbestuur dan wel Drechtraad besluitvorming over gemaakt dient te worden. CAO-ambtenaren Naar verwachting zal in juli een nieuwe CAO voor ambtenaren worden vastgesteld. Als gevolg van deze landelijke autonome ontwikkeling zullen de loonkosten bij de GRD gaan stijgen. Het budgettaire effect hiervan zal ongeveer 2% bedragen, wat voor de GRD overeenkomt met Bij de begroting 2012 is besloten budgetten en gemeentelijke bijdragen niet aan te passen met de kostenstijgingen. Hiervoor is gekozen om de gemeente tegemoet te komen in de financiële krapte. In afwachting van de definitieve CAO zal bij de 2 e burap de gevolgen hiervan worden uitgewerkt. Frictiekosten GRD heeft een financiële taakstelling de gemeentelijke bijdragen te laten dalen. Die daling loopt op tot 10% in 2015, totaal 6,0 miljoen structureel. Om dit te realiseren is en wordt de personeelformatie ingekrompen, ook met 10%, ongeveer 80 fte. Met het verlagen van de formatie wordt een aantal medewerkers boventallig. Dit leidt tot frictiekosten, omdat de loonkosten van de boventallige medewerkers doorlopen. Bij de SCD en SDD zijn reorganisaties gestart dan wel afgerond. Dit heeft ertoe geleidt dat de personeelskosten fors afnemen. Niet alleen is dit gerealiseerd door het inhuren van externen terug te dringen, maar ook door de vaste formatie te verminderen. Voor de SDD gaat het om 17,5 formatieplaatsen en bij de SCD is het de verwachting dat het om minstens 38 formatieplaatsen zal gaan. Verwacht wordt dat de frictiekosten totaal 6,5 miljoen over de jaren 2012 tot en met 2015 zullen zijn. Alleen binnen de begroting van de SDD is hiervoor budget beschikbaar voor 2012 ( 1 miljoen). Frictiekosten zijn een gezamenlijk probleem binnen het netwerk. De verantwoordelijkheid van deze frictiekosten zal gezamenlijk met de gemeenten moeten worden opgepakt. Vanuit de GRD worden voorstellen en besluitvorming voorbereid.

175 pagina 2 Bureau Drechtsteden en Bestuur en Staf Binnen BDS zijn op dit moment de belangrijkste dossiers economie, arbeidsmarkt/kennisinfrastructuur en woonklimaat. Voor economie arbeidsmarkt is de economische impuls van belang voor de invulling van de economische agenda zuidvleugel en topsector water en logistiek. Hierbij loopt de uitwerking via 7 investeringslijnen; Herstructurering bedrijventerreinen, Bevorderen transport schone schepen ( LNG/ Schone motor), Maritieme campus, Continuering EcoShape Building with Nature, University College, Showcase Kop van t Land en Promotie en acquisitie. Tevens is vrijetijdseconomie een belangrijk onderdeel. Sociale Dienst Drechtsteden Als gevolg van de economische krimp, de effecten van de reorganisatie en de mindere inzet van kortdurende gesubsidieerde arbeid is het aantal mensen dat een bijstandsuitkering ontvangt van de SDD toegenomen. Ondanks deze tegenvallende prestaties wordt wel verwacht dat de doelstelling (daling van klantenbestand met 350 ten opzichte van stand 1 januari 2012) gehaald zal worden. Om dit te kunnen realiseren worden er acties voorbereid die ertoe moeten leiden dat de uitstroom en zelfstandigheid van cliënten te vergroten en voor te sorteren op het bedienen van de zogenaamde middengroep qua verdiencapaciteit in het kader van de Wet Werken naar vermogen. Mede als gevolg van de naar verwachting bij te stellen rijksbudgetten zullen er geen financiële effecten voortkomen uit het hogere aantal bijstandsgerechtigden. De SDD is samen met de gemeente bezig om een omslag in het denken en handelen binnen de WMO, waarbij de eigen kracht van burgers het uitgangspunt vormt. Hiermee wil de SDD bereiken dat de autonome groei van individuele voorzieningen opgevangen kunnen worden en hiermee de kosten te beheersen. Dit zal op lange termijn bezuinigingen gaan opleveren. Rekening houdend met een hogere meerontvangst eigen bijdrage CAK van 1 miljoen, en gelijkblijvende lasten voor de WMO individuele voorzieningen, is er per saldo een verwacht voordeel voor de gemeenten van 1 miljoen. Servicecentrum Drechtsteden Binnen het SCD vindt op dit moment een doorontwikkeling plaats waardoor er doorgepakt gaat worden op onderwerpen als uniformeren van producten en processen, het flexibiliseren van het personeelsbestand en het uitnutten van de inkoopfunctie. Daarnaast wordt er binnen het SCD gewerkt aan de ontvlechting tussen het SCD en de gemeenschappelijke regelingen Omgevingdienst ZHZ, Regio ZHZ en Veiligheidsregio ZHZ. Manden Maken, Algemene dekkingsmiddelen, Onderzoekcentrum Drechtsteden, Ingenieursbureau Drechtsteden en Gemeentebelastingen Drechtsteden Bij deze programma s zijn er geen afwijkingen. Voorgestelde begrotingswijzigingen (Bedragen x 1.000) Begrotingsprogramma Bureau Drechtsteden Sociale Dienst Drechtsteden Bedragen Lasten Baten Toelichting S/I Gemeente* Coördinatie WMO; collecte gemeenten S coördinatie WMO Ja, alle zes Subsidie provincie ZH tbv regionaal I platformverkeersveiligheid Nee Aanvullende gelden RAS, inzet reservering I uit 2011 Nee Participatie; Verlaging Rijksbudget I Nee Participatie; Vaststelling I reserveringsregeling Nee Participatie; opwaartse bijstelling van lasten I Nee WSW; Lagere bijdrage Rijk S Ja, alle zes Inkomen; Opwaartse bijstelling van baten en I Nee lasten Apparaatskosten I&S Deels Onttrekking reserve ten behoeve van I Nee dekking reorganisatie kosten Servicecentrum Drechtsteden I Ja, alle zes en Kosten implementatie Cognos GRD Totaal * Begrotingswijzigingen die structureel van karakter zijn worden weergegeven met een S. Begrotingswijzigingen die alleen betrekking hebben op lopend boekjaar zijn weergegeven met een I.

176 pagina 3 Invloed van de begrotingswijzigingen op de gemeentelijke bijdrage In onderstaande tabel wordt per gemeente weergegeven wat de invloed van de begrotingswijziging op de gemeentelijke begroting. Een positief bedrag geeft aan dat dit een verhoging van de gemeentelijke bijdrage betekent. Een negatief bedrag is een verlaging van de gemeentelijke bijdrage. (Bedragen x 1.000) Dochter Onderwerp S/I* Alblasserdam Dordrecht H-I-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht GRD Totaal BDS WMO-regiegroep S SDD Apparaat Participatie S SDD Apparaat Inkomen I SCD Cognos I SCD MPO** S Totaal Totaal structureel Totaal incidenteel * Begrotingswijzigingen die structureel van karakter zijn worden weergegeven met een S. Begrotingswijzigingen die alleen betrekking hebben op lopend boekjaar zijn weergegeven met een I. ** Als gevolg van het MPO wordt de bijdrage van de gemeenschappelijke regelingen Omgevingsdienst ZHZ, Veiligheidsregio ZHZ en Regio ZHZ verlaagd met Hierdoor wordt de bijdrage van de gemeenten aan de packagedeal verhoogd naar het oorspronkelijke afgesproken bedrag van 1 miljoen. Recapitulatie programmabegroting In de burap wordt er een onderscheid gemaakt tussen prognose en begroting na wijzing. De financiële effecten van besluiten die zijn gemaakt in de eerste vier maanden zijn vertaald naar begrotingswijzigingen en zijn verwerkt in de begroting na wijzigingen. In de prognose is er rekening gehouden met ingezette trajecten waarover er dit jaar nog besluitvorming moet plaatsvinden. Daarnaast wordt getracht door middel van bijsturing alsnog binnen de begroting uit te komen. (Bedragen x 1.000) Actuele begroting 2012 Prognose 2012 Begrotingswijziging 2012 Begroting na wijzigingen 2012 Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Bureau Drechtsteden Bestuur en staf Manden Maken Sociale Dienst Drechtsteden Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen Resultaat Consequenties Financiële consequenties Op basis van de prognoses worden een aantal begrotingswijzigingen en wijzigingen in de gemeentelijke bijdragen voorgesteld. Personele en organisatorische consequenties Geen Juridische consequenties Geen Consequenties voor andere beleidsvelden en organisaties Geen

177 pagina 4 Advies en draagvlak Moet nog worden ingevuld, n.a.v. DSB en PFO Middelen. Deze vinden op 12 juni plaats, verzending burap is op 14 juni naar de Drechtraad. Verdere procedure, communicatie en uitvoering Niet van toepassing. Onderliggende stukken Concept 1 e burap GrD 2012 versie d.d. 13 juni 2012.

178 Concept 1 e Burap 2012 GR Drechtsteden Versie 13 juni 2012