ADVIES AR ALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

Transcriptie

1 Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat Brussel Tel. : 02/ Fax : 02/ COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE RAAD ADVIES AR over de studie 966 over de verschillende ondersteuningsmechanismen voor groene stroom in België gegeven met toepassing van artikel 24, 3, 3, van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt 16 februari 2011

2 SITUERING Op 20 mei 2010 keurde het Directiecomité van de CREG studie (F) CDC-966 goed over de verschillende ondersteuningsmechanismen voor groene stroom in België. De Algemene Raad bedankt het Directiecomité voor de uitgevoerde studie. Het betreft een studie op eigen initiatief van het Directiecomité. Volgens de studie is het doel een inzicht te geven in de verschillende ondersteuningsmechanismen voor groene stroom in België. Het belangrijkste ondersteuningsmechanisme voor hernieuwbare energie in België bestaat uit het toekennen van groenestroomcertificaten aan producenten van groene elektriciteit. Op basis van een algemene beschrijving van de ondersteuningsmechanismen en een gedetailleerde analyse van de berekeningsmethode van de gebruikte Vlaamse subsidiebedragen voor hernieuwbare energiebronnen (onder andere de return on investment) geeft de studie een inzicht in de kostprijs van de ondersteuningsmechanismen voor de eindklant. De ondersteuningsmechanismen in Wallonië en Brussel worden kort toegelicht in de studie (zonder gedetailleerde analyse van de berekeningsmethode). Het Directiecomité van de CREG geeft tot slot aan dat de evaluatie van de federale gewaarborgde minimumaankoopprijs voor offshore windenergie deel zal uitmaken van een vervolgstudie. De Algemene Raad neemt akte van de conclusies van de studie van het Directiecomité van de CREG. De Vlaamse instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de Commission wallonne pour l Energie (CWaPE) kregen de kans om toelichting te geven in de werkgroep ter voorbereiding van dit advies. VITO heeft eind november 2010 een studie gepubliceerd waarin de rendabiliteit van technologieën voor productie van groene stroom op basis van actuele omstandigheden en steunmechanismen (geactualiseerde onrendabele toppen) werd berekend. De CWAPE heeft een uitvoerige voorstelling van het Waalse mechanisme van groenestroomcertificaten gegeven en onder meer de verschillen tussen het Waalse en het Vlaamse systeem aan het licht gebracht. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië worden op dit ogenblik wijzigingen aangebracht aan het systeem van groenestroomcertificaten. De Vlaamse Regering heeft op 14 januari gewijzigde boeteniveaus en minimumsteunbedragen per technologie goedgekeurd. 2/6

3 AANBEVELINGEN De Algemene Raad brengt de principes van zijn advies van 14 juli 2010 (AR ) over de steunmaatregelen aan de producenten van offshore windmolenparken in de Noordzee in herinnering. Deze principes zijn ook van toepassing voor de onshore hernieuwbare energieproductie. De Algemene Raad benadrukt dat het potentieel aan hernieuwbare energie (HE) in ons land maximaal en cost efficient moet ontsloten worden met het oog op het realiseren van de Europees opgelegde doelstelling van 13% hernieuwbare energie in Het Nationaal actieplan voor hernieuwbare energie van België gaat uit van de volledige realisatie van de Europese doelstelling in België. 1 Het plan stelt dat enkel indien de omstandigheden van die aard zijn dat bij tussentijdse rapportage blijkt dat de doelstellingen niet binnenlands gehaald zullen worden, kan alsnog beslist worden beroep te doen op de samenwerkingsmechanismen. Bij de keuze van de optimale mix van hernieuwbare energiebronnen om de doelstelling te realiseren moet rekening gehouden worden met alle maatschappelijke kosten en baten op korte en lange termijn (dit met het oog op de transitie naar een duurzame energievoorziening): a) Competitiviteit. Op economisch vlak betekent dit dat bij deze keuze gezorgd moet worden voor een ondersteuning die cost efficient is en afgestemd wordt op de situatie in onze buurlanden via objectieve en transparante benchmarking analyses, en getoetst aan de technische en economische kenmerken van deze vorm van energieopwekking in België. Er moet eveneens rekening gehouden worden met: de competitiviteit van de bedrijven (specifiek de energie-intensieve bedrijven), de impact op de tewerkstelling, innovatie, onderzoek en ontwikkeling, vergroening van de economie en creatie van groene jobs; b) Bevoorradingszekerheid. Investeren in hernieuwbare energie-productie in België zorgt voor meer diversiteit van de ingezette energiebronnen wat leidt tot grotere onafhankelijkheid inzake energievoorziening en op die manier tot grotere bevoorradingszekerheid. Hierbij moet echter rekening gehouden worden met het feit dat sommige HE-bronnen ingevoerd worden uit het buitenland (bv. biomassa). Met betrekking tot de leveringszekerheid moet er rekening gehouden worden met het intermitterende karakter van bepaalde HE-bronnen (bv. nood aan back-up capaciteit); c) Milieu. Ook de ecologische kosten en baten moeten in rekening gebracht worden: vermeden CO2-uitstoot, luchtkwaliteit, gezondheidsimpact, en andere externe kosten; 1 België, Nationaal actieplan voor hernieuwbare energie overeenkomstig Richtlijn 2009/28/EG, november Zie Tabel 3, p. 10 en de passage op p. 89 : «Gelet op de onzekerheid wat betreft de effectieve toepassing van de flexibele mechanismen zal België alles in het werk stellen opdat de doelstellingen van 13% intern verwezenlijkt zouden worden». 3/6

4 d) Sociale aspecten. Er moet gezorgd worden voor een maatschappelijk draagvlak bij de bevolking voor het HE-beleid. Daarenboven moet ook rekening gehouden worden met de maatschappelijke impact van de keuzes inzake de optimale mix van HE-technologieën. De Algemene Raad benadrukt dat de ondersteuning van HE noodzakelijk is om de gestelde EU-doelstellingen te halen, maar beperkt moet worden tot de reële meerkost ten opzichte van de marktwaarde van de hernieuwbare energieproductie. Het ondersteuningssysteem moet, in voorkomend geval, windfall profits vermijden. Zowel de ondersteuning als de aanrekening van die steun dienen transparant, kostenefficiënt, eenvoudig en effectief gemaakt te worden en moeten op regelmatige basis geactualiseerd worden. De ondersteuning en aanrekening moeten gebaseerd worden op o.a. : a) De investerings-, uitbatings-, onderhouds-, en ontmantelingskosten (voor zover ze door de exploitanten gedragen worden) en vergoeding van het investeringsrisico; b) Technologische modulatie. Op basis van een evaluatie van elke HEtechnologie moet gezorgd worden voor een correcte vergoeding per technologie. De ondersteuning op basis van de Onrendabele Top moet toegepast worden in het beleid en verder verfijnd worden 2. Daarenboven moet rekening gehouden worden met de milieuperformantie van de ondersteunde technologieën. Het moet ook mogelijk zijn om beloftevolle, zich ontwikkelende technologieën in een eerste fase via doorgedreven steunmaatregelen te stimuleren. De ondersteuning moet de technologische evolutie weerspiegelen wat inhoudt dat deze evolueert in de tijd. c) De marktwaarde van de producten (o.a. de elektriciteit en de garanties van oorsprong); d) De verwachte productie. Met betrekking tot toekomstige aanpassingen van het ondersteuningssysteem herhaalt de Algemene Raad zijn advies van 6 mei 2009: Deze aanpassing kan niet met terugwerkende kracht in werking treden en moet de zekerheid voor de bestaande investeringen in hernieuwbare energie garanderen. Het aangepast ondersteuningsmechanisme mag ook de zekerheid van concreet geplande projecten waarvoor al een vergunning of een impactstudie is aangevraagd, niet in het gedrang te brengen. 2 De onrendabele top is het steunniveau dat rekening houdend met de reeds via andere premies en tegemoetkomingen verkregen steun nodig is om de potentiële investeerder in hernieuwbare energietechnologieën een redelijk financieel rendement te bieden. 4/6

5 Volgens de Algemene Raad is een evaluatie en aanpassing van de steunmechanismen voor groenestroomproductie noodzakelijk. Net zoals verschillende andere EU-lidstaten zijn de gewesten hier volop mee bezig. Hierbij moet echter omzichtig tewerk gegaan worden waarbij alle voor- en nadelen van de wijzigingen afgewogen worden. Aanpassingen moeten leiden tot transparante, adequate, competitieve en efficiënte subsidies op lange termijn die de werking van de elektriciteitsmarkt niet verstoren. Deze aanpassingen moeten rekening houden met de volgende elementen: Verder onderzoek is nodig naar de meest optimale toepassing van de ondersteuningsinstrumenten voor HE. De certificatensystemen en hun modaliteiten (het vastleggen van quota, de quotaverplichting voor leveranciers, de opkoopplicht voor DNB s, boeteprijs, wederzijdse erkenning van de certificaten, enz.) 3 dienen zorgvuldig geëvalueerd en afgewogen te worden ten opzichte van alternatieve systemen zoals bv. feed-in of bonussystemen (en hun modaliteiten). Eventuele aanpassingen mogen echter niet leiden tot stop & go situaties die er voor zorgen dat de economische en ecologische doelstellingen niet of pas veel later gehaald worden. Permanente monitoring en regelmatige evaluatie in overleg met de stakeholders. De Algemene Raad acht een regelmatige evaluatie van de gehanteerde parameters en criteria van de verschillende ondersteuningssystemen voor groenestroom noodzakelijk. Dit moet gebeuren in nauw overleg met de verschillende stakeholders volgens een transparant overlegproces. Een aandachtspunt hierbij is het level playing field tussen de betrokken producenten. De Algemene Raad vraagt dat de bevoegde instanties een permanente monitoring zouden uitvoeren van de realisatie van de gestelde doelstellingen en de daaraan verbonden kosten en baten van het ondersteuningssysteem. Betaling van het ondersteuningsmechanisme. Verder onderzoek naar de aanrekening van de kost van de ondersteuningsmechanismen is noodzakelijk. Kostenbesparingen die gerealiseerd worden dienen doorgerekend te worden aan de eindconsumenten. De Algemene Raad is van oordeel dat de kosten voor het ondersteuningsmechanisme billijk moeten verdeeld worden over de verschillende eindconsumenten (groot- en kleinverbruikers). Om de kost voor de eindverbruiker te beperken, kan voor de ondersteuning van hernieuwbare energie gezocht worden naar alternatieve financieringsbronnen zoals de inzet van de veilingopbrengsten van het Europees emissiehandelssysteem en de nucleaire bijdrage. 3 Die verschillen in het Vlaamse en Waalse gewest. 5/6

6