Evaluatie ervaringen implementatie ZEN

Transcriptie

1 EvaluatieervaringenimplementatieZEN ZENdoordeogenvanprofessionalsencliënten mr.drs.ezravanzadelhoff dr.albinemoser mw.moniquebessemsbeks dr.ingeduimelpeeters Hetisbelangrijkdatiedereenweetdatereengrootplaniswaarmetzijnallenaangewerkt wordt,endepatiëntook.patiëntdoetiets,familiedoetietsenzorgverleners.metelkaardelen hoejedieupdatehoudt.datiswatzen,zelfmanagementis.(r.2,43b) juni2014

2 Onderstaande organisaties waren vertegenwoordigd (werkgroepleden) binnen het ZEN-project

3 Inhoud Inhoud Samenvatting Inleidingenleeswijzer Inleiding Aanleidingenrelevantie Opbouwvanhetrapport;leeswijzer Doelstelling,vraagstellingenonderzoeksmethode Doelstelling Vraagstelling Onderzoeksmethoden Deelnemers Dataverzameling Dataanalyse Ethiek Resultatenprofessionals Individueelniveau Bevorderendefactoren Belemmerendefactoren Randvoorwaarden Team Bevorderendefactoren Randvoorwaarden Organisatie Belemmerendefactoren Randvoorwaarden Keten Bevorderendefactoren Belemmerendefactoren Randvoorwaarden Maatschappij,overheid Bevorderendefactoren Belemmerendefactoren Randvoorwaarden Beantwoordingonderzoeksvragen Uitkomstenbelevingcliënten...23 Bevorderendefactoren...23 Belemmerendefactoren...24 Randvoorwaarden Conclusies Aanbevelingen Bibliografie...30 Bijlage1 Overdrachtformulier...31 Bijlage2 Beschrijvingdeelnemendeorganisaties...33 Bijlage3 ChronicCareModelinschema...34 Bijlage4 Interviewvragen...35 Bijlage5 ScholingenZEN...36 Hoofdstuk:Inhoud

4 1 Samenvatting DeregioMaastricht/HeuvellandrichtzichbinnenhetprojectIntegratedSeniorServices (verdertp4genoemd),eentransitieprojectgehonoreerdbinnendevierderondevanhet NationaalProgrammaOuderenzorg(NPO)ophetonderzoeknaardeimplementatieen effectenvanhetzelfmanagementempowermentnetwerkprogramma(zen). HetbasisprincipevanZENisomorthopediepatiëntenteondersteunenbijhun zelfmanagementomhunkwaliteitvanleventekunnenverbeterenoftehandhaven. HetZENprogrammaiseenopmaatgemaaktecliëntgecentraliseerdeinterdisciplinaire interventiedieprimairistoegepastbij75plussersdievanuithetziekenhuiswerdenverwezen naarazmherstelzorg,eengeriatrischerevalidatieinstelling. HetdoelvanhetZENprogrammaisalsvolgt:(1)Hetzelfmanagementvandeoudere vergroten,(2)deoudereempowereninzijneigenziektebeeldenkennisinzicht,inzijn beperkingenenvooralinresterendemogelijkhedenen(3)deoudereempowereninhet versterkenvanzijneigenpersoonlijksociaalnetwerk. EriseenkwalitatiefonderzoekverrichtominzichtteverkrijgenhoehetZENprojectis gerealiseerd.decentralevraagstellingluidtalsvolgt:hoeervarendestakeholdersde implementatievanhetzenprogramma? OmteevaluerenhoehetZENprojectisgerealiseerdentoepasbaarheidiservaren,isnaasteen kwantitatiefonderzoekeenkwalitatieveprocesevaluatieuitgevoerd.hiervoorzijndemensen deeldiebetrokkenzijnbijdevoorbereidingen/ofuitvoeringvanhetzenprojectgeïnterviewd. Daarnaastzijndeelnemendecliëntengeïnterviewd.Hieronderwordendevragenafzonderlijk behandeld. Uithetonderzoekblijktdatdevolgendeconclusieskunnenwordengetrokken.Ouderen wordenveelalnietbetrokkenindebesluitendiegenomenwordenoverhunzorg.binnende zorgstaatvooralhetaanbodcentraalinplaatsvandevraagenhetperspectiefvandepatiënt. HetZENprojectheeftalsdoelomdekwaliteitvanzorgteverbeterendoordebehandeldoelen indegeriatrischerevalidatiezorgsamenmetdeouderecliëntendemantelzorgeroptestellen. Voormanagersenmedewerkersindezorgbetekenteenanderewijzevanzorgverleneneen cultuuromslag.weconcluderendatdebasisvanhetzenprogramma,hetchroniccaremodel terugtezienisinderesultatenvandezeevaluatie.totslot,weconcluderendatderesultaten vandezeevaluatieduidelijkdesituatievandegezondheidszorglaatzien:detransitievan zorgstaattotparticipatiemaatschappij. Totslotwordtinderapportageeenaantalaanbevelingengedaan,voornamelijkophetvlak vaninterneenexternecommunicatieenhetcreërenvandraagvlak. Hoofdstuk:Samenvatting

5 2 Inleidingenleeswijzer Indithoofdstukwordtverantwoordingafgelegdoverdeopzetenaanpakvanhetkwalitatief onderzoekdatdebasisvormtvoorhetrapport.besprokenwordtdeaanleidingomde procesevaluatietelatenuitvoeren.totslotwordtdeopbouwvanditrapportbeschreven. 2.1 Inleiding DeregioMaastricht/HeuvellandrichtzichbinnenhetprojectIntegratedSeniorServices (verdertp4genoemd),eentransitieprojectgehonoreerdbinnendevierderondevanhet NationaalProgrammaOuderenzorg(NPO)ophetonderzoeknaardeimplementatieen effectenvanhetzelfmanagementempowermentnetwerkprogramma(zen). HetbasisprincipevanZENisomorthopediepatiëntenteondersteunenbijhun zelfmanagementomhunkwaliteitvanleventekunnenverbeterenoftehandhaven. ZorgverlenersuitdeeersteentweedelijnvolgdeneentrainingdiespeciaalvoorZEN ontwikkeldwerd.zijleerdenmetcliënteningesprektegaanoverhunmogelijkhedenente denkeninoplossingenen(rest)mogelijkhedenvoorhunspecifiekesituatieinplaatsvan begrenzingen. BinnenhetZENprogrammaisnadrukkelijkpreventiefaandachtvoormantelzorgers.Zij ontvangenvoorlichtingenbegeleidingopdatzijophunbeurtzorgenondersteuningkunnen blijvengeven.hetideehierachterisdatmantelzorgershierdoordezorgbeteraankunnenen volkunnenhouden.uiteindelijkgaatheteromdatouderenzelfstandiginhuneigenomgeving kunnenblijven. 1 HetZENprogrammaiseenopmaatgemaaktecliëntgecentraliseerdeinterdisciplinaire interventiedieprimairistoegepastbij75plussers 2 dievanuithetziekenhuiswerdenverwezen naarazmherstelzorg,eengeriatrischerevalidatieinstelling.vantevorenisbekenddatzij binneneenkorteperiodenaardethuissituatieterugkunnenkeren.naterugkeerinde thuissituatiezijndezendoelstellingennagestreefdenkanondersteuningvandeeerstelijn hierinnoodzakelijkzijnomdezedoelstellingenindethuissituatieverderterealiseren.deze werkwijzehoeftechternietinallegevallenopdiewijzetezijningericht.hetkaninbepaalde gevallengebeurendatcliëntenbijthuiskomstdoordeeerstelijnhulpverlenergeenhulp wensen,omdatmantelzorgersdebenodigdehupbiedenendesituatievolgenszowelde ouderealsdemantelzorgersnaartevredenheidverloopt.ditmaaktdeinschakelingvande hulpverleninguitdeeerstelijnnietaltijdnoodzakelijk. HetdoelvanhetZENprogrammaisalsvolgt:(1)Hetzelfmanagementvandeoudere vergroten,(2)deoudereempowereninzijneigenziektebeeldenkennisinzicht,inzijn 1 PersberichtZENenOpWegNaarHerstel. 2 MetgoedkeuringvanZonMWishalverwegehetprojectdeleeftijdsgrensverlaagdnaar70+tenvoordelevande Hoofdstuk:Inleidingenleeswijzer inclusie.

6 beperkingenenvooralinresterendemogelijkhedenen(3)deoudereempowereninhet versterkenvanzijneigenpersoonlijksociaalnetwerk. 1. Tijdensdeopnameopdeherstelafdelingachterhalenwatdeoudereen/ofdiens mantelzorger(s)zelfwensenc.q.nodigdenkentehebbenmethetoogopdeterugkeer naardezelfstandigewoonsituatie,enhethierbijvervolgensstimulerenvanhet zelfmanagementomdezewensentekunnenuitenengewensteactiesmedeteinitiëren. Totophedenwordteronvoldoendeuitgegaanvandeeigenbehoeftenvanoudereninde ouderenzorg; 2. Hettijdigaanbiedenvanrelevanteinformatiegerichtopdewensen,vragenenbehoeften vandeoudereen/ofdiensmantelzorger(s);en 3. Dezorgvoordeouderenuitderegioherontwerpenopdathiermeeopsystematischewijze tegemoetwordtgekomenaandebehoeftenenmogelijkhedenvandeouderenzelf.dit gebeurtmeteenindividueelzorgplandatleidendisvoorhetgezamenlijkeaanbodvan zorgdoordiversezorgverleners,welkewordtgecoördineerdeneventueelwordtbijgesteld doordezzc sinsamenspraakmetdeouderen. Samenhangendmetbovenstaandedriedoelenwordteenverbeteringbeoogdvande overdrachttussenverschillendeorganisatiesvoorgeriatrischerevalidatiezorg,de samenwerkingtussenzorgverlenersteverbetereneneensterkeverbindingtussenzorgen welzijntebewerkstelligentenbehoevevansocialiseringenhetvoorkomenvansociaal isolement. DeinvoeringvandefunctievanZZCalscentralecontactpersoonvoordeoudereen/ofdiens mantelzorgerdientdeeerdergenoemdedoelen. 3 BinnenhetZENprogrammaligtdefocusop hetactiefbetrekkenvandecliëntbijzijnherstelenopderesterendemogelijkheden. Eenaantalbelangrijksteverschillentussenderegulierezorgenzorgmetinbeddingvan zelfmanagementluidenalsvolgt.opeenherstelafdelingwordtdezorguitgevoerddooreen multidisciplinairteam,terwijlerbinnenhetzenprogrammameerwordtsamengewerktmet allehulpverleners(zowelintramuraalalsextramuraal).daarnaastwordtdecliëntproactief betrokkenbijdevaststellingvanbehandeldoelendoorgesprekkenmetdezzc.ditin tegenstellingtotderegulierewijzevanwerkenopdeherstelafdeling,waardebehandeldoelen inhetmultidisciplinairoverleg(mdo)vastgesteldwordenenvervolgensteraccordering voorgelegdaandecliënt.erisnadrukkelijkaandachtvoorderesterendemogelijkhedenvande cliëntmetbetrekkingtotzijnpsychosocialewelzijnenderelatietussenhetklinischeaspecten hetpsychosocialewelzijnvandecliëntismedebepalendvoordebehandelplannen.ditin tegenstellingtotdehuidigesituatie,waardeaandachtvoorhetpsychosocialewelzijnvan ondergeschiktbelangisbijhetbepalenvanbehandeldoelengedurendederevalidatie.eris weinigtijdomdewensenomtrenthetzelfmanagementvandecliëntinkaarttebrengen, 3 IndriestappennaarmeerzelfmanagementbijdetijdelijkopgenomenoudereinazMherstelzorg,opwegnaareninde Hoofdstuk:Inleidingenleeswijzer thuissituatie.beleidsregelca427aanvraag/implementatiezenprogramma

7 terwijlmiddelshetzenprogrammadezzcextratijdterbeschikkingheeftomteachterhalen inhoeverredecliëntinstaatisomzijnsituatiete(willenenkunnen)managen.hierbijwordt geprotocolleerdgewerktenzijnermogelijkhedentothetuitvoerenvaneenhuisbezoekvoor cliënten,waarvoorwoninginventarisatievanmeerwaardekanzijn.binnenhetregulieretraject vindenerincidenteelhuisbezoekenplaats,inderegelgeengeprotocolleerdemethodiek voorhandenomdecliëntteondersteunenenisernietaltijdtijdenruimteomeenhuisbezoek teplannenenafteleggen.omuiteindelijkeautonoomindethuissituatieteverblijvenworden afsprakenmetprofessionalsindeeerstelijninsamenspraakmetdecliëntgeregeld.decliënt wordtnadrukkelijkgefaciliteerdinhetzelfzoekenenvragenvanhulp.binnendezenmethode volgtnahetontslageengesprekmetdemeestaangewezeneerstelijnszorgprofessional(veelal eenthuiszorgverpleegkundigeofouderenadviseur)endezzcenvindtoverdrachtplaatsmet behulpvaneenzenoverdrachtsformulier. 4 DeZZCneemtindiennodigcontactopmetandere eerstelijnsprofessionalsomzorgenbehandeldoelenopelkaaraftestemmen.ditin tegenstellingtotdehuidigezorgwaarindevoorbereidingvanhetontslagendeoverdracht aandeeerstelijnschriftelijkgebeurt.hierbijwordtgeenzelfmanagementprogrammadanwel ondersteuningaangebodenenwordtdoorgaansmonodisciplinairgewerkt. HetzelfmanagementprogrammaisgebaseerdophetChronicCareModel(CCM). 5 Hetdoelis omdezorgteverbeterendoorinteractietussenpatiënt 6 enzorgverleners.hetmodelis ontwikkelddooredwardwagner(wagner,1996a,b)opbasisvandegedachtedatmensen meteenchronischeziektehunhoudingengedragingaanpassenalszijeenrichtinggevendeen leidenderolaannemen.dithoudtindatdecliënteenactiefparticiperenderolspeeltinhet zorgverleningsproces.voordezorgpraktijkbetekenthetdatdezorgverlenersmeer geïntegreerddenkenenhandeleneneenproactieveopstellingaannemen.hetccmbestaat uitzescomponenten,teweten:afstemmingopdemaatschappij,gezondheidszorgsysteem, ondersteuningvanzelfmanagement,ontwerpvanhetzorgproces, 7 besluitvormingsondersteuningenklinischeinformatiesystemen.dezeelementenzijnvan invloedopdeuitkomstmatenvandezorgvoordecliënt Aanleidingenrelevantie DeaanleidingvanhetonderzoekishetverkrijgenvaninzichthoehetZENprojectis gerealiseerd.binnenhetnpolerendeuitvoerdersvanelkaarsprojecten.hetuiteindelijkedoel 4 Ziebijlage1. 5 Ziebijlage3. 6 InhetCCRmodelwordtgesprokenoverpatiënt.BinnenZENovercliënt. 7 DeonderstreeptecomponentenzijndeelementendiedeeluitmakenvanZEN. 8 Hoofdstuk:Inleidingenleeswijzer Het_Chronic_Care_Model_in_Nederland.pdf

8 vandeprocesevaluatieisomtelerenvanhetzenprojecttenaanzienvande implementeerbaarheidenpraktischzelfmanagementintransitie.hetkwalitatieveonderzoek resulteertinaanbevelingen,tipsoverrandvoorwaardenenhaalbaarheid.vandeopgedane ervaringenkunnendeandereregio sbinnenhetnpovervolgensleren. 2.3 Opbouwvanhetrapport;leeswijzer Ditrapportisalsvolgtopgebouwd.Inhoofdstuk1isdesamenvattingopgenomen.Ernavolgen deinleidingenleeswijzerinhoofdstuk3.inhethiernavolgendehoofdstukwordende doelstelling,vraagstellingenonderzoeksmethodebehandeld.vervolgenswordeninhoofdstuk 4deresultatenprofessionalsbeschreven.Inhoofdstuk5wordendeuitkomstenbeleving cliëntenbeschreven.hoofdstuk6behandeltdeconclusies.totslotwordeninhoofdstuk7de aanbevelingengedaan. Hoofdstuk:Inleidingenleeswijzer

9 3 Doelstelling,vraagstellingenonderzoeksmethode 3.1 Doelstelling Hetdoelishetverwervenvaninzichtenindeervaringenenperceptievandeverschillende stakeholdersbinnenzen.omditgoedinkaarttebrengen,isindeprocesevaluatieonderzocht hoedeafsprakenzijngemaakt,hoedesamenwerkingwasenwelkeinterneenexterne factorenbijdeuitvoeringeenrolhebbengespeeld. 3.2 Vraagstelling Devraagstellingluidtalsvolgt: HoeervarendestakeholdersdeimplementatievanhetZENprogramma? Binnendeprocesevaluatiewordendevolgendedeelvragenbeantwoord: 1. HoeisdepraktischebruikbaarheidvandeZENmethodiekervarendoordezorgverleners encliënten? 2. Watzijnbevorderendeenbelemmerende,interneenexternefactorenvanhetZEN programma? 3. WelkerandvoorwaardenzijnnodigomZENteimplementeren? 3.3 Onderzoeksmethoden OmteevaluerenhoehetZENprojectisgerealiseerdentoepasbaarheidiservaren,isnaasteen kwantitatiefonderzoekeenkwalitatieveprocesevaluatieuitgevoerd.hiervoorisgekozen omdatwedevariëteitinervaringenvandestakeholdersinzichtelijkwillenmakenenzo dieptekenniskunnenkrijgen Deelnemers Aandezeprocesevaluatienamenmensendeeldiebetrokkenzijnbijdevoorbereidingen/of uitvoeringvanhetzenproject,tewetendebetrokkenprofessionalsbinnenazmherstelzorg, StichtingTrajekt,GroeneKruisDomicura(GKD)enHuisvoordeZorgdiedeledenvande werkgroepzenleverde. 9 Intotaalhebben22deelnemersmeegedaan. DedeelnemerszijngeselecteerdaandehandvanvariëteitinervaringmetZENen verschillendeorganisaties.deverschillendedeelnemers,tewetendemanagers(n=4)zzc s (n=(3),hoofdfysiotherapie(1),arts(n=1),nursepractitioneri.o.(n=1),beleidsmedewerkers (n=3),docentenscholingzen(n=2),ouderenadviseur(n=1),kwaliteitsmedewerker(n=1), interviewercliëntenpanel(n=1)encliënten(n=4)hebbenervaringenmetzen.zijzijnvia sleutelpersonenbenaderdommeetewerkenaanhetonderzoek. Hoofdstuk:Doelstelling,vraagstellingenonderzoeksmethode 9 Ziebijlage2vooreenomschrijvingvandeorganisaties

10 3.3.2 Dataverzameling Degegevenswerdenverzameldvanjuli2013totfebruari2014.Intotaalzijnerzeventien individueleinterviewsgehouden.metdezzc szijntweegroepsinterviewsgeorganiseerd omdatertussenderespondenteninteractiekanontstaanwaardoorermeerinformatietot standkomtdanineenindividueelinterview.ookkunnendezzc sverschillendeperspectieven naarvorenbrengenwaaropdeanderweerkanreageren,welkevervolgensuitgedieptkunnen worden.alleinterviewszijnopsemigestructureerdwijzeafgenomen.dithoudtindater voorafbepaaldevragenzijnopgesteld(openvragen),maardatindeloopvanhetgesprek ruimteisomdevolgordewaaropdevragenwordengesteldaantepassenenvragentoete voegen.dithangtafvandewijzewaarophetinterviewverloopt.devragenhebbenzich gerichtopdeervaringenvanrespondentenmetdeimplementatievandezenmethode.voor debeantwoordingvandevragenzijn18professionalsenviercliëntengeïnterviewd.devragen waren:kortbenoemen.eeninterviewduurdegemiddeld75minutenenperinterviewiseen uitgebreidverslag,ookweltranscriptgenoemd,gemaakt.dezewerkzaamhedenzijnverricht dooreenhoofdonderzoekerinsamenwerkingmeteenonderzoekermetexpertiseop kwalitatiefonderzoek.ervondregelmatigoverlegplaatsmeettweeanderezen onderzoeksmedewerkers Dataanalyse Detekstenzijnvolgenseenconventionelecontentanalyse(Hsueg&Shannon,2005) geanalyseerd.ditgebeurtalsvolgt:deverslagenwordengelezenomeenalgemeenbeeldte krijgen.relevantetekstfragmentenwordengemarkeerd.vervolgenswordendeze tekstfragmentenopengecodeerd,datbetekendbegrippenwordentoegekenddiedekernvan hettekstfragmentbeschrijven.deopencodeswordenmetelkaarvergelekenentegenelkaar afgezetenin(sub)categorieëngegroepeerd,gelabeldenvoorzienvancitaten.ditgebeurt binneneentranscriptentussendetranscripten,zodatrelevante(sub)categorieën geïdentificeerdworden Ethiek Hetonderzoekisgoedgekeurddoordemedischethischetoetsingscommissie(ondernummer 01METC114012).Deanonimiteitvandeelnemersisgewaarborgd.Degegevensworden anoniemopgeslagenennaeenbewaartermijnvanvijfjaarvernietigd.de gesprekkenzijn opgenomenopeenvoicerecordernatoestemmingvanderespondent.vervolgenszijnde gesprekkenuitgewerktindevormvaneenuitgebreidverslag.dezeverslagenzijn teruggekoppeldaanderespondentenomtecheckenofdeanalysesherkenbaarwaren (membercheck). Deinterviewszijnmettoestemmingvandedeelnemersopbandopgenomenenvervolgens uitgewerktindevormvanuitgeschreventranscriptenentotsamenvattendeverslagen. Inderapportageisveelvuldiggebruikgemaaktvancitaten.Decitatenzijnafkomstiguitde gesprekkenmetcliëntenenprofessionals.tenbehoevevandeanonimiteitzijnalle respondentengenummerd.hetnummerachterhetcitaatverwijstnaareenspecifieke respondent.deonderzoekerswetenwelkerespondentbijwelkeuitsprakenhoren. Hoofdstuk:Doelstelling,vraagstellingenonderzoeksmethode

11 4 Resultatenprofessionals Zelfmanagementgaatnooitzonderhobbels.Hetisklussensamen.EndatwashetookbijZEN. Zorgverlenersvindendatzijhunwerkalheelgoeddoen.Hebbenhetideedatzijalheelveelaan zelfmanagementdoenbijpatiënten.(r.2,30) Alsresultaatvandeprocesevaluatiezalindithoofdstukeenoverzichtwordengegevenvan ervaringenvandeprofessionalsoverzen.indithoofdstukwordtderijkdomvanhun ervaringeninbeeldgebracht,doortalrijkecitatentegebruikendieillustratiefzijnvoorde ervaringen.decitatenzijnbedoeldomhetinsidersperspectiefvanderespondentente illustreren.erissteedsgekozenvoorhetmeestpassendecitaat.doordatermetrespondenten uitverschillendeberoepsgroepen,vanverschillendeafdelingenbinnendiverseorganisatiesis gesproken,zijnderesultatenookdivers.iedererespondentheeftzijneigeninvalshoeken ervaringoverenmethetzenproject.ditverklaartdevariëteitvanresultatenenleidtin enkelegevallentot(schijnbaar)tegengesteldeuitspraken. Deresultatenzijngeordendopverschillendeniveaus,tewetenhetindividueelniveau,team, organisatieenketenniveauenophetniveauvanmaatschappelijkefactoren.peronderdeel wordendebevorderendeenbelemmerendefactorentenaanzienvanadequate implementatieenuitvoervanzen,enrandvoorwaardenhiervoorbeschreven. 4.1 Individueelniveau Bevorderendefactoren Professional BijprofessionalswordenvooraldeZZC senfysiotherapeutenbedoelt.binnenhetzen programmaligtdefocusophetactiefbetrekkenvandecliëntbijzijnherstelenopde resterendemogelijkheden:eigenkrachtenhetvermogentotzelfmanagement.decliëntwordt proactiefbetrokkenbijdebepalingvandebehandeldoelendoordegesprekkenmetdezzc. DeZZCheefthierineencentralerol.Zijwordtdanookvaakgenoemdindegesprekken. DeZZCachterhaaltsamenmetdecliënt,indeindividuelegesprekkeninhoeverredecliëntin staatisomzijnsituatiete(willenenkunnen)managen.zijhelpttevensbijhet bewustwordingsprocesvandecliënttenaanzienvandeinvloeddiehijheeftopwatergebeurt inheteigenleven. DeZZCfaciliteertdecliëntinhetzelfzoekenenvragenvanhulp,zodatdiegenezichopeen efficiëntemanierkanvoorbereidenopdethuissituatie. ( )hetgaatookomkritischkijkenhoebetrekjeiemanderbij,watwiliemandnugoedzelf,dat begintalbijeenintake.ikdenkhetmoetindehaarvatenzittenominjemethodiekomopeen anderemaniereencliënttebenaderenüberhauptvanwatwiliemandnogzelf,watkaniemand zelf( ) R.5,157) Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

12 DeZZCbouwteenvertrouwensrelatieopmetdecliënt,waarinzijvoldoendetijdvoorde gesprekkenneemt.zijheeftaandachtvoorhetverhaalvandecliënt,dieinkortetijdvaakveel heeftmeegemaaktendebehoefteheeftomzichhieroverteuiten. DoordiverserespondentenisaangegevendatdeZZCindefunctieisgegroeid.Dituitzich ondermeerinhuncoördinerenderoltijdenshetmdo. Dehelesituatievandecliënt,alsjekijktnaardeZZCnaarhethelewelzijnsaspect.Ende meerwaardezit minhetmdo.dezzczaldehelesituatiebekijken,hoeisdeafgelopenperiode geweest,eenstukjeverwerkingvanhetzijdefractuurdiezehebbenopgelopen,deperiodeinhet ziekenhuis,doorditsamentebrengenkrijgjewelhetcompleteplaatje.ikdenknietdateen disciplinedatheeft.eninhetmdoheeftdezzczekerhaarmeerwaarde. (R.9,341). Veelpratenmetmensen:hoezitje,watbenjeaanhetdoen,hoeleefje,inwatvoorbuurtleef je,watkomjedaartegen,welkeproblemenlevendaar.endanpaszeggen,inhaken:ikgametu meelopenendanhelpikustrakszodatudatookbeteraankunt.endanisdatgoed.(r.12,422a) DeZZCbrengtdegehelesituatievandecliëntinkaartenheefthierbijaandachtvoorde individuelecontextvandecliënt.ditbetrefthetomgaanmetdesituatiewaarindecliëntzich opdatmomentbevindtinhetkadervanzelfmanagement(nuennaarverwachtingindenabije toekomst),dewoonsituatie,aldannietaanwezigzijnvanhulpbronneneneigen mogelijkhedenvandecliënt(aldannietmethulpvaneenmantelzorger).vervolgenswordtde relevantekennisinhetmdosamengebrachtendoordeverschillendedisciplinesbesproken. Hetiseenmeerwaardedatvanuitalleinvalshoeken(multidisciplinariteit)dezorgvraagbelicht wordtenereencompleetbeeldontstaatvandecliënt. DeZZCzorgtsamenmetdecliëntdatdebenodigdehulp(middelen),inclusiefhet welzijnsaspectvoordethuissituatie,geregeldzijn. WatikweleenpositiefuitvloeiselvanZENvind,isdatdeZZCdaarineencentralepositiein hebbenkunnennemen.diebegeleidingvandecliëntvanditiswaarunumeebezigbentenwat straks,datzijgoedkunneninspelenopstraks,datcliëntendaarnietteveelinblijvenhangen,van ikwordnuverzorgd,hebnueenbedje,ofikhebnudiekamer,hebnuteeten,straksmoetikhet allemaalzelfdoen.diebewustwording,datvindikeenhelepositievegoedeontwikkeling.(r8, 307) DaarnaastdraagtdeZZCdeZENvisieuitinhaarwerk,bijvoorbeeldinhetcontactmet betrokkendisciplines(professionals)inhetzorgprocesmetfamilieen/ofmantelzorgersvan cliënten. (..)enzijnerfamilieleden( )diezichoveralmeebemoeien,diewillenhetgraagovernemenen danzegt( )uhoefthetnietovertenemendatkanmevrouwzelfwelregelen.ikherkenhetdat zeditooknaardeverplegingaangeeft,diezijnvaakgoedbedoelendendiewillenzaken overnemenendanzegt( )jongens,dathoefjenietovertenemen,wantdatkanmeneerof mevrouwzelfwel.(r.13,402) Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

13 DoordatdeZZCvanafhetmomentvanopnameeenintensiefcontactheeftmetdecliënt, wordendeleefomstandighedenendeeventueleproblematieksnellerinkaartgebrachtin vergelijkingmetderegulierewerkwijze,waarinergeenvastecontactpersoonis.bijgevolgkan doordezzchieraltijdensopnameduuraangewerktworden. ( )dezzcheeftruimteenzichtophettrauma( )komteerderaanhetlicht.nuhebjeinhet eerstemdoeenredelijkbeeldvandezecliëntmoetgemotiveerdwordenofwezulleniets motiveren,dethuissituatiewaarbijdepartnerallesuithandennam,dusdiemoetenwe motiverenvanhaalnietallesuithandenendatkomtsnelleraanboddanvroeger.( )Nuheeftde zzcdetijdomhetheletrajecteraantewerken,enandershadjehetheletrajectnodigomhet bovenwatertekrijgenendanmoestdecliëntnaarhuis.(r.10,351b) BinnenZENwordtgewerktaandeassertiviteitenempowermentvandecliëntdoorduidelijk temakenwathijwélnogkan,enwatermogelijkis.ditgebeurtingesprekken,maarindien nodigwordtookeenrollenspelgespeeldzodatdecliëntaandenlijveervaarthoehetisom eenanderehoudingaantenemen.ditwerktvolgenseenaantalrespondentendoorinde handelwijzevancliëntennaardezorgverlenersofnaarfamilietoe. ( )Ja,dingenzeggenwaarzehetnietmeeeenszijnofmedicatieineigenbeheerhènormaal wordtmedicatiemeteendoordezorgovergenomenmaarerzijnmensendiezeggenneeikheb datthuisokaltijdgedaan,ikwildatnuook.danziejedatmensenregieineigenhandenwillen nemen. (Resp.1,6). NaastdeZZCwordtdoorrespondentendeafdelingfysiotherapievaakgenoemd.Ookde fysiotherapeutenpassendezenvisieindepraktijktoe.ditisterugtevindeninzowelde handelwijzealsindegesprekstechniekendiedebetreffendeprofessionalshanteren. ( )binnenonzemogelijkhedenisdecliëntbewusttemakenvanwathijzelfallemaalalkanen wathijbelangrijkvindt (R.7,238) Belemmerendefactoren Professional NietalleprofessionalshebbendeZENtraininggevolgd.Descholingbestaatuittweedelen(zie bijlage6).inheteerstedeellerenparticipantenbinneneendagdeeleenmotiverende gespreksstijlaan(motivationalinterviewing). 10 ZENistevensgeïntroduceerdbijondermeer 10 Dezegespreksstijlistegelijkdirectiefencliëntgericht.Motiverendegespreksvoeringiseengidsende,doelgerichte stijlvancommunicatie,waarbijdecliëntcentraalstaatenvanuitsamenwerkingdeintrinsiekemotivatievoor veranderingvangedragwordtuitgedaagdenversterkt.inhettweededeelvandescholingkwamzelfmanagement aandeorde.zoisdetermzelfmanagementbesprokenenwatditbetekentvoordepraktijk.hetformulerenvan SMART(specifiek,meetbaar,acceptabel,realistischentijdgebonden)doelstellingenendetoepassingvaneigen Hoofdstuk:Resultatenprofessionals casusvoorbeeldenvormdeeenanderonderdeelvandecursus.daarnaastisborgingindepraktijkeenbelangrijk aspectvandetraining.

14 teamoverleggen,nieuwsbriefinsamenwerkingmethetonderzoek OpwegnaarHerstel, factsheetseninformatiebijeenkomsten.daarnaastheeftzen,behalvebijdezzc s,dienade scholingookeen learningonthejob trainingontvingen,voordeprofessionalsgeen initiatievengekendvoordeborgingindepraktijk.medehierdoorhebbensommige professionalsminderzichtopdezenvisieendetakendiedezzcuitvoert. Daarnaastspeeltmeedatzorgprofessionalsdecliëntzorgwillengevenenhetsomslastig vinden omdezeuithandentegeven. Watikmoeilijkvindishetwaaromwaarvoorteblijvenvragenommensenteblijvenprikkelen, omdatinmijnsysteemookzitommensenadviestegeven.hetiseenheelanderemaniervan( ). (R.1,15) Jebentalsverzorgendenietopgevoedvan:umoethetzelfdoen,nee,jebentopgevoedomte helpen.letterlijktehelpen.jevergeetdaarbijdathetnietalleenjehandenaanbiedenis,ikdoe datevenvoorumaarhelpenisookeenstapterugnemenvanmeneerofmevrouwzokuntudat zelfdoen.datisookhelpen.nietdirect,maarwelvoorstraks.endieomslagdaarmoetenzezich meerbewustvanwordenomdietemaken. (R.9,302) Alsbelemmerendefactorenwordendebeperkingintijdenfinanciëlerestrictiesaangegeven. ProfessionalsgevenaandatzijhetliefstdebegeleidinginhetkadervanZENnogmeeropde individuelesituatievandecliëntzoudenwillenafstemmen.bijvoorbeeldopdespecifieke situatieindeeigenwoningthuis. Dusdatjeinhetbeginaldewoninghebtgezien.Datisfinancieelniethaalbaar.Maardanzouje eigenlijkeenfotomakenvanhethuis.danzoujeeigenlijkdatjeweetdatisdietrap,datzijnde treetjesendankanikhetoefenprogrammanogmeerafstemmenopthuisendanzouikinhet laatstestuk,alsdevoorwaardelijkecapaciteitnietmeezoutellendatdeconditieende spierkrachthettoelaat,ofandereomstandigheden,datjehetlaatstestukjedanniethierte oefenenmaarthuis,nietdiebredetrap,maardeeigentrap.enniethierhettrappetjeinenuit. Maarthuis.Thuisdetuininlopen.Stapeensinjeeigenbed,gaeensophettoiletzitten.Gainje luiestoelzitten,komeruit.datzouhetmooistezijn.(r.4,249b) Nogmeerafstemmenophetindividuinplaatsvan( )Hetallermooistezouzijn Alsjezoukunnendoenwatjewilde,financieeljadatjeeigenlijkvoordatjebegintdatjenaarhuis zougaandatjeweethoeheterthuisuitzietendatjedelaatsteeenoftweewekenthuiszou kunnenoefenenmetdecliënt. (R.7,251) Voorcliëntenisdetijd[opnameduurindeherstelkliniek]kortomdeomslagnaarzelfregiete maken.daarnaasthebbencliënteninhunsituatieveelanderezakenaanhethoofd,zoalshun gezondheid,hetomgaanmetde(tijdelijke)lichamelijkebeperkingendezorgendiezijzich makenhoehetindetoekomstverdermoet.totslotwordtdoorprofessionalsaangegevendat Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

15 decliëntendiehetnodighebben,misschiennietzijngeïncludeerd.redenendiehiervoor wordengegevenzijn:bewustekeuzesvancliënten:dezecliëntenvoelenzichteziekommee tekunnendoen,hebbennaarhunmeningal(te)veelaanhunhoofden/ofzijn onderzoeksmoe.naardeervaringvanrespondentenzoudenmeer,zonietallecliënten, geïncludeerdmoetenworden.nuleefthetideedatdemeestkwetsbareouderen,degenendie mindervoorzichzelfdurvenenkunnenopkomen,nietgeïncludeerdzijninzen. Entenminste50%vandemensendieaankomen,includeren.Alsdatnietgebeurt,onmiddellijk vragenwateraandehandisenkunnenwehetandersdoen.jemistdebreedte.juistde kwetsbaremensenbereikjeniet.jeincludeertdemensendieophogerniveaukunnenkijkennaar ditsoortdingenenkunnenpratenhierover.diehetinteressantvindenomhierovertepraten.dus jeselecteertalindedoelgroep.demeestkwetsbaregroepbereikjeniet.alsjemensenvraagt: wezijnmeteenprojectbezighoeuleertombeterbinnenuweigenthuissituatiebeteruwleven kunnenvormgeven.ohnee,datmoetikniet.(r.1,24aenb). TotslotheeftnaardeervaringvanenkelerespondentendeZZCminderervaringmetde specifiekethuissituatie.vooralinhetbeginwasdevisieenwerkwijzenogteveelgericht vanuitdeintramuralesetting.hiermeewordtbedoelddatdeomstandighedenvandecliëntin dethuissituatieteweiniginbeeldisbijdezzc Randvoorwaarden Professional Voordegehelegroepprofessionalsishetbelangrijkdatzijaltijdensdeopleidingkennis kunnenmakenmetdezenvisie.hierbijwordtgedoeldopvaardighedenalshetstellenvan openvragen,hetkunnenluisteren,hetomgaanmetstiltes,samenvattenenhetreflecteren. Omditwerkteverrichtendientzijtebeschikkenovereenzekerabstractieniveau,naarde perceptievanmeerdererespondenten.hiermeeverondersteltmenhbowerkendenkniveau. Belangrijkhierbijisdatzijlerendecliëntindegelegenheidtestellenomzelfkeuzestemaken opbasisvangefundeerdeafwegingen. Vervolgensisherhaaldelijkeentrainingnodigzodatmotivationalinterviewtechniekeninde praktijkkanbeklijven.eenbelangrijkuitgangspunthierbijisdatdetrainingaansluitbijhet kennisniveauvandeprofessional.eenandererandvoorwaardeisdatdenieuwemaniervan werkenindepraktijkdienttewordengeborgd,zodatdezealshetware ingelijfd wordtinhet dagelijksewerk.hiervooristijdnodigopdatmedewerkerskunnenwennenaandezewijzevan werken. Eenvolgenderandvoorwaardediegenoemdis,betreftdeZZC.Decoachdienttijd,ruimteén vertrouwenvandeorganisatietekrijgenomnaderindefunctietegroeien. Hoofdstuk:Resultatenprofessionals ( )Ikzoubenedenbeginnenenzeggen:hoezienjulliedatenwatzoudenjulliewillenleren.Envan daaruitverder.(r.6,175)

16 Alsergeenborgingis,danishetdevolgendedagalweggezakt.Jehebtgeenmotivatie,eris niemanddieeroplet.(r.6,182). Respondentengevenaandatnaastdeprofessionalookdecliëntgeleerdkanwordenomzich opeenzenmanieroptestellen,bijvoorbeelddoortelerenvragentestellen. Aandiekant[vandecliënt]isookveeltedoen.Wezijnnietgewendomvragentestellen. (R.6,199) 4.2 Team Bevorderendefactoren Professional DeZENvisieistastbaargemaaktdoordeopstelling,werkwijzeenuitstralingvandeZZC.Mede hierdoorzijnderollenvandecoachesindeteamsduidelijker,zowelinhetalgemeenals specifiekinhetmdo. Als( )verschillendedisciplinesafstemmenopdecliënt[en]datjeindegatenblijfthouden[dat] decliëntmetzijnomgevingmetzijnmogelijkhedenenbeperkingencentraalstaat.en( )niet( ) vanjemoetditstukje( )[en]nouditdoen.nee,loslatenenkijkenwatheeftdecliëntnodig.(r. 7,241) Eenanderebevorderendefactorisdatervolgenseen motivationalinterviewing methodiek gesprekkengevoerdwordeninplaatsvanzelfteinterpreteren.hierdoorwordtdoordezzc eenzelfdegespreksvoeringtenuitvoergebracht. 1. Belemmerendefactoren Professional Alsbelemmerendefactorisgenoemddateenvandeleidinggevendenniethelemaalachterde ZENvisiestonden.Dezeleidinggevendeheeftnietdeelgenomenaandetrainingengafinde praktijkminderaandachteninvullingaandeimplementatievandezenvisie.ookhet managementheeftnietvolledigdeelgenomenaandetraining. DaarbijkomtdatniethetheleteamvanmedewerkersdeZENwerkwijzeuitstraalt.Een consequentiehiervanisdatdezenvisieminderleefdebijmedewerkersenopde werkvloer teweinigaandachtisvoordeimplementatie. Eriswelruimtenodigomvoorinvesteringtedoenmethetteam,omlastigecasuïstiekte bespreken:dingenwaarjetegenaanloopt.hieropisbeknibbeld.erwordenweinig teambesprekingengehouden.hetisbelangrijkdateriemandbijzitdiedebesprekingengoed leidt.ditkandekartrekkerzelfmanagementzijn.(r.2,43c) Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

17 Daarnaastwordtgenoemddatereentegrootteamrondomdecliëntstaat.Dooreengroot aantalzorgmedewerkers,wordtermindersneleen(vertrouwens)bandopgebouwdmetde cliënt.nietalleverzorgendenenverplegendenzijnaanwezigbijhetmdo.debenodigde informatiebereikthierdoornietaltijddewerkvloerenbijgevolgnietallemedewerkersde cliëntenzijnvoorkeurenkennen Randvoorwaarden Derandvoorwaardendiegegevenzijnliggenvooralophetdomeinvancommunicatie.Ten eerstevanuithetmanagementbinnendeorganisatienaarmedewerkerstoezoalsdeuitleg waaromergekozenisvoordezenmethodiek,hoedezetoegepastkanwordenenwatditin depraktijkbetekentenoplevertvoordecliëntendeverschillendeprofessionalsbinnenazm herstelzorg.hierdoorwordendemedewerkersalshetwaremeegenomenindevisieende wijzevanzenwerken. Tentweedewordtdecommunicatietussendedisciplinesintramuraalgenoemd.Doormet elkaartesprekenoverdewijzewaaropzijzenindepraktijkbrengenwordtdezenvisie tastbaar,vooralindemdo s. Totslotwordtinditkaderdecommunicatiebinnendeteamsgenoemd;demultidisciplinaire communicatie.hetmetelkaarsprekenoverzenenhoedeteamledendezenvisieinde praktijkdaadwerkelijkimplementeren.professionalskunnenelkaarondersteunenomopeen ZENwijzetewerken. Ikdenktochdatdeonderlingecommunicatiealtijdbeterkan.( ).Datjealertblijftvanhoekun jenogbeteropelkaarafstemmenendatjeweetwaardeandermeebezigisenkijktofhetnog welmatchtenhoehetnogbeterkan( )endatteblijvenzoekennaarhetoptimaalafstemmen naarwatdecliëntopdatmomentnodigheeft,nogmeerfinetunenenvooralintijdenvandrukte ofonrust,vakantiestochdecliëntnietopdeautomatischepilootgaanenterugvallenopoude gewoontesmaardecliëntblijvenzien.(r.7,260) Mensenvallensnelteruginhunoudegedragspatroon.Ermoetruimtegemaaktwordenwaarin jeexplicietverkenthoejezenziethoejepraatover hoedoejedat,enwaaropgajeelkaar aanspreken.gajeelkaarookhelpen.elkaarcorrigerenenbevragen.hebjedatgezien?( ).Je hebtelkaarnodigomzentedoen.(r.2,43a) 4.3 Organisatie Belemmerendefactoren Professionals Alseenbelemmerendefactorwordtgenoemddatmanagers,zowelopstrategisch,tactischen operationeelenprofessioneelniveau,demeerwaardevanzenniet(altijd)uitdragen.het werktbelemmerendalsnietalleprofessionalsvanbeginafaanbijdezenvisiebetrokken worden.zijkunnengeenkennisnemenvandezemaniervandenkenenwerken.bijsommige medewerkersisdezenmethodieknietofonvoldoendebekend.doordatzijhunideeënniet kunnengeven,ontbreektdedialoogovereennieuwewijzevanwerken. Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

18 Professionalsaanhetbeginvanhetprocesnietmeelatendenkeninhetgedachtegoeden vertalinginpraktijk.(r.8,273a) Dathetophoog,abstractieenbeleidsniveauwordtuitgesprokenvanzogaanwedatdoenmaar dathetnietisdoorgewerktindeheleorganisatie.(r.3,54) EenanderebelemmerendefactorisalsergeenstructureelvervolgaandeZENtrainingwordt gegeven.hierdooriserhetgevaardatdezenvisienietwordtgeborgdbijdeprofessionalsin dewijzevandenkenenwerken. Jemaakt[tijdensdeZENtraining]wezenlijkietslosenernaishetzwemmen.(R.15,444) Verderzoudencliëntensomsovereenkomstighetbehandelplandingenmoetendoendiezij nietwillen.eenvoorbeeldhiervanisdoorcliëntenbenoemd:hetverplichtgezamenlijkgebruik makenvandewarmemaaltijd.hierinwordtdezenvisienietaltijdindepraktijkgebracht, omdatcliëntenhierinzelfgeenkeuzewordtgegevenenzichondergeschiktmoetenmaken aanafdelingsprocessen. Eenanderebelemmerendefactorisdatcliëntenopdeeerstedagalmoetenbesluitenwelk trajecterzalwordendoorlopen. 11 Ditzijntweestandaardtrajectenenlatenteweinigruimte voordetoespitsingopdeindividuelesituatievandecliënt.deoorzaakisgelegeninde structuurenopzetvandevergoeding:dedbc s(diagnosebehandelcombinaties). Totslotwordtgenoemddatnietallebelangrijkezakennadeopnamevoordecliëntin behandelingisgenomenvoordeterugkeernaardethuissituatie.eenvoorbeeldhiervaniseen aanpassingrondomhethuis. ( )ikkonmijneigentrapnietopwanterontbrakeenleuning,terwijlzethuiswarenkomenkijkenen dusdoordewijkverplegingisditsnelopgepikt( )dathadalmoetengebeurenvanuitherstel.(r.x 359) Randvoorwaarden Professionals EenrandvoorwaardeisdatdeZENvisiedoorhetmanagementaanmedewerkerswordt uitgelegdendatervervolgensookmetentussenallemedewerkersopeenzenwijzewordt omgegaan.hiervoorisnodigdatmeneerstzelfgeschooldmoetwordenindevisiec.q.de meerwaardevanzen. Datis[dewijze]eenhelemaniervanomgaanmetelkaar.Enalsjijvoelthoeprettighetiszoals jebenaderdwordt,datisfijn,datkanikookbijanderen,diezullenhetookwelfijnvinden.dan wordthetietsvanjezelf.danvoeljewathetkanbetekenenalsjewelcontactmaakt.(r.6,189) 11 Erzijntweetrajecten:hetintensieveenhetregulieretraject.Binnenhetregulieretrajectontvangtdecliëntdrie Hoofdstuk:Resultatenprofessionals maalperweekfysiotherapie.binnenhetintensievetrajectwordtnaastdevijfregulieretherapiebijeenkomstenen nogeengroepsbijeenkomstinhetweekendgeorganiseerd.

19 Volgensrespondenteniseenbelangrijkerandvoorwaardedatertijdwordttoegekendomook cliëntenalshetware meetenemen indezenvisie. Enhetkosttijd,kijkhetisgemakkelijkomiederemorgendiespuittegevenendekousenaantedoen, dandatjeeenhalfuurofdriekwartierbezigbentomiemandteinstruerenomhetzelftedoen.(r.5, 161). 4.4 Keten Bevorderendefactoren Professionals Eenbevorderendefactorenindeketenzijndegezamenlijke(lunch)bijeenkomstenvande ketenpartners.dezebijeenkomsten,waarcasuïstiekbesprekingplaatsvindt,hebbentotgevolg datereensamenwerkingindeketentotstandkomt.ditkomtteneerstedoordaterinzicht komtinelkaarswerkententweededoordebesprekingenterugkoppelingvanconcreteen specifiekesituatiesdoordeaanwezigeprofessionals.medehierdoorlerenprofessionals elkaarstaalbeterverstaanwaardoorereengezamenlijkzengerichtereferentiekader ontstaat.doordatprofessionalselkaarlerenkennen,looptookhetvervolgcontact gemakkelijker.ookontstaaninformelecontacten.hierdoorisdezorgindeketenbeterop elkaarafgestemd. ( )iemandmeteenheupoperatiemagalleenmaaropeenbepaaldemanierdetraplopenofop eenbepaaldemanierhetbeduitkomen.endatwordtbeoordeelddoordefysiotherapie.maarde fysiokomteen,tweekeerenalsjegelukhebtdrie[keer]indeweek.indepraktijkstaatdieman ofvrouwdagelijksop.enkrijgthijeventueelnoghulpvandeverpleging.maarinhoeverrezijnzij geïnstrueerdhoedatmoetmetdatbeddaterstaatmetwelofniethethulpmiddeldateris.( ) dusjemoetdenkikdandieverbindingleggen.(r.4,139). Erzijnverschillendemanierentoegepastomhet totaalplaatje vandeketentelerenkennen. Eengeopperdideeisdatmedewerkerstijdelijkineenandereorganisatievandeketen meelopenzodatzijdievan binnenuit lerenkennen.eenanderemanierishetafleggenvan eengezamenlijkhuisbezoekdoorbijvoorbeelddeprofessionaluitdeeersteentweedelijn. Mensenzijngewendbinnenhethelekwaliteitsverhaalsysteemgerichttezijn,productgerichtte zijn,maarketensamenwerkingverondersteltdusketengerichtheid (R.3,54) OmzorgtedragenvooreenstructureleinbeddingvandeZENvisienahetontslagbijde herstelkliniek,iseengoedecommunicatienodigtussencliënt,zijnomgevingmetnamede mantelzorgersenandere(f)actoren)endeprofessionalsuitzoweldeeerstealsdetweedelijn. DeZZCwordtinditkadermeerderemalengenoemdalsbindendefactor,juistomdatdeze functieeenschakelvormttussendeintramuralesettingendethuissituatieendeeerstelijn. Datishetwezenskenmerkvanketensamenwerking.Weetweldatiemandtochvanuiteigen organisatiebelangookwerktenhoudtdaarrekeningmee.(r.3,53a) Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

20 EenbevorderendefactorisdatZENvervolgheeftvoordecliëntdienaderevalidatieperiode naardethuissituatiegaat.eriseenoptimaleoverdrachtnaardeeerstelijn.ditkomtomdater eenprofessionalvandethuiszorg,voordateencliëntnaarhuisgaat,bijdeoverdracht aanwezigis.eenbijkomendvoordeelisdatdezzc,dieditgesprekbegeleidt,kennisvande werkwijzevandeeerstelijnkrijgt.alsgevolgiserbijdeterugkeernaarhuisinderegel maatwerkindethuissituatieaanwezig.gedoeldwordtopaanpassingeninenrondomhet huis,thuiszorgenwelzijn,specifiekopdesituatieenbehoeftevandecliënt Belemmerendefactoren Professionals Eenbelemmerendefactorisdaternietaltijdfrequentoverlegindeketenis.Eenanderefactor diegenoemdwordt,isdateronvoldoendegeluisterdwordtnaarelkaarsinzichtenenkennis. Ikdenkdaterverschilistussentherapeutendieintramuraalwerken( )Misschienmoeter contactzijntussendefysiotherapeutdievandeherstelkliniekisendefysiodiedefollowupdoet thuis.enofdatcontactmeteenhuisbezoekmoetofanderszins.delijnenendeverbindingtussen deverpleegkundigefysiohuisartsetceteraisdenkikteweinig.(r.4,126) Hetverschilinwijzevanwerkenisondermeertemerkenbijdeverpleegkundigenvande thuiszorgendeverpleegkundigenenzzcvanherstelzorg.zijhebbenregelmatigeenverschil vaninzichtoverdezorgdiealdannietnodigisvoordecliënt.demedewerkersuitdetweede lijnkennendeleefwereldvandecliëntindethuissituatieonvoldoende.hierdoorzoudenzij mindergoedinkunnenschattenwelkezorgthuisnodigis. Eenanderebelemmerendefactordieregelmatiggenoemdwordt,isdatbepaalde voorzieningennietoptijdaanwezigzijnalscliëntennaarhuisgaan,indeketennogontbreken omzentewerken.bijvoorbeeldhetvervoeropmaat.dezevoorzieningkanpasworden aangevraagdalsdecliëntthuisis.vervolgensduurttoekenninglang.omzelfmanagementvan cliëntentebevorderen,zoudezevoorzieningmeteennathuiskomstingezetmoetenkunnen worden. Verderiseenbelemmerendefactorvoordecliëntdathij stapelsbrievenmeenaarhuiskrijgt enhierdoor dewegkwijtkanraken.ditbetekentdatcliëntennietaltijdkunnenoverzienwat zijkunnenofmoetenregelenzodrazijthuiszijn Randvoorwaarden Professionals Eenbelangrijkerandvoorwaardeisdatdeprofessionalsindeketenelkaarsorganisatie,elkaars cultuurkennen.bijvoorbeeldhoebinnendediverseorganisatiesdezenvisieindepraktijk wordtgebracht. Hetkannietzozijndatdeeenmetdecliëntaanhetoefenenisomeeneigenregie,eigenkeuzeste maken,waarbijjealshulpverlenereenstapachteruitmoetdoen,mensenvaardighedenaanlerenom dingenaantenemen,terwijleenanderepartijgaatzeggenikneemhetover.daaromishetessentieel datjehetheelbreedentransmuraaldoordeorganisatiesheendoet.(r.5,146) Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

21 Alseenbelangrijkelementwordtdebeschikkingvanhandelingsruimtevandeprofessional genoemd.indeketenmoetendeprofessionalsderuimtevindenomdezenvisietotstandte brengenenindepraktijktoetepassen.hierindientdecliëntopdevoorgrondgeplaatstte wordeninplaatsvanhetbelangvandeorganisatiewaaraanmenverbondenis. 4.5 Maatschappij,overheid Bevorderendefactoren Wetgeving Indemaatschappijwordtmeeruitgegaanvandeeigenkrachtenverantwoordelijkheidvande burgerendesamenleving.ermoetefficiënterwordenomgegaanmetmensenenmet middelen.deoverheidneemtinitiatievenvoorzelfmanagementdoorburgers/cliënten.dit wordthetmeestduidelijkindewetmaatschappelijkeondersteuning(wmo).hetdoelvande WMOis meedoen :hetisdebedoelingdatmensenzolangmogelijkzelfstandigkunnen blijvenwonenenkunnenmeedoenindesamenleving. Indepraktijkbetekentditdatdeoverheidervanuitgaatdatdeburgerbekijktwathijzelfkan doenenwatdeomgevingenhetsociaalnetwerkvoorhemkanbetekenen. Alsjehethebtovermensenzosnelmogelijkterugbrengeninhuneigenomgevingwaarzevanuit huneigenkrachtweerverderkunnen.enzonodigmetondersteuningvanuitdesocialeomgeving, metwellichtinformeleenformelehulpstructuren.(r.3,40) DeZENvisieendewijzevanfinancierenvandegezondheidszorgsluitaanbijhet zelfmanagementprincipevanzenvolgenseenaantalrespondenten Belemmerendefactoren Financiëlevergoeding Belemmerendefactorenzijndatertegenstrijdigebelangenkunnenzijntussende (samenwerkende)organisaties.ditkanhetgevalzijnophetgebiedvanfinanciën.ditgaat vooraloverdewerkzaamhedendiedediverseorganisatiesbinnenhetzenprogrammagaan verrichtenenwelkevergoedingenhiervooraldannietwordentoegekend. DaarnaastwordtalsbelemmerendefactorgenoemddatbinnenhetDBCiedereminuutmoet wordenverantwoord,terwijlprofessionalsmeercliëntgerichtzoudenwillenwerkenwatniet binneneendbcvergoedwordt. Altijdindegatenblijvenhoudendaterverschillendebelangenzijndatjedienaarelkaarmoet uitsprekenenrekeningmetallebelangenmoethouden.[ditophet]gebiedvanverantwoording, financiering.sommigeorganisatieskunnenalleengeïndiceerdezorgleveren,ineenketenwordt somsweleensgevraagdjemoetookevenietsdoenendaarhebbenwenoggeenindicatievoor. (R.3,50a) Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

22 4.5.3 Randvoorwaarden Overheidsbeleid Alsdeoverheidmeeruitgaatvaneigenregieenverantwoordelijkheid,danzijndevolgende elementenhierbijvanbelang.alseerstedatderegering,depolitiekzichbewustmoetzijnvan demogelijkhedeneneventueelverantwoordelijkhedenvaneenorganisatieenvanburgersen waardezeeindigen.endusbespreekbaarmoetmakenwanneerzelfmanagementen mogelijkhedenvanendoorburgersdaartoenietmeermogelijkzijn. Opleidenvanprofessionals Eenandererandvoorwaardegaatoverkennisvanzelfmanagementenzelfregiedoor professionals.naardeervaringvanrespondentendienendezeonderwerpenaleenbelangrijke plaatsindeopleidingvoorgezondheidszorgprofessionalsintenemen. 4.6 Beantwoordingonderzoeksvragen 1.HoeisdepraktischebruikbaarheidvandeZENmethodeervarendoordezorgverlenersen cliënten? DoorhetmanagementisZENgeïntroduceerdenzijnmedewerkersuitgenodigdomeen scholingtevolgen.hierinwerdondermeergeoefendmetmotivationalinterviewing.voorde ZZC svolgdenadiennogeentrainingonthejob.echterheeftnietiedereendetraining gevolgd.hierdooriszennietvoorallemedewerkersvanazmherstelzorgenbelangrijkste eerstelijnsprofessionalsgaanleven.ookindeteamsisditnietaltijdhetgeval.bovendienis volgensstakeholdersdoorhetmanagementnieteenfollowupgegevendoorbijeenkomsten ofdoordewijzevanomgaandoorhetmanagementmetmedewerkers. BinnendeherstelkliniekspelendeZZC seencentralerolbinnenzen.teneerstemetcliënten, metwiezijvanafhetmomentvanopnameeenvertrouwensrelatieopbouwen.hieraanhelpt demotivationalinterviewingtechniek.doorhuncollega sbinnenazmherstelzorgeninde eerstelijn,wordendezzc salsdecentralefiguurgezien.teneerstezijndezzc sdegenendie vanafdeeerstedagvanopnamecontacthebbenmetdecliënt.dezzcdraagtdezenvisieuit incontactenmetcollegaprofessionals,bijvoorbeeldinhetmdo,waarderelevantekennis wordtsamengebrachtendoordeverschillendedisciplinesbesprokenendesituatieen mogelijkhedenvandecliëntvanverschillendekantenwordtbelicht.ookdefysiotherapeuten speleneenbelangrijkerol.zijhebbentenminstedriemaalperweekcontactmetdecliënt.de ZENvisiewordtdoorhenzowelinhandelwijzealsingesprekstechniekentoegepast. DoorcliëntenisvooralhetcontactmetdeZZC sendefysiotherapeutenbijgebleven.zij hebbenditintensieveenvertrouwelijkecontactalsergwaardevolervaren,zekerineen kwetsbarepositiewaarinzijzichopdatmomentbevonden. 2.Watzijndebevorderendeenbelemmerende,interneenexternefactorenvanhetZEN programma? Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

23 Alsbevorderendefactorenwordtdeontmoetingtussenprofessionalsindeeersteentweede lijngenoemd.indegezamenlijkelunchbijeenkomstenwaarcasuïstiekwordtbesproken,leren zijelkaarswereldentaalkennen. Alsbelemmerendefactorenwordtondermeeraangedragendatnietalleleidinggevendenen professionalsdezentraininghebbengevolgd.dezenvisiewordtdooreenleidinggevende niet(altijd)uitgedragen.daarnaastisdeperiodeindeherstelkliniekvoorcliënten(te)kortom zichzelfregieeigentemaken.ookzoudezzcminderervaringhebbenmetdespecifieke thuissituatievandecliënt.decliëntdientvanafhetmomentvanopnamealsneleenkeuze moetenmakenoverhet(fysiotherapie)traject.voorsommigecliëntengebeurteralveelenis ditnaopnamewattesnel.ophetmomentdatzijnaarhuisgaan,hebbenzezoveelinformatie [krijgenstapelsbrievenmee],dathetvoorhenlastigisomoverzichttekrijgen. 3.WelkerandvoorwaardenzijnnodigomZENteimplementeren? Derandvoorwaardenliggenvooralindecommunicatietussenhetmanagementende professionals,alsookbijdeprofessionalsonderlingentussenverschillendedisciplines.omte beginnenmeteenuitlegdoorhetmanagementoverzenenomwelkeredenenvoordeze aanpakisgekozen.daarbijiseenrandvoorwaardedathetmanagementdezenwijzeindie contactenuitdraagt.kennisvanzelfmanagementenzelfregiebijprofessionalsisonontbeerlijk. Daarnaastiserbehoefteaanoverlegindeketenwaardoorinzichtinelkaarscultuur,werkwijze enkenniswordtgegeven.ditisbevorderlijkennoodzakelijkvoordeoverdrachtvande herstelklinieknaardeeerstelijn.totslotiseenrandvoorwaardedatdeoverheidzichbewust isvandemogelijkhedenenverantwoordelijkheidvaneenorganisatieendeburgermaarook waardezeeindigen. Hoofdstuk:Resultatenprofessionals

24 5 Uitkomstenbelevingcliënten Indithoofdstukwordendeervaringenvancliëntenweergegeven.Eerstwordtbeschrevenhoe zijdeperiodetijdensdeopnamehebbenervaren.debevindingenzijngesplitstin bevorderendeenbelemmerendefactoren.tenslottewordenenkelerandvoorwaarden genoemd. Bevorderendefactoren InzijnalgemeenheidwordtderevalidatieperiodebinnenazMHerstelzorgdoordecliëntenals positiefbeoordeeld. NagenoegallegeïnterviewdecliëntenhebbenhetcontactmetdeZZCalswaardevolervaren. DitligtinhetfeitdatdeZZC stijdenaandachthaddenvoordecliënten.indegesprekkenis aandachtvoordebelevingvandecliëntenwathijallemaalheeftdoorgemaaktvanafde aanleidingvanhettraumaofdegeplandeoperatietotenmetdeopnameindeherstelkliniek. Degesprekken( )gaveneenveiliggevoelindesituatie.( )Zijhadeenluisterendoorenwas ergbetrokken (R.19,448). OokhetfeitdatdeZZCregelmatiglangskwamwordtopprijsgesteld. ( )kwambijnaelkedag.datwasheelleuk.(r.21,461) DeZZC shebbenzakengeregeldvoorcliënten.bijvoorbeeldthuiszorg,alarmeringen begeleidingvaneenpsycholoog.opvallendwasookdatdecliëntenzichdenaamvandezzc herinnerden. Defysiotherapeutenwordenindegesprekkenmetcliëntenaltijdgenoemd.Denaamvande fysiotherapeutendeomstandighedenkunnenzezichnoggoedherinneren. Cliëntenhebbeneenvastetherapeut,datalsprettigwerdervaren. Erwarenverschillendetherapeuten.Iederhadzijneigentherapeut.Maarikhadertwee.( )En danhadikdieendanhadikdie.maaraltijdtweevasten,he.warenookleuk,behulpzaam. Decliëntensprekenpositiefoverdefysiotherapietenaanzienvandecontinuïteitenwat tijdensdetherapiegebeurde. Achterafgezienstimuleerdendeoefeningenenhielpengoedomvooruittekomen.(R.20,451). Ikkreegiederedagtherapie.Jaeendagindeweekhadzijvrijmaarpraktischiederedaghadje therapie(r.22,463). Hoofdstuk:Uitkomstenbelevingcliënten

25 Belemmerendefactoren EenenkelecliëntkanzichvandegesprekkenmetdeZZC snietveelherinneren. Ikhebhiernietspeciaalaangehad (R.20,455) CliëntenherkennenhetwoordendeuitlegoverZENniet.Zijhebbennietzozeerhetgevoel datzijgestimuleerdzijninzelfregieenzelfmanagement.welnoemenzijhetwoord zelfstandigheid. Nee,erwerdgezegdwatjezelfkuntdatmoetjezelfdoen.(R.22,465). Ja,datjeleertomalleszelfstandigtedoen.(R.22,477). Hierwordtvaakdefamiliegenoemddiezakenvoorhenregelen.Ineenenkelgevalzijzelf. Somskoneencliëntzichditnietpreciesherinneren. Nou,thuisisallesgeregeld,mijnzoonheeft(.)gezorgden( )datergenoegetenendrinkenin huisis.endankanikeenpaardingenopeenrijtjezetten.(r.22,481). Ikhebzelfdingengeregelddatiknaarhuiskon.(R.20,454). Randvoorwaarden DeaanleidingomteparticipereninZENeninhetbijzonderinhetonderzoekligtvooralaande manierwaaropdezzcdevraagsteltenwelkbanddecliëntmetdezzcheeft. Erisiemandnaarmetoegekomenmetdevraagofikmeewildedoenaaneenonderzoekvande Universiteit.Ikweethoebelangrijkdatisvoorhem,dusdaarwildeikmijnmedewerkingwelaan verlenen.erzijnzo nbeetjedingetjesgezegddoordecoach.r.20,453). [Deboekjes]hebikgelezen,ofikdatwildeinvullenenikzeg:Ja,kommaarhier (R.22,472). Naardeervaringvandecliënthebbenzijgeenkeuzegemaaktindematevanbehandeling.Dit werdvoorhengedaandoordefysiotherapeutenzonderinbrengvandecliënt. Deoefeningenvandefysiotherapeutstimuleerdenenhielpenomgoedvooruittekomen.Naeen paardagenzeidefysiotherapeut:ikgauinhetversneldprogrammazetten (R.20,452). Tot slot is de door professionals gebruikte terminologie niet altijd helder voor de cliënt. Zo zegt een aantal cliënten geen behandelplan gezien te hebben, terwijl zij dit ondertekend hadden en in het dossier was toegevoegd. Een belangrijke randvoorwaarde is om qua taalgebruik aan te sluiten bij de cliënt. Hoofdstuk:Uitkomstenbelevingcliënten