15 januari 2001 S F/1

Transcriptie

1 15 januari 2001 S F/1 Nr. S F.- RIJKSDIENST VOOR MAATSCHAPPELIJKE ZEKERHEID, Mr. Antoine De Bruyn, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen OPUS MARBLE BELGIUM, naamloze vennootschap, Mr. René Bützler, advocaat bij het Hof van Cassatie. HET HOF, Gehoord het verslag van raadsheer Mathieu en op de conclusie van eerste advocaat-generaal Leclercq ; Gelet op het bestreden arrest, op 26 november 1998 gewezen door het Arbeidshof te Brussel ; Over het middel : schending van de artikelen 149 van de Grondwet, 14, 1 en 2, 21 en 22 van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, 2, inzonderheid, 2, eerste lid, 3, van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers, en 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969 tot uitvoering van de wet van 27 juni 1969 tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, doordat het arrest beslist dat de lasten en kosten die verweerster gedragen had om huisvesting en maaltijden te verstrekken aan de door haar in België tijdelijk tewerkgestelde Portugese marmerwerkers, niet als loon konden worden aangemerkt, en doordat het bijgevolg, met bevestiging van de beslissing van de eer-ste rechter, afwijzend beschikt op de rechtsvordering van eiser tot

2 15 januari 2001 S F/2 betaling van een bedrag van frank in hoofdsom, dat overeenkomt met de wijzigingen die zijn aangebracht in de voor het tweede, derde en vierde kwartaal van 1992, het jaar 1993, alsook voor de eerste drie kwartalen van 1994 aangegeven bijdragen en daarenboven, op de tegenvordering van verweerster, eiser veroordeelt om aan laatstgenoemde een bedrag terug te betalen van frank aan bijdragen en bijdrageopslagen die "ten onrechte" voor het eerste kwartaal van 1992 zijn betaald, welk bedrag dient te worden verhoogd met de interesten en de kosten ; dat het arrest zijn beslissing hierop grondt dat "toepassing dient te worden gemaakt van artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969; dat, wat betreft de beperking van het begrip loon in artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969, de wet of de collectieve arbeidsovereenkomst weliswaar aan de werkgever geen enkele verplichting oplegt om de buitenlandse werknemers huisvesting en maaltijden te verstrekken, maar er toch dient te worden vastgesteld dat de werkgever in bepaalde gevallen daartoe wel zal moeten bereid zijn teneinde zeldzame en hooggespecialiseerde arbeidskrachten aan te trekken ; dat die arbeidskrachten anders niet bereid zouden zijn naar het buitenland te vertrekken, zodat het werk niet zou kunnen worden uitgevoerd ; dat (verweerster) zich te dezen, teneinde Portugese marmerwerkers naar België te halen, genoodzaakt zag werkelijke meerkosten die het gevolg waren van de verwijdering van gezin en woonplaats in Portugal, voor zijn rekening te nemen; dat het er niet toe doet of de werkgever die meerkosten voor zijn rekening neemt in de vorm van vergoedingen aan de betrokken werknemers dan wel of hij ze rechtstreeks te zijnen laste neemt door huisvesting en maaltijden te ver-strekken ; dat het evenmin ertoe doet of die meerkosten worden gemaakt voor kaderpersoneel uit het buitenland dan wel voor ge-specialiseerde arbeiders die onmogelijk ter plaatse in België kunnen worden aangeworven ; dat te dezen de beperking,

3 15 januari 2001 S F/3 bedoeld in artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969, dus van toepassing is", terwijl artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969 bepaalt dat, met afwijking van artikel 2, eerste lid, van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van het loon der werknemers, niet als loon worden aangemerkt : "4 de bedragen die gelden als terugbetaling van de kosten die de werknemer heeft verricht om zich van zijn woonplaats naar zijn werkplaats te begeven, alsook de kosten die ten laste van zijn werkgever vallen" ; het, in strijd met wat het arrest zegt, wel belangrijk is dat de betwiste kosten te dezen geen meerkosten zijn die de buitenlandse werknemer heeft gemaakt en die achteraf door de werkgever worden terugbetaald, maar "kosten zijn die de werkgever rechtstreeks voor zijn rekening neemt door huisvesting en maaltijden te verstrekken" : het bovenaangehaalde artikel 19, 2, 4 van het koninklijk besluit van 12 november 1969, dat op beperkende wijze dient te worden uitgelegd, in zoverre die bepaling het begrip loon waarop sociale-zekerheidsbijdragen worden geheven, beperkt, alleen van toepassing is op de kosten die de werkgever aan de (buitenlandse) werknemer terugbetaalt omdat hij bij de uitvoering van zijn werk of ter gelegenheid daarvan uitgaven heeft gedaan die ten laste vallen van zijn werkgever ; de omstandigheid dat de werknemer te dezen niet zelf de betwiste kosten heeft gedragen erop wijst dat zij niet kunnen worden gelijkgesteld met kosten die door de werkgever worden terugbetaald omdat ze te zijnen laste vallen, maar dat zij voor de werknemer een aanvullend loon of, meer bepaald, een in geld waardeerbaar voordeel zijn waarop hij ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft ten laste van de werkgever, met andere woorden, een loon waarop sociale-zekerheidsbijdragen moeten worden betaald (cf. de artikelen 14, 1 en 2, van de wet van 27 juni 1969, en 2, eerste lid, 3, van de wet van 12 april 1965); zulks wordt bevestigd door de vaststellingen zelf van het arrest;

4 15 januari 2001 S F/4 het arrest immers erop gewezen heeft dat de collectieve overeenkomsten van maart 1991 en 1993 voor het bouwbedrijf volgens welke de uitgaven voor huisvesting en maaltijden ten laste vallen van de werkgever wanneer de arbeiders niet naar huis kunnen gaan, te dezen niet van toepassing zijn, daar die overeenkomsten "niet slaan op de woonplaats van migrerende werknemers in het buitenland" ; de reden waarom verweerster zich niettemin bij overeenkomst ertoe verbonden heeft de kosten voor huisvesting van haar Portugese werknemers voor haar rekening te nemen, blijkens de vaststellingen van het arrest, is dat "die arbeiders anders niet bereid zouden zijn naar het buitenland te vertrekken en het werk in dat geval niet zou kunnen worden uitgevoerd" ; die kosten dus geen meerkosten zijn die de buitenlandse werknemer moet maken om zijn werk in België uit te voeren, maar de prijs die de werkgever moet betalen om "gespecialiseerde arbeiders die onmogelijk ter plaatse kunnen worden aangeworven" naar België te halen ; die prijs voor de werknemer niet zozeer een terugbetaling van kosten is, maar de tegenprestatie voor zijn aanwerving en voor het ter uit-voering van zijn overeenkomst verrichte werk; die prijs dus moet worden aangemerkt als een loon in de zin van artikel 2 van de wet van 12 april 1965 en, krachtens artikel 14 van de wet van 27 juni 1969, meetelt voor de berekening van de sociale-zekerheids-bijdragen ; hij, zoals reeds gezegd, een voordeel "in natura" is dat verweerster biedt aan haar buitenlandse werknemers om hen naar België te halen en waarop zij ingevolge hun dienstbetrekking recht hebben ten laste van de werkgever (artikel 2, eerste lid, 3, van de wet van 12 april 1965) ; het arrest op een andere plaats weliswaar spreekt van "werkelijke meerkosten ten gevolge van de verwijdering van gezin en woonplaats", maar zulks niet met redenen omkleedt ; het geen enkel concreet gegeven aanhaalt waaruit zou blijken dat de kosten voor levensonderhoud en huisvesting voor de werknemer hoger zou zijn in België dan in het geval dat de door verweerster aangeworven werknemers in Portugal

5 15 januari 2001 S F/5 zouden zijn tewerkgesteld; de beslissing volgens welke de door verweerster gedane uitgaven voor huisvesting en maaltijden, die worden betwist, geen loon zijn en gelijkgesteld kunnen worden met "meer" kosten die door de werkgever worden terugbetaald omdat ze te zijnen laste vallen, in de zin van artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969, bijgevolg niet regelmatig met redenen is omkleed (schending van artikel 149 van de Grondwet), zij in elk geval niet naar recht is verantwoord en het geheel van de vooraan in het middel aangehaalde wetsbepalingen schendt (met uitzondering van artikel 149 van de Grondwet), meer bepaald de artikelen 2, eerste lid, 3, van de wet van 12 april 1965 en artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969 : Over de door verweerster tegen het middel aangevoerde grond van niet-ontvankelijkheid, in zoverre dat middel de schending aanvoert van artikel 149 van de Grondwet, en volgens welke het middel onduidelijk is : Overwegende dat het middel enkel betoogt dat "het arrest weliswaar op een andere plaats spreekt van werkelijke meerkosten die het gevolg zijn van de verwijdering van gezin en woonplaats, maar zulks niet met redenen omkleedt ; het geen enkel concreet gegeven aanhaalt waaruit zou blijken dat de kosten voor levensonderhoud en huisvesting voor de werknemer hoger zouden zijn in België dan in het geval dat de door verweerster aangeworven werknemers in Portugal zouden zijn tewerkgesteld" ; Dat het middel niet aangeeft op welk precies verweermiddel het hof van beroep niet heeft geantwoord en evenmin waarom de door het middel bekritiseerde beslissing niet regelmatig met redenen is omkleed ; Dat de grond van niet-ontvankelijkheid moet worden aangenomen ;

6 15 januari 2001 S F/6 Over het overige gedeelte van het middel : Overwegende dat, krachtens artikel 19, 2, 4, eerste lid, van het koninklijk besluit van 28 november 1969, niet als loon worden aangemerkt voor de berekening van de sociale-zekerheidsbijdragen "de bedragen die gelden als terugbetaling (...) van de kosten die ten laste van de werkgever vallen" ; Dat uit de vergelijking van de Franse en de Nederlandse tekst van die bepaling blijkt dat genoemde bepaling niet noodzakelijk de strekking heeft die het middel eraan toeschrijft ; Dat ze aldus moet worden uitgelegd dat de sociale-zekerheidsbijdragen niet verschuldigd zijn op de werkelijke meerkosten die de werkgever moet dragen ingevolge de tewerkstelling van een werknemer, zonder dat die kosten inherent zijn aan de uitvoering van de overeenkomst, ongeacht de bron en de modaliteiten van die verbintenis ; Overwegende dat het arrest erop wijst "dat de bijzondere toestand van de door (verweerster) in Portugal aangeworven arbeiders te dezen meeruitgaven voor huisvesting en maaltijden heeft meegebracht en dat (verweerster) zich ertoe verbonden heeft die kosten voor haar rekening te nemen (...); dat die verbintenis (...) te dezen (is) vastgelegd in de arbeidsovereen-komst" ; dat het "bedrag van de lasten was opgenomen in de boekhouding van (verweerster) en bestond in kosten voor huur en voedsel" ; Dat het arrest vervolgens vermeldt "dat het er niet toe doet of de werkgever die meerkosten te zijnen laste neemt in de vorm van vergoedingen aan de betrokken werknemers dan wel of hij ze rechtstreeks te zijnen laste neemt door huisvesting en maaltijden te verstrekken"; Overwegende dat het arbeidshof op grond van die vermeldingen wettig beslist dat het bedrag van de vastgestelde werkelijke meerkosten te dezen onder toepassing viel van artikel 19, 2, 4, van het koninklijk besluit van 28 november 1969 en dat voor-

7 15 januari 2001 S F/7 noemd bedrag dus niet als loon kon worden aangemerkt voor de berekening van de sociale-zekerheidsbijdragen ; Dat, in zoverre, het middel niet kan worden aangenomen ; OM DIE REDENEN, Verwerpt de voorziening ; Veroordeelt eiser in de kosten. Aldus geoordeeld door het Hof van Cassatie, derde kamer, te Brussel, door eerste voorzitter Marchal, afdelingsvoorzitter Verheyden, de raadsheren Echement, Mathieu, Velu, en in openbare terechtzitting van vijftien januari tweeduizend en een uitgesproken door eerste voorzitter Marchal, in aanwezigheid van eerste advocaat-generaal Leclercq, met bijstand van griffier Bierlaire. Vertaling opgemaakt onder toezicht van raadsheer Bourgeois en overgeschreven met assistentie van adjunct-griffier De Prins. De adjunct-griffier, de raadsheer,