Jaarverslag 2011 Crisis: ruimte voor nieuw denken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag 2011 Crisis: ruimte voor nieuw denken"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Crisis: ruimte voor nieuw denken Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling 1

2 VBDO Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling, stimuleert de verduurzaming van de kapitaalmarkt met actiegericht werk en onderzoek 3

3 OVER DIT VERSLAG Pieterstraat JT Utrecht +31(0) Utrecht, 22 maart 2012 LECTORI SALUTEM! Voor u ligt het verslag van de VBDO over het jaar VBDO is het grootste en meest actieve Sustainable Investment Forum (SIF) van Europa geworden. Het jaar 2011 kende overeenkomsten met het jaar ervoor: onzekerheid over pen-sioenuitkeringen, veranderingen in het politieke landschap, harde bezuinigingen in alle sectoren, ontslagen bij bedrijven en vragen over de kredietwaardigheid van bepaalde landen. kapitaal te gebruiken om de wereld te verduurzamen. Anders gezegd: om hande-lingsperspectieven te ontwikkelen voor mondiale ontwikkelingen waar we ons nu voor gesteld zien: bevolkingsgroei, klimaatverandering, verstedelijking, grondstof-, energie- en watertekort VBDO is het grootste en meest actieve Sustainable Investment Forum van Europa geworden Zoals gebruikelijk hanteert de VBDO een verslag volgens de richtlijnen van het Glo-bal Reporting Initiative. Hierbij wordt aandacht besteed aan de relevante duur-zaamheidindicatoren en vindt een controle plaats door een externe accountant. Voor een kleine organisatie zoals de VBDO is dit een hele investering maar we zijn het aan onze stand verplicht. De VBDO kan haar werk niet doen zonder haar leden en sponsoren. We willen deze hierbij dan ook van harte bedanken voor hun bijdrage van het afgelopen jaar. Ik wil u van harte uitnodigen om met de VBDO in gesprek te gaan over dit jaarver-slag. Voor informatie, vragen en opmerkingen kunt u rechtstreeks mailen met: Giuseppe.vanderhelm@vbdo.nl Hartelijke groet/kind regards, Giuseppe van der Helm Directeur VBDO Voorzitter Eurosif +31 (0) Rekening nr. ING IBAN: NL13INGB Swift/BIC: INGBNL2A BTW nr B01 K.v.K. Amsterdam

4 INHOUDSOPGAVE Over dit verslag 5 Voorwoord van de directie 11 Leden 11 Engagement 12 Projecten 12 Projecten ten behoeve van bedrijven 12 Communicatie 12 Eurosif 13 Organisatie 13 Verwachtingen Verslag van het bestuur 15 De Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling 19 Over de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling 19 Visie, missie en ambitie 19 Strategie 19 De Basis 20 De organisatie 20 Structuur 20 Het VBDO bestuur 20 VBDO lidmaatschap 22 Particuliere leden 22 Institutionele leden 22 Platformoverleg 22 Algemene Ledenvergadering Onderzoeken en projecten in Duurzaam ondernemen 25 Verantwoord ketenbeheer 25 Business balance 25 Biodiversiteit en ecosystemen 26 Stakeholderdialogen 26 Website duurzaamaandeel 27 Mensenrechten en bedrijfsleven 27 Engagement 28 En verder 28 Vooruitzichten 28 7

5 INHOUDSOPGAVE Projecten duurzaam beleggen 29 Duurzaam sparen en beleggen Benchmark verantwoord beleggen voor pensioenfondsen Benchmark verantwoord beleggen door maatschappelijke instellingen Eurosif corporate pension funds and sustainable investment study 31 VBDO onderzoek: duurzaam beleggen en kerkelijke instellingen; god, geld en geloof 32 Benchmark verantwoord beleggen verzekeraars Onderzoek beleggen & voedingsgrondstoffen 34 Vooruitzichten 35 Communicatie 37 Website VBDO 37 Social Media 37 Aandacht in de media 37 Digitale nieuwsbrief 37 VBDO bericht 37 VBDO events Week van het duurzaam beleggen MVO- Communicatie naar een hoger niveau 38 Seminar Duurzaam Beleggen voor Maatschappelijke Instellingen 38 Ontbijtbijeenkomst Share- a- bite, Share an insight 38 Het Platform Duurzame en Solidaire Economie (PDSE) 38 Ketenbeheer award 39 Vooruitzichten communicatie 39 Digitale nieuwsbrief geld.nl 39 Social Media 39 Seminars High Net Worth Individuals 40 MVO Verslaglegging 40 De week van het duurzaam beleggen 40 De Cijfers 43 Balans per 31 december Staat van baten en lasten 44 Kasstroomoverzicht 45 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 46 Grondslagen van waardering 46 Grondslagen van resultaatbepaling 46 Uitleg verschillen balans met Staat van baten en lasten 47 Toelichting op de balans (activa) 48 Toelichting op de balans (activa) 49 Toelichting op de balans (passiva) 50 Toelichting op de staat van baten en lasten 52 Begroting Controleverklaring 56 Duurzame bedrijfsvoering 59 Inleiding 59 Sociale prestaties 59 Doelstelling 59 Verhuizing 59 Werknemers 59 Verzuim 60 Opleiding 60 Milieuprestaties 60 Milieudoelstelling 60 Milieu- effecten 60 Emissies 60 CO 2 - emissies als gevolg van kantoorgebonden energiegebruik 60 CO 2 - emissies als gevolg van transport 61 CO 2 - emissies totaal 61 Papiergebruik 63 Overig materiaalgebruik 63 Afvalproductie 63 Uitbesteed werk 63 Duurzaamheid vooruitzichten 64 Energie 64 Papier 64 VBDO Beleggingsbeleid 67 Spaar- en betaalrekeningen 67 Aandelen 67 Pensioen 67 Bijlagen 69 Aangesloten institutionele leden Overzicht media Samenvatting Logboek Engagement AVA bezoeken 75 Achtergronden voor berekening milieubelasting 76 GRI checklist

6 VOORWOORD VAN DE DIRECTIE nog, de problemen met de Euro trokken diepe sporen in het toch al omwoelde vertrouwen in de economie nog steeds koning was, leidend tot een overdreven kortetermijngerichtheid, bleek anderzijds het besef te groeien dat we de problemen niet moesten bestrijden met de denkwijze die juist tot deze problemen heeft geleid. Bedrijven die het duurzame pad reeds bewandelden bleken hier vaak voordeel van te ondervinden door kostenbesparingen, innovatie of waardecreatie voor hun afnemers. Bedrijven die nog niet zo actief waren met MVO begonnen hiermee. Dit bleek ook uit onze Benchmark Verantwoord Ketenbeheer die in december 2011 verscheen. groen beleggen, maar dit werd gecompenseerd door een grotere instroom van geld in duurzame spaar- en beleggingsproducten. Niet alleen groeiden de duurzame banken stevig, maar ook werkten alle grote Neder-landse banken aan het mainstreamen van duurzaam beleggen. Het belangrijkste nieuwe initiatief in 2011 was de eerste Week van het Duurzaam Beleggen Leden In 2011 groeide het aantal institutionele leden van de VBDO van 46 naar 56. Drie organisaties hebben een Het aantal particuliere leden daalde van 730 in 2010 naar 680 in 2011, in lijn met de trend die ook bij andere goede doelen zichtbaar is. De VBDO zal zich de komende jaren meer richten op de consument, bijvoorbeeld via nieuwe websites en de Week van het Duurzaam Beleggen. We hopen dat dit een positieve uitwerking heeft op het aantal particuliere leden. Engagement In 2011 bezocht de VBDO weer meer aandeelhoudersvergaderingen dan in voorgaande jaren: de vereniging stelde vragen over verantwoord ondernemen bij 62 beursgenoteerde bedrijven. Thema s dit jaar waren biodiversiteit, aandacht voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en de duurzame bonus. Op alle terreinen was er vooruitgang, zo lazen we in de VBDO aandeelhoudersrapportage Duurzame ontwikkeling bij 62 Nederlandse, beursgenoteerde bedrijven. Naast de aandeelhoudersvergaderingen vonden er een aantal engagementgesprekken met beursgenoteerde ondernemingen plaats. Voor Fonds 1818 voerde de VBDO engagement uit. Voor het eerst werden hierbij ook bedrijven in het buitenland bezocht: in het Verenigd Koninkrijk stelden we vragen aan Marks & Spencer en aan British Telecom. De VBDO organiseerde (multi)stakeholderdialogen voor zes bedrijven en één brancheorganisatie. Deze dialogen helpen bedrijven feedback te ontvangen op hun duurzaamheidbeleid, prioriteiten te stellen en sug-gesties te krijgen voor volgende stappen

7 Projecten middelen te vinden om onze projecten uit te voeren. Toch is dit gelukt en lagen de totale projectinkomsten iets boven die van De projectinkomsten vormden in 2011 bijna 66% van onze inkomsten. Projecten Financiële projecten In 2011 zijn de benchmarks voor Pensioenfondsen, Verzekeraars en Maatschappelijke Instellingen voort-gezet. Nieuw was de Benchmark Kerkelijke Instellingen. Benchmarkonderzoeken meten de mate waarin organisaties binnen een bepaalde sector duurzaam beleggen. Juist de continuïteit van deze metingen blijkt voor gedragsverandering te zorgen. Ook is voor de elfde keer het marktonderzoek naar de retailmarkt voor duurzaam sparen en beleggen in Nederland uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat het marktaandeel ondanks de verschillende crises en de af- De VBDO is in 2011 met ondersteuning van SBOS, Oxfam Novib, SBW en het Wereld Natuurfonds een onder-zoek gestart naar de impact van het investeren in commodities op de voedselprijzen. Dit onderzoek zal in het tweede kwartaal van 2012 worden afgerond. Projecten ten behoeve van bedrijven Naast engagement, waarin we bepaalde thema s bij bedrijven onder de aandacht brengen, probeert de VBDO ook mee te denken over de wijze waarop dit kan. Zo is er een onderzoek afgerond naar de wijze waarop een onderneming aandacht kan geven aan biodiversiteit. Dit onderzoek werd samen met de Nyen-rode Business Universiteit, het Natural Value Initiative, Fauna & Flora International en het United Nations Environment Programme Finance Initiative uitgevoerd. Een onderzoek naar de operationalisering van de Ruggie Principles of Business and Human Rights is gestart. Dit moet leiden tot een conferentie op 12 juni De VBDO herhaalde ook in 2012 zijn oudste benchmark: Verantwoord Ketenbeheer. Een onafhankelijke jury kende aan Philips de Verantwoord Ketenbeheer Award 2011 toe. Deze is uitgereikt tijdens een avond-seminar bij KPMG. Tevens werd een rondetafelbijeenkomst met een aantal voorlopers op het terrein van ketenbeheer georganiseerd. Dit leidde tot het boekje Verantwoord ketenbeheer; van risicomanagement naar waardecreatie in samenwerking met KPMG Sustainability. informatie over Nederlandse beursgenoteerde bedrijven, gegroepeerd per bedrijf, sector en thema. Communicatie Na vrijwel elk onderzoek volgt een seminar, waarin resultaten worden gepresenteerd aan de onderzochte sector. Samen wordt gekeken naar de gevolgen daarvan voor de eigen werkwijze. Zo werd in december naar aanleiding van de Benchmark Verzekeraars bij Delta Lloyd de ontbijtsessie Share- a- bite, Share an Insight georganiseerd. In september werd samen met GRI, AEGON en DHV het jaarlijkse congres over MVO verslaglegging georganiseerd. Het belangrijkste nieuwe initiatief in 2011 was de eerste Week van het Duurzaam Beleggen, die de VBDO samen met ABN AMRO, ASN Bank, AEGON, BinckBank, Delta Lloyd, ING, Rabobank en Triodos Bank heeft opgezet. De week begon op 21 november met het openen van de Amsterdamse beurs. Het doel van de week is om duurzaam beleggen op de kaart te zetten, vooral bij beleggingsadviseurs en particulieren. Het evene-ment wordt de komende jaren herhaald. Eurosif In 2011 vertrok de directeur van Eurosif, Matt Christensen. Gedurende een aantal maanden heb ik zijn taken waargenomen. Inmiddels is er een goede opvolger in de persoon van François Passant gevonden. Kees Gootjes heeft de coördinatie van een nieuw Europees project, een onderzoek naar duurzaam beleggen door ondernemingspensioenfondsen in Europa, op zich genomen. In september 2011 zijn de resultaten van dit onderzoek gepresenteerd bij een conferentie van Responsible Investor in Amsterdam. Het rapport is te vinden op Corporate Pension Funds & Sustainable Investment Study. Organisatie Per 1 september 2011 houdt de VBDO kantoor op Pieterstraat 11 te Utrecht. Na 16 jaar in Culemborg op ver-schillende locaties is de vereniging verhuisd naar de binnenstad van Utrecht. Reden hiervoor is de centrale ligging en de betere bereikbaarheid per openbaar vervoer. De VBDO wordt geroemd om zijn productiviteit, maar al deze (nieuwe) projecten vroegen om een uitbrei-ding van onze capaciteit. Niet alleen werd het aantal dagen voor projectmanagers uitgebreid, maar ook werd een deel van de ondersteuning die eerst extern werd uitgevoerd, naar binnen gehaald. Te denken valt Financiële resultaten toegenomen personeelskosten (24% toename) is er slechts een licht verlies gemaakt van 835. Verwachtingen 2012 In 2012 gaan we het aantal aandeelhoudersvergaderingen dat we bezoeken weer uitbreiden, onder andere met buitenlandse bedrijven die in Nederland hun hoofdvestiging hebben. Er staan bezoeken aan totaal zo n 80 bedrijven op de agenda. Alle bestaande benchmarks worden vervolgd, waarbij ook een aantal praktische hulpmiddelen zullen worden ontwikkeld voor vermogensfondsen, kleinere pensioenfondsen om een start te maken met duurzaam be-leggen. Nieuwe benchmarks zijn voorzien voor Vermogensfondsen, Private Equity en Vastgoed. VBDO lan- Nederland verkrijgbaar zijn voor particulieren zal aangeven. De eigen site zal toegankelijker worden gemaakt en een Engelstalig deel krijgen. De site wordt uitgebreid met de small- en midcap. Tevens zal deze site meer mogelijkheden krijgen voor een actieve deelname van bezoe-kers, bijvoorbeeld door hun stem mee te geven aan de VBDO bij aandeelhoudersvergaderingen. We zullen hierbij ook meer gebruik gaan maken van social media. Het aantal seminars zal worden uitgebreid, onder andere met een bijeenkomst voor High Net Worth Indi-viduals, en ook met kortere lunchbijeenkomsten rondom een bepaald duurzaam thema. Bij al deze activiteiten kunnen we ons verheugen in een toenemende samenwerking met onze leden. Zonder hen, en zonder de partijen die ons onderzoek ondersteunen, zouden we niet kunnen werken aan onze meer lange termijn te opereren. Van harte dank ik alle partijen voor hun inzet om samen met de VBDO te strijden voor een rechtvaardiger samenleving die ook op termijn houdbaar is. Giuseppe van der Helm Directeur VBDO 12 13

8 VERSLAG VAN HET BESTUUR Het jaar 2011 was voor de VBDO zowel extern als intern een erg volatiel jaar, om in beleggerstermen te spreken. Het was bepaald niet allemaal business as usual. dit al sinds jaar en dag, maar beter laat dan nooit lijkt het besef nu toch ook in bredere beleggerskring door te dringen. De crisis als zegen, wie had dàt ooit gedacht. Op intern vlak verdient speciale vermelding dat de VBDO van haar bakermat Culemborg verhuisde naar een passend nieuw kantoor in Utrecht, met als verheugend neveneffect een vitalisering van onze interne organisatie. Verder hebben wij onze personele bezetting in 2011 kwantitatief en kwalitatief versterkt. Dit gebeurde met het oog op de zich steeds uitbreidende werkzaamheden en de toenemende complexiteit van de materie waarmee de VBDO zich bezighoudt. Wat ook niet onvermeld mag blijven, betreft de tot-standkoming van een strategie voor de komende jaren. Wij zullen hierover berichten op onze algemene ledenvergadering van De verduurzaming van de kapitaalmarkt zal zich voortzetten. Dit ongetwijfeld onomkeerbare proces leidt volgens onze overtuiging tot een gezondere en meer rechtvaardige wereld. Zoals uit dit verslag ondubbelzinnig valt op te maken, kent de VBDO een indrukwekkend aantal delive-rables. Indrukwekkend, als men zich realiseert dat dit allemaal uit de handen van een verhoudingsgewijs bescheiden aantal zeer gedreven en toegewijde medewerkers komt, onder de regie van onze energieke en huishouding aardig op orde is. Vanaf deze plaats spreekt het bestuur dan ook graag zijn welgemeende erkentelijkheid en waardering aan hen uit voor het vele en goede dat zij tot stand hebben gebracht! Conform artikel 12.3 van de statuten leggen wij de verenigingsleden hierbij het Jaarverslag 2011 van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling ter goedkeuring voor. Het jaar 2011 werd afge-sloten met een negatief resultaat van 835. Het bestuur verzoekt de Algemene Ledenvergadering de Jaarrekening 2011 vast te stellen en in mindering te brengen van de algemene reserve. Het bestuur wil een algemene reserve aanhouden ter grootte van minimaal drie en maximaal zes maanden van de jaar-lijkse structurele lasten. Uitgaande van de structurele lasten in 2011 (totale lasten exclusief de kosten van activiteiten) is de omvang van de algemene reserve gemaximeerd op Het verschil met de omvang van de algemene reserve eind 2011 bedraagt De Algemene Ledenvergadering van 2011 vond plaats op 30 maart 2011 bij Aristo Utrecht. Het bestuur kwam in 2011 vier maal bijeen. De bestuursvergaderingen worden in overleg met de bestuursvoorzitter voorbereid door de directie, die deelneemt aan deze vergaderingen. Tot de vaste onderwerpen die ook begroting, het beoordelen van de bereikte resultaten en het vaststellen van de begroting en de plannen voor het volgende jaar

9 Wat staat de VBDO te wachten. Waar gaat het bestuur zich mee bezig houden? Tot slot een korte blik op de naaste toekomst. Wij gaan onze inspanningen op het vlak van het aantrek-ken van nieuwe institutionele en ook en vooral particuliere leden intensiveren. Zo willen wij onze legiti-matie versterken. Het ligt voorts in de rede dat de verduurzaming van de kapitaalmarkt zich verder zal voortzetten. Dit ongetwijfeld onomkeerbare proces leidt volgens onze overtuiging tot een gezondere en meer rechtvaardige wereld. Dáár doen we het allemaal voor. Jan Pieter Six Voorzitter bestuur VBDO Utrecht, 28 maart

10 VERENIGING VAN VOOR DUURZAME BELEGGERS ONTWIKKELING OVER DE VERENIGING VAN BELEGGERS VOOR DUURZAME ONTWIKKELING De VBDO heeft als doel Het behartigen van de belangen van institutionele en particuliere beleggers die wensen bij te dragen aan duurzame ontwikkeling. De VBDO treedt om die reden op in het maatschappelijke debat over duurzaamheid. Omdat de VBDO voor-namelijk aandeelhouders vertegenwoordigt, voert zij het debat met beursgenoteerde ondernemingen en institutionele beleggers. Visie, missie en ambitie De Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) is opgericht met het doel om de kapitaal- -criteria. De VBDO maakt multinationals en beleggers bewust van hun bijdrage aan een duurzame kapitaal-markt. Dit doet de vereniging door hen te wijzen op maatschappelijke verantwoordelijkheid. De vereniging blijft zich inzetten voor het verduurzamen van de kapitaalmarkt in samenwerking met haar stakeholdergroepen. De kapitaalmarkt bestaat voor de VBDO uit meerdere partijen. Aan de ene kant zijn er de beleggers, zowel grote beleggers als particulieren. Aan de andere kant zijn er de ondernemingen waarin wordt belegd. De VBDO beweegt beide partijen tot meer duurzaamheid. Ze strekt haar werkzaamheden in toenemende mate uit naar andere asset classes, zoals vastgoed en private equity. basis van sociale- en milieucriteria vraag en aanbod bij elkaar brengt. De focus ligt daarbij op Nederland in een internationale, voornamelijk Europese, context. Strategie In 2009 maakte de VBDO een begin met een discussie over de herziening van de strategie tot In 2011 is de strategie opnieuw onder de loep genomen. De vereniging blijft zich inzetten voor het verduurzamen van de kapitaalmarkt in samenwerking met haar stakeholdergroepen. Financiële instellingen Deze organisaties kunnen lid worden van de VBDO. De vereniging roept deze bedrijven op om meer moge-lijkheden aan te bieden aan beleggers die duurzaam willen beleggen en tegelijkertijd hun eigen bedrijfs-voering te verduurzamen. De vereniging volgt deze bedrijven en hun producten kritisch en wil samen met hen de markt van duurzaam beleggen vergroten. Dit laatste doet de VBDO middels een actieve lobby naar de politiek en door samenwerking in onderzoeken, websites en seminars. Bedrijven Enerzijds volgt de VBDO de Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen kritisch via benchmarks en en-gagement, maar hiernaast probeert de vereniging ook oplossingen en best practices aan te bieden. Voor-beelden daarvan zijn de Praktijkgids voor duurzame remuneratie (Sustainable Remuneration, a guide for linking sustainable goals to executive incentives) in samenwerking met DHV, Hay Group en Economische 18 19

11 Zaken, Landbouw en Innovatie. Daarnaast het boekje Verantwoord ketenbeheer; van risicomanagement naar waardecreatie, uitgebracht in samenwerking met KPMG Sustainability. Het is een bijdrage aan het delen van best practices en het ontwikkelen van gedachten over de toekomst van verantwoord ke-tenbeheer. Daarnaast organiseert de VBDO (multi- )stakeholderdialogen met verschillende Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Maatschappelijke organisaties De VBDO is lid van het MVO Platform en trekt samen met andere NGO s op om de overheid en de politiek op te roepen duurzaamheid actiever te stimuleren en bedrijven op te roepen te verduurzamen. De VBDO richt zich daarbij op internationaal erkende normen. Het nastreven van (inter- )nationale normen en af-spraken is voor de VBDO belangrijker dan het najagen van kortetermijndoelen. Waar mogelijk, probeert de VBDO gezien haar unieke positie te bemiddelen tussen de verschillende belanghebbenden. Tenslotte is en blijft de VBDO een multi- stakeholderorganisatie met particuliere en ondanks het feit dat deze soms ook tot problemen kan leiden. Leden die meegenomen worden in onze benchmarks kunnen soms een minder goede beoordeling krijgen. De VBDO heeft een beperkte capaciteit in verhouding met de vele projecten die worden uitgevoerd. Om minder kwetsbaar te zijn, heeft de VBDO een aantal stagiaires aangenomen in Hierdoor is het draag-vlak van de organisatie uitgebouwd. DE BASIS De organisatie De VBDO wil voor haar particuliere en institutionele leden stevige ambities realiseren. Dit doet de vere-niging met een toegewijd bestuur en een deskundig team dat zich met de dagelijks werkzaamheden van de vereniging bezighoudt. Structuur Het bestuur heeft voornamelijk een toezichthoudende functie als het aankomt op de dagelijkse werk-zaamheden. Zij bestuurt op afstand. De leden van het bestuur worden benoemd door de Algemene Leden-vergadering. Het bestuur telde in 2011 vijf leden. Het VBDO bestuur Voorzitter De heer J.P.H. Six Datum van benoeming : 30 maart 2010 Einde termijn : 2014 (eerste termijn) Werkzaam als : Zelfstandig adviseur Relevante nevenfuncties : Vice- voorzitter Stichting Instituut Asbestslachtoffers Lid commissie Maatschappelijk Ondernemen van de BZW (regio Z- W van VNO- NCW) Lid Raad van Commissarissen ASN Vermogensbeheer BV Voorzitter penningmeester van de Districtscommissie s- Hertogenbosch/Eind-hoven van Stichting Fonds 1815 Penningmeester De heer. J.A.J.W. Nieuwenhuys Datum van benoeming : 24 maart 2009 (Penningmeester vanaf 30 maart 2010, daarvoor lid van bestuur ) Einde termijn : 2013 (eerste termijn) Werkzaam als : Directeur ASN Vermogensbeheer Bestuurslid stichting Human Rights Watch Bestuurslid stichting Jan 17 Bestuurslid Ethical Property Company Nederland Raad van advies Pymwymic Lid De heer B. Taverne Datum van benoeming : 30 maart 2005 Einde termijn : 2012 (tweede termijn) Werkzaam als : Hoofd Duurzame Ontwikkelingen Rabobank Nederland Relevante nevenfuncties : Redactieadviesraad Koninklijke Van Gorcum Penningmeester Vereniging Global Compact Nederland Curatorium ESAA Executive Programs EUR Lid De heer L. Simons Datum van benoeming : 30 maart 2010 Einde termijn : 2014 (tweede termijn) Werkzaam als : Eigenaar NewForesight (consulent en ondernemer) en eigenaar SCOPEinsight (rating voor boeren) Relevante nevenfuncties : Bestuurfunctie Agri profocus (sinds eind 2011) Lid Mevrouw M. van Putten Datum van benoeming : 30 maart 2010 Einde termijn : 2014 (eerste termijn) Werkzaam als : Senior Advisor van het Complaints Mechanism van de Europese Investerings-bank Lid van de Independent Compliance Review Mechanism van de African Devel-opment Bank tot juni Relevante nevenfunctie : Vice- voorzitter van de European Centre for Development Policy Management (ECDPM) Voorzitter van de Oost Europa committee van de SKAN Fonds Commissaris Koninklijk Instituut voor de Tropen Lid van de Raad van Toezicht van de KNCV Tuberculosefonds Lid Raad van Toezicht Share Fair Fund Triodos Bank Bestuursleden zijn onafhankelijk en kunnen eenmaal voor een periode van vier jaar worden herbenoemd. Bestuursfuncties zijn op vrijwillige basis. De vergoedingen van het bestuur worden alleen gegeven op basis van gemaakte onkosten. Het bestuur stelt het rooster van aftreden vast. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de dagelijkse werkzaamheden en aansturing van de -nisgeving voorgelegd aan de Algemene Ledenvergadering

12 VBDO lidmaatschap De VBDO heeft institutionele en particuliere leden. Deze leden zijn geïnteresseerd of werkzaam in het veld van duurzaam beleggen en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zowel institutionele en par-ticuliere leden hebben directe inspraak op de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering. De eerste groep komt daarnaast bij elkaar in het VBDO Platform (zie hieronder). Particuliere leden Ledenwerving Het aantal particuliere leden daalde van 730 in 2010 naar 680 in Opzeggingen houden vooral ver-band met bezuinigen in de huiselijke situatie, vanwege de crisis. In 2011 is er afgesproken met ASN Ver-mogensbeheer om in 2012 een wervingsactie uit te voeren. Institutionele leden Ledenwerving In 2011 groeide het aantal institutionele leden (organisaties) van de VBDO van 46 naar 56. Drie organisa- sloten organisaties. De VBDO verwelkomde in 2011 de volgende institutionele leden: ABN AMRO, BECO, Createlli, Good Com-pany, IMS, Milieudefensie, Nierstichting Nederland, SNS Asset Management, Stampa Communications, Stichting Pensioenfonds DHV, Van Lanschot Bankiers, Westland Utrecht Bank, CNV Internationaal, Ernst & Young, Accountants LLP en Financial Wise. Platformoverleg VBDO houdt vier maal per jaar een bijenkomst met haar institutionele leden, in het zogenoemde Plat-formoverleg. Hierbij worden de lopende en op handen zijnde projecten en events besproken. Kennis en ervaring op het terrein van duurzaam beleggen worden uitgewisseld. In het eerste overleg van 2011 is de strategie van de VBDO besproken met de institutionele leden. Algemene Ledenvergadering 2011 Tijdens de Algemene Ledenvergadering kunnen zowel particuliere als institutionele leden vragen stellen aan het bestuur over het verslag. Op 30 maart 2011 hield de VBDO haar vijftiende ledenvergadering bij naar de oorzaken en consequenties van hoge voedselprijzen, de rol van speculanten en de rol van institu-tionele beleggers. Dit gold als aftrap voor het onderzoek van de VBDO naar de rol en handelingsperspec-tieven van institutionele beleggers wat betreft het beleggen in voedselcommodities en voedselzekerheid

13 ONDERZOEKEN EN PROJECTEN 2011 DUURZAAM ONDERNEMEN Verantwoord Ketenbeheer In 2011 voerde de VBDO voor de zesde maal de Verantwoord Ketenbeheer Benchmark uit, zoals vorig jaar op alle kansen en bedreigingen in de totale levenscyclus van een product; van grondstof tot hergebruik van afgedankte producten. Deze jaarlijkse vergelijkende studie laat ieder jaar een stijgende lijn zien. Steeds -tatierisico s, maar steeds vaker ook omdat duurzaam ondernemen de beste zakelijke kansen biedt. Steeds meer pensioenfondsen weten de VBDO te vinden en boeken daardoor vooruitgang. De VBDO gelooft dat geldstromen de kansen van een duurzame samenleving bepalen. De VBDO kiest daarom de kapitaalmarkt als domein om haar visie, een duurzame samenleving, te realiseren. De kapitaalmarkt bestaat uit meerdere partijen. Aan de ene kant zijn dat de particuliere en institutionele beleggers. Aan de andere kant zijn er ondernemingen waarin belegd wordt. De VBDO zet door haar onderzoeken en projecten beide kanten aan tot duurzaam handelen. In 2011 is de nadruk verlegd van zaken als bestuur en visie op gebied van duurzaamheid naar de uitvoering en het managen daarvan. De meeste bedrijven hebben inmiddels een visie en beleid opgesteld, maar de volgende stap is om deze tot uitvoering te brengen en daar transparant over te rapporteren. Daarnaast heeft de VBDO op het gebied van visie de maximaal te behalen score verhoogd van 5 naar 7 punten, om zo de bijzondere langetermijnambities van bedrijven als Unilever en DSM passend te kunnen waarderen. De aangepaste wijze van beoordelen heeft echter weinig veranderd aan het selecte groepje van best scorende bedrijven: Ahold, Akzo Nobel, ASML, DSM, Philips, Reed Elsevier en Unilever behoren al enkele jaren tot de onbetwiste koplopers in de ranglijst. Philips wist in 2010 het beste haar leveranciers mee te nemen in de verduurzaming van de keten en heeft dit in 2011 zelfs weten te verbeteren. Daarmee is Philips de onbetwiste koploper op gebied van verantwoord ketenbeheer. De beweging in het speelveld komt dit jaar vooral voort uit de middenmoot: veel bedrijven hebben hun visie, beleid en management op gebied van verantwoord ketenbeheer tot wasdom laten komen. Daarbij valt op dat de bouwsector als geheel zich in een snel stijgende lijn bevindt. Ook de bedrijven in de kopgroep weten zich nog steeds te verbeteren op het gebied van de uitvoering van het beleid en de transparantie daarover. Er is echter niet alleen goed nieuws te melden. Sommige bedrijven laten nog steeds geen duidelijke verbeteringen zien en blijven daardoor achterblijvers. In samenwerking met KPMG Sustainability heeft de VBDO een handleiding voor de business case van verantwoord ketenbeheer uitgegeven: Verantwoord ketenbeheer; van risico-management naar waardecreatie Business Balance In 2010 heeft de VBDO met Cataly Partners B.V. een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor een geza-menlijke normontwikkeling op het gebied van Duurzaam Ondernemen. Deze samenwerking heeft gezorgd voor de introductie en toepassing van de Business Balance: kortweg de onderlinge verhouding van People, concreet, praktisch en toetsbaar referentiekader waarin ook de bedrijfseconomische kant van MVO expli-ciet is opgenomen. In 2011 heeft dit geresulteerd in een onderzoek naar de Business Balance van Neder-landse beursgenoteerde bedrijven. De Business Balance is een prestatiegedreven concept voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en benadert dit vanuit een zakelijk perspectief. Dit concept gaat uit van een hoog ambitieniveau voor een sociaal- economische verantwoordelijkheid, minimalisatie van milieu- effecten en bedrijfseconomische continuïteit. De Business Balance gaat over transparantie, benchmarking, ambitie en ketenbeheer op 24 25

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R 2 0 1 8 Introductie Werkzaam bij Kempen, onderdeel van Van Lanschot Kempen Fiduciair manager van NL pensioenfondsen Lid ESG council Kempen

Nadere informatie

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Delta Lloyd Groep Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Aanwezige leden van de Raad van Bestuur Niek Hoek CEO Emiel Roozen CFO Voorzitter van de Raad van

Nadere informatie

Triodos Bank Private Banking

Triodos Bank Private Banking Triodos Bank Private Banking Triodos Bank Private Banking biedt een breed pakket van financiële en niet-financiële diensten aan voor vermogende particulieren, stichtingen, verenigingen en religieuze instellingen.

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam bankieren bij ABN AMRO ABN AMRO levert een scala aan producten en diensten aan particuliere, private

Nadere informatie

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering

Nadere informatie

Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013

Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013 Verslag VNCI stakeholderdialoog 2013 Stakeholderdialoog VNCI Pieterstraat 11 3512 JT Utrecht T +31 (0) 30 234 00 31 info@vbdo.nl www.vbdo.nl Samenvatting Op 14 oktober 2013 heeft de Vereniging van de Nederlandse

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 7 februari 2017 Betreft Beantwoording

Nadere informatie

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille 30 januari 2018 Annette van der Krogt Agenda 1. Algemene ontwikkelingen verantwoord beleggen 2. MVB Investment

Nadere informatie

Duurzame Dialogen. over people, planet, profit

Duurzame Dialogen. over people, planet, profit Duurzame Dialogen over people, planet, profit Sinds 2013 organiseert Delta Lloyd een serie dialogen over duurzaamheid. We willen daarmee inzicht krijgen in actuele ontwikkelingen en trends en tegelijkertijd

Nadere informatie

Casus 2.1 Betere prestaties door beter verslag; bedrijf gebaat bij niet-financiële 'cijfers'

Casus 2.1 Betere prestaties door beter verslag; bedrijf gebaat bij niet-financiële 'cijfers' Casus 2.1 Betere prestaties door beter verslag; bedrijf gebaat bij niet-financiële 'cijfers' 22 januari 2011 zaterdag Arjan de Draaijer en Marleen Janssen Groesbeek Afgelopen week is voor het eerst de

Nadere informatie

Koninklijke DSM, aandeelhoudersvergadering, woensdag 7 mei 2014

Koninklijke DSM, aandeelhoudersvergadering, woensdag 7 mei 2014 Koninklijke DSM, aandeelhoudersvergadering, woensdag 7 mei 2014 Soort vergadering Algemene Vergadering van Aandeelhouders Koninklijke DSM Datum 14.00 uur, 7 mei 2014 Locatie Hoofdkantoor, Het Overloon

Nadere informatie

Bericht van het Bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank

Bericht van het Bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank Bericht van het Bestuur van Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank De Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (hierna kortweg het Administratiekantoor) is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Duurzaam Beleggen door Pensioenfondsen

Duurzaam Beleggen door Pensioenfondsen Delen uitkomsten Duurzaam Beleggen door Pensioenfondsen Patrick Corveleijn DNB Toezicht Pensioenen, 14 November 2016 Agenda Introductie: aanleiding en opzet onderzoek Uitkomsten Algemeen beeld Beleid Risicomanagement

Nadere informatie

Kabinetsreactie Eindevaluatie SER-initiatief Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Kabinetsreactie Eindevaluatie SER-initiatief Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Kabinetsreactie Eindevaluatie SER-initiatief Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Kamerbrief 26 485, Internationaal Maatschappelijk Ondernemen, nr. 147 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN

Nadere informatie

Stichting ABN AMRO Foundation Jaarrekening 2016

Stichting ABN AMRO Foundation Jaarrekening 2016 Stichting ABN AMRO Foundation Jaarrekening 2016 Het bestuur: C. (Kees) van Dijkhuizen J.C.M. (Jan) van Rutte H. (Hilde) Garssen K. (Klaas) Ariaans Amsterdam, juni 2017 INHOUD Directieverslag over het boekjaar

Nadere informatie

Eerlijke Verzekeringswijzer: samenvatting praktijkonderzoek Transparantie & Verantwoording

Eerlijke Verzekeringswijzer: samenvatting praktijkonderzoek Transparantie & Verantwoording Eerlijke Verzekeringswijzer: samenvatting praktijkonderzoek Transparantie & Verantwoording Het doel van de Eerlijke Verzekeringswijzer is om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) aan te moedigen

Nadere informatie

Persbericht. Jaarcijfers 2012 Triodos Investment Management. Triodos Beleggingsfondsen groeien met 7% in 2012

Persbericht. Jaarcijfers 2012 Triodos Investment Management. Triodos Beleggingsfondsen groeien met 7% in 2012 Persbericht Jaarcijfers 2012 Triodos Investment Management Triodos Beleggingsfondsen groeien met 7% in 2012 Zeist, 28 februari 2013 Het totaal aan vermogen van de door Triodos Investment Management beheerde

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Introductie. Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Self-assessment tool. Lancering

Inhoudsopgave. Introductie. Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Self-assessment tool. Lancering Inhoudsopgave Introductie Waarom deze guide? Hoe is deze tot stand gekomen? Inhoud van de guide: Policy Investment Management Transparantie Self-assessment tool Lancering www.vbdo.nl 2 VBDO Vereniging

Nadere informatie

Kenmerk : B/09/2459/TW 21 december 2009 Onderwerp : Inventarisatie verantwoord beleggen

Kenmerk : B/09/2459/TW 21 december 2009 Onderwerp : Inventarisatie verantwoord beleggen Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid T.a.v. de heer mr J.P.H. Donner Postbus 90801 2509 LV DEN HAAG Kenmerk : B/09/2459/TW Onderwerp : Inventarisatie verantwoord beleggen Geachte heer Donner,

Nadere informatie

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability

Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen. IM seminar, Amstelveen 10 mei Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Langetermijndenken - De toekomst van Verantwoord Beleggen IM seminar, Amstelveen 10 mei 2016 Lars Kurznack, Senior Manager KPMG Sustainability Maatschappelijke uitdaging Opiniestuk FD Minister Dijsselbloem

Nadere informatie

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Jaarverslag verantwoord beleggen 2015 Ook in 2015 heeft Pensioenfonds Vervoer in het beleggingsbeleid en de uitvoering ervan weer een impuls kunnen geven aan maatschappelijke verantwoord beleggen. Nadat

Nadere informatie

Van transparantie naar ketenbeheer

Van transparantie naar ketenbeheer Nieuwe focus VBDO voor duurzaam beleggen Van transparantie naar ketenbeheer Tekst: Simone Lensink Als aandeelhouder transparantie vragen over de socialeen milieuprestaties van beursgenoteerde ondernemingen.

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA 's-gravenhage Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag Directie Arbeidszaken Publieke Sector Arbeidsvoorwaarden en Overleg

Nadere informatie

Herinrichting Raden van Commissarissen van Triodos Groenfonds en Triodos Vastgoedfonds en Raad van Toezicht van Triodos Fair Share Fund

Herinrichting Raden van Commissarissen van Triodos Groenfonds en Triodos Vastgoedfonds en Raad van Toezicht van Triodos Fair Share Fund Toelichting bij agendapunt 6 van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Triodos Groenfonds N.V. en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Triodos Vastgoedfonds N.V. en bij agendapunt 4

Nadere informatie

Terug naar de kern Bob Hendriks

Terug naar de kern Bob Hendriks Terug naar de kern Bob Hendriks Oktober 2013 Waarom nog beleggen? 2 Agenda BlackRock? Sparen & beleggen We leven langer/pensioen Inkomsten uit beleggen Conclusie 3 BlackRock is opgericht voor deze nieuwe

Nadere informatie

Aandeelhoudersvergadering Shell en Ajax populair bij beleggers

Aandeelhoudersvergadering Shell en Ajax populair bij beleggers 13 april 2018 Aandeelhoudersvergadering Shell en Ajax populair bij beleggers BELEGGERS POSITIEF OVER STREAMEN JAARVERGADERING De duizenden particuliere beleggers die jaarlijks de aandeelhoudersvergaderingen

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF

VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF Inleiding De raad van toezicht van Laverhof heeft de wettelijke taak toezicht te houden op de besturing door de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken binnen Laverhof

Nadere informatie

Incompany 500 Reputatie van uw organisatie in kaart gebracht. juni 2008

Incompany 500 Reputatie van uw organisatie in kaart gebracht. juni 2008 Incompany 500 Reputatie van uw organisatie in kaart gebracht juni 2008 Incompany 500 Blauw Research heeft voor het derde jaar op rij het onderzoek uitgevoerd dat ten grondslag ligt aan de Incompany 500.

Nadere informatie

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen eerste halfjaarverslag 2018 maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid op gebied

Nadere informatie

kpmg ESG compliance Masterclass voor professionals in de pensioensector kpmg.nl Eversheds-Sutherland.com/ESAdvisoryNL

kpmg ESG compliance Masterclass voor professionals in de pensioensector kpmg.nl Eversheds-Sutherland.com/ESAdvisoryNL kpmg ESG compliance Masterclass voor professionals in de pensioensector kpmg.nl Eversheds-Sutherland.com/ESAdvisoryNL Deze Masterclass is de training bij uitstek voor pensioen professionals die zich willen

Nadere informatie

ESG compliance. Masterclass. Voor professionals in de pensioensector. kpmg.nl Eversheds-Sutherland.com/ESAdvisoryNL

ESG compliance. Masterclass. Voor professionals in de pensioensector. kpmg.nl Eversheds-Sutherland.com/ESAdvisoryNL ESG compliance Masterclass Voor professionals in de pensioensector kpmg.nl Eversheds-Sutherland.com/ESAdvisoryNL Deze Masterclass is de training bij uitstek voor pensioen professionals die zich willen

Nadere informatie

MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015

MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN. ICCO Onderzoek 2015 MENSENRECHTEN & BEDRIJFSLEVEN ICCO Onderzoek 2015 Inhoud 1. Uitgangspunten 2. Onderzoek Demografie Bedrijfsgegevens Functie van de respondent Landen Wat zijn mensenrechten? Waarom mensenrechten? Six step

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen Jaarverslag 2017 Maatschappelijk verantwoord beleggen 1 INLEIDING Pensioenfonds Vervoer vindt het belangrijk beleggen op een maatschappelijk verantwoorde manier in te richten. Het fundament van het beleid

Nadere informatie

4 Internationaal mvo en ketenbeheer: een korte stand van zaken

4 Internationaal mvo en ketenbeheer: een korte stand van zaken 4 Internationaal mvo en ketenbeheer: een korte stand van zaken 4.1 Inleiding Waar staat het bedrijfsleven momenteel als het gaat om rapportage over internationaal mvo en ketenbeheer in het bijzonder? Dit

Nadere informatie

Persbericht. Triodos beleggingsfondsen houden stand in lastig beleggingsklimaat Geringe daling van 3% in eerste halfjaar 2011

Persbericht. Triodos beleggingsfondsen houden stand in lastig beleggingsklimaat Geringe daling van 3% in eerste halfjaar 2011 Persbericht Triodos beleggingsfondsen houden stand in lastig beleggingsklimaat Geringe daling van 3% in eerste halfjaar 2011 Zeist, 26 augustus 2011 Ondanks het moeilijke klimaat voor beleggen is het volume

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019 IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019 Pensioenfonds Detailhandel 300.000 deelnemers, 113.000 gepensioneerden, 32.000 werkgevers, 784.000 gewezen deelnemers; Dekkingsgraad ultimo januari

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Samenvatting Praktijkonderzoek Eerlijke Bankwijzer: Transparantie en Verantwoording over de Kredietportefeuille van Nederlandse Banken

Samenvatting Praktijkonderzoek Eerlijke Bankwijzer: Transparantie en Verantwoording over de Kredietportefeuille van Nederlandse Banken Samenvatting Praktijkonderzoek Eerlijke Bankwijzer: Transparantie en Verantwoording over de Kredietportefeuille van Nederlandse Banken Margreet Simons 6 December 2017 Over dit rapport Dit is de samenvatting

Nadere informatie

Policy brief: MVO en transparantie in de Financiële Sector

Policy brief: MVO en transparantie in de Financiële Sector Policy brief: MVO en transparantie in de Financiële Sector Bestemd voor: Leden Algemene Kamercommissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BuHaOs) Van: Eerlijke Bankwijzer Aanleiding: AO,

Nadere informatie

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code

Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies. Voorstellen herziene Corporate Governance Code Wim Eysink Deloitte IIA Raad van Advies Voorstellen herziene Corporate Governance Code De voorstelllen voor de nieuwe corporate governance code Compliance versus impact Zeist, 8 juni 2016 Commissie Peters

Nadere informatie

Case Study: Electronics, mining and urban mining. A case study for the Dutch Fair Bank and Insurance Guide

Case Study: Electronics, mining and urban mining. A case study for the Dutch Fair Bank and Insurance Guide Case Study: Electronics, mining and urban mining A case study for the Dutch Fair Bank and Insurance Guide Praktijkonderzoek: Electronica, mijnbouw en urban mining Een praktijkonderzoek voor de Eerlijke

Nadere informatie

Duurzaam Ketenbeheer Logistiek in de Keten

Duurzaam Ketenbeheer Logistiek in de Keten Dit project werd mogelijk gemaakt door ondersteuning van de Subsidieregeling Maatschappelijke Organisaties en Milieu van het ministerie van VROM Projectnummer: SMM 0802035 Penvoerder en medeaanvragers:

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

Aandeelhouder doorstaat toets Tabaksblat nog niet

Aandeelhouder doorstaat toets Tabaksblat nog niet Aandeelhouder doorstaat toets Tabaksblat nog niet 7 oktober 2005 - Goed bestuur zoals dat wordt beschreven in de code- Tabaksblat moet van twee kanten komen. De bedrijfsbestuurders moeten hun organisatie

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2017 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2014 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later.

Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Puur voor later. Voor ons is het Zwitserleven Gevoel onlosmakelijk verbonden met een mooie wereld. Daar dragen wij graag aan bij met ons verantwoorde

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 Achmea Pensioen- en Levensverzekering inzake gesepareerd beleggingsdepot Stichting Pensioenfonds Achmea Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2012

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Vergadering van Aandeelhouders Triodos Multi Impact Fund 12 mei 2017

Vergadering van Aandeelhouders Triodos Multi Impact Fund 12 mei 2017 Vergadering van Aandeelhouders Triodos Multi Impact Fund 12 mei 2017 0 Aandeelhoudersvergadering Triodos Multi Impact Fund Agenda 1. Opening 2. Verslag van het bestuur over het verlengde boekjaar 2016

Nadere informatie

Methodiek Nominaties Gouden Stier 2015

Methodiek Nominaties Gouden Stier 2015 Methodiek Nominaties Gouden Stier 2015 September 2015 AF Advisors Content - Introductie - Nominatiemethodiek op hoofdlijnen - Methodiek Beste Beleggingsfonds - Methodiek Beste Duurzame Beleggingsfonds

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder. 14 december 2011

Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder. 14 december 2011 Ervaringen met GRI en CO2-Prestatieladder 14 december 2011 Overzicht presentatie Intro VGG Communicatie en organisatie GRI en Jaarbeeld CO2 en Prestatieladder Transparantiebenchmark Aanbestedingen Slide

Nadere informatie

Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid. Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015

Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid. Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015 Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015 Inhoud Selectie van bedrijven Onderzoeksproces in vogelvlucht Bedrijven met duurzame

Nadere informatie

Halfjaarbericht eerste helft 1997 ABN AMRO Asset Management TOTAAL BEHEERD VERMOGEN TOEGENOMEN MET 21 PROCENT

Halfjaarbericht eerste helft 1997 ABN AMRO Asset Management TOTAAL BEHEERD VERMOGEN TOEGENOMEN MET 21 PROCENT Amsterdam, 11 juli 1997 Halfjaarbericht eerste helft 1997 ABN AMRO Asset Management TOTAAL BEHEERD VERMOGEN TOEGENOMEN MET 21 PROCENT Totaal vermogen beheerd door ABN AMRO Asset Management wereldwijd in

Nadere informatie

LID RAAD VAN COMMISSARISSEN. bedrijfseconomisch profiel

LID RAAD VAN COMMISSARISSEN. bedrijfseconomisch profiel TWENTE MILIEU NV LID RAAD VAN COMMISSARISSEN bedrijfseconomisch profiel September 2016 HCG/TK/ES DE ORGANISATIE Twente Milieu richt zich op inzameling van diverse soorten grondstof uit huishoudens, op

Nadere informatie

verantwoord beleggen

verantwoord beleggen verantwoord beleggen Verantwoord beleggen bij Delta Lloyd Delta Lloyd Groep ziet beleggen als een effectieve manier om waarde te vermeerderen, zolang dat op een verantwoorde manier gebeurt. Maar wat is

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2013 Van de Steunstichting. STEUNSTICHTING v/d OOGVERENIGING Postbus 2344 3500 GH Utrecht.

JAARVERSLAG 2013 Van de Steunstichting. STEUNSTICHTING v/d OOGVERENIGING Postbus 2344 3500 GH Utrecht. JAARVERSLAG 2013 Van de Steunstichting. STEUNSTICHTING v/d OOGVERENIGING Postbus 2344 3500 GH Utrecht. Inhoudsopgave Inleiding Bestuur Werkwijze, beleid bestuur Subsidie Nawoord. INLEIDING Op het moment

Nadere informatie

VBDO maakt. duurzaam beleggen. mogelijk VBDO

VBDO maakt. duurzaam beleggen. mogelijk VBDO VBDO maakt duurzaam beleggen mogelijk VBDO Jaar verslag 2013 2 VBDO maakt duurzaam beleggen mogelijk Inhoudsopgave 2. Verslag van het bestuur 8 3. De kern van de 9 VBDO visie, missie, ambitie en strategie

Nadere informatie

DoubleDividend Management B.V.

DoubleDividend Management B.V. Management B.V. Best practices voor betrokken aandeelhouderschap Amsterdam, januari 2015 Management B.V. Herengracht 252 1016 BV Amsterdam Tel: +31 20 520 7660 contact@doubledividend.nl KVK nr. 30199843

Nadere informatie

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben.

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben. STAKEHOLDERDIALOOG Op verschillende momenten gedurende het jaar onderhouden we nauwe contacten met diverse stakeholders. Transparantie is een van de belangrijkste grondslagen voor onze bedrijfsvoering

Nadere informatie

Huishoudens bouwen hun effectenportefeuille af

Huishoudens bouwen hun effectenportefeuille af Huishoudens bouwen hun effectenportefeuille af Inleiding Door de opkomst van moderne informatie- en communicatietechnologieën is het voor huishoudens eenvoudiger en goedkoper geworden om de vrije besparingen,

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

Nederland op eerste plek in Euro Stoxx 50 Resources Governance Index 2011 Top 50 bedrijven Eurozone verbeteren hun Corporate Governance

Nederland op eerste plek in Euro Stoxx 50 Resources Governance Index 2011 Top 50 bedrijven Eurozone verbeteren hun Corporate Governance 12 januari 2012 -persbericht- Nederland op eerste plek in Euro Stoxx 50 Resources Governance Index 2011 Top 50 bedrijven Eurozone verbeteren hun Corporate Governance De top 50 bedrijven uit de Eurozone

Nadere informatie

Steunstichting NVBS Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden. Jaarverslag 2012. van de Steunstichting NVBS

Steunstichting NVBS Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden. Jaarverslag 2012. van de Steunstichting NVBS Steunstichting NVBS Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden. Jaarverslag 2012 van de Steunstichting NVBS 1 Blz. Inhoudsopgave. 1. Inleiding 3 2. Bestuur 3 3. Beleid, werkwijze en activiteiten

Nadere informatie

Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later.

Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Samen werken aan een mooiere wereld, nu en later. Puur voor later. Voor ons is het Zwitserleven Gevoel onlosmakelijk verbonden met een mooie wereld. Daar dragen wij graag aan bij met ons verantwoorde beleggingsbeleid.

Nadere informatie

ABN AMRO Basic Funds N.V. Jaarrekening 2013

ABN AMRO Basic Funds N.V. Jaarrekening 2013 Jaarrekening 2013 Pagina 1 van 12 INHOUD Pagina Directieverslag 3 Balans per 31 december 2013 4 Winst- en verliesrekening 2013 5 Toelichting algemeen 6 Toelichting op de balans per 31 december 2013 8 Toelichting

Nadere informatie

Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling

Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling Kees Gootjes Anne van Lakerveld Oktober 2009 Datum publicatie: 25 januari 2010 Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling Postbus 504 4100 AM Culemborg (t) +31 (0) 345 532 653 (f) +31 (0) 842

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2016 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Duurzaam beleggen. Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact.

Duurzaam beleggen. Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact. Duurzaam beleggen Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact. Triodos Investment Management bv, dochteronderneming van Triodos Bank nv, is de beheermaatschappij

Nadere informatie

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium Hoe te beleggen in turbulente tijden? 2 april 2016 Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016 2014 Morningstar. All Rights Reserved. Agenda Morningstar Duurzaam Beleggen Introductie Morningstar

Nadere informatie

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015 In dit verslag: 1. Stemresultaten over 2015 2. Implementatie Nederlandse Corporate Governance Code Verantwoordelijkheid van institutionele beleggers

Nadere informatie

Banken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie

Banken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie Banken ondermijnen de toekomst Over de investerings- en financieringspraktijk van banken in fossiele brandstoffen en duurzame energie Een samenvatting van de bevindingen voor Nederland van een onderzoek

Nadere informatie

De tien gouden regels voor het beleggen in aandelen door Aberdeen Asset Management

De tien gouden regels voor het beleggen in aandelen door Aberdeen Asset Management De tien gouden regels voor het beleggen in aandelen door Aberdeen Asset Management Finance Avenue, 14 november 2015 Christophe Palumbo, Senior Business Development Manager Benelux Aberdeen Asset Management

Nadere informatie

Bankieren met de menselijke maat. Jaarverslag 2015

Bankieren met de menselijke maat. Jaarverslag 2015 Bankieren met de menselijke maat Jaarverslag 2015 42 SNS Bank N.V. Jaarverslag 2015 > Verslag van de Directie 4.3 IN GESPREK MET STAKEHOLDERS Ons succes valt of staat met de mate waarin we kunnen voldoen

Nadere informatie

Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later

Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later Vermogensbeheer Voor een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later Een houdbaar en betaalbaar inkomen voor later. Dat is de belofte van uw pensioenfonds aan uw deelnemers. Verder gaan is nu zorgen voor

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid

Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid (Goedgekeurd door de raad van bestuur vergadering nr.1/2009 op 29 september 2009) Bericht van de voorzitter Indorama Ventures Public

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten 9-1-2018 Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten ESG-beleid Over dit document Dit document beschrijft het ESG-beleid (Environmental, Social en Governance) van Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Nadere informatie

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen

Pensioen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen. Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen Een nieuwe wijze van rapporteren voor pensioenfondsen 14 De lijsten van pensioenfondsen met de hoogste en de laagste vermogensbeheerkosten die onder andere door Pensioen Pro en De Nederlandsche Bank (hierna:

Nadere informatie

DOCTORS FOR MOZAMBIQUE STICHTING JAARREKENING 2014

DOCTORS FOR MOZAMBIQUE STICHTING JAARREKENING 2014 DOCTORS FOR MOZAMBIQUE STICHTING JAARREKENING 2014 Vastgesteld door het bestuur op 11 maart 2015 INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG VAN HET BESTUUR 3 BALANS PER 31 DECEMBER 2014 6 STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2014

Nadere informatie

TALENT TOP NAAR DE. Het. initiatief. voor. meer. vrouwen. naar. top

TALENT TOP NAAR DE. Het. initiatief. voor. meer. vrouwen. naar. top TALENT TOP NAAR DE initiatief voor meer vrouwen de top naar Het r de top HET CHARTER TALENT NAAR DE TOP Een gezonde M/V balans in organisaties levert veel op maar het wordt niet vanzelf realiteit. Er zijn

Nadere informatie

Instruerend Bestuur Quickscan en checklist

Instruerend Bestuur Quickscan en checklist Instruerend Bestuur Quickscan en checklist Stade Advies BV Kwaliteit van samenleven Quickscan Instruerend Bestuur (0 = onbekend; 1 = slecht; 2 = onvoldoende; 3 = voldoende; 4 = goed; 5 = uitstekend) 1.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 26 485 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Nr. 178 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken

Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Economische Zaken > Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag Sociaal-Economische Raad T.a.v. de heer dr. A.H.G. Rinnooy Kan, voorzitter Postbus 90405 2509 LK 's-gravenhage Datum 1 5 MRT

Nadere informatie

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken

Nadere informatie

Beleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid?

Beleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? Beleggen in de jungle van duurzaamheid Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? 23 Classificatie: mei 2019 Situatie: klimaat roept discussie op, maar effecten zijn niet te negeren Pagina: 2 Reactie:

Nadere informatie

M200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB

M200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB M200616 De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB dr. J.M.P. de Kok drs. J.M.J. Telussa Zoetermeer, december 2006 Prestatieverhogend HRM-systeem MKB-bedrijven met een zogeheten 'prestatieverhogend

Nadere informatie

Nationaal Studentenonderzoek 2008. Stageplaza.nl

Nationaal Studentenonderzoek 2008. Stageplaza.nl Nationaal Studentenonderzoek 2008 Stageplaza.nl Gepubliceerd door: S. Icke & B. Rooijendijk De Ruyterkade 106 II 1011 AB Amsterdam Tel : 020 422 33 22 Fax : 020 422 20 22 I : www.stageplaza.nl Maart 2008

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen Musea

Duurzaam ondernemen Musea Duurzaam ondernemen Musea Kunst voor bedrijfsvoering Rob van Tilburg Mei 2012 DHV 2012 All rights reserved Alleen voor intern gebruik Welkom en agenda Definitie en duiding duurzaam ondernemen Omgang bedrijven

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2014 Een investering in kennis levert altijd het beste rendement op B. Franklin

JAARVERSLAG 2014 Een investering in kennis levert altijd het beste rendement op B. Franklin JAARVERSLAG 2014 Een investering in kennis levert altijd het beste rendement op B. Franklin 17-06-2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Woord vooraf... 3 1. Missie en doelstelling... 4 2. Activiteiten

Nadere informatie

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro PERSBERICHT Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro Op 19 oktober 2008 is bekend gemaakt dat ING haar kapitaal verder heeft versterkt met behulp van de Nederlandse overheid. De solvabiliteit,

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst. 21 mei 2019

Deelnemersbijeenkomst. 21 mei 2019 Deelnemersbijeenkomst 21 mei 2019 Uitslag verkiezing 2 Agenda 1) Opening 18:30 2) Verantwoording 2018 18:35-18:45 Henk Knol 3) Vermogensbeheer 18:45-19:15 René Starmans 4) Herstelplan / Korten? 19:15-1930

Nadere informatie

Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur.

Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur. Grontmij Capital Consultants B.V. Onze klanten in control bij hun beleggingen in vastgoed en infrastructuur. Grontmij N.V. 2 Opgericht in 1915 Missie: Leading Europa 350 kantoren 4 business lines Planning

Nadere informatie