Reeks Praktische huisartsgeneeskunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Reeks Praktische huisartsgeneeskunde"

Transcriptie

1 Kindergeneeskunde

2 Reeks Praktische huisartsgeneeskunde Redactie Prof. dr. P.J.E. Bindels Dr. M.M.M. Brueren Dr. J.W.M. Muris Prof. dr. A. De Sutter Prof. dr. N.J. de Wit Verschenen Cardiologie Gastro-enterologie Gynaecologie Keel-neus-ooraandoeningen Kindergeneeskunde Klinische genetica Longziekten Neurologie Oogheelkunde Ouderengeneeskunde Psychiatrie Reizen en ziekte Reumatologie Sportgeneeskunde Urologie Vasculaire aandoeningen In voorbereiding Cardiologie Gynaecologie Oogheelkunde

3 Kindergeneeskunde Onder redactie van: Prof. dr. P.J.E. Bindels Dr. C.M.F. Kneepkens Houten 2013

4 ISBN Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. NUR 870/876 Ontwerp omslag: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions (P) Ltd, Pune, India Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus GA Houten

5 V Wo o r d vo o ra f In deze herziene uitgave van het deel Kindergeneeskunde uit de serie Praktische Huisartsgeneeskunde is elk hoofdstuk onder de loep genomen en aangepast aan de nieuwste ontwikkelingen op zowel etiologisch, diagnostisch, therapeutisch als prognostisch gebied. Temidden van de voortdurende stroom van (digitale) informatie die tegenwoordig op de praktiserende arts afkomt, verwachten wij dat dit een een waardevol en handig naslagwerk voor de dagelijkse praktijk zal blijken te zijn. De kinderen die het spreekuur van de huisarts bezoeken, hebben over het algemeen milde aandoeningen die met eenvoudige adviezen of kortdurend medicamenteus ingrijpen kunnen worden verholpen of waarbij alleen een duidelijke uitleg volstaat. Een van de uitdagingen voor de huisarts is om tussen deze milde kwalen tijdig de chronische en levensbedreigende aandoeningen op te sporen en alert te zijn op signalen die op een ernstige ontwrichting van het welbevinden van het kind kunnen duiden. Wij hopen met dit boek hieraan te kunnen blijven bijdragen. Het is geschreven door huisartsen, specialisten en experts uit het veld die dit complexe geneeskundige gebied inzichtelijk hebben gemaakt, daarbij gebruikmakend van elkaars deskundigheid. De opbouw van het boek is niet veranderd ten opzicht van de vorige druk. Het boek bestaat uit vijf delen: een algemeen deel, een deel met veel geziene klachten, een deel over spoedeisende problemen, een deel met veelvoorkomende chronische ziekten op de kinderleeftijd en tot slot een deel over interdisciplinaire samenwerking. In het algemene deel wordt aandacht besteed aan de epidemiologie van ziekten op de kinderleeftijd, vaccinaties op de kinderleeftijd (waarbij de HPV-vaccinatie is toegevoegd) en farmacotherapie bij kinderen. Daarnaast aan de anamnese, het lichamelijk onderzoek en de aanvullende diagnostiek bij kinderen. Tevens komen de plaats van de groeicurven en de voeding van het kind aan bod. In het tweede deel worden veelvoorkomende klachten besproken waarmee kinderen het spreekuur van de huisarts bezoeken. Een probleemgestuurde benadering en het gebruik van ziektegeschiedenissen uit de dagelijkse praktijk maken deze hoofdstukken toegankelijk en direct toepasbaar voor de huisarts. Het derde deel behandelt drie belangrijke onderwerpen uit de acute kindergeneeskunde waarmee de huisarts kan worden geconfronteerd (meningitis, bewustzijnsstoornissen en acute benauwdheid). In het vierde deel passeren vijf chronische aandoeningen op de kinderleeftijd de revue. Hoewel bij een deel van deze chronische aandoeningen de kinderarts de eerste behandelaar zal zijn, speelt de huisarts een belangrijke rol bij de diagnostiek en de begeleiding van het gezin. Deze hoofdstukken leveren daarvoor de nodige achtergrondinformatie. Ten slotte komen in het vijfde deel drie disciplines aan bod waarmee de huisarts bij de begeleiding van kinderen te maken heeft. Het betreft de Jeugdgezondheidszorg, het Bureau Jeugdzorg met daarbij de vertrouwensarts, en de kinderarts. De specifieke taken van deze disciplines worden besproken, de raakvlakken met de huisartsgeneeskunde komen ter sprake en er is speciale aandacht voor de samenwerking met de huisarts. Het boek is geschreven voor de huisarts en de huisarts in opleiding, maar bevat ook voor de kinderarts (in opleiding) praktische informatie. De toegankelijkheid en de veelal probleemgestuurde indeling van de hoofdstukken dragen ertoe bij dat het boek ook voor de groei-

6 VI Woord vooraf ende groep praktijkondersteuners en praktijkverpleegkundigen in de eerste lijn een handig naslagwerk zal zijn. Prof.dr. P.J.E. Bindels huisarts, hoofd afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Dr. C.M.F. Kneepkens kinderarts, VU medisch centrum, Amsterdam Zomer 2012

7 VII Inhoud Deel I Algemeen 1 Epidemiologie J.C. van der Wouden en J.B.M. Otters 1.1 Inleiding Waarmee komen kinderen bij de huisarts? Welke diagnose stelt de huisarts? Leeftijd en geslacht Trends Conclusie Leesadvies Anamnese en lichamelijk onderzoek W.A. Avis 2.1 Inleiding Anamnese Lichamelijk onderzoek Conclusie Leesadvies De plaats van groeicurven in de diagnostiek W. Oostdijk en J.M. Wit 3.1 Inleiding Normale groei van het kind Abnormale groei Kleine lengte Grote lengte Meest voorkomende oorzaken van groeistoornissen Leesadvies Aanvullend onderzoek C.M.F. Kneepkens, J.I.M.L. Verbeke en G.J. Dinant 4.1 Inleiding Laboratoriumonderzoek Microbiologie Radiologisch onderzoek Leesadvies Vaccinaties H.E. de Melker, S. Hahné, S.C. de Greeff, N.A.T. van der Maas en H.J. Bueving 5.1 Inleiding E ffecten van het Rijksvaccinatieprogramma Doelziekten van het Rijksvaccinatieprogramma Vaccinaties bij kinderen met chronische aandoeningen Contra-indicaties en complicaties Leesadvies

8 VIII Inhoud 6 Voeding van het jonge kind K.F.M. Joosten 6.1 Inleiding Fysiologie van drinken en eten Fysiologie van de spijsvertering Fysiologie van de defecatie Voedingsbehoeften Peuter- en kleutervoeding Suppletie van vitamine D en vitamine K Groei en groeicurven Overgewicht Voedselconsumptie in Nederland Leesadvies Farmacotherapie D. Bijl, B. Semmekrot en A. van Loenen 7.1 Geneesmiddelenonderzoek bij kinderen Therapietrouw bij kinderen Farmacotherapie Farmacokinetiek Conclusie Leesadvies Deel II Veelvoorkomende klachten 8 Chronische diarree C.M.F. Kneepkens en N.J. de Wit 8.1 Inleiding Incidentie Anamnese Lichamelijk onderzoek D i fferentiaaldiagnose Aanvullend onderzoek Functionele diarree (peuterdiarree) Darmparasieten Lactosemalabsorptie en lactose-intolerantie Andere belangrijke oorzaken van chronische diarree Beleid van de huisarts Leesadvies Obstipatie C.M.F. Kneepkens en H.E. van der Horst 9.1 Inleiding Fysiologie Pathofysiologie D e fi nitie Incidentie Anamnese Lichamelijk onderzoek

9 Inhoud IX 9.8 D i fferentiaaldiagnose Aanvullend onderzoek Therapie Complicaties en prognose De ziekte van Hirschsprung Andere organische pathologie Wanneer verwijzen? Leesadvies Moeheid E.M. van de Putte en H. de Vries 10.1 Inleiding Epidemiologie D i fferentiaaldiagnose Probleemverheldering en anamnese Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Therapie Vervolgbeleid Het chronischevermoeidheidssyndroom Prognose Leesadvies Hoesten P.J.E. Bindels 11.1 Inleiding Epidemiologie Diagnostiek Aanvullend onderzoek Therapie Conclusie Leesadvies Koorts R. Oostenbrink en H.C.P.M. van Weert 12.1 Inleiding Epidemiologie Klinische presentatie Aanvullend onderzoek Beleid Conclusie Leesadvies Oorpijn R.A.M.J. Damoiseaux 13.1 Inleiding Epidemiologie Diagnostiek

10 X Inhoud 13.4 Therapie Verwijzen Conclusie Leesadvies Constitutioneel eczeem A.P. Oranje en P.J.E. Bindels 14.1 Inleiding Pathogenese Diagnose Kliniek Voedselallergie (Differentiaal)diagnose Behandeling Complicaties Preventie Prognose Leesadvies Vlekjesziekten E.G. Haarman, G.A. van Essen en A.M. van Furth 15.1 Inleiding Epidemiologie Anamnese Lichamelijk onderzoek D i fferentiaaldiagnose Aanvullend onderzoek Therapie Vervolgbeleid Verwijzing Leesadvies Psychosociale problemen C. van Stam en M.P. L Hoir 16.1 Inleiding Presentatievormen Oorzaken Anamnese Behandeling Leesadvies Overgewicht en obesitas A. Felius, P.J.E. Bindels en H.A. Delemarre-van de Waal 17.1 Inleiding D e fi nitie Klinische consequenties Epidemiologie Anamnese

11 Inhoud XI 17.6 Lichamelijk onderzoek D i fferentiaaldiagnose Aanvullend onderzoek Therapie Vervolgbeleid Leesadvies Hoofdpijn N.P. van Duijn 18.1 Inleiding Epidemiologie Anamnese Lichamelijk onderzoek Aanvullende diagnostiek: hoofdpijnregistratie Evaluatie Diagnose Wanneer verwijzen Behandeling Vervolgbeleid Conclusie Leesadvies Voedingsproblemen C.M.F. Kneepkens 19.1 Inleiding Voedingstoestand Slikproblemen Regurgitatie en gastro-oesofageale refluxziekte Voedselallergie Pathologische voedselweigering Anorexia nervosa Leesadvies Acute gastro-enteritis C.M.F. Kneepkens en J.H. Hoekstra 20.1 Inleiding Fysiologie Pathofysiologie Ernst van de dehydratie Incidentie Pathogenen Anamnese Lichamelijk onderzoek D i fferentiaaldiagnose Aanvullend onderzoek Therapie Complicaties en prognose

12 XII Inhoud Beleid van de huisarts Leesadvies Deel III Spoedeisende problemen 2 1 Meningitis en sepsis S.D. Sie en A.M. van Furth 21.1 Meningitis Sepsis Conclusie Leesadvies Bewustzijnsstoornissen D. Bro e re 22.1 Inleiding D e fi nitie en differentiatie Epidemiologie Klachten en specifieke syndromen Diagnostiek Behandeling Verwijzing Voorlichting Leesadvies Acute benauwdheid J.C. van Nierop, W.M.C. van Aalderen en A.B. Sprikkelman 23.1 Inleiding Epidemiologie Klinische presentatie Anamnese Lichamelijk onderzoek D i fferentiaaldiagnose Leesadvies Deel IV Veelvoorkomende ziekten bij kinderen 24 Diabetes G.E.H.M. Rutten 24.1 Inleiding Epidemiologie Klachten Diagnostiek Behandeling Beloop Complicaties Voorlichting en preventie Leesadvies

13 Inhoud XIII 2 5 Cystische fibrose C.K. van der Ent 25.1 Inleiding Epidemiologie Pathologie Klinische verschijnselen Diagnostiek en screening Behandeling Multidisciplinaire behandeling en rol van de huisarts Leesadvies Coeliakie R.A.M.J. Damoiseaux en C.M.F. Kneepkens 26.1 Inleiding Pathofysiologie Epidemiologie Klachten Diagnostiek Behandeling Verwijzing Complicaties Voorlichting en preventie Leesadvies Epilepsie D. Bro e re 27.1 Inleiding D e fi nitie Anamnese en lichamelijk onderzoek Epidemiologie Classificatie Aanvullend onderzoek Behandeling Complicaties Verwijzing en samenwerking Voorlichting en preventie Leesadvies Astma P.J.E. Bindels 28.1 Inleiding Epidemiologie Pathofysiologie en etiologie Diagnostiek Evaluatie Behandeling Voorlichting en begeleiding Prognose Leesadvies

14 XIV Inhoud Deel V Interdisciplinaire samenwerking 29 Huisarts en jeugdgezondheidszorg C. Wensing 29.1 Inleiding Landelijk basispakket jeugdgezondheidszorg Samenwerking tussen huisarts en JGZ Leesadvies Huisarts, Bureau Jeugdzorg en vertrouwensarts P. Po l lm ann 30.1 Inleiding Onderzoek naar kindermishandeling De taak van de huisarts Samenwerking met de vertrouwensarts Het vervolg Leesadvies Huisarts en kinderarts L.W.A. van Suijlekom-Smit 31.1 Inleiding Organisatie Aanbod Huisarts versus kinderarts Samenwerking en coördinatie Kwaliteitszorg Leesadvies Register

15 XV Lijst van redacteuren en auteurs z Redacteuren Prof. dr. P.J.E. Bindels hoogleraar Huisartsgeneeskunde, afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam Dr. C.M.F. Kneepkens kinderarts maag-darm-leverziekten, afdeling Kindergeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam z Auteurs Prof. dr. W.M.C. van Aalderen Kinderarts-pulmonoloog, Academisch Medisch Centrum, locatie Emma Kinderziekenhuis, Amsterdam Drs. W.A. Avis kinderarts, Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Dr. D. Bijl arts-epidemioloog, hoofdredacteur Geneesmiddelenbulletin, Diemen Prof. dr. J.J. van Binsbergen hoogleraar Voedingsleer en Huisartsgeneeskunde, afdeling Huisartsgeneeskunde, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen Dr. D. Broere klinisch neuroloog, afdeling Neurologie, Westfries Gasthuis, Hoorn Drs. H. Bueving hoofd afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam Dr. R.A.M.J. Damoiseaux huisarts, Huisartsenpraktijk Hof van Blom, Hattem Prof. dr. H.A. Delemarre-Van de Waal kinderarts-endocrinoloog, Willem-Alexander Kinder- en Jeugdkliniek, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden Prof. dr. G.J. Dinant hoogleraar Klinisch onderzoek in de huisartspraktijk, afdeling Huisartsgeneeskunde, Universiteit Maastricht

16 XVI Lijst van redacteuren en auteurs Dr. N.P. van Duijn huisarts, Almere Prof. dr. C.K. van der Ent kinderarts-pulmonoloog, afdeling kinderlongziekten, Universitair Medisch centrum Utrecht, Utrecht Dr. G.A. van Essen huisarts, Praktijk Paladijnenweg, Amersfoort Drs. A. Felius kinderarts-endocrinoloog, Willem-Alexander Kinder- en Jeugdkliniek, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden Dr. A.M. van Furth kinderarts-infectioloog/immunoloog, afdeling Kindergeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam Ir. S.C. de Greeff epidemioloog, Centrum voor Infectiebestrijding, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven Drs. E.G. Haarman kinderarts-pulmonoloog, afdeling Kindergeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam Drs. S. Hahné arts-epidemioloog, Centrum voor Infectiebestrijding, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven Dr. M.P. L Hoir senior onderzoeker, afdeling Huisartsgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam Prof. dr. H.E. van der Horst hoogleraar huisartsgeneeskunde, hoofd afdeling Huisartsgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam Drs. A. van Loenen ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog Dr. N.A.T. van der Maas arts, Centrum voor Infectiebestrijding, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven Dr. H.E. de Melker epidemioloog, Centrum voor Infectiebestrijding, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven

17 Lijst van redacteuren en auteurs XVII Dr. J.C. van Nierop kinderarts-pulmonoloog, Emma Kinderziekenhuis AMC, Amsterdam Dr. W. Oostdijk kinderarts-endocrinoloog, Willem-Alexander Kinder- en Jeugdcentrum, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden Dr. R. Oostenbrink kinderarts, Erasmus MC/Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam Prof. dr. A.P. Oranje kinderdermatoloog, Erasmus MC/Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam Dr. J.B.M. Otters huisarts, afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam Drs. P.M. Pollman arts kindermishandeling, Bureau voor Expertiseontwikkeling en implementatie, K4 Kindermishandeling, Oss Dr. E.M. van de Putte Kinderarts sociale pediatrie, UMC Wilhelmina Kinderziekenhuis, Utrecht Prof. dr. G.E.H.M. Rutten hoogleraar Diabetologie, afdeling Huisartsgeneeskunde, Julius Centrum, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Dr. B. Semmekrot kinderarts-neonatoloog, afdeling Kindergeneeskunde, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen S.D. Sie kinderarts, afdeling Kindergeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam Dr. A.B. Sprikkelman kinderarts-pulmonoloog, Emma Kinderziekenhuis AMC, Amsterdam Drs. C. van Stam ontwikkelingspsycholoog, UMC Wilhelmina Kinderziekenhuis, Utrecht Dr. L. van Suijlekom-Smit kinderarts-reumatoloog, Erasmus MC/Sophia Kinderziekenhuis, Rotterdam Dr. J.J.M. Tolboom kinderarts maag-darm-leverziekten, Nijmegen Dr. J.I.M.L. Verbeke kinderradioloog, afdeling Radiologie, VU medisch centrum, Amsterdam

18 XVIII Lijst van redacteuren en auteurs Prof. dr. H. de Vries hoofd afdeling Studentenonderwijs Huisartsgeneeskunde, Afdeling Huisartsgeneeskunde, VU medisch centrum, Amsterdam Prof. dr. H.C.P.M. van Weert hoogleraar huisartsgeneeskunde, hoofd afdeling Huisartsgeneeskunde, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam C.L. Wensing-Souren jeugdarts, huisartsenpraktijk Chaam, Chaam Prof. dr. J.M. Wit kinderarts-endocrinoloog, afdeling Kindergeneeskunde, Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden Prof. dr. N.J. de Wit hoogleraar Huisartsgeneeskunde, afdeling Huisartsgeneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Dr. J.C. van der Wouden universitair hoofddocent, afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde EMGO +, VU medisch centrum, Amsterdam

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn

Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,

Nadere informatie

Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium

Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium Onder redactie van: Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Het Astma Formularium

Het Astma Formularium Het Astma Formularium Het Astma Formularium een praktische leidraad dr. J.C.C.M. in t Veen dr. N.H. Chavannes Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Onder redactie van: Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Supplement Voedings- en Dieetleer

Nadere informatie

Prof. dr. R. Gerth van Wijk Drs. M.H.J. Vaessen. Het allergie formularium

Prof. dr. R. Gerth van Wijk Drs. M.H.J. Vaessen. Het allergie formularium Prof. dr. R. Gerth van Wijk Drs. M.H.J. Vaessen Het allergie formularium Onder redactie van: Prof. dr. R. Gerth van Wijk Drs. M.H.J. Vaessen Het allergie formularium Een praktische leidraad 5e druk Houten

Nadere informatie

Het Reumatologie & Orthopedie Formularium

Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Prof. dr. W.F. Lems Prof. dr. B.J. van Royen Met medewerking van: Dr. J.P.W.

Nadere informatie

Gedragsproblemen bij kinderen

Gedragsproblemen bij kinderen Gedragsproblemen bij kinderen Reeks Praktische Kindergeneeskunde Redactie: V.R. Drexhage, kinderarts L.W.E. van Heurn, kinderchirurg C.M.F. Kneepkens, kinderarts R. Pieterse, kinderarts E. van Rijswijk,

Nadere informatie

Het Kinderallergie. 1 e editie. Formularium een praktische leidraad

Het Kinderallergie. 1 e editie. Formularium een praktische leidraad Het Kinderallergie 1 e editie Formularium een praktische leidraad NB: Het voorschrijven van geneesmiddelen geschiedt onder de exclu sieve verantwoordelijkheid van de behandelend arts. Voor uitgebreidere

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een

Nadere informatie

Marike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care

Marike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care ISBN 978-90-368-0903-0

Nadere informatie

Informatorium voor voeding en diëtetiek

Informatorium voor voeding en diëtetiek Informatorium voor voeding en diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jolanda van Duinen Jacqueline Drenth (Redactie) Informatorium voor voeding en diëtetiek Supplement 89 - april 2015 Houten 2015

Nadere informatie

Inzichten in de acute zorg

Inzichten in de acute zorg Inzichten in de acute zorg C.J. in t Veld W. Draijer Inzichten in de acute zorg Voor de huisartspraktijk Onder redactie van C.J. in t Veld Brielle Zuid-Holland The Netherlands ISBN 978-90-368-0880-4 DOI

Nadere informatie

M.C.A.P.J. van Abeelen. Eigen spreekuur en chronische ziekten

M.C.A.P.J. van Abeelen. Eigen spreekuur en chronische ziekten M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten Tweede druk Houten 2013 ISBN 978-90-313-9974-1 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Psychosociale problemen

Psychosociale problemen Psychosociale problemen Reeks Kinderen en Adolescenten. Problemen en risicosituaties Psychosociale problemen is het tweede deel van de tiendelige reeks Kinderen en Adolescenten - Problemen en risicosituaties.

Nadere informatie

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Onder redactie van: G.A.E.G. van Asseldonk BSc J.J. van Duinen MSc M. Former-Boon R. van

Nadere informatie

Neem de regie over je depressie

Neem de regie over je depressie Neem de regie over je depressie Dit boek, Neem de regie over je depressie. Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks

Nadere informatie

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct

Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement

Nadere informatie

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Maja van Trigt Werkredactie: Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Inleiding en ziektebeelden Maja van Trigt Zeist Werkredactie: Amsterdam

Nadere informatie

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries

Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Dit boek, Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens een werkboek

Nadere informatie

Persoonsgerichte zorg

Persoonsgerichte zorg Persoonsgerichte zorg C.J.M. van der Cingel J.S. Jukema Persoonsgerichte zorg Praktijken van goede zorg voor ouderen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0448-6 DOI 10.1007/978-90-368-0449-3 ISBN 978-90-368-0449-3

Nadere informatie

Omgaan met lichamelijke klachten

Omgaan met lichamelijke klachten Omgaan met lichamelijke klachten Dit Werkboek omgaan met lichamelijke klachten is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Infectieziekten

Zakboek ziektebeelden Infectieziekten Infectieziekten Zakboek ziektebeelden Infectieziekten Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk

Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk Samenwerkingsperikelen in de huisartspraktijk Annette Berendsen Jan Schuling Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten

Nadere informatie

Het Neurologie Formularium

Het Neurologie Formularium Het Neurologie Formularium Het Neurologie Formularium een praktische leidraad Onder redactie van Prof. Dr. P.J.E. Bindels Prof. Dr. M. Vermeulen Met medewerking van Dr. N. van Alfen, Dr. D. van de Beek,

Nadere informatie

Een patiënt met stress en burnout

Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout in de huisartspraktijk Bart Verkuil Arnold van Emmerik Roelf Holtrop Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Cardiologie

Zakboek ziektebeelden Cardiologie Cardiologie Zakboek ziektebeelden Cardiologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Niet meer depressief

Niet meer depressief Niet meer depressief Dit boek, Niet meer depressief; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de

Nadere informatie

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting

Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Een toegevoegde waarde voor de praktijk F.T.J. BOEREBOOM, INTERNIST-NEFROLOOG D. TAVENIER, HUISARTS Houten 2010 2010 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Leerboek Atherotrombose

Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Prof. dr. J.W. Jukema Prof. dr. F.W.A. Verheugt Tweede, geheel herziene druk Eerste druk, 2004 Tweede, geheel herziene druk, 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Minder angstig in sociale situaties

Minder angstig in sociale situaties Minder angstig in sociale situaties Dit boek, Minder angstig in sociale situaties, Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in

Nadere informatie

Handboek hartfalen. Onder redactie van. B.T.J. Meursing E.J.P. Lamfers

Handboek hartfalen. Onder redactie van. B.T.J. Meursing E.J.P. Lamfers Handboek hartfalen Handboek hartfalen Onder redactie van E.J.P. Lamfers Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo

Nicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo Nicolien van Halem Inge Müller Handboek studievaardigheden voor het hbo Toegang tot de website Op deze website vindt u het ondersteunend materiaal behorende bij Handboek studievaardigheden voor het hbo.

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Gastro-enterologie

Zakboek ziektebeelden Gastro-enterologie Gastro-enterologie Zakboek ziektebeelden Gastro-enterologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze

Nadere informatie

Stotteren. Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17

Stotteren. Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17 Stotteren Stotteren Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17 Houten 2014 Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Een bedrieglijke bijbal

Een bedrieglijke bijbal Een bedrieglijke bijbal Een bedrieglijke bijbal en 22 andere klinische lessen uit Huisarts & Wetenschap Onder redactie van G.A. van Essen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2007 Ó Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten

Nadere informatie

Van je nachtmerries af

Van je nachtmerries af Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor

Nadere informatie

Een nieuwe heup of knie

Een nieuwe heup of knie Een nieuwe heup of knie Een nieuwe heup of knie Hoe wordt u weer lichamelijk en sportief actief? Martin Stevens Inge van den Akker-Scheek Jan Hamelink Inge Reininga Karen den Uyl-Verlinden Robert Wagenmakers

Nadere informatie

Het Urologie Formularium

Het Urologie Formularium Het Urologie Formularium Het Urologie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Dr. A.S. Glas Dr. J.P.M. Sedelaar P. van de Woestijne Met medewerking van: Dr. F.C.H. d Ancona, Dr. M. Barendrecht,

Nadere informatie

Orthopedische casuïstiek

Orthopedische casuïstiek Orthopedische casuïstiek Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van anterieure kniepijn Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Patty Joldersma Marc Martens Pat Wyffels Houten 2010 Ó 2010 Bohn

Nadere informatie

Psychosociale zorg bij chronische ziekten

Psychosociale zorg bij chronische ziekten Psychosociale zorg bij chronische ziekten Psychosociale zorg bij chronische ziekten Klinische praktijk en effectiviteit Jan Jaspers en Henriët van Middendorp Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 2010 Bohn

Nadere informatie

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling

Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Pieternel Dijkstra en Remco Coppoolse Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

dr. Ingrid Verbeek drs. Merijn van de Laar Behandeling van langdurige slapeloosheid

dr. Ingrid Verbeek drs. Merijn van de Laar Behandeling van langdurige slapeloosheid dr. Ingrid Verbeek drs. Merijn van de Laar Behandeling van langdurige slapeloosheid Dit boek, Behandeling van langdurige slapeloosheid, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel

Nadere informatie

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen

36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen 36 zieke kinderen 36 zieke kinderen Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen Guus de Jonge, emeritus hoogleraar kindergeneeskunde Arwen Sprij, kinderarts Derde, geheel herziene

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: reumatologie

De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Neurologie

Zakboek ziektebeelden Neurologie Neurologie Zakboek ziektebeelden Neurologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Angststoornissen en hypochondrie

Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Diagnostiek en behandeling P.M.G. Emmelkamp T.K. Bouman S. Visser Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Zakboek ziektebeelden Oncologie

Zakboek ziektebeelden Oncologie Oncologie Zakboek ziektebeelden Oncologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ.

Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Stop met piekeren Dit boek, Stop met piekeren; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de GGZ geven

Nadere informatie

Het Allergie. 4 e editie. Formularium een praktische leidraad

Het Allergie. 4 e editie. Formularium een praktische leidraad Het Allergie 4 e editie Formularium een praktische leidraad NB: Het voorschrijven van geneesmiddelen geschiedt onder de exclu sieve verantwoordelijkheid van de behandelend arts. Voor uitgebreidere informatie

Nadere informatie

De zorg voor pleegkinderen

De zorg voor pleegkinderen De zorg voor pleegkinderen reeks kind in zicht De zorg voor pleegkinderen is het tweede deel van de reeks Kind in zicht. In deze reeks beschrijven psychologen, (ortho)pedagogen en kinderpsychiaters in

Nadere informatie

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek

Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer supplement

Nadere informatie

E.M.H. Mathus-Vliegen M.E. Numans. Het gastro-enterologie formularium

E.M.H. Mathus-Vliegen M.E. Numans. Het gastro-enterologie formularium E.M.H. Mathus-Vliegen M.E. Numans Het gastro-enterologie formularium onder redactie van: E.M.H. Mathus-Vliegen M.E. Numans Het gastro-enterologie formularium 3 e druk Houten 2013 ISBN 978-90-313-5092-6

Nadere informatie

Jelle Kapitein. Van etiket naar diagnose

Jelle Kapitein. Van etiket naar diagnose Jelle Kapitein Van etiket naar diagnose Jelle Kapitein Van etiket naar diagnose Verklaring van rug-, nek- en schouderklachten Houten 2014 ISBN 978-90-368-0652-7 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Supervisie in onderwijs en ontwikkeling

Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Delen en helen Onder redactie van: Sijtze de Roos Auteurs: Heleen Bakker Hans Borst Corine Havelaar-Bakker Sijtze de Roos

Nadere informatie

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd

ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd Praktische handleiding voor signalering, screening en diagnostiek prof. dr. J. Buitelaar drs. E. van Daalen dr. C. Dietz

Nadere informatie

Inzichten in importziekten

Inzichten in importziekten Inzichten in importziekten C.J. in t Veld P.P.A.M. van Thiel Inzichten in importziekten Voor de huisartspraktijk C.J. in t Veld Brielle Nederland ISBN 978-90-368-0854-5 DOI 10.1007/978-90-368-0855-2 ISBN

Nadere informatie

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten

Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Rob Bovens Leontien Hommels Lex Lemmers Wat elke professional over verslavingspreventie moet weten Houten 2013 ISBN 978-90-313-9990-1 Bohn Stafleu

Nadere informatie

Valkuilen in de orthopedische diagnostiek

Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Orthopedische casuïstiek Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Nens van Alfen Edith Cup Sander Geurts Renske Janssen

Nadere informatie

Wat elke professional over de oggz moet weten

Wat elke professional over de oggz moet weten Wat elke professional over de oggz moet weten Wat elke professional over de oggz moet weten Houten 2012 ISBN 978-90-313-9940-6 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2012 Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

De meest gestelde vragen over: cholesterol

De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Mijn kind een Kanjer!

Mijn kind een Kanjer! Mijn kind een Kanjer! Mijn kind een Kanjer! Help je kind bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden Herberd Prinsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers

Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers Maud Graff Margot van Melick Marjolein Thijssen Patricia Verstraten Jana Zajec Het EDOMAH-programma Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun

Nadere informatie

Eerste hulp bij faalangst

Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Faalangsttraining voor jongeren van 10 tot 18 jaar drs. Petra Lahr drs. Daphne Rijkée Houten 2017 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis

Autismespectrumstoornis Autismespectrumstoornis Hilde Geurts, Bram Sizoo & Ilse Noens [red.] AUTISMESPECTRUMSTOORNIS interdisciplinair basisboek ISBN 978-90-368-2041-7 ISBN 978-90-368-2042-4 (ebook) DOI 10.1007/978-90-368-2042-4

Nadere informatie

Leven met astma bij kinderen

Leven met astma bij kinderen Leven met astma bij kinderen Peter Merkus en Marijke Tibosch Leven met astma bij kinderen Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze

Nadere informatie

Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening

Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Helen I. de Graaf-Waar Herma T. Speksnijder Methodiek en systematiek voor de verpleegkundige beroepsuitoefening Houten 2014 Helen I.

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor jezelf Dit werkboek is van: Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling van de voet

Onderzoek en behandeling van de voet Onderzoek en behandeling van de voet Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van de voet Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Patty Joldersma Marc Martens Irma Pelgrim Bohn Stafleu van Loghum

Nadere informatie

Casusboek palliatieve zorg

Casusboek palliatieve zorg Casusboek palliatieve zorg Casusboek palliatieve zorg ONDER REDACTIE VAN M.H.J. VAN DEN BEUKEN-VAN EVERDINGEN M.L.E. JANSSEN-JONGEN Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Nadere informatie

Cognitieve therapie bij sociale angst

Cognitieve therapie bij sociale angst Cognitieve therapie bij sociale angst Dit boek, Cognitieve therapie bij sociale angst, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens het werkboek voor cliënten te bestellen:

Nadere informatie

Koos van Nugteren Dos Winkel. Onderzoek en behandeling van het bekken

Koos van Nugteren Dos Winkel. Onderzoek en behandeling van het bekken Dos Winkel Onderzoek en behandeling van het bekken Redactie: Dos Winkel Onderzoek en behandeling van het bekken Met bijdragen van: Tom Hogervorst Patty Joldersma Bram de Lange Marc Martens Jan van Melkebeek

Nadere informatie

Denken + Doen = Durven

Denken + Doen = Durven 1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor ouders Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor ouders, is onderdeel

Nadere informatie

Doen en blijven doen

Doen en blijven doen Doen en blijven doen Doen en blijven doen Voorlichting en compliancebevordering door paramedici Marieke van der Burgt en Frank Verhulst Vierde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009

Nadere informatie

Nicolien van Halem Sjaak Groot. Planmatig zorg verlenen

Nicolien van Halem Sjaak Groot. Planmatig zorg verlenen Nicolien van Halem Sjaak Groot Planmatig zorg verlenen Nicolien van Halem Sjaak Groot Planmatig zorg verlenen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0587-2 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Nadere informatie

Inspanningsfysiologie bij kinderen

Inspanningsfysiologie bij kinderen Inspanningsfysiologie bij kinderen Inspanningsfysiologie bij kinderen onder redactie van dr. T. Takken dr. M. van Brussel dr. H.J. Hulzebos Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Stoppen met roken Cursus

Stoppen met roken Cursus Stoppen met roken Stoppen met roken Cursus F.A. Willemsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Atlas van de parodontale diagnostiek

Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Dr. Johan van Dijk Dr.FredSpijkervetendr.JanTromp Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle

Nadere informatie

Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten

Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Doorbreken van de cirkel van verdriet Psychosocial assistance for relatives of

Nadere informatie

Valkuilen in de orthopedische diagnostiek

Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Orthopedische casuïstiek Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Nens van Alfen Edith Cup Sander Geurts Renske Janssen

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht

Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Redactie: Koos van Nugteren Dos Winkel Met bijdragen van: Frederik Verstreken

Nadere informatie

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen

Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen hoort bij de handleiding Integrale

Nadere informatie

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Redactie: Arno van Dam en Niels Mulder Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Orthopedische casuïstiek

Orthopedische casuïstiek Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van middenhand en vingers Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Frederik Verstreken Mascha Friderichs Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 Ó 2010 Bohn

Nadere informatie

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof

Groenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof Groenengrijs Groenengrijs Jong en oud met elkaar in gesprek Karen van Kordelaar Astrid Vlak Yolande Kuin Gerben Westerhof Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van

Nadere informatie

Patiënt en recht in de apotheek

Patiënt en recht in de apotheek Patiënt en recht in de apotheek Patiënt en recht in de apotheek mr Jurriane A. Rendering Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten

Nadere informatie

De diabetische voet en de Simm s classificatie

De diabetische voet en de Simm s classificatie De diabetische voet en de Simm s classificatie De diabetische voet en de Simm s classificatie Margreet van Putten Houten 2012 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE. Jeroen Wapenaar Lisette de Groot

ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE. Jeroen Wapenaar Lisette de Groot ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE Jeroen Wapenaar Lisette de Groot Eerste druk, Reed Business, Amsterdam 2013 Tweede (ongewijzigde) druk, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2016 ISBN 978-90-368-1557-4 DOI 10.1007/978-90-368-1558-1

Nadere informatie

dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie

dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie dr. M.F. Cox, huisarts C.M. van der Feltz-Cornelis, psychiater-epidemioloog dr. B. Terluin, huisarts Somatisatie Practicum huisartsgeneeskunde een serie voor opleiding en nascholing redactie dr. B.J.A.M.

Nadere informatie

Handboek scheiden en de kinderen

Handboek scheiden en de kinderen Handboek scheiden en de kinderen Handboek scheiden en de kinderen Voor de beroepskracht die met scheidingskinderen te maken heeft Ed Spruijt Helga Kormos Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

Ted Knoester. Contractmanagement in de praktijk

Ted Knoester. Contractmanagement in de praktijk Ted Knoester Contractmanagement in de praktijk Ted Knoester Contractmanagement in de praktijk Derde druk ISBN 978-90-368-0384-7 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013 Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Samenspel en samenklank

Samenspel en samenklank Samenspel en samenklank Samenspel en samenklank De besturingsfilosofie en organisatiestructuur van het UMC Utrecht Geert Blijham en Ernest Müter Skipr is een crossmediaal communicatieplatform voor beslissers

Nadere informatie

VRAGEN OVER GESTELDE VEEL COPD

VRAGEN OVER GESTELDE VEEL COPD VEEL GESTELDE VRAGEN OVER COPD VEEL GESTELDE VRAGEN OVER COPD Assoc. Prof. Dr. N.H. Chavannes Prof.dr. P.N.R. Dekhuijzen 2013 2013 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV, Houten Alle

Nadere informatie

Werkboek klinische schematherapie

Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Redactie: Eelco Muste Anoek Weertman Anne-Marie Claassen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

ehealth in de langdurige zorg

ehealth in de langdurige zorg ehealth in de langdurige zorg S. Timmer ehealth in de langdurige zorg De praktijk van de ouderen- en gehandicaptenzorg Houten 2014 ISBN 978-90-368-0827-9 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

Omgaan met bloosangst

Omgaan met bloosangst Omgaan met bloosangst Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men

Nadere informatie