B E R A A D S G R O E P

Transcriptie

1 Introductie Deze Beraadsgroep kent 25 deelnemers. Wethouder Ineke Smidt deelt haar ervaringen met de aanwezigen en beantwoordt vragen. Na de pauze is er ruimte voor de actualiteit van het minimale bestaan in Almere. Tijdens het rondje Klachten, Wensen en Verlangens krijgt iedere deelnemer de mogelijkheid om zijn eigen ervaringen met het bestaan op minimumniveau te bespreken. Regeerakkoord Het nieuwe regeerakkoord zorgt niet voor wezenlijk ander sociaal beleid. Wat er gebeurt met de bijstand, de sociale werkplaatsen en de chronisch zieken komt allemaal nog uit de tijd van de vorige bestuurder: Paul de Krom. Zo is de Huishoudinkomenstoets weer uit de wet geschrapt, maar komt daarvoor in de plaats de Huishouduitkeringstoets. Fraudebestrijding staat hoog in het vaandel. Door bestuurlijke boetes kunnen burgers blijven zitten met een inkomen dat lager is dan de beslagvrije voet. Er is onmiskenbaar sprake van denken in termen van criminaliteit als het gaat om de onderkant van de samenleving. De wethouder vindt het erg stil in kringen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Partij van de Arbeid. De achterban van de VVD roert zich juist wel. De inkomensafhankelijke zorgpremie moet het ontgelden. Minder De toekomst ziet er niet rooskleurig uit voor wie het niet breed heeft. De veranderingen die gaan komen voor de huishoudelijke hulp zullen er voor zorgen dat de gemeente in feite alleen geld heeft om de hulp aan burgers met de laagste inkomens te bekostigen. Andere burgers zullen dan de huishoudelijke hulp zelf moeten gaan betalen. De gemeenten krijgen steeds minder geld. Daardoor zal er steeds minder ruimte zijn om iets extra te doen. De wethouder heeft door een werkbezoek aan Denemarken wel inspiratie opgedaan voor een andere aanpak in de chronische zorg. Een deelnemer onderschrijft de opmerking van de wethouder dat het tegengeluid onvoldoende is. Hij verwacht van Lodewijk Asscher en Jetta Kleinsma tegengas. Marktwerking Een deelnemer wijst op de portefeuille van de wethouder. Ze is verantwoordelijk voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, voor de zorg en voor de uitvoering van de Wet werk en bijstand. Daar staat nogal wat te gebeuren. Het lijkt er op dat de marktwerking overal zijn sporen achterlaat. Zo komen steeds meer mensen beschadigd in de psychiatrie terecht. Daar dreigen bezuinigingen. 1

2 De wethouder kan niet ontkennen dat het er op lijkt dat er in de toekomst waarschijnlijk minder geld zal zijn voor activiteiten als de dagbesteding. De gemeente is al aan het kijken hoe zaken in de toekomst anders kunnen worden geregeld. Naar verwachting wordt de gemeente in 2015 verantwoordelijk voor dit soort begeleiding. Dat zal de gemeente dan moeten doen met 75 procent van het huidige budget. De gemeente is daarom nu al in gesprek met Triade, Tactus en Zorggroep Almere. Tijdens een conferentie met die instellingen is de vraag besproken wat men nog kan doen als het beschikbare geld gehalveerd zal worden. Vrijwilligers? Een deelneemster vraagt of dat betekent dat er meer vrijwilligers zullen worden ingezet. Het is nog te vroeg om dat soort conclusies te trekken. Misschien dat samenwerking van de instellingen kan zorgen voor meer uren uitvoerend werk. Er is gaat nu ook veel tijd zitten in de administratie van werkzaamheden. Minder administratie zorgt dat er meer tijd overblijft voor de uitvoering. Werk vinden Een deelneemster meldt dat ze binnenkort een van haar baantjes kwijt zal raken. Hoewel ze dat liever niet zou doen, moet ze nu wel bijstand gaan aanvragen. Zonder dat baantje zal haar inkomen lager zijn dan het minimum. De sollicitatieplicht heeft haar jaren lang weggehouden bij Sociale Zaken. Ze is gedeeltelijk arbeidsongeschikt en kan de druk van sollicitaties niet aan. Er zijn toch geen banen. Ineke Smidt meldt dat Sociale Zaken de arbeidsplicht per individu bekijkt. Bijstandsgerechtigden hebben de plicht om naar werk te zoeken. Wat Sociale Zaken vervolgens van iemand verwacht wordt individueel beoordeeld. Sociale Zaken is gestopt met de inzet van re-integratiebedrijven. De activiteiten van die bedrijven zijn niet erg succesvol gebleken. Bijzondere bijstand Een deelneemster meldt dat zij van haar consulent geen aanvraag voor bijzondere bijstand mocht indienen. Ze was herhaald door een schuldhulpverlener naar Sociale Zaken gestuurd om daar bijzondere bijstand aan te vragen. De deelneemster laat weten dat de schuldhulpverlener uiteindelijk aangesproken is op de verwijzing. Er zou een instructie zijn om het indienen van aanvragen bijzondere bijstand te ontmoedigen. Ineke Smidt vertelt dat Almere twee jaar geleden een lokaal armoedebeleid had vastgesteld. Toen was het mogelijk om ieder jaar een bril of een hoorapparaat te verstrekken uit de bijzondere bijstand. Ook geneesmiddelen zonder nuttige werking werden vergoed. 2

3 Vanwege de crisis moest de gemeente snijden in de uitgaven. Daarom zijn moeilijke keuzes gemaakt. Nu biedt de collectieve aanvullende verzekering dekking voor noodzakelijke (ziekte)kosten. Voorheen was het mogelijk om bijzondere bijstand te krijgen voor een geheel nieuwe inrichting van een woning. Nu moeten mensen naar de kringloop om daar tweedehands spullen aan te schaffen. Dat is niet aan de orde als het gaat om wasmachine of koelkast. Het ontmoedigen van het indienen van aanvragen is niet een instructie van de wethouder. Bejegening Meerdere deelneemsters laten weten dat zij de bejegening aan de balie en door telefonistes als klachtwaardig ervaren. Ineke Smidt maakt duidelijk dat de teammanagers alleen weten wat er beter kan als over dat soort zaken klachten worden ingediend en wel zo snel als mogelijk. Hoe meer tijd verstrijkt tussen een incident en het indienen van een klacht, des te minder is het mogelijk vast te stellen wat er feitelijk is voorgevallen. Een deelnemer laat weten dat hij een tijd geleden via een vraag heeft gesteld. Daar heeft hij nog geen reactie op ontvangen. Hij begeleidt als vrijwilliger een groep asielgerechtigde jongeren. Een Uitzendbureau zou ze aan het werk willen helpen door ze een maand bij Mitsubishi te detacheren. Opgemerkt wordt dat de burger van de overheid mag verwachten dat er binnen vier tot acht weken een antwoord komt op een dergelijke vraag. Als een antwoord dan nog uitblijft, kan de burger een klacht indienen. Uitkomen met inkomen Een deelneemster vraagt of het een idee is om op het Werkplein van UWV structureel voorlichting te geven over de cursus Uitkomen met je inkomen van de Arme Kant Almere (AKA). Ineke Smidt laat weten dat de ervaring leert dat dit aanbod in negen van de tien gevallen wordt afgewezen. Mensen die bij Werkplein aankloppen voor een werkloosheidsuitkering denken er zelf wel weer boven op te kunnen komen. Ze zijn eigenlijk te eigenwijs. Een andere deelneemster laat weten dat de cursus voor haar geen nieuwe inzichten heeft opgeleverd. Als je al jaren op het minimum zit en nog niet een problematische schuld hebt op gebouwd heeft de cursus Uitkomen met je inkomen geen toegevoegde waarde. Woonlasten Een deelnemer vraagt aandacht voor de extreem hoge huren die de Almeerse woningbouwcorporaties vragen voor huurwoningen. Een deelneemster laat weten 3

4 dat zij zich genoodzaakt voelt om naar een woning in een andere plaats om te zien. De huurprijzen die de Almeerse corporaties vragen zijn hoger dan 500. Daardoor zijn de Almeerse woningen net meer betaalbaar. Met dat soort prijzen is de huur gewoon te duur. Ineke Smidt laat weten dat zij zich kan voorstellen dat er mensen zijn die vanwege het huurprijsbeleid van de corporaties niet in Almere willen wonen. Zij heeft zelf met stomme verbazing en verbijstering waargenomen dat corporaties urgent woningzoekenden in een huurwoning met een prijs van 660 plaatsen. Een deelnemer verteld dat hij gesproken heeft met een directeur van een van de Almeerse corporaties. Die heeft hem laten weten dat hij met zijn klacht over de betaalbaarheid van huurwoningen in Den Haag moest zijn. Daar ligt volgens de directeur de oorzaak van de hogere huren. Ineke Smidt laat weten dat het ook anders kan. Zij vertelt over een Almeerse huurder die in een geliberaliseerde woning van De Alliantie gehuisvest was. Een geliberaliseerde woning is duurder dan 665. Door een achteruitgang in het inkomen werd de woning te duur. Daardoor had het gezin moeten verhuizen naar een sociale huurwoning. De Alliantie heeft de huurprijs van de woning verlaagd naar 497. De Alliantie wist dat de dure huurwoning anders toch niet zou worden verhuurd. Zo kon het gezin in aanmerking komen voor huurtoeslag en hoefde men geen verhuiskosten te maken. Urgent woningzoekend Een deelnemer vraagt hoe het staat met een nieuwe urgentieregeling. Ineke Smidt vertelt dat nu Zorggroep Almere en andere hulpverleningsinstellingen nog verantwoordelijk zijn voor het stellen van een indicatie als iemand vanwege sociale omstandigheden versneld een woning moet krijgen. Er komt een striktere urgentieregeling die door een onafhankelijke commissie zal worden uitgevoerd. Dat zal naar verwachting in 2013 het geval zijn. Eigen bijdrage scootmobiel Een deelneemster laat weten dat ze opeens van het CAK het bericht kreeg dat ze een eigen bijdrage moest betalen voor het gebruik van een scootmobiel. Dat bleek financieel niet haalbaar. Daarom heeft ze de scootmobiel ingeleverd. Desondanks ontving ze nog maanden lang rekeningen van het Centraal Administratie Kantoor (CAK) nota s voor de eigen bijdrage. Ineke Smidt laat weten dat het CAK niet de snelst opererende organisatie is. De deelneemster meldt dat het CAK juist zei dat de gemeente nog niets had doorgegeven. 4

5 Schulddienstverlening Een deelnemer vraagt of het wel mogelijk is om 1 miljoen euro te bezuinigen op de schuldhulpverlening terwijl er steeds meer mensen last krijgen van de gevolgen van de crisis. Ineke Smidt laat weten dat die bezuiniging een gegeven was. De bezuiniging van 1 miljoen euro is een afspraak uit het akkoord dat de lokale politieke partijen hebben gesloten bij de vorming van een coalitie. De bestaande schuldhulpverlening bleek overigens veel uitval van schuldenaren te kennen. Daardoor werden de beschikbare middelen niet efficiënt ingezet. Een deel van de schuldenaren blijkt licht verstandelijk beperkt (lvb) en kan daardoor niet zelfstandig met geld omgaan. De schuldhulpverlening zal in de toekomst uit twee segmenten bestaan: de schulddienstverlening van PLANgroep en de hulpverlening van de zorgpartners. Alle aanmelders voor een hulp bij schulden zullen gescreend worden op basis van een vragenlijst en een gesprek. De uitslag van een en ander is bepalend waar de aanmelder terecht kan. Alleen schuldenaren die hun schulden willen oplossen en die daartoe in staat zijn kunnen bij PLANgroep terecht. PLANgroep zal dan proberen een minnelijke schuldregeling tot stand te brengen. Als dat niet lukt, kan de schuldenaar verder naar de rechter. Die kan de schuldeisers dwingen akkoord te gaan met een schuldregeling door een schuldsaneringsbewind in te stellen. Wie niet in staat is om zijn of haar schulden op te lossen zal niet meer bij PLANgroep terecht kunnen. Hij of zijn moet bij de zorgpartners zijn. Die kunnen dan aanbieden om de financiële situatie te stabiliseren. De gesprekken over deze dienstverlening zijn nog gaande. Als stabilisering lukt en vervolgens blijkt iemand toch zijn of haar schulden te kunnen en willen oplossen, dan is het alsnog mogelijk om door PLANgroep geholpen te worden. Het is de bedoeling dat de nieuwe structuur voor de schuldhulpverlening op 1 januari 2013 klaar is. KLACHTEN, WENSEN EN VERLANGENS Woonlastenfonds Een deelnemer meldt dat hij nog geen besluit heeft op zijn aanvraag voor een bijdrage uit het Woonlastenfonds. 5

6 Opgemerkt wordt dat de overheid in de regel acht weken de tijd heeft om een besluit te nemen op een aanvraag van een burger. Daarna is er sprake van een fictieve weigering om de aanvraag te honoreren. Daar kan de burger bezwaar tegen maken. Het is ook mogelijk om schriftelijk een klacht in te dienen. Actie Een deelneemster vraagt of het niet mogelijk is om een actie te starten tegen de hoge huurprijzen. Opgemerkt wordt dat dat niet eenvoudig is. Verhuurders hebben dankzij het in de jaren negentig geliberaliseerde huurbeleid behoorlijk veel ruimte. Sociale verhuurders brachten tot voor kort gemiddeld zo n 75 procent van de maximaal redelijke huurprijs in rekening. Het ziet er naar uit dat die prijs naar 90 procent wordt opgetrokken. Binnen de huidige spelregels over huurprijzen het wettelijk kader - is dat mogelijk. Terugvordering huur- en zorgtoeslag Een deelneemster laat weten dat ze niet weet hoe ze teveel ontvangen huur- en zorgtoeslag uit voorgaande jaren terug moet betalen. Ze heeft geen geld om dat te betalen. Opgemerkt wordt dat de Belastingdienst Toeslagen een standaardbetalingsregeling kent. De terug te betalen bedragen moeten in 24 maanden worden betaald. De minimale aflossing is 20 per maand. Daarnaast kent de Belastingdienst Toeslagen de mogelijkheid van het treffen van een persoonlijke betalingsregeling. Een persoonlijk betalingsregeling kan alleen getroffen worden als er geen sprake is van het tegen beter weten in aanvragen van teveel toeslag. Bij een persoonlijke betalingsregeling rekent de Belastingdienst Toeslagen uit wat de betalingscapaciteit van de schuldenaar is. Hij of zij moet die betalingscapaciteit gedurende drie jaar gebruiken om de schuld(en) af te lossen. Na drie jaar kan de Belastingdienst Toeslagen het restant van de schuld(en) kwijtschelden. Categoriale bijzondere bijstand chronisch zieken Een deelnemer doet verslag van zijn wederwaardigheden bij het aanvragen van bijzondere bijstand voor de extra kosten die hij voor een chronische ziekte maakt. Opgemerkt wordt dat Almere in het verleden een categoriale regeling kende voor chronisch zieken. Iedere chronisch zieke kon toen jaarlijks 200 bijzondere bijstand aanvragen. Als de gemeente wist dat de extra kosten van een chronische ziekte hoger waren dan 200 per jaar kreeg de chronische zieke dat hogere bedrag. Met de herijking van het Almeerse armoedebeleid in 2011 is die categoriale regeling afgeschaft. Dat wil niet zeggen dat een chronische zieke geen bijzondere bijstand 6

7 meer kan aanvragen voor de extra kosten die het gevolg zijn van een chronische ziekte. Het gevolg van het afschaffen van de categoriale regeling is dat de chronische zieke de kosten moet aantonen. Dat was voorheen niet het geval. Vanwege die bewijslast kan de drempel om bijstand aan te vragen hoger geworden zijn. Blijft huren in Almere betaalbaar? Gewezen wordt op een twee uur durende bespreking van de vraag of het huren in Almere betaalbaar blijft of niet. Op 22 november 2012 zullen directeuren van de Almeerse corporaties, vertegenwoordigers van Almeerse organisaties voor woonconsumenten en lokale politici dit onderwerp bespreken. Tijdens een ronde tafel gesprek kunnen ook anderen dan politici het woord voeren. De bijeenkomst zal worden vastgelegd op videotulen. Daardoor is het verslag te raadplegen via de website van de gemeente Almere op: Het CBA neemt deel aan het gesprek. 7