HOOFDSTUK II WETSVOORSTELLEN I. BURGERLIJK RECHT. Steven Seyns. Bart Verdickt. A. Waardebepaling van een onroerend goed 1

Transcriptie

1 HOOFDSTUK II WETSVOORSTELLEN Steven Seyns Assistent K.U.Leuven Advocaat Bart Verdickt Assistent K.U.Leuven Advocaat I. BURGERLIJK RECHT A. Waardebepaling van een onroerend goed Volgens de indiener is in de huidige staat van de wetgeving de verdeling van de goederen, in het bijzonder van de onroerende goederen, een bron van vechtscheidingen. De onzekerheid over de waarde van het onroerend goed is een factor die het wantrouwen en dus het conflict tussen de scheidende echtgenoten, maar ook tussen de scheidende samenwonenden, zowel wettelijke als feitelijke, veroorzaakt en langdurig doet aanhouden. Partijen gaan in dat verband op zoek naar allerlei informatie. De subjectiviteit der informatie, de kostprijs en het niet-bindend karakter maken het vormen van een compromis moeilijk. 28. Het doel van het wetsvoorstel is een procedure tot snelle schatting of waardebepaling van het onroerend goed of de onroerende goederen van de scheidende partners, zowel gehuwden als samenwoners, onder welke vorm ook, mogelijk te maken, waardoor conflicten in dat verband zullen afnemen. De indiener opteert voor een procedure bij de vrederechter, met een minimum aan formaliteiten. Met een eenvoudig verzoekschrift, eenzijdig of geza- 1 Wetsvoorstel van 7 oktober 2009, ingediend door de heer Swennen, tot wijziging van artikel 591 van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot een procedure tot waardebepaling van een onroerend goed dat in onverdeeldheid is tussen echtgenoten en samenwonenden met het oog op de verdeling en vereffening bij scheiding (Parl.St. Senaat /1) en Wetsvoorstel houdende invoering van een snelle procedure tot waardebepaling van een onroerend goed dat in onverdeeldheid is tussen echtgenoten en samenwonenden met het oog op de verdeling en vereffening bij scheiding (Parl.St. Senaat /1). 125

2 S. Seyns en B. Verdickt menlijk, kunnen de scheidende partners de vrederechter verzoeken de waarde van het onroerend goed die zij in onverdeeldheid bezitten, te bepalen. De vrederechter stelt een expert-schatter aan die binnen de maand een waardebepaling met een beknopte gemotiveerde nota opmaakt. B. Huwelijksvoordelen en toewijzing bij voorrang Op grond van artikel 1464 B.W. worden bedingen van ongelijke verdeling en bedingen van verblijving niet beschouwd als schenkingen, maar als huwelijksvoordelen. Worden dergelijke bedingen gecombineerd met een beding van inbreng, dan wordt de helft van de waarde van de inbreng op de dag van de verdeling, door de vooroverleden echtgenoot gedaan, als schenking beschouwd. Volgens de indiener leidt dit tot onbillijke situaties voor de echtgenoten die samen een woning hebben gekocht vóór het huwelijk en deze nadien hebben ingebracht in het gemeenschappelijk vermogen. Wordt in het huwelijkscontract voorzien in een beding van ongelijke verdeling of een verblijvingsbeding, dan kan de toebedeling aan de langstlevende echtgenoot door de kinderen worden aangevochten op grond van artikel 1464, tweede lid B.W. in de mate dat het beschikbaar deel van de nalatenschap is overschreden. Dit is anders wanneer de echtgenoten de woning tijdens het huwelijk hebben gekocht. Komt de woning krachtens een verblijvingsbeding geheel toe aan de langstlevende, dan kunnen de kinderen daartegen niets ondernemen (art. 1464, eerste lid B.W.). Om deze onbillijkheid weg te nemen, wensen de indieners de inbreng in het gemeenschappelijk vermogen van goederen die aan beide echtgenoten in onverdeeldheid toebehoren volledig te beschouwen als een huwelijksvoordeel. Artikel 1464, tweede lid B.W. luidt dan als volgt: Zij worden echter wel als schenkingen beschouwd voor het aandeel boven de helft dat aan de langstlevenden wordt toegewezen in de waarde, op de dag der verdeling, van de tegenwoordige of toekomstige goederen die de vooroverleden echtgenoot in het gemeenschappelijk vermogen heeft gebracht door een uitdrukkelijk beding in het huwelijkscontract, tenzij het ingebrachte vermogen afkomstig is uit de eigen vermogens van beide echtgenoten. 30. Ook wat de toepassing van artikelen 1446 en 1447 B.W. betreft, menen de indieners dat er een ongelijkheid bestaat. Deze artikelen voorzien in een toewijzing van preferentiële goederen in geval van ontbinding van een gemeenschapsstelsel door overlijden (art B.W.) of echtscheiding (art Wetsvoorstel van 9 april 2010, ingediend door de dames Becq, De Schaemphelaere en Dierick en de heren Terwingen en Van Den Bergh, tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek wat betreft de toewijzing bij voorrang en het vermogen dat als schenking wordt beschouwd. 126

3 Wetsvoorstellen B.W.). Volgens de meerderheid van de rechtsleer zijn deze bepalingen enkel van toepassing op goederen die deel uitmaken van het gemeenschappelijk vermogen. 3 Hieruit volgt dat de preferentiële toewijzing niet mogelijk is indien de gezinswoning in onverdeeldheid toebehoort aan beide echtgenoten, behoudens andersluidende clausule in het huwelijkscontract. Dit euvel kan in geval van ontbinding door overlijden volgens de indieners worden verholpen door artikel 1446 B.W. aan te vullen als volgt: Het eerste lid is van toepassing op onroerende goederen die behoren tot het gemeenschappelijke vermogen alsook op de onroerende goederen die in onverdeeldheid toebehoren aan beide echtgenoten. Maar zelfs indien de onverdeelde goederen worden ingebracht in het gemeenschappelijk vermogen, dan nog is de overname bij echtscheiding op grond van artikel 1447 B.W. niet verzekerd. In de rechtspraak en rechtsleer wordt doorgaans aangenomen dat artikel 1455 B.W., dat aan de inbrengende echtgenoot het recht verleent het ingebrachte goed terug te nemen mits aanrekening van de waarde op datum van de verdeling op zijn kavel en voor zover het ingebrachte goed nog in natura aanwezig is, primeert op artikel 1447 B.W. Daarom stellen de indieners voor om de voorrang van artikel 1455 B.W. op artikel 1447 B.W. te nuanceren. Er wordt voorgesteld om een tweede lid toe te voegen aan artikel 1455 B.W.: Het eerste lid doet geen afbreuk aan de toepassing van artikel 1447 ingeval het goed dat in het gemeenschappelijke vermogen werd ingebracht en waarvan de preferentiële toewijzing wordt verzocht niet uitsluitend afkomstig is uit het eigen vermogen van de echtgenoot bedoeld in het eerste lid. C. Verordening Erfrecht Op 14 oktober 2009 heeft de Europese Commissie een ontwerpverordening erfrecht aangenomen. 5 Het voorstel van verordening werd besproken in de Kamer van volksvertegenwoordigers op 15 december 2009 (Parl.St. Kamer /1). De verordening strekt ertoe de behandeling en de vereffening-verdeling van de erfopvolgingen in de Europese Unie te vergemakkelijken. In 3 W. Pintens, Ch. Declerck, J. Du Mongh en K. Vanwinckelen, Familiaal Vermogensrecht, p. 318, nr. 583, met verwijzingen naar rechtspraak en rechtsleer. Contra: M. De Clercq, De preferentiële toewijzing ook voor onderdeelde goederen die niet tot de gemeenschap behoorden?, (noot onder Antwerpen 12 mei 2004), T.Not. 2007, Voorstel van 14 oktober 2009 voor een Verordening van het Europees Parlement en van de Raad betreffende de bevoegdheid, het toepasselijke recht, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen en authentieke akten op het gebied van erfopvolging en betreffende de instelling van een Europese erfrechtverklaring. Zie PC0154:NL:HTML. 5 Zie hierover ook P. Wautelet, Europees IPR-erfrecht: wat zit er in voor de estate planner?, TEP 2009,

4 S. Seyns en B. Verdickt bepaalde gevallen heeft de verordening ook betrekking op derde landen (art. 6 ontwerpverordening). 32. De verordening heeft enkel betrekking op erfopvolgingen met grensoverschrijdende aspecten. Een erfopvolging met uitsluitend Belgische elementen zal vererven overeenkomstig het Belgische erfrecht. Daarenboven worden enkel eigendomsovergangen naar aanleiding van een overlijden geviseerd, maar wel ongeacht of het gaat om een vrijwillige overdracht, een overdracht in de vorm van een testament of een erfovereenkomst, of een uit de wet voortvloeiende eigendomsoverdracht naar aanleiding van een overlijden (art. 2, (a) ontwerpverordening). Onderhoudsverplichtingen en rechten en goederen die op een andere manier in het leven zijn geroepen of overgedragen dan door erfopvolging, zoals schenkingen, gemeenschappelijke eigendom van verschillende personen dat overgaat op de langstlevende, pensioenregelingen, verzekeringsovereenkomsten en regelingen van soortgelijke aard, worden uitdrukkelijk uitgesloten uit het toepassingsgebied (art. 1, 3, (f) ontwerpverordening). 33. Er wordt een uniformisering van de bevoegdheid van de gerechtelijke instanties voorgesteld. De bevoegde rechter wordt de rechter van de lidstaat van de laatste gewone verblijfplaats van de overledene (art. 4 ontwerpverordening). Die rechter zal bevoegd zijn om zich uit te spreken over de gehele erfopvolging. Wanneer de overledene zijn gewone verblijfplaats niet had in een lidstaat, zijn deze gerechten toch bevoegd onder bepaalde voorwaarden (art. 6 ontwerpverordening). Wordt de zaak aanhangig gemaakt bij een rechter die op grond van de verordening niet bevoegd is, dan dient hij zich ambtshalve onbevoegd te verklaren (art. 11 ontwerpverordening). 34. Als aanknopingsfactor wordt gekozen voor het recht van staat waar de overledene zijn laatste gewone verblijfplaats had, omdat dat recht wordt geacht samen te vallen met het centrum van de belangen van de overledene en dikwijls samenvalt met de plaats waar de meeste van zijn goederen zich bevinden (art. 16 ontwerpverordening). Deze uniforme regeling staat een toepassing van het recht van de staat van de plaats waar het goed zich bevindt onder bepaalde voorwaarden niet in de weg (art. 21 ontwerpverordening). Deze regeling betekent het einde van de gesplitste verwijzingsregel van art. 78 WIPR. In het WIPR wordt voor de vererving van roerende goederen verwezen naar het recht van de staat waar de overledene zijn gewone verblijfplaats had op het ogenblik van zijn overlijden. Voor de onroerende goederen wordt verwezen naar de lex rei sitae, behoudens indien het buitenlands recht leidt tot de toepassing van het recht van de staat op wiens grondgebied de overledene bij 128

5 Wetsvoorstellen zijn overlijden zijn gewone verblijfplaats had. Dit laatste recht is dan van toepassing. 35. De erflater heeft slechts een beperkte keuzemogelijkheid wat het toepasselijk recht betreft. Hij kan enkel het recht van zijn nationaliteit kiezen. Een partiële rechtskeuze is niet mogelijk. Deze rechtskeuze moet uitdrukkelijk worden gemaakt en zijn opgenomen in een verklaring die de vorm heeft van een uiterste wilsbeschikking (art. 17 ontwerpverordening). 36. Het toepasselijke recht regelt o.m. de oorzaken en tijdstip van ontbinding, de aanwijzing van de erfgenamen en legatarissen, de erfbekwaamheid, het beschikbaar deel en de wettelijke erfdelen, de verdeling van de nalatenschap, (art. 19 ontwerpverordening). 37. Renvoi wordt uitgesloten. Onder de toepassing van het recht van een staat wordt verstaan de rechtsregels die in die staat gelden met uitsluiting van de regels van internationaal privaatrecht (art. 26 ontwerpverordening). 38. De toepassing van de lex successionis kan slechts terzijde worden geschoven indien deze toepassing onverenigbaar is met de openbare orde van het land van de rechter (art. 27 ontwerpverordening). Er kan geen beroep worden gedaan op het begrip openbare orde om de enkele reden dat de modaliteiten inzake het voorbehouden erfdeel verschillen van die welke in het land van de rechter gelden. In de Nederlandstalige tekst staat verkeerdelijk dat de toepassing van een bepaling van het aangewezen recht slechts als onverenigbaar met de openbare orde kan worden beschouwd om de enkele reden dat de modaliteiten betreffende het wettelijk erfdeel verschillen van die welke gelden in het land van de rechter. 39. Er is voorzien in de erkenning van alle gerechtelijke beslissingen en schikkingen op het gebied van erfopvolging zonder dat daartoe een procedure is vereist (art. 29 ontwerpverordening). De gronden voor niet-erkenning worden tot een minimum beperkt (art. 30 ontwerpverordening). Voor de uitvoerbaarheid van beslissingen wordt verwezen naar de artikelen 38 tot en met 56 en artikel 58 van Verordening (EG) nr. 44/2001 (art. 33 ontwerpverordening). 40. Ook authentieke akten, verleden in een lidstaat, worden erkend in de andere lidstaten (art. 34 ontwerpverordening). Voor de uitvoerbaarheid wordt eveneens verwezen naar Verordening (EG) nr. 44/2001 (art. 35 ontwerpverordening). 129

6 S. Seyns en B. Verdickt 41. Om de internationale erfopvolging snel te kunnen afhandelen, voert de verordening een Europese erfrechtverklaring in. Het gebruik van de Europese erfrechtverklaring is niet verplicht. Deze erfrechtverklaring komt niet in de plaats van de interne procedures (art. 36 ontwerpverordening). D. Onbetamelijk gedrag en plaatsvervulling Dit wetsvoorstel neemt, mits wijzigingen, de tekst over van een wetsvoorstel van 24 juni en een wetsvoorstel van 31 juli Uit technischjuridische overwegingen werd overwogen om beide wetsvoorstellen te integreren in huidig meer algemeen wetsvoorstel. E. Kosteloos testament Volgens de indiener van dit wetsvoorstel is het eigenhandig testament een bron van vechterfenissen en (rechts)onzekerheid. Het openbaar testament daarentegen biedt in de regel meer rechtszekerheid. De kosteloosheid van het eigenhandig testament is de belangrijkste reden waarom mensen kiezen voor een eigenhandig testament en niet voor een notarieel testament. Daarom wordt voorgesteld om iedere burger het recht te geven op de kosteloze opmaak van een notarieel testament. Ook de kosten voor de inschrijving in het Centraal Register der laatste wilsbeschikkingen (CRT) zouden worden afgeschaft voor notariële testamenten, behoudens indien een eigenhandig testament aan een notaris in bewaring zou worden gegeven en vervolgens zou worden ingeschreven in het CRT. 44. De indiener stelt ook dat de voorkeur voor het eigenhandig testament wordt weggedragen door de afwezigheid van getuigen. De aanwezigheid van getuigen, zoals dit het geval is bij notariële testamenten, biedt immers geen garantie op absolute discretie. Er wordt voorgesteld om de aanwezigheid van deze twee getuigen bij een notarieel testament af te schaffen. 6 Wetsvoorstel van 13 januari 2010, ingediend door de dames Taelman, Crombé-Berton en Fremault en de heren Swennen en Vastersavendts, tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het onbetamelijk gedrag van een begunstigde en teneinde plaatsvervulling van de verwerpende erfgenaam toe te laten (Parl.St. Senaat /1). 7 Parl.St. Kamer /1. Patrimonium 2008, deel II, nr. 47, en 48; Patrimonium 2009, deel II, nr. 42 e.v.; Cf. Patrimonium 2006, deel I, nr. 70; Patrimonium 2008, deel II, nr Parl.St. Senaat 4-131/1. Patrimonium 2008, deel II, nr. 36 en 37; Cf. Patrimonium 2006, deel II, nr. 73; Patrimonium 2007, deel II, nr. 53; Patrimonium 2008, deel II, nr. 37; Patrimonium 2009, deel II, nr. 42. Zie ook Patrimonium 2008, Epiloog, nr Wetsvoorstel van 4 februari 2010, ingediend door de heer Swennen, tot wijziging van de notariswet en het Burgerlijk Wetboek, teneinde het opmaken van testamenten in het algemeen en het openbaar testament in het bijzonder te stimuleren (Parl.St. Senaat /1). 130

7 Wetsvoorstellen F. Regelingsakte bij echtscheiding door onderlinge toestemming De indiener verwijst naar de controverse die bestond over de datum van uitvoerbaarheid van de regelingsakte in het kader van een echtscheiding door onderlinge toestemming. Volgens bepaalde rechtsleer heeft de regelingsakte slechts uitwerking vanaf de datum van de neerlegging van het verzoekschrift tot echtscheiding ter griffie. 11 Het Hof van Cassatie heeft dit standpunt inmiddels bijgetreden. 12 Deze benadering wordt echter betwist. 13 Zij beantwoordt niet aan de doelstelling van de wetgever. Krachtens artikel 915bis, 3, tweede lid is onterving op grond van dit artikel niet mogelijk indien de echtgenoten de overeenkomst bedoeld in artikel 1287, derde lid Ger.W. hebben tot stand gebracht. Indien de in deze regelingsakte opgenomen onterving slechts uitwerking krijgt vanaf de neerlegging van het verzoekschrift, dan ontstaat een juridisch vacuüm slaande op de periode tussen het verlijden van de regelingsakte en de neerlegging van het verzoekschrift. Uit artikel 915bis, 3 B.W. juncto artikel 1287, derde lid Ger.W. volgt dat de wetgever heeft geoordeeld dat de voormelde regelingsakte uitwerking moet krijgen vanaf de ondertekening van de overeenkomst. Ook de indiener sluit zich aan bij deze laatste strekking. G. Inbreng en inkorting van levensverzekeringsovereenkomsten Met dit wetsvoorstel wil de indiener artikel 124 van de Wet van 25 juni op de landverzekeringsovereenkomst (hierna afgekort als WLVO) in overeenstemming brengen met de rechtspraak van het Grondwettelijk Hof. Huidig 10 Wetsvoorstel van 14 januari 2010, ingediend door de heer Swennen, tot aanvulling van artikel 1287 van het Gerechtelijk Wetboek, wat betreft het erfrecht bij echtscheiding door onderlinge toestemming (Parl.St. Senaat /1). 11 H. De Decker, Procedure echtscheiding door onderlinge toestemming. Het erfrecht van de langstlevende echtgenoot. Overlijden van een der echtgenoten na het opmaken van de regeling betreffende hun wederzijdse rechten, maar voor de eerste verschijning voor de voorzitter van de rechtbank, T.Not. 1985, 177 e.v.; P. De Page, La réforme des droits successoraux du conjoint survivant et des libéralités entre époux, Rev.trim.dr.fam. 1981, 145, nr. 30; M. Van Look, De rechten van de langstlevende echtgenoot. Beperkingen en onterving, R.W , 423, nr Cass. 6 maart 2009, T.B.B.R. 2009, 353, noot K. Boone, T.Fam. 2009, 103, noot F. Buyssens, T.Not. 2009, 355, noot M. Puelinckx-Coene. 13 F. Buyssens, T.Fam. 2009, 108; W. Pintens, Ch. Declerck, J. Du Mongh en K. Vanwinckelen, Familiaal vermogensrecht, p. 999, nr Wetsvoorstel van 11 februari 2010, ingediend door de heer Swennen, tot wijziging van artikel 124 van de Wet van 25 juni op de landverzekeringsovereenkomst wat de inbreng en inkorting betreft (Parl.St. Senaat /1). Cf. het wetsvoorstel van 18 juni 2009, ingediend door mevrouw Schelfhout en de heren Van Parys, Van Den Driessche en Vandenberghe tot aanvulling van artikel 124 van de Wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst betreffende de inkorting van het kapitaal van een levensverzekering in geval van erfopvolging (Patrimonium 2009, deel II, nr. 50). 131

8 S. Seyns en B. Verdickt artikel 124 WLVO bepaalt: In geval van overlijden van de verzekeringnemer zijn de premies die hij heeft betaald, niet aan inbreng of inkorting onderworpen, behalve voor zover het betaalde kennelijk buiten verhouding staat tot zijn vermogenstoestand, in welk geval de inbreng of de inkorting het bedrag van de opeisbare prestaties niet mag overschrijden. Dit artikel heeft tot gevolg dat de voordelen die een begunstigde haalt uit een levensverzekeringsovereenkomst in principe worden onttrokken aan de gemene regels van het erfrecht. Op deze wijze werd artikel 124 WLVO, tegen de bedoeling van de wetgever in, een wettelijke manier om de erfrechtelijke reserve en het erfrecht ab intestato buiten spel te zetten. Artikel 124 WLVO bood aldus een wettelijke grondslag om een of meer (reservataire erfgenamen) (min of meer) te onterven. In een arrest van 26 juni 2008 heeft het Grondwettelijk Hof geoordeeld dat artikel 124 WLVO strijdig is met het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel in zoverre het ertoe leidt dat, in geval van een spaarverrichting door de erflater in de vorm van een gemengde levensverzekering, de reserve niet kan worden aangevoerd ten aanzien van het kapitaal De indiener stelt voor om artikel 124 WLVO als volgt te wijzigen: In geval van overlijden van de verzekeringnemer, zijn de premies die hij heeft betaald, aan inbreng of inkorting onderworpen. In de rechtsleer bestaat echter discussie omtrent het voorwerp van de schenking en derhalve omtrent het voorwerp van de inbreng of inkorting. Volgens een eerste strekking zal het kapitaal worden ingebracht of ingekort, volgens een tweede strekking de betaalde premies. 16 H. Bevoegdheden van de voorlopig bewindvoerder en van de onbekwaamverklaarde Met dit wetsvoorstel trachten de indieners de hiaten en gebreken van de Wet van 3 mei 2003 tot wijziging van de wetgeving betreffende de bescher- 15 GwH nr. 96/ juni 2008, B.S. 3 september 2008, Act.dr.fam. 2008, 153, noot E. de Wilde d Estmael, Arr. GrwH 2008, 1547, For.ass. 2008, 189, noot C. Schildermans, J.T. 2008, 601, noot Y.-H. Leleu en J. Renchon, RGAR 2008, nr , noot P. Moreau, Rec.gén.enr.not. 2008, 312, noot G. Rasson, Rev.not.b. 2008, 574, noot E. de Wilde d Estmael, R.W. 2008, 1255, T.B.H. 2008, 757, noot K. Termote, T.Fin.R. 2009, 51, noot M. Lens, T.Not. 2008, 584, noot C. Schockaert, T.Verz. 2008, 305, noot J. Andre-Dumont. Cf. Patrimonium 2008, deel I, nr. 183; Patrimonium 2009, deel I, nr Cf. Patrimonium 2009, deel I, nr Wetsvoorstel van 8 februari 2010, ingediend door mevrouw Taelman, tot wijziging van artikel 488bis van het Burgerlijk Wetboek en van artikel 1204bis van het Gerechtelijk Wetboek, met betrekking tot de bescherming van goederen van personen die wegens hun lichaams- of geestestoestand geheel of gedeeltelijk onbekwaam zijn die te beheren (Parl.St. Senaat /1) en Wetsvoorstel van 30 april 2010, ingediend door de dames Lahaye-Batteu en Van Cauter, tot wijziging van het Burgerlijk wetboek en van het Gerechtelijk Wetboek, met betrekking tot de bescherming van goede- 132

9 Wetsvoorstellen ming van de goederen van personen die wegens hun lichaams- of geestestoestand geheel of gedeeltelijk onbekwaam zijn hun goederen te beheren, te verhelpen. Er wordt voorgesteld om de voorlopige bewindvoerder ook medezeggenschap te geven over het bepalen van de verblijf- of woonplaats van de beschermde persoon. Vaak wensen familieleden de beschermde persoon in een welbepaalde instelling op te nemen. De kosten verbonden aan dergelijk verblijf zijn vaak niet in evenredigheid met de bezittingen en inkomsten van de beschermde persoon. De indieners stellen voor om artikel 488bis, f) B.W. met 7 aan te vullen als volgt: Wanneer de woon- of verblijfplaats van de beschermde persoon, of de vestiging ervan, in strijd is met diens persoonlijk of financieel belang, brengt de voorlopige bewindvoerder de zaak voor de vrederechter, die hierover bij gemotiveerde beschikking zal oordelen. 49. Daarnaast is het volgens de indieners niet logisch dat een dading een bijzondere machtiging vereist en een arbitrageovereenkomst niet, hoewel dat laatste evenzeer een belangrijke daad is waarbij controle van de vrederechter gewenst is. Er wordt voorgesteld om artikel 488bis, f), 3, tweede lid, h) B.W. aan te vullen als volgt: of een arbitrageovereenkomst te sluiten. I. Bevoegdheid van de curator van een onbeheerde nalatenschap Curatoren kunnen op basis van verschillende rechtsgronden worden aangesteld. De curator kan ten eerste worden aangesteld op grond van artikel 1154 Ger.W. De indiener wijst op de beperkte bevoegdheden van de curator in dit verband. De curator beschikt weliswaar over de bevoegdheden opgesomd in artikel 813 B.W., maar enkel ten aanzien van het geld, het huisraad en de roerende waarden gevonden in de verblijfplaats van de overledene waar de vrederechter is opgetreden. 19 De wet voorziet geen uitdrukkelijke regeling wanneer de curator merkt dat er zich in de nalatenschap onroerende goederen, geld of roerende waarden buiten de verblijfplaats bevinden. 20 Ten tweede kan een curator bij een onbeheerde nalatenschap worden aangewezen door de rechtbank van eerste aanleg op grond van artikel 1228 Ger.W. Er is sprake van een onbeheerde nalatenschap wanneer niemand, ook de Staat niet, zich aanren van personen die wegens hun lichaams- of geestelijk toestand geheel of gedeeltelijk onbekwaam zijn die te beheren (Parl.St. Kamer /1). 18 Wetsvoorstel van 31 augustus 2009, ingediend door de heer Vandenberghe, tot wijziging van artikel 1229 van het Gerechtelijk Wetboek wat de bevoegdheden en de aanstelling van de curator betreft bij onbeheerde nalatenschappen (Parl.St. Senaat /1). 19 Gent 11 januari 1996, R.W , 1112, met noot. Cf. Patrimonium 2006, deel I, nr. 406; Vred. 24 augustus 2004, T. Vred. 2005, 263, kritische noot J.-F. Van Drooghenbroeck, J.L.M.B. 2005, Rb. Brussel 12 oktober 1999, J.T. 1999,

10 S. Seyns en B. Verdickt meldt om de nalatenschap op te eisen, geen erfgenaam bekend is of de bekende erfgenamen hebben verworpen (art. 811 B.W.) Indien de curator aangesteld op grond van artikel 1154 Ger.W. vaststelt dat de nalatenschap onbeheerd is, dan dient hij zich te wenden tot de rechtbank van eerste aanleg voor een uitbreiding van zijn bevoegdheden (art Ger.W.). De rechtbank weigert evenwel meestal om diezelfde curator aan te stellen of diens bevoegdheden uit te breiden. Dit werkt contraproductief. Om deze redenen wordt voorgesteld om artikel 1229 Ger.W. aan te vullen met een lid en te bepalen dat indien door de vrederechter reeds een curator was aangewezen op grond van artikel 1154 Ger.W., deze laatste wordt aangewezen, behoudens wanneer de rechtbank van eerste aanleg in haar beschikking hiervan op gemotiveerde wijze afwijkt. J. Erfdeel van een kind met een handicap De Wet van 2 mei 2002 heeft de private stichting in het Belgische recht ingevoerd. 23 De wetgever beoogde met deze rechtsfiguur onder meer de toekomst van kinderen met een handicap te vrijwaren. In de praktijk blijken er volgens de indiener echter een aantal punten te zijn die ouders ervan weerhouden om een private stichting op te richten. Zo is er een probleem met betrekking tot het erfdeel van het kind. Aangezien het kind het ingebrachte vermogen (dat bestemd is voor zijn verzorging) verkrijgt via de private stichting, kan het kind zijn reservatair erfdeel van de nalatenschap nog in natura opeisen. 53. De indiener stelt voor om de inbreng in de private stichting te kwalificeren als een voorschot op het erfdeel en gelijk te stellen met een verkrijging van een deel van het voorbehouden erfdeel in natura van het kind. Om deze gelijkstelling van de inbreng in de private stichting met de verkrijging van het erfdeel in natura te verkrijgen, moet een machtiging van de vrederechter worden bekomen voor het overlijden van de ouder die de goederen heeft ingebracht. De vrederechter onderzoekt of de gevraagde gelijkstelling de verwezenlijking van de belangen van het betrokken kind beoogt. 21 Patrimonium 2008 (deel I, nr. 258). 22 Wetsvoorstel van 4 mei 2010, ingediend door mevrouw De Schamphelaere, tot wijziging van de Wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen en het Gerechtelijk Wetboek wat het erfdeel van een gehandicapt kind betreft (Parl.St. Kamer /1). 23 Wet van 2 mei 2002 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen, B.S. 12 november

11 Wetsvoorstellen II. FISCAAL RECHT A. Ontwerp van ordonnantie van 16 april 2010 tot wijziging van het Wetboek der Successierechten Dit ontwerp van ordonnantie beoogt een aantal aanpassingen aan te brengen aan het Brusselse Wetboek der Successierechten, meer bepaald aan de fiscale bepalingen die strijdig werden geacht met het gemeenschapsrecht. In essentie wordt, in navolging van Vlaanderen en Wallonië, voortaan ook voor het Brussels Hoofdstedelijke Gewest voorzien dat schulden die betrekking hebben op een in België gelegen onroerend goed, toebehorend aan een overleden niet-rijksinwoner die binnen de EER verblijft, van het actief in mindering kunnen worden gebracht voor de berekening van de verschuldigde rechten van overgang. Voorts worden ook welbepaalde voorwaarden om te genieten van de vrijstelling van artikel 60bis Br.W.Succ. (vererving van kleine en middelgrote ondernemingen) aangepast. Zo zouden niet enkel aandelen en certificaten van vennootschappen met zetel van werkelijke leiding in een lidstaat van de EU in aanmerking komen voor de vrijstelling, maar zou dit worden uitgebreid tot vennootschappen wier zetel is gevestigd in de EER. Ook zou de vereiste dat na het openvallen van de nalatenschap de hoofdactiviteit van de onderneming nog gedurende vijf jaar moet worden voortgezet om het voordeeltarief te behouden, niet langer beperkt worden tot België. 24 Parl.St. Br.H.R , nr. A-90/. 135