De Nederlandse Kustwacht in Veilig en verantwoord gebruik van de Noordzee

Transcriptie

1 De Nederlandse Kustwacht in 2012 Veilig en verantwoord gebruik van de Noordzee

2 Inhoudsopgave Colofon... 2 Voorwoord Introductie van de Kustwacht... 5 Historie Nederlandse Kustwacht... 5 Huidige organisatie en taken Dienstverlening... 9 De kustwacht is altijd bereikbaar... 9 De Kustwacht helpt in noodsituaties... 9 De Kustwacht zorgt voor veiligheid De Kustwacht beschermt het milieu De Kustwacht regelt het scheepvaartverkeer De Kustwacht bestrijdt piraterij De Kustwacht Dienstverlening in cijfers Handhaving De Kustwacht handhaaft De Kustwacht surveilleert De Kustwacht controleert de scheepvaart De Kustwacht beschermt natuur en milieu De Kustwacht bewaakt de grenzen De Kustwacht Handhaving in cijfers Bedrijfsvoering Personeel Organisatie Kwaliteitssysteem Kustwacht Nieuwe Stijl De Kustwacht in financiële cijfers Colofon Dit is een uitgave van Kustwacht Nederland, juni 2013 Samenstelling en coördinatie: Marco Meeuwisse en Rien Eykelenboom Tekst: Martin Bobeldijk, Turnaround Communicatie Grafische vormgeving: Audio Visuele Dienst Defensie Kustwacht Nederland in

3 Voorwoord De Kustwacht bewaakt, beschermt en bevordert het verantwoord gebruik van de Noordzee door met haar partners dienstverleningsen handhavingstaken op de Noordzee uit te voeren. De Kustwacht werkt beleidsmatig voor vijf ministeries: Infrastructuur en Milieu, Defensie, Veiligheid en Justitie, Financiën en Economische Zaken. Ook in 2012 hebben de medewerkers van de Kustwacht samen met het personeel van de participerende diensten Politie, Douane, Koninklijke Marechaussee, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Staatstoezicht op de mijnen, Koninklijke marine, Koninklijke luchtmacht en Rijkswaterstaat - zich ingezet om veiligheid (safety en security) in de brede zin van het woord te operationaliseren. De Noordzee is één van de drukst bevaren zeeën ter wereld. Naast transport wordt de Noordzee steeds intensiever gebruikt in het kader van haar voedselfunctie (visserij), natuurfunctie (recreatie en milieu) en energiefunctie. De Noordzee is dus niet de lege ruimte die het vanaf de wal lijkt. Op het Nederlands Continentaal Plat (NCP) vinden steeds meer activiteiten plaats. Deze eisen allemaal ruimte. Een aantal staat op gespannen voet met elkaar en met de natuurfuncties van het gebied. Een speciaal risico loopt de kustzone: deze kent een stapeling van gebruiksfuncties. Incidenten op zee kunnen daardoor ook een steeds grotere impact op land krijgen. Met deze trendmatige ontwikkeling als uitgangspunt heeft de Kustwacht het afgelopen jaar haar informatiepositie versterkt. Op diverse fronten is ten aanzien van dit onderwerp grote vooruitgang geboekt. Niet alleen hebben we nieuwe systemen geïntroduceerd, maar we zijn ook internationale samenwerkingsverbanden aangegaan. Informatiedeling tussen de participerende diensten is mogelijk geworden in het kader van de uitvoering van Kustwachttaken. Dit heeft de basis gelegd voor een verbeterde informatiepositie van de Kustwacht, waardoor de Kustwacht beter handhavend kan optreden in lijn van de vastgestelde beleidsmatige doelstellingen. Dat schrikt af, waardoor uiteindelijk minder overtredingen ontstaan. Dat zal naar verwachting een vermindering van incidenten tot gevolg hebben, waardoor de Kustwacht minder hoeft in te zetten op incidentbestrijding. Deze positieve ontwikkeling zorgt ervoor dat een intensiever gebruik van de Noordzee verantwoord en veilig kan plaatsvinden. Sinds mijn aantreden op 19 maart 2012 als directeur van de Kustwacht Nederland geef ik met veel voldoening leiding aan deze unieke netwerkorganisatie en haar zeer betrokken en loyale medewerkers en partners. Gezamenlijk zijn we het afgelopen jaar intensief bezig geweest om een antwoord te vinden op de vraag hoe we de huidige Kustwachttaken naar de toekomst toe kunnen vormgeven. Dat proces is nog niet afgerond en zal nog veel van ons vergen. Met name omdat in de huidige economische tijd er een grote druk op overheidsorganisaties ligt om meer te presteren met minder middelen. Het realiseren van een compacte, slagvaardige en dienstverlenende overheid vraagt van uitvoerings- en toezichtsorganisaties vergaande samenwerking. De Kustwacht is een organisatie die vanuit haar DNA al zo is opgebouwd en binnen de overheid daarin voorop loopt. Toch zal het ook voor de Kustwacht een uitdaging zijn om meer te presteren met gelijkblijvende of minder middelen. Gezien het toenemende belang van ons werk en het toenemende aantal taken zetten we nog meer in op effectiviteit en efficiency. De Kustwacht zal - naast haar Kustwacht Nederland in

4 reguliere taken - in 2013 aandacht besteden aan het vertalen van de toekomstige taakuitvoering naar middelen en bijbehorende investeringen. In 2012 hebben we hiervoor de eerste stappen gezet. De komende jaren zal de Kustwacht Nederland in beweging blijven en zich verder doorontwikkelen. Tot slot wil ik niet onvermeld laten dat de Nederlandse Kustwacht in diverse internationale fora grote indruk heeft gemaakt. Niet alleen vanwege het unieke organisatiemodel, maar met name ook vanwege de grote effectiviteit van onze kleinschalige organisatie. De typische polderconstructie die de Kustwacht Nederland kenmerkt, past in onze netwerksamenleving. We mogen trots zijn op wat we met de Kustwacht, als netwerkorganisatie, het afgelopen jaar hebben bereikt. Als goede Nederlanders streven we altijd naar meer en daar zullen we ons ook komend jaar weer voor inzetten. Ed Veen Directeur Kustwacht Nederland Kustwacht Nederland in

5 1. Introductie van de Kustwacht Historie Nederlandse Kustwacht De Nederlandse Kustwacht werd op 26 februari 1987 ingesteld als een samenwerkingsverband van zes ministeries met negen onderliggende diensten die allemaal een beleidsmatige of operationele taak hadden op of voor van het Nederlandse deel van de Noordzee (Territoriale wateren en aangrenzende Exclusieve Economische Zone, een zeegebied van omstreeks km²). Een gebied zonder bestuurlijke indeling buiten de 1 kilometer van de kustlijn, maar met veel gebruiksfuncties waaronder een hoge scheepvaartintensiteit. Gelijktijdig met de instelling van de Kustwacht werd in IJmuiden een 24/7 Kustwachtcentrum (KWC) ingericht met bemensing vanuit de verschillende diensten en taakgebieden. De doelstelling van de Kustwacht was door interdepartementale samenwerking een doelmatiger en efficiëntere uitvoering van een dertiental Overheidstaken op de Noordzee te realiseren onder de coördinerende leiding van het KWC. In deze constructie behielden de participerende ministeries hun eigen (beleids-)verantwoordelijkheden. De Kustwachttaken waren verdeeld, en zijn dat nog steeds, in twee clusters, te weten Dienstverleningstaken en Toezichttaken (later Handhavingstaken genoemd). Eén van deze taken, Search and Rescue (SAR/Opsporing en redding van drenkelingen), wordt sinds de oprichting van de Kustwacht ook uitgevoerd in een aantal ruime binnenwateren. De nadruk in het takenpakket lag de eerste jaren op de Dienstverleningstaken, ook vanwege de prominente inbreng van het (toenmalige) Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DGSM). Gedurende de eerste jaren van haar bestaan was de Kustwacht, maar in de praktijk vooral het KWC, meerdere keren onderwerp van evaluatie en politieke besluitvorming. Op basis van het Kabinetsbesluit inzake de gebundelde Kustwacht van 14 oktober 1994, werd het KWC per 1 juni 1995 overgedragen van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DGSM) aan de Koninklijke Marine (Defensie) met o.a. als gevolg de verhuizing van het KWC vanuit IJmuiden naar Den Helder in november Ook toen het KWC eenmaal in Den Helder gevestigd was, was de Kustwacht onderwerp van evaluatie. Om te beginnen als onderdeel van het genoemde Kabinetsbesluit, maar later ook door de Algemene Rekenkamer (ARK). Deze evaluaties toonden aan dat er vooral op het gebied van Handhaving nog het nodige te winnen viel. Vanuit het project andere overheid is vervolgens de Kustwacht Nieuwe Stijl ontstaan. Hier is vanaf 2007 een begin mee gemaakt. Inmiddels heeft de Kustwacht Nieuwe Stijl haar vruchten afgeworpen en op meerdere terreinen succesvolle stappen voorwaarts gemaakt. Huidige organisatie en taken De Kustwacht Nieuwe Stijl wordt momenteel aangestuurd door het Kustwachtviermanschap (KW4) dat het best kan worden omschreven als dagelijks bestuur. Het KW4 wordt voorgezeten door de directeur Noordzee van I&M (het coördinerend Ministerie voor de Kustwacht) en bestaat verder uit de Voorzitter van de Permanente Kontaktgroep Handhaving Noordzee, de Directeur Planning en Control van de Marine (de beheerder van de Kustwacht) en tot slot de Directeur Kustwacht zelf. Kustwacht Nederland in

6 Daarnaast is er een Raad voor de Kustwacht. Dit orgaan met daarin de Directeuren Generaal van de departementen is te zien als voorportaal naar de Ministerraad. De Ministerraad keurt het jaarlijkse ActiviteitenPlan en Begroting (APB) goed en uiteindelijk ook het Kustwachtjaarverslag. Taken Kustwacht De Kustwacht heeft 15 taken. Zeven daarvan zijn dienstverleningstaken en de andere acht zijn handhavingstaken. Dienstverlening Optreden bij incidenten en calamiteiten Nood-, spoed- en veiligheidsverkeer Het redden van mensenlevens op zee (Search & Rescue) Rampen- en incidentenbestrijding Het opruimen van explosieven Maritieme dienstverlening Vaarwegmarkering Verkeersbegeleiding Zeeverkeersonderzoek Handhaving Scheepvaart Strafbare lozingen en afvaldump Verkeersgedrag scheepvaart Bemanningsvoorschriften visserij Belading van baggerschepen Ecologie Visserijvoorschriften (maaswijdte e.d.) Controle op gebruik Voordelta Controle op olie- en gaswinning op Noordzee Grensbewaking Goederen- en personenverkeer Samenwerking Vanuit allerlei overheidsdiensten worden mensen voor de Kustwacht ingezet: - Rijkswaterstaat - Maritieme politie - Koninklijke Marine - Koninklijke Luchtmacht - Douane - Koninklijke Marechaussee - Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Daarnaast maken we ook heel veel gebruik van de reddingboten van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Verder werken we nauw samen met een aantal verkeerscentrales van de grote havens (Vlissingen, Rotterdam, Scheveningen, Amsterdam en Den Helder) en de bemande vuurtorens van Schiermonnikoog, Terschelling en Ouddorp. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) maakt de weerberichten en de stormwaarschuwingen voor de Noordzee. Het Kustwachtcentrum zorgt er dan voor dat deze berichten regelmatig over de radio worden uitgezonden zodat aan boord van de schepen de weersverwachting bekend is. Kustwacht Nederland in

7 Middelen Kustwacht De Kustwacht kan de volgende middelen inzetten: - een sleepboot (een Emergency Towing Vessel; genaamd de Ievoli Amaranth ) - drie patrouilleboten (Visarend, Zeearend en Barend Biesheuvel) - een mijnenbestrijdingsvaartuig van de Koninklijke Marine - zeven betonningsvaartuigen (boeienleggers) - een oliebestrijdingsvaartuig (genaamd de Arca ) - kleine patrouilleboten van de Politie te Water en Koninklijke Marechaussee - twee vliegtuigen van het type Dornier DO een politiehelikopter - helikopters van het Defensie Helikopter Commando - een speciale helikopter voor het geval er een ongeluk gebeurt op één van de boorplatformen. Daarnaast beschikt de Kustwacht over een permanent bezet Coördinatie en Communicatie Centrum (CCC), dat zorgt voor het bewaken van noodfrequenties en de coördinatie van opsporing en redding van drenkelingen op de Noordzee. Daarnaast wordt vanuit het CCC toezicht gehouden op de naleving van verkeersregels en (verboden) visserijgebieden en inzet van varende en vliegende KW-eenheden voor handhavingstaken vanaf de zogenaamde Handhavingsdesk. Tot slot heeft de Kustwacht de beschikking over een Maritiem Informatie Knooppunt (MIK). Het MIK verzamelt informatie over de scheepvaart uit allerlei bronnen, sensoren en databases die de samenwerkende diensten ter beschikking staan. Deze informatie wordt geanalyseerd en zo nodig aangevuld met gegevens die door de KW-eenheden zijn verzameld. Vervolgens wordt de verrijkte informatie weer gedeeld met de verschillende diensten. Indien nodig kan op basis van informatie uit het MIK worden besloten om een KW-vliegtuig of schip in te zetten (het zgn. Informatie Gestuurde Optreden IGO). Kustwacht Nederland in

8 Beschikbare eenheden Informatie-uitwisseling Aansturing Datacollectie Informatie MIK CCC Ondersteuning Informatie KLPD Douane FIOD KMAR KM NVWA Videowall Adhoc- en IGOopdrachten Handhavingsdesk 4X KWC-desks Videowall Informatieuitwisseling Informatieuitwisseling Informatieuitwisseling Informatieuitwisseling Informatieuitwisseling Landelijk Oper. Customs Control Coord. Centrum Center Meldkamer KMAR Maritiem Situatie Inlichtingen- Centrum en opsporingsdienst Communicatie Walradar AIS-data Kustwacht Nederland in

9 2. Dienstverlening De kustwacht is altijd bereikbaar Als er een noodsituatie is op een schip, wordt de Kustwacht om hulp gevraagd. Dit gebeurt bijvoorbeeld als een schip vastloopt of in aanvaring komt met een ander schip. Maar ook als een schip niet meer bestuurbaar is of als de motor kapot is. De Kustwacht schiet ook te hulp als iemand overboord slaat, ernstig ziek is of als er aan boord een ongeluk is gebeurd. 24 uur per dag is de Kustwacht bereikbaar, bijvoorbeeld via radiofrequenties, satelliettelefoon, mobiele telefoon, telex, fax en . Ook volgt de Kustwacht permanent het Automatic Identification System (AIS) dat ieder schip aan boord heeft. Dit systeem zendt regelmatig informatie uit. De Kustwacht weet daardoor om welk schip het gaat, wat het aan boord heeft, waar het zich bevindt, hoe snel het vaart en waar het heen gaat. Is er een afwijking te zien, dan weet de Kustwacht dat er iets aan de hand is. Als alle systemen uitvallen op een schip, is er nog een laatste redmiddel: een noodradiobaken. Dit baken zendt continu een noodsignaal uit, dat bij de Kustwacht binnenkomt. Op die manier is het schip te vinden en kunnen de mensen worden gered. Ook vliegtuigen hebben zo'n baken aan boord. Mocht een vliegtuig op zee neerstorten, dan weet de Kustwacht het te vinden meldingen 553 x valse melding 1754 x KW-inzet De Kustwacht helpt in noodsituaties Drenkelingen, schipbreukelingen of andere mensen die in nood of gevaar verkeren, worden door de Kustwacht opgespoord en gered. 24 uur per dag zet de Kustwacht schepen, helikopters en vliegtuigen in voor deze search and rescue (SAR)-taak. Naast het eigen materieel maakt de Kustwacht ook gebruik van reddingboten, schepen, helikopters en vliegtuigen. De Kustwacht doet daarvoor een beroep op de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij, offshore-industrie of het Ministerie van Defensie. De speciale SAR-helikopter wordt ook ingezet voor patiëntenvervoer. Bemanning of passagiers van bijvoorbeeld schepen en boorplatformen worden met deze helikopter naar het ziekenhuis gebracht SAR-acties 15 grote zoekacties 156 geredde drenkelingen 11 geborgen slachtoffers Kustwacht Nederland in

10 Aanvaring tussen MS Baltic Ace en Corvus J op Noordzee nabij Noordhinder. 5 december 2012 Bron: Foto s: KNRM Breskens Om uur ontving het Kustwachtcentrum Den Helder van de onder de vlag van de Bahama s varende autocarrier Baltic Ace dat het in aanvaring was gekomen met het Cypriotische gevlagde containerschip Corvus J. De aanvaring vond omstreeks uur plaats ter hoogte van de Noord Hinder op ongeveer 65 kilometer west van Goeree. Om uur meldt de Baltic Ace zinkende te zijn. Aan boord waren 24 opvarenden, waarvan een aantal in verschillende reddingvlotten zijn gegaan. Door het Kustwachtcentrum werden direct de helikopters van Defensie (NHV), de offshore redding helikopter (NOGEPA), de Belgische SAR helikopter en het Kustwacht vliegtuig gealarmeerd, alsmede de reddingboten van de stations Neeltje Jans, Stellendam en Breskens van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij. Verder meldden een aantal in de buurt varende vissers-, loods- en koopvaardijschepen dat ze naar de plaats van het ongeval onderweg zijn, evenals de marinevaartuigen Hr.Ms. Friesland en Hr.Ms. Groningen. De NHV helikopter en de Belgische helikopter waren respectievelijk om uur en uur ter plaatse en evacueerden 11 personen uit 4 gesignaleerde reddingvlotten. 2 personen waren door omliggende schepen aan boord genomen. Van de geëvacueerde werden 4 gewonde personen met onderkoelingsverschijnselen overgebracht naar het Erasmus ziekenhuis in Rotterdam en 7 personen naar de vliegbasis Koksijde nabij Oostende gebracht. De offshore reddinghelikopter bleef op station om het gebied af te zoeken met infrarood apparatuur. Gedurende de avond werden 3 stoffelijke overschotten door de Belgische reddinghelikopter gevonden en 1 stoffelijk overschot werd door een reddingboot geborgen. Onder leiding van het marineschip Hr.Ms. Friesland - de on scene coördinator - bleven de diverse schepen en helikopters het gebied rond de aanvaring afzoeken naar de 7 vermiste personen. Uiteindelijk worden nog twee lichamen geborgen. Omdat de Baltic Ace in het aanloopgebied naar Rotterdam zonk, was het van belang dat geen andere schepen op dit wrak schade zouden lopen. Daartoe werd het incidenten- en meetschip de Arca van Rijkswaterstaat naar de locatie gedirigeerd om het scheepvaartverkeer rondom deze positie te waarschuwen en om ook het schip te onderzoeken met behulp van haar sonarapparatuur. Naast verkeersbegeleiding zijn berichten aan zeevarenden verstuurd en is wrakbetonning gelegd om de scheepvaart te waarschuwen over het gevaar. In de periode 7-19 december zijn meer dan 540 scheepspassages rond het wrak gemonitord, 63 schepen aangeroepen en geadviseerd over een veilige koers. Desondanks passeerden twee schepen het wrak op gevaarlijk kleine afstand. Kustwacht Nederland in

11 Aztec Maiden ontsnapt aan Hollandse bankenkust 19 januari 2012 Bron: (tekst en foto s dhr. W. Moojen) De Filippijnse bulkcarrier Aztec Maiden was in januari drie dagen lang een toeristische attractie van formaat op het strand bij Wijk aan Zee. Het schip verdaagde donderdagnacht 19 januari met een haperende hoofdmotor en krabbend anker op de Noord-Hollandse kust. Zaterdag wist ze aan de tros van de sleper Svitzer Marken te ontsnappen. De bijna ton metende Aztec Maiden (155 x 24 meter) met thuishaven Manilla is uit Amsterdam vertrokken na het lossen van ton kolen. Net buiten de pieren van IJmuiden ontstaan rond 2.30 uur voortstuwingproblemen doordat de schroef van het hoog op het water liggende schip lucht hapte. De loods wil koers zetten naar het westen en trachtte het schip met de kop in de wind in positie te krijgen. Als dat niet lukt, probeert hij terug te keren naar IJmuiden. Maar de motor reageert niet en valt uit. Het anker wordt uitgeworpen, maar blijkt in de stormachtige westenwind niet te houden. Het schip de Aztec Maiden loopt om uur vast op een zandbank, 200 meter van het strand. Volgens woordvoerder Peter Verburg van de Kustwacht kwam de eerste melding van een op drift geraakt schip om 4.30 uur binnen bij Kustwachtcentrum Den Helder. Op dat moment lag het Kustwachtschip Ievoli Black op anderhalf uur varen tussen Petten en Callantsoog stand-by op station op de Noordzee. Meteen werden de Ievoli Black en de reddingboten Donateur van Wijk aan Zee en Adriaan Hendrik van Egmond aan Zee naar de Aztec Maiden gestuurd. Ook ging een helikopter de lucht in om eventuele olielekkage op te sporen. Aan boord van de Aztec Maiden werd extra ballast gezet om te voorkomen dat het schip hoger op de kust zou worden gezet. Naast de Ievoli Black (9200 pk), werd de Svitzer Marken (5710 pk), de reddingboot Koos van Messel en de sleepboot Hurricane (3000 pk) van Rederij Noordgat uit West- Terschelling bij de berging ingezet. Kustwacht Nederland in

12 De Kustwacht zorgt voor veiligheid De gevolgen van de Tweede Wereldoorlog zijn op zee nog altijd merkbaar. Regelmatig worden er mijnen gesignaleerd. De Kustwacht fungeert dag en nacht als meldpunt voor deze explosieven. Vervolgens heeft de Koninklijke Marine binnen één uur een eenheid beschikbaar voor explosievenruiming. Deze snelle inzet is nodig in een acute situatie, waarbij een explosief is gesignaleerd in de buurt van vaar- of visserijroutes, boorplatformen of in leidingen. Voor minder spoedeisende ruimingen wordt een mijnenjager ingezet. 62 meldingen explosieven 40 explosieven geruimd Marine ruimt mijn op vaarroute Westerschelde 10 augustus 2012 Bron: Een mijnenjager van de Koninklijke Marine heeft op de ochtend van 10 augustus 2012 in de Wielingen, de zeer druk bevaren westelijke hoofdgeul naar de Westerschelde, een zware zeemijn tot ontploffing gebracht. Deze vormde een direct gevaar voor de scheepvaart. De avond ervoor kwam bij het Kustwachtcentrum het bericht binnen dat een visserskotter een mijnachtig object had opgevist en weer overboord had geplaatst. De mijnenjager Hr.Ms. Willemstad zette direct koers naar de locatie om het explosief op te sporen. Met de sonar werd deze s ochtends gevonden en geïdentificeerd. Het betrof een Duitse invloedsmijn van het type GC, een van de beruchtste mijnen uit de Tweede Wereldoorlog. Deze mijn is niet alleen voorzien van een akoestische en magnetische ontsteking, maar ook van boobytraps en vormt dus een direct gevaar voor de scheepvaart in deze drukbevaren route. Marineduikers hebben na identificatie een explosieve lading op de mijn geplaatst, waarna deze gecontroleerd tot ontploffing is gebracht. Niet lang daarna maakte Hr.Ms. Willemstad op 23 augustus voor de kust van Hoek van Holland het 1000 e explosief onschadelijk sinds het begin van de operatie Beneficial Cooperation in Wekelijks treffen vissers daar nog mijnen aan uit de Tweede Wereldoorlog. Zeevarenden - bemanning én passagiers - kunnen op zee niet even naar de huisarts of naar het ziekenhuis. Op basis van internationale verdragen en regelgeving fungeert de Kustwacht daarom als Radio Medische Dienst. Nederlandse bemanningen over de gehele wereld, maar ook buitenlandse zeevarenden in het Nederlandse deel van de Noordzee, nemen via de radio contact op met de Kustwacht voor medisch advies. Ook beroeps- en pleziervaart op de binnenwateren van ons land mogen hiervoor de Kustwacht benaderen. Binnen tien minuten krijgt de hulpvrager contact met een arts die via de radio medische adviezen verstrekt. Mocht de arts het noodzakelijk vinden om de patiënt te bezoeken of als de patiënt geëvacueerd moet worden naar een ziekenhuis, dan regelt de Kustwacht dat. 287 Medische adviezen 104 Evacuaties Kustwacht Nederland in

13 De Kustwacht beschermt het milieu Na een aanvaring of explosie in de machinekamer bestaat de mogelijkheid dat een schip olie lekt in zee. Dit risico is ook aanwezig bij boorplatforms als zich incidenten en ongelukken voordoen met bijvoorbeeld pijpleidingen en boorinstallaties. De Kustwacht heeft daarvoor oliebestrijdingscapaciteit paraat waarmee binnen drie dagen een verontreiniging op de Noordzee van minimaal m 3 opgeruimd kan worden. In 2012 zijn er tientallen meldingen binnengekomen van milieuverontreiniging. Deze werden niet veroorzaakt door scheepvaartongevallen of incidenten op boorplatformen, maar door illegale lozingen. Wel zijn oliebestrijdingsschepen diverse malen uit voorzorg ter plekke geweest bij risicovolle operaties en incidenten op zee, zoals na de aanvaring tussen de Baltic Ace en de Corvus J. Als het hard waait - windkracht 5 Beaufort of meer - heeft de Kustwacht noodsleephulp klaar liggen om schepen in nood te hulp te schieten. Schepen met technische mankementen, zoals problemen met de hoofdmotor, koelwatersysteem of brandstof- en olieleiding, raken met deze windkracht op drift met alle gevaren van dien voor de bemanning en boorplatformen, windturbines, zeeweringen, ecologische gebieden en havens in de buurt. Het Kustwachtschip ligt op een strategische positie en bereikt binnen maximaal vier uur een in nood verkerend schip. Door deze op sleeptouw te nemen, voorkomt het Kustwachtschip catastrofes voor mens en milieu. 17 x brand a/b 112 x schip op drift 64 x olievervuiling 3 x inzet KW 16 x inzet KW-sleper Geen inzet nodig De Kustwacht regelt het scheepvaartverkeer De Noordzee wordt niet alleen druk bevaren, maar ook gebruikt voor bijvoorbeeld bijzondere transporten, evenementen, seismisch onderzoek, het leggen van (gas)leidingen en het plaatsen van windmolenparken. Al deze gebruiksfuncties van de zee en de scheepvaart moeten op elkaar afgestemd worden, zodat een veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer voor de kust van Nederland is gewaarborgd. Deze 'verkeersdiensttaken' zijn een verantwoordelijkheid van de Kustwacht. De Kustwacht zorgt ook voor radarinformatie over de scheepvaart en de activiteiten die op zee gebeuren. Verder verstrekt de Kustwacht informatie aan en gebruikt zij informatie uit diverse internationale computersystemen. Een voorbeeld hiervan is SafeSeanet. In dit Europese informatiesysteem worden gegevens van schepen en hun lading opgeslagen voor een efficiënte logistiek in de haven. Ook wordt deze informatie gebruikt bij de inspectie van schepen. Als het gaat om bijzondere nautische activiteiten, moeten bedrijven of (evenementen)organisaties toestemming vragen aan de Kustwacht. Zij verleent vervolgens een vergunning, waarbij eventueel extra eisen worden gesteld aan bijvoorbeeld veiligheid en milieu. Richting de Ministeries van Infrastructuur & Milieu (I&M) en Economie, Landbouw & Innovatie (EL&I) Kustwacht Nederland in

14 heeft de Kustwacht een adviesfunctie als het gaat om de ruimtelijke ordening op zee, zoals bijvoorbeeld de aanleg van (boor)installaties of windmolenparken. Ook verzamelt de Kustwacht voor deze ministeries beleidsondersteunende informatie over verkeersstromen, hinderlijke en gevaarlijke situaties voor de scheepvaart, ongevallen en andere relevante onderwerpen. Aan de hand van de aangeleverde scheepsdata heeft het Ministerie van I&M onder andere in augustus 2012 een 'risicoanalyse nautische veiligheid Noordzee' opgesteld. Om het drukke scheepvaartverkeer - recreatievaart en beroepsvaart - in goede banen te leiden, markeert de Kustwacht vaarwegen, gevaarlijke obstakels of gebieden en objecten of gebieden die beschermd moeten worden. De scheepvaart dient zich volgens het Scheepvaartreglement Territoriale Zee (STZ) te houden aan het door de Kustwacht opgestelde 'vaarwegmarkeringsplan' voor de Noordzee. In 2012 is een nieuw plan opgesteld, omdat de scheepvaartroutes per 1 augustus 2013 worden aangepast. Deze aanpassing is noodzakelijk om de veiligheid van het drukke scheepvaartverkeer te waarborgen, de bereikbaarheid van de mainports (grote havens) te verbeteren en de ruimte op de Noordzee efficiënter te benutten. Het nieuwe vaarwegmarkeringsplan is goedgekeurd door de International Maritime Organization en zal in 2013 worden uitgevoerd. Verkeersdienst & onderzoek 23 vergunningen 55 adviezen 55 leveringen data scheepvaart en - ongelukken Betonning Jaarlijks onderhoud 40 reparaties betonning 2 x noodbetonning (w.o. Baltic Ace) De Kustwacht draagt bij aan piraterijbestrijding Achttien landen hebben sinds 2006 de handen ineengeslagen om piraterij in Azië te bestrijden. Deze samenwerking is vastgelegd in het Regional Cooperation Agreement on Combating Piracy and Armed Robbery against Ships in Asia (ReCAAP). De Nederlandse Kustwacht fungeert als local point en wisselt informatie uit met de andere deelnemende landen. Rederijen die bescherming tegen piraterij willen van een schip dat onder Nederlandse vlag vaart, vragen dat aan bij de Kustwacht. Vervolgens stemt zij de aanvraag af met het Ministerie van Defensie en eventuele andere betrokken partijen en informeert zij de rederij of het verzoek wordt gehonoreerd. Defensie heeft in 2012 Vessel Protection Detachments, escortering door marineschepen of deelname aan een konvooi aangeboden. Schepen hebben diverse systemen aan boord waarmee ze een alarmering kunnen versturen, bijvoorbeeld in het geval van een kaping. De Kustwacht houdt bijvoorbeeld signalen van het Ship Security Alert System (SSAS) en het Long-Range Identification and Tracking (LRIT) System nauwgezet in de gaten. In 2012 bleken alle LRIT- en SSAS-meldingen die de Kustwacht binnenkreeg onbedoelde alarmeringen. Bestrijding piraterij 65 aanvragen voor bescherming 26 LRIT-meldingen 28 SSAS-alarmeringen Kustwacht Nederland in

15 De Kustwacht Dienstverlening in cijfers Scheepvaartongevallen en incidenten Beroeps Plezier Aanvaring 4 19 Brand/explosie 4 17 Stranding Water maken/zinken Man over boord 2 87 Drifters (NUC) Verloren lading 3 - Explosieven 62 - Verontreinigingen Motor-/techn. storing Inzet Kustwacht Totaal SAR-operaties 1592 Medisch advies/assistentie 287 MEDEVAC 104 Oper. team ingezet 5 ETV on station 45 ETV ingezet 16 Explosievenruiming 40 Oliebestrijding 2 Optreden incidenten en calamiteiten Geredde drenkelingen Geborgen stoffelijke overschotten Zoekacties vermisten Uitgevoerde brandbestrijding Radiomedische adviezen Medische evacuatie (RMA) Geborgen schepen (ETV) Teruggevonden ladingen Geruimde explosieven Geruimde verontreiniging Aantallen 156 drenkelingen 11 lichamen 15 grote zoekacties 3 gebluste brand 287 adviezen 104 personen 5 schepen 3 ladingen 40 explosieven nvt Nautisch beheer Aantal Vergunningsaanvragen 22 Rapportage ongevallengegevens 43 Statusberichten DGPS 2 Uitgezonden Veiligheidsberichten 2428 Behandelde bijstandsaanvragen 65 Binnengekomen SSAS-alerts 28 Kustwacht Nederland in

16 IMO keurt nieuwe routes voor de scheepvaart op de Noordzee goed. 3 december 2012 Bron: De scheepvaartroutes op het Nederlandse gedeelte van de Noordzee worden aangepast. De IMO (International Maritime Organization) heeft vorige week het plan voor aanpassing van de scheepvaartroutes goedgekeurd dat Rijkswaterstaat samen met belanghebbenden heeft opgesteld. De Nederlandse Noordzee is een van de drukst bevaren zeeën ter wereld. Ook wordt de Noordzee voor steeds meer doeleinden gebruikt, waaronder windmolenparken. De aanpassing van de routes is nodig om het scheepvaartverkeer veiliger te maken en de ruimte op de Noordzee efficiënter te gebruiken. Zo komt er nu ook in het aanloopgebied naar IJmuiden een verkeersscheidingsstelsel. Verder liggen de scheepvaartroutes straks verder uit de kust en gaan deze elkaar minder vaak kruisen, waardoor het verkeersbeeld rustiger wordt. Ook verschuiven ankergebieden en vindt er een herinrichting plaats rondom objecten als mijnbouwplatforms. De aanvraag voor het veranderen van de routes heeft Rijkswaterstaat zorgvuldig voorbereid met gebruikers van de Noordzee, zoals vergunninghouders van windmolenparken op zee en de havenbedrijven Rotterdam en Amsterdam. Ook de Kustwacht, de Dienst der Hydrografie, het Loodswezen, reders, visserij- en mijnbouworganisaties zijn betrokken bij de aanpassingen. In nauw overleg is een plan opgesteld dat op 28 november werd goedgekeurd door de IMO. Dat betekent dat de uitvoeringsfase nu kan worden gestart. De nieuwe routes gaan in op 1 augustus Het omzetten van de oude situatie naar de nieuwe is een complexe operatie die in enkele dagen moet gebeuren. In de komende maanden wordt gewerkt aan het informeren van alle gebruikers van de Noordzee (nationaal en internationaal), het aanpassen van de zeekaarten, het opstellen van een operationeel plan voor het verleggen van de betonning en aan maatregelen om de veiligheid tijdens de overgangsperiode te waarborgen. Het verplaatsen van de scheepvaartroutes gebeurt samen met de havenbedrijven, de Dienst der Hydrografie en de Kustwacht. Kustwacht Nederland in

17 3. Handhaving De Kustwacht handhaaft De Handhavingsdesk maakt onderdeel uit van het Kustwacht Coördinatie en Communicatiecentrum. De handhavingsmedewerkers ondernemen zelf actie op basis van informatie uit computersystemen of sturen eenheden aan die inspecties of controles uitvoeren en handhavend optreden. In het eerste geval zien zij via het Automatic Identification System (AIS) bijvoorbeeld dat een schip afwijkt van een vaarroute en een bocht afsnijdt om sneller in een haven te komen. De naam van het schip wordt door de Kustwacht doorgegeven aan het Korps Landelijke Politiediensten, Unit Noordzee. Scheepseigenaren kunnen vervolging voorkomen door het betalen van een boete. Op deze manier vervult de Handhavingsdesk een actieve rol bij de handhaving van de wetgeving voor het scheepvaartverkeer op de Noordzee. In het tweede geval hebben de handhavingsmedewerkers een coördinerende rol bij de aansturing van de aan de Kustwacht toegewezen eenheden. In 2012 heeft informatiegestuurd optreden (IGO) een hoge vlucht genomen. Handhavende diensten als de Kustwacht, Korps Landelijke Politiediensten, Koninklijke Marechaussee, Algemene Inspectiedienst, Douane, Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst, Nieuwe Voedsel en Warenautoriteit en de Koninklijke Marine hebben een overeenkomst gesloten dat uitwisseling van informatie mogelijk maakt. Ook is het raadplegen van elkaars systemen mogelijk. Alle informatie bij elkaar zorgt voor een beeldopbouw over activiteiten op de Noordzee, die gebruikt kan worden voor handhaving. Om deze informatie te kunnen verwerken, beschikt de Kustwacht over een Maritiem Informatie Knooppunt (MIK). Vanuit dit Kustwachtonderdeel worden prioriteiten en aandachtsgebieden aangewezen, bepaalde schepen actief gemonitord en gecontroleerd. Op basis van informatie uit het MIK draagt de Handhavingsdesk zorg voor het daadwerkelijke operationele optreden van eenheden. Informatiegestuurd optreden Continue risico-analyse Dagelijkse informatie-uitwisseling met andere ministeries 104 Informatiegestuurde inzetten (toename 60%) De Kustwacht surveilleert Hoewel er veel informatie beschikbaar is via allerlei geautomatiseerde systemen, levert surveillance met behulp van schepen, vliegtuigen en helikopters belangrijke aanvullende (detail)informatie op. Met speciale sensoren en hulpmiddelen brengen deze eenheden de scheepvaart gedetailleerd in kaart, wordt het gedrag van schepen gemonitord en vindt nadere (visuele en elektronische) identificatie plaats. Ook sporen zij bijvoorbeeld verloren gegane lading en (illegale) lozingen van olie of chemicaliën op. Surveillance 315 overtredingen & strafbare feiten Kustwacht Nederland in

18 MV Alaed: mogelijke wapenleverantie aan Syrië 20 juni 2012 Bron: Ministerie van Buitenlandse zaken Op woensdag 13 juni werd informatie verkregen dat een schip met mogelijk Russische helikopters en wapens aan boord vanuit Kaliningrad, in het westen van de Russische federatie, vermoedelijk op weg was naar Syrië. Het betrof de Alaed, een schip dat is geregistreerd te Curaçao en eigendom is van een Curaçaose reder. Het schip was verzekerd bij een maatschappij in Bermuda, dat valt onder de soevereiniteit van het Verenigd Koninkrijk. Vanaf het begin is nauw samengewerkt met internationale partners (o.a. de eerder op de route liggende landen als Denemarken en Duitsland) om schending en ondermijning van het EUwapenembargo tegen Syrië te voorkomen. De Nederlandse autoriteiten hebben herhaaldelijk een klemmend beroep gedaan op de Russische opdrachtgever om mee te werken met inspectie van het schip door de Nederlandse kustwacht en douane. In samenwerking met de Curaçaose autoriteiten is het schip ook via de Curaçaose reder meermaals opgeroepen om zich voor inspectie in een haven te melden. Samen met de Deense autoriteiten is via de Deense operator hetzelfde gedaan. Op het moment dat het vaartuig zich niet langer in de buurt van Nederland bevond, had het op herhaalde oproepen niet gereageerd. Het schip is voortdurend buiten de Nederlandse territoriale wateren gebleven. Enige tijd tijde schakelde het schip de AIS-transponder uit en zag af van doorvaart door het Kanaal, voer richting het noorden en koerste aan op een passage ten westen van het Verenigd Koninkrijk. Op dat moment vond al intensief overleg plaats tussen de Nederlandse autoriteiten en die van het Verenigd Koninkrijk, alsmede andere landen die verder op de toen nog te verwachten route van het schip lagen (België, Frankrijk, Portugal, Spanje). Op 18 juni 2012, toen de Alaed nog altijd nabij het Verenigd Koninkrijk voer, heeft de Bermudaanse verzekeringsmaatschappij de verzekering van het schip geannuleerd. Kort daarna is het schip gedraaid in noordelijke richting en heeft als nieuwe eindbestemming de haven van Moermansk in de Russische Federatie opgegeven. Door deze gezamenlijke internationale inspanning is dit mogelijk transport van wapens naar Syrië nu verhinderd. Kustwacht Nederland in

19 De Kustwacht controleert de scheepvaart Om de waterkwaliteit en het Noordzeemilieu te beschermen, spoort de Kustwacht strafbare lozingen op van scheepsgebonden en ladinggebonden afval. Bij de ontdekking van een verontreiniging worden direct noodzakelijke maatregelen getroffen om verdere schade te voorkomen en de veroorzaker te achterhalen. Preventief inspecteert de Kustwacht objecten als schepen en installaties en is zij zichtbaar op en boven de Noordzee aanwezig. Voor een veilige en vlotte afwikkeling van het scheepvaartverkeer op de Noordzee houdt de Kustwacht toezicht op naleving van de geldende verkeers- en gedragsregels. Het toezicht heeft met name betrekking op een aantal specifieke gebieden op de Noordzee: diepwaterroute (speciale vaarroute voor zwaarbeladen diepliggende schepen), verschillende verkeersscheidingsstelsels (inkomend en uitgaand scheepvaartverkeer heeft zijn eigen vaarroute), zone voor het kustverkeer (gebied voor de kust dat kleine schepen en pleziervaart moeten gebruiken), veiligheidszones rondom installaties en windmolenparken en aanloopgebieden voor havens. De algemene indruk is dat bepaalde sectoren, zoals tankers, zich beter aan de regels houden. De sector visserij blijft een aandachtspunt, omdat het een hoog aandeel heeft in ongevallen en verkeersovertredingen. Ook bij de naleving van de Zeevaartbemanningswet, die onder andere aangeeft hoeveel bemanning een schip behoort te hebben, valt de visserijsector negatief op. Sinds eind 2011 is het handhavingsbeleid voor veiligheidszones rondom installaties aangescherpt als gevolg van een toenemend aantal overtredingen door schepen die zich toch in deze verboden zones wagen. In 2012 is streng toezicht gehouden door de Kustwacht en heeft het Openbaar Ministerie hogere boetes uitgedeeld. Toch blijft het aantal overtredingen in 2012 hoog. Er is zelfs sprake van een aanvaring met een platform. De Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Produktie Associatie, Rijkswaterstaat, Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie (EL&I) spraken daarom in december 2012 een tiental verbeterpunten af, die het aantal overtredingen moet terugbrengen. Olie- & Afvallozing 64 lozingen opgespoord 3 x verloren lading opgespoord Verkeersgedrag 24 overtredingen Diepwaterroute 66 overtredingen verkeersstelsels 43 scheepsongevallen Bemanningsvoorschriften 124 controles bemanningsvoorschriften 63 overtredingen bemanningswetgeving Kustwacht Nederland in

20 De Kustwacht beschermt natuur en milieu In het kader van nationale en internationale afspraken over biodiversiteit en een stabiel beheer van visbestanden in de Noordzee, gelden er voor bepaalde vissoorten quota voor een maximale vangst en technische maatregelen die ongewenste ecologische effecten van visserij moeten voorkomen. Samen met de Nieuwe Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) controleert de Kustwacht op visserij logboeken, vangstsamenstelling, opslagruim en verboden netvoorzieningen. Ook sluit zij bepaalde gebieden voor visvangst en handhaaft zij het visverbod. Controle en handhaving vinden plaats op zee aan boord van vissersschepen. De NVWA stelt daarvoor controleurs ter beschikking. Toezicht vindt plaats vanuit de Handhavingsdesk op basis van radarinformatie en het Automatic Identification System (AIS) en vanuit de lucht met behulp van helikopters en vliegtuigen. De kuststrook van Zeeland wordt ook wel de 'Voordelta' genoemd. Dit gebied wordt gekenmerkt door beschermde natuur, maar toch ook door recreatie, visserij en andere activiteiten. Door specifiek toezicht te houden op dit gebied richt de Kustwacht zich op een verantwoorde combinatie van natuurbescherming en deze andere activiteiten. Een van de toezichthoudende maatregelen is dat vissers verplicht hun AIS aan moeten hebben staan. Via surveillance, radar en AIS houdt de Kustwacht toezicht. Bij de handhaving werkt de Kustwacht samen met de NVWA. Het opsporen en winnen van gas en olie op de Noordzee en het aanleggen van (gas)leidingen op de bodem vallen onder de noemer 'mijnbouwactiviteiten'. Samen met inspecteurs van Staatstoezicht op de Mijnen houdt de Kustwacht actief handhavingstoezicht op de naleving van wettelijke regelingen op het opsporen en winnen van delfstoffen en het transport en de distributie van gas door buisleidingen. Onaangekondigd vinden er inspecties plaats op veiligheid, gezondheid en milieu. Ook vinden er luchtsurveillances plaats. Visserij 386 controles visserijregels 24 overtredingen visserijregels Voordelta continue bewaking Voordelta 3 overtredingen visserij in Voordelta (geen AIS aan) Mijnbouw 20 controles mijnbouwinstallaties 1 milieuovertreding 23 verontreinigingen De Kustwacht bewaakt de grenzen In samenwerking met de Douane en de Koninklijke Marechaussee bewaakt de Kustwacht de Nederlandse grenzen op de Noordzee. Net als op het land betekent dat controle van goederen- en personenvervoer. Handhaving en de bijbehorende controles vinden plaats op basis van risicoanalyses. Deze risicoanalyses worden gemaakt op basis van informatie die vanuit verschillende geautomatiseerde systemen bij elkaar wordt gebracht. Het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK) van de Kustwacht faciliteert voor de samenwerkende handhavingsdiensten een gemeenschappelijke informatiepositie ter ondersteuning van deze risicoanalyses. Controle en handhaving vinden plaats Kustwacht Nederland in

21 door middel van fysieke boardings. In 2012 is een aantal ad-hoc operaties uitgevoerd, gericht op drugstransporten. Op basis van risicoanalyse en opsporingsinformatie zijn deze operaties gestart. Naast het volgen en begeleiden van schepen naar hun bestemmingshaven zijn er ook Douane Duikteams, Douane Visitatieteams en Hit And Run Container (HARC)-teams overgezet op schepen. Bij fysieke controles op passagiers- en bemanningsstromen op zee werkt de Kustwacht vooral samen met de Koninklijke Marechaussee. In 2012 is extra aandacht besteed aan het in kaart brengen van de pleziervaart. In samenwerking met Douane en Politie zijn op zee, vanuit de lucht en bij de Handhavingsdesk specifieke toezichtacties uitgevoerd. Daarnaast levert de Kustwacht een bijdrage aan grootschalige, landelijke, Europese of wereldwijde acties en kleine of grote nationale en internationale oefeningen. Tot slot is de Kustwacht een van de partners in het Programma Vernieuwing Grensmanagement van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Dit programma heeft tot doel een goede balans aan te brengen tussen enerzijds het controle- en veiligheidsbelang en anderzijds het economische belang van Nederland om personen- en goederenstromen vlot en klantgericht af te handelen. Cocaïne Grenstoezicht personen Continue bewaking buitengrenzen 457 controles op personenvervoer 3 illegale immigratie Grenstoezicht goederen Continue bewaking buitengrenzen 582 controles goederenvervoer 30 overtredingen 120 kg cocaïne in beslag genomen Kustwacht Nederland in

22 De Kustwacht Handhaving in cijfers Handhaving Plan Realisatie Varend Vaardagen aantal Infra & Milieu Rijksrederij Infra & Milieu Rijkswaterstaat 15 9 KM-schepen KMAR-vaartuigen ad hoc - KLPD-vaartuigen ad hoc 6 Totaal varend Vliegend Vlieguren Dornier-vliegtuig Defensie-helikopter KLPD helicopter Duitse Dornier-vliegtuig - 63 Totaal vliegend Handhaving Plan Realisatie Grenstoezicht aantal Vreemdelingen 600 rapporten 457 Goederen 645 rapporten 582 Scheepvaart Lozingen/Afval 100 u controle >100 Verkeers-/Gedragsregels 24/7 controle Bemannings-voorschriften 150 inspecties 124 Belading 30 inspecties 10 Ecologie Visserij (groot) 400 inspecties 380 Visserij (klein) 50 inspecties 15 Voordelta 24/7 controle - Mijnbouw 8-10 inspecties 10 Overig 10 inspecties 6 Resultaat Inspecties Strafbare feiten Grenstoezicht Vreemdelingen Goederen Scheepvaart Strafbare (afval-) lozingen 100 uur 61 Verloren lading nvt 3 Scheepvaart verkeersgedrag 24/7 controle 110 Bemannings-controles Beladings-controles 10 1 Ecologie Visserij Voordelta nvt 3 Mijnbouw & overig 26 1 Kustwacht Nederland in

23 Kustwacht Nederland in

24 4. Bedrijfsvoering Personeel De Kustwacht heeft slechts beperkt eigen personeel in dienst. Veel Kustwachtmedewerkers zijn in dienst bij een van de betrokken ministeries. Deze ministeries plaatsen mensen bij de Kustwachtorganisatie voor specifieke taken en functies. Hierbij ondervindt de Kustwacht hinder van de reorganisaties die spelen bij de verschillende departementen. In 2012 blijft de personele capaciteit achter bij wat in de planning en begroting is opgenomen. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door ministeries die geen personeel plaatsen op een Kustwachtfunctie en anderzijds door geplaatst personeel dat langdurig ziek, in opleiding of op uitzending is. Het blijft ook in 2013 voor de Kustwacht een uitdaging om als uitvoerende organisatie de juiste mensen tijdig en in voldoende mate beschikbaar te hebben. Organisatie Ministerie Formatie Bezetting Infrastructuur & Milieu - Rijkswaterstaat 5,5 4,1 Infrastructuur & Milieu Inspectie Leefomgeving & 1,0 0,3 Transport Veiligheid & Justitie Korps Landelijke Politie Diensten 7,5 7,0 Financiën Douane 23,0 23,0 Financiën Fiscale Inlichtingen- & Opsporingsdienst 0 0,5 Economische Zaken, Landbouw & Innovatie 13,0 12,0 Nederlandse Voedsel & Warenautoriteit Defensie Koninklijke Marine 51,0 49,0 Defensie Koninklijke Luchtmacht 14,0 14,0 Defensie Koninklijke Marechaussee 15,0 10,0 TOTAAL 130,0 119,9 Op 20 september 2012 hebben de Commandant der Zeestrijdkrachten (CZSK) en de Directeur Kustwacht een beheerdocument getekend. Dit document beschrijft de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de CZSK als beheerder van de Kustwacht Nederland en hoe hij daar invulling aan geeft. Hij is binnen de overeengekomen budgettaire randvoorwaarden verantwoordelijk voor de organisatie, het beheer en de taakuitvoering van de Kustwacht. Het Ministerie van Defensie en de Kustwacht Nederland hebben voor de levering van inzetmiddelen een operationele overeenkomst getekend. Deze overeenkomst beschrijft de onderlinge verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Bindende afspraken zijn vastgelegd over de levering en afname van middelen die nodig zijn voor de Kustwacht om haar taken te kunnen uitvoeren. De CZSK is het eerste aanspreekpunt vanuit de defensieorganisatie. Het gaat daarbij niet alleen om het inroepen van ondersteunende diensten en middelen van de zeestrijdkrachten door de Kustwacht, maar ook van de andere krijgsmachtonderdelen. Intern Defensie zal de CZSK als klant en vertegenwoordiger van de Kustwacht optreden om de benodigde inzetmiddelen te realiseren. Kustwacht Nederland in

25 Ministerraad DG RWS Raad voor de Kustwacht PKHN DNZ Beheerder KW (CZSK) HID RWS Kustwacht Viermanschap Directeur Kustwacht Kustwacht Voorzitter PKHN MIK Opstappers Defensiepersoneel Liaisons In 2012 is extra energie gestoken in het verbeteren van de informatiepositie van het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK). Zo zijn er met de deelnemende ministeries overeenkomsten gesloten, die de informatie-uitwisseling tussen handhavingsdiensten in het MIK (Douane, Koninklijke Marechaussee, Korps Landelijke Politiediensten, Koninklijke Marine en Nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit) vergemakkelijken. Daarnaast is er geïnvesteerd in profiling: op basis van binnenkomende informatiebronnen als sensoren en databases worden risicoanalyses uitgevoerd. Dankzij deze analyses wordt in een vroegtijdig stadium scheepvaart met een hoog risico gesignaleerd. Dit vormt mede de basis voor toezichthoudende en handhavende acties. Dit informatiegestuurd optreden is getest en verder verfijnd. Ook is de technische uitrusting en de toegang tot sensorinformatie verbeterd. Kwaliteitssysteem De Kustwacht is in 2012 gestart met de implementatie van een kwaliteitssysteem. Voor de ontwikkeling, implementatie en monitoring van de kwaliteitszorg en het sturen op de inzet van diverse kwaliteitsinstrumenten is de formatie van de Kustwacht met een arbeidsplaats uitgebreid. Bij de opzet van het kwaliteitssysteem is de ISO-9001 leidraad als uitgangspunt genomen. In eerste instantie is de nadruk gelegd op het element 'Check' uit de Deming-cirkel (Plan-Do-Check-Act). Dit houdt in dat er procedures zijn opgesteld voor evaluaties van incidentenafhandeling, audits op bedrijfsvoering en audits op leveranciersbeoordelingen. Hiermee is een belangrijke eerste stap gezet om het zelflerend vermogen van de Kustwacht te vergroten. Kustwacht Nieuwe Stijl Een projectteam met medewerkers van de Ministeries van Defensie en Infrastructuur & Milieu (I&M) heeft in 2011 een verkenning uitgevoerd om de aansturing van en taakuitvoering door de Kustwacht te verbeteren. In januari 2012 heeft de Raad voor de Kustwacht het rapport over deze verkenning Kustwacht Nederland in

26 goedgekeurd. Er zijn verschillende verbetermogelijkheden geformuleerd om de aansturing van de Kustwacht slagvaardiger te organiseren. Ook wordt de Kustwacht (nog) meer als een robuuste, toekomstbestendige en professionele uitvoeringsorganisatie ingericht. Met de uitgevoerde verkenning wordt voortgeborduurd op de Kustwacht Nieuwe Stijl die op 1 januari 2007 officieel van start is gegaan. De Kustwacht wordt vanaf dat moment omgevormd naar één organisatie met eigen taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De voortgang van dit omvormingsproces is de afgelopen jaren een aantal keren door middel van tussentijdse metingen bijgestuurd. Eind 2009 wordt dit proces voorlopig afgerond met een positieve eindevaluatie. De Kustwacht krijgt als rapportcijfer een ruime 7. Ook wordt geconstateerd dat de effectiviteit en efficiëntie van de Kustwacht duidelijk is verbeterd ten opzichte van de situatie vóór De Algemene Rekenkamer deelt deze conclusies. De omgeving van de Kustwacht verandert continu. Als gevolg daarvan moet de Kustwachtorganisatie blijvend worden herijkt. Diverse actuele ontwikkelingen zorgen ervoor dat de Kustwacht meer productie moet leveren en continu moet blijven verbeteren, terwijl de hoeveelheid middelen eerder af dan toeneemt. In juli 2011 heeft de Raad voor de Kustwacht daarom besloten om een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheden die er zijn om het functioneren van de Kustwacht (nog verder) te verbeteren. Na gesprekken met medewerkers van de Kustwacht en de betrokken ministeries is een rapport met bevindingen en aanbevelingen opgeleverd, dat de Raad voor de Kustwacht zeer positief heeft ontvangen. In het rapport wordt allereerst opgemerkt dat de Kustwacht wordt gekenmerkt door een grote mate van toewijding. De professionaliteit van de Kustwacht staat - ook internationaal - hoog aangeschreven. Dienstverlening en handhaving worden naar tevredenheid uitgevoerd. Op operationeel niveau is sprake van een grote wil tot samenwerken tussen de betrokken departementen. Deze samenwerking is één van de grote winstpunten van de Kustwacht Nieuwe Stijl. Tegelijkertijd wordt er ook ruimte voor verbeteringen gezien, waardoor er meer uit de huidige Kustwachtorganisatie te halen valt. Op 17 januari is het rapport door de Raad voor de Kustwacht vastgesteld en zijn verschillende verbeteracties afgesproken om de aansturing slagvaardiger te organiseren en de Kustwacht (nog) meer als een eigenstandige, professionele uitvoeringsorganisatie in te richten. Voor de korte termijn wordt een aantal zogenoemde no-regret maatregelen uitgevoerd die direct effect hebben. Zo zijn er betere werkafspraken gemaakt tussen Rijkswaterstaat Noordzee en de Kustwacht op het gebied van rampen- en incidentenbestrijding en vaarwegmarkering. Een andere maatregel is het integreren van de Handhavingsdesk en het Maritiem Informatie Knooppunt (MIK). Ook de langere termijn wordt niet vergeten. Afgesproken is een toekomstbeeld voor de Kustwacht te ontwikkelen. Kustwacht Nederland in