contact Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "contact Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen 02 282 17 44 dirk.knapen@bblv.be"

Transcriptie

1 Tandemaanbod sprekersaanbod In het sprekersaanbod vind je het Tandemaanbod aan info- en werksessies over onderwerpen zoals kleinschalige waterzuivering, groendaken, ecologisch tuinieren, biologische voeding, bio-landbouw, energiebesparing, de energiemarkt, duurzaam watergebruik, bio-ecologisch (ver)bouwen en FSC, om er maar een paar te noemen. Daarnaast zijn ook de personen en informatie over inhoud, duur en (eventuele) kostprijs vermeld. Als je de kriebels voelt om zelf een informatieve avond te organiseren, aarzel dan niet om op te nemen. Zeker ook in combinatie met andere actviteiten kan dit aanleiding geven tot leuke en leerrijke ervaringen! aanbod van Bond Beter Leefmilieu Energie vandaag In onderlinge afspraak kunnen verschillende aspecten binnen het thema energie aan bod komen. Onderwerpen zijn onder andere: vrijmaking van de energiemarkt, hernieuwbare energie, windmolens, prijs: ,25/km tijdsduur: 1u Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen dirk.knapen@bblv.be aanbod van CVN Actueel natuur en milieubeleid Deze spreekbeurt geeft een overzicht van de bestaande natuur- en milieuregelgeving in Vlaanderen en de Europese unie en schetst de impact die ze heeft op de situatie in Vlaanderen en de lokale situatie. Centraal staat echter de rol die is weggelegd voor steden en gemeenten binnen het lokale natuur- en milieubeleid. Prijs: ,30/km Tijdsduur: 2,5uur Type: infosessie Ruimtelijke ordening Deze spreekbeurt biedt een overzicht van de stand van zaken van het beleid in verband met ruimtelijke ordening + overzicht van geldende wetgeving: structuurplanning, RUP, stedenbouwkundige verordening, stedenbouwkundige vergunning, zonevreemde woning, verjaring van bouwmisdrijven, enz. Naast een theoretische uiteenzetting wordt het accent gelegd op het verhogen van de zelfredzaamheid van de deelnemers en het aldus zelfstandig aan de slag gaan met de correcte bepalingen. Prijs: ,30/km Tijdsduur: 2,5uur Type: infosessie

2 Introductie Vlarem Deze spreekbeurt biedt een overzicht van de VLAREM-regelgeving. Bovendien wordt deze wetgeving kort gekaderd binnen het milieurecht en het milieubeleid. Voor een diepgaande notie van de VLAREM-wetgeving dient deze spreekbeurt echter uitgebreid tot twee lesavonden. Prijs: ,30/km Tijdsduur: 2,5uur Type: infosessie CVN Ellen Vandenplas ellen.vandenplas@c-v-n.be aanbod van Dialoog Cluster energie: laagdrempelige infosessies Voor het brede publiek en bouwers/verbouwers: Bouwavond (introductie op duurzaam bouwen)/verbouwing Zolder/Duurzame Aanbouw/Rationeel Energiegebruik. prijs: 200 Cluster energie: praktisch advies en trajectbegeleiding Enkel voor gemeentebesturen: bestekken en lastenboeken, advies bij kleine renovaties en verbouwingen in eigen beheer, ondersteuning bij uit te besteden nieuw- en verbouwingswerken van gemeentelijke gebouwen. tijdsduur: o.t.k. Programma van de Bouwheer Je gaat bouwen of verbouwen? Hoe stel je je globaal eisenprogramma voor architect en aannemer op? Wat zijn de valkuilen, hoe kan je het project faseren en financieren? Je maakt kennis met verschillende bouwstijlen en leert hoe je met goede planschikking met minder m² toch meer comfort verkrijgt. In een programma van één dag zet de deelnemer onder deskundige begeleiding de eerste planning op papier. Het gaat hier om het globaal bouwproces, maar ook om een eerste kennismaking met de mogelijkheden van energiezuinig bouwen. prijs: per deelnemer tijdsduur: 1 (zater)dag Dialoog Ivo Aerts ivo.aerts@dialoog.be

3 aanbod van Ecolife Ecologische voetafdruk Na een korte inleiding over de ecologische voetafdruk (concept, zwaktes/sterktes, ) wordt de eigen voetafdruk gemeten via een milieuscan met een tiental vragen. Aan de hand van een actiebundel worden op een interactieve manier zo n 40-tal concrete acties overlopen waarmee mensen in hun eigen huishouden aan de slag kunnen.de thema s waarbinnen de acties zich situeren: verwarming, elektriciteit, water, afval, papier, voeding, mobiliteit. prijs: 75 voor verenigingen, 150 voor gemeenten type: werksessie Contact Ecolife Kristof Daniels kristof.daniels@ecolife.be aanbod van Velt Biobabbel: een avondje proeven en praten Biologische producten vind je steeds meer: op de markt, bij de boer, in de supermarkt maar er blijven vele vragen: Hoe herken je zo n product en waarom zou je het kopen? Biologische producten zijn vaak duurder, maar wel gezonder. Hoe kan dat? Hoe zit het met de controle en waarom mogen bedrijven niet zomaar het woord bio gebruiken? We kijken met een powerpresentatie achter de schermen bij de bioboer en op het veld. Via De boodschappentas met biologische producten maken we kennis met verschillende producten. Een deel daarvan is om te proeven. prijs: 125 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + bijdrage voor proevertjes + 0,25 / km Ecologische kookles Genieten van een ecologische maaltijd, staat borg voor gezond en milieuvriendelijk eten. Je kiest voor veel verse groenten en fruit van het seizoen en liefst van biologische teelt. Als je al eens exotische producten koopt, dan zijn die van eerlijke handel. Hoe je een ecologische maaltijd bereidt met eenvoudige ingrediënten, leer je van een deskundige Velt-kok. Die geeft je informatie over de principes van ecologische voeding naast heel wat praktische tips. In overleg met de lesgever kan een keuze gemaakt worden uit verschillende gerechten: maaltijdsoepen, ovenschotels, broodbeleg, desserten, enz... prijs: 125 voor verenigingen, 150 voor gemeenten+bijdrage voor ingrediënten 0,25 / km

4 tijdsduur: 3u type: werksessie De juiste plant op de juiste plaats Een tweedelige interactieve workshop. Elke tuin is verschillend en in elke tuin zijn er veel verschillende plekjes. Voor elk plekje zijn er geschikte planten. Als planten zich goed voelen op hun plekje worden ze minder vlug ziek en vragen ze minder zorg: je moet weinig of niet bemesten, geen bestrijdingsmiddelen gebruiken, niet extra begieten. Maar hoe kies je de juiste planten? We helpen je de situatie juist in te schatten door de bodemsoort van je tuin te leren kennen. Aan de hand daarvan en met aangepaste plantenlijsten en plantencombinaties helpen we je op weg om aan de slag te gaan. prijs: 2x 85= 170 voor verenigingen, 2x 150 voor gemeenten+ 0,25 /km Een tuin zonder gif Al eeuwenlang bestrijdt de mens ongewenste planten en dieren. Dit is vandaag de dag uitgegroeid tot een gigantische scheikundige industrie die de natuur in al zijn vormen bedreigt. In de ecologische benadering geldt: beter voorkomen dan genezen. Enkele uitgangspunten en vooral wat kennis over de werking van de natuur helpen ons ale een heel eind op weg. Deze voordracht geeft vooral info over en tips voor het gifvrij houden van de siertuin. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km Moestuinieren voor beginners Zelf groenten telen op een ecologische manier: hoe begin je eraan. Deze voordracht laat je kennismaken met de basisprincipes van het ecologisch moestuinieren (bodemzorg, vruchtwisseling, bescherming van groenten tegen plagen en belagers). Ze richt zich tot beginnende tuiniers en vertrekt daarbij van de gemakkelijkere teelten. Keuze tussen een theoretische uiteenzetting of een meer praktische les, gegeven in een ecologische moestuin. prijs: 85 voor verenigingen ( 150 met tuinbezoek), 150 voor gemeenten + 0,25 /km of werksessie Theorie en praktijk van het composteren Composteren: hoe begin je eraan? Welke problemen kunnen er opduiken? Wat met gazonmaaisel, enz. Deze voordracht belicht het waarom en hoe van composteren. Keuze tussen één theoretische uiteenzetting van twee uur met ruimte voor inbreng en vragen van deelnemers of een meer praktische les met demonstratie in compostpark. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km type: info- of werksessie

5 De minimoestuin: zelf potverse groenten kweken Weinig tijd of ruimte maar wel interesse voor het kweken van groenten. Deze sessie biedt je een antwoord. Je leert er alles over het kweken van groenten in potten en bakken, over het maken van potgrond, de invloed van het microklimaat op het terras, en weke groenten en kruiden het goed zullen doen. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km of werksessie (van) kippen houden kan iedereen Kippen in de tuin zorgen voor verwerken van afval, bezorgen ons lekkere eitjes. Ze verwachten niet veel maar om gezonde kippen te houden zijn er toch een aantal voorwaarden: een goed hok, de juiste bijvoeding. Ook veel voorkomende kwaaltjes leer je herkennen en genezen. prijs: 85 voor verenigingen, 150 voor gemeenten + 0,25 /km type: info- of werksessie Velt Marleen Vanbuel marleen.vanbuel@velt.be

6 aanbod van Natuurpunt Algemene cursus vogelzang herkennen Achtergronden bij vogelzang en voorstelling van de meest voorkomende broedvogels inonze tuinen en bossen. Deze spreekbeurt wordt bij voorkeur aangevuld met minstens 1 terreinactiviteit. Insecten In de inleidende spreekbeurt over insecten worden de verschillende insectenorden besproken en krijgt de deelnemerbasisinformatie over insecten (lichaamsbouw, levenscyclus, allerlei weetjes).verder wordt het belang van insecten en aanverwante ongewervelden aangestipt, hoe je ze kan onderzoeken en hoe je ze kan helpen in je tuin of reservaat.het is ook mogelijk om in de cursus meteen in te gaan op 1 of meer groepen insecten. bv: vlinders, libellen, Paddestoelen In deze spreekbeurt gaan we in op de kenmerken van de verschillende fungi-geslachten, gaan we dieper in op de meest voorkomende soorten en leren we omgaan met determinatietabellen. De theoretische spreekbeurt kan aangevuld worden met 1 of meerdere praktijklessen. Natuur in de tuin Tijdens de cursus natuur in de tuin maken we kennis met de voornaamste soorten of groepen planten,insecten, vogels en zoogdieren in de tuin met tips hoe je deze soortengroepen een handje kan helpen in je tuin. De les kan aangevuld worden met 1 of meer praktische sessies. Vleermuizen In deze les wordt eerst ingegaan op de algemene levenswijze van vleermuizen, en op hun habitat. Vervolgens een overzicht wordt gegeven van de inheemse soorten en hun determinatiekenmerken. Er wordt ook beschreven wat er op lokaal niveau kan gebeuren om vleermuizen te beschermen. De optionele praktijkles omvat meestal een bat-detectorexcursie.

7 Algemene cursus tuinvogels Algemene voorstelling van de algemeenste tuinvogels (herkenning en voorkomen, maar geen geluiden). Praktijk optioneel (enkele tuinen bezoeken, mogelijk van mede-inrichters of cursisten). Kan best in de winter of in het vroege voorjaar gegeven worden. Algemene cursus zoogdieren Deze cursus overloopt de ecologie en kenmerken van de inheemse zoogdieren. Er wordt niet gestreefd naar een volledige bespreking van alle soorten, maar naar de algemene ecologie, kenmerken en levenswijze van de taxonomische groepen. De theoriecursus kan aangevuld worden met 1 of meer praktijklessen (braakballen pluizen, muizen vangen en een vleermuizentocht). Natuurpunt Tineke Thijs tineke.thijs@natuurpunt.be Integraal Waterbeheer Sinds juli 2003 bestaat er een decreet Integraal Waterbeleid. Dat is er gekomen in uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn water.wat houdt dat nu allemaal in, en wat zit daarin voor natuur en milieu? In de uiteenzetting gaan we onder andere in op natuurvriendelijk oeverbeheer, de watertoets, deelbekkenplannen en op de relatie met andere bestaande regelgeving. 14 Actueel natuurbeleid Stand van zaken van het natuurbeleid + een overzicht van de geldende wetgeving: Vogelen Habitatrichtlijnen, het Natuurdecreet en de uitvoeringsbesluiten, het Bosdecreet, het Decreet Integraal Waterbeleid, het Decreet Ruimtelijke Ordening. Het is daarbij niet de bedoeling om uitvoerig in te gaan op de wettelijke bepalingen, maar wel om de cursisten te leren waar ze deze bepalingen zelf kunnen vinden, en hoe ze ermee aan de slag kunnen. Natuurpunt Steven Vanholme steven.vanholme@natuurpunt.be

8 aanbod van Vibe Duurzaam zonder verduurzaming Hout wordt vaak preventief verduurzaamd of geïmpregneerd tegen schimmels en insecten. Verscheidene opeenvolgende chemische producten die daarvoor gebruikt werden, zijn intussen verboden wegens hun schadelijkheid voor de menselijke gezondheid. In deze lezing komt u te weten wat de algemene voorwaarden zijn om hout zonder chemische bescherming te kunnen gebruiken in alle mogelijke toepassingen. Welke houtsoorten kan u in welke toepassing gebruiken? Hoe kan u het hout via de constructie zelf maximaal beschermen tegen langdurige belasting door vocht en schimmelaantasting? Lage-energiewoningen en passiefgebouwen in bio-ecologische houtskeletbouw Tijdens deze lezing komen alle aspecten met betrekking tot het houtgebruik bij houtbouwskelet aan bod. Wat zijn de ecologische en de gezondheidsaspecten, welke houtbouwtechnieken bestaan er, welk hout komt uit verantwoord bosbeheer, wat zijn de regels voor houtgebruik zonder preventieve chemische verduurzaming etc. Daarnaast komt ook het energieaspect aan bod. Hoe moet ik op een goede manier isoleren (winddicht, dampopen, ), hoe kan ik mijn energieverbruik verminderen. (bestaat ook in cursusvorm) Lage-energiewoningen en passiefgebouwen in strobalenbouw Bouwen met strobalen? Het klinkt misschien Middeleeuws, maar het kent een snelle opmars in heel Europa. Wat zijn de voordelen? Vanwaar komt strobalenbouw? Welke methodieken en constructiemethodes bestaan er? Hoe wordt strobalenbouw in ons land meestal uitgevoerd en welke voorbeelden zijn er al? Welke architecten werken er al mee? (bestaat ook in cursusvorm) Naar een gezond binnenmilieu Uit verschillende studies blijkt dat de lucht in huis vaak ongezonder is dan de lucht buitenshuis. In deze cursus worden alle mogelijke ongezonde invloeden in huis belicht. U krijgt een overzicht van vaak voorkomende vervuilingsbronnen, hoe u ze kan herkennen, hun mogelijke invloed op uw gezondheid, maar ook waardevolle alternatieven en tips voor gezond gedrag en wat u zelf kan doen. Inleiding in gezond en milieuverantwoord bouwen en wonen Over duurzaam bouwen bestaan verschillende opvattingen. Vele daarvan zijn commercieel gekleurd. Deze lezing maakt kennis met een geïntegreerde visie op duurzaam bouwen, waarin zowel energie- als waterbesparing, bouwmaterialen als ruimtegebruik en ecologische stedenbouw opgenomen zijn. Daarnaast wordt er in deze cursus dieper ingegaan op Wat

9 is bio-ecologisch bouwen? Tijdens deze lezing komen de basisprincipes aan bod en worden praktijkvoorbeelden gegeven. Energie besparen met een investering van 0, 10, 100, 1000 en euro Energie besparen betekent geld besparen. Tijdens deze voordracht gaan we in op een aantal zeer concrete ingrepen die iedereen thuis kan uitvoeren, ook zonder zware investeringen of verbouwingen. We leggen praktijkgericht uit hoeveel je kan besparen met een klein (100 euro), middelgroot (1.000 euro) of groot ( euro) budget. Wat kan je met dat geld doen en hoeveel bespaar je ermee? Spaarlampen, radiatorfolie, thermostatische radiatorkranen, verbeterd dubbel glas, zonneboilers, isolatie, hoogrendementsketels Het komt allemaal aan bod. Ten slotte gaan we ook in op het belastingvoordeel en de subsidiemogelijkheden voor energie besparende maatregelen Goed isoleren! Van niet te onderschatten belang is: goed isoleren! Isoleren is echter meer dan isolatiemateriaal tussenproppen. Hoe dikker u isoleert, hoe belangrijker het wordt om een aantal belangrijke details niet uit het oog te verliezen. U leert tijdens deze lezing hoe u wind- en luchtdicht maar dampopen kan isoleren. (bestaat ook in cursusvorm) Natuurlijke ventilatie in bestaande gebouwen Ventileren kan op een natuurlijke of een mechanische manier. In bestaande gebouwen en vele verbouwingen is het onmogelijk om op een esthetisch verantwoorde of betaalbare manier een mechanisch ventilatiesysteem te installeren. Toch zijn verluchtings-oplossingen altijd mogelijk. Er worden vele tips gegeven om natuurlijk te ventileren en/of te verluchten. Die tips zijn vaak tegenstrijdig met de toenemende eis van energiebesparing. In deze lezing krijg je tips over hoe je optimaal natuurlijk kan verluchten en/of ventileren met een minimum aan energieverlies. Beschikbaar vanaf november 2006 Hoe bouwmaterialen beoordelen op vlak van milieu en gezondheid? Bouwmaterialen beoordelen op milieu- en gezondheidsvlak is geen exacte wetenschap. Toch zijn er hulpmiddelen om een bewuste keuze te maken. Zo is er de methodiek van de levenscyclus-analyse, waarbij niet één, maar zo veel mogelijk milieucriteria berekend worden gedurende de hele levenscyclus van een materiaal (van grondstoffenwinning, over productie en gebruik tot en met afvalverwerking). De cursus belicht daarnaast ook verscheidene labels uit de bouwsector en de keuzes die gemaakt worden vanuit de bio-ecologische visie.

10 Werken met natuurverven Niet alle watergedragen verven zijn natuurverven. En ook niet alle zogenaamde natuurverven zijn 100 % natuurlijk. Wat zijn de verschillen? Welke verven zijn betrouwbaar? Waar kan je ze al dan niet toepassen? Welke verf gebruik je waar? Groendaken Is een groendak iets nieuws? Niets nieuws dakbegroeiing bestaat al sinds mensenheugenis. Een daktuin is zowel qua uitzicht als qua gebruik vergelijkbaar met een gewone tuin. Waarom kiest men er voor? Welke zijn de voordelen en hoe begint men eraan? Deze lezing geeft een inleiding in het opzetten van een groendak. Ecologische stedenbouw/ecopolis Het Ecopolis-model werd ontwikkeld vanuit de beheersing van de grondstoffen-, energie- en waterstromen in een stedelijke omgeving en met de gedachte van het sluiten van kringlopen in het achterhoofd. Dit model wordt in deze lezing intensief belicht en met voorbeelden geïllustreerd. Gemeentelijke mogelijkheden en voorbeelden voor duurzaam bouwen Vele acties inzake duurzaam bouwen kunnen gekaderd worden in de gemeentelijke samenwerkingovereekomst over duurzaam lokaal milieubeleid. Bovendien staan een aantal NGO s klaar om de gemeenten hierin bij te staan. In deze infodag wordt een overzicht van alle mogelijkheden gegeven en worden enkele sprekers uit de praktijk uitgenodigd. Ze belichten wat hun gemeente al deed en wat de resultaten daarvan zijn op enkele deelthema s. (bestaat ook in cursusvorm) Mogelijkheden van zonne-energie Zonne-energie is beter voor het milieu dan energie uit aardgas of steenkool. Bij de productie van zonne-energie komen geen schadelijke stoffen in de atmosfeer. Wat zijn de mogelijkheden en wat kosten ze. Dit komt allemaal aan bod in deze cursus. Vibe Eveline Hepp tandem@vibe.be

11 Hemelwater gebruiken Door het regenwater af te koppelen van de riolering en het te gebruiken als sproeiwater in de tuin of als spoelwater voor WC kan je een bijdrage leveren aan de problematiek van overstromingen en het tekort aan drinkwater. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van de verschillende mogelijkheden. Water infiltreren? Zeker proberen! Een groot deel van Vlaanderen bestaat uit verharde oppervlakte. Op deze plaatsen kan de regen niet meer in de bodem sijpelen. In de plaats daarvan stroomt het water meestal af naar de riolering. Een te snelle afvoer van regenwater kan voor heel wat problemen zorgen. Over het algemeen wordt door een versnelde afvoer het grondwater minder aangevuld wat in droge periodes voor problemen met de drinkwatervoorziening kan zorgen. Ook de werking van waterzuiveringsinstallaties wordt negatief beïnvloed door een te sterke verdunning van het vuile rioolwater. Tot slot bestaat het gevaar van wateroverlast, overstromingen en erosieproblemen voor stroomafwaarts gelegen gebieden. Door het opnieuw laten insijpelen (infiltreren) van het regenwater in de bodem kan een groot deel van deze problemen voorkomen worden. Het klinkt moeilijker dan het is maar dikwijls is slechts een kleine inspanning nodig om regenwater af te koppelen van de riool en te laten infiltreren in je tuin. Deze cursus vertelt je hoe je aan de slag kan. Labels: soorten labels, hun waarde en vergelijking Steeds vaker treft u als consument allerlei labels, pictogrammen, labels, keurmerken enz aan op verpakkingen allerhande. Wat betekenen immers als die symbolen? Sommige pictogrammen zijn verplicht, andere niet. Sommige labels zijn streng, andere niet. Sommige keurmerken worden onafhankelijk gecontroleerd, andere niet. Zijn alle labels even streng? En zijn ze betrouwbaar? Op deze en andere vragen krijgt u een antwoord tijdens deze cursus.

12 aanbod van VBV Bos: mag het iets meer zijn? Vlaanderen is een bosarme regio. We moeten dan ook de bestaande bossen behouden en dringend nieuwe bossen aanplanten. Een nieuw bos is echter niet op één dag geplant. We bekijken de vele aspecten van bosuitbreiding. Ook het behoud van (zonevreemde) bossen in Vlaanderen willen we op deze avond aansnijden. Wat zijn zonevreemde bossen en welke acties en beschermingsmaatregelen zijn er nodig? Hebben we binnen 20 jaar nog wel bos in Vlaanderen? We bekijken ook wat we lokaal kunnen doen om het bos te behouden en om nieuwe bossen aan te leggen. prijs: 100, 150 en ,30/km tijdsduur: 1u, 2u, 3u, werksessie al dan niet met terreinbezoek Een bos om in te spelen Bossen zijn één van de uitverkoren speeldomeinen van de Vlaamse jeugd(verenigingen). Maar waar mogen kinderen nog in de bossen spelen? Hoe kunnen we er voor zorgen dat er meer bossen zijn om in te spelen? Hoe ziet een speelbos eruit? Hoe kan een gemeente of een vereniging een speelbos aanleggen? Op deze vragen wordt een antwoord gegeven, zowel het voorzien van speelzones in bestaande bossen als het aanleggen van nieuwe speelbossen komt in aanmerking. In de werksessie wordt een oefening gemaakt waarbij voor een concreet voorbeeld in de gemeente een speelbos wordt aangeplant en/of ingericht. Eventueel met terreinbezoek en discussie ter plaatse. prijs: ,30/km tijdsduur: 2u Stad zoekt bos voor duurzame relatie Tijdens deze sessie antwoorden we op vragen zoals: Wat is een stadsbos? Wat is het verschil met een ander bos? Waar in Vlaanderen komen er stadsbossen en hoe gaat dat in zijn werk? Hoe kunnen we van een bestaand bos een stadsbos maken? Hoe kan men een draagvlak voor een stadsbos opbouwen én onderhouden? prijs: 125, ,30/km tijdsduur: 1.5u, 2.5u type: info-, werksessie Duurzaam bosbeheer De voordracht verduidelijkt het concept duurzaam bosbeheer. Waar en wanneer is dit concept ontstaan? Wat is de link met natuurbehoud en natuurbeheer? Hoe wordt duurzaam bosbeheer op het terrein geconcretiseerd? Hoe is duurzaam bosbeheer in het beleid en de wetgeving verankerd? Op deze vragen geven we een antwoord tijdens de infosessie. Tijdens de optionele werksessie krijgen de deelnemers zelf de kans om een beheervisie op te stellen voor een bos volgens het concept duurzaam bosbeheer. prijs: ,30/km tijdsduur: 2u

13 Het bos toegankelijk voor jou en mij Veel verschillende groepen mensen bezoeken het bos. Soms zijn er spanningen tussen de verschillende types bosgebruikers. In deze sessie staan we stil hoe we het bosgebruik in goede banen kunnen leiden en hoe conflictpunten vermeden en opgelost kunnen worden. In het tweede deel van de sessie wordt er stilgestaan bij bosgebruik door mensen met een fysieke handicap en wordt er aangetoond dat, mits een aantal aanpassingen, het bos ook voor hen toegankelijk kan zijn. prijs: ,30/km tijdsduur: 2u Een bosbezoek is beter dan een bloeddrukpil! Bos en gezondheid In deze sessie houden we letterlijk halt bij het bos. Bossen zijn immers goed voor onze gezondheid; we komen er tot rust en ontspanning: wandelen, fietsen, joggen,... In bossen komen we... op adem! Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat het bos niet alleen ons leefmilieu, maar ook mensen gezond houdt. Tijdens deze spreekbeurt leggen we uit waarom een bosbezoek beter is dan een bloeddrukpil! Who s the bos? (zie ook Een bos is meer dan een verzameling bomen! Het is een levensgemeenschap van planten en dieren. Het is levend erfgoed dat sporen draagt van eeuwenlange menselijke beïnvloeding. Het is een wonder van ingenieuze processen die met elkaar verweven zijn, die boven en onder de grond spelen, die levenskansen scheppen voor andere organismen. Bossen zijn ingewikkeld, complex, mooi, kwetsbaar, spiritueel, hebben allerlei functies. Bossen zijn apotheken, bossen leveren allerlei grondstoffen,... Over bossen raak je nooit uitgepraat! Wij lichten een tipje van de sluier en gidsen u langsheen een wonderlijk en grillig bosparcours. VBV Erik De Vreese rik.devreese@vbv.be

14 aanbod van WWF Duurzaam watergebruik in huis Doelgroep: huisgezinnen. Tijdens deze thema-avond wordt ingegaan op zowel het spaarzaam omgaan met water als onze impact op de waterkwaliteit. Aan de hand van een heleboel handige tips kom je te weten hoe je water kan sparen in je gezin. Een simpele gedragsverandering en enkele kleine ingrepen doen al wonderen! Via het waterorakel, vergelijk je je eigen watergebruik met dat van de gemiddelde Vlaming. Verder kom je te weten wat de impact van huishoudens is op waterkwaliteit: Hoe vervuilen huishoudens? Hoeveel en wat zijn de gevolgen van die vervuiling? Waarop moet je letten als je huishoudproducten aankoopt?... De deelnemers krijgen de brochure Water voor Morgen mee naar huis. prijs: ,25/km tijdsduur: 2u FSC en verantwoord bosbeheer voor breed publiek Aan de hand van een PowerPoint-presentatie en video wordt het verhaal over FSC gebracht: Wat is verantwoord bosbeheer, waarom certificering? Wat is de stand van zaken, internationaal en in België? Beschikbaarheid van FSC-gelabeld hout op de Belgische markt en aankoopkanalen. Minder gekende houtsoorten. In het kader van het DULOMI-project Promotie van duurzaam houtgebruik bij lokale overheden en specifieke doelgroepen prijs: ,25/km (tot juli 2005 gratis) tijdsduur: 2u FSC en verantwoord bosbeheer voor professionelen Wat is verantwoord bosbeheer, waarom certificering? Wat is de stand van zaken, internationaal en in België? Waarom minder gekende houtsoorten gebruiken? Wat zijn de ervaringen hiermee? Technische eigenschappen van minder gekende houtsoorten? Bespreking van de beschikbaarheid van FSC-gelabeld hout op de Belgische markt en aankoopkanalen. In het kader van het DULOMI- project Promotie van duurzaam houtgebruik bij lokale overheden en specifieke doelgroepen prijs: ,25/km (tot juli 2005 gratis) tijdsduur: 2u Zorg voor waterkwaliteit (uitgebreid) Doelgroep: huisgezinnen. Op deze thema-avond kom je te weten wat de impact van huishoudens is op waterkwaliteit: Hoe vervuilen huishoudens? Hoeveel en wat zijn de gevolgen van die vervuiling? Huishoudproducten, verven en pesticiden: waarop letten als je ze aankoopt? Welke bestanddelen mogen er echt niet in zitten? Wat moet er vermeld staan i.v.m. afbreekbaarheid? Verder staan we ook stil bij de het mogelijk gebruik van leidingwater als drinkwater. Waarom en hoe moet je je leidingwater filteren? Voor- en nadelen van ontharders? De deelnemers krijgen de brochure Water voor Morgen mee naar huis. prijs: ,30/km tijdsduur: 2u WWF Philippe Plessers Philippe.plessers@wwf.be

VORMING VOOR VERENIGINGEN. VIBE Dialoog Steunpunt Lokale Agenda 21 (SLA 21)

VORMING VOOR VERENIGINGEN. VIBE Dialoog Steunpunt Lokale Agenda 21 (SLA 21) VORMING VOOR VERENIGINGEN VIBE Dialoog Steunpunt Lokale Agenda 21 (SLA 21) VIBE VIBE biedt 18 vormingen aan die een vereniging kan inrichten voor zijn leden. In het kader van tandem zijn een aantal van

Nadere informatie

INFOSESSIES VOOR INWONERS Limburg Isoleert Dubolimburg VIBE Dialoog

INFOSESSIES VOOR INWONERS Limburg Isoleert Dubolimburg VIBE Dialoog INFOSESSIES VOOR INWONERS Limburg Isoleert Dubolimburg VIBE Dialoog Limburg Isoleert In het kader van de Campagne Limburg Isoleert kan u als gemeente 2 infosessies aanvragen om ook uw inwoners correct

Nadere informatie

contact Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen 02 282 17 44 dirk.knapen@bblv.be

contact Bond Beter Leefmilieu Dirk Knapen 02 282 17 44 dirk.knapen@bblv.be Tandemaanbod sprekersaanbod In het sprekersaanbod vind je het Tandemaanbod aan info- en werksessies over onderwerpen zoals kleinschalige waterzuivering, groendaken, ecologisch tuinieren, biologische voeding,

Nadere informatie

De cursuslijst van Tandem. Cursussen over milieu en duurzaamheid

De cursuslijst van Tandem. Cursussen over milieu en duurzaamheid De cursuslijst van Tandem Cursussen over milieu en duurzaamheid Samengesteld op 1 augustus 2010 door Tandem, Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel Tel: 02 282 19 40 info@tandemweb.be www.tandemweb.be De cursuslijst

Nadere informatie

JOUW VERENIGING EN HET MILIEU. Wegwijs in het aanbod

JOUW VERENIGING EN HET MILIEU. Wegwijs in het aanbod JOUW VERENIGING EN HET MILIEU Wegwijs in het aanbod Inhoud Tandem: natuur- en milieuverenigingen voor lokaal duurzaam milieubeleid De Tandempartners: wie is wie? Bond Beter Leefmilieu Centrum voor Natuur-

Nadere informatie

Nieuwe regelgeving voor bouwers en verbouwers. Slim omgaan met regenwater

Nieuwe regelgeving voor bouwers en verbouwers. Slim omgaan met regenwater Nieuwe regelgeving voor bouwers en verbouwers Slim omgaan met regenwater Bouwt of verbouwt u? Dan moet u vanaf 1 januari 2014 rekening houden met een nieuwe Vlaamse verordening. Die verplicht u om regenwater

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwbeheer

Duurzaam Gebouwbeheer 2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden

Nadere informatie

Energiezuinig (ver)bouwen: niet enkel voor handige Harry s

Energiezuinig (ver)bouwen: niet enkel voor handige Harry s Energiezuinig (ver)bouwen: niet enkel voor handige Harry s EcoHuis Antwerpen Aanbod infosessies maart - juni 2012 Energiezuinig (ver)bouwen? Het EcoHuis zet u op weg Het EcoHuis is de plaats voor alles

Nadere informatie

Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen

Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen Leefmilieu Brussel Afd. Energie, Lucht, Klimaat et Geluid Dpt Ecoconstructie Sophie Duterne 21/04/09 Opleiding voor een ecologische keuze van bouwmaterialen

Nadere informatie

Begeleiden van kansengroepen rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie. Workshops - groepsmethodieken met begeleiding Individuele methodiek

Begeleiden van kansengroepen rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie. Workshops - groepsmethodieken met begeleiding Individuele methodiek Begeleiden van kansengroepen rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie Workshops - groepsmethodieken met begeleiding Individuele methodiek Wat? 7 workshops rond klimaatthematiek, energie, water

Nadere informatie

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter

Nadere informatie

De stap naar duurzaam tuinieren. Vzw Tuinhier Seminariestraat 2 9000 Gent

De stap naar duurzaam tuinieren. Vzw Tuinhier Seminariestraat 2 9000 Gent De stap naar duurzaam tuinieren VORMINGSAANBOD VZW TUINHIER Vzw Tuinhier Seminariestraat 2 9000 Gent Vzw Tuinhier wil de belangstelling voor duurzaam, aangenaam en milieubewust tuinieren bevorderen, en

Nadere informatie

1. D U U R Z A A M B O U W E N. Charline Boyer 02 545 58 35 charline.boyer@confederatiebouw.be

1. D U U R Z A A M B O U W E N. Charline Boyer 02 545 58 35 charline.boyer@confederatiebouw.be 1. D U U R Z A A M B O U W E N Charline Boyer 02 545 58 35 charline.boyer@confederatiebouw.be E CO- C O N S T R U C T I E We leven in een wereld waarin natuurlijke hulpbronnen niet onuitputtelijk blijken,

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

Bouwen en milieu. Milieu integreren in uw bouwproject 19 maart 2010, Gent. Arne Daneels, LNE

Bouwen en milieu. Milieu integreren in uw bouwproject 19 maart 2010, Gent. Arne Daneels, LNE Milieu integreren in uw bouwproject 19 maart 2010, Gent (www.voetafdruk.be; wwf) - impact Energie Lucht Bodem Trends Ruimtegebruik - impact Energie Lucht Bodem Trends grondstoffengebruik - afval - impact

Nadere informatie

Leerdoelen en kerndoelen

Leerdoelen en kerndoelen Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de

Nadere informatie

De kritische consument

De kritische consument De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als

Nadere informatie

De Energiezuinige Wijk - De opdracht

De Energiezuinige Wijk - De opdracht De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien

Nadere informatie

Activiteitenverslag 2011 VELT EETBAAR KORTRIJK

Activiteitenverslag 2011 VELT EETBAAR KORTRIJK Activiteitenverslag 2011 VELT EETBAAR KORTRIJK Voorwoord De werking van de lokale Velt(vereniging voor ecologisch leven en tuinieren) -afdelingen richt zich traditioneel op de meer landelijke thema s en

Nadere informatie

Duurzaamheid op School Aanbod 2013-3014. Basisscholen

Duurzaamheid op School Aanbod 2013-3014. Basisscholen Duurzaamheid op School Aanbod 2013-3014 Basisscholen Milieuzorg op School 2013-2014 Vanaf dit schooljaar worden duurzame ondersteund door de stad. projecten op school gerichter Alle basisscholen kunnen

Nadere informatie

voor op duurzame ontwikkeling

voor op duurzame ontwikkeling Duurzaam bouwen Een nieuw samenlevingsproject 2007 I 8 De aannemers bereiden zich voor op duurzame ontwikkeling Ook al komt duurzaam bouwen nog aarzelend op gang, toch heeft de markt zich al aangepast

Nadere informatie

Interactieve workshops rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie

Interactieve workshops rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie Interactieve workshops rond energie- en waterbesparing en afvalpreventie Workshops energie- en waterbesparing en afvalpreventie Ecolife 2 Wat? 7 workshops rond klimaatthematiek, energie, water en afval.

Nadere informatie

Velt vzw Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze

Velt vzw Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze Velt vzw Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze Ecologische voeding en landbouw, moestuin, siertuin, milieubelei d,. Thierry Maréchal Milieu, Voeding en Gezondheid Biologische / Ecologische landbouw

Nadere informatie

Duurzaam en Bijna Energieneutraal Bouwen (BEN)

Duurzaam en Bijna Energieneutraal Bouwen (BEN) Duurzaam en Bijna Energieneutraal Bouwen (BEN) Indeling van de opleiding: De opleiding bestaat uit 4 blokken van 1,5u. De introductiemodule Duurzaam en Bijna Energieneutraal bouwen (BEN) wordt standaard

Nadere informatie

Jouw sportinfrastructuur en omgeving ECOSPORTIEF

Jouw sportinfrastructuur en omgeving ECOSPORTIEF Jouw sportinfrastructuur en omgeving ECOSPORTIEF I. Ecosportief, sporten doe je spoorloos! II. Belangrijke uitdagingen voor de sport III. Ecosportieve instrumenten IV. Ecosportieve infrastructuur en ruimte

Nadere informatie

Ventileren en verluchten. Woon gezond, geef lucht aan je huis! Ventileer 24 uur op 24 en verlucht aanvullend Tips voor gezonde binnenlucht

Ventileren en verluchten. Woon gezond, geef lucht aan je huis! Ventileer 24 uur op 24 en verlucht aanvullend Tips voor gezonde binnenlucht Ventileren en verluchten Woon gezond, geef lucht aan je huis! Ventileer 24 uur op 24 en verlucht aanvullend Tips voor gezonde binnenlucht 1 Waarom ventileren en verluchten? Binnen is de lucht meestal slechter

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

verwerking : wat is een bos?

verwerking : wat is een bos? verwerking : wat is een bos? Leven vestigt zich op plaatsen waar het goed is om te leven. Er zijn verschillende factoren die de leefomgeving vorm geven : levende factoren, niet-levende factoren en menselijke

Nadere informatie

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER

GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN DE WITLOOFTEELT INLEIDING EN WETGEVEND KADER Marleen Mertens Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) INVLOED VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN Positieve effecten: Bijdrage

Nadere informatie

BOS IN SINT-TRUIDEN Nota

BOS IN SINT-TRUIDEN Nota BOS IN SINT-TRUIDEN Nota Ir. Koenraad Van Meerbeek 12/03/2012 1. Wat is bos? Wanneer we over bos spreken, is er een duidelijke definitie nodig van een bos. Iedereen moet immers over hetzelfde praten. Een

Nadere informatie

Duurzaam tuinieren. door Lodewijk Hoekstra

Duurzaam tuinieren. door Lodewijk Hoekstra Duurzaam tuinieren door Lodewijk Hoekstra Lodewijk Hoekstra Groen in de genen Eigen Huis & Tuin Het roer moet om Behoefte aan kennis Green-Kids NL Greenlabel Groene Handen Trends Mens staat ver van de

Nadere informatie

BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT?

BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT? BIOLOGISCH TUINIEREN IN DE STAD HOE DOE JE DAT? Agenda Tuinieren vroeger Wat is biologisch moestuinieren? 10- stappencursus Je eigen moestuin (NTR: thuisacademie - Filmpjes) Pauze Hoe start ik een moestuin?

Nadere informatie

Welkom. Duurzaamheidsbeleid stad Peer. Historiek

Welkom. Duurzaamheidsbeleid stad Peer. Historiek Welkom Historiek Milieuconvenant 2000-2001 Optie 7 (duurzaam gemeentelijk beleid) in 2001 Aanwerving duurzaamheidambtenaar in 2001 Ondertekening samenwerkingsovereenkomst 2002-2004 Niveau 1 van de cluster

Nadere informatie

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom

Naar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie

Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling Aardrijkskunde Afval en energie Vertaling door een scholier 1337 woorden 2 juni 2004 5,8 76 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde AFVAL EN ENERGIE Energie Het is heel moeilijk te zeggen wat energie

Nadere informatie

De stap naar duurzaam tuinieren

De stap naar duurzaam tuinieren De stap naar duurzaam tuinieren Vormingsaanbod Vormingsaanbod vzw Tuinhier Vzw Tuinhier Woodrow Wilsonplein 2 9000 Gent Vzw Tuinhier wil de belangstelling voor duurzaam, aangenaam en milieubewust tuinieren

Nadere informatie

Wij informeren u graag over de mogelijkheden, tips en handige weetjes op het gebeid van duurzaamheid en vooral wat ook zelf kunt doen.

Wij informeren u graag over de mogelijkheden, tips en handige weetjes op het gebeid van duurzaamheid en vooral wat ook zelf kunt doen. Investeren in duurzaamheid In de samenleving is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing. We gaan de komende jaren actief inzetten op duurzaam beheren. Energiezuinig wonen. Niet alleen

Nadere informatie

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten

Nadere informatie

Regenwater leid je niet om de tuin!

Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater is te waardevol om direct het riool in te laten lopen. Vang het op en gebruik het goed. Kijk voor tips op www.denhaag.nl/water Regenwater leid je niet om

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Inhoud

Inhoud. Voorwoord 5. Inhoud Inhoud Voorwoord 5 1 Handel in duurzame producten 11 1.1 Duurzame of traditionele productie? 11 1.2 Logo s en keurmerken 13 1.3 Kosten van duurzame teelt 18 1.4 Relatie prijs - kwaliteit - afzet 19 1.5

Nadere informatie

Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club

Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club I. Ecosportief, sporten doe je spoorloos! II. Belangrijke uitdagingen voor de sport III. Ecosportieve instrumenten IV. Ecosportieve evenementen V.

Nadere informatie

Maak van je tuin, een levende tuin!

Maak van je tuin, een levende tuin! Maak van je tuin, een levende tuin! Ontdek hoe je van jouw tuin een duurzame tuin kan maken. 2 Samen bouwen aan meer leven in de tuin. Gewoonweg door een paar stenen in jouw tuin te vervangen door groen.

Nadere informatie

Vuurtje in de tuin? KIES VOOR EEN GEZOND ALTERNATIEF! www.stookslim.be

Vuurtje in de tuin? KIES VOOR EEN GEZOND ALTERNATIEF! www.stookslim.be Vuurtje in de tuin? KIES VOOR EEN GEZOND ALTERNATIEF! www.stookslim.be WETGEVING GEEN VUUR ZONDER ROOK Een vuurtje stoken in de tuin is nooit zonder risico s. De rook is het grootste probleem. Die is ongezond,

Nadere informatie

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecologisch aankopen. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecologisch aankopen Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Inleiding Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen Inleiding Keuze leveranciers: Leveranciers met

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

Op zoek naar uw ster in duur z a a m b o u w e n? Verdien uw sterren in duurzaam bouwen en vraag het VIBE-label aan!

Op zoek naar uw ster in duur z a a m b o u w e n? Verdien uw sterren in duurzaam bouwen en vraag het VIBE-label aan! ARCHITECT Dirk Wauters, foto: Studio Verne Op zoek naar uw ster in duur z a a m b o u w e n? De markt van het duurzaam bouwen zit in de lift: de overheid besteedt er steeds meer aandacht aan, de bedrijfswereld

Nadere informatie

Zayaz Huurderspanel Resultaten vervolgonderzoek Duurzaamheid. Oktober 2017

Zayaz Huurderspanel Resultaten vervolgonderzoek Duurzaamheid. Oktober 2017 Zayaz Huurderspanel Resultaten vervolgonderzoek Duurzaamheid Oktober 2017 Goed om te weten De eerste sheets geven de uitkomsten per vraag weer. Deze zijn weergegeven in percentages. Vanaf sheet nummer

Nadere informatie

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Jouw ecologische voetstap

Jouw ecologische voetstap Jouw ecologische voetstap Een project van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Najaar 16 Doelgroep: basisonderwijs: groepen t/m 8 Jaargetijde: najaar/ winter Plaats: op school. Dit project is een voorbereiding

Nadere informatie

GOMAIR VERMISTE DIEREN STERVENDE DIEREN HELPEN

GOMAIR VERMISTE DIEREN STERVENDE DIEREN HELPEN GOMAIR VERMISTE DIEREN STERVENDE DIEREN HELPEN Marjolein 6/1/2013 Vermiste dieren opsporen. Meditatie voor vermiste dieren Ga in een makkelijke stoel zitten, zet je voeten plat op de grond en doe je ogen

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

Doelen duurzaam bouwen

Doelen duurzaam bouwen 1 Doelen duurzaam bouwen Duurzaam bouwen is hot. Geen wonder, u verhoogt de waarde van uw woning, verlaagt uw woonlasten, krijgt overheidssubsidies voor duurzame details, maar ziet u ook hoe comfortabel

Nadere informatie

Help ik ga (ver)bouwen!

Help ik ga (ver)bouwen! Help ik ga (ver)bouwen! EcoHuis Antwerpen Aanbod infosessies februari - juni 2013 Inhoudstafel Uw eigen huis energiezuinig verbouwen Isoleren van bestaande muren Uw huidige verwarmingsinstallatie is aan

Nadere informatie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie groen in de stad BIOTOOPWANDELING natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen 1 MO 01 Gewoon doen Deze wandeling met een biotooptas is ontwikkeld door het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen, Milieudienst

Nadere informatie

Bouwmaterialen door de eeuwen heen

Bouwmaterialen door de eeuwen heen Bouwmaterialen door de eeuwen heen 1. Kies bouwmaterialen voor jouw huis Stel dat jij op een dag de kans krijgt om zelf een huis te verbouwen of te bouwen. Welke materialen zou jij kiezen voor de constructie

Nadere informatie

LES 2: Klimaatverandering

LES 2: Klimaatverandering LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng?We hebben nu al een beetje geoefend met een boekbespreking, maar voor veel kinderen is praten met

Nadere informatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Ecolabels Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Voordelen/nadelen labels Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Problemen 1 Voordelen labels Concrete informatie Vergemakkelijken

Nadere informatie

Bio. (s)maakt het verschil

Bio. (s)maakt het verschil Bio (s)maakt het verschil Weet u niet precies hoe kwalitatieve voeding te kiezen? Of hoe u ervan te verzekeren dat u en uw kinderen gezond én lekker eten? Vraagt u zich soms ook af of het bio-label wel

Nadere informatie

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE

BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE BIO: ETEN & WETEN INTROLES VOOR DE 1 e GRAAD 1 LESUUR FICHES VOOR DE LEERLINGEN FICHE 1 - A WORTELEN Biowortelen van een bioboer die kiest voor natuur en milieu. Bio kiest voor natuur en milieu! De biowortelboer(in)

Nadere informatie

Infovergadering. Project: Kleine Kruisstraat te Herk-de-Stad

Infovergadering. Project: Kleine Kruisstraat te Herk-de-Stad Infovergadering Project: Kleine Kruisstraat te Herk-de-Stad 1. Wetgeving 2. Afkoppelen 3. Afkoppeladvies 4. Belangrijk om te weten 5. Premie Fluvius Elektriciteit Aardgas Kabeltelevisie Riolering: rioolbeheerder

Nadere informatie

Vormingsaanbod geestelijke gezondheid

Vormingsaanbod geestelijke gezondheid Pantone 430C Pantone 7426C Vormingsaanbod geestelijke gezondheid Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Locoregionale Uitvoering Vlaams Actieplan Suïcidepreventie Oost-Vlaanderen Hoe blijf jij fit in je hoofd?

Nadere informatie

4.4 Opdracht: de boer

4.4 Opdracht: de boer 4.4 Opdracht: de boer Deze opdracht is verdeeld in vier delen. Namelijk de volgende: opdracht 1: milieubelasting opdracht 2: de appel opdracht 3: ziektes bij de appel opdracht 4: Beleid, boeren, bedrijven

Nadere informatie

Milieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen

Milieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen

Nadere informatie

Hoofdstuk 31. Klimaatprogramma

Hoofdstuk 31. Klimaatprogramma Hoofdstuk 31. Klimaatprogramma Samenvatting Ruim zeven op de tien Leidenaren is van mening dat het klimaat de laatste tien jaar aan het veranderen is. Dit is iets minder dan vorig jaar. Qua belangrijkheid

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering

BIODIVERSITEIT. RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER. ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering BIODIVERSITEIT RECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS VERsnippering, VER ONRECHTSTREEKSE BEDREIGING DOOR DE MENS Klimaatsverandering DUURZAME ONTWIKKELING INTEGRAAL WATERBEHEER BIODIVERSITEIT Wat? Belang?

Nadere informatie

Voorstelling VIBE vzw

Voorstelling VIBE vzw Voorstelling VIBE vzw WAT? Thema s: Water Energie Materialen Ruimtegebruik - milieu - gezondheid Meer dan 25 jaar ervaring Duurzame ontwikkeling!!! C2C!!! Voorstelling VIBE vzw HOE? Website: www.vibe.be

Nadere informatie

Duurzaamheid. Complex Duinstate

Duurzaamheid. Complex Duinstate Duurzaamheid Complex Duinstate Kaatsheuvel Maart 2010 Leerling Hans van Ierland Casade Woondiensten 09-03-2010 Docent Ellen Venhuizen Wijkwerk niveau 3 fase 3 helicon opleidingen 1 Inhoud Bladzijde: Inleiding

Nadere informatie

Inleiding Het spel Algemeen doel van het spel

Inleiding Het spel Algemeen doel van het spel Brochure Inleiding Boerenbusiness van grond tot mond, is ontwikkeld door jonge vrijwilligers van verschillende kinderboerderijen in Vlaanderen. Ze verdiepten zich in het thema Voedsel, ontwikkelden er

Nadere informatie

Budget & subsidiemogelijkheden samentuinen

Budget & subsidiemogelijkheden samentuinen Budget & subsidiemogelijkheden samentuinen Geert Gommers, diensthoofd kennis Velt geert.gommers@velt.be 03-287 80 95 Budget Waarvoor? Onderzoek en klaarleggen perceel Opmaak inrichtingsplan Realisatie

Nadere informatie

Een wandeling door het natuurbeleid

Een wandeling door het natuurbeleid Een wandeling door het natuurbeleid Wat heb IK hier nu aan? Wat is natuurbeleid? = spelregels rond natuur Natuurgidsen & natuurbeleid? Doe de BBB-test (bedreigd, beschermd, beheerd?) 5 Hoe overleef je

Nadere informatie

De slimme ecologische oplossing tegen wateroverlast én droogte.

De slimme ecologische oplossing tegen wateroverlast én droogte. De slimme ecologische oplossing tegen wateroverlast én droogte. NATUURBEHEER & LANDBOUW www.hydrorock.com Natuurbeheer en watermanagement Droogte, hittegolven, hevige regenval en overstromingen. Ze komen

Nadere informatie

Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen.

Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. 2015/2016 Bushcraft training voor hoogbegaafde kinderen. Aansluiting en uitdaging weg. Ondervindt u ook vaak dat uw hoogbegaafde kind niet vanzelfsprekend makkelijk leert? Merkt u ook dat uw kind moeite

Nadere informatie

Gemeente Kampenhout MILIEUJAARPROGRAMMA 2005

Gemeente Kampenhout MILIEUJAARPROGRAMMA 2005 Gemeente Kampenhout *************************************************************************** *************************************************************************** MILIEUJAARPROGRAMMA 2005 ***************************************************************************

Nadere informatie

WERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN

WERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN BIO? DA S LOGISCH! INTROLES VOOR DE 2 e GRAAD 1 LESUUR WERKBLADEN VOOR DE LEERLINGEN 2 BIO? DA S LOGISCH? - WERKBLADEN VIDEO: GEERT HOSTE Wat is biologische voeding? Schrijf zoveel mogelijk termen op die

Nadere informatie

Energie besparen doen we samen! 18 november 2014 Ilse Hoenderdos Brabantse Milieufederatie

Energie besparen doen we samen! 18 november 2014 Ilse Hoenderdos Brabantse Milieufederatie Energie besparen doen we samen! 18 november 2014 Ilse Hoenderdos Brabantse Milieufederatie Brabantse Milieufederatie Stichting, non-profit maatschappelijke belangenorganisatie Natuur, milieu, landschap

Nadere informatie

Hoe pak je het aan? Praat erover. Vocht en schimmel in huis

Hoe pak je het aan? Praat erover. Vocht en schimmel in huis Hoe pak je het aan? Praat erover. Vocht en schimmel in huis ONS DOEL Doel = Bewoners bewust maken van hun potentiële impact op hun woning Bewoners motiveren tot gedragsverandering EEN BETROUWBARE PARTNER

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen

Nadere informatie

Natuur In Zicht - Biodiversiteit

Natuur In Zicht - Biodiversiteit Natuur In Zicht - Biodiversiteit Kennismaking lesgever 2 1 Lesverloop 3 Biodiversiteit: wat is het? Hoe ontstaat het? Belang van biodiversiteit Bedreiging van biodiversiteit Wat kan je zelf doen? Hectarespel

Nadere informatie

Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst

Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst Klimaatcompensatie investeren in een schone toekomst Van warme douche, autorit en vliegvakantie tot het verwarmen van ons huis: alles wat we in ons dagelijks leven doen, leidt tot uitstoot van broeikasgassen.

Nadere informatie

Louis Huybrechtsstraat - Aanleg riolering en wegenis -

Louis Huybrechtsstraat - Aanleg riolering en wegenis - Project Borsbeek: Louis Huybrechtsstraat - Aanleg riolering en wegenis - 1 Inhoud presentatie 1. Voorstelling Pidpa Riolering 2. Louis Huybrechtsstraat 3. Gescheiden riolering 4. Afkoppeling praktisch

Nadere informatie

Slakkenkorrels: niet zonder risico!

Slakkenkorrels: niet zonder risico! Slakkenkorrels: niet zonder risico! Praktische tips voor een correct gebruik en opslag, zonder risico voor uw huisdieren Hoe slakkenkorrels veilig gebruiken en opslaan? Iedereen met een tuin heeft het

Nadere informatie

Maak je woning energie onafhankelijk. by IZEN energy systems

Maak je woning energie onafhankelijk. by IZEN energy systems Maak je woning energie onafhankelijk h by WIE ZIJN WE? energy systems Met 25 jaar ervaring is een pionier op het vlak van groene energie. We leveren en installeren verschillende hernieuwbare energieoplossingen

Nadere informatie

Word eco-actief! Vormingsaanbod Velt vzw. www.velt.be

Word eco-actief! Vormingsaanbod Velt vzw. www.velt.be Word eco-actief! Vormingsaanbod Velt vzw Voeding Ecotuin Moestuin www.velt.be 1 2 Koken met restjes, milieuvriendelijk bewaren, pientere plantencombinaties uitkiezen voor je ecotuin, geveltuintjes maken,

Nadere informatie

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel

Nadere informatie

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les.

Overzicht lessenserie Energietransitie. Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 1 Lessen Energietransitie - Thema s en onderwerpen per les. 2 Colofon Dit is een uitgave van Quintel Intelligence in samenwerking met GasTerra en Uitleg & Tekst Meer informatie Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

BEWONERSBIJEENKOMST-WETERINGDUURZAAM- - 19-MAART-2013- - DE-TWEEDE-UITLEG-

BEWONERSBIJEENKOMST-WETERINGDUURZAAM- - 19-MAART-2013- - DE-TWEEDE-UITLEG- ! BEWONERSBIJEENKOMST-WETERINGDUURZAAM- - 19-MAART-2013- - DE-TWEEDE-UITLEG- The convenient Inconvenient sponsored by Philips. Ecologisch voetafdruk London heeft 48.868.000 global hectare nodig = 6.63

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Bewerkte voeding is ongezond, we worden bewuster Ik roep al een tijdje dat we op een punt van ommekeer staan, de mensen worden bewuster. En zien dat onbewerkte voeding gewoon het gezondst is. Je ziet het

Nadere informatie

Een lagere energiefactuur? Wij helpen u!

Een lagere energiefactuur? Wij helpen u! Een lagere energiefactuur? Wij helpen u! Stap 1 : Vraag snel een gratis energiescan aan. Stap 2 : Isoleer het dak van een private huurwoning en geniet van een extra hoge premie van 23 euro per m 2. Bekijk

Nadere informatie

Om dit te realiseren en op te volgen werd een klimaatactieplan opgesteld en goedgekeurd.

Om dit te realiseren en op te volgen werd een klimaatactieplan opgesteld en goedgekeurd. SCHRIFTELIJK ANTWOORD VAN SCHEPEN HILDE VAUTMANS (in het rood) OP DE VRAGEN VAN PETER VAN DAM (in het zwart) BETREFFENDE DE REALISATIE VAN HET KLIMAATACTIEPLAN. IN HET BLAUW VIND JE COMMENTAAR. (gemeenteraad

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Duur van de les Introductie (woordweb) Praatplaat, video en werkblad: Afsluiting (bespreking)

Duur van de les Introductie (woordweb) Praatplaat, video en werkblad: Afsluiting (bespreking) Groen & Geld Groep 7 en 8 Thema: Handel Les 2 Groene energie Organisatie Dit heeft u nodig Woordweb Praatplaat Video Digitaal schoolbord of computers Werkbladen Duurzaamheid Pen of potlood Internet Duur

Nadere informatie

Bijlage 4: risico-inventarisatie zware metalen

Bijlage 4: risico-inventarisatie zware metalen Bijlage 4: risico-inventarisatie zware metalen Met deze checklist heeft de preventieadviseur, gezondheidscoördinator, milieucoördinator, directie of leerkracht een handig instrument om het beleid of de

Nadere informatie

Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en

Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en Biodiversiteit Cursus Natuur-in-zicht 1 Inhoud Wat is biodiversiteit? Hoeveel biodiversiteit is er (wereldwijd en bij ons)? Waar komt die biodiversiteit vandaan? Waarom is biodiversiteit belangrijk? Hoe

Nadere informatie

ik deel daar wordt iedereen beter van eten

ik deel daar wordt iedereen beter van eten daar wordt iedereen beter van eten 1 Achtergrond 2 Onderzoek en Reflectie 3 Acties 4 Activiteiten in het Schooljaar ikdeel.be Een project van Met de steun van De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier

Nadere informatie

Regenwaterhergebruik in Vlaanderen

Regenwaterhergebruik in Vlaanderen Regenwaterhergebruik in Vlaanderen Wendy Francken Directeur VLARIO Inhoud Wetgevend kader Draagvlak Enkele technische aspecten Kosten en baten Duurzaamheid Wetgevend kader Waarom afkoppelen? vermindering

Nadere informatie