De inspraak in het sociale domein verandert

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De inspraak in het sociale domein verandert"

Transcriptie

1 Handreiking De inspraak in het sociale domein verandert april 2015 Formele inspraak, medezeggenschap en participatie na de decentralisaties Netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte

2 Inhoud Inhoud 2 Leeswijzer 3 Inleiding 4 Inspraak in de wet 6 Wmo HLZ Regiotafels 8 Participatiewet 9 Wonen 11 Onderwijs 12 Jeugdwet 13 Vervoer 14 Toegankelijkheid 15 Zorg 17 Nawoord: Participeren op niveau 19 Meer weten? 21

3 Leeswijzer Kunnen meepraten en meebeslissen over lokaal beleid was altijd al belangrijk voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Door de overheveling van een groot aantal landelijke taken rond Wmo, zorg, arbeid, inkomen en jeugdhulp is inspraak en medezeggenschap alleen maar belangrijker geworden. De handreiking Inspraak in het sociale domein gaat over de formele inspraak en medezeggenschap bij lokale beleidsontwikkeling en -uitvoering. De handreiking laat zien wat de wettelijke regels zijn voor gemeenten om de stem van mensen met een beperking of chronische ziekte te horen en te betrekken op verschillende beleidsterreinen. In deze handreiking vindt u een globaal overzicht hoe de lokale en regionale medezeggenschap via adviesraden e.d. na de decentralisaties eruit gaat zien. Er verandert veel. De verschillende decentralisaties hangen nauw samen, maar de wijze waarop inspraak en medezeggenschap formeel geregeld zijn, verschilt per wet. U leest in deze handreiking hoe mensen met een beperking of chronische ziekte in hun gemeente kunnen meedenken en meebeslissen over beleid dat hen aangaat. Per beleidsterrein wordt de inspraak en medezeggenschap geschetst zoals die al-dan-niet formeel geregeld is in de decentralisatiewetgeving. Daarna leest u welke ontwikkelingen bij gemeenten te zien zijn, en vervolgens komen er een aantal adviezen voor belangenbehartigers om de stem van mensen met een beperking op lokaal niveau nog beter te kunnen laten horen. 3

4 Inleiding Hoe kunnen mensen met een beperking of chronische ziekte in hun gemeente meedenken en meebeslissen over beleid dat hen aangaat? De nieuwe decentralisatiewetten zijn hierover niet helder en gemeenten kunnen veel zelf bepalen. Deze handreiking schept hopelijk enige orde in de chaos. Huidige situatie De participatie van mensen met een beperking of chronische ziekte is in gemeenten verschillend geregeld. Gemeenten hebben een grote mate van vrijheid om inspraak en medezeggenschap zelf in te vullen. De meeste gemeenten hebben op dit moment burgerparticipatie nog georganiseerd in zogenaamde burgerraden: een Wmo-raad, een Wwb-cliëntenraad, een Wsw-raad, een senioren-, jongeren- en soms ook nog een gehandicaptenraad. Sommige gemeenten hebben al deze raden, sommige gemeenten hebben maar enkele raden; sommige gemeenten hebben geen raden, maar raadplegen zelf hun burgers over thema s in een meer los verband. In een aantal gemeenten zijn raden samengevoegd tot een brede participatieraad voor het hele sociale domein. In andere gemeenten zijn de Wwb- en Wsw-raden samengevoegd. Jongeren- en seniorenraad kunnen bijvoorbeeld zijn opgegaan in een Wmo-raad. Soms is de gehandicaptenraad of het gehandicaptenplatform opgeheven of er dreigen bezuinigingen. Wetgeving Artikel 4 van het VN-verdrag stelt dat personen met een handicap, via hun representatieve organisaties, actief betrokken moeten worden bij de ontwikkeling en implementatie van wetgeving en beleid. De Participatiewet en de Wmo 2015 sluiten het meest aan bij het VN-verdrag. In beide wetten is een artikel opgenomen over cliëntenparticipatie: de gemeenteraad moet bij verordening regels stellen over de wijze waarop cliënten of hun vertegenwoordigers worden betrokken bij de uitvoering van deze wet, zoals het gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen bij de besluitvorming over verordeningen en beleidsvoorstellen en over welke onderwerpen een regeling over medezeggenschap vereist is. Er staat ook dat zij ondersteuning moeten krijgen om hun rol effectief te kunnen vervullen. De Jeugdwet bijvoorbeeld, regelt geen collectieve belangenbehartiging door mensen met een beperking of hun representatieve organisaties richting gemeente, 4

5 m.u.v. de medezeggenschap van cliënten van jeugdhulpaanbieders, gecertificeerde instellingen en pleegzorgaanbieders. Ook de Wet medezeggenschap scholen en de Wet passend onderwijs regelen slechts de formele rol van ouders in een medezeggenschapsraad (vanuit de school) of ondersteuningsplanraad (vanuit het samenwerkingsverband). Collectieve belangenbehartiging richting gemeente wordt in de Jeugdwet en de Wet passend onderwijs niet genoemd. 5

6 Inspraak in de wet Dit hoofdstuk schetst kort de inspraak en medezeggenschap zoals die al-dan-niet formeel geregeld is in de decentralisatiewetgeving. Daarna leest u welke ontwikkelingen bij gemeenten te zien zijn, en vervolgens komen er een aantal adviezen voor belangenbehartigers om de stem van mensen met een beperking of chronische ziekte op lokaal niveau te kunnen laten horen. Elke gemeente mag zijn eigen keuzes in de formele inspraak- en adviesmogelijkheden in het sociale domein maken. Het betekent dat inspraak en medezeggenschap in elke gemeente anders geregeld kan zijn. Toch zijn er bij de verschillende beleidsterreinen wel een aantal ontwikkelingen te schetsen op het gebied van cliëntenparticipatie. Sommige beleidsterreinen worden opgesplitst en andere terreinen worden juist weer samengevoegd. Jeugdhulp bijvoorbeeld, is straks geen onderdeel meer van de Wmo. De Wsw en Wwb verdwijnen als aparte beleidsterreinen en gaan op in de veel bredere Participatiewet. Ook gemeentelijke overleg- en adviesorganen veranderen. Adviesraden, zoals Wsw-raad, verdwijnen en op andere beleidsterreinen verwacht de wet überhaupt geen inspraak van cliënten bij gemeenten, zoals bij de jeugdhulp. Daarnaast komen er nieuwe samenwerkingsverbanden. In sommige gemeenten gaat de Wmo-raad op in een bredere participatieraad. Andere gemeenten kiezen voor regionale samenwerking op een beleidsterrein, en daar zullen ook de adviesraden regionaal moeten gaan samenwerken. Adviezen De inbreng van ervaringsdeskundigen blijft nodig om te komen tot goed gemeentelijk beleid. Onderzoek welke mogelijkheden er in uw gemeente zijn om de stem van mensen met een beperking of chronische ziekte te laten horen. Als inspraak en advies wettelijk zijn vastgelegd, zorg als lokale belangenbehartiger dat een en ander in uw gemeente goed geregeld is in de betreffende verordeningen. Als inspraak en advies wettelijk niet zijn vastgelegd, zorg dan dat medezeggenschap van cliënten en gebruikers worden benoemd in de betreffende beleidsplannen en vervolgens goed geregeld worden in de verordeningen. 6

7 Wmo 2015 In de Wmo staat dat gemeenten niet alleen ingezetenen, maar ook cliënten en hun vertegenwoordigers moeten betrekken bij de uitvoering van de wet. De gemeente moet in de Wmo-verordening vastleggen hoe zij dit wil doen en welke taken zij aan een eventueel adviesorgaan geeft. De gemeenteraad beslist hier uiteindelijk over. Denk bijvoorbeeld aan het gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen en over welke onderwerpen een regeling over medezeggenschap vereist is. Ook moet geregeld worden hoe cliënten en hun vertegenwoordigers ondersteuning krijgen om hun rol effectief te kunnen vervullen. Het betekent niet dat de gemeente verplicht is om een Wmo-raad in te stellen. Gemeenten zijn vrij in de manier waarop zij burgers betrekken bij het Wmo-beleid. De gemeente moet ook de medezeggenschap van cliënten tegenover aanbieders regelen. Voorheen moesten aanbieders voldoen aan de Wet klachtenrecht cliënten en de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). Onder de Wmo is het stellen van regels geheel aan gemeenten overgelaten. De gemeenteraad moet in de verordening in ieder geval vastleggen over welke voorzieningen een regeling voor medezeggenschap vereist is. Veranderingen In de oude Wmo staat dat gemeenten burgers en cliënten moeten betrekken bij het opstellen van beleid rondom maatschappelijke ondersteuning. Hierbij moet ook aandacht zijn voor de behoefte van kleine doelgroepen en individuele burgers. De gemeente moet cliëntenorganisaties tijdig informeren, zodat zij met voorstellen kunnen komen, en gemeenten moeten jaarlijks een onderzoek naar cliënttevredenheid doen en de resultaten publiceren. In veel gevallen heeft de gemeente gekozen voor een Wmo-raad. Die Wmo-raad is vaak een adviesraad van burgers op persoonlijke titel die gevraagd en ongevraagd adviseert aan het college van burgemeester en wethouders over het ontwikkelen van het gemeentelijk Wmo-beleid. Deze raden wegen de belangen van alle burgers en adviseren over de hele breedte van de Wmo. Vaak vertegenwoordigen zij geen achterban en hebben ook weinig contact met die achterban. Wmo-raden zijn geïnstitutionaliseerd en niet onafhankelijk. Door de drie decentralisaties wordt het sociaal domein van de gemeente groter en neemt de adviestaak van de Wmo-raad toe. Niet alleen in het aantal vragen, maar ook qua inhoud: over meer domeinen en beleidsvelden. In de nieuwe Wmo is veel overgenomen uit de oude wet, maar wie betrokken moet worden, is algemeen geformuleerd. In de nieuwe Wmo is de aandacht voor de belangen en behoeften van kleine, kwetsbare groepen verdwenen. Nieuw zijn de randvoorwaarden en de expliciete eis dat ingezetenen moeten worden ondersteund, zodat zij hun rol in het beleidsproces effectief kunnen vervullen. Wmo 2015: artikel De gemeenteraad stelt bij verordening de regels vast die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van het in artikel bedoelde plan en de door het college ter uitvoering daarvan te nemen besluiten of te verrichten handelingen. 2. In de verordening wordt in ieder geval bepaald: ( ) a. ten aanzien van welke voorzieningen een regeling voor medezeggenschap van cliënten over voorgenomen besluiten van de aanbieder die voor de gebruikers van belang zijn, vereist is. 3. In de verordening wordt bepaald op welke wijze ingezetenen, waaronder in ieder geval cliënten of hun vertegenwoordigers, worden betrokken bij de uitvoering van deze wet, waarbij in ieder geval wordt geregeld de wijze waarop zij: a. in de gelegenheid worden gesteld voorstellen voor het beleid te doen; 7

8 b. vroegtijdig in staat worden gesteld gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen bij de besluitvorming over verordeningen en beleidsvoorstellen; c. worden voorzien van ondersteuning om hun rol effectief te kunnen vervullen; d. deel kunnen nemen aan periodiek overleg; e. onderwerpen voor de agenda van dit overleg kunnen aanmelden; f. worden voorzien van de voor een adequate deelname aan het overleg benodigde informatie. Wmo 2015: artikel Indien de aanbieder een voorziening levert als bedoeld in artikel 2.1.3, tweede lid, onderdelen e en f, treft de aanbieder ( ) b. een regeling voor medezeggenschap van cliënten over voorgenomen besluiten van de aanbieder die voor de gebruikers van belang zijn. Adviezen Onderzoek of in de Wmo-verordening geregeld wordt dat cliënten vroeg in het besluitvormingsproces worden betrokken en dat zij de informatie en ondersteuning krijgen die nodig is om hun medezeggenschap effectief te kunnen uitoefenen. Het is belangrijk dat de verordening op dit punt een zo volledig mogelijk beeld van de Wmo-wettekst geeft. Hiertoe dient in artikel 21, lid 2 vóór het woord advies opgenomen te worden: gevraagd en ongevraagd. Ga na hoe de medezeggenschapsregeling uitpakt bij kleine aanbieders. Zorg dat in de Wmo-verordening wordt opgenomen dat de gemeente naast periodieke overleggen met aanbieders en het jaarlijks cliëntervaringsonderzoek ook periodieke overleggen organiseert met de Wmo-raden, lokale belangenbehartigers en cliëntenraden, om feedback te verkrijgen ten aanzien van de naleving van de medezeggenschapsregelingen. De decentralisaties hebben tot gevolg dat gemeenten op regionaal niveau gaan samenwerken. Het is van groot belang dat de inspraak en medezeggenschap van burgers ook op dit niveau goed geregeld wordt. Kijk met welke andere gemeenten op regionaal niveau wordt samengewerkt en zoek contact met belangenbehartigers uit die gemeenten. Trek als belangenbehartigers samen op met de Wmo-raad. Zet daarbij ervaringsdeskundigen in, omdat de Wmo-raad vaak onvoldoende weet wat er speelt bij de lokale burgers met een beperking of chronische ziekte. Zorg dat u als belangenorganisatie in de raadszaal zit als Wmo en inspraak in verordening worden besproken. Spreek in op momenten dat dat kan en bezoek alle bijeenkomsten die openbaar toegankelijk zijn. Verder lezen AVI-kennisdossier Cliënten- en burgerparticipatie in de Wmo: AVI-toelichting op wetsvoorstel Wmo 2015: AVI-handreiking Wmo-modelverordening: gid,814/task,doc_download/ HLZ Regiotafels Om de veranderingen in de langdurige zorg overal in het land goed te laten verlopen, heeft het ministerie van VWS regiotafels ingesteld. Een regiotafel is een overleg waarin de betrokken partijen uit een regio - zoals gemeenten, zorgverzekeraars, zorgaanbieders, woningcoöperaties en cliënten(organisaties) met elkaar werkafspraken maken over de langdurige zorg en wonen in hun regio. 8

9 57 regiotafels Er zijn 57 regiotafels. In elke Wmo-regio (totaal 43) is er één, in een aantal (grote) Wmo-regio s zijn er meerdere. De regiotafels zijn in 2014 ingesteld en het secretariaat van de regiotafels wordt gefinancierd door het ministerie van VWS. De afspraken over de regiotafels lopen voor de periode tot en met Elke regiotafel maakt zelf afspraken over de te volgen werkwijze. Doel Het overleg is er op gericht om in de regio de veranderingen in de langdurige zorg te volgen (monitoren), in goede banen te leiden en om nieuwe zorginitiatieven te ontwikkelen. De deelnemers informeren elkaar over de gevolgen en effecten van de hervormingen in hun regio op hun werkterrein. Zo kunnen de verantwoordelijke organisaties eventuele knelpunten snel oplossen. Ook kunnen de deelnemers zo initiatieven voor zorgvernieuwing ontwikkelen. Deelnemende partijen Deelnemers aan het regionale overleg zijn gemeenten, cliënten(organisaties), zorgkantoren, zorgverzekeraars, zorgaanbieders, woningcoöperaties, huisartsen en andere zorgprofessionals. Welke partijen deelnemen aan het overleg, verschilt per regiotafel. Iedere deelnemer zit er vanuit zijn eigen kennis en ervaring. Een onafhankelijke regiosecretaris voert de regie over de regiotafel. Vertegenwoordiging cliënten Lokale cliënten(organisaties) zijn een belangrijke partij aan de regiotafels. Zij geven aan hoe cliënten aankijken tegen alle veranderingen en wat dit betekent voor hun leven. Zij praten mee over hoe de zorg en ondersteuning in hun regio goed geregeld blijft. Bijvoorbeeld over maatregelen die nodig zijn om het langer thuis wonen mogelijk te maken. Onderwerpen op het overleg Alle deelnemers aan het overleg kunnen relevante onderwerpen inbrengen en bespreekbaar maken. Vanuit het ministerie zijn zes onderwerpen ( scharnierpunten ) benoemd die in ieder geval aan de regiotafel worden besproken. Dit zijn: 1. Continuïteit van ondersteuning en zorg 2. Herstructurering van vastgoed (wonen) 3. Beperken van fricties op de arbeidsmarkt 4. Informatievoorziening 5. Voorkomen van administratieve lasten (bureaucratie) 6. Zorgvernieuwing (vernieuwing en innovatie). Participatiewet In de Participatiewet staat dat personen die met de Participatiewet te maken krijgen betrokken moeten worden bij de uitvoering van de wet. Hoe dit gebeurt moet de gemeenteraad vastleggen in een verordening. Er worden minimale voorwaarden gesteld aan de gemeentelijke verordeningen. Wel dienen verordeningen en beleidsvoorstellen vooraf met cliënten of hun vertegenwoordigers besproken te worden. Zo kan de gemeenteraad hun oordeel betrekken bij het vaststellen van het beleid. Daarnaast moet de verordening regelen hoe cliënten of hun vertegenwoordigers worden voorzien van ondersteuning om hun rol effectief te kunnen vervullen. In de uitoefening van deze rol spreekt het voor zichzelf dat zij de mogelijkheid hebben advies te vragen aan derden. Belangrijke onderwerpen zijn bijvoorbeeld de 9

10 keuzes die de gemeente maakt voor beschut werk, loonkostensubsidie en de inzet van andere instrumenten en voorzieningen. De regering vindt het belangrijk dat voor cliëntenparticipatie de samenwerking wordt opgezocht, zowel binnen het sociale domein (bijvoorbeeld Wmo en AWBZ) als tussen gemeenten onderling. De Participatiewet laat de vorm van samenwerking met vertegenwoordigers van cliënten of andere cliëntenraden vrij. Gemeenten kunnen dit zelf via hun verordening regelen. De meest voor de hand liggende manier om cliëntenparticipatie vorm te geven is via het instellen van een gemeentelijk overlegorgaan, veelal aangeduid als cliëntenraad. Veranderingen Gemeenten waren verplicht een cliëntenraad SOZA (of Wwb-raad) te hebben. Deze adviesraden bestaan uit cliënten van de Wwb en personen die vallen onder het armoedebeleid van de gemeente. Vaak zijn het vertegenwoordigers van belangengroepen of mensen op persoonlijke titel. De SOZA / Wwb-raad krijgt alle voorstellen, wijzigingen en adviezen ter advisering voorgelegd, voordat zij naar het college van B en W of de gemeenteraad gaan. Zij adviseren het college van burgemeester en wethouders over het beleid en uitvoering van de Wwb, waaronder armoedebeleid, schuldhulpverlening en handhaving. Naast deze cliëntenraden, hebben de meeste gemeenten ook een Wsw-raad. Sinds 1 januari 2008 is cliëntenparticipatie via de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) geregeld. Wsw-gerechtigden hebben medezeggenschap gekregen over het gemeentelijke Wsw-beleid en de uitvoering daarvan. Bij de Wsw zijn dat alle mensen die geïndiceerd zijn, dus mensen die werkzaam zijn bij sw-bedrijven, maar ook de mensen die op de wachtlijst staan. Elke gemeente kan zijn eigen vorm van cliëntenparticipatie kiezen. In het kader van arbeidsmarktbeleid moeten gemeenten samenwerken met het UWV. In elf districten zijn er UWV-raden, maar er zijn 35 arbeidsmarktregio s. Adviseren over arbeidsmarktbeleid vraagt dus om samenwerking met de cliëntenraden van andere gemeenten (in dezelfde arbeidsmarktregio) en de regionale UWV-cliëntenraad. Er is in een aantal gemeenten nu al sprake van samenvoegingen van twee of drie raden in bijvoorbeeld een Participatieraad. Verwacht wordt dat ook in andere gemeenten de bestaande adviesraden op zullen gaan in een nieuwe cliëntenraad. Participatiewet: artikel 47 De gemeenteraad stelt bij verordening regels over de wijze waarop de personen, bedoeld in artikel 7, eerste lid, of hun vertegenwoordigers worden betrokken bij de uitvoering van deze wet, waarbij in ieder geval wordt geregeld de wijze waarop deze personen of hun vertegenwoordigers: (...) b. vroegtijdig in staat worden gesteld gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen bij de besluitvorming over verordeningen en beleidsvoorstellen; c. worden voorzien van ondersteuning om hun rol effectief te kunnen vervullen; d. deel kunnen nemen aan periodiek overleg; e. onderwerpen voor de agenda van dit overleg kunnen aanmelden; f. worden voorzien van de voor een adequate deelname aan het overleg benodigde informatie. 10

11 Adviezen Is er een cliëntenraad SOZA of Wwb? Vraag als belangenbehartigers spreektijd bij deze raad om mensen met een beperking of een chronische ziekte als nieuwe doelgroep te introduceren. Geef voorbeelden van mensen met een beperking die werken in de sw of het vrije bedrijf. Leg de verbinding met de Wmo (begeleiding). Zoek samenwerking met andere patiënten- en gehandicaptenorganisaties om samen de stem van mensen met een beperking of chronische ziekte te laten horen. De cliëntenraad moet immers kunnen spreken namens álle cliënten. En zeker omdat een deel van het beleid op regionaal niveau wordt gemaakt, is het van belang om samen te werken met andere organisaties in uw regio In de verordening moet opgenomen worden dat cliënten (of hun vertegenwoordigers) vroegtijdig in staat worden gesteld om gevraagd en ongevraagd advies te geven. Zorg dat u via de raad als belangenbehartigers ook daadwerkelijk in een vroeg stadium betrokken wordt. Denk en praat mee over de ondersteuning van de cliëntenraad. Er moet in de verordening komen te staan hoe cliëntenraden worden voorzien van ondersteuning om hun rol effectief te kunnen vervullen. Hoe wil de cliëntenraad worden ondersteund? Welke ondersteuning vindt u noodzakelijk (zoals ambtelijke ondersteuning, scholing, kunnen raadplegen deskundigen). Maak gebruik van de mogelijkheden van het programma PG werkt samen. Ieder(in) maakt deel uit van dit programma. PG werkt samen heeft een training voor belangenbehartigers en trainers van lidorganisaties om de samenhang en het samenspel met cliëntenraden beter vorm te geven. Verder lezen LCR (2014). Cliëntenraden denken en doen mee. Handreiking Participatiewet en maatregelen Wwb voor cliëntenraden: Wonen Zo n 250 gemeenten hebben voor het beleidsterrein Wonen een Adviescommissie Wonen ingesteld. Deze adviescommissies worden nog wel VAC (vrouwenadviescommissie) of WAC (woonadviescommissie) genoemd. De Adviescommissie Wonen is een lokale woonconsumentenorganisatie. De commissies werken regelmatig samen met onder meer leden van ouderenbonden en gehandicaptenplatforms. Adviescommissies Wonen zijn onafhankelijk en hebben meestal een stichtingsvorm. In het kader van decentralisaties zijn ze in zoverre van belang, dat er ingezet wordt op langer zelfstandig wonen voor mensen met een beperking en ouderen. Dat stelt eisen aan de kwaliteit van woningen en een Adviescommissie Wonen kan hier bij bouwplannen en bij verbouw over adviseren. Er is geen wettelijke basis voor het functioneren van Adviescommissie Wonen. Wel wordt er soms op gemeentelijk niveau vastgelegd, dat de Adviescommissie Wonen geraadpleegd moet worden. Ieder(in) vindt dat de inspraak vanuit cliëntenperspectief in regionaal en lokaal woonbeleid bevorderd moet worden Adviezen Onderzoek hoe in uw gemeente de inspraak vanuit cliëntenperspectief in regionaal en lokaal woonbeleid is geregeld. Zorg dat de inspraak van gebruikersorganisaties, zoals lokale organisaties van mensen met een beperking of chronische ziekte, op richtinggevende documenten zoals gemeentelijke woonvisies, huisvestingsverordeningen, omgevingsplannen in de lokale regelgeving opgenomen wordt. 11

12 Zorg dat gemeenten de samenwerking op lokaal niveau tussen Adviescommissie Wonen (VACpunt wonen) en lokale belangenbehartigers van mensen met een beperking of aandoening faciliteren. Stimuleer dat woningen en woonomgeving geschouwd worden door mensen mét en zonder beperking en dat de ervaringen met alle betrokken besproken worden (uitvoerders, opdrachtgevers, beleidsmakers). Onderwijs De Wet medezeggenschap scholen en de Wet passend onderwijs regelen de formele rol van ouders en leerlingen in een medezeggenschapsraad (vanuit de school) of ondersteuningsplanraad (vanuit het samenwerkingsverband). Voor adviesraden Leerlingenvervoer geldt geen wettelijk kader. Collectieve belangenbehartiging richting gemeente wordt in de Wet passend onderwijs niet genoemd. Samenwerking met belangenbehartigers van mensen met een beperking of chronische ziekte ook niet, maar is volgens Ieder(in) wel belangrijk. Ouders (en leerlingen) kunnen in een medezeggenschapsraad (MR) van school invloed uit oefenen op het ondersteuningsprofiel van de school. In de ondersteuningsplanraad (OPR) van het samenwerkingsverband van scholen in een regio, kunnen ouders invloed uitoefenen op het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband. Zij kunnen zich bijvoorbeeld afvragen: Wat levert de school aan ondersteuning? Welke criteria hanteert men voor de toelating tot het (voortgezet) speciaal onderwijs? Wat zijn de afspraken met de gemeenten? De MR en de OPR hebben geen formele lijn lopen naar de gemeenten en de lokale belangenbehartigers of de Wmo-raad. Ieder(in) wil zorgen voor een goede verbinding tussen belangenbehartigers in het onderwijs en de belangenbehartigers die met gemeenten om tafel zitten. Wet medezeggenschap op scholen (Wet) (Memorie van Toelichting) Adviezen De MR en de OPR hebben geen formele lijn lopen naar de gemeenten en de lokale belangenbehartigers, adviesraad leerlingenvervoer of Wmo-raad. Zorg daarom voor een goede verbinding tussen belangenbehartigers in het onderwijs en de belangenbehartigers die met gemeenten om tafel zitten. Zoek ook contact met belangenbehartigers uit andere gemeenten waarvandaan leerlingen de scholen bezoeken. Verder lezen (tips over medezeggenschap en onderwijs) Een Ieder(in)-handreiking over leerlingenvervoer is in ontwikkeling. 12

13 Jeugdwet In de Jeugdwet staat niets over collectieve belangenbehartiging door mensen met een beperking of hun representatieve organisaties richting gemeente, m.u.v. de medezeggenschap van cliënten van jeugdhulpaanbieders, gecertificeerde instellingen en pleegzorgaanbieders. De gemeenteraad moet in de verordening Jeugdhulp regelen op welke manier cliënten en vertegenwoordigers betrokken worden bij het beleid en hoe ze ervoor zorgt dat zij ook werkelijk in de gelegenheid zijn om dit doen. Inspraak, medezeggenschap en participatie zijn niet alleen belangrijk voor individuele jongeren en hun ouders, maar moeten ook op een collectief niveau goed geregeld worden. Het betekent bijvoorbeeld dat ook kleine doelgroepen de kans krijgen om hun behoeften duidelijk te maken. Ook moeten gemeenten zorgen dat iedere jeugdhulpaanbieder een eigen cliëntenraad heeft. Daarnaast is het volgens Ieder(in) belangrijk dat belangenbehartigers, ouders en jongeren in de beleidsontwikkeling van de gemeente kunnen participeren. Inspraak en medezeggenschap Artikel 2.2 van de Jeugdwet gaat over gemeentelijk beleidsplan. In lid e staat dat in het plan moet aangegeven op welke wijze de gemeenteraad en het college zich hebben vergewist van de behoeften van kleine doelgroepen. Paragraaf 4.2b Medezeggenschap heeft alleen betrekking op jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen, en op pleegzorgaanbieders. Artikel Iedere jeugdhulpaanbieder en iedere gecertificeerde instelling stelt een cliëntenraad in, die binnen het kader van hun doelstelling in het bijzonder de gemeenschappelijke belangen van jeugdigen en ouders aan wie jeugdhulp wordt verleend of ten aanzien van wie een kinderbeschermingsmaatregel of jeugdreclassering wordt uitgevoerd, behartigt. Artikel De pleegzorgaanbieder stelt een pleegouderraad in, die binnen het kader van zijn doelstelling de gemeenschappelijke belangen van de pleegouders behartigt. Een pleegzorgaanbieder kan deze verplichting ook nakomen door instelling van een pleegouderraad die voor meer dan één door hem in stand gehouden zorgeenheid werkzaam is. Adviezen Als belangenbehartiger kent u de praktijk van inspraak in uw gemeente, en kunt u nagaan of de gemeente inderdaad zorgt voor zaken als voldoende ondersteuning voor effectieve medezeggenschap en tijdige informatievoorziening. Ga na of inspraak, medezeggenschap en participatie goed geregeld zijn. Belangenbehartigers én (ouders van) jongeren met een beperking moeten een actieve rol hebben bij de totstandkoming van beleid. Hoe betrekt uw gemeente haar inwoners bij het jeugdbeleid? Is de inspraak, medezeggenschap en participatie van belangenbehartigers georganiseerd op een manier die u passend vindt? Zoek als lokale belangenbehartiger de verbinding met cliëntenraden in het jeugddomein en ook met inspraakorganen in passend onderwijs. 13

14 Verder lezen (beleidsplan Jeugd) pdf (verordening Jeugdhulp) Vervoer De inspraak van cliënten en hun organisaties over openbaar vervoer, besloten busvervoer of taxivervoer over voor het openbaar verkeer openstaande wegen is geregeld in de Wet personenvervoer In de praktijk loopt inspraak en medezeggenschap via de regionale of lokale ROCOV s (Reizigers Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer). Een ROCOV is een overleg van verschillende consumentenorganisaties die gezamenlijk gebruikmaken van het adviesrecht waarin de Wet personenvervoer 2000 voorziet. ROCOV s adviseren aan de vervoerders (concessiehouders) en gemeenten en provincies (concessieverleners). In de ROCOV s is vaak ook plaats voor mensen met een beperking. In de meeste gevallen nemen zij deel op persoonlijke titel, niet als afgevaardigde of vertegenwoordiger van een belangenorganisatie van mensen met een beperking of chronische ziekte. Ook het vervoer voor ouderen en mensen met een beperking krijgt te maken met de decentralisaties. Gemeenten moeten het doelgroepenvervoer gaan regelen en wijzen mensen er op dat zij meer gebruik moeten gaan maken van het openbaar vervoer (OV als voorliggende voorziening). Inspraak en medezeggenschap Artikel Voordat een concessie wordt verleend of gewijzigd, vraagt de concessieverlener advies aan consumentenorganisaties die voldoen aan bij algemene maatregel van bestuur gestelde voorwaarden, over de aan de concessie te verbinden voorschriften. 2. De concessieverlener stelt de consumentenorganisaties in de gelegenheid met hem overleg te voeren voordat advies wordt uitgebracht. 3. Het advies, bedoeld in het tweede lid, wordt gevraagd op een zodanig tijdstip dat het advies van wezenlijke invloed kan zijn op het voornemen. 4. De consumentenorganisaties worden door de concessieverlener zo spoedig mogelijk in kennis gesteld van de wijze waarop aan het uitgebrachte advies gevolg wordt gegeven. Artikel 28 De concessieverlener informeert ten minste eenmaal per jaar de consumentenorganisaties, bedoeld in artikel 27, over de resultaten van bij algemene maatregel van bestuur te omschrijven maatregelen die door hem zijn genomen en die de belangen van de reiziger raken. Artikel De concessiehouder vraagt ten minste eenmaal per jaar advies aan consumentenorganisaties die voldoen aan bij algemene maatregel van bestuur gestelde voorwaarden, over de door de concessiehouder voorgenomen wijziging van een dienstregeling, het tarief en overige in de concessie geregelde onderwerpen. 2. De concessiehouder stelt de consumentenorganisaties in de gelegenheid met hem overleg te voeren voordat advies wordt uitgebracht. 14

15 3. Bij algemene maatregel van bestuur worden regels gesteld over de aard van onderwerpen als bedoeld in het eerste lid. 4. Het advies, bedoeld in het eerste lid, wordt op een zodanig tijdstip gevraagd dat het van wezenlijke invloed kan zijn op de door de concessiehouder te nemen beslissing. 5. Indien na het advies van de consumentenorganisaties een beslissing wordt genomen ten aanzien van de onderwerpen, bedoeld in het eerste lid, worden de consumentenorganisaties door de concessiehouder zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk zes weken voor deze gevolg geeft aan de beslissing, schriftelijk hiervan in kennis gesteld. Indien het advies van de consumentenorganisaties niet of niet geheel is gevolgd, wordt aan de consumentenorganisaties tevens meegedeeld, waarom van dat advies is afgeweken en wordt hen de gelegenheid geboden nader te overleggen met de concessiehouder alvorens deze gevolg geeft aan de beslissing. 6. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld over de termijnen die bij de adviesprocedure en de overlegprocedure, bedoeld in dit artikel, in acht worden genomen. 7. Indien een voorgenomen wijziging van een dienstregeling, het tarief en overige in de concessie geregelde onderwerpen door de concessieverlener is geïnitieerd, vraagt in afwijking van het eerste lid die concessieverlener advies aan de in dat lid bedoelde consumentenorganisaties. Het tweede tot en met het zesde lid zijn van overeenkomstige toepassing. Artikel De concessieverlener kan aan een concessie voorschriften verbinden. 2. Aan een concessie worden in ieder geval voorschriften verbonden ten aanzien van: a. de onderwerpen waarover en de consumentenorganisaties waaraan de concessiehouder advies vraagt als bedoeld in artikel 31; b. de onderwerpen waarover en de wijze waarop de concessiehouder de consumentenorganisaties, bedoeld in onderdeel a, informeert; advies van wezenlijke invloed kan zijn op het voornemen. ( ) Toegankelijkheid Hoewel lokale belangenbehartigers van mensen met een beperking of chronische ziekte in hun gemeente van oudsher zeer actief zijn op het terrein van toegankelijkheid, is er geen wettelijke basis voor inspraak en medezeggenschap op dit beleidsterrein. Wel heeft een aantal gemeenten een eigen Werkgroep Toegankelijkheid ingesteld die meedenkt over het gemeentelijk toegankelijkheidsbeleid. De belangenbehartigers die actief zijn op dit terrein richten zich meestal op de fysieke toegankelijkheid. Zij signaleren knelpunten, adviseren gemeenten over het toegankelijk maken van openbare ruimte of nieuwbouw, of werken mee aan het inzichtelijk maken welke accommodaties in hun gemeente wel of niet toegankelijk zijn. Een ander belangrijk regelmatig terugkomend aandachtspunt is de toegankelijkheid van informatie, toegespitst op de vraag of de gemeentelijke website voldoet aan de eisen voor het Waarmerk drempelvrij.nl, het Nederlandse kwaliteitsmerk voor toegankelijke websites. Veranderingen Op dit moment is het ministerie van Infrastructuur en Milieu bezig met de voorbereidingen voor een nieuwe wet: de Omgevingswet. Met de Omgevingswet wil het kabinet het omgevingsrecht makkelijker maken. Veel gemeenten vinden de regels voor ruimtelijke plannen nu ingewikkeld en onduidelijk. Door regels te vereenvoudigen en samen te voegen is het straks makkelijker om bouwprojecten te starten. 15

16 De minister van Infrastructuur en Milieu heeft op 17 juni 2014 het wetsvoorstel Omgevingswet naar de Tweede Kamer gestuurd. Zowel de Tweede als de Eerste Kamer moeten het wetsvoorstel goedkeuren. Daarna volgt nog de publicatie in het Staatsblad en wordt er invoeringsregelgeving gemaakt. Naar verwachting treedt de wet in 2018 in werking. Ieder(in) streeft ernaar dat waar gemeenten verantwoordelijk worden voor de uitvoering, zij verplicht vooraf advies moeten vragen aan betrokkenen (inwoners, burgers). Het gaat hier zowel om woningen, voorzieningen (bijvoorbeeld wijkcentra) en openbare ruimte (bijvoorbeeld de inrichting van pleinen of verkeersoplossingen). Adviezen Onderzoek hoe in uw gemeente de inspraak en advies vanuit cliëntenperspectief op de vaak zeer verschillende terreinen van toegankelijkheid geregeld zijn. Zorg dat de inspraak van organisaties van mensen met een beperking of chronische ziekte, op richtinggevende documenten zoals omgevingsplannen en vergunningen voor bouw en verbouw van openbare gebouwen in de lokale regelgeving opgenomen wordt. Stimuleer dat de openbare ruimte en openbare gebouwen geschouwd worden door mensen mét en zonder beperking en dat de ervaringen met alle betrokken besproken worden (uitvoerders, opdrachtgevers, beleidsmakers). Schema: formele lokale inspraak, medezeggenschap en participatie Beleidsterrein Is (was) Wordt mogelijk (gemeenten kunnen hun eigen oplossingen kiezen) Wmo Wmo-raad Cliëntenraad zorginstelling Participatieraad Inkomen Arbeid Wwb-raad Cliëntenraad SOZA Wsw-raad Participatieraad Onderwijs OPR (ondersteuningsplanraad) MR (medezeggenschapsraad) OPR (ondersteuningsplanraad) MR (medezeggenschapsraad) OOGO (Op Overeenstemming Gericht Overleg) Vervoer Adviesraad leerlingenvervoer ROCOV Wmo-raad ROCOV Wonen VACpunt wonen Jeugd Cliëntenraad jeugdhulpinstelling Wmo-raad Jeugdraad Cliëntenraad jeugdhulpinstelling Toegankelijkheid Gemeentelijke Werkgroep Toegankelijkheid 16

17 Zorg De medezeggenschap van cliënten in de zorg is geregeld in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). Instellingen voor gezondheidszorg, maatschappelijke zorg of verslavingszorg moeten een cliëntenraad hebben, dus ook zorginstellingen met Wlz- en Zvw-cliënten met een verstandelijke of lichamelijke beperking. Cliënten, maar ook familieleden van cliënten kunnen via de cliëntenraad meepraten over het beleid van de instelling. De belangrijkste taak van de cliëntenraad is het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van mensen die op de zorg van die instelling zijn aangewezen. De cliëntenraad adviseert gevraagd en ongevraagd over allerlei zaken die met de dienstverlening te maken hebben. Het bestuur van de zorginstelling moet bij beslissingen rekening houden met het advies van de cliëntenraad. Soms worden er naast een centrale cliëntenraad ook lokale cliëntenraden of locatiegebonden cliëntenraden ingesteld. De centrale cliëntenraad houdt zich bezig met overstijgende zaken die voor alle cliënten van de zorginstelling belangrijk zijn. De lokale cliëntenraden richten zich meer op de praktische zaken die direct betrekking hebben op de cliënten in de specifieke voorziening of op de cliënten in hun wijk. De cliëntenraad heeft een aantal rechten: Recht om te adviseren over alle onderwerpen die voor cliënten van belang zijn. In de wet staan dertien onderwerpen waarover de zorginstelling in ieder geval advies moet vragen aan de cliëntenraad voor er een besluit genomen wordt. Recht op informatie: De zorginstelling moet de cliëntenraad tijdig en, desgevraagd, schriftelijk alle inlichtingen en gegevens verstrekken die de raad nodig heeft. Recht op overleg: De cliëntenraad heeft recht op overleg met de directie over het beleid van de zorginstelling. Recht op bindende voordracht één bestuurslid. Enquêterecht: Als de zorginstelling een stichting of vereniging is, kan de cliëntenraad onderzoek laten doen naar het beleid en de gang van zaken binnen de zorginstelling op grond van art. 6.2 Uitvoeringsbesluit WTZi, tenminste als dit is opgenomen in de statuten van de zorginstelling. Veranderingen De plannen voor wetgeving rond medezeggenschap in zorginstellingen zijn de afgelopen jaren vaak gewijzigd. Eerst zou de Wmcz opgaan in de Wet cliëntenrecht zorg (Wcz). Begin 2013 werd besloten dat de Wcz niet door zou gaan. Daarna was het plan dat regelingen rond medezeggenschap zouden worden ondergebracht in de wet Goed bestuur in de zorg. Onlangs is besloten dat ook dit wetsvoorstel niet doorgaat. De stand van zaken is op dit moment dat de Wmcz blijft, maar op een aantal punten wordt aangepast. Als alles doorgaat krijgen cliëntenraden instemmingsrecht voor onderwerpen die de dagelijkse leefomgeving van cliënten raken. Denk daarbij aan onderwerpen als veiligheid, hygiëne, recreatiemogelijkheden en het opstellen van het zorgplan. Voorheen was er alleen verzwaard adviesrecht. Ook wordt de financiering van cliëntenraden verbeterd en het enquêterecht verruimd. De IGZ gaat toezicht houden op de wettelijke verplichting om medezeggenschap in te richten. 17

18 Deze wijzigingen moeten nog besproken worden in de Tweede Kamer. Verwacht wordt dat ze op z n vroegst half 2016 doorgang zullen vinden. Inspraak en medezeggenschap. 18

19 Nawoord: Participeren op niveau Inspraak, medezeggenschap, lobby omvat naast de formele inspraak en advies ook alle andere activiteiten waarop mensen met beperkingen voor hun belangen opkomen. Mensen met beperkingen kunnen op verschillende manieren participeren bij de ontwikkeling van beleid. Daarbij verschilt hun invloed. De mate van invloed kan worden weergegeven als een participatieladder. Hoe hoger op de participatieladder, hoe meer verantwoordelijkheid de gemeente uit handen geeft en hoe groter de medezeggenschap van mensen met beperkingen. Belangenbehartiging kan op alle niveaus plaatsvinden. Het is een strategische keuze op welk niveau u wilt participeren in de beleidsontwikkeling. Bent u medebeslisser, dan betekent het dat uw belangenorganisatie medeverantwoordelijk wordt voor het beleid. Van oudsher speelden de meeste activiteiten van belangenbehartigers zich af op de niveaus 2 en 3. Echter, steeds vaker is er ook bij beleidsontwikkeling sprake van co-productie. VEEL invloed 3. adviseren 5. meebeslissen 4. co-produceren 2. raadplegen WEINIG 1. informeren VEEL invloed gemeente WEINIG 1. Informeren De gemeente informeert mensen, maar geeft ze verder geen inbreng. De gemeente bepaalt de agenda vanaf het begin tot het eind. Ze houdt alle touwtjes in handen. Voorbeelden hiervan zijn het organiseren van informatieavonden of het verspreiden van informatie in huis-aan-huisbladen. 19

20 2. Raadplegen De gemeente beschouwt mensen met een beperking of chronische ziekte als gesprekspartner, maar verbindt zich niet aan de uitkomsten van de gesprekken. Denk hierbij aan groepsgesprekken, inspraakavonden, hoorzittingen en debatten. 3. Adviseren De gemeente betrekt mensen met beperkingen bij het opstellen van de agenda. De gemeente neemt het initiatief. Mensen met een beperking of chronische ziekte kunnen zelf problemen en mogelijke oplossingen aandragen. De gemeente verbindt zich in principe aan de adviezen, maar kan daar bij de besluitvorming beargumenteerd van afwijken. Adviesraden en expertmeetings zijn hiervan voorbeelden. 4. Co-produceren Co-produceren samen een product maken - heet ook wel doe-democratie. Gemeente en mensen met beperkingen bepalen gezamenlijk de agenda: waaraan gaan ze werken, hoe gaan ze dat doen? Ze zoeken samen naar oplossingen. De gemeente verbindt zich in principe aan deze oplossingen. Voorbeelden hiervan zijn stuurgroepen of het vastleggen van afspraken in een convenant. 5. Meebeslissen De gemeente stelt de randvoorwaarden waarbinnen de mensen met beperkingen zelf de beleidsvorming bepalen. Ambtenaren hebben een adviserende rol. 20

21 Meer weten? AVI (2014). Kennisdossier: Cliënten- en burgerparticipatie in de Wmo. Downloaden via: Ieder(in) (2014). Handreiking Stappenplan voor effectieve belangenbehartiging: Utrecht: Ieder(in). Downloaden via website Ieder(in). Koepel Wmo-raden, MOVISIE en Zorgbelang Noord-Holland (2013). Modellen voor lokale participatie Een zoektocht naar toekomstbestendige, lokale burger- en cliëntenparticipatie. Downloaden via: LCR & Koepel Wmo-raden (2013). Samen sterk - Stroomlijning medezeggenschap in het sociale domein. Landelijke handreiking voor WWB-raden en Wmo-raden. Utrecht: Landelijke Cliëntenraad en Koepel Wmo-raden. Downloaden via: MOVISIE (2014). Cliëntenparticipatie bij beleid nieuwe Jeugdwet - Resultaten onderzoek onder gemeenten. Utrecht: MOVISIE. 21

22 Colofon Uitgave 2015 Samenstelling Aartjan ter Haar Opmaak Catrien Brienen, Ieder(in) 22

23

24 De handreiking Inspraak in het sociale domein gaat over het beïnvloeden van de lokale beleidsontwikkeling en -uitvoering. De handreiking laat zien wat de wettelijke regels zijn voor gemeenten om de stem van mensen met een beperking of chronische ziekte te horen op verschillende beleidsterreinen. Ieder(in) Bezoekadres Churchilllaan AD Utrecht Postadres Postbus AD Utrecht T E post@iederin.nl I Twitter Facebook 24

De inspraak in het sociale domein verandert

De inspraak in het sociale domein verandert Handreiking De inspraak in het sociale domein verandert september 2014 Formele inspraak, medezeggenschap en participatie na de decentralisaties Netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 3 De Participatiewet 23 Heb je een beperking en heb je begeleiding nodig bij het werk? Dan

Nadere informatie

Informatienota voor de gemeenteraad

Informatienota voor de gemeenteraad Informatienota voor de gemeenteraad Datum 2 februari 2016 Behandelend ambtenaar P. Wieggers Team Sociaal Beleid Portefeuillehouder J.H.A.P. Sluiter/H.W.M. Witjes Registratienummer 16RDS00046 *16RDS00046*

Nadere informatie

h. Adviesraad: de in artikel 3 lid 5 genoemde en door het college in te stellen adviesraad

h. Adviesraad: de in artikel 3 lid 5 genoemde en door het college in te stellen adviesraad Gemeente Epe Raadsbesluit 2016 registratienummer: 2016-10950 DE RAAD DER G E M E E N T E E P E gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders, nr. 2016-10950 d.d. gelet op artikel 149 Gemeentewet

Nadere informatie

Medezeggenschap van kinderen en jongeren en de nieuwe Jeugdwet

Medezeggenschap van kinderen en jongeren en de nieuwe Jeugdwet Medezeggenschap van kinderen en jongeren en de nieuwe Jeugdwet Artikel 12 VN Kinderrechtenverdrag De Staten die partij zijn, verzekeren het kind dat in staat is zijn of haar eigen mening te vormen, het

Nadere informatie

VERORDENING ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN

VERORDENING ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN VERORDENING ADVIESRAAD SOCIAAL DOMEIN De raad van de gemeente... overwegende dat er een verordening adviesraad sociaal domein moet komen, gelet op artikel 47 van de Participatiewet, artikel 2.1.3 derde

Nadere informatie

postbusŵgemëeñfeňoořdëľnveldľnl- uèťheenïe NOORDENVELD

postbusŵgemëeñfeňoořdëľnveldľnl- uèťheenïe NOORDENVELD G E M E E N T E R15.00047 III N O O R D E N V E L D B E Z O E K A D R E S t Raadhuisstraat 1 9301 AA Roden P O S T A D R E S Ť Postbus 109 9300 AC Roden î W E B S I T E / E - M A I L t www.gemeentenoordenveld.nl

Nadere informatie

Wet tot wijziging van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen Reactie van LOC Zeggenschap in zorg 12 november 2016

Wet tot wijziging van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen Reactie van LOC Zeggenschap in zorg 12 november 2016 Wet tot wijziging van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen Reactie van LOC Zeggenschap in zorg 12 november 2016 In dit document vindt u de reactie van LOC Zeggenschap in zorg op het wetsontwerp

Nadere informatie

Verordening. Participatieraad Sociaal Domein. (WMO, Participatiewet en Jeugdwet)

Verordening. Participatieraad Sociaal Domein. (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Verordening Participatieraad Sociaal Domein (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Aalten 2015 Verordening Participatieraad Sociaal Domein (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Aalten 2015. Artikel 1. Begripsbepalingen

Nadere informatie

Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk

Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk Van Wmo-adviesraad naar een Adviesraad Sociaal Domein Katwijk met lokale en regionale cliëntenraden, patiëntenverenigingen en belangengroepen De burger als adviseur van gemeenten 7 oktober 2015 Den Haag

Nadere informatie

2. hoe krijgen gemeenten een regionale invulling van cliëntenparticipatie (regionale arbeidsmarkt, werkbedrijf)?

2. hoe krijgen gemeenten een regionale invulling van cliëntenparticipatie (regionale arbeidsmarkt, werkbedrijf)? Hoe betrek ik cliëntenraden? Met de Participatiewet verandert ook de cliëntenparticipatie. Niet alleen is de wet bijgesteld, een aantal ontwikkelingen roepen vragen op over de toekomstige invulling van

Nadere informatie

Medezeggenschap nieuwe stijl / herziening Wmcz. Jasper Boele directeur LSR

Medezeggenschap nieuwe stijl / herziening Wmcz. Jasper Boele directeur LSR Medezeggenschap nieuwe stijl / herziening Wmcz Jasper Boele directeur LSR Opbouw lezing Blok1. Ontwikkelingen in de Medezeggenschap Blok 2. Toelichting op de herziene Wmcz Blok 3. Medezeggenschap nieuwe

Nadere informatie

Maak je sterk VOOR WERK. Stappenplan

Maak je sterk VOOR WERK. Stappenplan Maak je sterk VOOR WERK Stappenplan 1 Stappenplan voor lokale belangenbehartiging Goede belangenbehartiging staat of valt met goede voorbereiding. Dat is een hele klus en kost veel tijd. Wees dus realistisch

Nadere informatie

Van school af en aan het werk het verhaal van Sanne

Van school af en aan het werk het verhaal van Sanne Van school af en aan het werk het verhaal van Sanne Schoolverlaters, participatie en lokale belangenbehartiging Sanne Kuijpers is 17 jaar en woont met haar ouders en broertje in Cornjum in Friesland. Ze

Nadere informatie

Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet, Wmo en Jeugdwet gemeente Kampen

Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet, Wmo en Jeugdwet gemeente Kampen Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet, Wmo en Jeugdwet gemeente Kampen Wetstechnische informatie Gegevens van de regeling Organisatie Organisatietype Officiële naam regeling Citeertitel Vastgesteld

Nadere informatie

20151760547AEEC0F9509496C92EC0EDAAB0D4FFDtxt Aan de leden van de gemeenteraad,

20151760547AEEC0F9509496C92EC0EDAAB0D4FFDtxt Aan de leden van de gemeenteraad, 20151760547AEEC0F9509496C92EC0EDAAB0D4FFDtxt Aan de leden van de gemeenteraad, Ter attentie van de griffier Geachte leden van de gemeenteraad, Graag bieden we u namens het JeugdWelzijnsBeraad, LOC Zeggenschap

Nadere informatie

>> Vindt u het wetvoorstel effectief om de gestelde doelen te bereiken? Indien niet, heeft u suggesties voor verbetering? En zo ja, welke?

>> Vindt u het wetvoorstel effectief om de gestelde doelen te bereiken? Indien niet, heeft u suggesties voor verbetering? En zo ja, welke? Internetconsultatie: Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) Eerste reactie LOC Zeggenschap in zorg Dit document is een eerste reactie van LOC Zeggenschap in zorg op de voorliggende Wmcz.

Nadere informatie

Flexibele adviseringsstructuur sociaal domein 1

Flexibele adviseringsstructuur sociaal domein 1 Flexibele adviseringsstructuur sociaal domein 1 Inleiding Met de decentralisaties in het sociaal domein heeft de gemeente de verantwoordelijkheid gekregen voor de zorg en ondersteuning van een grotere

Nadere informatie

gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 december 2017

gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 december 2017 De raad van de gemeente Leusden; gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 december 2017 gelet op artikel 2.1.3, derde lid van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015,

Nadere informatie

Verordening cliëntenparticipatie Wet sociale werkvoorziening

Verordening cliëntenparticipatie Wet sociale werkvoorziening Verordening cliëntenparticipatie Wet sociale werkvoorziening Het algemeen bestuur van de Meergroep; gelezen het voorstel van de algemeen directeur d.d. 17 juni 2008; gelet op artikel 2, derde lid, en artikel

Nadere informatie

Inventarisatie van Wmo-raden 2012 - de uitgewerkte antwoorden -

Inventarisatie van Wmo-raden 2012 - de uitgewerkte antwoorden - Inventarisatie van Wmo-raden 2012 - de uitgewerkte antwoorden - 27-9-2012 Vooraf De jaarlijkse inventarisatie van de Koepel van Wmo-raden onder Wmo-raden heeft ook in 2012 een goede respons gekregen. Uitgezet

Nadere informatie

Verordening Participatieraad Sociaal Domein 2015 gemeente Losser

Verordening Participatieraad Sociaal Domein 2015 gemeente Losser CVDR Officiële uitgave van Losser. Nr. CVDR371829_1 8 november 2016 Verordening Participatieraad Sociaal Domein 2015 gemeente Losser De raad van de gemeente Losser; gelezen het voorstel van burgemeester

Nadere informatie

Verordening Cliëntenparticipatie Wet sociale werkvoorziening

Verordening Cliëntenparticipatie Wet sociale werkvoorziening Verordening Cliëntenparticipatie Wet sociale werkvoorziening Artikel 1 - Begripsbepalingen In dit besluit wordt verstaan onder: a. de wet: de Wet sociale werkvoorziening; b. gemeenten: de gemeenten die

Nadere informatie

Bijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie

Bijlage 1: wetteksten met toelichting cliënten- en burgerparticipatie In deze informatie-set vindt u voorbeelden van documenten en profielen die door Wmo Adviesraden zijn gebruikt in het Plan van aanpak bij de omvorming naar een brede Adviesraad Sociaal Domein of Participatieraad.

Nadere informatie

Verordening Cliëntenparticipatie Wsw Wet Sociale Werkvoorziening

Verordening Cliëntenparticipatie Wsw Wet Sociale Werkvoorziening Verordening Cliëntenparticipatie Wsw Wet Sociale Werkvoorziening. De raad van de gemeente Hilversum, Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 april 2008; BESLUIT De Verordening cliëntenparticipatie

Nadere informatie

VERORDENING MAATSCHAPPELIJKE ADVIES RAAD BRUMMEN

VERORDENING MAATSCHAPPELIJKE ADVIES RAAD BRUMMEN Verordening Maatschappelijke Advies Raad 2015 Brummen VERORDENING MAATSCHAPPELIJKE ADVIES RAAD 2015 BRUMMEN Verordening Maatschappelijke Advies Raad 2015 Brummen Inhoudsopgave Artikel 1 Begripsomschrijving...

Nadere informatie

Verordening cliëntenparticipatie adviesraad sociaal domein Ede 2015.

Verordening cliëntenparticipatie adviesraad sociaal domein Ede 2015. De raad van de gemeente Ede; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 11 november 2014; gelet op artikel 47 van de Participatiewet artikel 2.1.3, derde lid, van de Wet maatschappelijke ondersteuning

Nadere informatie

Zelfevaluatie Wmo-raden 2014

Zelfevaluatie Wmo-raden 2014 Zelfevaluatie Wmo-raden 2014 Deze evaluatie is gericht op het functioneren van de Wmo-raad tot nu toe: doen we de goede dingen? En doen we die dingen op de goede manier? Daarmee krijgt u zicht op het huidige

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr Verordening Adviesraad Sociaal Domein

GEMEENTEBLAD. Nr Verordening Adviesraad Sociaal Domein GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Rijswijk. Nr. 91877 7 juli 2016 Verordening Adviesraad Sociaal Domein De gemeenteraad van Rijswijk, Bijeen in openbare vergadering op 5 juli 2016 Gelezen het

Nadere informatie

De raad van de gemeente Heemskerk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 19 december 2017;

De raad van de gemeente Heemskerk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 19 december 2017; Bekendmaking vaststelling beleid De raad van Heemskerk maakt bekend de Verordening participatie sociaal domein gemeente Heemskerk 2018 op 22 februari 2018 te hebben vastgesteld. De Verordening participatie

Nadere informatie

Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 november 2016

Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 november 2016 Verordening Adviesraad Sociaal Domein 2017 De raad van de gemeente Helmond Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 november 2016 Gelet op artikel 147 Gemeentewet, artikel 47 Participatiewet,

Nadere informatie

Verordening Cliëntenparticipatie Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw)

Verordening Cliëntenparticipatie Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) Verordening Cliëntenparticipatie Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) Wetstechnische informatie Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie Officiële naam regeling Citeertitel Besloten door Deze versie

Nadere informatie

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN

Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Adviesraad Sociaal Domein ADVIESRAAD GILZE EN RIJEN Inleiding De Adviesraad Sociaal Domein is in de huidige opzet gestart sinds eind 2013. De wijze waarop voorheen de WMO raad was ingericht voldeed voor

Nadere informatie

De Raden van de Gemeenten Ameland,Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollumerland c.a., Schiermonnikoog

De Raden van de Gemeenten Ameland,Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Kollumerland c.a., Schiermonnikoog CVDR Officiële uitgave van Dantumadiel. Nr. CVDR337050_1 12 juni 2018 Cliëntenparticipatie Wsw De cliëntenparticipatie Wsw (Wsw-raad) houdt zich bezig met het gemeentelijke beleid ten aanzien van de Wsw.

Nadere informatie

De Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo vast te stellen

De Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo vast te stellen Raadsbesluit nr. 22 Betreft: Vaststellen Verordening Cliëntenparticipatie Wet werk en bijstand, Wet sociale werkvoorziening en Wet Investeren in Jongeren gemeente Tynaarlo De raad van de gemeente Tynaarlo;

Nadere informatie

Workshop: Wat zegt de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz)?

Workshop: Wat zegt de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz)? Workshop: Wat zegt de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz)? Theorie en praktijk van medezeggenschap cliënten José Broers adviseur en expert medezeggenschap 10 december 2018 LOC-visie Waarde-volle

Nadere informatie

De cliëntenraad bestaat uit cliënten en is er voor cliënten.

De cliëntenraad bestaat uit cliënten en is er voor cliënten. Beste cliënten, In deze folder leggen we uit wat medezeggenschap is, wat de cliëntenraad (CR) doet, hoe wij werken en wie wij zijn. De cliëntenraad bestaat uit cliënten en is er voor cliënten. 2 Wat doen

Nadere informatie

Verordening Sociale Adviesraad Waalwijk 2016

Verordening Sociale Adviesraad Waalwijk 2016 De raad van de gemeente Waalwijk; Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 22 maart 2016; Gelet op de Gemeentewet, artikel 149 en gelet op de cliënten- en burgerparticipatie

Nadere informatie

BELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY

BELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY BELEIDSNOTITIE PARTICIPATIERAAD GEMEENTE VENRAY INLEIDING Met ingang van 1 januari 2015 krijgen gemeenten een groot aantal taken overgeheveld, de zogeheten decentralisaties AWBZ-Wmo, de Jeugdwet en de

Nadere informatie

ACTIVITEITENPLAN 2017

ACTIVITEITENPLAN 2017 ACTIVITEITENPLAN 2017 Definitieve versie dd. 20-4-2017 Wmo-adviesraad/ Sociale Raad Dordrecht T: 078 617 69 82 E: wmo-adviesraaddordrecht@zorgbelang-zuidholland.nl W: wmo-adviesraaddordrecht.nl 1. Inleiding

Nadere informatie

besluit: vast te stellen de Verordening Cliëntenparticipatie gemeente Heerde 2009

besluit: vast te stellen de Verordening Cliëntenparticipatie gemeente Heerde 2009 Raadsbesluit De raad van de gemeente Heerde; gelezen het voorstel van het college d.d. 13 oktober 2009; gelet op artikel 149 van de Gemeentewet, artikel 47 van de Wet werk en bijstand, artikel 12 van de

Nadere informatie

besluit: vast te stellen de Verordening Adviesraad Sociaal Domein gemeente Wijk bij Duurstede 2017

besluit: vast te stellen de Verordening Adviesraad Sociaal Domein gemeente Wijk bij Duurstede 2017 Raadsvergadering, 17 januari 2016 Voorstel aan de Raad Raadsbesluit Nr.: Agendapunt: Datum: 1 november 2016 De raad van de gemeente Wijk bij Duurstede; gelet op artikel 2.10 van de Jeugdwet, artikel 47

Nadere informatie

Een nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz)

Een nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) Een nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) De Wmcz gaat veranderen. Er is een voorstel gemaakt voor een nieuwe wettekst. Daarmee veranderen de regels voor medezeggenschap. En de rechten

Nadere informatie

Verordening Cliëntenparticipatie Sociaal Domein (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Uithoorn 2015

Verordening Cliëntenparticipatie Sociaal Domein (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Uithoorn 2015 Verordening Cliëntenparticipatie Sociaal Domein (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Uithoorn 2015 Verordening Cliëntenparticipatie Sociaal Domein (WMO, Participatiewet en Jeugdwet) Uithoorn 2015 De raad

Nadere informatie

Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht)

Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht) Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht) De vier cursisten, die aanwezig waren, begonnen zich aan elkaar voor te stellen onder leiding van de cursusleidster. Van de vier cursisten waren

Nadere informatie

In de bijlage treft u een gedetailleerde opsomming van het commentaar en aanvulling op de concept wettekst.

In de bijlage treft u een gedetailleerde opsomming van het commentaar en aanvulling op de concept wettekst. T.a.v. de ministeries Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Veiligheid en Justitie Amstelveen 17 oktober 2012 Betreft: Consultatie Jeugdwet Mijne Dames, Heren, De vereniging LOPOR heeft zich, als belangenbehartiger

Nadere informatie

Verordening jeugdhulp Utrecht 2015

Verordening jeugdhulp Utrecht 2015 Verordening jeugdhulp Utrecht 2015 De raad van de gemeente Utrecht; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 16 september 2014, nummer 14.059572; gelet op de artikelen 2.9,

Nadere informatie

gelezen het voorstel van het college van Burgemeester en wethouders;

gelezen het voorstel van het college van Burgemeester en wethouders; De raad van de gemeente Menterwolde; gelezen het voorstel van het college van Burgemeester en wethouders; gelet op artikel 2.1.3 van de Wmo 2015; gelet op artikel 47 van de Participatiewet; BESLUIT: Vast

Nadere informatie

Gemeente Albrandsuudard

Gemeente Albrandsuudard RAADSBESLUIT / VERORDENING Onderwerp Verordening Maatschappelijke Adviesraad Albrandswaard 2015 Commissie Datum vergadering/ agendanummer Kenmerk 988205 De raad van de gemeente Albrandswaard gelezen het

Nadere informatie

Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief. De stand van zaken medio 2015

Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief. De stand van zaken medio 2015 Onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit cliëntenperspectief De stand van zaken medio 2015 AVI-toolkit 22 April 2015 Inhoudsopgave Onafhankelijke cliëntondersteuning... 3 1. Het belang van onafhankelijke

Nadere informatie

Maak je sterk VOOR WERK. Achtergrondinformatie: UWV

Maak je sterk VOOR WERK. Achtergrondinformatie: UWV Maak je sterk VOOR WERK Achtergrondinformatie: UWV 1 Belangen behartigen, wat houdt dat in? Belangen behartigen is belangrijk werk. Je vertegenwoordigt een groep mensen die jouw hulp goed kunnen gebruiken.

Nadere informatie

Verordening cliëntparticipatie Participatiewet Gemeente Heemskerk 2016

Verordening cliëntparticipatie Participatiewet Gemeente Heemskerk 2016 Verordening cliëntparticipatie Participatiewet Gemeente Heemskerk 2016 BIVO/2015/30210 *Z01CC7E5FBF* Inhoud Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen Artikel 1. Definities Artikel 2. Doelstelling Artikel 3. Samenstelling

Nadere informatie

WELKOM IN DE CLIËNTENRAAD 10 & vragen antwoorden

WELKOM IN DE CLIËNTENRAAD 10 & vragen antwoorden WELKOM IN DE CLIËNTENRAAD 10 & vragen antwoorden Welkom in de cliëntenraad is een uitgave van LOC Zeggenschap in zorg. LOC is er voor cliëntenraden in de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke opvang,

Nadere informatie

overwegende dat de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk één verordening wensen op te stellen;

overwegende dat de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk één verordening wensen op te stellen; Het algemeen bestuur van de ISD Midden-Langstraat; overwegende dat de ISD bij verordening regels dient op te stellen over de wijze waarop klantenparticipatie met betrekking tot de ketendienstverlening

Nadere informatie

VERORDENING ALGEMENE VOORZIENINGEN MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE HENDRIK-IDO-AMBACHT 2015

VERORDENING ALGEMENE VOORZIENINGEN MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE HENDRIK-IDO-AMBACHT 2015 VERORDENING ALGEMENE VOORZIENINGEN MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING GEMEENTE HENDRIK-IDO-AMBACHT 2015 HOOFDSTUK 1 ALGEMENE BEPALINGEN artikel 1.1 Begripsomschrijvingen In deze verordening en de daarop berustende

Nadere informatie

Verordening Adviesraad Sociaal Domein gemeente Zwartewaterland 2015

Verordening Adviesraad Sociaal Domein gemeente Zwartewaterland 2015 Verordening Adviesraad Sociaal Domein gemeente Zwartewaterland 2015 Artikel 1 Begrippen 1. 3D s: de drie decentralisaties binnen het sociaal domein die leiden tot extra taken voor de gemeente per 1 januari

Nadere informatie

Doel cliëntenparticipatie (Bergeijk, Bladel, Eersel en Oirschot)

Doel cliëntenparticipatie (Bergeijk, Bladel, Eersel en Oirschot) Verordening cliëntenparticipatie ISD de Kempen 2015 Artikel 1 Begripsbepalingen 1. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als

Nadere informatie

Verordening algemene voorzieningenmaatschappelijke ondersteuning gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 2015

Verordening algemene voorzieningenmaatschappelijke ondersteuning gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 2015 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Nr. 179350 20 december 2016 Verordening algemene voorzieningenmaatschappelijke ondersteuning gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 2015 Hoofdstuk

Nadere informatie

Wet Passend Onderwijs Informatieblad Ieder(in) Mei 2014

Wet Passend Onderwijs Informatieblad Ieder(in) Mei 2014 Wet Passend Onderwijs Informatieblad Ieder(in) Mei 2014 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Huidige situatie onderwijs 4 3. Wat verandert er met de invoering van de Wet passend onderwijs? 5 Samenwerkingsverbanden

Nadere informatie

Verordening cliëntenparticipatie sociaal domein gemeente Borger-Odoorn 2016

Verordening cliëntenparticipatie sociaal domein gemeente Borger-Odoorn 2016 Verordening cliëntenparticipatie sociaal domein gemeente Borger-Odoorn 2016 De raad van de gemeente Borger-Odoorn; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Borger-

Nadere informatie

Verordening algemene voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Papendrecht

Verordening algemene voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Papendrecht Verordening algemene voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Papendrecht 2015 HOOFDSTUK 1 ALGEMENE BEPALINGEN artikel 1.1 Begripsomschrijvingen In deze verordening en de daarop berustende

Nadere informatie

Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet gemeente Nederweert 2015

Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet gemeente Nederweert 2015 Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet gemeente Nederweert 2015 De raad van de gemeente Nederweert, gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 12 mei 2015; gelet op artikel 47 van

Nadere informatie

Maak je sterk VOOR WERK. Achtergrondinformatie: Gemeente

Maak je sterk VOOR WERK. Achtergrondinformatie: Gemeente Maak je sterk VOOR WERK Achtergrondinformatie: Gemeente 1 Belangen behartigen, wat houdt dat in? Belangen behartigen is belangrijk werk. Je vertegenwoordigt een groep mensen die jouw hulp goed kunnen gebruiken.

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen

Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen Raadsvergadering : 22 januari 2019 De raad van de gemeente Berkelland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 4 december 2018; gelet op artikel 47 van de Participatiewet en artikel 2,

Nadere informatie

Overeenkomst Cliëntenraad en de Zevenster

Overeenkomst Cliëntenraad en de Zevenster Paragraaf 1 Begripsbepalingen Artikel 1 In dit besluit wordt verstaan onder: 1. zorgaanbieder: Stichting De Zevenster te Zevenhuizen 2. instelling: De Zevenster, te Zevenhuizen 3. cliënten: de natuurlijke

Nadere informatie

Verordening Clientenparticipatie Wet sociale werkvoorziening

Verordening Clientenparticipatie Wet sociale werkvoorziening Verordening Clientenparticipatie Wet sociale werkvoorziening Gemeente(n) Borne, Hof van Twente en Hengelo 2008/8254 1 De Raad van de gemeente Hengelo; gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst met de vertegenwoordiger van de cliënten en stichting De Schavuiten

Samenwerkingsovereenkomst met de vertegenwoordiger van de cliënten en stichting De Schavuiten Samenwerkingsovereenkomst met de vertegenwoordiger van de cliënten en stichting Partijen: stichting te Leiden, vertegenwoordigd door mevrouw J.I. van Oostveen als zijnde voorzitter van de raad van bestuur,

Nadere informatie

Korte inhoud voorstel

Korte inhoud voorstel 53 Gemeente Bloemendaal Raadsvergadering : 18 september 2008 Nummer : 53 Commissie : Commissie Samenleving Portefeuillehouder : wethouder mr. V.H. Bruins Slot Afdeling : III-Publiekszaken - Opsteller :

Nadere informatie

Regeling Adviesraad Wmo gemeente Hardenberg

Regeling Adviesraad Wmo gemeente Hardenberg No. 2007/JKNE/123168 Onderwerp: Regeling Adviesraad Wmo. Burgemeester en Wethouders van de gemeente Hardenberg; Overwegende dat het wenselijk is ten behoeve van de beleidsvorming en de uitvoering van de

Nadere informatie

Participatiewet Informatieblad Ieder(in) Mei 2014

Participatiewet Informatieblad Ieder(in) Mei 2014 Participatiewet Informatieblad Ieder(in) Mei 2014 Inhoud Inleiding 3 1. Huidige situatie 4 Wajong: Wet werk- en arbeidsondersteuning jonggehandicapten 4 Wet sociale werkvoorziening 7 Wet werk en bijstand

Nadere informatie

VERORDENING CLIËNTENPARTICIPATIE SOCIALE WERKVOORZIENING CRANENDONCK, NEDERWEERT EN WEERT

VERORDENING CLIËNTENPARTICIPATIE SOCIALE WERKVOORZIENING CRANENDONCK, NEDERWEERT EN WEERT VERORDENING CLIËNTENPARTICIPATIE SOCIALE WERKVOORZIENING CRANENDONCK, NEDERWEERT EN WEERT De raad van de gemeente Nederweert; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van Nederweert nr 2008-45,

Nadere informatie

CENTRALE VAN OUDERENVERENIGINGEN

CENTRALE VAN OUDERENVERENIGINGEN CENTRALE VAN OUDERENVERENIGINGEN tweejarenplan 2015-2016 1 Inleiding De Centrale van Ouderenverenigingen is de koepel van ouderenverenigingen en andere organisaties van en voor ouderen in de gemeente Venray.

Nadere informatie

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 4 oktober 2016;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 4 oktober 2016; CVDR Officiële uitgave van Neerijnen. Nr. CVDR600899_1 28 januari 2019 Verordening van de gemeenteraad van de gemeente Neerijnen houdende regels voor Adviesraad sociaal domein Verordening Adviesraad voor

Nadere informatie

Vervolgcursus Wmo de Decentralisaties (Wmo 2015) in de uitvoering

Vervolgcursus Wmo de Decentralisaties (Wmo 2015) in de uitvoering Vervolgcursus Wmo 2016 de Decentralisaties (Wmo 2015) in de uitvoering Wat is het Huis voor de Zorg? Provinciale organisatie (subsidie) Inzet voor de belangen van alle (potentiële) zorgvragers in Limburg

Nadere informatie

Regeling burgerparticipatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning

Regeling burgerparticipatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning Burgemeester en wethouders van de gemeente Hellendoorn gelet op de verplichting tot burgerparticipatie in het kader van de artikel 1 1 en 1 2 van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning gelet op artikel

Nadere informatie

Verordening klantenraad gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk

Verordening klantenraad gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk Verordening klantenraad gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk 1 Inhoudsopgave ARTIKEL 1 BEGRIPSOMSCHRIJVING... 3 ARTIKEL 2 SAMENSTELLING VAN DE KLANTENRAAD... 4 ARTIKEL 2A SAMENSTELLING KAMER WWB...

Nadere informatie

VERORDENING JEUGDHULP GEMEENTE HEERENVEEN 2015

VERORDENING JEUGDHULP GEMEENTE HEERENVEEN 2015 VERORDENING JEUGDHULP GEMEENTE HEERENVEEN 2015 Artikel 1. Begripsbepalingen In deze verordening en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: - andere voorziening: voorziening anders dan in

Nadere informatie

Aan de raad, Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein

Aan de raad, Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein Aan de raad, Onderwerp: Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein Voorstel: 1. Cliëntparticipatie in het Sociaal Domein voor de jaren 2016 en 2017 als pilot vormgeven 2. De Verordening Participatie Sociaal

Nadere informatie

b. De benoemingprocedure en zittingsduur van de leden, de plaatsvervangende leden en de voorzitter;

b. De benoemingprocedure en zittingsduur van de leden, de plaatsvervangende leden en de voorzitter; De raad van de gemeente Woudrichem, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 13 augustus 2007, gelet op de artikelen 9, 11 en 12 van de Wet maatschappelijke ondersteuning,

Nadere informatie

September Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers

September Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers Nieuwsbrief September 2013 1. Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers (Mariëtte Teunissen) Snel een overzicht nodig van actuele, gemeentelijke cijfers over demografie, maatschappelijke

Nadere informatie

Nota van B&W. Onderwerp Verordening Wsw-raad

Nota van B&W. Onderwerp Verordening Wsw-raad Onderwerp Verordening Wsw-raad Nota van B&W Portefeuille H. van der Molen Auteur Dhr. P. Haker Telefoon 5114039 E-mail: phaker@haarlem.nl Reg.nr. SZW/BB/2008/84084 Bijlage A B & W-vergadering van 13 mei

Nadere informatie

De Wsw-raad wordt na één jaar geëvalueerd.

De Wsw-raad wordt na één jaar geëvalueerd. GEWIJZIGD EXEMPLAAR Raadsstuk B&W datum Sector/Afd Reg.nr(s) Onderwerp 95/2008 15 mei 2008 SZW/BB 2008/84-84 Verordening Wsw-raad Aan de Raad der gemeente Haarlem Inhoud van het voorstel Per 1 januari

Nadere informatie

Uitwerking scenario Belangenbehartiging

Uitwerking scenario Belangenbehartiging Uitwerking scenario Belangenbehartiging Korte omschrijving Belangenbehartiging voor mensen met een verstandelijke / cognitieve beperking gebeurt op 3 niveaus. 1. Individueel doorgaans wordt dit gedaan

Nadere informatie

Wettelijke basis cliëntenparticipatie WWB, WIJ, WSW en WMO

Wettelijke basis cliëntenparticipatie WWB, WIJ, WSW en WMO Wettelijke basis cliëntenparticipatie WWB, WIJ, WSW en WMO WWB Art. 47. Verordening cliëntenparticipatie De gemeenteraad stelt bij verordening regels over de wijze waarop de personen, bedoeld in artikel

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL Rv. nr. + dossiernr.: B&W-besluit d.d.: B&W-besluit nr.:

RAADSVOORSTEL Rv. nr. + dossiernr.: B&W-besluit d.d.: B&W-besluit nr.: RAADSVOORSTEL 08.00 Rv. nr. + dossiernr.: B&W-besluit d.d.: 13-05-2008 B&W-besluit nr.: 08.0401 Naam programma +onderdeel: Werk en inkomen Onderdeel Wet sociale werkvoorziening (Productnummer 6.11.05)

Nadere informatie

Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet Baanbrekers 2015

Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet Baanbrekers 2015 Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet Baanbrekers 2015 1 Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet Baanbrekers 2015 Het Algemeen bestuur van Baanbrekers; gelet op artikel 47 van de Participatiewet;

Nadere informatie

Memorie van toelichting bij de Verordening Brede Sociaal Maatschappelijke raad gemeente Doesburg 2011.

Memorie van toelichting bij de Verordening Brede Sociaal Maatschappelijke raad gemeente Doesburg 2011. Memorie van toelichting bij de Verordening Brede Sociaal Maatschappelijke raad gemeente Doesburg 2011. Algemene toelichting Artikel 11 van de Wmo regelt de betrokkenheid van de ingezetenen in de gemeente

Nadere informatie

Verordening Adviesraad Sociaal Domein Vught

Verordening Adviesraad Sociaal Domein Vught Verordening Adviesraad Sociaal Domein Vught De gemeenteraad van de gemeente Vught, Gelezen het collegevoorstel van 11 juli 2017, Gelet op artikel 47 van de Participatiewet, artikel 2.1.3 lid 3 van de Wet

Nadere informatie

Verordening Adviesraad sociaal domein Baarle-Nassau 2016

Verordening Adviesraad sociaal domein Baarle-Nassau 2016 Verordening Adviesraad sociaal domein Baarle-Nassau 2016 De raad van de gemeente Baarle-Nassau; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders; Gelet artikel 108 en 147 van de Gemeentewet,

Nadere informatie

Verordening Cliëntenparticipatie Samenwerkingsverband werk en inkomen (Swi)

Verordening Cliëntenparticipatie Samenwerkingsverband werk en inkomen (Swi) Verordening Cliëntenparticipatie Samenwerkingsverband werk en inkomen (Swi) De raad van de gemeente.. ; Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders: Gelet op artikel 147, eerste

Nadere informatie

Gemeente Nijkerk Verordening jeugdhulp

Gemeente Nijkerk Verordening jeugdhulp Gemeente Nijkerk Verordening jeugdhulp versie 6-24072014 De raad van de gemeente Nijkerk; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van [9 september 2014]; gelet op de artikelen

Nadere informatie

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Tubbergen,

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Tubbergen, Gemeenteblad van de gemeente Tubbergen Jaargang: 2016 Nummer: 31 Uitgifte: 20 april 2016 Besluit van het college van burgemeester en wethouders d.d. 16 februari 2016, nr. I16.010417, tot vaststelling van

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr. 2729

GEMEENTEBLAD. Nr. 2729 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Leeuwarden. Nr. 2729 22 januari 2014 Huishoudelijk Reglement 2014 van de overlegvergadering van de Cliëntenraad Werk en Inkomen Leeuwarden en het college van

Nadere informatie

Overzicht van wijzigingen Verordening Jeugdhulp Stadskanaal 2015 en Nadere regels Jeugdhulp Stadskanaal 2015

Overzicht van wijzigingen Verordening Jeugdhulp Stadskanaal 2015 en Nadere regels Jeugdhulp Stadskanaal 2015 Overzicht van wijzigingen Verordening Jeugdhulp Stadskanaal 2015 en Nadere regels Jeugdhulp Stadskanaal 2015 Behorend bij collegebesluit d.d. 22 maart 2016 en bij raadsbesluit van 27 juni 2016 WIJZIGINGEN

Nadere informatie

Checklist beoordeling beleidskader Wmo. 20 beoordelingsvragen vanuit cliëntenperspectief

Checklist beoordeling beleidskader Wmo. 20 beoordelingsvragen vanuit cliëntenperspectief Checklist beoordeling beleidskader Wmo 20 beoordelingsvragen vanuit cliëntenperspectief AVI-toolkit 10 12 februari 2014 1 Inhoud Beleidskader Wmo beoordelen vanuit cliëntenperspectief... 3 Advies en ondersteuning...

Nadere informatie

(Mede)zeggenschap sept/okt. 2015 Programma

(Mede)zeggenschap sept/okt. 2015 Programma (Mede)zeggenschap sept/okt. 2015 Programma Mijn naam is Jos van de Ven en ben binnen Dichterbij werkzaam als ambtelijk secretaris van de cliëntenraad. Onafhankelijke ondersteuning Onafhankelijke cliëntondersteuning

Nadere informatie

AVI-activiteiten 2015. Transformatieagenda

AVI-activiteiten 2015. Transformatieagenda AVI-activiteiten 2015 Transformatieagenda Januari 2015 Inhoudsopgave Transformatieagenda... 3 Agendapunten transformatie 2015... 5 Aandacht voor iedereen Het programma Aandacht voor iedereen heeft als

Nadere informatie

VERORDENING WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM

VERORDENING WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM VERORDENING WMO ADVIESRAAD SCHIEDAM Vastgesteld: 19 juli 2007 VR2007/075 Inwerking: 01 augustus 2007 Artikel 1 Begripsomschrijvingen a. de gemeente: Schiedam b. de raad: de gemeenteraad van de gemeente

Nadere informatie

Hieronder een korte samenvatting van de Wmcz 2018 en een aantal opmerkingen gekeken naar de zorg voor mensen met een beperking.

Hieronder een korte samenvatting van de Wmcz 2018 en een aantal opmerkingen gekeken naar de zorg voor mensen met een beperking. Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) gaat veranderen, er is al een voorstel gemaakt voor een nieuwe wettekst in 2016. Op die tekst

Nadere informatie