Naar nieuwe verhoudingen in het sociale domein: De facilitering van burgerinitiatieven. Bas Denters Hoogleraar Bestuurskunde Universiteit Twente

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Naar nieuwe verhoudingen in het sociale domein: De facilitering van burgerinitiatieven. Bas Denters Hoogleraar Bestuurskunde Universiteit Twente"

Gerda Bosman
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Naar nieuwe verhoudingen in het sociale domein: De facilitering van burgerinitiatieven Bas Denters Hoogleraar Bestuurskunde Universiteit Twente 1

2 Crisis van sociaal beleid (2008) Tragiek van sociaal beleid: Theorie: emancipatie / autonomie Praktijk: afhankelijkheid (Bude) Ineffectief: Ontstaan ongeregelde klasse van overtollige mensen in afhankelijkheidssituatie (Bude) Inefficiënt: Hyperspecialisatie Gedrang achter voordeur: verkokering / dubbel werk

Ontstaan ongeregelde klasse van overtollige mensen in

3 De Boer & Van der Lans (2011) Burgerkracht De toekomst van het sociaal werk in Nederland Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling De eerste opgave zal de komende jaren zijn om beter aan te sluiten bij de vermogens van burgers, zowel individueel als collectief. Die kunnen immers niet alleen voor hun eigen leven, maar ook voor dat van anderen en voor de kwaliteit van de samenleving in haar geheel aanzienlijk meer verantwoordelijkheid dragen. 3

vermogens van burgers, zowel individueel als collectief.

4 United Kingdom: Phillip Blond De staat moet inzetten op het versterken van de civil society en de veerkracht van burgers 4

5 Participatiesamenleving Samen kiezen we voor een overheid die mensen niet in de eerste plaats als consument ziet, maar als burgers die de ene keer zelfstandig, de andere keer samen de toekomst van Nederland vormgeven. 5

consument ziet, maar als burgers die de ene keer

6 Nieuwe kaders en systemen Congruente samenwerkingsgebieden (en op termijn herindeling) Integrale budgetten Inkoopmanagement Interbestuurlijk toezicht en informatievoorziening Kaderbrief aanpak decentralisaties, februari 2013

Integrale budgetten Inkoopmanagement Interbestuurlijk

7 Omschrijving Collectieve activiteiten, gericht op een gezamenlijk belang Geen mantelzorg Initiatief bij burgers en uitvoering (mede) door burgers / bedrijven - Scoren door werkgevers - Zorgcooperaties - Eetgroepen, vervoers- en klussendiensten 7

uitvoering (mede) door burgers / bedrijven - Scoren door

8 Consensus in tweevoud Uiteindelijk gaat het erom de vitaliteit en de veerkracht van de samenleving aan te spreken. Jacques Wallage Dat vraagt om een andere overheid. De vitale samenleving mag dan wel bestaan, de overheid die haar ten volle tot bloei laat komen heeft zich nog maar weinig laten zien. Inzetten op de vitale samenleving vraagt om een andere overheid met een andere rolopvatting (Raad Openbaar Bestuur, p. 61)

De vitale samenleving mag dan wel bestaan, de overheid die haar ten volle tot bloei laat komen heeft zich

9 B. Denters, E. Tonkens, J. Bakker & I. Verhoeven 9

10 ACTIE instrument Acroniem: 5 factoren die bepalen of burgers in actie komen en blijven Gebaseerd op US en UK onderzoek (o.a. CLEAR model van Vivien Lowndes) Ook vijf * twee vragen voor ondersteuners: Is deze factor voldoende aanwezig? Zo neen: wat moet ik als ondersteuner dan doen en laten? A nimo C ontacten T oerusting I nbedding E mpathie 10

vragen voor ondersteuners: Is deze factor voldoende aanwezig?

11 Burgerinitiatieven 11

12 A nimo Wat motiveert burgers? (veelal niet beïnvloedbaar) Maatschappelijke doelen Persoonlijke doelen: materieel en immaterieel Sociale motieven: samen iets doen Gevaar: Burgers voor karretje gemeente spannen: Burger heeft geen boodschap aan uw bezuinigingstarget 12

doelen: materieel en immaterieel Sociale motieven: samen iets doen

13 Onderzoek burgers in Overijssel? A) Feitelijke deelname (laatste 2 jr.) B) Toekomstige bereidheid 60 % 55,6 ja: 16% nee 84% ,8 9,5 4,1 certainly probably probably not certainly not don't know 13

) B) Toekomstige bereidheid 60 % 55,6 ja: 16% 50 40

14 Onderzoek initiatieven in Overijssel? WMO-thema s. Daar wordt véél over gesproken. 14

15 C ontacten Hebben burgers de nodige relaties met buurtbewoners en buurtorganisaties (intern) en met overheden en instanties (extern)? 15

16 T oerusting Beschikken burgers over Tijd? Geld en faciliteiten? Kennis en kunde? Gevaar: Onderschatting kracht van het collectief In dit opzicht: minder behoefte aan ondersteuning dan men denkt 16

17 Onderzoek initiatieven - Mismatch (zie grafiek) - Bottlenecks in de organisatie - Gebrek responsiviteit instanties 17

18 I nbedding Laten bestaande kaders, regels en routines het toe om adequaat in te spelen op de eigen logica van initiatieven? Gevaren: Het past niet in het beleid! Het schept een precedent Daar gaat een ander over Dat kan de ondersteuner niet alleen doorbreken!!!! 18

19 E mpathie Kunnen professionals en organisaties zich verplaatsen in burgers en adequaat in spelen op hun verwachtingen? Gevaar: Het NA U syndroom. Wachten op elkaars vervolgactie! 19

20 Burgeronderzoek Overijssel Succes initiatieven volgens activisten N= , WAT VERKLAART SUCCES??? 30 25, , ,4 not / hardly somewhat yes yes, very 20

21 Succes factoren? Beta P Steun gemeente Steun instelling Subsidies Personele steun Contacten leggen Advies & informatie Verklaarde variantie N

22 Geen standaardreceptuur! Maatwerk! Soms loslaten Soms min of meer intensieve ondersteuning Ondersteunen (C&T initiatiefnemers: zwakke effecten Inbedding en Empathie lijken belangrijker

23 LESSEN Ondersteuners - ACTIE- instrument: geen Handboek Soldaat - Denk vanuit burger (Empathie staat voorop) Beleidsmakers - Maak geen nieuw beleid en regels - Geef initiatiefnemers en ondersteuners ruimte en rugdekking als ze stuiten op systeemweerstand 23

24 DOWNLOADS RAPPORTEN Burgers maken hun buurt: rgers_maken_hun_buurt.pdf Burgerinitiatieven in Overijssel: %20Rapport%20Burgerinitiatieven%20in%20Overijssel%20same ngesteld.pdf 24

Vergelijkbare documenten

Burgerinitiatieven: Alle helpers weg? Bas Denters Hoogleraar Bestuurskunde Universiteit Twente

Burgerinitiatieven: Alle helpers weg? Bas Denters Hoogleraar Bestuurskunde Universiteit Twente 1 Participatiesamenleving Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn