W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA. Caspar Geraedts (De Praktijk / VU)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA. Caspar Geraedts (De Praktijk / VU)"

Transcriptie

1 W18 Zelf aan de slag met de leskist DNA Caspar Geraedts (De Praktijk / VU)

2 IK

3 DOELEN Aan het eind van de workshop weet je wat je moet regelen om bij jou op school met de leskist DNA te kunnen werken, weet je in grote lijnen welke practica je met de leskist(en) kunt doen, voel je je in staat om zelfstandig met de kist te werken, heb je kennis gemaakt met de belangrijkste stappen van protein fingerprinting.

4 OVER DE LESKISTEN zelf ophalen sportprestatie = gratis leskist DNA = prijs kit

5 LESKIST DNA overzicht leskisten DNA DNA eiwit bioinformatica stempelen NFI: forensisch DNAonderzoek SILS: genexpressie en chromosoomvouwing SILS: genexpressie en toxicologie [geen context] PCR, horizontale gelelektroforese verticale gelektroforese BLAST (online) A Life Typeface 3 tot 4 lessen 3 tot 4 lessen 1 tot 2 lessen 1 tot 2 lessen

6 LESKIST DNA - GENEXPRESSIE Organisatieniveaus: van organisme naar molecuul

7 LESKIST DNA - GENEXPRESSIE Voorbereidende les (vooruitblik technieken minds on) Practicum (doen hands on) Vervolgopdracht (recent onderzoek chromosoomvouwing)

8 LESKIST DNA - GENEXPRESSIE Leerdoelen ervaren dat er tussen verschillende cellen en weefsels (grote) verschillen zijn in genexpressie, leren over de structuur van eiwitten, ervaring opdoen met het hoe, wat en waarom van labwerk (pipetteren, gelelektroforese). Wij doen vandaag een stuk van het practicum. We beginnen met een filmpje

9 LESKIST DNA - GENEXPRESSIE Kenmerken practicum - eigen keuze monsters, dus uitkomst is open - veilig (kant-en-klare gels) - voorbereiding eenvoudig - eigenlijk ontwikkeld voor evolutieonderzoek (zelfde weefsel, verschillende organismen)

10 EIWITEXTRACTIE Stap 1: label vijf epjes voor de vijf monsters (A t/m E) voeg 250 µl Laemmli sample buffer toe aan elk epje voeg ongeveer 0.25 cm 3 visorgaan toe aan de epjes en schrijf op welk orgaan bij welke letter hoort tik 15 keer tegen het buisje om te mengen incubeer 5 minuten bij kamertemperatuur

11 EIWITEXTRACTIE Stap 2: label ook de vijf schroefdopbuisjes (A t/m E) schenk de buffer uit elk buisje voorzichtig in het corresponderende schroefdopbuisje; NIET de vis meeschenken! verhit de schroefdopbuisjes 5 minuten bij 95 C (eiwitten denatureren)

12 GELELEKTROFORESE Waarom gebruiken we polyacrylamidegel om eiwitten te sorteren? acrylamide gel heeft een dichte matrix en dus kleinere poriën dan agarose eiwitten zijn veel kleiner dan DNA, want gemiddeld aminozuur = 110 Da gemiddeld basenpaar = 649 Da 1 kilobase DNA = 650 kda 1 kilobase DNA codeert voor 333 aminozuren = 36 kda

13 GELELEKTROFORESE Hoe laad je een gel? houd de pipetpunt boven het slotje maak contact met het achterste (hogere) plaatje beweeg voorzichtig het puntje naar de bovenkant van het slotje pipeteer het monster rustig uit (doordrukken tot tweede punt) het monster moet onderin het slotje liggen gebruik steeds een nieuw puntje

14 GELELEKTROFORESE Gewichtsstandaard eiwitten, met kleurstof, van verschillende groottes de werkelijke groottes verschillen van batch tot batch (maar worden meegeleverd) Actine myosine standaard actine en myosinefilamenten van bekende lengtes

15 KLEUREN Na de gelelektroforese haal de gel uit de tank en verwijder het plastic scheid de platen door de kam tussen de platen te plaatsen en voorzichtig te wrikken Kleuren spoel de gel met kraanwater giet 50 ml Bio-Safe coomassie bij de gel kleur de gel 1 uur op het schudplatform giet de kleurstof af en voeg (lauwwarm) water toe ontkleur minimaal een paar uur

16 ANALYSE ItsAcademy

17 ANALYSE Welke overeenkomsten en verschillen zie je (tussen de weefsels)? Zijn er andere organen dan de bewegingsspieren waar spiereiwitten in voorkomen? Wat zegt de dikte van een bandje? Zijn gelijke bandjes ook altijd gelijke eiwitten?

18 VERVOLGOPDRACHT

19 EEN BLIK OP DE ANDERE PRACTICA Forensisch DNA-onderzoek Het bloedspoor gevonden op de plaats delict moet onderzocht worden op de aanwezigheid van celmateriaal, teneinde een DNA-profiel te maken, waarna het verkregen DNA-profiel vergeleken dient te worden met de profielen van de gearresteerde of nog te arresteren verdachten en het slachtoffer in deze zaak.

20 EEN BLIK OP DE ANDERE PRACTICA De stempelset A Life Typeface

21 EEN BLIK OP DE ANDERE PRACTICA Bioinformatica Welke genen zorgen er voor dat de dansmug zo tolerant is?

22 VRAGEN Is het geweest wat je er van verwachtte? Wat neem je mee? Welke vragen blijven over?

GENEXPRESSIE HET PRACTICUM

GENEXPRESSIE HET PRACTICUM GENEXPRESSIE HET PRACTICUM Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,

Nadere informatie

FORENSISCH DNA-ONDERZOEK HET PRACTICUM

FORENSISCH DNA-ONDERZOEK HET PRACTICUM FORENSISCH DNA-ONDERZOEK HET PRACTICUM Melanie Rosenhart werkt bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Bij het NFI werken wetenschappers die allerlei vragen proberen te beantwoorden die met strafrecht

Nadere informatie

GENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES

GENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES GENEXPRESSIE VOORBEREIDENDE LES Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,

Nadere informatie

FORENSISCH DNA-ONDERZOEK

FORENSISCH DNA-ONDERZOEK FORENSISCH DNA-ONDERZOEK HANDLEIDING VOOR DOCENTEN Voor u ligt de docentenhandleiding bij het practicum forensisch DNA-onderzoek, onderdeel van de leskist DNA. De leskist DNA bestaat uit vier afzonderlijke

Nadere informatie

GENEXPRESSIE HANDLEIDING VOOR DOCENTEN

GENEXPRESSIE HANDLEIDING VOOR DOCENTEN GENEXPRESSIE HANDLEIDING VOOR DOCENTEN Voor u ligt de docentenhandleiding bij het practicum genexpressie, onderdeel van de leskist DNA. De leskist DNA bestaat uit vier afzonderlijke practicumsets, verdeeld

Nadere informatie

FORENSISCH DNA-ONDERZOEK VOORBEREIDENDE LES

FORENSISCH DNA-ONDERZOEK VOORBEREIDENDE LES FORENSISCH DNA-ONDERZOEK VOORBEREIDENDE LES Melanie Rosenhart werkt bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Bij het NFI werken wetenschappers die allerlei vragen proberen te beantwoorden die met

Nadere informatie

Handleiding Wie is de dader? Realtime gelektroforese DNA kit (VOS-038)

Handleiding Wie is de dader? Realtime gelektroforese DNA kit (VOS-038) Handleiding Wie is de dader? Realtime gelektroforese DNA kit (VOS-038) #VOS-038 versie 3.2 Inhoudsopgave 1. Beschrijving experiment... 3 1.1 Samenstelling kit... 3 1.2 Benodigdheden... 3 2. Achtergrond...

Nadere informatie

#VOS-039 versie 2.0. Handleiding Gelelektroforese kennismaking dye kit (VOS-039)

#VOS-039 versie 2.0. Handleiding Gelelektroforese kennismaking dye kit (VOS-039) #VOS-039 versie 2.0 Handleiding Gelelektroforese kennismaking dye kit (VOS-039) Inhoudsopgave 1. Beschrijving experiment... 3 1.1 Inhoud kit:... 3 1.2 Benodigdheden:... 3 2. Achtergrond... 4 2.1 DNA fingerprinting...

Nadere informatie

HANDLEIDING INSTRUMENTEN

HANDLEIDING INSTRUMENTEN HANDLEIDING INSTRUMENTEN p. Epjes 2 Micropipet 3 Dry Block Heater 4 Dyna Chill Cooler 5 Microcentrifuge 6 Gelelektroforese 7 Verticale gelelektroforese 8 Horizontale gelelektroforese 9 Voeding voor gelelektroforese

Nadere informatie

Docentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit

Docentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit Docentenhandleiding 2x15 Daderprofiel DNA kit #VOS-038 versie 2.1 Inhoud kit: 2 x 15 DNA profielen 2 x Dader profiel 2 x 1 ml loading dye (kleurloze vloeistof) 3 g agarose 400 µl blauwe gel dye (1000x)

Nadere informatie

Docentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit

Docentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit Docentenhandleiding 6x5 Daderprofiel DNA kit #VOS-038A versie 2.0 Inhoud kit: 6 x 5 DNA profielen 6 x Dader profiel 6 x 200µl loading dye (kleurloze vloeistof) 4 g agarose 400µl gel dye (1000x) 100ml elektroforese

Nadere informatie

Docentenhandleiding 2x16 Daderprofiel Dye kit

Docentenhandleiding 2x16 Daderprofiel Dye kit Docentenhandleiding 2x16 Daderprofiel Dye kit #VOS-039 versie 1.0 Inhoud kit: 2 x 15 Dye profielen 2 x Daderprofiel 3 g agarose 20 ml TAE 100x Benodigdheden: Electroforese opstelling inclusief voeding

Nadere informatie

#VOS-043 versie 1.1. Leerlingenhandleiding

#VOS-043 versie 1.1. Leerlingenhandleiding #VOS-043 versie 1.1 Leerlingenhandleiding Het eerste deel van de proef bestaat uit het isoleren van het eigen DNA uit wangslijmvlies en het inzetten van de PCR. De analyse van de PCR producten middels

Nadere informatie

DNA practicum De modellenwereld van DNA

DNA practicum De modellenwereld van DNA DNA practicum De modellenwereld van DNA Inleiding Alle eigenschappen van een plant, zoals de grootte, de vorm van het blad, en de enzymen die nodig zijn voor de fotosynthese, liggen opgeslagen in het DNA.

Nadere informatie

#VOS-043 versie 2.0. Docentenhandleiding

#VOS-043 versie 2.0. Docentenhandleiding #VOS-043 versie 2.0 Docentenhandleiding 1 Inhoudsopgave 1. Beschrijving experiment:... 3 1.1 Samenstelling kit:... 3 1.2 Benodigdheden:... 3 2. Achtergrond... 5 2.1 Fenylthiocarbamide... 5 2.2 Het gen

Nadere informatie

VOS-043A versie 1.2. Handleiding

VOS-043A versie 1.2. Handleiding VOS-043A versie 1.2 Handleiding 1 Inhoudsopgave 1. Beschrijving experiment:... 3 1.1 Samenstelling kit:... 3 1.2 Benodigdheden:... 3 2. Achtergrond... 5 2.1 Fenylthiocarbamide... 5 2.2 Het gen TAS2R38...

Nadere informatie

DNA-lab dag. 9 maart 2012. Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken

DNA-lab dag. 9 maart 2012. Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken DNA-lab dag 9 maart 2012 Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken Forensisch DNA-onderzoek: puzzelen met pieken Niveau Vak Leerdoelen Aansluitend bij Benodigde voorkennis indien apart gebruikt Bovenbouw

Nadere informatie

GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT

GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT GENEXPRESSIE VERVOLGOPDRACHT Alle organismen op aarde zijn opgebouwd uit cellen. Ook jouw eigen lichaam bestaat uit cellen. Die cellen zien er niet allemaal hetzelfde uit. Zo is een huidcel heel compact,

Nadere informatie

De Reizende DNA-labs. 2-3 uur practicum met inleidende en afsluitende lessen voor docent

De Reizende DNA-labs. 2-3 uur practicum met inleidende en afsluitende lessen voor docent De Reizende DNA-labs 2-3 uur practicum met inleidende en afsluitende lessen voor docent Brug tussen biologie en scheikunde op school en de life sciences Leerlingen gaan zelf aan de slag met de nieuwste

Nadere informatie

Practicum: het maken van een DNA-profiel

Practicum: het maken van een DNA-profiel Practicum: het maken van een DNA-profiel (Met dank aan Jo Bloemen voor zijn basisversie van dit practicum en aan Brigitte Vanacken voor de technische uitwerking) Achtergrondinformatie Met welk genoom wordt

Nadere informatie

STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT

STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT A LIFE TYPEFACE STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT De eiwitsynthese is één van de belangrijkste processen die zich in de cel afspelen. Eiwitten staan aan de basis van het functioneren van de cel. Wat een

Nadere informatie

STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT

STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT A LIFE TYPEFACE STEMPEL DE WEG VAN GEN NAAR EIWIT De eiwitsynthese is één van de belangrijkste processen die zich in de cel afspelen. Eiwitten staan aan de basis van het functioneren van de cel. Wat een

Nadere informatie

naar sporen Forensisch expert worden

naar sporen Forensisch expert worden Speuren B naar sporen Forensisch expert worden 3. Vaststellen identiteit Deze les ga je je verdiepen in één specifiek forensisch onderzoeksgebied. Je wordt als het ware zelf een beetje forensisch expert.

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Inleidende les + werkbladen Forensisch DNA-onderzoek: Puzzelen met pieken Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands in samenwerking met Its Academy Tekst Gerrianne

Nadere informatie

DNA en misdaadonderzoek in de klas: EDVOTEK kits speciaal voor het onderwijs

DNA en misdaadonderzoek in de klas: EDVOTEK kits speciaal voor het onderwijs DNA en misdaadonderzoek in de klas: EDVOTEK kits speciaal voor het onderwijs Eurofysica vertegenwoordigt EDVOTEK, een Amerikaans bedrijf dat sinds 1987 educatief materiaal ontwikkelt voor biotechnologie,

Nadere informatie

PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE

PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE PRACTICUM: TESTEN OP ALLERGIE Julia zit met haar tweeling Saskia en Onno bij de huisarts. De tweeling is nu 7 maanden oud. Onno huilt veel en spuugt zijn eten vaak weer uit. De huisarts vertelt Julia dat

Nadere informatie

PRACTICUM BIOLOGIE HET MAKEN VAN EEN DNA-PROFIEL NAAM: KLAS:

PRACTICUM BIOLOGIE HET MAKEN VAN EEN DNA-PROFIEL NAAM: KLAS: NAAM: KLAS: PRACTICUM BIOLOGIE HET MAKEN VAN EEN DNA-PROFIEL Leerlingenhandleiding Prof. Dr. Patrick Reygel Dr. Klaartje Pellens Dr. Hanne Vercampt m.m.v. Jo Bloemen, Brigitte Vanacken 1 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Honden en Katten als Stille Getuigen. Daniëlle Hoogmoed, MSc.

Honden en Katten als Stille Getuigen. Daniëlle Hoogmoed, MSc. Honden en Katten als Stille Getuigen Daniëlle Hoogmoed, MSc. State of Washington versus Kenneth Leuluaialii and George Tuilefano, 1996 Een echtpaar en hun hond dood aangetroffen in de woning. De politie

Nadere informatie

Complexe DNA-profielen

Complexe DNA-profielen Complexe DNA-profielen Inleiding Bij een DNA-onderzoek worden DNA-profielen bepaald en met elkaar vergeleken. Bij forensisch DNA-onderzoek wordt bijvoorbeeld een DNA-profiel van een verdachte vergeleken

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Idexx SNAP BVD Test

Gebruikershandleiding Idexx SNAP BVD Test Snelle in vitro techniek voor detectie van boviene virus diarree virussen in serum of oorweefsel. Voorzorgsmaatregelen en waarschuwingen Behandel al het materiaal als in staat om BVD over te dragen. Niet

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Wie heeft er sikkelcelanemie

Praktische opdracht Biologie Wie heeft er sikkelcelanemie Praktische opdracht Biologie Wie heeft er sikke Praktische-opdracht door I. 2851 woorden 3 mei 2013 4,6 4 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is sikke? Sikkelcelziekte is een recessieve erfelijke ziekte.

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 1

Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 1 Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 1 Kopiëren van (delen van) deze handleiding is alleen toegestaan voor gebruik in de klas. Leerlingenhandleiding Vaccinatie practicum, 2015 2 Introductie

Nadere informatie

6. Gelelectroforese. 6.1 Inleiding

6. Gelelectroforese. 6.1 Inleiding 6. Gelelectroforese 6.1 Inleiding Zonder twijfel een van de meest gebruikte analysemethoden voor biologische mengsels is electroforese. Bij deze techniek worden componenten (DNA/RNA-moleculen, eiwitten)

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Niveau: expert Bioinformatica: leven in de computer Ontwikkeld door het Netherlands Bioinformatics Centre in samenwerking met het Centre for Molecular and Biomolecular Informatics

Nadere informatie

DNA knippen Plasmiden en restrictie enzymen Doelgroep

DNA knippen Plasmiden en restrictie enzymen Doelgroep Lab voor Moleculaire Biologie september 2004 DNA knippen Plasmiden en restrictieenzymen Doelgroep Niveau Vakken Subdomeinen Werkvorm Tijdsduur (leerling) Auteurs Vragen? 2 e fase VWO 4 sterren BI/SK Levenscyclus

Nadere informatie

Figuur 1. Foto van de gevonden jas.

Figuur 1. Foto van de gevonden jas. Stille getuigen Introductie In het practicum Puzzelen met pieken heb je kennis gemaakt met verschillende forensische technieken tijdens het oplossen van een overval. In deze les ga je aan de slag met een

Nadere informatie

Sikkelcelanemie & Wie is de moordenaar? Docentenhandleiding

Sikkelcelanemie & Wie is de moordenaar? Docentenhandleiding Sikkelcelanemie & Wie is de moordenaar? Docentenhandleiding 2 Inhoud Genomics: Practicum werkset Docentenhandleiding 1 - Inleiding pagina Hoe is deze practicum werkset te gebruiken 4 Wat gaan de leerlingen

Nadere informatie

Practicum Biotechnologie 4/5VWO

Practicum Biotechnologie 4/5VWO Practicum Biotechnologie 4/5VWO Inhoudsopgave Pag. 3 Planning Pag. 4-5 Inleiding in de biotechnologie Pag. 6 Voorbeeld uit de Biotechnologie Pag. 7-8 Opzet Practicum (les 1) Pag. 9 Oefenen met Pipetteren

Nadere informatie

Agarosegelelektroforesebandenpatroon...

Agarosegelelektroforesebandenpatroon... Agarosegelelektroforesebandenpatroon... voorspelbaar of blijvend myserie? Kimm Henricks & Irene Lok Profielwerkstuk scheikunde 6 VWO Natuur & Gezondheid Montessori Lyceum Herman Jordan Dit werkstuk had

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

Alternatief voor vervangen gordelgeleiders.

Alternatief voor vervangen gordelgeleiders. Alternatief voor vervangen gordelgeleiders. Deze HOWTO beschrijft nu twee mogelijke manieren om de gordelgeleider te vervangen. Mogelijkheid 1: Deze HOWTO is gebaseerd op de informatie die Deltmaso op

Nadere informatie

Lief Dagboek, 11 augustus Harry kwam opeens opdagen en ik liet hem het eiland zien. Hij is zo lief en begripvol. Ik kon het niet helpen en

Lief Dagboek, 11 augustus Harry kwam opeens opdagen en ik liet hem het eiland zien. Hij is zo lief en begripvol. Ik kon het niet helpen en Wie van de drie? Introductie De twintigjarige Sophie weet niet wie haar vader is. Het enige dat ze over haar vader weet, is dat het een zomerliefde van haar moeder Donna was en dat hij weg was voordat

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Niveau: basis Bioinformatica: leven in de computer Ontwikkeld door het Netherlands Bioinformatics Centre in samenwerking met het Centre for Molecular and Biomolecular Informatics

Nadere informatie

Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay. Infectieziekten opsporen. Handleiding ELISA-kit - 1/11

Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay. Infectieziekten opsporen. Handleiding ELISA-kit - 1/11 Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay Infectieziekten opsporen Handleiding ELISA-kit - 1/11 INHOUDSTABEL: Handleiding ELISA-kit 1. Inleiding p.3 1.1. Infecties en epidemieën 1.2. Principe 1.3. Praktisch 2.

Nadere informatie

DNA-profiling. ir. H.J.T. Janssen Gerechtelijk Laboratorium van het Ministerie van Justitie, Rijswijk

DNA-profiling. ir. H.J.T. Janssen Gerechtelijk Laboratorium van het Ministerie van Justitie, Rijswijk 127 1 DNA-profiling ir. H.J.T. Janssen Gerechtelijk Laboratorium van het Ministerie van Justitie, Rijswijk 1. Inleiding 127 3 2. DNA-eigenschappen 127 3 3. DNA-vermeerderingstechniek (PCR) 127 4 4. Analyse

Nadere informatie

Afweer en Immuniteit

Afweer en Immuniteit practicum over drie linies van afweer en vaccinatie Karlijn (16) wordt op een dag wakker met keelpijn en het lijkt alsof de klieren in haar hals zijn opgezet. Na een paar dagen is de keelpijn nog niet

Nadere informatie

Het opzetten van je gisting

Het opzetten van je gisting Science in School Issue 24: Autumn 2012 1 Vertaald door Piet Das Het opzetten van je gisting Voor het uitvoeren van alle practica, heeft elk studententeam ongeveer 200 ml gefermenteerde most, 200 ml druivensap

Nadere informatie

GOED ALS NIEUW BIOLOGIE LEERLINGENHANDLEIDING

GOED ALS NIEUW BIOLOGIE LEERLINGENHANDLEIDING ZO GOED ALS NIEUW BIOLOGIE LES 1: GEKWEEKTE WEEFSELS Als er in ons lichaam iets kapot gaat, kan dat een probleem opleveren. Sommige onderdelen zijn te vervangen, maar zo goed als het origineel wordt het

Nadere informatie

Inleiding. In een les na het practicum wordt er nog ingegaan op de ethische en maatschappelijke kant van genetisch onderzoek.

Inleiding. In een les na het practicum wordt er nog ingegaan op de ethische en maatschappelijke kant van genetisch onderzoek. Inleiding Voor je ligt de handleiding van het Reizend DNA-lab prenataal onderzoek bij planten. Dit practicum is ontwikkeld door Wageningen University in samenwerking met het Centre for BioSystems Genomics.

Nadere informatie

Laboratoriumprotocol voor handmatige zuivering van DNA uit een monster van 0,5 ml

Laboratoriumprotocol voor handmatige zuivering van DNA uit een monster van 0,5 ml Laboratoriumprotocol voor handmatige zuivering van DNA uit een monster van 0,5 ml Voor de zuivering van genomisch DNA uit de afnamekits van de serie Oragene en ORAcollect. Bezoek onze website op www.dnagenotek.com

Nadere informatie

Literatuuropdracht kostenberekening en kostenvergelijking synthetisch DNA versus PCR producten

Literatuuropdracht kostenberekening en kostenvergelijking synthetisch DNA versus PCR producten Literatuuropdracht kostenberekening en kostenvergelijking synthetisch DNA versus PCR producten Mark van der Lee, Stanley van Herk en Otto Bachaus. Met een naschrift van Eric Kamst (begeleidend docent).

Nadere informatie

DNA-elektroforese visualisatie van DNA-fragmenten

DNA-elektroforese visualisatie van DNA-fragmenten DNA-elektroforese visualisatie van DNA-fragmenten INHOUDSTABEL: Handleiding DNA-elektroforesekit 1. Een voorbeeld uit de praktijk p.3 1.1. Ontmasker de misdadiger 1.2. PCR-techniek p. 4 2. Materiaal p.

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Niveau: basis Prenataal onderzoek bij planten Ontwikkeld door het Centre for BioSystems Genomics in samenwerking met Wageningen University Tekst Arjen Schots, Sven van den Elsen e.a.

Nadere informatie

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?

Sheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen? Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat

Nadere informatie

Bekijkjetoekomstnu.nl

Bekijkjetoekomstnu.nl Bekijkjetoekomstnu.nl Vandaag gaan we aan de slag met Lesbrief 2: Opleidingen Naam: Klas: School: VMBO: BL KL TL (omcirkel) Als je een beroep leuk vindt, welke opleiding hoort daar dan bij? En op welke

Nadere informatie

Instructiekaarten Practicum

Instructiekaarten Practicum Instructiekaarten Practicum 1 Inhoudsopgave Practicum I - Kennismaken met de aardappel... 3 Bereiding van patat en chips... 3 Bouw van de aardappelknol... 4 Bouw van de aardappelplant... 5 Pollen van de

Nadere informatie

Docentenhandleiding vaccinatie Hepatitis B practicum,

Docentenhandleiding vaccinatie Hepatitis B practicum, Docentenhandleiding vaccinatie Hepatitis B practicum, 2015 1 Kopiëren van (delen van) deze handleiding is alleen toegestaan voor gebruik in de klas. Docentenhandleiding vaccinatie Hepatitis B practicum,

Nadere informatie

STANDARD OPERATING PROCEDURE voor het maken van grotere hoeveelheden malariapreparaten.

STANDARD OPERATING PROCEDURE voor het maken van grotere hoeveelheden malariapreparaten. STANDARD OPERATING PROCEDURE voor het maken van grotere hoeveelheden malariapreparaten. (opgesteld in opdracht van HYDAS WORLD HEALTH (www.hydasworldhealth.org) en met toestemming aangepast voor SKML rondzending

Nadere informatie

Kleuren maken met Caran d Ache

Kleuren maken met Caran d Ache Kleuren maken met Caran d Ache De kleuren van je huid maken met Caran d Ache is best lastig. Er zijn een aantal basisregels die je kunt gebruiken. Kom je er niet uit met de bestaande kleuren uit de pakjes,

Nadere informatie

Creatieve Workshop rond feestdagen

Creatieve Workshop rond feestdagen Creatieve Workshop rond feestdagen Creatieve Workshop rond feestdagen... 1 Eiwitarme marsepein verwerken tot leuke figuurtjes... 2 Recept marsepein... 2 Kleuren van marsepein... 3 Recept suikerlijm...

Nadere informatie

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb

Nadere informatie

Recombinant DNA Technieken BMLMBP13

Recombinant DNA Technieken BMLMBP13 Recombinant DNA Technieken BMLMBP13 Auteur/modulehouder: Cora Groffen September 2012 BMLMBP13 Inhoudsopgave Algemene informatie 2 Practicum voorbereiding en uitwerking 4 1.Programma 6 2. Inleiding 9 2.1

Nadere informatie

Practicum Emulsies. Leerdoelen

Practicum Emulsies. Leerdoelen Moleculaire gastronomie is een wetenschapsveld dat zich richt op het verbeteren van bestaande recepten, door bijvoorbeeld te onderzoeken wat de oorzaak is van veelvoorkomende problemen bij het uitvoeren

Nadere informatie

Development of RNA Profiling Tools and the Implementation in Forensic Casework P.A. Lindenbergh

Development of RNA Profiling Tools and the Implementation in Forensic Casework P.A. Lindenbergh Development of RNA Profiling Tools and the Implementation in Forensic Casework P.A. Lindenbergh Nederlandse Samenvatting Binnen het huidige forensische onderzoek wordt genetische informatie in toenemende

Nadere informatie

De Essenties van forensisch DNA-onderzoek. Samenvatting interpretatie DNA-bewijs

De Essenties van forensisch DNA-onderzoek. Samenvatting interpretatie DNA-bewijs EDERLA DSFORE SISCHIN TITUUT De Essenties van forensisch DNA-onderzoek Samenvatting interpretatie DNA-bewijs 2007 Nederlands Forensisch Instituut Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Tabel 1. Moleculaire onderdelen van DNA en de corresponderende materialen voor het model.

Tabel 1. Moleculaire onderdelen van DNA en de corresponderende materialen voor het model. Model van DNA met blikjes en flesjes Doel Je gaat een driedimensionaal model van DNA bouwen uit blikjes en flesjes. Om dat goed te kunnen doen moet je weten hoe DNA opgebouwd is. Gebruik daarbij je leerboek

Nadere informatie

Protocolblad QIAsymphony SP

Protocolblad QIAsymphony SP Februari 2017 Protocolblad QIAsymphony SP circdna_2000_dsp_v1 en circdna_4000_dsp_v1 Dit document is het protocolblad voor QIAsymphony circdna_2000_dsp_v1 en circdna_4000_dsp_v1, versie 1, R1 Sample to

Nadere informatie

Tekeningen maken. Bloemen

Tekeningen maken. Bloemen Tekeningen maken. Bloemen Het maken van bloemen is heel divers. Ik leg hier uit: de bekendste vorm van bloemen: de bloem met 3, 4 of meer blaadjes. Bij deze bloem 4 blaadjes. Als eerste maak je een basis

Nadere informatie

Blauw. Chemisch bewijs. n Het LTFO opereerde vrijwel zelfstandig. n Moord niet te bewijzen. n Financiële specialisten van buiten

Blauw. Chemisch bewijs. n Het LTFO opereerde vrijwel zelfstandig. n Moord niet te bewijzen. n Financiële specialisten van buiten Het politievakblad OPSPORING - Jaargang 6-24 juli 2010-15 Blauw n Het LTFO opereerde vrijwel zelfstandig n Moord niet te bewijzen n Financiële specialisten van buiten Chemisch bewijs Materiaalvergelijking

Nadere informatie

Bolo de laranja com casca (cake van hele sinaasappel)

Bolo de laranja com casca (cake van hele sinaasappel) Bolo de laranja com casca (cake van hele sinaasappel) In deze cake gaat dus ook de schil. De geur van een verse bolo de laranja is weergaloos. Het recept is ook nog eens erg eenvoudig, en alles bij elkaar

Nadere informatie

Organisatieniveaus (niveau: expert)

Organisatieniveaus (niveau: expert) Organisatieniveaus (niveau: expert) Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre In samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Utrecht

Nadere informatie

Biotechnology Explorer

Biotechnology Explorer Biotechnology Explorer Genes in a Bottle Kit DNA-Extractiemodule Catalogus Nummer 166-2000EDU DNA necklace module (166-2200EDU) wordt afzonderlijk verkocht. explorer.bio-rad.com Zie de losse bestanddelen

Nadere informatie

Het vervangen van de hall effect sensor op BMW 2 kleps motorfietsen met door de fabriek geïnstalleerde elektronische ontsteking.

Het vervangen van de hall effect sensor op BMW 2 kleps motorfietsen met door de fabriek geïnstalleerde elektronische ontsteking. Het vervangen van de hall effect sensor op BMW 2 kleps motorfietsen met door de fabriek geïnstalleerde elektronische ontsteking. Waarom? Wanneer de hall effect sensor kapot is dan is de methode die BMW

Nadere informatie

Rol van automatisering bij DNA-onderzoek ter identificatie van slachtoffers van de MH17 ramp. Sander Kneppers Hoofd DNA Profileringslaboratorium

Rol van automatisering bij DNA-onderzoek ter identificatie van slachtoffers van de MH17 ramp. Sander Kneppers Hoofd DNA Profileringslaboratorium Rol van automatisering bij DNA-onderzoek ter identificatie van slachtoffers van de MH17 ramp Sander Kneppers Hoofd DNA Profileringslaboratorium 20 31 februari maart 2015 2014 MH17 Nationaliteit slachtoffers

Nadere informatie

De crimescope positieve vlekken en het lijkvocht

De crimescope positieve vlekken en het lijkvocht De crimescope positieve vlekken en het lijkvocht Samenvatting De veroordeling van Ernest Louwes door de rechtbank van Den Bosch was voornamelijk gebaseerd op Ing. Eikelenboom s argumenten m.b.t. de herkomst

Nadere informatie

Verslag labodag. Naam: Charlotte Goethals Klas: 5WWA School: Hemaco Dendermonde

Verslag labodag. Naam: Charlotte Goethals Klas: 5WWA School: Hemaco Dendermonde Verslag labodag Vrijdag 20 januari was voor 9 leerlingen van de 5 de Wetenschappen wiskunde van het Heilig Maagd College te Dendermonde een wetenschappelijke en interessante dag. We moesten voor een keer

Nadere informatie

Vijfde Landelijke DNA- Lab dag

Vijfde Landelijke DNA- Lab dag Vijfde Landelijke DNA- Lab dag Vrijdag 7 april 2017, ReeHorst (Ede) Programma Mede mogelijk gemaakt door: Voorwoord Hartelijk welkom op de vijfde landelijke DNA-lab dag, dé conferentie voor docenten en

Nadere informatie

GEPE. Deeltoets 1 CURSUSJAAR 2015-2016. 28 september 2015. 13.30-16.00 uur

GEPE. Deeltoets 1 CURSUSJAAR 2015-2016. 28 september 2015. 13.30-16.00 uur GEPE Deeltoets 1 CURSUSJAAR 2015-2016 28 september 2015 13.30-16.00 uur Naam: (in blokletters) Registratienummer 1. Begin met je naam en overige gegevens in te vullen. 2. Gebruik voor de beantwoording

Nadere informatie

Proteomics. Waarom DNA alleen niet genoeg is

Proteomics. Waarom DNA alleen niet genoeg is Proteomics Waarom DNA alleen niet genoeg is Reinout Raijmakers Netherlands Proteomics Centre Universiteit Utrecht, Biomolecular Mass Spectrometry and Proteomics Group Van DNA naar organisme Eiwitten zijn

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven

Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven Praktische-opdracht door een scholier 1587 woorden 21 maart 2007 7,2 10 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstukkenindeling 1. Inleiding 2. DNA 3. Hoe gaat men te werk

Nadere informatie

welkomstboekje school Basisschool KOM.MIJN

welkomstboekje school Basisschool KOM.MIJN welkomstboekje school Basisschool KOM.MIJN Jij wordt bijna 4 jaar. Hoera! Je mag dan naar school. Je komt bij ons in de klas. Gezellig! Kijk maar gauw verder. Eerst kom je binnen in onze hal, bij lokaal

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Verzamelprotocol DNA barcoding

Verzamelprotocol DNA barcoding Verzamelprotocol DNA barcoding Entomologie Doel Het verzamelde organisme wordt gebruikt om DNA uit te isoleren, aan de hand waarvan een DNA barcode bepaald kan worden. Daarnaast wordt het materiaal ook

Nadere informatie

Chromatografische experimenten met een SPE kolom

Chromatografische experimenten met een SPE kolom Chromatografische experimenten met een SPE kolom Frans Killian, juni 2007 www.nano2.nl/spe.pdf Kleine Solid Phase Extraction kolommetjes voor preparatieve vloeistofchromatografie zijn te koop met verschillende

Nadere informatie

DNA/RNA extracties uit FFPE weefsel Dr. Sc. Elke Boone, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen

DNA/RNA extracties uit FFPE weefsel Dr. Sc. Elke Boone, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen H.-Hartziekenhuis Roeselare - Menen vzw Wilgenstraat 2-8800 Roeselare DNA/RNA extracties uit FFPE weefsel Dr. Sc. Elke Boone, H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen Belang van intacte DNA/RNA moleculen voor

Nadere informatie

Het opzetten en optimaliseren van western blot voor verschillende typen collageen

Het opzetten en optimaliseren van western blot voor verschillende typen collageen Het opzetten en optimaliseren van western blot voor verschillende typen collageen BMTE07.14 Afstudeerstage Rick van Wezel Juni 2007 Supervisor: Ing. W.L. van de Loo Dr. A. mol Stagedocente: Mw. C.A.M Huijbregts

Nadere informatie

De TOA heeft een aantal potjes klaargezet. In sommige potjes zit een oplossing, in andere potjes zit een vaste stof.

De TOA heeft een aantal potjes klaargezet. In sommige potjes zit een oplossing, in andere potjes zit een vaste stof. OPDRACHT 9 Practicum Om je kennis van de scheidingsmethoden en oplosbaarheid te vergroten volgen hieronder een aantal proeven. Ook krijg je een proef over indicatoren / reagens. Met behulp daarvan kun

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 5. 1 Voeding 8. 2 Microbiologie Conserveren Produceren 136. Trefwoordenlijst 173 INHOUD 7

Inhoud. Inleiding 5. 1 Voeding 8. 2 Microbiologie Conserveren Produceren 136. Trefwoordenlijst 173 INHOUD 7 Inhoud Inleiding 5 1 Voeding 8 2 Microbiologie 64 3 Conserveren 94 4 Produceren 136 Trefwoordenlijst 173 INHOUD 7 1 Voeding 1.1 Opdracht 1.1 Schuimgebak maken Doel Na deze opdracht kun je schuimgebak bereiden.

Nadere informatie

Kati was Here. E-Book Tutorial van Patricia Netten

Kati was Here. E-Book Tutorial van Patricia Netten Kati was Here E-Book Tutorial van Patricia Netten 1 @Cocobeads 2011 Inhoud Hallo! Pag. 3 Wat heb je nodig? Pag. 4 Het maken van een Karma de Luxe Pag. 5 Inspiratiepagina Pag. 19 2 @Cocobeads 2011 Hallo!

Nadere informatie

ANTBIOTICA GEZOCHT! ANTIBIOTICA GEZOCHT!

ANTBIOTICA GEZOCHT! ANTIBIOTICA GEZOCHT! ANTIBIOTICA GEZOCHT! 1 Inhoudsopgave pagina 3 Inleiding: Op zoek naar grondbacteriën 5 Week 1: Grondmonsters uitplaten 8 Week 2: Actinomyceten selecteren 13 Week 3: Antibioticaproductie-test 15 Week 4:

Nadere informatie

Vervanging van de back-up batterij van de DARES Xstream pagers.

Vervanging van de back-up batterij van de DARES Xstream pagers. Vervanging van de back-up batterij van de DARES Xstream pagers. Sorteer de pagers eerst goed uit voordat je begint. Beschadigde pagers voorspellen meestal ook niet veel goeds voor de binnenzijde. Let op

Nadere informatie

DNA-elektroforese visualisatie van DNA-fragmenten

DNA-elektroforese visualisatie van DNA-fragmenten DNA-elektroforese visualisatie van DNA-fragmenten INHOUDSTABEL: Handleiding DNA-elektroforesekit 1. Een voorbeeld uit de praktijk p.3 1.1. Ontmasker de misdadiger 1.2. PCR-techniek p. 4 2. Materiaal p.

Nadere informatie

Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken

Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Leerlingeninstructie: Zuren en basen in de keuken Introductie Wat eet je? Wat drink je? Welke producten gebruik je tijdens je verzorging? Welke producten worden er bij jou thuis gebruikt om schoon te maken?

Nadere informatie

Chromosomen: DNA: Niet alles wat leeft heeft 23 paar chromosomen.

Chromosomen: DNA: Niet alles wat leeft heeft 23 paar chromosomen. Chromosomen: DNA: Alles wat leeft heeft DNA. Je kunt DNA zien als een code wat ieder wezen uniek maakt. Je hebt DNA nodig om eiwitten te maken waar je lichaam vol mee zit. Een DNA-molecuul bestaat uit

Nadere informatie

Verdieping: DNA alleen onvoldoende bewijs

Verdieping: DNA alleen onvoldoende bewijs Verdieping: DNA alleen onvoldoende bewijs Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen luisteren naar een radiofragment van Goedemorgen Nederland en lezen een tekst uit dagblad Trouw over de bewijsvoering

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Afsluitende module Stille getuigen Ontwikkeld door het Forensic Genomics Consortium Netherlands (opgeheven in 2013) in samenwerking met Its Academy en de Faculteit der Natuurwetenschappen,

Nadere informatie

Werkstuk Biologie DNA

Werkstuk Biologie DNA Werkstuk Biologie DNA Werkstuk door een scholier 3345 woorden 27 mei 2005 6,3 94 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik heb DNA als onderwerp van mijn werkstuk gekozen omdat DNA de basis is van het

Nadere informatie

DEEL 2. Papierchromatografie. VWO 6 BIOLOGIE Practisch SchoolOnderzoek 2 12 april min

DEEL 2. Papierchromatografie. VWO 6 BIOLOGIE Practisch SchoolOnderzoek 2 12 april min VWO 6 BIOLOGIE Practisch SchoolOnderzoek 2 12 april 2012 45 + 75 min Naam:. Klas: Het Praktisch Schoolexamen bestaat uit 2 gedeelten. In het eerste deel ga je een proefopzet opstellen hoe de natuurzuiverheid

Nadere informatie