De inkomende straling (vanaf de zon) stellen we 100 eenheden we gaan nu bekijken hoe dit wordt gebruikt :

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De inkomende straling (vanaf de zon) stellen we 100 eenheden we gaan nu bekijken hoe dit wordt gebruikt :"

Transcriptie

1 Boekverslag door E-B-Svaneke 3445 woorden 29 maart keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde HF 2: Klimaat 2: De energiebalans van de aarde De energiebalans De zon is de belangrijkste energiebron van de aarde. De straling die de aarde ontvangt wordt door de atmosfeer en het aardoppervlak verwerkt en uiteindelijk weer terug in het heelal gestraald. De inkomende straling (vanaf de zon) stellen we 100 eenheden we gaan nu bekijken hoe dit wordt gebruikt : 31 eenheden worden weer teruggekaatst naar het heelal: stofdeeltjes (3), wolken (19) aardoppervlak (9). 20 eenheden worden door de atmosfeer geabsorbeerd. 49 eenheden raken het aardoppervlak. De inkomende straling bestaat uit kortgolvige straling, dit is straling die snel gaat. Het aardoppervlak straalt langgolvige straling uit. De aarde straalt meer straling uit, dan dat hij ontvangt. Hij straalt meer langgolvige uit dan dat hij kortgolvige ontvangt. Hij ontvangt namelijk 49 kortgolvige straling en 95 eenheden door het broeikaseffect. Het zenden van de 114 eenheden: 12 eenheden verlaten de aarde direct. 95 eenheden worden geabsorbeerd door de atmosfeer en direct terug gestuurd. 23 eenheden zijn latente energie. (het verdampen van water) 7 eenheden worden voelbare warmte. In de atmosfeer 102 plus 30 (latente energie) plus 20 (kortgolvige straling) dat is 152, en niet 95. De 57 extra gaan het heelal in als langgolvige straling. Wat we bovenstaand hebben besproken noemen we de energiebalans De uitgaande straling: de 31 kortgolvige eenheden en de 69 langgolvige eenheden die weer worden uitgestraald. Het broeikaseffect Het broeikaseffect is het absorberen van de langgolvige straling door de atmosfeer en dat is cruciaal voor de aarde. Het versterkte broeikaseffect is dat d.m.v. verbranding van gassen het broeikaseffect wordt versterkt. Dat is negatief, want hierdoor wordt het warmer op de aarde. Ruimtelijke verschillen in instraling Pagina 1 van 10

2 Het is niet overal op aarde even warm, dat komt doordat de zon boven de evenaar loodrecht staat. Hierdoor hoeft er maar een klein deel te worden opgewarmd. Doordat de zon hier in Nederland schuin staat, is het kouder. Hoe hoger je in de bergen komt hoe ijler het wordt. Er is dan minder zuurstof. 3: Wereldwijde luchtstromen De mondiale luchtcirculatie Voorbeeld: wanneer het koud is in je kamer zet je de verwarming hoger. Warme lucht is heel licht, en stijgt daarom naar het plafond. Wanneer deze lucht aan de andere kant van de kamer is gekomen is hij weer afgekoeld. De lucht daalt weer en stroomt over de vloer weer richting de verwarming, waar hij weer wordt opgewarmd. Hetzelfde gebeurt op aarde. De zon staat in de tropen boven aan de hemel, daardoor is het er erg warm. Lucht zet uit wanneer hij warm is, daardoor zijn er in de lucht minder lucht deeltjes. De lucht drukt dus minder op het aardoppervlak. Dit noem je een lagedrukgebied. Doordat de luchtdruk af neemt hoe hoger je komt wordt het kouder. Omdat koudere lucht minder regen kan vasthouden, regent het vaker. Wanneer de lucht dusver in afgekoeld dat je hij weer gaat dalen zit je rond de 30 noorder- of zuiderbreedte. De lucht is zwaar en drukt op het aardoppervlak, dat is het hogedrukgebied. Rond de 60 noorder- en zuiderbreedte zijn er veel lage drukgebieden, met veel regen en wind. Bijv. in Nederland. Dat komt doordat de lucht dan vanaf de polen (koud) terug gaat richting de evenaar. Deze luchtstromen noemen we, mondiale luchtstromen of atmosferische circulaties of grote windsystemen. De wet van Buys Ballot Op het zuidelijk halfrond komt de wind altijd van links, en op het noordelijk halfrond van rechts. Dat noem je de wet van Buys Ballot. In Nederland komt de meeste wind vanuit het (zuid)westen. De afwijking van de wind wordt veroorzaakt doordat de baansnelheid op de evenaar hoger is dan bij ons. Een luchtdeeltje op de evenaar draait in 24 uur, een groter rondje dan op onze breedte. Als de wind dan van hoge naar lage banen waait, raakt de wind voor (heeft een voorsprong). Passaten en moessons Op het noordelijk halfrond komt de wind dus meestal uit het noordoosten, en op het zuidelijk halfrond meestal uit het zuidoosten. Deze winden noemen we: passaten. De wind komt meestal uit die hoeken omdat de zon niet altijd even hoog staat. Hierdoor verschilt het hoge en lage drukgebied per seizoen. Het lage drukgebied rond de evenaar (intertropische convergentiezone), schuift naar het noorden in de zomer, en naar het zuiden in de winter. Op het noordelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar rechts, en op het zuidelijk halfrond een afwijking naar links. Een passaat met een afwijking noemen we een moesson. Moessons zorgen voor veel regen. (bron 9) Op het noordelijk halfrond waait de wind met een afwijking naar rechts op het zuidelijkhalfrond een afwijking naar links. ZIE KAART 176 (???) over luchtdruk in Jan en Juni!!!!! 4: Oceaan- en zeestromen Zeestromen Wind die over zee gaat neemt, als het ware, het zeewater mee, hierdoor ontstaan zeestromen. Deze zeestromen Pagina 2 van 10

3 lijken qua richtingen op luchtstromen. Een zeestroom noemen we warm als hij uit een relatief gebied afkomstig is. Een zeestroom noemen we koud wanneer hij uit een relatief koud gebied afkomstig is. De lucht boven het water is afgekoeld, en kan hierdoor weinig water vasthouden. Wanneer de lucht weer boven het land is wordt hij weer warmen en kan hij weer vocht vasthouden. Thermohaliene circulatie Zeewater stroomt ook op grote diepte, deze stroming noemen we thermohaliene circulatie. Die wordt veroorzaakt door dichtheidsverschillen in het zeewater, die veroorzaakt worden door themperauur verschillen en verschillen in zoutgehalte. In de Atlantische oceaan stroomt het water vanuuit de tropen naar het noordoosten. Onderweg verdampt heel veel water (minder zout) en koelt het water af (minder warmte). Bij de polen bevriest het water zelfs. Zout en koud water is zwaar, warm en zoet water is licht. Hierdoor krijg je een diepwaterpomp. ( Proces waarbij koud en zout water zinkt, hetgeen de thermohaliene circulatie aandrijft.) Samen met een kleinere diepwaterpomp in de zuidelijke Atlantische Oceaan (antartica), vormt hert de motor van het thermoliene circulatie. Het zinkende water stroomt diep in de oceaan naar het zuiden en komt in de Indische en Grote Oceaan weer naar boven. Het duurt jaren voordat dit water weer bovenop komt, hierdoor wordt zeewater rondgepompt. Eerlijk delen? Alle oceaan en zeestromen samen noem je oceanische circulatie, dit is samen met de luchtstromen belangrijk voor de herverdeling van de warmte op aarde. Zonder deze circulaties zou het in de tropen nog warmer zijn, en hier nog kouder. Een bijzondere situatie vind je bij Antartica, er stroomt namelijk een koude zeestroom rondom dit continet, waardoor hij niet bereikbaar is voor warme lucht- en zeestromen. Dit ijscontinent heeft zich zo kunnen vormen omdat wit zon afketst, en dus niet zal opwarmen. 6: El Ninõ zuidelijke oscillatie De zuidelijke oscillatie Naast zee- en luchtstromen kent de aarde nog meer, zeer complexe interacties tussen de atmosfeer en de oceaan. El Ninõ verwijst naar het oceanische deel van dit systeem in de Grote Oceaan en zuidelijke oscillatie verwijst naar het atmosferische deel. De zuidelijke oscillatie is het, min of meer herhalende verandering in het luchtdrukverschil over de Grote Oceaan tussen Indonesië en Peru. Dit verschil in luchtdruk wordt als volgt weer gegeven: Als index het verschil in luchtdruk tussen: Darwin (Noord-Australië) en Tahiti. Index positief: lagedrukgebied: Darwin hogedrukgebied: Tahiti. De wind waait dan dus van Tahiti naar Darwin, dit is een Noordoostpassaat. Index negatief: zwaar lagedrukgebied: Darwin Nog zwaarder lagedrukgebied: Tahiti. Dit komt niet vaak voor. De passaat verzwakt hier, of verdwijnt zelfs. In het ergste geval waait er een westenwind over de Pagina 3 van 10

4 oceaan. El Ninõ en La Ninã Onder normale omstandigheden waait er dus rond de evenaar een oostelijke wind over de Grote Oceaan, het water gaat van Indonesië naar Peru. Hierdoor ontstaan er veel voedingsstoffen in het water voor de kust van Peru, wat weer goed is voor de visvangst. Omdat het water koud is koelt de lucht erboven ook af. Hierdoor krijg je aan de kust een woestijngebied. Bij Indonesië en Australië gebeurt het tegenovergestelde, er wordt warm water aangevoerd daardoor wordt de warme lucht nog warmer. De lucht stijgt op, de vind hier dus veel lagedruk gebieden en dus veel tropische regenwouden. De normale omstandigheden raken soms versterkt door een groot luchtdrukverschil, sterke passaten en zeestromen, zo n toestand noem je La Niña. Je spreek van El Niño wanneer de passaten verzwakken en de wind niet meer uit het oosten maar uit het westen waait. Hierdoor kan er bij Peru geen koud zeewater meer opwellen, wardoor het gaat regenen in de woestijn en de voedingsstoffen uit het water verdwijnen zodat er minder vissen zijn. Bij zwakke lagedrukgebieden is de kans op bosbranden erg groot. De cyclus Met een regelmaat van 2 tot 8 jaar wisselt het per gebied of er El Niño of La Niña is. Het is niet helemaal duidelijk hoe deze permanente instabiliteit wordt veroorzaakt. De invloed van de ENSO elders op de aarde De invloed van de ENSO blijft niet beperkt tot de Grote Oceaan, via de mondiale luchtcirculatie betrekt het de hele wereld. Zo kan El Niño leiden tot bijv. warme weer in Alaska. Maar de ENSo wordt zelf ook beïnvloed door de mondiale luchtcirculatie. Bijv. door de windstromen. 7: Klimaatgebieden en landschapszones Klimaatgebieden Wanneer je klimaten wilt scheiden en beoordelen moet je ze classificeren je maakt een klimaatclassificatie. De bekendste klimaat classificatie is die van Köppen, gebaseerd op klimaat en natuurlijke plantengroei. Köppen onderscheid de 5 hoofdgroepen: A. B. C. D. E. Tropische klimaten Droge klimaten Gematigde klimaten Landklimaten Polaire klimaten Hij maakt een verdere onderverdeling op basis van de hoeveelheid neerslag. ( zie schema aan het einde van de samenvatting. Landschapszones Er zijn 5 á 6 landschapszones op aarde, de landschappen die je daar vindt kun je koppelen aan het klimaat. A-klimaten: tropisch vochtig gedurende het hele jaar, er is een tropisch regenwoud. Pagina 4 van 10

5 B-klimaten: aride zone savanne klimaat, veel droogte. C-klimaat: de gematigde zone duidelijk verschil in seizoenen, koude winters, warme(re) zomers. Gebieden waar wijn wonen. D-klimaat: boreale zone koude winters, alleen naaldbomen mogelijk E-klimaat: polaire zone altijd koud, bijna altijd temperatuur onder nul. Vaak erg moerassing, omdat in de zomer het oppervlakte ontdooit, terwijl de bodem bevroren blijft. Alleen op de noord- en zuidpool is er altijd ijs. Voorbij de hokjes? De aarde houd zich niet altijd aan de door de mens bedachte hokjes. Zo kan het in Nederland zomers 15 maar ook 35 graden gemiddeld zijn, en de winter in scandinavië is niet altijd even besneeuwd. 8: IJstijden Klimaat Het klimaat is een gemiddelde berekent over een periode van (meestal) 30 jaar. Een van de opmerkelijkste klimaatveranderingen zijn de ijstijden. In de afgelopen 2,6 miljoen jaar wisselen koude en warme perioden elkaar af, dit noem je interglacialen. Wij leven nu in een interglaciaal, een warme periode dus. De ligging van de continenten De continenten hebben niet altijd zo gelegen als nu. Op het noordelijkhalfrond kwamen de continenten in een halve cirkel rondom de Noorpool te liggen hierdoor konden hier ijsschotsen vormen. De Milankovíc-variabelen De Milankovíc-variabelen zijn gebaseerd op de banen waarin de aarde om de zon draait. Variabele 1. De aarde is niet helemaal cirkel vormig, de mate waarin dit niet zo is noemen we excentriciteit. Deze varieert op een schaal van honderdduizenden jaren. 2. Belangrijker is de scheefheid van de aardas, die varieert op een schaal van ong jaar. 3. De precessie is de tollende beweging die de aarde maakt, dit zorgt ervoor dat wij seizoenen hebben. Stand t.o.v. zon Hoge excentriciteit: Zomer: aarde relatief ver van de zon (koel) Lage excentriciteit: Zomer: aarde relatief dichtbij de zon (warm) Minder scheve as: Zomer: minder warm Winter: minder koud Scheve as: Zomer: warmer Winter: kouder Nu: de zon staat in de winter dichter bij dan in de zomer. Over 11,5 duizend jaar: de zon staat in de zomer dichter bij dan in de winter. Terugkoppelingsmechanismen Pagina 5 van 10

6 Wanneer het proces voor het beginnen van een ijstijd eenmaal is ingezet kan dit proces worden versterkt door terugkoppelingsmechanismen. Dit zijn processen die invloed hebben op hetgeen waardoor ze in werking zijn gezet. 10: Het klimaat door de tijd Lang geleden Wat gebeurde er vóór de recente geschiedenis van de aarde? Aardplaten zijn verschoven. Meteoriet inslag in Yucatán, waardoor alle dino s uitstierven. Onderzoek Het klimaat is in het verleden veel verandert, maar deze veranderingen zijn wel moeilijk te onderzoeken. Een van de makkelijkst te onderzoeken veranderingen was de meteorietinslag in yucatán. Hiervan zijn stoffelijke resten in de aardlaag gevonden. Het laatste millennium Recentelijk wordt er veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van de aarde in de laatste duizend jaar. Hieruit kunnen conclusies worden getrokken die het hedendaagse klimaat kunnen verklaren. Aan het begin van het millennium was het erg warm, dit noemen we het middeleeuws optimum. Daarna werd het een periode koud, dit noemen we de kleine ijstijd (rond 1650). Er wordt veel gediscussieerd over bovenstaande periodes, omdat het niet overal in die tijd zo was. Op sommige plekken was een totaal andere temperatuur terwijl de aarde nu gelijkmatig opwarmt. Ook is onduidelijk waarom deze veranderingen in het klimaat veranderingen. Als antwoord op de vraag of het tijdens hete middeleeuws optimum warmer was dan nu is het antwoord waarschijnlijk ja, want we zien een snel stijgende lijn in de grafiek die Micheal Mann had gemaakt. 11: Het klimaat nu Broeikasgassen De meest bekende oorzaak voor het versterkte broeikaseffect is toename van Co2. Het komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen. Andere broeikasgassen zijn methaan en waterdamp. Methaan zit vooral in permafrost, de permanent bevroren toendra bodems, dit komtvrij wanneer deze bodems, door de klimaatopwarming, ontdooien. Door meer verdamping neemt aantal waterdamp op aarde ook toe. à 2 voorbeelden van terugkoppelingsmechanismen. De toename van verdamping zorgt voor meer wolken à deze wolken stoten warmte aan de bovenkant af, en houden warmte aan de onderkant tegen à hierdoor krijg je regionaal verschil in warmte. Landgebruik Een groot maar minder bekend probleem is het vele kappen van de bomen in de regenwouden, hierdoor wordt er minder CO2 opgenomen. De akkers en weilanden die hiervoor in de plaats komen zorgen voor afkoeling en verdroging à kaatsen meer zonlicht terug, minder water in de grond (verdamping). Aerosolen worden geproduceerd door het verkeer en de industrie, het neemt ook toe door de verdroging van de Pagina 6 van 10

7 grond hierbij komt deze stof vrij. Deze stof zorgt ervoor dat zonlicht wordt opgnemon en teruggekaatst. Of de aarde afkoeld of opwarmt hang af van regionale omstandigheden, dus zijn er grote verschillen op bijv. mondiaal niveau. Deze aerosolen zorgen voor extra afkoeling en gaan dus het versterkte broeikaseffect tegen. Kritiek en discussie Er wordt veel vooruitgang geboekt op onderzoek over het klimaat deze klimaatwetenschappers zijn het echter lang niet altijd met elkaar eens over de uitkomst. Dit zorgt voor heftige discussies. 12: Het klimaat in de toekomst Meten en voorspellen Men kan op het gebied van klimaatontwikkeling niets zeker weten, echter kun je wel voorspellingen doen. Zo kun je bijv. door projecties van nu doorrekenen op basis van een reeks aannames. Klimaatmodellen Het IPCC (Interngovernemental Panel on Climate Change) is een organisatie van de VN die advies geeft over de klimaat verandering. Een van de dingen die zij doen is het klimaat voorspellen in de vorm van klimaatmodellen. Dit zijn modellen die d.m.v. formules kunnen berekenen hoe het weer zal worden hiermee kunnen wat als modellen worden gemaakt. Bijv. wat gaat er gebeuren als het gebruik van auto s omhoog gaat? Dan kun je als het model klopt daar een conclusie uit trekken. Verwachte gevolgen Verwachte gevolgen zijn: De zeespiegelstijging: door het warmer worden smelt er veel ijs. Wanneer de ijskap op Groenland smelt wordt ook de thermohaliene circulatie voltooid. Er komt namelijk veel zoetwater bij, en dit verstoord de diepzeepomp. Bovenstaand punt zorgt voor afkoeling in Nederland hierdoor hebben we hier dan stormachtig weer, meer orkanen en wind en op andere plekken juist meer droogte. Meer hongersnoden door de droogte En toen..? Een hoop ellende kan er gebeuren als we niks doen maar dit wil niet zeggen dat het zal gebeuren. Je hoeft dus niet drastisch je leven om te gooien! 13: Klimaatbeleid Internationale politiek Klimaat verandering is een belangrijk politiek thema zo zijn er vaak internationale vergaderingen: 1992: Rio de Janeiro Legt de basis voor het eerste internationale akkoord dat in 1997 wordt gesloten in Kyoto. Dit Kyoto protocol werd door bijna alle landen ondertekent alleen niet door Australië, Rusland en Amerika. Het grootste probleem was dat Amerika niet mee deed die was namelijk de grootste producent van koolstofdioxide. De toenmalige president George W. Bush vreesde dat het akkoord schadelijk zou zijn Pagina 7 van 10

8 voor de Amerikaanse economie. 2009: Kopenhagen op deze klimaattop kwamen ze niet verder dan een niet-bindend akkoord verdrag. Het Kyoto akkoord was eigenlijk een zwak akkoord er werd namelijk alleen maar gekeken naar het effect van de broeikasgassen en niet naar het landgebruik. Maatregelen De uitstoot van broeikassen kan worden verminderd door: Vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen, bijv. door het gebruik van wind- of zonneenergie. Een minder ethische oplossing is het gebruik van bijv. koolzaad voor benzine. Wij stoken het op, terwijl anderen niet eens te eten hebben. Men kan meer bomen planten die het overtollige CO2 kunnen opnemen. Het nadeel is dat men dan misschien bomen gaat planten op plekken waar eigenlijk mensen wonen. De opslag van CO2 onder de grond dit is echter een oplossing voor korte termijn. Olie en gas worden schaarser we moeten dus een alternatief vinden! Het Köppen-systeem Onderverdeling A, C en D-klimaat: Hoeveelheid neerslag Bij het A-, C- en D-klimaat wordt er nog een kleine letter aan de hoofdletter toegevoegd. Deze zegt iets over het jaargetijde waarin de neerslag valt. f = neerslag valt regelmatig verdeeld over het hele jaar (fehlt = droge periode ontbreekt) s = droge zomer, natte winter (sommertrocken) w = natte zomer, droge winter (wintertrocken) Onderverdeling B-klimaat (Droogteklimaat) BS = Steppeklimaat Enige plantengroei met een korte vochtige periode (= semi-aride) BW = Woestijnklimaat Vrijwel geen plantengroei met heel weinig neerslag (= aride) Onderverdeling E-klimaat (Poolklimaat) ET = Toendraklimaat In de zomer komt de temperatuur tussen de 0 C en 10 C EH = Hooggebergteklimaat Hele jaar kouder dan 0 C Op de toppen van gebergten Pagina 8 van 10

9 EF = Poolklimaat Hele jaar kouder dan 0 C Ver van de evenaar gelegen Kenmerken per klimaat A: Tropische regenklimaten Altijd warm (Boven 18 ) Veel neerslag Drie soorten: Af = Tropisch regenwoudklimaat : de droge tijd ontbreekt Aw = Savanneklimaat: droge periode in de winter, ook wel een Moessonklimaat genoemd As-klimaat komt weinig voor B: Droge klimaten Droogte is het gevolg van de combinatie geringe neerslag en hoge temperatuur Woestijngrenzen verschuiven Groot verschil tussen dag- en nachttemperatuur Twee soorten: BS = Steppeklimaat: door korte regentijd nog enige plantengroei (semi-aride) BW = Woestijnklimaat: vrijwel zonder regen (aride) C: Maritieme klimaten van de gematigde zone Zachte winters (wintertemperatuur tussen 18 en -3 ) Drie soorten: Cf = Met neerslag in alle jaargetijden (Dit hebben wij in Nederland): overwegend westenwinden; wisselvallig weer, koele zomers. Cs = Mediterraan klimaat: met droge, hete zomers door aflandige wind Cw = Chinaklimaat: met droge winter (de koelere voortzetting van het Aw-klimaat) D: Continentale klimaten Strenge winters (onder -3 ) Warme zomers (boven 10 ) Twee soorten: Df = Met neerslag in alle jaargetijden: lange koude winters met veel sneeuw en korte en warme zomers met nu en dan zware buien. Dw: Met droge winters, deze komt voor in Noord-Oost Azië Ds klimaat komt niet voor Pagina 9 van 10

10 E: Polaire klimaten Drie soorten: ET = Toendraklimaat, de zomertemperatuur ligt tussen 0 en 10 EF = Sneeuwklimaat, zomertemperatuur van onder 0 EH = Hooggebergteklimaat, zomertemperatuur van onder 0 Hoe bereken je tot welk klimaat een gebied behoort? Je kijkt als eerste naar de koudste maand (Dit kan zowel Januari als Juli zijn!). Dan kijk je bij welk klimaat de plaats hoort: Klimaat Koudste Maand: A-klimaat warmer dan18 C-klimaat tussen -3 en 18 D- of E-klimaat kouder dan -3 Als het een D of E klimaat is, moet je ook nog naar de warmste maand kijken (dit kan wederom zowel Januari als Juli zijn): Klimaat Warmste Maand D-Klimaat warmer dan 10 E-Klimaat kouder dan 10 Pagina 10 van 10

Samenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8

Samenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8 Samenvatting Aardrijkskunde H.2 tot paragraaf 8 Samenvatting door Anouk 747 woorden 19 januari 2018 6,3 7 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand H.2 Klimaat 1 De stralingsbalans van de aarde

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door een scholier 122 woorden 17 juni 2016 6, 75 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Humboldt Samenvatting aardrijkskunde H2 2.1 Het weer: beschrijft

Nadere informatie

Soms moet de lucht omhoog omdat er een gebergte ligt. Ook dan koelt de lucht af. Er ontstaan wolken en neerslag. Dit is stuwingsregen.

Soms moet de lucht omhoog omdat er een gebergte ligt. Ook dan koelt de lucht af. Er ontstaan wolken en neerslag. Dit is stuwingsregen. Samenvatting door een scholier 1790 woorden 1 juni 2016 7,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 2: KLIMATEN 2.1 Klimaten Waardoor is het niet

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door J. 181 woorden 13 januari 2016 6,1 48 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra 2.1 Klimaten A Waardoor is het bij de evenaar warm? In bron

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6

Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting Aardrijkskunde 4.1 t/m 4.6 Samenvatting door een scholier 1392 woorden 15 januari 2014 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs AARDRIJKSKUNDE PW 4.1 T/M 4.6 H 4 1 *Reliëfkaart:

Nadere informatie

Aardrijkskunde samenvatting H2: Klimaat: is een beschrijving van het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar.

Aardrijkskunde samenvatting H2: Klimaat: is een beschrijving van het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Samenvatting door S. 1016 woorden 28 februari 2016 6,2 47 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Aardrijkskunde samenvatting H2: Nadeel tropische klimaten: het vocht, en de insecten/ziektes.

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd.

7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april 2017 7,5 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand paragraaf 2 klimaten wereldwijd breedteligging: de afstand van een plaats tot de evenaar in

Nadere informatie

Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen.

Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het zich meestal ergens voordoet, maar ben je bijvoorbeeld in Spanje kan het ook best regenen. Samenvatting door Annique 1350 woorden 16 mei 2015 7,3 333 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Klimaten Paragraaf 2.2 Weer en klimaat Klimaat is een beschrijving van het weer zoals het

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3

Samenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3 Samenvatting Aardrijkskunde Weer en Klimaat hoofdstuk 3 Samenvatting door Jordan 595 woorden 14 december 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 3 Aardrijkskunde Weer en klimaat in de VS

Nadere informatie

Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat

Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:02 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15, 16, 17, 18, 19,

Nadere informatie

Hoe komen de verschillende klimaten op Aarde tot stand?

Hoe komen de verschillende klimaten op Aarde tot stand? Klimaat Wat is klimaat? Klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een langere periode op een bepaalde plaats. Veel meteorologische instituten hanteren een periode van 30 jaar voor de berekening

Nadere informatie

Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat

Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Toets_Hfdst2_WeerEnKlimaat Antwoorden Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: dinsdag 31 januari 2017 Tijd: 11:02 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 3, 4, 5, 7, 8, 10, 11, 11, 12, 12, 13, 13, 14, 14, 15,

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14

Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14 Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 6t/m 14 Samenvatting door een scholier 1712 woorden 1 november 2008 7,2 27 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Begrippenlijst Ak Interglaciaal

Nadere informatie

Wat is Meteorologie?

Wat is Meteorologie? Meteorologie Niek van Andel www.alweeronline.nl Wat is Meteorologie? Latijn: Meteorologia Grieks: Meteorologos metewros (hoog in de lucht) logos (leer van) Leer van iets, hoog in de lucht (abstract) 1

Nadere informatie

Klimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Klimaat en landschapszones op aarde

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Klimaat en landschapszones op aarde Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Klimaat en landschapszones op aarde Samenvatting door een scholier 1974 woorden 19 juni 2011 7,3 68 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Hoofdstuk

Nadere informatie

INDONESIË. Natuurlijke en landschappelijke kenmerken

INDONESIË. Natuurlijke en landschappelijke kenmerken INDONESIË Natuurlijke en landschappelijke kenmerken Structuur [1/2] De kandidaat kan gebiedskenmerken van een ontwikkelingsland beschrijven en analyseren. Het betreft: a. sociaal-geografische en fysisch-geografische

Nadere informatie

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet?

1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? 1 Kun je aan planten zien wat je aan moet? Hoofdstuk 1 Les 1 Zoek het op Bij de evenaar staat de zon hoog. Het is er warm en daardoor verdampt het water. Die warme damp stijgt op en koelt af: dan gaat

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 AARDE Klimaat en landschap

Hoofdstuk 2 AARDE Klimaat en landschap Hoofdstuk 2 AARDE Klimaat en landschap Feitjes over de aarde: 1. De aarde is een bol met een scheve aardas 2. graadnet paralellen = breedtecirkels bijv. evenaar max. 90 graden meridianen = lengtecirkels

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 Samenvatting door M. 965 woorden 21 juni 2014 4,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 2 Mediterraan klimaat en landschap. Middellandse Zeeklimaat:

Nadere informatie

2 Landschapszones op aarde SO 1

2 Landschapszones op aarde SO 1 Aardrijkskunde 1 havo/vwo 2 Landschapszones op aarde SO 1 Deze toets bestaat uit tien vragen: open vragen en meerkeuzevragen. Ook zijn er vragen waarbij de atlas (Grote Bosatlas, editie 54) nodig is. Bij

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 2311 woorden 14 juni 2011 6,4 67 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting Aardrijkskunde H1 2: energiebalans

Nadere informatie

Klimaten VS vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Klimaten VS vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 21 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/82688 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk en

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk en Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1.1 1.2 en 4.1 4.2 Samenvatting door een scholier 1402 woorden 5 december 2017 7 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Humboldt Aardrijkskunde toetsweek 1

Nadere informatie

-Land-waterverdeling. Land warmt sneller op dan water, maar koelt ook sneller af.

-Land-waterverdeling. Land warmt sneller op dan water, maar koelt ook sneller af. Samenvatting door J. 1848 woorden 15 maart 2015 8,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs SAMENVATTING AARDRIJKSKUNDE H1: Het weer is de toestand van de atmosfeer of dampkring, zoals

Nadere informatie

Thema 5 Weer en klimaat

Thema 5 Weer en klimaat Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 5 Weer en klimaat Samenvatting Wordt het warm vandaag? De stralen van de zon zorgen voor warmte op aarde. De zon geeft niet altijd dezelfde temperatuur. Doordat

Nadere informatie

Weer en klimaat. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Weer en klimaat. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/87209 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Broeikaseffect

Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische-opdracht door S. 1631 woorden 7 april 2015 4 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie De economische kijk op het broeikaseffect.

Nadere informatie

Aardrijkskunde hoofdstuk 3 Klimaat en landschapszones 1. Oriëntatie

Aardrijkskunde hoofdstuk 3 Klimaat en landschapszones 1. Oriëntatie Aardrijkskunde hoofdstuk 3 Klimaat en landschapszones 1. Oriëntatie 3 vragen: 1. Hoe wordt de energie van de zon door lucht en water over de aarde verspreid? De zon is leverancier van energie. De verschillen

Nadere informatie

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering

Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering. Klimaatverandering 8-10-2012. Klimaatverandering Zonne-energie 2012: prijs 21 ct per kwh; 2020 prijs 12 ct kwh Groen rijden; energiehuizen, biologisch voedsel Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Stichting Stimular www.stimular.nl 010 238

Nadere informatie

Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde.

Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. 1-Maak een begrippenlijst van de rood gedrukte begrippen. 2-Wat zijn de drie elementen van weer en klimaat?

Nadere informatie

Klimaat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Klimaat. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur R.A. de Bock Laatst gewijzigd 02 June 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/71693 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Geologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud

Geologische tijdschaal. AK 4vwo vrijdag 31 oktober. 11 Het klimaat door de tijd. inhoud Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 11 t/m 14 inhoud Het klimaat door de tijd (par. 11) Het klimaat nu (par. 12) Het klimaat in de toekomst (par. 13) Klimaatbeleid (par. 14) AK 4vwo vrijdag

Nadere informatie

4vwo les1. 4vwo les1. Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 1 t/m 4

4vwo les1. 4vwo les1. Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones Paragraaf 1 t/m 4 4vwo les1 4vwo les1 - Leerlingenlijst controleren - De onderwerpen dit jaar - De opzet van het boek en werkboek (o.a. BOX en CHECK IT OUT opdrachten) - Knipbladen - Werkoverzichten - intro hoofdstuk 1

Nadere informatie

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en

Nadere informatie

Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde.

Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. Opdrachten bij Weer en klimaat. (Tekstboek en de ELO) 3.1.1. Temperatuurverschillen op aarde. 1-Maak een begrippenlijst van de rood gedrukte begrippen. 2-Wat zijn de drie elementen van weer en klimaat?

Nadere informatie

20 keer beoordeeld 18 juni 2013

20 keer beoordeeld 18 juni 2013 5,7 Samenvatting door F. 1438 woorden 20 keer beoordeeld 18 juni 2013 Vak Aardrijkskunde Methode De Geo Aardrijkskunde, Hoofdstuk 3, Paragraaf 1, 2 en 3. India is een groot cultuurgebied met scherpe natuurlijke

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Klimaatzones en landschappen

Samenvatting Aardrijkskunde Klimaatzones en landschappen Samenvatting Aardrijkskunde Klimaatzones en l Samenvatting door S. 2507 woorden 2 december 2012 4,9 34 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 1. Een gebied van uitersten - Middellandse zeegebied

Nadere informatie

Energiebalans = verschil instraling en uitstraling = weinig/geen verschil: dynamisch evenwicht.

Energiebalans = verschil instraling en uitstraling = weinig/geen verschil: dynamisch evenwicht. Hoofdstuk 1 Extern systeem en klimaatzones 2 De energiebalans van de aarde Zon belangrijkste energiebron van de aarde. 1. Instraling: Zonnestralen gaan door de atmosfeer. UV straling door ozon tegengehouden.

Nadere informatie

KLIMAATVERANDERING. 20e eeuw

KLIMAATVERANDERING. 20e eeuw KLIMAATVERANDERING 20e eeuw Vraag De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met 0.2-0.5 C 0.6-0.9 C Antwoord De temperatuur op aarde is in de afgelopen honderd jaar gestegen met

Nadere informatie

AARDE 1 HAVO ANTWOORDENBOEK HOOFDSTUK 6 KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES

AARDE 1 HAVO ANTWOORDENBOEK HOOFDSTUK 6 KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES HOOFDSTUK 6 Paragraaf 1 Oriëntatie 1 a Hoe lager de geografische breedte is, hoe meer zonnestraling het aardoppervlak ontvangt. b Het woestijngebied van de Sahara en Arabië. Het is hier overwegend onbewolkt,

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 en 3 (Actieve aarde)

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 en 3 (Actieve aarde) Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2 en 3 (Actieve aarde) Samenvatting door een scholier 1641 woorden 7 december 2004 6 29 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Aardrijkskunde Actieve aarde Hoofdstuk 2

Nadere informatie

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk

klimaatverandering en zeespiegelstijging Klimaatverandering en klimaatscenario s Achtergronden Prof Dr Bart van den Hurk Achtergronden Klimaatverandering en klimaatscenario s Prof Dr Bart van den Hurk Watis 06 hetmondiale klimaatprobleem? Klimaatverandering is van alle tijden Natuurlijke invloeden: Interne schommelingen

Nadere informatie

H2: Europa, verenigd of versnipperd?

H2: Europa, verenigd of versnipperd? H2: Europa, verenigd of versnipperd? Klas 2 Geo Vragen 5 1. Europa is te herkennen aan een aantal natuurkenmerken. Noem er drie. 6 2. Het aantal inwoners verandert door natuurlijk bevolkingsgroei (geboorte

Nadere informatie

Klimaatgrafieken hv123

Klimaatgrafieken hv123 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 27 november 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63743 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?

Nadere informatie

Klimaatgrafieken hv123

Klimaatgrafieken hv123 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 oktober 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63743 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland

Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Page 1 of 6 Klimaatverandering en klimaatscenario s in Nederland Hoe voorspeld? Klimaatscenario's voor Nederland (samengevat) DOWNLOAD HIER DE WORD VERSIE In dit informatieblad wordt in het kort klimaatverandering

Nadere informatie

Tentamen Inleiding Atmosfeer 3 mei 2016 UITWERKINGEN TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER. 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur

Tentamen Inleiding Atmosfeer 3 mei 2016 UITWERKINGEN TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER. 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur UITWERKINGEN TENTAMEN INLEIDING ATMOSFEER 3 mei 2016, 13:30-16:30 uur 2 a. Gebruik De barometrische hoogteformule: p(z) = p 0 e (gm dz R T) Punt A: 50 10 3 = 101 10 3 (9.81 28.96 z 831 273.15 e ) geeft

Nadere informatie

Tekst 49 De indeling van Köppen De gemiddelde toestand van het weer, berekend over een langere periode noem je het klimaat. Het

Tekst 49 De indeling van Köppen De gemiddelde toestand van het weer, berekend over een langere periode noem je het klimaat. Het Samenvatting door een scholier 2047 woorden 18 december 2004 4,9 36 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Autonomie van de aarde DE DUNNE KORST Tekst 10 Ouderdom van de aarde Er zijn verschillende

Nadere informatie

Wordt de klimaatsverandering veroorzaakt door de mens, of is het een natuurlijk proces?

Wordt de klimaatsverandering veroorzaakt door de mens, of is het een natuurlijk proces? Werkstuk door een scholier 1718 woorden 9 februari 2009 5,3 20 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding. De aarde warmt op. Daarover gaat deze praktische eindopdracht van ANW. Dit verslag gaat over klimaatverandering.

Nadere informatie

Klimaatgrafieken hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Klimaatgrafieken hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 22 july 2019 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/63743 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Natuur en milieu

Samenvatting Aardrijkskunde Natuur en milieu Samenvatting Aardrijkskunde Natuur en milieu Samenvatting door een scholier 1889 woorden 17 mei 2004 3,9 34 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Natuur en Milieu Hst. 1 Het ontstaan van diversiteit De landschappelijke

Nadere informatie

Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat

Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat Werkblad Naut Thema 5: Weer en klimaat 5.1 Wordt het warm vandaag Lees het verhaal Wat is het weer? Kijk naar de boom Kijk naar de muts en de wanten Wat denk jij? Is het koud? In de zomer is het warm In

Nadere informatie

11. Weersituaties. 11.1 Inleiding. 11.2 Weertype

11. Weersituaties. 11.1 Inleiding. 11.2 Weertype 11. Weersituaties 11.1 Inleiding et weer wordt voor een belangrijk deel bepaald door de eigenschappen van de lucht die wordt aangevoerd. Nu eens zitten we in lucht die boven zee flink wat vocht heeft opgepikt;

Nadere informatie

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh?

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Moesson Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Sanne Sas - 19 april 2017 MOESSON - H2A 1 Voorwoord Wat is moesson? Wat doet het? Wanneer is het aanwezig? Waardoor wordt het veroorzaakt? Wat zijn

Nadere informatie

Nederland en Spanje vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Nederland en Spanje vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 21 November 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/82679 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

Leren voor de biologietoets. Groep 8 Hoofdstuk 5

Leren voor de biologietoets. Groep 8 Hoofdstuk 5 Leren voor de biologietoets Groep 8 Hoofdstuk 5 Weer of geen weer 1 Het weerbericht Het weer kan in Nederland elke dag anders zijn. Daarom luisteren en kijken wij vaak naar weerberichten op de radio en

Nadere informatie

Het soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is.

Het soort weer dat een land tijdens een lange periode heeft. Gebied in de wereld waar het klimaat overal hetzelfde is. Meander Samenvatting groep 6 Thema 4 Streken en klimaten Samenvatting Klimaatgebieden De aarde kun je verdelen in gebieden met verschillende klimaten. Nederland heeft een zeeklimaat. Dat is een gematigd

Nadere informatie

HET BROEIKASSEFFECT / DE STRALINGSBALANS / OPWARMING AARDE

HET BROEIKASSEFFECT / DE STRALINGSBALANS / OPWARMING AARDE HET BROEIKASSEFFECT / DE STRALINGSBALANS / OPWARMING AARDE 1. De zon = bron van energie. Doc 1: ons zonnestelsel Opgepast: de planeten zijn op schaal getekend. De afstanden niet! Iedereen kent wel onze

Nadere informatie

Samenvatting aardrijkskunde H9:

Samenvatting aardrijkskunde H9: Samenvatting aardrijkskunde H9: 1.Opbouw van de atmosfeer: opbouw atmosfeer of dampkring gebaseerd op temperatuursschommelingen. Hoogte atmosfeer Naam atmosfeerlaag Temp.-verloop verschijnsel 80-1000Km

Nadere informatie

5,8. Werkstuk door een scholier 4209 woorden 27 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde

5,8. Werkstuk door een scholier 4209 woorden 27 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 4209 woorden 27 juni 2007 5,8 46 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde GPO over El Niño en La Niña 1.1 Inleiding Ons klimaat is hot. Iedereen heeft het erover. Van school tot aan

Nadere informatie

Opdrachten bovenbouw hv

Opdrachten bovenbouw hv Opdrachten bovenbouw hv Dit is de laatste actuele lesopener van dit jaar. Deze keer kiezen we voor een quiz over weer, klimaat en klimaatverandering, waarin je jouw kennis kunt meten met andere leerlingen

Nadere informatie

Aardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO. Aarde

Aardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO. Aarde Aardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO Aarde Aardrijkskunde voor de tweede fase LEERKATERN HAVO Auteurs: Wout Lentjes Hans Palings Theo Savelkouls Maarten Terlingen Peter Teune Brigitte Weidema

Nadere informatie

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018 Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzame ontwikkeling is de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van de toekomstige

Nadere informatie

Klimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger

Klimaatveranderingstand. wetenschap. Prof Wilco Hazeleger Klimaatveranderingstand van de wetenschap Prof Wilco Hazeleger Achtergrond Wetenschap kan nooit absolute zekerheden bieden Het klimaatsysteem is complex Beperkingen in kennis en waarnemingen Beleid wil

Nadere informatie

Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1

Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1 Achtergrondinformatie toelichtingen bij ppt1 Dia 1 Klimaatverandering Onomstotelijk wetenschappelijk bewijs Deze presentatie geeft een inleiding op het thema klimaatverandering en een (kort) overzicht

Nadere informatie

HOOFDSTUK 3 : KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES

HOOFDSTUK 3 : KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES HOOFDSTUK 3 : KLIMAAT EN LANDSCHAPSZONES 1.ORIËNTATIE Drie vragen staan in dit hoofdstuk centraal: 1. Hoe wordt de energie van de zon door lucht en water over de aarde verspreid? 2. Waarom zijn er o paarde

Nadere informatie

4 Leven in een koud gebied

4 Leven in een koud gebied 4 Leven in een koud gebied 1 a Canada b/c W16 d 73 2 a Te koud: s zomers < 10º C b gebruik van sneeuwscooter en sleden kleding c te koud om voedsel te verbouwen 3a/4 W17 Toendra: wat, waar en waarom daar?

Nadere informatie

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld

Nadere informatie

VERANDEREN VAN KLIMAAT?

VERANDEREN VAN KLIMAAT? VERANDEREN VAN KLIMAAT? Tropisch klimaat, gematigd klimaat, klimaatopwarming, klimaatfactoren...misschien heb je al gehoord van deze uitdrukkingen. Maar weet je wat ze echt betekenen? Nova, wat bedoelen

Nadere informatie

De algemene luchtcirculatie

De algemene luchtcirculatie De algemene luchtcirculatie De Aarde wordt niet gelijkmatig opgewarmd door de Zon. Bij de polen is het het hele jaar beduidend kouder dan aan de evenaar. Er is dus een effect van de breedteligging op de

Nadere informatie

Thema: Overal en ergens Moeilijkheid : *** Aardrijkskunde Tijdsduur : **** Wereldproblemen. Droogte

Thema: Overal en ergens Moeilijkheid : *** Aardrijkskunde Tijdsduur : **** Wereldproblemen. Droogte Thema: Overal en ergens Moeilijkheid : *** Aardrijkskunde Tijdsduur : **** De wereld Juf Carolien Wereldproblemen Droogte Doel: Na deze opdracht weet je meer over droogte in de wereld en wat het Rode kruis

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door Een scholier 2067 woorden 31 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoofdvraag en deelvragen

6,5. Werkstuk door Een scholier 2067 woorden 31 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoofdvraag en deelvragen Werkstuk door Een scholier 2067 woorden 31 maart 2004 6,5 179 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdvraag en deelvragen Hoofdvraag: Wat is het gezicht van Noord-Europa als je kijkt naar natuurlijke factoren

Nadere informatie

Het begin van de winter

Het begin van de winter WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:

Nadere informatie

1. LESBEGIN. 2. Lesuitwerking De verschillende klimaten de Europese kaart situeren. LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD

1. LESBEGIN. 2. Lesuitwerking De verschillende klimaten de Europese kaart situeren. LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE TIJD 1. LESBEGIN 2. Lesuitwerking De verschillende klimaten de Europese kaart situeren. Onderwijsleergesprek 2 III. Factoren van weer en klimaat. 1. De temperatuur verschilt volgens het seizoen. - 21 juni staat

Nadere informatie

Fysische modellen De Aarde zonder en met atmosfeer

Fysische modellen De Aarde zonder en met atmosfeer Fysische modellen De Aarde zonder en met atmosfeer J. Kortland Cdb, Universiteit Utrecht Inleiding Bij het ontwerpen van een computermodel van de broeikas Aarde maak je gebruik van fysische modellen. Deze

Nadere informatie

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting

4 keer beoordeeld 4 maart Natuurkunde H6 Samenvatting 5,2 Samenvatting door Syb 763 woorden 4 keer beoordeeld 4 maart 2018 Vak Natuurkunde Methode Pulsar Natuurkunde H6 Samenvatting PARAGRAAF 1 Er zijn veel verschillende soorten energie: Bewegingsenergie

Nadere informatie

2. Algemene circulatie

2. Algemene circulatie 2. Algemene circulatie 2.1 Inleiding De atmosfeer is voortdurend in beweging. Op het eerste gezicht lijkt dat bewegingspatroon een totale chaos, maar toch blijkt het te voldoen aan bepaalde regels. Beweging

Nadere informatie

Opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je

Nadere informatie

Werkblad:weersverwachtingen

Werkblad:weersverwachtingen Weersverwachtingen Radio, tv en internet geven elke dag de weersverwachting. Maar hoe maken weerdeskundigen deze verwachting, en kun je dat niet zelf ook? Je meet een aantal weergegevens en maakt zelf

Nadere informatie

KLIMAAT GLOBAAL. We beginnen met enkele observaties: aardrijkskunde 4 e jaar. De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar.

KLIMAAT GLOBAAL. We beginnen met enkele observaties: aardrijkskunde 4 e jaar. De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar. KLIMAAT GLOBAAL We beginnen met enkele observaties: De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar. Enkele vragen bij de afbeelding: wat is de maximale zonnehoogte (= culminatiehoogte) begin

Nadere informatie

5,8. Samenvatting door een scholier 2061 woorden 23 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Buitenland - vmbo/t/havo klas 1 - Hoofdstuk 1

5,8. Samenvatting door een scholier 2061 woorden 23 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Buitenland - vmbo/t/havo klas 1 - Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 2061 woorden 23 oktober 2010 5,8 129 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Buitenland - vmbo/t/havo klas 1 - Hoofdstuk 1 1.2 Bevolkingsspreiding: de manier

Nadere informatie

AKKademie Inagro 24 mei 2019

AKKademie Inagro 24 mei 2019 Site: geertnaessens.be Facebook: Geert Naessens Twitter: @GeertNaessens Youtube: https://www.youtube.com/c/geertnaessensweerma { AKKademie Inagro 24 mei 2019 Welkom Korte lezing vrijdag 24 mei 2019 Hoe

Nadere informatie

Klimaat in de 21 e eeuw

Klimaat in de 21 e eeuw Klimaat in de 21 e eeuw Hoe verandert ons klimaat? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Waargenomen klimaatverandering Wat verwachten we wereldwijd en voor Nederland Mogelijke

Nadere informatie

EL NIÑO EN HET JAARGETIJDE

EL NIÑO EN HET JAARGETIJDE Afbeelding A1 Gebieden El Niño. EL NIÑO EN HET JAARGETIJDE Groepsleden Myron Caasenbrood August Coenders Jitse Ickenroth Aaron Saam Docent Dhr. Afman Module 3 Biosfeer Weblog anwmaja.wordpress.com Inleverdatum

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde: hoofdstuk 1

Samenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde: hoofdstuk 1 Samenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde: hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 3131 woorden 24 oktober 2011 6,6 23 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Paragraaf 1 De zon als motor van het

Nadere informatie

PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD

PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD PERIODESCHRIFT AARDRIJKSKUNDE EUROPA EN DE WERELD HET KLIMAAT Het klimaat is, zo luidt de officiële definitie, het gemiddelde weer over een periode van 30 jaar. Dat wil zeggen dat het klimaat in een bepaald

Nadere informatie

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect

Les Koolstofkringloop en broeikaseffect LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Basisles Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Les Koolstofkringloop en broeikaseffect Werkblad Zonlicht dat de aarde bereikt, zorgt ervoor dat het aardoppervlak warm

Nadere informatie

Periode Aardrijkskunde 10 e klas. Klimatologie. Versie 2011-5

Periode Aardrijkskunde 10 e klas. Klimatologie. Versie 2011-5 Periode Aardrijkskunde 10 e klas Klimatologie Versie 2011-5 Fokko Hooijer Januari 2011 2 Inhoud Inleiding... 3 Praktische informatie... 3 Hoe word je beoordeeld?... 3 Wat moet je kennen en kunnen?... 4

Nadere informatie

5,3. Samenvatting door een scholier 1646 woorden 7 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde

5,3. Samenvatting door een scholier 1646 woorden 7 oktober keer beoordeeld. Aardrijkskunde Samenvatting door een scholier 1646 woorden 7 oktober 2010 5,3 41 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Aardrijkskunde 3 HAVO/VWO De Geo 1+ basisboek. B32 Temperatuurfactoren veroorzaken temperatuurverschillen.

Nadere informatie

Signalen van klimaatveranderingen

Signalen van klimaatveranderingen Signalen van klimaatveranderingen John van Boxel Klimaatwetenschappers waarschuwen dat de toenemende concentraties aan broeikasgassen een invloed zullen hebben op het klimaat op aarde. Gedurende de twintigste

Nadere informatie

Welke soort winden en zeestromen speelden een rol bij de historische vaarroutes van de schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie?

Welke soort winden en zeestromen speelden een rol bij de historische vaarroutes van de schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie? Praktische opdracht Aardrijkskunde In hoeverre wordt bij de zeilvaart over de oceaan rekening gehouden met het vaste luchtcirculatiesysteem van de aarde en de zeestromen? Praktische-opdracht door een scholier

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,4. Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 2086 woorden 22 juni 2011 6,4 37 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave Voorpagina Blz.1 Inhoud Blz.2 Inleiding Blz.3 Klimaatverandering Blz.4 Zeespiegelstijging Blz.5

Nadere informatie

Klimaatverandering. Urgentie in Slow Motion. Bart Verheggen ECN

Klimaatverandering. Urgentie in Slow Motion. Bart Verheggen ECN Klimaatverandering Urgentie in Slow Motion Bart Verheggen ECN http://klimaatverandering.wordpress.com/ @Bverheggen http://ourchangingclimate.wordpress.com/ De wetenschappelijke positie is nauwelijks veranderd

Nadere informatie

Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde

Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde Samenvatting ANW Hoofdstuk 7, Leven op aarde Samenvatting door een scholier 1461 woorden 2 juni 2003 7,6 96 keer beoordeeld Vak Methode ANW Solar ANW Hoofdstuk 7 boekje 2 7.1 een leefbare planeet de aarde

Nadere informatie

Bron De wereld Inleiding Activiteit

Bron De wereld Inleiding Activiteit Bron De wereld Inleiding Je loopt stage bij een reisorganisatie die actieve en avontuurlijke reizen aanbiedt naar alle uithoeken van de wereld. De bestemmingen zijn allemaal verschillend: van de woestijnen

Nadere informatie

Klimaatmodellen. Projecties van een toekomstig klimaat. Wiskundige vergelijkingen

Klimaatmodellen. Projecties van een toekomstig klimaat. Wiskundige vergelijkingen Klimaatmodellen Projecties van een toekomstig klimaat Aan de hand van klimaatmodellen kunnen we klimaatveranderingen in het verleden verklaren en een projectie maken van klimaatveranderingen in de toekomst,

Nadere informatie

Een les met WOW - Temperatuur

Een les met WOW - Temperatuur Een les met WOW - Temperatuur Weather Observations Website VMBO WOW handleiding 1 Colofon Deze handleiding is gemaakt door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) in opdracht van het

Nadere informatie