Uiterlijke verzorging, toets je taal!

Transcriptie

1

2 Bedrijfstakgroep uv Uiterlijke Verzorging Colofon Titel Uiterlijke verzorging, toets je taal! Uitgave: bedrijfstakgroep Uiterlijke Verzorging, MBO Raad Auteurs Mw. H. Bharosa (Albeda College) Mw. B. van Bragt (ROC Eindhoven) Dhr. M.J. Heins (Projectcoördinator btg-uv) Mw. C.B. Her (de Mondriaan onderwijsgroep) Dhr. drs. R. Langeraar (Zadkine) Mw. drs. E. Leenders (Stichting Leerplan Ontwikkeling) Mw. H. van der Werf (ROC Friese Poort) Eindredactie Breemhaar tekst, bureau voor tekst en redactie Ontwerp en druk Drukkerij Libertas, Bunnik Fotografie Foto s gemaakt bij De Arendshoeve Health Spa (Bergambacht) en Kapsalon Haarstudio Ard Schenk (Rotterdam) Traffic en Productie José van den Brink, MBO Raad, De Bilt Artikel pg : Na jaren voetbehandeling bleven weke likdoorns weg Podopost 20, 8 oktober 2007 Tekst en foto s: Toos Mennen, pedicure en opleidingscentrum Orca Springer Uitgeverij/BSL Juni 2008

3 Uiterlijke verzorging, toets je taal!

4 Inhoud Voorwoord 2 Inleiding 4 1 Aandachtspunten voor beoordeling Taalvaardigheid in Uiterlijke verzorging 6 Beoordeling van Taalvaardigheid 7 Het taalportfolio 7 Assessmenttaken 8 Examinering (summatieve beoordeling) 9 Voortgang (formatieve beoordeling) 9 De competenties van een taalassessor 9 2 Het ontwikkelen van taalassessments 10 Wat zijn taalassessments? 11 Hoe kun je taalgedrag uitlokken? 11 Wat zijn kenmerken van een goed taalassessment? 11 Hoe kunnen assessmenttaken ingezet worden? 12 Hoe worden assessmenttaken beoordeeld? 12 Samenvatting 12 3 Het 6 stappenplan voor het ontwikkelen van taalassessments 14 Stap 1: Bepaal voor welke opleiding je een taalassessment wilt maken 15 Stap 2: Beschrijf de situatie die het taalgedrag moet uitlokken zo realistisch mogelijk 16 Stap 3: Maak de opdracht helder 17 Stap 4: Ontwikkel het beoordelingsmodel 18 Stap 5: Leg het taalassessment voor aan een collega 19 Stap 6: Neem het taalassessment als proef af 19 4 De voorbeelden van taalassessments 20 1 Op naar een job (Schrijven A2 en Gesprekken voeren B1) 22 Voorbeeldadvertentie: Op naar een job 26 Invulformulier curriculum vitae: Op naar een job 28 2 De diabetische voet (Spreken B2) 30 3 Geef je huid power (Luisteren B2, Schrijven B1) 34 4 De klantenkaart (Gesprekken voeren B1, Schrijven A2) 36 Voorbeeld klantenkaart 39 5 Succesvolle behandeling likdoorns (Lezen B2) 40 Artikel Podopost 42 5 Bijlagen 46 1 Casco Taalassessments 47 2 Mogelijke voorbeelden taalgedrag en taalproducten 49 3 Begrippenlijst 50 4 Noten 54 1

5 Voorwoord 2

6 Uiterlijke verzorging, toets je taal! is een handreiking voor docenten die zich bezighouden met het ontwikkelen en afnemen van toetsen en examens voor de Nederlandse taal. De projectgroep had graag een complete set van toetsen ontwikkeld om op verantwoorde wijze de vijf taalcompetenties op de verschillende niveaus te examineren. Helaas, dit was nog een brug te ver. Door de projectgroep is veel pionierswerk verzet. Het resultaat mag er zijn. Een nuttig overzicht van aandachtspunten voor de beoordeling van taalvaardigheid; een handig 6 stappenplan voor het ontwikkelen van taalassessments; concrete voorbeeldopdrachten voor verschillende taalvaardigheden en -niveaus. scholen en teams, maar ook binnen onze bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging samen te werken. Om de samenwerking en professionalisering te stimuleren zal de bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging (btg-uv) één of meerdere studiebijeenkomsten organiseren voor onze taaldocenten. Met de inhoud van deze publicatie kunnen de taal specialisten prima aan de slag. De eerste stappen zijn gezet, maar er is ook nog een lange weg te gaan. Deze publicatie is ontwikkeld in opdracht van de bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging van de MBO Raad. Laat de toetsing van taal geen barrière worden, maar de route tot het behalen van het diploma! De projectgroep heeft ervaren dat het maken en beoordelen van taaltoetsen voor competentiegericht onderwijs een kunst op zich is, die relatief veel tijd en overleg vraagt. Wij adviseren taaldocenten daarom binnen hun Michel Heins projectcoördinator bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging De Bilt, juni

7 Inleiding 4

8 De introductie van het Taalprofiel Nederlands in het kwalificatiedossier en het voornemen taal te gaan examineren daagt roc s uit goede taalprogramma s te ontwikkelen. De bedrijfstakgroep Uiterlijke verzorging (btg-uv) is in januari 2007 een Talenproject gestart om de Taalprofielen in het kwalificatiedossier concreet en branchegericht in te vullen. Het resultaat hiervan was de publicatie Uiterlijke verzorging, beheers je taal! Deze publicatie is onder alle UV-opleidingen verspreid en er zijn scholingen geweest voor docenten om taalvaardigheid in onderwijs en beroep meer op elkaar af te stemmen. Ook hebben afdelingsmanagers en coördinatoren visie en ervaringen rond taalbeleid uitgewisseld. Maar dit is niet genoeg. Omdat de taalbeheersingsniveaus op den duur ook bij de examinering worden meegewogen voelen roc s de noodzaak een beoordelings procedure voor taal op te zetten. De btg-uv heeft ook deze uitdaging opgepakt. Direct na de verschijning van de publicatie UV, beheers je taal! startte een nieuw Talenproject om opdrachten te ontwikkelen waarmee taalvaardigheid zoals beschreven in het branchegerichte taalprofiel, beoordeeld kan worden. De Projectgroep Talen heeft veel pionierswerk verricht. Er lag een prachtig examenmodel voor de schoonheidsverzorging, maar elk roc heeft een eigen examenbeleid. Hoe de beoordeling van taalvaardigheid daarin verwerkt kan worden, is op veel opleidingen nog niet uitgedacht. De projectgroep heeft daarom wel aandachtspunten rond beoordeling en examinering van taalvaardigheid opgenomen, maar verder heeft ze zich vooral gericht op de ontwikkeling van opdrachten die zowel voor formatieve als summatieve beoordeling gebruikt kunnen worden. Het gaat hier dus niet om gevalideerde toetsproducten; de opdrachten zijn voorbeelden om te laten zien hoe taalvaardigheid beoordeeld kan worden. De opdrachten zijn zo geconstrueerd dat deelnemers vanuit de beroepscontext aan de slag gaan met taal. Het daarbij op te leveren product wordt beoordeeld met de criteria van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, zodat duidelijk wordt op welk taalbeheersingsniveau de deelnemer functioneert. In deze publicatie is in een stappenplan weergegeven hoe de opdrachten ontwikkeld kunnen worden. We hopen dat het stappenplan met de voorbeelden, docenten uitnodigt ook zelf dit soort assessmentopdrachten te ontwikkelen. 5

9 Aandachtspunten voor beoordeling taalvaardigheid in Uiterlijke verzorging 6

10 Een visie geven op de wijze waarop (beroepsgerichte) taalbeheersing beoordeeld moet worden is een lastige zaak. In het document Toekomst Examinering Talen en Rekenen/wiskunde in het MBO (januari 2008) adviseert het procesmanagement MBO 2010 om een hybride model van examinering in te voeren. In dit model zou plaats zijn voor zowel centraal ontwikkelde gestandaardiseerde examens als decentraal ontwikkelde onderdelen. Op dit moment zijn er nauwelijks richtlijnen voor toetsing van taal. Zo staat er bijvoorbeeld nergens beschreven hoe, waar en onder welke condities geëxamineerd moet worden. Uiteraard is wel het Toezichtskader voor de examinering in het MBO 1 van toepassing. Hierin staat beschreven dat de examens moeten voldoen aan toetstechnische kwaliteitseisen (standaard 5). In ieder geval moet aangetoond worden dat de examens (grotendeels) valide en betrouwbaar zijn. Het is wel duidelijk WAT geëxamineerd moet worden. De taalcompetentieprofielen uit de kwalificatiedossiers Beoordeling van taalvaardigheid tijdens de proeve betekent dus de aanwezigheid van extra en bekwame taalbeoordelaars bij de afname van de proeve. Bovendien is het de vraag of de proeve voldoende taalvaardigheid uitlokt om alle taalcompetenties te beoordelen. Het gevaar is dat deelnemers in een energievragende beoordelingsprocedure voor de beroepscompetenties struikelen over taalvaardigheid. Dit kan niet de bedoeling zijn. De Projectgroep Talen stelt daarom voor taalvaardigheid deels los van de proeve te beoordelen. Het vereiste niveau van taalvaardigheid kan wel als voorwaarde worden gesteld om te mogen deelnemen aan de proeve. Uiteraard moet van een proeve van bekwaamheid wel geëxpliciteerd worden welke taalvaardigheid erin gevraagd wordt en aan welk niveau van het Raamwerk dat taalgedrag gekoppeld kan worden, maar de summatieve beoordeling van de taalniveaus kan beter op een andere manier georganiseerd worden. Het voorstel is het taalportfolio een belangrijke rol te geven in de beoordeling van taalvaardigheid. en het document Leren, Loopbaan en Burgerschap 2 zijn hierin leidend. De beheersingsniveaus voor de Nederlandse taal zijn hierin vastgelegd op basis van het Europees Referentiekader voor Talen (ERK) 3. Landelijk zijn inmiddels branchetaalprofielen 4 ontwikkeld voor de Uiterlijke verzorging, die gebruikt kunnen worden om contextrijke taalassessmenttaken te ontwikkelen. Daarnaast biedt het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO 5 houvast om de beoordelingscriteria te bepalen. Beoordeling van taalvaardigheid Opleidingen ontwikkelen competentiegericht onderwijs waarbij deelnemers veelal werken aan integrale opdrachten. Hierbij worden kennis, vaardigheden en houding geïntegreerd ontwikkeld. Het integraal beoordelen van competenties past daar logisch bij. Dit geldt ook voor taal. De wens is om taalvaardigheid Nederlands aan het eind van de opleiding integraal te beoordelen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen tijdens het uitvoeren van een proeve van bekwaamheid. De vraag is echter of dit haalbaar is. De beoordeling van de niveaus van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO is complex en moet gedaan worden door een al dan niet gekwalificeerde taalassessor. Het taalportfolio Het taalportfolio is een hulpmiddel bij het leren van taal en de deelnemer gebruikt het gedurende een langere tijd. Het Europese Taalportfolio voor moderne vreemde talen 6 bestaat bijvoorbeeld uit een paspoort, een biografie en een dossier. Het paspoort geeft een samenvattend overzicht van de taalkennis van de deelnemer. In de biografie documenteert de deelnemer wat hij aan talen geleerd heeft en het dossier bevat bewijsstukken hiervoor (werkstukken, geluids- en beeldopnamen van presentaties, toetsproducten). Het taalportfolio is eigendom van de deelnemer. Een portfolio en ook het taalportfolio kan voor een deelnemer meerdere functies hebben. 7 Functies portfolio Ontwikkelingsgericht portfolio Sturen van leerprocessen Reflecteren Beoordelingsgericht portfolio Beoordelen van bewijzen van leerresultaten Showcase portfolio Presenteren van eigen werk 7

11 Bij ontwikkelingsgericht gebruik van een portfolio verzamelt de deelnemer bewijzen voor de manier waarop hij gewerkt heeft aan zijn competenties. Voorbeelden van relevante bewijsstukken zijn: het resultaat van taalassessments; het resultaat van buitenschoolse taalactiviteiten; de beoordeling van een toets. Als een taalportfolio gebruikt wordt voor beoordeling, dan bevat het document een verzameling bewijzen (verzameld binnen of buiten het onderwijsleerproces) waarmee de deelnemer aantoont te beschikken over het vereiste taalniveau van de kwalificatie. De bewijzen in dit portfolio kunnen oorspronkelijk verzameld zijn voor ontwikkelingsgericht gebruik. Om in aanmerking te komen voor opname in een examenportfolio moeten de bewijsstukken voldoen aan de volgende criteria: Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet authentiek zijn. Het bewijsstuk moet aantonen dat de deelnemer zelf ervaring en deskundigheid heeft opgedaan. Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet relevant zijn. De belangrijkste elementen van de taalcompetentie moeten worden gedekt en het bewijs moet dus aantonen dat de deelnemer de vereiste taalvaardigheid heeft verworven en adequaat kan toepassen in de toekomstige beroepssituatie. Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet actueel zijn en inzicht geven in het huidige niveau van taalvaardigheid van de deelnemer. Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet aantonen dat de deelnemer gedurende langere tijd kwantitatief voldoende ervaring en deskundigheid heeft opgedaan in een bepaald competentiedomein. Het bewijs in het beoordelingsportfolio moet verzameld zijn in een variëteit aan contextrijke situaties. Bewijzen dienen een representatieve afspiegeling te zijn van de verschillende taalsituaties waarmee een deelnemer wordt geconfronteerd in een toekomstig beroep. Er dient een juiste balans te zijn tussen het aantal bewijzen in het portfolio en de beheersbaarheid/ overzichtelijkheid van het portfolio in zijn geheel. De bewijzen worden verzameld op het vereiste eindniveau van een beginnend beroepsbeoefenaar, tenzij er sprake is van competenties waarbij de deelnemer het leerproces moet aantonen. Bij beoordelingsgericht gebruik van het portfolio beoordelen de taalassessoren de bewijzen in het portfolio aan de hand van zowel inhoudelijke criteria als criteria voor de kwaliteit van de bewijslast. Een portfolio kan ook gebruikt worden als showcase. De deelnemer bewaart producten waar hij trots op is. Met de producten in de showcase kan de deelnemer opdrachtgevers laten zien wat hij in huis heeft. Daarmee fungeert de showcase tegelijkertijd ook als persoonlijk promotiemateriaal. De inhoud van het portfolio is volledig de eigen verantwoordelijkheid van de deelnemer. De deelnemer bepaalt immers zelf waar hij trots op is en met welke producten hij zich wil profileren. Het archief kan gezien worden als een grote map, waarin de deelnemer alle belangrijke documenten bewaart die hij later wil gebruiken voor een van de functies van het portfolio. Voor het archief is de deelnemer zelf verantwoordelijk (Vis e.a. 2003). Assessmenttaken Om de niveaus van taalbeheersing te beoordelen zijn assessmenttaken nodig. Deze opdrachten zijn zo geconstrueerd dat deelnemers in een beroepssetting aan de slag gaan met taal. Het product wordt beoordeeld met de criteria van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, zodat duidelijk is op welk taalbeheersingsniveau de deelnemer functioneert. Assessmenttaken kunnen op verschillende manieren gebruikt worden tijdens het opleidingtraject. Ze kunnen tussentijds afgenomen worden om te oefenen en om te beoordelen of de deelnemer het vereiste niveau al behaald heeft. De producten die gemaakt worden met deze opdrachten, kunnen samen met de beoordeling in een ontwikkelingsportfolio geplaatst worden. Later wordt daar een examenportfolio, met leerbewijzen, van gemaakt. Een andere manier is dat de deelnemer aan het eind van de opleiding met meerdere assessmentopdrachten aantoont dat hij het taalniveau behaald heeft. Daarover of over het examenportfolio waarin eerder uitgevoerde taalassessments zijn opgenomen, wordt een gesprek gevoerd, een zogenoemd criteriumgericht interview. 8

12 Beoordelingstaken sturen in hoge mate het onderwijs. Daarom is het van belang dat een of twee docenten in het opleidingsteam competenties hebben om taalassessmenttaken te ontwikkelen die passen bij de beroepscontext. Docenten taalvaardigheid moeten deze taalassessmenttaken op een professionele manier afnemen en beoordelen. Assessmenttaken zijn altijd gerelateerd aan de niveaus van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO; zijn contextrijk: ze komen echt voor in het beroep of ze hebben burgerschap als context; zijn bedoeld om taalvaardigheid (lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken, of schrijven of een combinatie) mee te beoordelen. Examinering (summatieve beoordeling) Een mix van verschillende manieren van toetsing en beoordelingsmomenten geeft de meeste kans op een valide en betrouwbaar beeld van de competenties van deelnemers. De onderwijsvisie van het roc bepaalt de keuze voor de methodes en de momenten en ook de nadruk die op de verschillende onderdelen ligt. De volgende elementen zijn zeker ook geschikt om taalvaardigheid summatief te beoordelen. Een examenportfolio waarin taalassessments en beoordelingen op gestandaardiseerde examens opgenomen zijn en een criteriumgericht interview over dit portfolio. Het voorstel van de Projectgroep Talen is om van elke taalvaardigheid twee bewijzen in het examenportfolio op te nemen. Afname onder examencondities van twee taalassessments per taalvaardigheid en een gesprek daarover. Proeve van bekwaamheid waarbij de voorkomende taalvaardigheid volgens de criteria van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO beoordeeld wordt. Gestandaardiseerde examens 8 ; de verwachting is dat er voor luisteren en lezen landelijk mbo-exameninstrumenten ontwikkeld zullen gaan worden die onder bepaalde condities flexibel op scholen kunnen worden afgenomen. Voortgang (formatieve beoordeling) Het werken met een taalportfolio houdt in dat de studieloopbaanbegeleider of de docent Nederlands regelmatig kijkt naar de voortgang in taalontwikkeling. Het is raadzaam om ook voor de voortgangsbeoordeling taalassessments af te nemen en daarover een gesprek te voeren, zodat deelnemers gewend raken aan de vorm van de uiteindelijke summatieve beoordeling. Bovendien stimuleert het ontwikkelen en afnemen van taalassessments docenten ook oog te hebben voor de taalvaardigheid in de beroepscontext. De competenties van een taalassessor Een taalassessor zal zeker moeten voldoen aan het competentieprofiel van beoordelaars, zoals beschreven in Competentiegericht beoordelen in het mbo (2007). Op dit moment is nog niet duidelijk of de taalassessor ook gecertificeerd moet zijn. Volgens dit competentieprofiel dient de taalassessor te beschikken over: Observatie- en beoordelingscapaciteiten: de beoordelaar probeert subjectieve ervaringen zo objectief mogelijk te beoordelen. Daarbij maakt hij voor taalvaardigheid gebruik van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO. Interviewcapaciteiten: de beoordelaar slaagt erin het beste bij de beoordeelden naar boven te halen. Hij stelt veel vragen, niet om onmiddellijk een oordeel te vellen, maar om de authenticiteit van de bewijzen te onderzoeken. Evaluatiecapaciteiten (beoordeling): hij geeft de beoordeelden feedback op een constructieve en aanmoedigende wijze die voldoet aan hun behoefte en aangepast is aan hun niveau van vertrouwelijkheid. Schrijverscapaciteiten: de beoordelaar weet hoe hij een duidelijk, gedetailleerd en gestructureerd verslag moet opstellen. Hij zorgt ervoor dat de beoordelingsdossiers geactualiseerd zijn en een audit kunnen doorstaan. Vakinhoudelijke capaciteiten: de beoordelaar moet bewijzen dat hij met betrekking tot taalvaardigheid onderlegd is. De beoordelaar moet beschikken over voldoende ervaring en kwalificaties in taal en beroep samen. Hij kent de beroepspraktijk en kan de taalvaardigheden die nodig zijn in het beroep, koppelen aan de niveaus van Raamwerk Nederlands voor (V) MBO. 9

13 Het ontwikkelen van taalassessments 10

14 De projectgroep heeft enkele voorbeelden van taalassessments ontwikkeld om te laten zien hoe taalvaardigheid van deelnemers in de Uiterlijke Verzorging beoordeeld kan worden. In dit hoofdstuk beschrijven we eerst het theoretische kader. Er wordt kort ingegaan op de aandachtspunten die van belang zijn bij het beoordelen van taalproducten waarmee deelnemers hun taal competenties aantonen. Daarnaast is een 6 stappenplan ontwikkeld met een format (bijlage 1) dat scholen kunnen gebruiken om zelf taalassessments te ontwikkelen. Wat zijn taalassessments? Een taalassessment of een taalassessmenttaak is een functionele taak in een realistische, georganiseerde setting die taalgedrag uitlokt. Om taalcompetenties te beoordelen moet je taalgedrag zien, want competenties 9 zijn zichtbaar in gedrag. De assessmenttaak moet het taalgedrag uitlokken. Je moet als docent iets doen om gedrag uit te lokken waardoor je de taalvaardigheid van de deelnemer kunt beoordelen. Gedrag is het bovenste topje van de piramide, daaronder ligt weten, weten hoe en laten zien dat. Piramide van Miller Does Shows how Knows how Knows Hoe kun je taalgedrag uitlokken? Taalgedrag kun je uitlokken door taken aan te bieden die direct aansluiten bij de context van het beroep. De deelnemer moet talige handelingen verrichten die in het beroep echt voorkomen. Hierbij kun je denken aan het schrijven van een diagnose-, advies- en behandelplan, het voeren van een verkoopgesprek, het geven van een productpresentatie voor klanten of collega s, het invullen van een klantenkaart enzovoort. Het is belangrijk om onderwerpen te kiezen die de deelnemer boeiend vindt. Vak- en modebladen staan vol met artikelen die aansluiten bij de belevingswereld van de deelnemers en die gebruikt kunnen worden als input voor het ontwikkelen van taalassessments. Daarnaast is het van belang om de leerling verantwoordelijkheid te geven voor de taak. De leerling maakt bijvoorbeeld een presentatie die ook daadwerkelijk gegeven wordt voor medeleerlingen. Dat levert meer leerresultaat op dan het beantwoorden van vragen waarvan de docent van tevoren heeft vastgesteld welk antwoord goed is en welke fout. Wat zijn kenmerken van een goed taalassessment? De deelnemer moet om de taak uit te voeren, taalgedrag laten zien. De taak is geplaatst in een realistische situatie (simulatie/beroepscontext), bijvoorbeeld het invullen van een klantenkaart tijdens een gesprek met de klant in de salon. De vaardigheden (lezen, luisteren, gesprekken voeren, spreken en schrijven) worden in een taalassessment vaak gecombineerd omdat dat in de beroepsrealiteit ook voorkomt. Het gaat meestal om een (onderdeel van een) beroepsproduct, bijvoorbeeld een folder of een gesprek met de klant tijdens een behandeling. Het taalgedrag wordt beoordeeld met specificaties die vooraf opgesteld zijn en die zijn opgenomen in de beoordelingsmodellen bij de assessments. De opdrachtspecifieke kenmerken gaan over de vakinhoud die voor het assessment belangrijk is. De taalspecificaties komen uit het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO en beoordelen of het vereiste taalniveau (A2, B1, B2) beheerst wordt. De assessmenttaken zijn zo ontworpen dat ze taalgedrag uitlokken dat te relateren is aan de niveaustandaard Raamwerk Nederlands voor (V)MBO. 11

15 Hoe kunnen assessmenttaken ingezet worden? Assessmenttaken kunnen naast andere oefeningen en toetsen gebruikt worden als oefentaken waarbij de docent, de leerling zelf of een medeleerling beoordeelt. Vanuit de vastgestelde specificaties krijgt de leerling feedback. Door feedback te geven op basis van het eindniveau krijgt de leerling zicht op het hiaat tussen wat gewenst is en wat hij nog niet kan. De resultaten van de assessmenttaak kunnen in een ontwikkelingsportfolio opgeslagen worden als leerbewijs van een of meerdere aspecten van taalvaardigheid. Mogelijke producten zijn geluids- en beeldopnames van presentaties en gesprekken, folders, essays, sollicitatiebrieven, reflectieverslagen enzovoort. Aan het eind van de opleiding kunnen voor de eindbeoordeling een aantal assessmenttaken onder examenomstandigheden opnieuw worden afgenomen. Een andere manier voor de eindbeoordeling is dat vanuit het ontwikkelingsportfolio een examenportfolio samengesteld wordt. Wel wordt er altijd een gesprek gevoerd over het examenportfolio of over de voor de eindbeoordeling afgenomen assessmenttaken. De onderwijsinspectie eist voor de eindbeoordeling gecertificeerde assessoren maar of dit ook geldt voor de specifieke beoordeling van taalvaardigheid is nog onduidelijk. B. Opdrachtspecifieke kenmerken. Hier gaat het om vakinhoudelijke aspecten; de vraag of de vakinhoud correct verwerkt is. Vaak zal een vakdocent deze kenmerken mee opstellen. Ook kunnen hier kenmerken van een specifieke tekstsoort opgenomen worden. Bijvoorbeeld: worden in een folder voor gezichtsmaskers de effecten van een masker op de huid inhoudelijk correct weergegeven? En oogt de folder aantrekkelijk? C. Taalspecificaties. De taalspecificaties zijn nodig om expliciet aan te geven op welk taalniveau het taalgedrag of taalproduct ligt. Wanneer de inhoud voldoende is beoordeeld, voldoet het product of gedrag vaak ook aan de taalspecificaties, maar het is verduidelijkend de taalspecificaties apart te benoemen. Het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO geeft op elk niveau voor elke taalvaardigheid kenmerken van de taakuitvoering. Om het taalniveau te beoordelen wordt hieruit een selectie van taalspecificaties gemaakt passend bij de opdracht. Bijvoorbeeld: bij het invullen van een eenvoudig formulier kan de samenhang in een tekst niet goed beoordeeld worden, want samenhang in een tekst wordt meestal niet gevraagd in een formulier. Hoe worden assessmenttaken beoordeeld? Taalassessments vragen om een andere manier van beoordelen. Assessoren onderzoeken of het taalgedrag het gewenste niveau (A2, B1 enzovoort) heeft. Het gaat niet per se om goed of fout. Om een taalassessment te kunnen beoordelen zijn heldere criteria nodig. De criteria betreffen drie soorten specificaties: Samenvatting Assessmenttaken: sluiten aan bij het leerdoel van kandidaten; lokken functioneel taalgedrag uit; spelen in een realistische situatie; combineren meestal verschillende vaardigheden; zijn toegesneden op het te beoordelen taalniveau; hebben heldere beoordelingscriteria. A. Vormspecificaties. De vraag is of het taalproduct of taalgedrag van de deelnemer klopt met dat wat gevraagd wordt in het assessment. En is het begrijpelijk? Bijvoorbeeld: als het assessment is geef een presentatie en de deelnemer schrijft een folder, dan is de vorm onvoldoende. Een onverstaanbare presentatie is ook onvoldoende. 12

16 Het 6 stappenplan voor het ontwikkelen van taalassessments 14

17 Je hebt een aantal zaken nodig om zelf taalassessments te ontwikkelen: het door de projectgroep ontwikkelde format Casco Taalassessments (bijlage 1); de branchegerichte taalprofielen uit de publicatie UV, beheers je taal!, aldaar branchetaalprofielen genoemd; het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO. Per stap vul je verschillende onderdelen van het Casco Taalassessments in. In het stappenplan zijn voorbeelden uit de ontwikkelde opdrachten opgenomen. Stap 1 Bepaal voor welke opleiding je een taalassessment wilt maken. Het taalassessment moet een taalproduct of taalgedrag uitlokken dat werkelijk voorkomt in de beroepspraktijk. Bepaal de situatie en welk taalproduct of welke taal uitingen je gaat beoordelen. Gebruik het branche gerichte taalprofiel om te bepalen om welke descriptoren het gaat en bekijk voor inspiratie bijlage 2 Mogelijke voorbeelden taalgedrag en taalproducten. Stel vervolgens vast om welke vaardigheden en welke subvaardigheden het gaat. Op welk niveau van het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO ligt het taalproduct of taalgedrag? Vul de onderstaande onderdelen van het Casco Taalassessments in: Op naar een job Omschrijving Invullen van een formulier (cv) voor een sollicitatie met daarbij een korte motivatie en het voeren van een sollicitatiegesprek Opleiding Junior Kapper niveau 2 Niveau Vaardigheid Gesprekken voeren Schrijven Beheersingsniveau B1 A2 Subvaardigheid Zaken regelen. Aantekeningen, berichten, formulieren. Descriptoren branchegericht taalprofiel De deelnemer kan solliciteren. De deelnemer kan een formulier (cv) invullen. Tip 1.1 Niet alle descriptoren uit het branchegerichte taalprofiel zijn een op een om te zetten tot een taalassessmenttaak, want de descriptoren zijn soms kleine onderdelen. Tip 1.2 In de beroepspraktijk en in de opleiding komt het vaak voor dat taalvaardigheden gecombineerd worden, bijvoorbeeld artikelen lezen en een behandelplan maken. Ook in taalassessments kunnen taalvaardig heden gecombineerd worden, maar let goed op wat je op welk taalniveau wilt beoordelen. Tip 1.3 Omdat het nogal tijdrovend is: maak alleen taalassessments op het eindniveau van de betreffende taalvaardigheid. Als je een onderliggend niveau wilt oefenen, dan kun je de volgende aanpassingen in bestaande assessments maken: Stel de taalspecifieke criteria bij op grond van het lagere taalniveau. Geef meer voorbeelden bij het assessment. Laat een al bestaand product bewerken. Tip 1.4 Check of het taalgedrag/taalproduct dat je wilt beoordelen, past bij het taalniveau. Een sollicitatiebrief schrijven komt voor op taalniveau B1. Als je schrijven A2 wilt beoordelen bijvoorbeeld voor de opleiding Junior-kapper, dan kan dat niet met een sollicitatiebrief. Dat moet dan bijvoorbeeld met een sollicitatieformulier waarin de deelnemer alleen standaardvragen beantwoordt. 15

18 Stap 2 Beschrijf de situatie die het taalgedrag moet uitlokken zo realistisch mogelijk. Beschrijf situaties die werkelijk voorkomen in de beroepspraktijk. Vul het onderdeel Informatie voor de deelnemer van het Casco Taalassessments in. Informatie voor de deelnemer De diabetische voet Je hebt een praktijk aan huis als medisch pedicure. Maar twee dagen per week werk je in een bejaardentehuis, waar je een praktijkruimte hebt afgehuurd. Je hebt veel contact met collega s uit andere disciplines, twee schoonheidsspecialisten en twee fysiotherapeuten, die net als jij hun eigen praktijkruimte hebben. In het kader van deskundigheidsbevordering organiseren jullie elke maand een bijscholingsavond, waar jullie om de beurt een korte presentatie geven over een actueel thema binnen jullie vakgebied. Nu ben jij aan de beurt. Jij gaat je collega s informatie geven over de diabetische voet. Je hebt informatie verzameld over de diabetische voet. Gebruik die informatie voor de presentatie aan je collega s. In de presentatie moeten de volgende zaken aan de orde komen: beschrijving probleem: oorzaken van voetwonden; behandeling; advies verzorging thuis: regels voor een goede voetverzorging; productadvies; advies over vergoeding door de zorgverzekeraar. Tip 2.1 Geef input (teksten en inhoud) in de opdracht. Een assessmentopdracht mag best informatie bevatten. Tip 2.2 Gebruik voorbeeldproducten. De opdracht kan zijn: maak van deze folder een meer aantrekkelijke folder, maak van deze folder een folder voor een bijzondere doelgroep bijvoorbeeld ouderen of jongeren. 16

19 Stap 3 Maak de opdracht helder. Richt je op het taalproduct/taalgedrag dat je gaat beoordelen. Vul het onderdeel Algemene informatie van het Casco Taalassessments zoveel mogelijk in. Algemene informatie Geef je huid power Soort opdracht Waar wordt de opdracht uitgevoerd? Bewijs Indicatie studiebelastingtijd Benodigd materiaal Hulpmiddelen Indicatie benodigde beoordeeltijd Luister- en schrijfopdracht. Deelname aan een workshop over gezichtsmaskers. De informatie wordt verwerkt tot een folder over gezichtsmaskers als nieuwe behandelmethode. De folder is bedoeld voor cliënten. In de salon (bedrijfstraining) en op school. Bewijs van deelname aan de workshop en eventueel foto s van het behandelproces. Folder over de vernieuwde behandelmethode. De workshop duurt ongeveer 2½ uur. Folderontwerp: 2 uur. Praktijkmateriaal. De folder wordt met behulp van de computer gemaakt. Spellingcontrole is toegestaan. Digitale camera om de folder van foto s te voorzien. 15 minuten. 17

20 Stap 4 Ontwikkel het beoordelingsmodel. Gebruik hierbij het Bewijsstuk voor Taalportfolio uit bijlage 1. De V staat voor voldoende en de O voor onvoldoende. Je beoordeelt de onderdelen vorm, inhoud en taalniveau. Beperk het aantal specificaties. Soms is evident dat de taalspecificaties voldoende zijn als de inhoud voldoende is. In dat geval hoef je de taalspecificaties niet meer afzonderlijk te beoordelen. Neem ze wel op. Als je het assessment voor voortgangsbeoordeling (formatief) gebruikt, dan beoordeel je alles en je geeft deelnemers per onderdeel feedback. Alleen bij de eindbeoordeling (summatief) gebruik je het zogenoemde drietrapsmodel; je stopt met beoordelen als de vorm onvoldoende is en je stopt ook als de inhoud onvoldoende is. De reden hiervoor is tijdsbesparing. Wanneer je de prestatie als onvoldoende dan wel als voldoende beoordeelt, bepaal je zelf of met het team. De cesuur moet wel vastliggen, voordat het assessment wordt afgenomen. 1. Ontwikkel de vormspecificaties Klopt het taalproduct of taalgedrag van de deelnemer met dat wat gevraagd wordt in het assessment? En is het begrijpelijk; leesbaar, verstaanbaar? De diabetische voet A. Vormspecificaties V O Verbeterpunten Beslissing Met de presentatie wordt taalgedrag vertoond zoals gevraagd in de opdracht. (Toelichting: het is geen presentatie als de deelnemer voorleest; de presentatie veel te lang duurt (twee keer de aangegeven tijd); de presentatie veel te kort is (minder dan de helft van de aangegeven tijd). Voldoende = voor alle criteria een V. Bij onvoldoende stoppen. De presentatie is (afhankelijk van het gedrag of product) verstaanbaar/leesbaar/ begrijpelijk enzovoort. 2. Ontwikkel de opdrachtspecifieke kenmerken Hier gaat het om vakinhoudelijke aspecten; is de vakinhoud correct verwerkt? Ook kunnen hier kenmerken van een specifieke tekstsoort opgenomen worden. B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) V O Verbeterpunten Beslissing De deelnemer beschrijft inhoudelijk correct: het probleem; de behandeling; het advies. (Toelichting: feiten en meningen worden niet door elkaar gehaald.) Voldoende = voor twee criteria een V. Bij onvoldoende stoppen. De deelnemer beantwoordt vragen van klasgenoten en docent inhoudelijk adequaat. 18

21 3. Ontwikkel de taalspecificaties De taalspecificaties geven aan op welk taalniveau het taalgedrag of taalproduct ligt. Het Raamwerk Nederlands voor (V) MBO geeft op elk niveau voor elke taalvaardigheid kenmerken van de taakuitvoering. Voor het taalniveau wordt hieruit een selectie van taalspecificaties gemaakt passend bij de opdracht. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Spreken B2. ) V O Verbeterpunten Beslissing Samenhang Afstemming op doel Afstemming op gesprekspartners Woordgebruik en woordenschat Grammatica Verstaanbaarheid Maakt publiek opbouw en structuur duidelijk en volgt deze ook. Presentatie is informatief en overtuigend. Past woordgebruik aan doelgroep aan. Wijkt af van voorbereide tekst op grond van vragen. Varieert en is trefzeker. Goede beheersing: kleine onvolkomenheden komen voor, maar worden meestal zelf hersteld. (zie vorm). Voor vier criteria een V, anders geen B2. Tip 4.1 Ontwikkel eerst alle specificaties en neem daarna de beslissing over voldoende of onvoldoende. Tip 4.2 Selecteer uit kenmerken van de taakuitvoering. Neem per criterium slechts een of twee kenmerken op. Stap 5 Leg het taalassessment voor aan een collega. Het maken van taalassessments is een complexe aangelegenheid waarbij je snel een aantal zaken vergeet. Leg daarom het assessment voor aan minimaal één collega om te kijken of de opdracht duidelijk is en het beoordelingsmodel werkt. Stap 6 Neem het taalassessment als proef af. Bij het ontwikkelen van toetsen en examens worden items ook vaak als proef voorgelegd aan proefpersonen. Het kan zijn dat er onvoorziene dingen gebeuren als studenten het assessment maken. Bijvoorbeeld dat alle studenten (ook de slechte) het assessment goed maken of nog erger, dat alleen de slechte studenten het assessment goed maken. Dat is prettig voor hen, maar het betekent dat het assessment niet doet wat het moet doen, namelijk het beoordelen van de taalvaardigheid van de studenten. Daarom is het belangrijk het taalassessment op minstens vijf studenten (goede en slechte) uit te proberen. 19

22 De voorbeelden van taalassessments 20

23 De projectgroep Talen heeft bij de branchegerichte taalprofielen UV voorbeelden van taalassessments ontwikkeld. Vooral het ontwikkelen van de beoor delings modellen bij de opdrachten was lastig. Het is in competentiegericht onderwijs de gewoonte vooral op de ontwikkeling van de deelnemer te sturen; het behalen van een vastgesteld niveau door alle deelnemers, is minder gebruikelijk. Echter als taalvaardigheid beoordeeld moet worden voor examinering, dan is het belangrijk dat deelnemers en docenten in het onderwijstraject kennismaken met de wijze van beoordeling van taalvaardigheid. De voorbeelden geven docenten inzicht hoe de beoordeling van taalvaardigheid vorm kan krijgen. In de publicatie Uiterlijke verzorging, beheers je taal! is gewerkt met het Raamwerk NT2, omdat het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO nog niet verschenen was. In de taalassessments wordt verwezen naar de subvaardigheden uit het Raamwerk NT2 omdat die in de branchegerichte taalprofielen UV zijn opgenomen. Maar in het beoordelingsmodel is gebruikgemaakt van de kenmerken van de taakuitvoering uit het Raamwerk Nederlands voor (V)MBO. Deze manier van werken vormt geen probleem, omdat het bij de beoordeling gaat om de vaststelling van de taalniveaus en die zijn in beide raamwerken gelijk. 21

24 1 Op naar een job! Op naar een job! Omschrijving Invullen van een formulier voor een sollicitatie (curriculum vitae (cv)) met daarbij een korte motivatie en het voeren van een sollicitatiegesprek. Opleiding Junior Kapper niveau 2 Niveau Vaardigheid Gesprekken voeren Schrijven Beheersingsniveau A2 B1 Subvaardigheid Aantekeningen, berichten, formulieren. Zaken regelen Descriptoren branchegericht taalprofiel Algemene informatie De deelnemer kan een formulier (cv) invullen. De deelnemer kan solliciteren. Soort opdracht Waar wordt de opdracht uitgevoerd? Bewijs Indicatie studiebelastingtijd Benodigd materiaal Hulpmiddelen Indicatie benodigde beoordeeltijd Formulier (cv) invullen met korte motivatie en daarna een gesimuleerd sollicitatiegesprek. Niet specifiek aan plaats gebonden: thuis/klaslokaal/wellness/examenbureau/kapsalon. Cv met korte motivatie. Beoordeling van het gevoerde gesprek en handtekening van degene met wie het gesprek gevoerd is. Eventueel: videofilmpje van het gevoerde gesprek. Cv met korte motivatie: 20 minuten. Voorbereiding: 30 minuten. Sollicitatiegesprek: 15 minuten. Bijvoorbeeld een zelf uitgezochte advertentie waarin een kapper gevraagd wordt. Invulformulier curriculum vitae (zie pg 28). Pen, papier, computer. Woordenboek en cv dat deelnemer al eerder gemaakt heeft. Cv met korte motivatie: 15 minuten. Gesprek en beoordeling: 25 minuten. 22

25 Informatie voor de deelnemer Je bent klaar met je opleiding en je zoekt een baan. In de zaterdagkrant heb je een advertentie gezien voor een vacature die je aanspreekt. Je gaat een cv-formulier invullen en een korte motivatie schrijven, zie Invulformulier curriculum vitae op pg 28. Als je geen advertentie hebt gevonden, dan gebruik je de voorbeeldadvertentie op pg 26. De docent beoordeelt of je op gesprek mag komen. Wat je cv betreft, let hij op de volgende zaken: Zijn alle gegevens op je cv ingevuld? Vermeld je alle relevante persoonsgegevens? Heb je alle relevante opleidingen genoemd en gerangschikt op naam, jaartallen en diploma ja/nee? Heb je relevante werkervaring genoemd en als volgt ingedeeld: naam bedrijf, functie, jaartallen? Heb je hobby s en interesses vermeld? Is je zinsbouw correct en maak je geen spelfouten? Hoe is je motivatie voor het werken in die salon? Als je op sollicitatiegesprek mag komen dan bereid je je in je eigen tijd goed voor. Dat kun je doen door bijvoorbeeld: Informatie te zoeken over het bedrijf waar je gaat solliciteren. Op papier te zetten wat je weet over het bedrijf waar je gaat solliciteren. Antwoorden te formuleren op veelgestelde vragen. Vragen op te schrijven die je beantwoord wilt hebben tijdens het gesprek. Het sollicitatiegesprek met iemand thuis te oefenen. Te zorgen dat je er goed verzorgd uitziet als je op sollicitatiegesprek gaat. Te zorgen dat je op tijd bent. Je hebt een gesprek met twee personen; de eigenaar van de salon en één van de kappers. Het sollicitatiegesprek duurt 15 minuten. Bij de beoordeling wordt gelet op de volgende uitvoeringspunten: of je taalgebruik aan de situatie is aangepast; of je kan overbrengen dat je enthousiast bent; of je duidelijk kunt maken dat je gemotiveerd bent; of je je aan de conventies kunt houden (voorstellen, afscheid nemen enzovoort.); of je zelf ook vragen stelt. Als je wordt aangenomen, dan is de beoordeling voldoende. Als bewijs heb je dan het cv en je korte motivatie; de beoordeling van het gevoerde gesprek en de handtekening van degene met wie het gesprek gevoerd is; eventueel videofilmpje van het gevoerde gesprek. 23

26 Beoordelingsmodel Op naar een job! Schrijven A2 A. Vormspecificaties V O Verbeterpunten Beslissing Het is een ingevulde cv met korte motivatie. Het is leesbaar. Voldoende = voor alle criteria een 'V'. Bij onvol doende stoppen. B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) Uit het cv blijkt waarom de sollicitant gemotiveerd is voor het werken in deze salon. De motivatie is foutloos gespeld. In het cv staan alle relevante persoonsgegevens. Voldoende = voor drie criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen. In het cv zijn alle relevante opleidingen ingevuld, gerangschikt op naam, jaartallen en diploma ja/nee. In het cv is relevante werkervaring ingevuld, als volgt ingedeeld: naam bedrijf, functie, jaartallen. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Schrijven A2) Samenhang De gedachtegang is voor de lezer te begrijpen. Voor vier criteria Afstemming op doel Blijft trouw aan doel van het schrijfproduct. een 'V', anders geen B2. Afstemming op publiek Gebruikt basisconventies bij een formele brief,bijvoorbeeld: Geachte/ Met vriendelijke groet. Woordenschat en woordgebruik Spelling en grammatica Leesbaarheid Gebruikt veel gebruikte woorden en varieert niet veel in woordgebruik. Zie Opdrachtspecifieke kenmerken. Gebruikt hoofdletters en punten correct. 24

27 Beoordelingsmodel Op naar een job! Gesprekken voeren B1 A. Vormspecificaties V O Verbeterpunten Beslissing Deelnemer voert een gesprek. Deelnemer spreekt verstaanbaar. Voldoende = voor alle criteria een 'V'. Bij onvol-doende stoppen. B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) Deelnemer stelt zichzelf voor en geeft een hand. Deelnemer wacht met zitten tot gesprekspartner dit heeft aangegeven. Deelnemer heeft een actieve houding; zit rechtop, luistert geïnteresseerd. Voldoende = voor drie criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen. Deelnemer komt enthousiast en gemotiveerd over. Deelnemer stelt vragen. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Gesprekken voeren B1) Beurten nemen Afstemming op doel Afstemming op gesprekspartner Woordgebruik en woordenschat Grammatica Verstaanbaarheid Kan standaardzinnen gebruiken (bijvoorbeeld: Dat is een moeilijk te beantwoorden vraag ) om tijd te winnen en de beurt te behouden tijdens het zoeken naar woorden. Kan afwijkingen van het doel inbrengen en accepteren zonder de draad kwijt te raken. Reageert adequaat op de uitingen van de gesprekspartners en vraagt zo nodig naar meer informatie of naar de bedoeling. Maakt in informele en formele situaties zonder moeite de juiste keuze. Beschikt over een goede woordenschat voor zaken die verband houden met zijn/haar vakgebied en voor de meeste algemene onderwerpen. Toont een betrekkelijk grote beheersing van de grammatica. Incidentele vergissingen, niet- stelselmatige fouten en kleine onvolkomenheden in de zinsstructuur kunnen nog voorkomen. Heeft een heldere, natuurlijke uitspraak en intonatie. Spreekt vloeiend en met uitdrukkingsgemak. Voor vier criteria een 'V', anders geen B1. Datum: Naam deelnemer: Klas: Opdracht: Formatief (voortgang) Naam en handtekening beoordelaar(s): Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende, Aankruisen wat van toepassing is 25

28 Kapsalon New Hairstyle, Spakenburg heeft een vacature voor een jonge, dynamische en creatieve hairstyliste, die veel wil bereiken in het vak. Korte omschrijving salon Kapsalon New Hairstyle is een trendy salon. Wij vinden deskundigheidsbevordering erg belangrijk, daarom krijgen medewerkers bij ons alle gelegenheid trainingen te volgen. Behalve voor particuliere klanten, verzorgen wij ook de styling voor fashion en shows. Onze salon is in het centrum van Spakenburg gelegen. Daardoor hebben wij niet alleen de Spakenburgers zelf als klant maar ook geregeld bezoekers van Spakenburg en omgeving. Wij werken met de merken Sassoon Professional, Sebastian Takenpakket Je voert werkzaamheden uit die gericht zijn op de verzorging en behandeling van het haar zoals wassen, knippen, snijden, modelvorming/föhnen, kleuren, ontkleuren en omvormen/permanenten. Eisen Wij zijn op zoek naar een collega die zelfstandig kan functioneren, zich collegiaal weet op te stellen en goed kan omgaan met klanten. Een collega die enthousiasme en liefde voor het vak heeft en dat ook uitstraalt, die creatief is en uiteraard beschikt over het diploma kapper (mbo niveau 3). Vac. Nr.: DFM-542 Stuur/mail je ingevulde cv met motivatie naar: New Hairstyle, Johan Koelewijn, Sluisweg 12, 3751 BP Spakenburg,

29 Invulformulier curriculum vitae: Op naar een job Curriculum Vitae Persoonlijke gegevens Naam: Voornamen: Geboortedatum: Geboorteplaats: Woonplaats: Adres: Telefoon: Mobiel: Burgerlijke staat: Nationaliteit: Opleidingen Naam opleiding Jaartallen Diploma ja/nee Stage Naam bedrijf Jaartallen Taken Werkervaring Naam bedrijf Jaartallen Functie 28

30 Aanvullende vaardigheden Sterke eigenschappen Motivatie Talen: Welke talen spreek je? Welke kun je ook lezen en schrijven? Taal Schrijven Lezen Hobby s Referenties 29

31 2 De diabetische voet De diabetische voet Omschrijving Deelnemers verzamelen informatie over de diabetische voet, daarna geven ze een korte presentatie voor collega's uit andere vakdisciplines. Opleiding Pedicure niveau 4 Niveau Vaardigheid Beheersingsniveau Subvaardigheid Descriptoren branchegericht taalprofiel Spreken B2 Een publiek toespreken Een (nieuwe) behandelmethode uitleggen aan een groep collega s. Algemene informatie Soort opdracht Waar wordt de opdracht uitgevoerd? Bewijzen Indicatie studiebelastingtijd Benodigd materiaal Hulpmiddelen Indicatie benodigde beoordeeltijd Informatie verzamelen en op grond daarvan een presentatie geven. Presentatie wordt op school gegeven. Andere onderdelen kunnen thuis gedaan worden. Een literatuurlijstje met informatiemateriaal over de diabetische voet. Een powerpointpresentatie of hand-out van de presentatie van De diabetische voet. De beoordeling van de presentatie door de collega s. Eventueel: de beoordeling van de presentatie door de docent. Eventueel: een video-opname van de presentatie. (Lezen wordt niet beoordeeld). Selectie van het informatiemateriaal: 1 uur. Doornemen van het materiaal en voorbereiden van de presentatie: 2 uur en 30 minuten. Geven van de presentatie: 15 minuten. Nabespreken van de presentatie: 10 minuten. Laptop/beamer voor powerpointpresentatie. Videocamera voor opname. Nvt 10 minuten voor de presentatie. 30

32 Informatie voor de deelnemer Je hebt een praktijk aan huis als medisch pedicure. Maar twee dagen per week werk je in een bejaardentehuis, waar je een praktijkruimte hebt afgehuurd. Je hebt veel contact met collega s uit andere disciplines - twee schoonheidsspecialisten en twee fysiotherapeuten - die net als jij hun eigen praktijkruimte hebben. In het kader van deskundigheidsbevordering organiseren jullie elke maand een bijscholingsavond, waar jullie om de beurt een korte presentatie geven over een actueel thema binnen jullie vakgebied. Deze maand ben jij aan de beurt. Je gaat je collega s informatie geven over de diabetische voet. Je hebt informatie verzameld over de diabetische voet. Gebruik die informatie voor de presentatie aan je collega s. In de presentatie moeten de volgende zaken aan de orde komen: beschrijving probleem: oorzaken van voetwonden; behandeling; advies verzorging thuis: regels voor een goede voetverzorging; productadvies; advies ten aanzien van vergoeding door de zorgverzekeraar. Werkwijze 1 Begin met het verzamelen van de informatie. Let erop dat je materiaal verzamelt dat past bij de onder werpen van de presentatie. Maak een lijstje met de titel, eventueel auteur en vindplaats van elke gebruikte tekst. (maximaal 10 titels, minimaal 5). Geef ook aan uit hoeveel pagina s de bruikbare informatie bestaat. Als je twijfelt over de betekenis van woorden maak dan gebruik van een woordenboek. Zorg dat je het onderwerp goed afbakent. Als je dat niet doet, kun je te veel informatie krijgen waardoor het moeilijk wordt om te selecteren en te ordenen. Bespreek het lijstje met de docent. 2 Bereid de presentatie voor. Kies een vorm: powerpoint, of een mondelinge presentatie met een hand-out, of een andere vorm. Bekijk het naslag werk Presentaties geven. Denk aan: Inleiding, midden, conclusies/afsluiting, tijd. Gebruik het informatiemateriaal voor de voorlichting. Probeer je presentatie uit op iemand. Denk na over de vragen die je collega s zouden kunnen hebben 3 Geef de presentatie en beantwoord de vragen. 4 Sta open voor de feedback van je collega s. 31

33 Beoordelingsmodel De diabetische voet Spreken B2 A. Vormspecificaties V O Verbeterpunten Beslissing Het is een presentatie. Toelichting: het is geen presentatie als de deelnemer de tekst voorleest; de presentatie 2x de voorgeschreven tijd duurt; de presentatie minder dan de helft van de voorgeschreven tijd duurt. Voldoende = voor alle criteria een 'V'. Bij onvoldoende stoppen. Het is verstaanbaar B. Opdrachtspecifieke kenmerken (gaan over vakinhoud) De deelnemer beschrijft op een duidelijke manier het probleem; de behandeling; het advies. Voldoende = voor drie criteria een V. Bij onvoldoende stoppen. De deelnemer heeft vragen van klasgenoten en docent inhoudelijk adequaat beantwoord. De deelnemer geeft de inhoud juist weer. Toelichting: haalt feiten en meningen niet door elkaar. C. Taalspecificaties (Selecteer uit kenmerken van taakuitvoering Raamwerk Nederlands voor (V)MBO, Spreken B2) Samenhang Afstemming op doel Afstemming op gesprekspartners Woordgebruik en woordenschat Grammatica Verstaanbaarheid Maakt publiek opbouw en structuur duidelijk en volgt deze ook. Presentatie is informatief en overtuigend. Past woordgebruik aan publiek aan. Wijkt af van voorbereide tekst op grond van vragen. Varieert en is trefzeker. Toont een goede beheersing van de grammatica: kleine onvolkomenheden komen voor, maar worden meestal zelf hersteld. ( zie vorm). Voor vier criteria een 'V', anders geen B2. Datum: Naam deelnemer: Klas: Opdracht: Formatief (voortgang) Naam en handtekening beoordelaar(s): Summatief/ kwalificerend Voldoende (voor onderdeel A, B en C) Onvoldoende Legenda: V = voldoende; O = onvoldoende, Aankruisen wat van toepassing is 32