Inhoudsopgave. Voorwoord 3. Ontwikkelingen in Organisatie 20 Bijlagen

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 College voor de Rechten van de Mens 4 Ontwikkelingen in Vrouwenrechten nog altijd geen werkelijkheid 12 Leven met een beperking in Nederland 13 Opening College voor de Rechten van de Mens 14 Mensenrechtenbeleid Nederland onder de loep 15 Gelijke Behandelingslezing Van Animal Farm tot Animal Cops 16 Geen baan vanwege je leeftijd 17 Campagne Ik heb recht op 18 Het recht op gezinsleven 19 Organisatie 20 Bijlagen Bijlage 1 - Bijeenkomsten en bezoeken 24 Bijlage 2 - Onderzoeken, adviezen, rapportages en overige publicaties 25 Bijlage 3 - Cijfers oordelen 26 Bijlage 4 - Personeel 36 College voor de Rechten van de Mens Kleinesingel 1-3 Postbus DA Utrecht T teksttelefoon: F E info@mensenrechten.nl w Voor vragen kunt u een sturen of iedere werkdag bellen van uur uur.

3 Voorwoord Voor u ligt het eerste verslag van het College voor de Rechten van de Mens was een bijzonder en spannend jaar met als hoogtepunt de opening van het College. Met die opening kwam er een eind aan de periode waarin de Commissie Gelijke Behandeling transformeerde naar het College voor de Rechten van de Mens. Er staat een nieuwe organisatie waarin gelijke behandeling en mensenrechten een geïntegreerd werkterrein is. Het spreekt echter vanzelf dat in 2012 wel de hele jaarproductie op het gebied van gelijke behandeling is geleverd, terwijl het brede mensenrechtenwerk pas in de loop van 2013 echt manifest wordt. Zaaien gaat nu eenmaal aan oogsten vooraf. Dat is heel zichtbaar op het terrein van zwangerschaps - discriminatie. Dat zwangerschapsdiscriminatie veel voorkomt bleek uit een groot onderzoek van het College. Bijna de helft van de werkende moeders op de arbeidsmarkt heeft een discriminatie-ervaring vanwege zwangerschap. Dat zijn jaarlijks ruim vrouwen in Nederland. Een wet, een mensenrechtenverdrag; het garandeert geen toepassing in de alledaagse werkelijkheid. Maar op de dag na de televisiepresentatie van het zwangerschapsonderzoek stond er een werkgever op de stoep van het College: Vanochtend bij de koffie bleek iedereen ontevreden over hoe het bij ons in het bedrijf rond zwangerschap gaat, kan ik hier inlichtingen krijgen?. Er werden Kamervragen gesteld en het aantal oordelen over zwangerschap nam toe. De werknemers van nu vinden het te gek voor woorden dat zwangerschapsdiscriminatie nog bestaat. Zo groeit Nederland naar verandering. En zo zal dat ook mensenrechtenbreed gaan. De contouren tekenen zich al af. Arbeidsmigratie, nieuwkomers en terugkomers blijken een constante. Een constante moet dan ook zijn: respect en zorg voor de rechten van alle mensen die hier kort of langer zijn was een mooie opmaat voor meer in Laurien Koster Voorzitter College voor de Rechten van de Mens 3

4

5 College voor de Rechten van de Mens Het College voor de Rechten van de Mens is hét Nederlandse mensenrechteninstituut, een onafhankelijke toezichthouder op mensenrechten in Nederland. Het College is bij wet ingesteld en beschermt, bevordert, bewaakt en belicht mensenrechten door middel van onderzoek, advies en voorlichting. Dit geldt zowel voor Europees Nederland als Caribisch Nederland: de eilanden Bonaire, St.Eustatius en Saba. 5

6 Het College voor de Rechten van de Mens heeft alle activiteiten van de Commissie Gelijke Behandeling overgenomen. Dat betekent dat het College ook toeziet op de naleving van de gelijke - behandelingswetgeving en in individuele gevallen oordeelt of iemand gediscrimineerd is op het werk, in het onderwijs of als consument. Van Commissie naar College Gedurende het wetgevingstraject was het de taak van de Commissie Gelijke Behandeling om als kwartiermaker het Nederlandse mensenrechteninstituut op te zetten. Zo kon het College voor de Rechten van de Mens starten zodra de wet in werking trad. In 2010 richtte de Commissie een projectteam op dat het veranderingsproces vormgaf. Het projectteam organiseerde activiteiten die bijdroegen aan het vormgeven van de strategie van het College, het vergroten van de kennis en deskundigheid van de medewerkers en de benodigde organisatieveranderingen. Stakeholdersconsultatie Het College i.o. heeft in aanloop naar de opening met 183 stakeholders gesproken, waaronder NGO s, organisaties uit het maatschappelijk middenveld, universiteiten en onderwijsinstellingen, ministeries, overheidsinstellingen, het Parlement, werkgeversen werknemersorganisaties en vertegenwoordigers van verschillende beroepsgroepen. Het doel daarvan was om input te vergaren over de verwachte en gewenste positie van het College. Daarbij was aandacht voor zowel de inhoudelijke agenda van het College alsmede voor de criteria op basis waarvan het College tot inhoudelijke keuzes komt. Ook is met de stakeholders besproken hoe zij in de toekomst structureel met het College kunnen samenwerken. Het College hield de stakeholders op de hoogte van alle ontwikkelingen via de website Stakeholdersbijeenkomst Op 28 juni 2012 organiseerde het College i.o. de bijeenkomst 'Denk met ons mee!' in de Van Nelle fabriek in Rotterdam. Tijdens deze inspirerende bijeenkomst presenteerde het College de voorlopige plannen. Daarnaast kregen de deelnemers gelegenheid om mee te denken over het toekomstige College en doken zij in werkgroepen de diepte in op een aantal thema s. Voorafgaand aan de bijeenkomst vulden alle deelnemers online een korte vragenlijst in. Hierin zijn zij bevraagd op hun verwachtingen van de samenwerking en communicatie en gaven zij hun mening over accenten in de taakinvulling van het College. Verkennend onderzoek In aanvulling op de input uit de stakeholdersconsultaties onderzocht het College i.o. de actuele mensenrechtensituatie in Nederland. Er is geïnventariseerd welke aanbevelingen de internationale en regionale mensenrechtenorganen aan Nederland deden en hoe de overheid hierop reageerde. In aanvulling daarop deed het College i.o. jurisprudentieonderzoek op nationaal niveau. Tot slot is een korte media-analyse uitgevoerd. Uiteindelijk ontstond er een longlist van 102 mensenrechtenkwesties die is ingeperkt tot een shortlist van 14 thema s. Deze 14 thema s zijn nader uitgediept. Strategisch plan opstellen De input uit de stakeholdersconsultatie en het verkennend onderzoek maakte het voor het College mogelijk een strategisch plan op te stellen voor de periode In het plan staan de missie en visie beschreven en is er aandacht voor de verschillende taken van het College: jaarrapportage, mensenrechteneducatie, internationale rapportages en aanbevelingen, geven van oordelen, voorlichting en aansporen tot ratificatie, implementatie en naleving van verdragen over mensenrechten. 6

7 Daarnaast heeft het College voor de Rechten van de Mens de komende jaren aandacht voor onder meer de volgende thema's: Ouderenzorg en mensenrechten In verpleeg- en verzorgingshuizen zijn bewoners vanwege hun hogere leeftijd en slechtere gezondheid nog kwetsbaarder dan thuis. Binnen de gezondheidszorg is niet overal voldoende zicht op de betekenis van mensenrechten. Migratie en mensenrechten Vreemdelingen verkeren in een kwetsbare positie waardoor hun rechten steeds onder druk staan. Daarom is het van belang dat er bij deze groep aandacht blijft voor de mensenrechten. Toegang tot de arbeid Nog altijd worden mensen op de arbeidsmarkt geweigerd vanwege hun beperking, leeftijd of etnische afkomst. Stereotypen en vooroordelen maken dat bepaalde groepen minder kans hebben op een baan. Het bouwen van de nieuwe organisatie Een nieuw instituut betekende ook het bouwen van een nieuwe organisatie. Uitgangspunt was dat alle zittende leden en personeel overgingen naar de nieuwe organisatie. Het aantal Collegeleden is uitgebreid van negen naar het maximale aantal van twaalf leden. Zo voegde het College zoveel mogelijk relevante ervaring en deskundigheid toe. De organisatie bestaat uit drie afdelingen: Front office & Oordelen, Onderzoek & Advies en de stafafdeling Bedrijfsvoering. Het College startte een intensief opleidingstraject voor de medewerkers om hun kennis op het gebied van mensenrechten uit te breiden. Daarnaast wisselde het College actief kennis en informatie uit met de al bestaande mensenrechtenorganisaties in Europa door middel van werkbezoeken en presentaties. 7

8

9 Ontwikkelingen in 2012 Dit jaarverslag beschrijft zowel het werk van de Commissie Gelijke Behandeling als het werk van het College voor de Rechten van de Mens (sinds 1 oktober 2012). Om verwarring te voorkomen spreekt het verslag over het College, ook als de werkzaamheden zijn verricht door de voormalige Commissie Gelijke Behandeling. Een uitgebreid overzicht van de ontwikkelingen in 2012 is opgenomen in bijlage 3. 9

10 Vragen aan het College De medewerkers van de Front office zijn het eerste aanspreekpunt voor iedereen met vragen over mensenrechten en gelijke behandeling. Zij beantwoorden vragen, bieden concrete handvatten om mensen verder te helpen en verwijzen naar de juiste organisaties, zoals het juridisch loket, de Kinderombudsman, de Nationale ombudsman, antidiscriminatiebureaus en het College bescherming persoonsgegevens. Verder beoordeelt de Front office discriminatievraagstukken, verwijst naar eerdere uitspraken of adviseert om een verzoek om een oordeel in te dienen. De Front office is een laagdrempelige vorm van voorlichting die bijdraagt aan het vergroten van de kennis over mensenrechten en gelijke behandeling. Bovendien pikt de Front office direct signalen uit de samenleving op. In 2012 beantwoordde de Front office 1281 vragen. Van de 1281 vragen gingen er 1147 over gelijke behandeling (zie tabel 1, bijlage 3). Sinds de start van het College, op 1 oktober 2012, zijn er 134 vragen over mensenrechten gesteld (zie tabel 2, bijlage 3). De top drie van vragen over gelijke behandeling is gelijk aan de voorgaande twee jaren. Top 3: vragen over gelijke behandeling (totaal aantal vragen = 1147) 21% 14% 12% Waarom staat Nederland vanwege de 'vrijheid van religie' jongensbesnijdenis wel toe en vrouwenbesnijdenis niet? Een besnijdenis lijkt me in beide gevallen een onnodige medische ingreep op een wilsonbekwaam persoon; (kinder)mishandeling dus. Ik zou graag een vacature voor een team - manager willen plaatsen. Aangezien er veel meer mannelijke dan vrouwelijk teammanagers bij ons werken, willen we een vrouwelijke teammanager aantrekken. Mag dat? Verzoeken om een oordeel Iedereen die zich gediscrimineerd voelt kan bij het College een verzoek om een oordeel indienen. De discriminatieklacht moet gaan over kwesties rondom school, wonen, winkelen, werken, uitgaan of sporten. Ook moet een van de non-discriminatie - gronden uit de gelijkebehandelingswetgeving van toepassing zijn. In 2012 ontving het College 634 verzoeken om een oordeel. De grootste toename van het aantal verzoeken zien we bij de grond nationaliteit, met bijna een verdubbeling van het aantal ten opzichte van Opvallend is dat het vooral gaat om zaken over het aanbieden van of de toegang tot goederen en diensten, zoals het krijgen van een telefoonabonnement en het huren van een auto. Het is niet duidelijk wat de stijging veroorzaakt. Handicap/ Chronische ziekte Leeftijd Geslacht Top 3: verzoeken (totaal verzoeken= 634) Top 3: vragen over mensenrechten 21% 18% 18% (totaal aantal vragen = 134) Privacy & bescherming huwelijk en gezin Mobiliteit en bewegingsvrijheid 17 Gelijke behandeling en non discriminatie Leeftijd Geslacht Handicap/ Chronische ziekte Net als voorgaande jaren gaan de meeste verzoeken om een oordeel over werk. Wel neemt het aantal verzoeken op dit terrein af. Ook is het aantal verzoeken over onderwijs toegenomen. 10

11 Oordelen Als het College een verzoek in behandeling neemt, volgen er een onderzoek en een zitting. Uiteindelijk geeft het College een oordeel. In 2012 sprak het College 212 oordelen uit. Top 3: oordelen Top 3: individuele maatregelen (totaal oordelen = 212) 21% 18% 16% Schadevergoeding Rectificatie/ excuses Aanpassing loon, of beloningscomponenten Geslacht Handicap/ chronische ziekte De meeste oordelen in 2012 gaan over de discriminatiegrond geslacht. Dit verschilt van voorgaande jaren, toen was leeftijd de meest voorkomende grond. Binnen geslacht is ook een flinke toename van het aantal uitspraken over zwangerschap. Een mogelijke oorzaak hiervoor is de presentatie van het onderzoek naar zwangerschapsdiscriminatie in 2012 en een campagne tegen vrouwendiscriminatie. In 2012 gaat 67% van de oordelen over werk. De meeste oordelen over werk gaan over werving en selectie en de arbeidsvoorwaarden. Het aandeel oordelen over goederen en diensten is licht gestegen. Bij handicap/chronische ziekte gaan de meeste zaken over onderwijs (zie tabel 9, bijlage 3). Effect van de oordelen Leeftijd Top 3: structurele maatregelen Aanpassing van het toe latingsbeleid Voorlichting overige werknemers naar aanleiding van het oordeel Wijziging wervingen selectie - beleid In 2012 zijn bij handicap/chronische ziekte de beste effecten bereikt. In 88% van de zaken trof de verweerder maatregelen. Geslacht, ras en nationaliteit scoren het minst, van deze oordelen werd respectievelijk 63%, 65% en 64% opgevolgd. Het College houdt nauwkeurig bij wat de effecten zijn van de oordelen. Zo bevordert het College de naleving van de gelijke - behandelingswetgeving. In de zaken waar in strijd met de wet is gehandeld, monitort het College of, en zo ja welke, maatregelen zijn genomen. Een maatregel kan zowel individueel zijn, specifiek gericht op de verzoeker, of structureel met als doel overtredingen van de wet in de toekomst te voorkomen. In 70% van alle zaken waarin het College verboden onderscheid vaststelde, is een maatregel getroffen door de verwerende partij. In 16% van de zaken trof de verweerder alleen een individuele maatregel in 26% alleen een structurele, en in 28% zowel een individuele als een structurele maatregel. In 30% van de zaken trof de verweerder helemaal geen maatregel, hoewel dat wel mogelijk was (zie figuur 1, bijlage 3). 11

12 Vrouwenrechten nog altijd geen werkelijkheid Onderzoek naar zwangerschaps discriminatie In aanloop naar Internationale Vrouwendag 2012 presenteerde het College een onderzoek naar discriminatie van vrouwen op de werkvloer vanwege zwangerschap of jong moederschap. Via TNS-NIPO zette het College een enquête uit die binnen een week door meer dan duizend vrouwen is ingevuld. Uit het onderzoek bleek dat bijna de helft (45%) van de vrouwen op de arbeidsmarkt een concrete ervaring heeft die wijst op discriminatie vanwege zwangerschap, jong moederschap of een kinderwens. Bij meer dan een derde (38%) van de zwangere vrouwen die op het punt stond een arbeidscontract te tekenen, is het contract gewijzigd of niet doorgegaan toen de zwangerschap duidelijk werd. Onder laagopgeleide vrouwen ligt dat percentage veel hoger, op 67%. Slechts 10% van de vrouwen met een discriminatie-ervaring meldt dit. Het onderzoek is uitgebreid onder de aandacht gebracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en werk - geversorganisaties. Dit leidde tot Kamervragen en de nodige gesprekken over het verbeteren van de informatievoorziening. Ook de media besteedde uitgebreid aan - dacht aan het onderzoek. Zo maakte het opinieprogramma Altijd Wat van de NCRV een item over zwangerschapsdiscriminatie. Ook stond er onder meer een uitgebreid artikel in de Volkskrant en is er op internet veel over het onderzoek geschreven. Risico op discriminatie bij vaststellen letselschade bij vrouwen Afgelopen jaar presenteerde het College een verkennend onderzoek naar mogelijke discriminatie bij het vaststellen van letselschade bij vrouwen. Bij mensen die jong een ongeluk krijgen, is het moeilijk om te bepalen hoe hun leven eruit zou hebben gezien. Uit het onderzoek blijkt dat mannen en vrouwen soms verschillend worden benaderd als het gaat om vragen over een kinderwens en het combineren van zorg en werk. Dit kan voortkomen uit aannames over de rol verdeling tussen mannen en vrouwen. Het verschil in benadering kan leiden tot discriminatie van vrouwen met als gevolg een aanzienlijk minder hoge uitkering. Campagne Flauwekulexcuus In januari 2012 herhaalde het College de campagne Flauwekulexcuus die in december 2011 was gelanceerd. Het College lanceerde de campagne, omdat veel vrouwen nog steeds anders worden behandeld op de werkvloer dan mannen. Het komt nogal eens voor dat het hiervoor gebruikte excuus flauwekul is. En vaak is zo n onzin redenering ook nog eens onwettig. Vrouwen konden hun ervaring beschrijven op een speciale website. Ruim tweehonderd vrouwen hebben hier gebruik van gemaakt. Tijdens de campagne plaatste het College ook polls op LinkedIn. Hieruit bleek dat vrouwen bereid zijn alles uit de kast te halen om te kunnen doorgroeien in hun werk, ook in organisaties waar vooral mannen aan de top werken. 10% is zelfs bereid een zwangerschap uit te stellen voor een promotie. dat schiet lekker op ken je ook zo n sterk argument van je baas? deel deze op flauwekulexcuus.nl dat schiet lekker op ken je ook zo n sterk argument van je baas? deel deze op flauwekulexcuus.nl 12

13 Leven met een beperking in Nederland Bussen en metro s toegankelijk voor personen met een beperking Met ingang van 9 mei 2012 moeten bussen en metro s in Nederland toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. Dit is vastgelegd in de gewijzigde Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ). Hiermee krijgt de gelijke behandeling van mensen met een functiebeperking steeds meer vorm. Het College beoordeelt discriminatieklachten over ontoegankelijke bussen en metro s. Het toe gankelijk maken van bussen en metro s is het eerste onderdeel van het toegankelijk maken van alle openbaar vervoer. In 2030 moet alle openbaar vervoer toegankelijk zijn. Ratificatie VN-verdrag voor mensen met een beperking Nederland heeft het VN-verdrag voor mensen met een beperking op 30 maart 2007 ondertekend, maar nog steeds niet geratificeerd. Na ratificatie treedt het verdrag in werking. Belangrijkste reden is dat de regering de financiële gevolgen van implementatie van het verdrag niet kan overzien. Ondertussen hebben mensen met een beperking in Nederland nog steeds een achtergestelde positie. Laurien Koster riep de regering, in haar speech tijdens de opening van het College, op tot ratificatie. Het College is dan ook verheugd dat ratificatie van het verdrag in het huidige regeerakkoord is opgenomen. Een van de taken van het College is ratificatie, implementatie en naleving van verdragen over mensenrechten bevorderen. Het College is voortdurend in gesprek met het Ministerie van Volks gezondheid, Welzijn en Sport over de stand van zaken en de planning rond de ratificatie van het verdrag. Ook leverde het College informatie aan voor het onderzoek dat het ministerie liet doen naar de economische gevolgen van ratificatie. Daarnaast sprak het College met de Coalitie voor Inclusie. Tijdens een bijeenkomst voor belangen - organisaties en politieke partijen in Den Haag, georganiseerd door de Christen- Unie, drong het College erop aan om als eerste stap de bestaande Wet gelijke behandeling handicap/chronische ziekte uit te breiden. Die geldt nu nog alleen voor discriminatie op het werk, in het onderwijs, bij de huisvesting en in het openbaar vervoer. Net als vele andere organisaties vindt het College dat alle goederen en diensten daaronder vallen, zodat ook ziekenhuizen, winkels, culturele en spor t- instellingen hun diensten moeten aan - passen voor mensen met een beperking. Leerling met rekenstoornis gediscrimineerd bij eindexamen Een leerling vraagt de school vanwege de rekenstoornis dyscalculie om tijdens de examens in de vakken wiskunde A en economie gebruik te mogen maken van formulekaarten. Vanwege haar rekenstoornis kan zij deze formules niet onthouden, maar wel toepassen. De leerling gebruikt deze kaarten vanaf het eerste schooljaar en ook bij het schoolexamen dat jaar. De school weigert toestemming voor de kaarten bij het Centraal Schriftelijk Eindexamen, omdat dat volgens de Inspectie van het onderwijs en het College voor Examens niet zou mogen. Het College oordeelt dat gebruik van formulekaarten bij de vakken wiskunde A en economie een doeltreffende aanpassing is. Als de school deze aanpassing weigert discrimineert de school de leerling (oordeel ). De leerling deed uiteindelijk examen zonder formulekaart, maar is wel geslaagd. Naar aanleiding van het oordeel zijn Kamervragen gesteld. Ook sprak het College met het ministerie en het College voor Examens over doeltreffende aanpassingen bij toetsen en examens. 13

14 Opening College voor de Rechten van de Mens Op 2 oktober ging het College voor de Rechten van de Mens van start met een succesvolle opening in het Beatrix Theater in Utrecht. Tot de aanwezige gasten behoorden Koningin Beatrix, de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties Navanethem Pillay en de Nederlandse Paralympische ploeg. Ook waren ministers Spies, Opstelten en Leers aanwezig naast de ongeveer 600 wetenschappers en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en overheden. Ad van Liempt verzorgde een afwisselend programma dat mensenrechten in Nederland vanaf de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens uit 1948 tot nu op indrukwekkende wijze neerzette Mevrouw Pillay sprak de aanwezigen toe en wees op de belangrijke rol van het College bij het bevorderen, belichten, bewaken en beschermen van mensenrechten in Nederland. Ad van Liempt, historicus en televisiemaker, verzorgde een afwisselend programma dat mensenrechten in Nederland vanaf de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens (UVRM) uit 1948 tot nu op indrukwekkende wijze neerzette. Er was veel aandacht voor de start van het College, zowel in aanloop naar als op de dag zelf. Zo was Laurien Koster te gast bij Paul van Liempt op BNR Nieuwsradio en stonden er uitgebreide interviews in onder andere Metro, de Telegraaf en het Financieele Dagblad. 14

15 Mensenrechtenbeleid Nederland onder de loep Op 31 mei 2012 legde Nederland voor de tweede keer examen af bij de VN, de zogeheten Universal Periodic Review (UPR). Tijdens een zitting van de Mensenrechtenraad stelden 54 landen de Nederlandse regering vragen over de mensen rechten situatie in Nederland. Namens het College waren voorzitter Laurien Koster en collegelid Domenica Ghidei aanwezig. Het College werkte samen met de Nationale ombudsman, de Kinderombudsman en het College bescherming persoonsgegevens in het naar voren brengen van zorgpunten over de mensenrechten situatie in Nederland. In een tweetal bijeenkomsten in april 2012 ter voorbereiding op de UPR werden meer dan 40 ambassadeurs en ambassademedewerkers in Den Haag en Genève geïnformeerd over de zorgpunten van het College. Die betroffen onder andere mensenrechteneducatie op scholen en voor professionals, de positie van kwetsbare mensen en minder heden zonder stem, discrimi natie op de arbeidsmarkt, de levens standaard op de eilanden Bonaire, St. Eustatius en Saba (BES), preventief fouilleren, privacy aspecten en oprichting van het College voor de Rechten van de Mens. Deze voorbereiding van de UPR resulteerde in scherpere vragen aan Nederland door de andere landen op 31 mei In aanloop naar en tijdens de zitting in Genève twitterden de medewerkers van het College met als hashtag #UPR_NL. Zo hield het College NGO s, politici en media op de hoogte. Op de dag van het examen organiseerde het College in samen werking met Amnesty International, Defence for Children, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten en Justitia et Pax een discussiebijeenkomst, een zogenaamd side event, in Genève over de mensenrechten van vreemdelingen en kinderen zonder rechtmatig verblijf in Nederland. De Minister voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en vertegenwoordigers van NGO s wisselden informatie uit over het beleid in de praktijk. Tijdens de dialoog was er aandacht voor verschillende positieve ontwikkelingen zoals de komst van het College voor de Rechten van de Mens en de Kinder - ombudsman. Daarnaast werden er verschillende knelpunten genoemd, waarbij Nederland ook aanbevelingen ontving over bijvoorbeeld het niet-ratificeren van het VN-gehandicaptenverdrag, de aanpak van rassendiscriminatie op de arbeidsmarkt, het ontbreken van mensenrechteneducatie op scholen, de loonkloof en kinderen in de (langdurige) asiel - procedure. Het College werkte samen met de Nationale ombuds - man, de Kinderombudsman en het College bescherming persoons - gegevens in het naar voren brengen van zorgpunten over de mensenrechtensituatie Nederland Na het uitkomen van de aanbevelingen in september 2012, organiseerde het College nogmaals een bijeenkomst met het maatschappelijk middenveld. Hier zijn de aanbevelingen en de opvolging daarvan besproken. 15

16 Gelijke Behandelingslezing Van Animal Farm tot Animal Cops Jaarlijks organiseert het College voor de Rechten van de Mens de Gelijke Behandelingslezing. In 2012 deed Paul Schnabel, directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, het College de eer aan. In de Van Nelle fabriek sprak hij alweer de vierde Gelijke Behandelingslezing uit met de titel Van Animal Farm tot Animal Cops. Zijn er grenzen aan gelijkheid?. Paul Schnabel schetste een mooi beeld van de wisselwerking tussen broederschap, vrijheid en gelijkheid, de klassieke waarden uit de Franse Revolutie. Hij plaatste daarmee het werk van het College op doeltreffende wijze in een historisch kader en filosofeerde over voortschrijdend gelijkheidsdenken en de botsingen met andere waarden. Hij benadrukte dat discriminatie op de loer ligt als mensen de ander van subject tot object vervormen; omgekeerd ontstaat begrip en waardering voor verschil als mensen van object tot subject worden gemaakt. Aansluitend op de lezing gingen wethouder Korrie Louwes, Rita Schriemer van RADAR en specialist discriminatie op de arbeidsmarkt John Autar met elkaar en met het publiek het gesprek aan. 16

17 Geen baan vanwege je leeftijd Gemiddelde leeftijd Van de mensen die vanwege leeftijds - discriminatie een verzoek om een oordeel indiende bij het College was 57% man en 43% vrouw. De gemiddelde leeftijd van de verzoekers was 49 jaar. Daarbij gaan veruit de meeste zaken over werving en selectie. Mensen worden bijvoorbeeld afgewezen voor een baan vanwege hun leeftijd of er is zelfs een leeftijdsgrens opgenomen in de vacaturetekst. Te oud voor de baan Een bemiddelingsbureau zoekt een Head of Client Services voor haar opdracht - gever. Een man solliciteert hierop, maar ontvangt van de consultant het bericht dat hij niet wordt uit genodigd. Reden is dat hij te weinig zakelijke/directe ervaring heeft en dat de opdrachtgever een personeelsbeleid voert gericht op verjonging van de organisatie. Het bemiddelings - bureau slaagt er niet in te weerleggen dat de leeftijd van de man reden is om hem af te wijzen. Bovendien gaf het bureau de consultant een waarschuwing waarin staat dat hij zich met het versturen van dit soort s schuldig maakt aan leeftijdsdiscriminatie. Daarom oordeelt het College dat er sprake is van leeftijdsdiscriminatie (oordeel ). Het bemiddelingsbureau biedt de sollicitant excuses aan en hulp bij het zoeken naar een baan. Ook krijgen alle consultants bericht met uitleg over de gelijkebehandelingswetgeving in combinatie met een interne gedragscode. Verder wil het bedrijf haar medewerkers de gedragscode jaarlijks laten ondertekenen zodat het onderwerp aandacht houdt. Onderzoek naar stereotypen bij de toegang tot werk Nog altijd worden mensen op de arbeidsmarkt geweigerd vanwege hun leeftijd. Stereotypen en vooroordelen maken dat ouderen minder kans hebben op een baan. Het College heeft in 2012 een aanvraag gedaan bij PROGRESS (een Europees fonds voor projecten die discriminatie moeten tegengaan) voor een bijzonder project. De aanvraag is gehonoreerd waardoor het College in 2013 van start gaat met een literatuur - onderzoek naar de invloed van stereo - typering bij de toegang tot werk voor ouderen & jongeren, niet-westerse etnische groepen, vrouwen en mensen met een beperking. Het onderzoek wordt in 2013 gepresenteerd. Op basis van dit onderzoek ontwikkelt het College een training voor mensen die (gaan) werken in de werving en selectie. De training wordt onder andere aangeboden aan hboopleidingen P&O/HRM en universitaire opleidingen personeelswetenschappen. Nog altijd worden mensen op de arbeidsmarkt geweigerd vanwege hun leeftijd. Stereotypen en vooroordelen maken dat ouderen minder kans hebben op een baan. 17

18 Campagne Ik heb recht op Op de dag dat het College voor de R echten van de Mens een feit werd, startte de campagne Ik heb recht op. Doel van de campagne was het publiek kennis te laten maken met het College en hen te informeren over mensenrechten in Nederland. Via kranten, websites en abri's zijn verschillende rechten gedurende drie weken onder de aandacht gebracht. Bijvoorbeeld het recht op privacy, het recht op vrijheid, het recht op een eerlijk proces en het recht op voeding. Zo werd het interview met Laurien Koster op 2 oktober in de Metro geflankeerd door een campagne-uiting op iedere pagina. In 2013 is de campagne nogmaals drie weken verschenen. 18

19 Het recht op gezinsleven Het vorig kabinet wilde gezinsmigratie beperken tot het kerngezin, dat bestaat uit twee gehuwde ouders en eventuele nakomelingen. Hierdoor kwamen ongehuwde partners met een stabiele en langdurige relatie per 1 oktober 2012 niet langer in aanmerking voor toelating. Partners van migranten van buiten de Europese Unie en Turkije konden in het nieuwe stelsel niet in Nederland wonen als zij niet gehuwd waren. In de praktijk ging het met name om autochtone Nederlanders en westerse alloch tonen met een buitenlandse partner. De acties van het College in combinatie met druk vanuit de advocatuur gaven een nieuwe impuls aan het debat over het beleid rond gezins - migratie Het College vroeg in 2012 bij de Tweede Kamer aandacht voor het toelatings beleid voor ongehuwde partners, omdat het discriminatie op grond van burgerlijke staat oplevert. De acties van het College in combinatie met druk vanuit de advocatuur gaven een nieuwe impuls aan het debat over het beleid rond gezinsmigratie. Op 21 december 2012 liet staatssecretaris Teeven weten dat de aanscherping van het toelatingsbeleid voor ongehuwde partners niet langer van toepassing is. De eis van een huwelijk is vervallen en het partner beleid voor gezinsmigratie wordt weer beoordeeld op basis van de regels van voor 1 oktober

20 20