Evaluatie Kerkorde ord. 1 t/m 5, tweede lezing

Transcriptie

1 112 Overzicht van consideraties Evaluatie Kerkorde ord. 1 t/m 5, tweede lezing 23 september 2011 AZ C Generaal College voor de Kerkorde

2

3 112 Pagina 3 van 112 OVERZICHT van consideraties van de classicale vergaderingen betreffende het voorstel kerkordewijzigingen (ordinantie 1 t/m 5) in het kader van de evaluatie van de kerkorde 1. RESPONS Bij schrijven van november 2010 is aan de classicale vergaderingen, (wijk)kerkenraden en de evangelisch-lutherse synode toegezonden het voorstel wijziging ordinantie 1 t/m 5. Aan de classicale vergaderingen is gevraagd de consideraties voor 1 juni 2011 in te zenden. Aan de kerkenraden is gevraagd via de classicale vergaderingen te reageren, die deze reacties in hun consideraties kunnen verwerken. Aan de classicale vergaderingen is gevraagd niet te volstaan met de doorzending van de reacties van de kerkenraden, maar daaraan in de consideraties zelf aandacht te geven. Op 4 juli 2011 waren de reacties ontvangen van 71 classicale vergaderingen, t.w. Alblasserdam, Alkmaar, Almelo, Alphen aan den Rijn, Amersfoort, Amsterdam, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barendrecht, Bommel, Breukelen, Brielle, Buitenpost, Delft, Deventer, Doetinchem, Dokkum, Doorn, Drachten, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Flevoland, Franeker, Goes, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Groningen, Haarlem, Hardenberg, Harderwijk, Hattem, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hilversum, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn-Enkhuizen, Kampen, Katwijk, Leeuwarden, Leiden, Limburg, Meppel, Noordoost Groningen, Nijkerk, Nijmegen, Ommen, Oost Groningen, Réunion Wallonne, Rotterdam 1 & 2, Schiedam, Sneek, Tiel, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Winsum, Winterswijk, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zeist, Zierikzee, Zoetermeer, Zutphen, Zwolle en van de evangelisch-lutherse synode De reacties van de classicale vergaderingen zijn onderverdeeld in de volgende 4 categorieën: a. positief Hieronder staan de classicale vergaderingen vermeld die positief waren zonder opmerkingen, kanttekeningen en/of vragen b. positief, met opmerkingen, kanttekeningen en/of vragen Dit zijn de classicale vergaderingen die positief waren met opmerkingen, kanttekeningen en/of vragen. Onder deze categorie zijn ook opgenomen classicale vergaderingen die niet expliciet hebben gemeld positief danwel negatief te staan tegenover een wijzigingsvoorstel maar wel op (een gedeelte van) dit wijzigingsvoorstel hebben gereageerd door middel van opmerkingen, kanttekeningen en/of vragen. c. geen opmerkingen Hieronder staan de classicale vergaderingen vermeld die zelf geen opmerkingen hadden. Sommige van hen geven wel opmerkingen van kerkenraden door. d. negatief Dit zijn de classicale vergaderingen die negatief waren, met en zonder opmerkingen, kanttekeningen en/of vragen.

4 Pagina 4 van 112

5 112 Pagina 5 van PROCEDURE / ALGEMENE OPMERKINGEN Alblasserdam geeft aan dat een aantal gemeenten in haar ressort met pijn in het hart een gewenste aanpassing mist, waarover in het verleden is gecorrespondeerd. In de classicale vergadering is met ruime meerderheid besloten de synode alsnog te verzoeken na te denken over het laten vervallen van ordinantie 5-4. Amersfoort geeft aan dat de geldende kerkorde al geen wervend en inspirerend stuk was en dat dit in de nu voorliggende voorstellen zeker niet verbetert. Het onderlinge geloofsgesprek wordt er niet door bevorderd. Breukelen deelt mee dat ook in die classicale vergadering in zijn algemeenheid naar voren werd gebracht dat heel veel zaken in handen van haar breed moderamen worden gelegd. Dat geeft veel werk en veel verantwoordelijkheid. Doetinchem wil het signaal afgeven: Belijdenis doen moet onderwerp van gesprek worden in gemeente, classis en synode. Doorn merkt op dat, ook al zijn de meeste wijzigingen ingegeven door het gegeven dat sprake is van een kleiner wordende kerk, de kwaliteit in de organisatie goed voor ogen moet worden gehouden. Uit de reacties van de kerkenraden spreekt de zorg voor kwaliteit. Vanuit die houding zijn in de vergadering de gesprekken gevoerd. Het moderamen van de classicale vergadering vraagt dan ook om aandacht te schenken aan elke gemaakte opmerking, ook al is er sprake van akkoordbevinding van de wijzigingsvoorstellen. Goes vraagt in haar brief aandacht voor de overbelasting van de brede moderamina van de classicale vergaderingen. Ook een aantal van de voorgestelde wijzigingen/aanvullingen heeft als gevolg dat het takenpakket van het breed moderamen van de classicale vergadering wordt uitgebreid. Hardenberg merkt in het algemeen op dat de kerkenraden met vreugde hebben geconstateerd dat de wijzigingen voorzien in een breed gevoelde behoefte meer vrijheid te hebben naar bevind van zaken te handelen, zonder daarbij al te zeer beknot te worden door kerkordelijke regels. Dit laat onverlet de algemeen gevoelde noodzaak dat de kerkorde blijvend de kaders moet vaststellen, teneinde een ordelijke gang van zaken in onze kerk/kerken te garanderen en dat voldaan moet worden aan algemene uitgangspunten van beleid. In grote lijnen zijn de reacties van de (wijk)gemeenten op de wijzigingsvoorstellen dan ook positief en worden ondersteund. Hoorn-Enkhuizen merkt op dat de zo langzamerhand (schriftelijke) overorganisatie door sommigen als bijna onwerkbaar wordt ervaren. Een grondige afslanking van regeltjes en organisaties zou dan een andere/betere keus zijn geweest. Katwijk stelt de synode voor om overal waar in de ordinanties staat ouderling(en), niet zijnde kerkrentmeester alleen te spreken van ouderling(en). Leeuwarden bericht dat in zijn algemeenheid wordt opgemerkt dat de ordinanties nog altijd niet aansluiten bij de praktijk van alle dag. Waar mogelijk zou de kerkorde de plaatselijke gemeentes en de classes meer gelegenheid dienen te bieden om haar organisatie flexibel in te richten, al naar gelang de omstandigheden dat vergen. Limburg constateert eveneens dat er steeds meer werk terecht komt bij het breed moderamen van de classis en dat aan deze reeds bestaande klacht niets is gedaan. Dit terwijl het steeds moeilijker is capabele mensen bereid te vinden. De voorstellen bieden ook geen echte oplossingen voor de huidige problemen in de steeds kleiner wordende kerkelijke gemeenten. De aantallen worden aangepast, met als gevolg dat minder mensen hetzelfde werk moeten doen.

6 Pagina 6 van 112 Winsum vindt het minder positief als in de classicale vergadering en het breed moderamen daarvan oud-ambtsdragers zitting krijgen. Het breed moderamen krijgt grote verantwoordelijkheden en oud-ambtsdragers hebben onvoldoende voeling met ontwikkelingen in eigen gemeente. Woerden geeft ter overweging mee om, indien de voorstellen over verlenging van termijnen voor ambtsdragers worden aangenomen, de ingangsdatum daarvan niet uit te stellen tot de gehele kerkorde is behandeld. Het voorkomt waarschijnlijk een aantal dispensatieverzoeken aan de classicale vergaderingen. Zeist zou graag zien dat aandacht wordt gegeven aan een opmerking van de kerkenraad van de gefedereerde wijkgemeenten Zeist-West met betrekking tot tijdelijke aanstelling van predikanten: De kerkenraad stelt voor om wijzigingen in de kerkorde aan te brengen die de aanstelling van een predikant voor een tijdelijke aanstelling van minder dan vier jaar mogelijk maken. In de huidige praktijk leidt deze onmogelijkheid tot een tijdelijke aanstelling als predikant vaak tot het aanstellen van een kerkelijk werker, uitsluitend om deze reden. Dit is zeer in het nadeel van de betreffende proponent die als kerkelijk werker wordt aangesteld. Indien geen mogelijkheid wordt geboden tot een tijdelijke aanstelling van een predikant stelt de kerkenraad voor dat proponenten die als kerkelijk werker aangesteld worden vanwege een tijdelijke aanstelling, de sacramenten mogen bedienen. Het kan nu voorkomen dat een grote, gefedereerde wijkgemeente (1400 leden) alleen een tijdelijk werker heeft omdat het formuleren van lange termijn beleidsplannen van twee algemene kerkenraden te lang duurt.

7 112 Pagina 7 van DE CONSIDERATIES INHOUDELIJK 1. Ord. 4-6 nieuw lid 3a: In afwijking van lid 3 hebben in de wijkkerkenraad naast de predikant ten minste twee ouderlingen die niet tevens kerkrentmeester zijn, een ouderling-kerkrentmeester en twee diakenen zitting. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Amersfoort, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Bommel, Buitenpost, Delft, Deventer, Doetinchem, Doorn, Drachten, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Goes, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn-Enkhuizen, Leiden, Limburg, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Ommen, Oost-Groningen, Réunion Wallonne, Schiedam, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Tiel bericht dat in de classicale vergadering de vraag opkwam en breed wordt gedeeld of het mogelijk is om parallel aan de niet ambtelijke kerkrentmeester ook een niet-ambtelijke diaken te creeren, als diaconaal taakdrager en ook lid van de kerkenraad. s-hertogenbosch stelt voor in het huidige lid 3 van ordinantie 4-6 het aantal diakenen terug te brengen van drie naar twee, mede gezien de besparing op menskracht, die mede als doel van deze voorgestelde kerkordewijzigingen wordt genoemd. Alblasserdam, Almelo, Amsterdam, Breukelen, Brielle, Dokkum, Flevoland, Harderwijk, Hattem, Hilversum, Kampen, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Winsum, Winterswijk, Zierikzee, Zoetermeer, Zwolle, Barendrecht geeft de reactie van de kerkenraad van de hervormde wijkgemeente van bijzondere aard te Barendrecht door. Deze kerkenraad vindt één kerkrentmeester wel erg weinig en pleit ervoor dit minimaal op twee leden te houden. Een kerkenraad van een wijkgemeente van bijzondere aard heeft een voltallig college van kerkrentmeesters nodig, de voorgestelde afwijking is dus niet gewenst. 2. Ord : In een gemeente met minder dan 300 leden dan wel in bijzondere omstandigheden kan de kerkenraad... Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Buitenpost, Deventer, Doetinchem, Doorn, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Goes, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn-Enkhuizen, Leiden, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Ommen, Oost-Groningen, Réunion Wallonne, Schiedam, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Alblasserdam vraagt om verduidelijking van het begrip bijzondere omstandigheden - het zou niet zo moeten zijn dat de brede moderamina van verschillende classicale vergaderingen in vergelijkbare situaties tot een verschillende beslissing kunnen komen. Limburg vraagt zich af of dit nog werkbaar is in een gemeente van bijv leden. De omstandigheden moeten dan wel heel bijzonder zijn om daaraan tegemoet te komen. Wat de classicale

8 Pagina 8 van 112 vergadering betreft wordt de grens van 300 gehandhaafd. In ieder geval lijkt het gewenst die bijzondere omstandigheden ook weer te begrenzen. Zierikzee heeft aangegeven dat zij integraal positief staat tegenover de voorgestelde aanpassingen. Wel vraagt de classicale vergadering zich af wie bepaalt wat deze bijzondere omstandigheden zijn, of die door de kerkenraad zelf kunnen worden aangedragen en of met 300 leden belijdende leden worden bedoeld. Almelo, Amersfoort, Amsterdam, Bommel, Breukelen, Brielle, Dokkum, Drachten, Flevoland, Groningen, Haarlem, Harderwijk, Hattem, Hilversum, Kampen, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Tiel, Winsum, Winterswijk, Zeist, Zoetermeer, Zwolle, Barendrecht geeft de reactie van de kerkenraad van de Hervormde wijkgemeente van bijzondere aard te Barendrecht door. De kerkenraad merkt op dat in het gewijzigde artikel de bijzondere omstandigheden niet worden geconcretiseerd. Dit kan wellicht in de toekomst tot verwarring leiden. Zonder elke situatie te benoemen zouden wel een aantal richtlijnen gegeven kunnen worden. Daarnaast is 3 ambtsdragers erg weinig hoe klein een gemeente ook is om een goede afspiegeling van de gemeente te zijn. Delft stelt voor de grens waarbij gesproken wordt van een kleine gemeente te verhogen van 300 naar 500 leden. De classicale vergadering denkt dat een groot deel van de problemen dan is opgelost. Het heeft niet de voorkeur van de classicale vergadering om grotere gemeenten een kleinere kerkenraad toe te staan, het gevaar is dan niet denkbeeldig dat de prikkel om actief te blijven zoeken naar ambtsdragers op de achtergrond raakt. 3. Ord : De kerkenraad kiest uit zijn midden een moderamen bestaande uit ten minste een preses, een scriba en een assessor met dien verstande dat in elk geval een predikant deel uitmaakt van het moderamen. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Buitenpost, Deventer, Edam- Zaandam, Emmen, Franeker, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Hoofddorp, Hoorn- Enkhuizen, Leiden, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Ommen, Oost-Groningen, Réunion Wallonne, Schiedam, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Delft is van mening dat in ieder geval in het moderamen alle ambten aanwezig moeten zijn. Doetinchem ziet dit graag iets ruimer gespecificeerd en vindt eveneens dat alle ambten vertegenwoordigd moeten zijn. Doorn geeft aan dat ten aanzien van dit voorstel twee opmerkingen zijn gemaakt. In de eerste plaats is gewezen op het risico van te weinig betrokkenheid en onvoldoende afstemming. En in de tweede plaats werd opgemerkt dat het ten behoeve van verantwoord bestuur essentieel is dat alle ambten in het moderamen vertegenwoordigd zijn. De classicale vergadering hecht waarde aan deze opmerking, waarbij ze het woord essentieel vervangt door wenselijk. Drachten pleit ervoor op te nemen dat bij voorkeur alle ambten vertegenwoordigd zijn in het moderamen van een kerkenraad. Ede stelt voor dat zo mogelijk alle ambten in het moderamen van de kerkenraad vertegenwoordigd zullen zijn. Enschede adviseert om vast te houden aan vertegenwoordiging van alle ambten, met eventuele uitzonderingen. Door alle ambten in het moderamen op te nemen wordt, naar de mening van de classicale vergadering, de transparantie bevorderd. De classicale vergadering wijst erop dat het woord jaarlijks is weggevallen; hierdoor is niet duidelijk wanneer de verkiezing van het moderamen moet plaatsvinden. Voorgesteld wordt dit woord weer op te nemen.

9 112 Pagina 9 van 112 Goes stemt hiermee in, mits de formulering in elk geval een predikant niet impliceert dat de consulent verplicht is zitting te nemen in het moderamen van de vacante gemeente. Gouda kan in grote lijnen instemmen met de voorgestelde wijzigingen, maar geeft door dat enkele gemeenten de voorkeur geven aan vertegenwoordiging van alle ambten in het moderamen van de kerkenraad om de diversiteit tot zijn recht te laten komen en de kans te vergroten dat de kerkenraadsvergadering efficiënter en effectiever verloopt. Groningen vindt dat hierbij de aanvulling hoort: als er aan de (wijk)gemeente geen predikant is verbonden dan is de consulent adviserend lid van het moderamen. Haarlem acht het van belang dat in het moderamen alle ambten vertegenwoordigd zijn. Het bevordert namelijk de communicatie tussen de diverse groepen. In de plaatselijke regeling kan een kerkenraad echter anders beslissen. Dit belang wordt ook met nadruk uitgesproken door de kerkenraad van de Protestantse gemeente te IJmuiden. Deze kerkenraad merkt op dat een vertegenwoordiging van alle ambten en colleges in het moderamen de communicatie tussen de colleges ten goede komt en een afgewogen opinievorming binnen het moderamen bevordert. Heerenveen merkt op dat een kleine minderheid vindt dat gehandhaafd moet blijven dat alle ambten in het moderamen vertegenwoordigd zijn omdat die ambten samen de kerk vormen. Hoogeveen is van mening dat alle ambten in het moderamen vertegenwoordigd zouden moeten zijn. Kampen geeft aan dat een meerderheid van de classicale vergadering geen problemen heeft met deze wijziging als alle voorstellen maar serieus worden besproken. Bijvoorbeeld: als er geen diaken in het moderamen zit, moeten de anderen wel aandacht aan het diaconaat blijven geven. Limburg merkt op dat een aantal gemeenten, gezien hun situatie, er tegen zijn om bijvoorbeeld geen diaken meer in het moderamen te hebben, maar zij kunnen zich voorstellen dat er in andere gemeenten een andere verdeling van taken tussen moderamen en kerkenraad is, waarbij dat geen bezwaar is. Nijkerk zou graag zien dat de zin zo mogelijk in het moderamen alle ambten vertegenwoordigd zijn wordt opgenomen. Rotterdam 1 & 2 is van mening dat een predikant deel moet uitmaken van het moderamen, maar dat de aanwezigheid van de predikant niet vereist is inzake het nemen van besluiten door dat moderamen. Tiel deelt mee dat de classicale vergadering op het punt van de samenstelling van het moderamen verdeeld is. Dat alle ambten vertegenwoordigd zijn, dient uitgangspunt te zijn. Maar in bijzondere situaties is het wellicht gewenst dat de classicale vergadering (tijdelijk) ontheffing geeft. Woerden stemt in met de voorgestelde tekst, maar wil onderstrepen dat het de voorkeur verdient dat alle ambten in het moderamen vertegenwoordigd zijn. Zwolle steunt het standpunt van één van haar kerkenraden dat het woord jaarlijks in de tekst moet worden opgenomen. De kerkenraad moet het recht behouden om jaarlijks het moderamen te kiezen. Alblasserdam, Almelo, Amersfoort, Amsterdam, Breukelen, Brielle, Dokkum, Flevoland, Hattem, Harderwijk, Hilversum, Katwijk, Leeuwarden, Winsum, Winterswijk, Zeist, Zoetermeer, Barendrecht geeft de reactie van een aantal kerkenraden door: De kerkenraad van de Hervormde wijkgemeente van bijzondere aard te Barendrecht stelt voor het aantal moderamenleden niet te wijzigen, daar een moderamen alleen goed kan functioneren als alle geledingen van de kerkenraad daarin vertegenwoordigd zijn, t.w. een predikant, een ouderling, een diaken en een ouderling-kerkrentmeester. Immers zodoende wordt een inbreng van alle geledingen in het moderamen gegarandeerd. Ook de kerkenraad van de Hervormde gemeente te Strijen-2 wil alle ambten in het moderamen. Bommel heeft besloten de reacties van de gemeenten die op dit punt zijn ingegaan zonder standpuntbepaling van de classicale vergadering door te geven aan de synode: De Gereformeerde kerk te Gameren-Zuilichem geeft als formulering aan: De kerkenraad kiest uit zijn midden een moderamen, bestaande uit ten minste een preses, een scriba en een assessor met dien verstande dat zo mogelijk de drie ambten, maar in elk geval een predikant deel uitmaakt van het mode-

10 Pagina 10 van 112 ramen. De Hervormde gemeente te Beesd geeft aan om het bestaande artikel niet te wijzigen; uitzonderingen zijn kleine gemeenten waar het uit praktisch oogpunt niet wenselijk is om aan deze bepaling te voldoen. s-hertogenbosch vindt een moderamen zonder diaken niet gewenst en stelt voor de oude formulering te handhaven. Zierikzee stelt voor deze ordinantiebepaling niet te wijzigen omdat zij het wenselijk vindt dat in geval een kerkenraad uit ten minste twaalf leden bestaat in het moderamen behalve de predikant ten minste ook een ouderling, een diaken en een ouderling-kerkrentmeester zitting heeft. Met name het lidmaatschap van een ouderling-kerkrentmeester vindt de kerkenraad zeer wezenlijk. Ook vraagt de classicale vergadering zich af of de wijziging dat niet alle ambten in het moderamen vertegenwoordigd hoeven te zijn, niet de deskundigheid van het moderamen uitholt. Voorgesteld wordt deze bepaling niet te wijzigen maar de thans gebruikte tekst te handhaven. 4. Ord : De kerkenraad maakt een regeling voor zijn wijze van werken, waarin in ieder geval wordt geregeld: het bijeenroepen van zijn vergaderingen, de agendering, de wijze waarop de gemeente wordt gekend en gehoord, de openbaarmaking van zijn besluiten, de toelating van niet-leden van de kerkenraad tot zijn vergaderingen en het beheer van zijn archieven. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Buitenpost, Delft, Deventer, Doetinchem, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn- Enkhuizen, Leiden, Limburg, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Ommen, Oost- Groningen, Réunion Wallonne, Schiedam, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Doorn geeft aan dat opgemerkt werd dat men het eens is met deze wijziging, mits wat steviger omschreven. Goes stemt in met de beoogde openheid. Wel leven er vragen over de praktische realisering. Eén van de kerkenraden in haar gebied vroeg zich af waar je de grens legt met het toelaten van gemeenteleden tot de vergaderingen van de kerkenraad. Alblasserdam, Almelo, Amersfoort, Amsterdam, Bommel, Breukelen, Brielle, Dokkum, Drachten, Flevoland, Groningen, Haarlem, Harderwijk, Hattem, Hilversum, Kampen, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Tiel, Winsum, Winterswijk, Zeist, Zierikzee, Zoetermeer, Zwolle, Barendrecht geeft de reactie van een aantal kerkenraden door. De kerkenraad van de hervormde gemeente te Sint Anthoniepolder vindt dat alleen de stukken ten aanzien waarvan de kerkenraad het nodig acht in de openbaarheid moeten komen. Er dient geen verplichting te worden opgelegd aan de kerkenraad. De kerkenraad van de Hervormde wijkgemeente 2 te Strijen vindt deze wijziging een grote verbetering.

11 112 Pagina 11 van Ord : De verdeling van taken en bevoegdheden over enerzijds de kerkenraad en anderzijds de kleine kerkenraad, de sectieteams en de taakgroepen wordt aangegeven in een door de kerkenraad na overleg met de kleine kerkenraad, de sectieteams en de taakgroepen vast te stellen regeling met dien verstande dat a. aan de kerkenraad wordt toevertrouwd: de algemene leiding aan de opbouw van de gemeente in de wereld; de zorg voor de dienst van Woord en sacramenten; het nemen van de besluiten als genoemd in artikel 8-7; het vaststellen van het beleidsplan ter zake van het leven en werken van de gemeente; het vaststellen van de begrotingen en de jaarrekeningen; het beroepen van de predikanten en het leiding geven aan de daaraan voorafgaande verkiezing; [--] het opzicht over de leden van de gemeente voor zover dat door de orde van de kerk is opgedragen aan de kerkenraad; het vaststellen van de plaatselijke regelingen als bedoeld in artikel 7-2; en voorts, tenzij de kerkenraad een of meer van de volgende taken heeft opgedragen aan de kleine kerkenraad: het leiding geven aan de verkiezing van de ouderlingen en de diakenen als bedoeld in ordinantie 3-6 en de benoeming van de kerkrentmeesters die geen ouderling zijn; het aanwijzen van de afgevaardigde naar de classicale vergadering; b. aan de kleine kerkenraad wordt toevertrouwd: het toetsen van het werk van de sectieteams en de taakgroepen aan het door de kerkenraad vastgestelde beleidsplan; de instelling van de sectieteams en de taakgroepen en de benoeming van de leden daarvan; het vaststellen van de instructies van de sectieteams en de taakgroepen. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barendrecht, Buitenpost, Deventer, Doetinchem, Doorn, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn-Enkhuizen, Leiden, Limburg, Meppel, Ommen, Noordoost Groningen, Oost- Groningen, Schiedam, Réunion Wallonne, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Amsterdam plaatst een opmerking bij tenzij de kerkenraad een of meer van de volgende taken heeft opgedragen aan de kleine kerkenraad (onder a.). Dit maakt het er wat de taakstellingen van de kerkenraad en kleine kerkenraad betreft niet duidelijker op. Het komt de classicale vergadering voor dat de twee taken die na tenzij worden genoemd bij de kerkenraad thuishoren. Haar inziens is het niet een kleine kerkenraad die leiding geeft aan verkiezing van ambtsdragers of die mensen afvaardigt naar de classicale vergadering. Een classicale vergadering verstaat zich ook altijd met een kerkenraad (de predikant of de scriba) en niet met de kleine kerkenraad. Bommel gaat akkoord met het voorstel, maar geeft daarbij, naar aanleiding van de reactie van één van de kerkenraden in haar ressort, door dat het van belang is dat de wijze van verantwoording duidelijk geregeld wordt. Delft is er uitdrukkelijk geen voorstander van de verkiezing van ambtsdragers neer te leggen bij de kleine kerkenraad. De classicale vergadering is van mening dat dit een zaak en verantwoordelijkheid moet blijven van de totale kerkenraad, zeker ook ter voorkoming van een mogelijke machtsconcentratie op een te kleine basis. Goes stemt in met deze taakverschuiving, maar er leven vragen over de eindverantwoordelijkheid ten aanzien van de genoemde taken. Nijmegen geeft aan het eens te zijn met de opmerking van één van haar kerkenraden dat bij een kerkenraad met werkgroepen niet afdoende gekeken is naar het voorgeschreven aantal te houden vergaderingen. Men vindt dit teveel. Men vindt minimaal 2x voltallig vergaderen een mooie ondergrens.

12 Pagina 12 van 112 Winterswijk wijst erop dat de grote kerkenraden van de Protestantse gemeenten van Aalten en Winterswijk uit meer dan 80 leden bestaan. De besluitvorming in Winterswijk wordt vertraagd doordat regelmatig het voor de besluitvorming noodzakelijke quorum niet aanwezig is. Besluitvorming kan dan eerst in een volgende vergadering plaatshebben. Dit werkt vertragend. Om de slagvaardigheid van de besluitvorming te bevorderen wordt voorgesteld de mogelijkheid te openen om aan de Kleine Kerkenraad meer taken (bv. het leiding geven aan de verkiezing van ambtsdragers en de benoeming van kerkrentmeesters niet zijnde ambtsdragers) op te dragen. Dit laatste laat onverlet dat de grote kerkenraad een beslissende stem blijft houden in zaken als beleidsplan, begroting, rekening, het beroepingswerk en het algemene kerkenraadsbeleid. Woerden stelt bij de voorgestelde wijziging de vraag wat de zin en het nut van de wijziging is omdat de kerkenraad het toch in eigen hand kan houden. Alblasserdam, Almelo, Amersfoort, Breukelen, Brielle, Drachten, Flevoland, Groningen, Haarlem, Harderwijk, Hattem, Hilversum, Kampen, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Tiel, Winsum, Zeist, Zierikzee, Zoetermeer, Zwolle Dokkum geeft aan dat het voorstel om de kleine kerkenraad meer dan toetsen, instellen en vaststellen te laten doen niet wordt gedeeld door de classicale vergadering. 6. Ord. 3-6: De verkiezing van ouderlingen en diakenen 1. Verkiesbaarheid a. De verkiezing van ouderlingen en diakenen geschiedt uit de stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente. b. Doopleden kunnen (bij toepassing van ordinantie 3-2-3) eerst voor verkiezing in aanmerking komen, nadat de kerkenraad zich ervan vergewist heeft, met inachtneming van ordinantie en 2, dat zij onder de belijdende leden kunnen worden opgenomen. c. Slechts per geval en na instemming van de algemene kerkenraad kan een stemgerechtigd lid van een andere wijkgemeente tot ouderling of diaken verkozen worden. d. Slechts per geval en na instemming van het breed moderamen van de classicale vergadering kan een stemgerechtigd lid van een andere gemeente tot ouderling of diaken verkozen worden. 2. Aanbevelingen Voorafgaande aan de verkiezing wordt de gemeente uitgenodigd schriftelijk en ondertekend bij de kerkenraad aanbevelingen in te dienen van personen die naar haar mening voor verkiezing in aanmerking komen. 3. Verkiezingsprocedure a. Bij de aanbevelingen wordt het ambt vermeld waarvoor de betrokkene wordt aanbevolen. b. Als voor dat ambt geen aanbevelingen zijn binnengekomen die door tien of meer stemgerechtigde leden worden ondersteund, geschiedt de verkiezing door de kerkenraad. c. Als voor dat ambt aanbevelingen zijn binnengekomen die door tien of meer stemgerechtigde leden worden ondersteund, maakt de kerkenraad een lijst op met de namen van hen die voor dat ambt zijn aanbevolen en die verkiesbaar zijn. De kerkenraad kan de lijst aanvullen met de namen van hen die door de kerkenraad zelf voor dat ambt worden aanbevolen. d. Als het aantal namen op de lijst niet groter is dan het aantal vacatures voor dat ambt, worden de kandidaten door de kerkenraad verkozen verklaard. e. Als het aantal namen op de verkiezingslijst groter is dan het aantal vacatures voor dat ambt, geschiedt de verkiezing door de stemgerechtigde leden van de gemeente. 4. Verkiezing door dubbeltallen a. De stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente kunnen - telkens voor een periode van ten hoogste zes jaren - de kerkenraad machtigen om, in afwijking van lid 3, voor elke vacature afzonderlijk een dubbeltal vast te stellen. b. In dat geval wordt bij de aanbevelingen de vacature vermeld waarvoor de aanbevolene in aanmerking komt. c. Als voor een bepaalde vacature niet meer dan vier aanbevelingen met de naam van dezelfde persoon worden ingediend door stemgerechtigde leden van de gemeente, geschiedt de verkiezing door de

13 112 Pagina 13 van 112 kerkenraad. d. Als voor die vacature vijf of meer aanbevelingen met de naam van dezelfde persoon zijn ingediend door stemgerechtigde leden van de gemeente, kan de kerkenraad de aanbevolene als deze verkiesbaar is verkozen verklaren. e. Als de kerkenraad van deze bevoegdheid geen gebruik maakt of als voor die vacature de namen van twee of meer personen zijn ingediend die elk door vijf of meer stemgerechtigde leden van de gemeente zijn aanbevolen, stelt de kerkenraad voor deze vacature na kennisneming van de aanbevelingen een dubbeltal op, waaruit de verkiezing door de stemgerechtigde leden van de gemeente plaatsvindt. 5. Ambtsdragers met een bepaalde opdracht In afwijking van het hiervoor bepaalde kunnen ouderlingen en diakenen met een bepaalde opdracht verkozen worden door de kerkenraad uit de stemgerechtigde leden van de gemeente, nadat de leden van de gemeente in de gelegenheid zijn gesteld personen aan te bevelen die naar hun mening voor verkiezing in aanmerking komen. Ambtsdragers met een bepaalde opdracht die door de algemene kerkenraad zijn verkozen ten behoeve van de gemeente in haar geheel, maken als boventallig lid deel uit van de algemene kerkenraad en kunnen tevens, op verzoek van de wijkkerkenraad van de wijkgemeente waartoe zij behoren, deel uitmaken van die wijkkerkenraad. 6. Aanvaarding Zij die zijn verkozen geven uiterlijk een week nadat zij in kennis zijn gesteld van hun roeping tot het ambt, bericht of zij deze roeping aanvaarden. 7. Bekendmaking Nadat degenen die verkozen zijn hun roeping hebben aanvaard, maakt de kerkenraad hun namen aan de gemeente bekend om haar goedkeuring te verkrijgen met het oog op hun bevestiging respectievelijk verbintenis. 8. Bezwaren Bezwaren tegen de gevolgde verkiezingsprocedure of tegen de bevestiging (dan wel in geval van een herverkiezing de verbintenis) van een gekozene kunnen worden ingebracht door stemgerechtigde leden van de gemeente en dienen uiterlijk vijf dagen na deze bekendmaking schriftelijk en ondertekend bij de kerkenraad te worden ingediend. 9. Behandeling De kerkenraad probeert het bezwaar weg te nemen. Als het niet wordt ingetrokken zendt de kerkenraad binnen veertien dagen na ontvangst het bezwaarschrift indien het gaat om een bezwaar tegen de gevolgde verkiezingsprocedure, door naar het regionale college voor de behandeling van bezwaren en geschillen en, indien het gaat om een bezwaar tegen de bevestiging dan wel verbintenis van de gekozene, naar het regionale college voor het opzicht. Het regionale college voor de behandeling van bezwaren en geschillen doet terzake een einduitspraak. Het regionale college voor het opzicht doet, indien het de bezwaren ongegrond verklaart, een einduitspraak. Tegen de uitspraak van het regionale college voor het opzicht om de bezwaren gegrond te verklaren is beroep mogelijk. 10. Bevestiging of verbintenis Indien geen bezwaren zijn ingebracht of de ingebrachte bezwaren ongegrond zijn bevonden, vindt met inachtneming van het in ordinantie bepaalde de bevestiging dan wel verbintenis plaats in een kerkdienst met gebruikmaking van een daarvoor bestemde orde. De bevestiging kan onder handoplegging geschieden. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Buitenpost, Deventer, Edam- Zaandam, Enschede, Franeker, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoorn-Enkhuizen, Kampen, Leiden, Limburg, Meppel, Noordoost Groningen, Ommen, Oost-Groningen, Réunion Wallonne, Rotterdam 1 & 2, Schiedam, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws- Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Alblasserdam bericht dat de verplichting iemand op de kieslijst op te nemen als er ten minste 10, of in de situatie waarin dubbeltallen gesteld worden ten minste 5, aanbevelingen voor een bepaalde persoon worden gedaan wordt ervaren als te absoluut. Er zijn situaties denkbaar waarin een kerkenraad ervan overtuigd is dat een bepaalde persoon niet op de lijst of op dubbeltal mag komen; voorbeelden: iemand die onder tucht staat, of iemand die volslagen ongeschikt is voor een ambt. De classicale vergadering verzoekt de synode voor dit soort uitzonderlijke gevallen een uitzonderingsclausule op te nemen.

14 Pagina 14 van 112 Amsterdam veronderstelt dat met in afwijking van het hiervoor bepaalde in lid 5 bedoeld wordt ordinantie en 3-6-4, maar het staat er niet. Bommel heeft besloten het voorstel te volgen, maar geeft in overweging om nog eens te kijken naar de formulering verbintenis, o.a. omdat die minder geschikt lijkt voor herbevestiging van ambtsdragers. niet zijnde predikanten. Breukelen geeft aan dat in de classicale vergadering verschillend hierover wordt gedacht. Een meerderheid wil de bezwaartermijn op zeven dagen houden. Rekening dient te worden gehouden met de weekwisseling en feestdagen. Brielle merkt op dat het woord bevestiging te verkiezen is boven verbintenis. Ook geeft de week bedenktijd en de termijn van bezwaar maken enige discussie. Geopperd wordt dat de verkozen persoon snel beschadigd kan raken door het indienen van een bezwaar 5 dagen na bekendmaking. De zorg hieromtrent wordt gedeeld, maar een andere mogelijkheid is niet te realiseren. Dit geldt idem bij ambtsdragersverkiezing-predikant. Delft deelt mee dat bij een herverkiezing niet bevestigen, maar een verbintenis aangaan de instemming van de classicale vergadering heeft, behalve waar het een predikant betreft. Dat wordt door een meerderheid ervaren als te kaal. Doetinchem bericht dat bij stemming de meerderheid voor de wijzigingen is. De classicale vergadering geeft een aantal opmerkingen uit de vergadering mee: - Bij het aanvaarden van het ambt met toegevoegde vragen belijdenis doen; - Ook doopleden kunnen ambtsdrager zijn (minderheid); - In het ambt word je verkozen. Om te kunnen kiezen hoef je niet te worden verkozen. Graag duidelijker en helderder verwoorden. Omdat de opmerkingen van de Protestantse gemeente te Zelhem hier specifiek worden genoemd wordt hieronder het standpunt van die gemeente weergegeven. De kerkenraad geeft aan dat echt verkiezen de voorkeur geniet boven verkozen verklaren, maar zou het verhullende taalgebruik van verkozen verklaren willen vervangen door benoemen. Dit temeer omdat dit in par. 50 al een plek heeft gekregen. De kerkenraad zou graag zien dat de Kerkorde eerlijk doet uitkomen dat verkiezen niet altijd en niet overal meer kan plaatsvinden en dus benoemen mogelijk maakt naast verkiezen. Het is de kerkenraad niet duidelijk om welke bepaalde opdracht het in ordinantie gaat. Bestaan er überhaupt ambtsdragers zónder bepaalde opdracht? Het is de kerkenraad vervolgens niet duidelijk waarom deze ambtsdragers niet door de stemgerechtigde leden van de (wijk)gemeente zouden worden verkozen, maar door de kerkenraad. Welke bepaalde opdracht rechtvaardigt het voorbijgaan aan het recht van de gemeente om te verkiezen? Wat de kerkenraad t.a.v. verkozen verklaren en benoemen heeft gesteld zou ook t.a.v. ambtsdragers met een bepaalde opdracht mogen gelden. De kerkenraad stelt dan ook voor lid 5 achterwege te laten. Dokkum geeft aan dat een meerderheid van de classicale vergadering vóór het begrip herbevestiging is. Doorn heeft geen overwegende bezwaren tegen deze voorgestelde kerkordewijziging, maar geeft door dat in de vergadering is opgemerkt dat de periode om bezwaar te maken te kort wordt geacht; dat zou met het oog op behoorlijk bestuur minimaal een week moeten zijn, idem voor predikanten. Drachten vindt dat het verkiezen van stemgerechtigde leden van een andere gemeente een uitzondering moet zijn. Deze classicale vergadering merkt op dat de artikelen over de verkiezing van ambtsdragers in veel gemeenten achterhaald is; men is al lang blij dat er kandidaten gevonden worden in een bepaald ambt. Ede adviseert het begin van ordinantie 3, artikel 6, lid 4 onder e te wijzigen als volgt: Als de kerkenraad van de onder c en d van dit artikel van deze ordinantie vermelde bevoegdheid geen gebruik maakt of enz.. Dit voorstel wordt gedaan omdat het niet duidelijk is waaraan de in ordinantie onder e vermelde bevoegdheden refereren. Is dit nu aan ordinantie onder a, b, c en d of aan iets anders? Met betrekking tot ordinantie en deelt de classicale vergadering de mening van een aantal kerkenraden dat het begrip verbintenis niet op zijn plaats is. Het doet denken aan verschillende dingen. De voorkeur wordt gegeven aan, gelijk bij predikanten, het bevestigen en her-

15 112 Pagina 15 van 112 bevestigen van ambtsdragers, welke begrippen (meer) aansluiting hebben bij de roeping tot het ambt. De classicale vergadering stelt dan ook voor te spreken van bevestiging en herbevestiging. Emmen Eén gemeente heeft aangegeven om de orde voor de verbintenis alleen te gebruiken in geval van continuering van het ambt zonder onderbreking. Indien er sprake is van een tussentijdse rustperiode geeft men de voorkeur aan het opnieuw bevestigd worden in het ambt. Flevoland bericht dat een meerderheid in de classicale vergadering vindt dat het soms niet goed is dat de kerkenraad alle voordrachten (met tien of meer aanbevelingen) moet overnemen en openbaar maken. Een meerderheid is voor het voorstel om het mogelijk te maken dat de kerkenraad soms wordt gemachtigd om een verkiezing uit de aanbevelingen te maken. Door een meerderheid wordt de vrees uitgesproken voor frictie bij onzekerheid of machtiging tijdens de oude situatie doorloopt bij de nieuwe situatie. Gouda geeft aan dat een grote meerderheid akkoord is met de voorgestelde wijzigingen, maar dat door enkele gemeenten gevraagd wordt om meer ruimte voor de kerkenraad om in te spelen op de plaatselijke situatie. De classicale vergadering is unaniem van mening dat bij de verkiezing door dubbeltallen (4c), indien niet meer dan 4 aanbevelingen worden ingediend, het laatste deel van de tekst zou moeten luiden:, kan de verkiezing door de kerkenraad geschieden. Dit geeft meer vrijheid om toch een verkiezing uit te schrijven. De voorgestelde tekst is in strijd met de gedachte achter het verkiezingssysteem met aanbevelingen en dubbeltallen. Goes merkt op dat één kerkenraad voor de verkozenen een langere termijn vraagt om te beslissen over de aanvaarding van het ambt (twee weken) en dat daar binnen de classicale vergadering verschillend over gedacht wordt. Haarlem merkt met betrekking tot ordinantie in het algemeen op dat het polsen van potentiële ambtsdragers in vele gemeenten nu reeds praktijk is. De kerkenraad van de Protestantse gemeente te Heemskerk vraagt zich af of de kerkenraad niet de bevoegdheid moet krijgen zonder voorafgaande uitnodiging aan de gemeente om kandidaten in te dienen om zelf geschikt geachte kandidaten als ouderling, diaken of ouderling-kerkrentmeester te polsen. Door de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk Haarlem West wordt opgemerkt dat deze gemeente nog in de riante positie verkeert dat het geven van stemrecht aan doopleden vooralsnog niet aan de orde is, maar hij beseft dat er nogal wat andere gemeenten zijn die wel met de situatie geconfronteerd worden dat er onvoldoende belijdende leden beschikbaar zijn als ambtsdrager. De kerkenraad geeft wel aan de classicale vergadering meegeven dat men terughoudend moet zijn met hierover een uitspraak te doen. Harderwijk raadt aan met familierelaties wijs om te gaan. Zij geeft daaraan niet de voorkeur. Hoogeveen maakt bij dit voorstel de volgende opmerkingen: 1. In gemeenten die van kieslijsten gebruik maken, is de praktijk dat het aantal kandidaten vaak zo gering is dat alle beschikbare kandidaten verkozen worden. Dat wil niet zeggen dat, nu er een kerkordewijziging komt, de procedure niet correct beschreven moet worden voor situaties waarin er wel voldoende kandidaten zijn. De classicale vergadering vraagt dan ook nog eens naar de formulering te kijken, zodat niet als één naam tien of meer keer is ondersteund alle namen die voor dat ambt zijn ingediend op de kieslijst moeten. De voorkeur gaat uit naar de oude regeling 3-6-5b: alleen de namen moeten op de kieslijst van hen die tien of meer keer zijn aanbevolen. I.p.v. de nieuwe tekst 3-6-3c, als er ten minste één aanbeveling is ondersteund door tien of meer leden moeten op de verkiezingslijst alle namen komen die voor dat ambt zijn aanbevolen. 2. Een tweetal gemeenten in de classis maakt gebruik van de alternatieve wijze van verkiezen (via dubbeltallen). Van hieruit wordt bezwaar gemaakt tegen de nieuwe ordinantie 3-6-4c t/m e. Deze bezwaren gehoord hebbend, willen de overige leden van de classicale vergadering wijzen op het volgende: In de nieuwe teksten kan de kerkenraad iemand verkozen verklaren indien voor die ene persoon vijf of meer aanbevelingen zijn ingediend (lid 4d). Dit geldt dus ook als er naast deze persoon nog vele andere namen zijn ingediend, maar niemand méér dan vier maal in dezelfde vacature (bijvoorbeeld: 3x A., 5x B., 4x C., 4x D., 1x E., 1x F.). Dan kan de kerkenraad die ene persoon (i.c. B.) verkiezen, zonder stemming door de gemeente. In dergelijke (realistische) si-

16 Pagina 16 van 112 tuaties is het evenwicht tussen kerkenraad en gemeente totaal uit balans. Volgens deze regels kan men zelfs zónder stemming een herkiesbare ambtsdrager laten aftreden, indien er een tegenkandidaat is ingediend door minstens vijf gemeenteleden. Ordinantie 3-6-4c is niet geformuleerd met kan, dus wordt de kerkenraad bovendien de mogelijkheid ontnomen een dubbeltal op te stellen indien er niet minstens vijf aanbevelingen binnen zijn gekomen met de naam van dezelfde persoon en ook nog eens in dezelfde vacature. De classicale vergadering wijst erop dat, indien de gemeente bewust gekozen heeft voor deze procedure, het daadwerkelijk opstellen van dubbeltallen uitgangspunt dient te blijven en geen uitzondering. Nu moeten maar liefst de namen van twee of meer personen zijn ingediend die elk door vijf of meer stemgerechtigde leden van de gemeente zijn aanbevolen en ook nog in dezelfde vacature vóórdat de kerkenraad een dubbeltal ter stemming aan de gemeente moet voorleggen. Bij een groter aantal vacatures kan de naam van één persoon dus ook nog veel vaker zijn aanbevolen, maar omdat niemand in dezelfde vacature vijf maal is aanbevolen, hoeft de kerkenraad nog steeds geen dubbeltallen in stemming te brengen. Dit strijdt met het principe achter de machtiging, die is verleend door de gemeente. Daarom dient de classicale vergadering het verzoek in om van ordinantie 3-6-4c een kan - bepaling te maken: kan de verkiezing geschieden door de kerkenraad. Leeuwarden zou de in ordinantie genoemde bezwaartermijn graag gehandhaafd zien op zeven dagen. Een termijn van vijf dagen vindt de classicale vergadering te kort. Limburg geeft aan bezwaren te hebben tegen de tekst van een nieuwe bepaling ordinantie b (waarop geen toelichting wordt gegeven!) dat in het geval dat er voor een ambt geen aanbevelingen vanuit de gemeente zijn binnengekomen, de verkiezing geschiedt door de kerkenraad. Dat zal toch moeten zijn stelt de kerkenraad aan de gemeente een of meer kandidaten voor ter benoeming. De classicale vergadering vindt dat het beginsel moeten worden hoog gehouden dat de ambtsdragers door de gemeenteleden en niet door de kerkenraad worden gekozen. Bij het voorstel dat verkozen ambtsdragers binnen een week moeten berichten of zij hun ambt aanvaarden, stelt Limburg dat er toch vanuit mag worden gegaan dat kandidaten vooraf gepolst zijn en alleen verkiesbaar/benoembaar zijn als ze vooraf hebben aangegeven het ambt ook te zullen aanvaarden. Bij het voorstel om de bezwaartermijn bij het verkiezen van een ouderling of diaken, resp. predikant, terug te brengen tot 5 dagen merkt Limburg op dat dit haar veel te kort lijkt. De huidige termijn van een week is al te kort, want een gemeentelid behoeft maar even op reis te zijn of hij/zij mist de boot. Nijkerk vindt het woord verbintenis niet zo gelukkig. Beter is verlenging of herbevestiging. Nijmegen neemt het voorstel van één van haar kerkenraden om de beslissingstermijn voor ambtsdragers van een week te verruimen naar tien dagen over. De vergadering vindt dit een goede verruiming, zodat er meer ruimte is voor gesprekken e.d. Tiel geeft aan dat de meerderheid van de vergadering geen moeite heeft met de wijzigingen, maar dat er wel behoefte is aan een nadere precisering van de term verbintenis. Winterswijk geeft door dat de kerkenraden van Eibergen-Rekken en Lichtenvoorde voorstellen om doopleden de gelegenheid te bieden zonder tot de belijdende leden van de kerk te moeten toetreden tot ambtsdrager te kunnen worden verkozen en merkt daarbij op dat in de meeste gemeenten van deze classis het belijdenis doen geen vanzelfsprekendheid meer is. De huidige bepaling belemmert het werven van ambtsdragers in de vele vacatures. De kerkenraad van Eibergen-Rekken merkt op dat de verkiezing van ambtsdragers in veel gemeenten niet meer aan de orde is. De synode heeft zich de vraag gesteld of verkiezing van ambtsdragers afgeschaft moet worden of niet. De kerkenraad stelt voor om verkiezing of niet als keuze te laten aan de gemeenten. Zierikzee heeft bezwaren tegen de nieuwe redactie van ord /10, waarin gesproken wordt over de bevestiging dan wel in geval van een herverkiezing de verbintenis. De kerkenraad vindt het beter iedere nieuwe periode in te zegenen. Uit de nieuwe redactie zou je kunnen opmaken dat je, als je uit de kerkenraad bent, toch nog ambtsdrager bent. Ook wil de classicale vergadering aan de synode vragen de redactie van ordinantie 3-6-8/10 opnieuw te overwegen. Gesproken wordt over de bevestiging dan wel in geval van een herverkiezing de verbintenis. Dit onderscheid vindt de kerkenraad onwenselijk en moeilijk uit te leggen naar de gemeente. Door bij een tweede ambtsperiode te kiezen voor een verbintenis zonder ze-

17 112 Pagina 17 van 112 gen wordt de indruk gewekt dat het betreffende gemeentelid in de tussentijd toch een soort ambtsdrager is gebleven. De kerkenraad vindt het beter elke ambtsdrager bij iedere nieuwe periode te zegenen en het woord verbintenis helemaal te laten vervallen. Tenslotte stelt de classicale vergadering voor om ook bij een herverkiezing te (her)bevestigen. Groningen, Hattem, Hilversum, Katwijk, Rotterdam 1 & 2, Winsum, Zeist, Zwolle, Amersfoort De kerkenraad van de gereformeerde kerk Bunschoten-Spakenburg acht het onnodig om in de ordinanties onderscheid te maken tussen de bevestiging en de verbintenis van ambtsdragers. Almelo De kerkenraden van de Hervormde wijkgemeenten 1, 2, 3, 4, 5 en 6 te Rijssen en de kerkenraad van de Hervormde wijkgemeente Wierden-Oost merken op dat de definitie van verbintenis niet helder is. Wordt hiermee alleen een herbevestiging van ambtsdrager verstaan of ook een nieuwe bevestiging van een oud-ambtsdrager? Barendrecht geeft de reactie van een aantal kerkenraden. De kerkenraad van de Hervormde gemeente te s-gravendeel stelt dat de eerste zin van lid 3c een imperatief voorschrift is. De tweede zin is een keuzemoment voor de kerkenraad. Volgens de redactie van lid 3c moet de kerkenraad, in geval van een voordracht die door tien of meer gemeenteleden wordt ondersteund, alle namen (ook die van hen die minder voordrachten hadden) op een lijst zetten. Aangezien de toelichting hierover niets zegt, zal de oorspronkelijke betekenis van de tekst in lid 5b (oud) bedoeld zijn. De nieuwe tekst had als volgt moeten luiden: Als voor dat ambt aanbevelingen zijn binnengekomen die door tien of meer stemgerechtigde leden worden ondersteund, maakt de kerkenraad een lijst op met de namen van hen die voor dat ambt door tien of meer stemgerechtigde leden zijn aanbevolen en die verkiesbaar zijn. De kerkenraad kan de lijst aanvullen met de namen van hen die door de kerkenraad zelf voor dat ambt worden aanbevolen, al dan niet uit andere voordrachten vanuit de gemeente. Ten aanzien van de verkiezing uit dubbeltallen merkt de kerkenraad op dat voorheen de machtiging was gericht op de vrijheid van de kerkenraad om, uiteraard na kennisneming van de voordrachten, dubbeltallen op te stellen ongeacht het aantal voordrachten. De dubbeltallen konden op die manier gavengericht worden opgesteld. Mogelijk onbedoeld leest men uit artikel 4e dat bij twee voordrachten die allebei door ten minste 5 leden worden ondersteund (de kerkenraad beide voordrachten?) op het dubbeltal moet zetten. Een machtiging aan de kerkenraad heeft als gevolg dat deze helemaal buiten spel staat. In een gemeente waar onrust heerst, kunnen vijf kerkleden een overval op de kerkenraad plegen; zij dienen twee namen in voor dezelfde vacature en vervolgens zit er ten minste één van hen in de kerkenraad. Niet aantrekkelijk om een machtiging aan te vragen! Artikel 4d geeft nog een mogelijkheid, maar de tekst in sublid e is imperatief gesteld. De kerkenraad van de Hervormde gemeente te Strijen-2 geeft aan dat dit een grote verandering is die erg belangrijk is voor de situatie in Strijen. Tot nu toe was het zo dat als de gemeente een ambtsdrager uit de andere wijk wilde benoemen zij toestemming van het breed moderamen van de classicale vergadering moest hebben. Dit kwam wel eens voor. De wijziging houdt in dat nu aan de AK toestemming moet worden gevraagd. Voor de situatie in Strijen is het niet aan te bevelen om beslissingen hierover in de AK te nemen. De direct betrokkenen moeten dan beslissen over iets wat per definitie gevoelig ligt en waarover tussen de beide wijken verschillend gedacht wordt. Het oordeel van een objectieve buitenstaander wordt in deze als zinvol en noodzakelijk geacht. Bij de tekst van ordinantie 3-6-4e vraagt de kerkenraad zich af wat hij kan doen in geval er voor een vacature meer dan 2 voordrachten zijn met elk meer dan 5 aanbevelingen. Kan de kerkenraad dan kandidaten zo maar terzijde leggen? De kerkenraad van de Hervormde gemeente te Oud-Beijerland 1 en 2 merkt op dat door invoering van de term verbintenis ter vervanging van (her)bevestiging het onderscheid tussen de (her)bevestiging in het ambt van predikant en de (her)bevestiging in de ambten van ouderling en diaken verdwijnt. De kerkenraad ziet geen noodzaak voor deze wijziging maar vindt het eerder een verschraling. Zoetermeer De kerkenraad van wijkgemeente 2 van de Hervormde gemeente Nieuwerkerk a/d IJssel wijst erop dat het onder de oude regeling mogelijk is dat de wijkkerkenraad de lijst met namen aanvult in de situatie waarin de wijkkerkenraad gevolmachtigd is door de gemeente tot het stellen van dubbeltallen. Het is

18 Pagina 18 van 112 onder de nieuwe kerkorde onduidelijk of het mogelijk is dat de wijkkerkenraad de lijst met namen aanvult. Tevens is het onduidelijk of de wijkkerkenraad verplicht is om de kandidaten die door meer dan 5 gemeenteleden zijn voorgedragen op dubbeltal te zetten. Verder vraagt de kerkenraad zich af of het mogelijk is om kandidaten op een dubbeltal te zetten die door minder dan 5 gemeenteleden zijn voorgedragen. Goes deelt mee dat ten aanzien van de verkorting van de bezwaartermijn tot vijf dagen bezwaren zijn ingebracht. Ook ten aanzien van het onderscheid bevestiging/verbintenis in geval van ouderlingen en diakenen bestaan ernstige bezwaren. Deze bezwaren zijn zowel van principiële aard (de suggestie dat na de bevestiging het ambt levenslang een sluimerende hoedanigheid blijft) als van praktische aard (de noodzaak om onderscheid te maken in een dienst waarin verschillende personen een ambt op zich nemen). Harderwijk zou graag zien dat verbintenis wordt gewijzigd in herverkiezing. 7. Ord : Bezwaren tegen de gevolgde verkiezingsprocedure kunnen worden ingebracht door stemgerechtigde leden van de gemeente en dienen uiterlijk vijf dagen na deze bekendmaking schriftelijk en ondertekend bij de kerkenraad te worden ingediend. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Buitenpost, Delft, Deventer, Doetinchem, Doorn, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn-Enkhuizen, Kampen, Leiden, Meppel, Noordoost Groningen, Nijmegen, Ommen, Oost-Groningen, Réunion Wallonne, Schiedam, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Breukelen geeft aan dat in de classicale vergadering verschillend hierover wordt gedacht. Een meerderheid wil de bezwaartermijn op zeven dagen houden. Rekening dient te worden gehouden met de weekwisseling en feestdagen. s-hertogenbosch stelt voor dagen te wijzigen in werkdagen. Limburg merkt ook ten aanzien van dit wijzigingsvoorstel op dat vijf dagen haar veel te kort lijkt. De huidige termijn van een week is al te kort, want een gemeentelid behoeft maar even op reis te zijn of hij/zij mist de boot. Alblasserdam, Almelo, Amersfoort, Amsterdam, Bommel, Brielle, Dokkum, Drachten, Flevoland, Groningen, Haarlem, Harderwijk, Hattem, Hilversum, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Tiel, Winsum, Winterswijk, Zeist, Zierikzee, Zoetermeer, Zwolle, Barendrecht geeft de reactie door van de kerkenraad van de Hervormde gemeente te s- Gravendeel. De kerkenraad stelt dat deze wenselijk geachte wijziging duidelijkheid schept of een zondagse bekendmaking zijn vervolg kan krijgen voor een mededeling op de eerstvolgende zondag. Goes bericht dat bezwaren zijn ingebracht tegen de voorgestelde verkorting. 8. Ord : De bevestiging dan wel de verbintenis vindt plaats in een kerkdienst met gebruikmaking van een daarvoor bestemde orde. De bevestiging in het ambt van predikant geschiedt onder handoplegging.

19 112 Pagina 19 van 112 Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Buitenpost, Deventer, Doetinchem, Doorn, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Oost-Groningen, Hardenberg, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn- Enkhuizen, Kampen, Leiden, Limburg, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Ommen, Réunion Wallonne, Schiedam, Sneek, Utrecht, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Almelo hervormde gemeenten Rijssen en Wierden-Oost achten de definitie van verbintenis niet helder: wordt hiermee alleen een herbevestiging van een ambtsdrager bedoeld, of ook een nieuwe bevestiging van een oud-ambtsdrager? Breukelen merkt op dat men in de classicale vergadering algemeen van oordeel was dat het goed is onderscheid te maken tussen bevestiging en verbintenis. Delft deelt mee dat bij een herverkiezing niet bevestigen, maar een verbintenis aangaan de instemming van de classicale vergadering heeft, behalve waar het een predikant betreft. Dat wordt door een meerderheid ervaren als te kaal. Alblasserdam, Almelo, Amersfoort, Bommel, Brielle, Dokkum, Drachten, Flevoland, Groningen, Haarlem, Harderwijk, Hattem, s-hertogenbosch, Hilversum, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Tiel, Winsum, Winterswijk, Zeist, Zoetermeer, Zwolle, Barendrecht geeft de reactie door van een kerkenraad: De kerkenraad van de Hervormde gemeente te Oud-Beijerland merkt ook hier op dat door invoering van de term verbintenis ter vervanging van (her)bevestiging het onderscheid tussen de (her)bevestiging in het ambt van predikant en de (her)bevestiging in de ambten van ouderling en diaken verdwijnt. De kerkenraad ziet geen noodzaak voor deze wijziging maar vindt het eerder een verschraling. Amsterdam deelt mee dat hierover het algemeen gevoelen is geuit dat een predikant eenmaal wordt bevestigd en vervolgens verbonden wordt aan een andere gemeente. Andere ambtsdragers worden telkens bevestigd en telkens opnieuw bevestigd als er sprake is geweest van aftreden. Goes deelt mee dat ook hier bezwaren bestaan tegen het onderscheid bevestiging/verbintenis (hoewel in mindere mate dan bij ouderlingen en diakenen). De Kerk heeft dringend behoefte aan een duidelijke visie op het ambt, ook met het oog op de status van de kerkelijke werkers, aldus Goes. Zierikzee stelt dat haar bezwaar tegen ordinantie 3-6 ook geldt ten aanzien van ordinantie Bij predikanten die naar een nieuwe gemeente gaan, vindt de classicale vergadering het mooier dat hij/zij weer opnieuw bevestigd wordt met een zegen die in niets onderdoet voor de zegen bij de eerste bevestiging. 9. Ord. 4-5 nieuw lid 5: Voor besluitvorming in een vergadering van de stemgerechtigde leden van de gemeente zijn de leden 1 tot en met 3 van overeenkomstige toepassing, tenzij in de plaatselijke regeling anders is voorzien. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barendrecht, Buitenpost, Delft, Deventer, Doetinchem, Doorn, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Enschede, Franeker, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoorn- Enkhuizen, Kampen, Leiden, Limburg, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Ommen,

20 Pagina 20 van 112 Oost-Groningen, Réunion Wallonne, Sneek, Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Amsterdam stelt voor om dit artikel niet op te nemen in de kerkorde, maar aan te raden is dit op te nemen in een huishoudelijk reglement. Hoogeveen staat positief tegenover het voorstel om aan besluitvorming in gemeentevergaderingen dezelfde eisen te stellen als voor kerkelijke lichamen, tenzij in de plaatselijke regeling anders is bepaald. Ordinantie zegt echter dat besluitvorming geschiedt na gemeenschappelijk overleg. Dit acht de classicale vergadering bij een ambtsdragersverkiezing niet de bedoeling. Schiedam gaat hiermee akkoord, maar attendeert op een consequentie hiervan. Voor zover de classicale vergadering na kan gaan verplicht de thans van kracht zijnde kerkorde niet om de verkiezing van ambtsdragers in een gemeentevergadering te doen plaatsvinden. Het bezorgen van stembiljetten, die daarna ingezameld worden, is als alternatief niet verboden. Ordinantie lijkt deze mogelijkheid voortaan uit te sluiten. De classicale vergadering vraagt zich af of ze dat goed begrepen heeft en zo ja, of dat de bedoeling is. Alblasserdam, Almelo, Amersfoort, Bommel, Breukelen, Brielle, Dokkum, Drachten, Flevoland, Groningen, Haarlem, Hilversum, Harderwijk, Hattem, Katwijk, Leeuwarden, Nijkerk, Rotterdam 1 & 2, Tiel, Winsum, Winterswijk, Zeist, Zierikzee, Zoetermeer, Zwolle Goes bericht dat tegen deze wijziging een principieel bezwaar is ingebracht: zij suggereert dat de gemeentevergadering de bevoegdheid zou hebben om besluiten te nemen een verantwoordelijkheid die binnen de gemeente is toevertrouwd aan de kerkenraad als ambtelijke vergadering. 10. Ord : Geen besluiten kunnen worden genomen indien niet ten minste de helft van het aantal leden zoals dit voor het kerkelijk lichaam is vastgesteld, ter vergadering aanwezig is. Alkmaar, Alphen aan den Rijn, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barendrecht, Buitenpost, Delft, Deventer, Doetinchem, Doorn, Edam-Zaandam, Ede, Emmen, Franeker, Gouda, s-gravenhage 1 & 2, Hardenberg, Heerenveen, s-hertogenbosch, Hoofddorp, Hoogeveen, Hoorn-Enkhuizen, Kampen, Leiden, Limburg, Meppel, Nijmegen, Noordoost Groningen, Oost-Groningen, Sneek Utrecht, Walcheren, West-Brabant, Westerkwartier, Woerden, Zeeuws-Vlaanderen, Zutphen en de evangelisch-lutherse synode Enschede wijst erop dat het niet alleen moeilijk is om ambtsdragers te vinden, maar dat het voor veel ambtsdragers ook moeilijk is om alle vergaderingen bij te wonen. Regelmatig komt het voor dat er onvoldoende leden aanwezig zijn om een rechtsgeldig besluit te kunnen nemen. Combinaties van vacatures en absentie hinderen de besluitvaardigheid. Daarom stelt de classicale vergadering voor om vacatures buiten beschouwing te laten bij de vaststelling van het quorum. Ommen merkt op dat als de helft van de kerkenraad aanwezig moet zijn, inclusief de vacatures, dit een probleem kan zijn of worden gezien het stijgende aantal vacatures binnen de kerkenraden. Natuurlijk wordt de achterliggende gedachte, het niet kunnen nemen van rechtsgeldige besluiten met een klein groepje kerkenraadsleden, ondersteund. Toch wil de vergadering hier een punt van zorg uitspreken. Winsum stemt in met de vraag van een van haar kerkenraden om in de Kerkorde beter aan te geven over welk quorum het in de kerkorde in verschillende ordinanties specifiek gaat (vergaderquorum, stemmingsquorum of besluitquorum). Zierikzee stelt dat als het quorum niet aanwezig is en er een tweede vergadering moet worden uitgeschreven ten aanzien van het op de eerste vergadering ingediende voorstel het besluit kan