Kwantificeren CH 4 reductie voerspoor: Rekenregels KringloopWijzer. André Bannink Wageningen UR Livestock Research

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwantificeren CH 4 reductie voerspoor: Rekenregels KringloopWijzer. André Bannink Wageningen UR Livestock Research"

Transcriptie

1 Kwantificeren CH 4 reductie voerspoor: Rekenregels KringloopWijzer André Bannink Wageningen UR Livestock Research

2 Bestaande rekenregel : IPCC Tier 2 IPCC-Tier 2 : Volwassen herkauwers (geen feedlot) 6.5% bruto energieopname wordt methaan (CH 4 ) MJ/kg DS in voer Constante 6.5% houdt geen rekening houdt met verschillen in voeropname bruto energiegehalte voer voersamenstelling verteerbaarheid locatie vertering in MDK (pens & dikke darm vs. dunne darm) Houdt geen rekening met invloeden op pensfermentatie

3 Variatie pensfermentatie Effect verteerbaarheid: wat niet verteert, levert geen CH 4 Effect locatie vertering: wat in darm verteert, levert geen CH 4 Effect voeropname: andere pens, andere CH 4 passagesnelheid, ph type vluchtige vetzuren en waterstof (H 2 ) balans Bruto energiegehalte voer (18.45 MJ/kg DS) Maar waarde voor vet, voor eiwit, voor suikers Eenvoudige rekenregels voor deze variatie gebruiken voor bedrijfsspecifieke benadering KLW afwentelingen, evalueren opties

4 Waarom variatie meenemen (1) Effect N-mitigerende voermaatregelen op CH 4 (Dijkstra et al., 2010)

5 Waarom variatie meenemen (2) Effect intensiteit beweiding op on-farm CH 4, N 2 O & bodem CO 2 ( Bannink et al., 2014 ) Modellen trein, EU-AnimalChange

6 Waarom variatie meenemen (3) Effect stijging melkproductie per koe op CH 4

7 Voeropname Tier 3 voor variatie in CH 4 (Dijkstra et al, 1992; Mills et al, 2001; Bannink et al, 2006, 2008, 2011) Pens model fermentatie Methaan module H 2 bron Azijnzuur Boterzuur Propionzuur H 2 put Dunne darm vertering Valeriaanzuur Microbiele groei on aminozuren Microbiele groei on ammoniak H 2 Dikke darm model fermentatie Methaan module LKVZ hydrogenering CO 2 + 4H 2 Methaan CH 4 +2H 2 O SURPLUS Excretie / emissies

8 Rekenregels KLW in g CH 4 /kg DS Berekenen EF (g CH 4 /kg product DS) bij gegeven rantsoen Inmengen product in rantsoen DS met aandeel van 5% Vaststellen verandering in CH 4 emissie, ΔCH 4 ΔCH 4 omrekenen naar EF voor 1 kg grondstof DS Effect rantsoentype op EF waarde producten Interpolatie EF voor tussenliggende rantsoentypen Effect van niveau voeropname Testen effect ruwvoereigenschappen Nog niet uitgewerkt

9 EF grondstoffen Analoog aan Carbon FootPrint EF = f ie (verteerbaarheid & chemische samenstelling)

10 Invloed type rantsoen op EF Meest kenmerkende factor rantsoentype is %snijmais in ruwvoer Onderscheiden 0, 40 en 80% snijmais in ruwvoer

11 EF-lijst grondstoffen voor extremen %snijmais in ruwvoer (0% vs. 80%)

12 Interpolatie EF-waarden voor tussenliggende %snijmais in rantsoen (20, 40 & 60%) Gesimuleerde EF gelijk aan som EF rantsoenproducten (0% & 80%) Interpolatie EF bij tussenliggende %snijmais geeft lagere waarden

13 Effect voeropname niveau (0% & 80% snijmais rantsoen )

14 Effect eigenschappen ruwvoer & opname ( voorlopige resultaten Emissie Arm Veevoer, Hatew et al., unpubl.; nog uit te werken in rekenregels ) Behandeling P-waarde Ouderdom Stadium Opname O.St. Opn laag hoog OM dig. (%) <0.01 NS CH 4 (g/kg DS) < CH 4 (% GE) * < CH 4 (g/kg FPCM) <0.01 <0.01 * IPCC 6.5%

15 Concluderend, beschikbaar voor KLW EF lijsten grondstoffen in g CH 4 /kg DS Invloed type rantsoen (%snijmais ruwvoer) Mogelijkheid interpolatie vanuit extreme %snijmais Invloed niveau voeropname Noodzakelijk: meewegen eigenschappen ruwvoer Moet nog uitgewerkt worden; van belang Toepassing rekenregels : eenvoudige rekenregels / EF-lijsten meer rantsoen/bedrijfsspecifieke uitkomsten voor CH 4 meer detail bij afwegen afwentelingen CH 4 / N 2 O

16 Dank voor uw aandacht! Rekenregels KLW Tier 3 Toepassing Vragen? 16

Fundamenten rekenregels enterisch methaan

Fundamenten rekenregels enterisch methaan Fundamenten rekenregels enterisch methaan ( in de KringLoopWijzer ) André Bannink Wageningen Livestock Research Monitoren BKG emissies On-line meting CH 4 -emissie, onzeker op nationale schaal en op bedrijfsniveau,

Nadere informatie

Methaan als probleem (EmissieArm Veevoer) N 2 O

Methaan als probleem (EmissieArm Veevoer) N 2 O Methaan als probleem (EmissieArm Veevoer) N 2 O 268 298 EmissieArm Veevoer (eind 2011-2016) André Bannink & Jan Dijkstra Bayissa Hatew, Geronda Klop, Daniel Warner, Johan de Boer, Ronald Zom, en vele anderen

Nadere informatie

Naar een gebruikersinterface voor een pensfermentatie model

Naar een gebruikersinterface voor een pensfermentatie model Naar een gebruikersinterface voor een pensfermentatie model programma EmissieArm Veevoer (EAV) André Bannink, Wageningen UR Livestock Research Jan Dijkstra, Animal Nutrition, Wageningen University melk,

Nadere informatie

Invloed voeding op pensfermentatie in melkvee

Invloed voeding op pensfermentatie in melkvee Invloed voeding op pensfermentatie in melkvee André Bannink andre.bannink@wur.nl Animal Sciences Group Wageningen UR in samenwerking met : Jan Dijkstra, Lsg Diervoeding, Wageningen Universiteit Pensfermentatie

Nadere informatie

Kwaliteit snijmais irt methaanemissie

Kwaliteit snijmais irt methaanemissie Kwaliteit snijmais irt methaanemissie Effect van een latere oogst op methaanemissie in melkvee PhD Thesis Bayissa Hatew http://edepot.wur.nl/357155 Rol snijmais / intensiteit voeding op on-farm BKG-emissies

Nadere informatie

De pens in een model gevat

De pens in een model gevat De pens in een model gevat André Bannink Wageningen UR Livestock Research, Lelystad Jan Dijkstra Wageningen Universiteit, Leerstoelgroep Diervoeding Huidige broeikasgassen NL-landbouw (Van der Maas e.a.,

Nadere informatie

3 April 2013, CAH Vilentum, 2D. Inhoud presentatie Sturen op broeikasgassen Zwier van der Vegte. Duurzame melkveehouderij.

3 April 2013, CAH Vilentum, 2D. Inhoud presentatie Sturen op broeikasgassen Zwier van der Vegte. Duurzame melkveehouderij. Sturen op Broeikasgassen Duurzame melkveehouderij 3 April 2013, CAH Vilentum, 2D KTC De Marke Wageningen UR Livestock Research Inhoud presentatie Bijdrage veeteelt aan BKG emissies welke stoffen welke

Nadere informatie

KringloopWijzer. BEC de koolstofkringloop bedrijfsspecifiek in beeld Michel de Haan & Roselinde Goselink

KringloopWijzer. BEC de koolstofkringloop bedrijfsspecifiek in beeld Michel de Haan & Roselinde Goselink KringloopWijzer BEC de koolstofkringloop bedrijfsspecifiek in beeld Michel de Haan & Roselinde Goselink de KringloopWijzer Overeenkomst KringloopWijzer: bedrijf scoren 1. - voeding/excretie N, P 2. -

Nadere informatie

INVLOED VAN PENSVERZURING OP DE VOEROPNAME EN MELKPRODUCTIE EN MAATREGELEN OM PENSVERZURING TE VERHELPEN

INVLOED VAN PENSVERZURING OP DE VOEROPNAME EN MELKPRODUCTIE EN MAATREGELEN OM PENSVERZURING TE VERHELPEN SCH-2002-17 INVLOED VAN PENSVERZURING OP DE VOEROPNAME EN MELKPRODUCTIE EN MAATREGELEN OM PENSVERZURING TE VERHELPEN De fermentatie van voedermiddelen in de pens speelt een cruciale rol in de voorziening

Nadere informatie

Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen. VK Loonwerkers Najaar 2018

Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen. VK Loonwerkers Najaar 2018 Luchtkwaliteit: ammoniak en broeikasgassen VK Loonwerkers Najaar 2018 Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Methaan Lachgas Kooldioxide Ammoniak Nitraat Fosfaat Milieuopgave melkveehouderij 1 Ammoniak

Nadere informatie

MEI Groningen. De Bodem voor Koegezondheid. 6 juni 2014. Gerrit Hegen. Bodem- plant- dier rela>es

MEI Groningen. De Bodem voor Koegezondheid. 6 juni 2014. Gerrit Hegen. Bodem- plant- dier rela>es MEI Groningen Bodem- plant- dier rela>es De Bodem voor Koegezondheid 6 juni 2014 Gerrit Hegen Kringloopwijzer KoeKompas: voorspellende risicoinventarisa:e Koe: 5 basisprocessen 1. Fokkerij: gene>ca nu

Nadere informatie

Methaanemissie op het melkveebedrijf

Methaanemissie op het melkveebedrijf Methaanemissie op het melkveebedrijf Impactanalyse voor reductiemaatregelen en doorrekening daarvan in de Kringloopwijzer L. Šebek, M. de Haan en A. Bannink Methaanemissie op het melkveebedrijf Impactanalyse

Nadere informatie

Reductie van ammoniak- en methaanemissie via het voerspoor

Reductie van ammoniak- en methaanemissie via het voerspoor Reductie van ammoniak- en methaanemissie via het voerspoor Onderzoek naar de wisselwerking tussen de excretie van Totaal Ammoniakaal Stikstof (TAN) en de emissie van enterisch methaan Mei 2017 Rapportnummer

Nadere informatie

Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw. Gerjan Hilhorst WUR De Marke

Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw. Gerjan Hilhorst WUR De Marke Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw Gerjan Hilhorst WUR De Marke Kringlooplandbouw Kringlooplandbouw begint met het verminderen van de verliezen => sluiten van de kringloop => minder aanvoer

Nadere informatie

Variatie in nutriëntenaanbod bij melkvee in relatie tot voeropname en opnamepatronen bij beweiding

Variatie in nutriëntenaanbod bij melkvee in relatie tot voeropname en opnamepatronen bij beweiding Introductie Boerenzoon (www.molenperk.nl) HAS Den Bosch (dier- en veehouderij) MSc Wageningen Universiteit Afstudeervak Provimi in Nieuw-Zeeland PhD Wageningen Universiteit Graslandmanagement Variatie

Nadere informatie

Rekenregels voor de enterische methaan-emissie op het melkveebedrijf en reductie van de methaanemissie

Rekenregels voor de enterische methaan-emissie op het melkveebedrijf en reductie van de methaanemissie Rekenregels voor de enterische methaan-emissie op het melkveebedrijf en reductie van de methaanemissie via mesthandling, het handelingsperspectief van het voerspoor inzichtelijk maken met de Kringloopwijzer

Nadere informatie

Methaanproductie bij witvleeskalveren. Walter J.J. Gerrits, Jan Dijkstra en André Bannink

Methaanproductie bij witvleeskalveren. Walter J.J. Gerrits, Jan Dijkstra en André Bannink Methaanproductie bij witvleeskalveren Walter J.J. Gerrits, Jan Dijkstra en André Bannink Methaanproductie bij witvleeskalveren Walter J.J. Gerrits 1, Jan Dijkstra 1 en André Bannink 2 1 Wageningen UR Leerstoelgroep

Nadere informatie

Weidegang & KringloopWijzer. Michel de Haan, et al.

Weidegang & KringloopWijzer. Michel de Haan, et al. Weidegang & KringloopWijzer Michel de Haan, et al. Veelgehoorde kreet Weiden is slecht voor de KringloopWijzer! -> slechte benadering; het gaat om efficientie en niet om KringloopWijzer Vergelijk: -> Sneeuw

Nadere informatie

Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land

Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: Gerjan Hilhorst WUR De Marke Inhoud Resultaten (waar staan we?) Vergelijking laag en hoog scorende bedrijven Resultaten

Nadere informatie

Resultaten KringloopWijzers 2016

Resultaten KringloopWijzers 2016 Resultaten KringloopWijzers 2016 7 september 2017 Gerjan Hilhorst WLR - De Marke Het belang van lage verliezen Mineralenverliezen belasten het milieu EU beleid: beperken verliezen uit landbouw Streven:

Nadere informatie

Voederwaarde-onderzoek Gras ingekuild Kuilkenner Excellent kuil 1

Voederwaarde-onderzoek Gras ingekuild Kuilkenner Excellent kuil 1 Onderzoek Onderzoek-/ordernummer: Datum verslag: 731267/002743994 22-07-2011 Oogstdatum: Datum monstername: Monster genomen door: Contactpersoon monstername: 16-05-2011 07-07-2011 Dick Huiberts: 0652002131

Nadere informatie

Energie WAARDERING. Voederwaarde bepaling 26/09/2018

Energie WAARDERING. Voederwaarde bepaling 26/09/2018 VAKGROEP VOORTPLANTING VERLOSKUNDE EN BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE FACULTEIT DIERGENEESKUNDE UNIVERSITEIT GENT Voederwaarde bepaling Jenne De Koster, Geert Opsomer, Miel Hostens Energie WAARDERING Het hechten

Nadere informatie

Klimaatbewuste veehouderij, hoever staan we?

Klimaatbewuste veehouderij, hoever staan we? Klimaatbewuste veehouderij, hoever staan we? Dorien Van Wesemael Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Methaan - CH 4 CH 4 - een melkkoe produceert 200 tot 650 g methaan per dag - niet de

Nadere informatie

De KringloopWijzer & bodem

De KringloopWijzer & bodem De KringloopWijzer & bodem Arnold Froklage Agrifirm Exlan 16-7-2015 Zwolle Agenda Achtergrond mestbeleid De KringloopWijzer Resultaten Vruchtbare Kringloop Achterhoek Vragen test Produceren binnen milieurandvoorwaarden

Nadere informatie

Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer?

Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer? Hoe haal ik voordeel uit de KringloopWijzer? NISCOO Heerenveen Zwier van der Vegte, Bedrijfsleider KTC De Marke Het belang van lage verliezen Mineralenverliezen belasten het milieu: Overheid wil dit beperken

Nadere informatie

Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien

Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien Ronald Zom, Herman van Schooten en Ina Pinxterhuis Quinoa is een eenvoudig te telen gewas dat in korte tijd een hoge opbrengst geeft, goed te conserveren is en

Nadere informatie

EFFECT VAN GRASKUIL WAARBIJ GEBRUIK IS GEMAAKT VAN EM-SILAGE OP DE METHAAN- EN VLUCHTIGE VETZUREN PRODUCTIE IN DE PENS

EFFECT VAN GRASKUIL WAARBIJ GEBRUIK IS GEMAAKT VAN EM-SILAGE OP DE METHAAN- EN VLUCHTIGE VETZUREN PRODUCTIE IN DE PENS EFFECT VAN GRASKUIL WAARBIJ GEBRUIK IS GEMAAKT VAN EM-SILAGE OP DE METHAAN- EN VLUCHTIGE VETZUREN PRODUCTIE IN DE PENS Uitgevoerd door Feed Innovation Services (FIS) Aarle-Rixtel April 2003 In opdracht

Nadere informatie

In deze circulaire zal aandacht worden besteed aan maatregelen om deze ongewenste situaties te voorkomen of te beperken.

In deze circulaire zal aandacht worden besteed aan maatregelen om deze ongewenste situaties te voorkomen of te beperken. SCH-1996-20 DE INTERNE OF VOERGEBONDEN WARMTE VAN VARKENSVOEDERS Inleiding Van de energie die met het voer aan varkens wordt verstrekt komt een aanzienlijk deel vrij als warmte. Dit is de interne of voergebonden

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1. Werkboek: Koeienvoer klas 1

Koeienvoer klas 1. Werkboek: Koeienvoer klas 1 Koeienvoer klas 1 1 Inhoud Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 3 1.1: Herkauwen en speeksel... 3 1.2: Magenstelsel... 5 1.3: Darmstelsel... 8 1.4: Verteringsstelsel kalf... 8 Hoofdstuk 2: Voedingsstoffen

Nadere informatie

Emissies door de land- en tuinbouw en natuur - BKG. Rondetafel Klimaat, 20 juni 2016

Emissies door de land- en tuinbouw en natuur - BKG. Rondetafel Klimaat, 20 juni 2016 Emissies door de land- en tuinbouw en natuur - BKG Rondetafel Klimaat, 20 juni 2016 Land- en tuinbouw / Natuur Veeteelt NH 3, CH 4, N 2 O, NO, NMVOS Kunstmest NH 3, N 2 O, NO Mestverwerking (vanaf 2000)

Nadere informatie

Gezond voeren met een optimale melkproductie. Thomas Schonewille Faculteit Diergeneeskunde Afdeling Voeding

Gezond voeren met een optimale melkproductie. Thomas Schonewille Faculteit Diergeneeskunde Afdeling Voeding Gezond voeren met een optimale melkproductie Thomas Schonewille Faculteit Diergeneeskunde Afdeling Voeding Periodes in en rondom de droogstand-afkalven Droogzetten Afkalven Transitieperiode Einde lactatie

Nadere informatie

21 september 2010. Het met publieke middelen te financieren deel van onderdeel 1 in het Innovatieprogramma Emissiearm Veevoer voor Herkauwers

21 september 2010. Het met publieke middelen te financieren deel van onderdeel 1 in het Innovatieprogramma Emissiearm Veevoer voor Herkauwers 21 september 2010 Het met publieke middelen te financieren deel van onderdeel 1 in het Innovatieprogramma Emissiearm Veevoer voor Herkauwers A. Bannink 1, G. Van Duinkerken 1 & J. Dijkstra 2 1 Wageningen

Nadere informatie

wat is de kwaliteit van het weidegras

wat is de kwaliteit van het weidegras 8 Veevoeding en beweiding VERTEERBAARHEID NDF / ADF / ADL Hemicellulose gemakkelijk verteerbaar Cellulose Lignine Wat moet ik weten van veevoeding en vers gras? moeilijk verteerbaar niet verteerbaar 3

Nadere informatie

Goed voer voor gezonde koeien

Goed voer voor gezonde koeien Goed voer voor gezonde koeien Studiegroepen Boerenverstand Kampen (Weidse Waarden) 21 oktober 2014 Noord Holland 23 oktober 2014 Kringloopwijzer KoeKompas: voorspellende risicoinventarisatie Koe: 5 basisprocessen

Nadere informatie

Emissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw,

Emissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw, Emissies van broeikasgassen door de land- en tuinbouw, 1990-2009 Indicator 19 oktober 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

METHAANREDUCTIE MELKVEE

METHAANREDUCTIE MELKVEE METHAANREDUCTIE MELKVEE Een onderzoeksproject naar de inschatting van de methaanproductie vanuit de voeding en naar de reductiemogelijkheden via de voeding van melkkoeien Methaanreductie melkvee 2 METHAANREDUCTIE

Nadere informatie

De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem

De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem Proefverslag nr. 649 oktober 2004 auteur: dr. ir. W.M. van Straalen

Nadere informatie

Hoe maak ik mijn bedrijf klimaatvriendelijk?

Hoe maak ik mijn bedrijf klimaatvriendelijk? 2018 Hoe maak ik mijn bedrijf klimaatvriendelijk? De ervaringen van VKA-kennisgroep Melk & Klimaat Voorwoord We hebben een oplossing Er is een klimaatprobleem. Daarover voeren we binnen Vruchtbare Kringloop

Nadere informatie

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding 2.2 De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE31-VE41, 2018-2019 Auteur: E. Held; bewerkt door H. Hermans : Hoofdstuk 2 De Weende-analyse (presentatie) 1 Bij het oprispen boeren komt methaan (CH4)

Nadere informatie

Deze toelichting is opgesteld door het CBS op verzoek van het Ministerie van LNV.

Deze toelichting is opgesteld door het CBS op verzoek van het Ministerie van LNV. Toelichting op de cijfers van de mestproductie in 2018 zoals berekend in de vorm van momentopnames in kwartaalrapportages en zoals gepubliceerd als voorlopige cijfers d.d.15-2-2018 op de CBS-website. Deze

Nadere informatie

Mineralenmanagement en economie

Mineralenmanagement en economie Mineralenmanagement en economie Mineralenmanagement en economie Economische impact mestbeleid wordt groter (10 jaar gebruiksnormen) Verlagen derogatie op zand Aanscherpen gebruiksnormen Interen op bodemreserves

Nadere informatie

De duurzaamheid van perspulp

De duurzaamheid van perspulp De duurzaamheid van perspulp Mini symposium OPNV 12 juni 2012 Ad Backx Manager Milieu- en Arbozaken A. Backx Duurzaamheid (vanaf 1-6-2012) Inhoud presentatie 1. Profiel Suiker Unie 2. MVO bij Suiker Unie

Nadere informatie

Effect van voeding op de pens tijdens transitie

Effect van voeding op de pens tijdens transitie Effect van voeding op de pens tijdens transitie Anatomische en functionele aanpassingsvermogen van de penswand: het verhaal van de koe 15 januari 2015, Kasper Dieho Even voorstellen: Kasper Dieho Dierenarts

Nadere informatie

Forfaitaire waarden met betrekking tot de veestapel in relatie tot de KringloopWijzer

Forfaitaire waarden met betrekking tot de veestapel in relatie tot de KringloopWijzer Forfaitaire waarden met betrekking tot de veestapel in relatie tot de KringloopWijzer Frans Aarts & Léon Šebek Forfaitaire waarden met betrekking tot de veestapel in relatie tot de KringloopWijzer Frans

Nadere informatie

11/6/2016. Voeding voor plant is voeding voor dier. Snijmais opbrengst. Grasland opbrengst. Wat willen we t.a.v. bodem en vee

11/6/2016. Voeding voor plant is voeding voor dier. Snijmais opbrengst. Grasland opbrengst. Wat willen we t.a.v. bodem en vee Voeding voor plant is voeding voor dier SLIM VOEDEN GEZONDE BODEM, GEZONDE PLANTEN, GEZONDE DIEREN KRACHT IN DE KETEN Op maat voeden en beschermen van dieren en gewassen leidt tot de beste prestaties op

Nadere informatie

Uitslag KringloopWijzer

Uitslag KringloopWijzer Uitslag KringloopWijzer Bedrijfspecifieke excretie melkvee Bedrijfs-kringloopscore Jaaropgave : 2014 Omschrijving : plomp 2014 feb15 Naam veehouder : Plomp Agro Vof Straat + huisnummer : Geerkade 10 Postcode

Nadere informatie

Inhoud Workshop, duur ~ 30 min Frank: - De link tussen met de kringloop en de bodem - Zelf sturen en zelf beredeneren Niek: - Ervaringen vanuit de praktijk Discussie Centraal: meer uit minder! Kringloop(wijzer)

Nadere informatie

Van dit product worden onderstaand allereerst de gehalten van de benodigde componenten weergegeven:

Van dit product worden onderstaand allereerst de gehalten van de benodigde componenten weergegeven: REKENVOORBEELDEN VOEDERWAARDEN HERKAUWERS 1 Energiewaarde herkauwers: VEM en VEVI In het rekenvoorbeeld voor de VEM-en VEVI waarde voor herkauwers wordt uitgegaan van een willekeurige partij palmpitschilfers

Nadere informatie

Kort verslag oriënterende voerproef hooi

Kort verslag oriënterende voerproef hooi Kort verslag oriënterende voerproef hooi Voerproef naar de invloed van hooi op melkproductie en melksamenstelling Uitgevoerd voor het netwerk Heerlijk, Helder Hooi Locatie proef: proefboerderij Zegveld

Nadere informatie

Voeding schapen algemeen. Voeding en vertering. Vertering schaap schematisch

Voeding schapen algemeen. Voeding en vertering. Vertering schaap schematisch Voeding schapen algemeen Voeding en vertering Enkele belangrijke aspecten: - verteringsstelsel - herkauwproces - nutriënten Uitgelicht: - mineralen: Cu, - spoorelement: Co Roel de Lange Assortiment Vragen

Nadere informatie

De Weende-analyse bij veevoeding. Scheikunde voor VE41, Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans

De Weende-analyse bij veevoeding. Scheikunde voor VE41, Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE41, 2017-2018 Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans Weende-analyse: DS-gehalte Droge stof (DS): Het materiaal dat overblijft als, door verwarming

Nadere informatie

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei?

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei? Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei? VKNN Bert Philipsen, zomer 2017 De KringloopWijzer Beoordeling van kengetallen II De KLW en Weidegang projecten: Wat is een goed KringloopWijzer

Nadere informatie

Fosfor op maat: wat is te bereiken via de voeding?

Fosfor op maat: wat is te bereiken via de voeding? Fosfor op maat: wat is te bereiken via de voeding? Ant Koopmans Wilfried van Straalen Gezonde Melkveehouderij, Zwolle, 15-01-14 Indeling Fosfor huishouding en behoefte Effect van laag P: Korte termijn:

Nadere informatie

Actief Melken Actieve koeien door passend voer en het beste advies

Actief Melken Actieve koeien door passend voer en het beste advies Actief Melken Actieve koeien door passend voer en het beste advies Actief Melken Actief Melken is dé handleiding voor de voeding van melkgevende koeien. ABZ Diervoeding onderscheidt zich door een rationele

Nadere informatie

Meer eigen ruwvoer = betere kringloopwijzer. John Baars

Meer eigen ruwvoer = betere kringloopwijzer. John Baars Meer eigen ruwvoer = betere kringloopwijzer John Baars Dirksen Management Support Hans Dirksen eigenaar/oprichter Vanaf 1986 melkveehouder (parbme) en DMS (parbme) Vanaf 2000; Begeleiden en ondersteunen

Nadere informatie

Maïsrassenkeuze i.f.v. de voederkwaliteit

Maïsrassenkeuze i.f.v. de voederkwaliteit Maïsrassenkeuze i.f.v. de voederkwaliteit J. De Boever Studieavond voor de Veehouderij Oostkamp 6/02/2013 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Dier www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein

Nadere informatie

12 Voeding. 12.1.1 Koolhydraten

12 Voeding. 12.1.1 Koolhydraten 12 Voeding 12.1 Voederwaarde... 171 12.1.1 Koolhydraten... 171 12.1.2 Eiwit... 173 12.1.3 Vet... 174 12.1.4 Mineralen, sporenelementen en vitaminen... 174 12.2 Opname van snijmaïs... 175 12.3 Structuurwaarde

Nadere informatie

Dirksen Management Support John Baars

Dirksen Management Support John Baars Dirksen Management Support John Baars Inhoud Voorstellen Huidige wetgeving Kringloop denken Bedrijfsefficiëntie fosfaat en stikstof Veestapel efficiëntie (BEX) Evenwichtsbemesting (BEP) Conclusies Vragen

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1 WERKBOEK

Koeienvoer klas 1 WERKBOEK Koeienvoer klas 1 WERKBOEK 1 Inhoud Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 3 1.1: Herkauwen en speeksel... 3 1.2: Magenstelsel... 5 1.3: Darmstelsel... 8 1.4: Verteringsstelsel kalf... 8 Hoofdstuk

Nadere informatie

Graslandvernieuwing is investeren in hoogwaardig ruwvoer. Edward Ensing

Graslandvernieuwing is investeren in hoogwaardig ruwvoer. Edward Ensing Graslandvernieuwing is investeren in hoogwaardig ruwvoer Edward Ensing Graslandvernieuwing nodig? Nee, waarom graslandvernieuwing? Voer genoeg? Geen vooruitgang rassen? Gras is groen en groeit vanzelf?

Nadere informatie

Waarom? Vertering bij de koe. Missie 8/03/2012. Belangrijkste economische parameters. Efficiënt en effectief gebruik van MPR. via rantsoenwijzigingen

Waarom? Vertering bij de koe. Missie 8/03/2012. Belangrijkste economische parameters. Efficiënt en effectief gebruik van MPR. via rantsoenwijzigingen Efficiënt en effectief gebruik van MPR Missie Objectieve data verzamelen Analyse Lokeren, 7 maart 2012 Concreet en bedrijfsspecifiek advies Opvolging Opleiding Er is geen universele waarheid Ieder bedrijf

Nadere informatie

Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen?

Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen? Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen? Albert Timmerman Hoe kunnen we door middel van voer onze biggen helpen opnemen en verteren en daarmee de weerstand en resultaten

Nadere informatie

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Pilotveehouder Henk van Dijk Proeftuinadviseur Gerrit de Lange Countus Accountants Proeftuin Natura 2000 Overijssel wordt mede mogelijk gemaakt door: 8

Nadere informatie

Afdeling Nutritie & Innovatie. Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden

Afdeling Nutritie & Innovatie. Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden Afdeling Nutritie & Innovatie Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden maandag 28 november 2016 Geweldig!!! Van Kalf tot Koe tot Kalf enz STELLINGEN OM TE BEGINNEN Makkelijke geboorte

Nadere informatie

Praktisch aan de slag met duurzaamheid! Koeien voeren! Doel = meer melk uit eigen ruwvoer. Sojaprijzen stijgen. Voerprijzen stijgen

Praktisch aan de slag met duurzaamheid! Koeien voeren! Doel = meer melk uit eigen ruwvoer. Sojaprijzen stijgen. Voerprijzen stijgen Koeien voeren! Doel = meer melk uit eigen ruwvoer Praktisch aan de slag met duurzaamheid! ir. Frank Verhoeven Boerenverstand Consultancy Voerprijzen stijgen Sojaprijzen stijgen A-brok 1992-2013 600 Soja

Nadere informatie

Tweede CDM-advies Wetenschappelijke toetsing KringloopWijzer

Tweede CDM-advies Wetenschappelijke toetsing KringloopWijzer Tweede CDM-advies Wetenschappelijke toetsing KringloopWijzer Samenvatting Het ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet (CDM) advies gevraagd over de bruikbaarheid

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1. werkboek. Koeienvoer op internet. september Werkboek: Koeienvoer klas 1

Koeienvoer klas 1. werkboek.   Koeienvoer op internet. september Werkboek: Koeienvoer klas 1 Koeienvoer klas 1 werkboek Koeienvoer op internet https://maken.wikiwijs.nl/79969/koeienvoer_1 september 2019 1 Inhoud Inleiding... 3 Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 4 1.2: Herkauwen en speeksel...

Nadere informatie

Stikstofretentie en -excretie door varkens; verschillen tussen beren en borgen

Stikstofretentie en -excretie door varkens; verschillen tussen beren en borgen Stikstofretentie en -excretie door varkens; verschillen tussen beren en borgen Commissie Deskundigen Meststoffenwet. Notitie opgesteld door Dr. P. Bikker, Livestock Research, Wageningen University Goedgekeurd

Nadere informatie

OMGEVINGSTEMPERATUUR

OMGEVINGSTEMPERATUUR RANTSOENMAATREGELEN TIJDENS (EN NA) HITTESTRESS Kees Peeters, DAP BORNERBROEK 21 juni Ede OMGEVINGSTEMPERATUUR De gemiddelde dagtemperatuur heeft een groter effect op de melkproductie en lichaamstemperatuur,

Nadere informatie

Projectnummer: ROBS Uitgevoerd door:

Projectnummer: ROBS Uitgevoerd door: Onderzoek naar de mogelijkheden om via de voeding de methaan- en ammoniakemissie te verminderen op een aantal praktijkbedrijven in de buurt van Wanroij. Projectnummer: ROBS07019 Uitgevoerd door: Dr ir

Nadere informatie

Graan voeren aan melkvee Effecten op voeropname, productie en diergezondheid

Graan voeren aan melkvee Effecten op voeropname, productie en diergezondheid Graan voeren aan melkvee Effecten op voeropname, productie en diergezondheid Arie Klop Marleen Plomp December 2006 Inhoudsopgave 1 Inleiding...1 2 Proefopzet...2 3 Resultaten...4 3.1 Samenstelling voeders

Nadere informatie

Landgebruik in Gelderland. Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s

Landgebruik in Gelderland. Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s Landgebruik in Gelderland Juni 2016, Ronald Hutjes & collega s Overzicht Emissies uit landgebruik Veeteelt, akkerbouw, bosbouw, bioeconomy Gelderland, NL, EU en Wereld Reductie opties synergiën / knelpunten

Nadere informatie

Laag RE-rantsoen bij hoogproductief melkvee: kunnen aminozuren helpen?

Laag RE-rantsoen bij hoogproductief melkvee: kunnen aminozuren helpen? Laag RE-rantsoen bij hoogproductief melkvee: kunnen aminozuren helpen? Leen Vandaele Studiedag Methaan & Ammoniak - 11/12/2018 -2% RE Recent onderzoek Vleesvee en Jongvee => sterke reductie in ammoniakemissie

Nadere informatie

Op weg naar een bedrijfs-milieuscore

Op weg naar een bedrijfs-milieuscore Op weg naar een bedrijfs-milieuscore Jouke Oenema Wageningen UR, Plant Research International 1 november 2011 Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen

Nadere informatie

Ruwvoer Visie. Piet Riemersma

Ruwvoer Visie. Piet Riemersma Piet Riemersma riemersma@iperen.com 2016 Procesmanagement: de schakels in het ruwvoerproces Bodem Structuur Textuur Org.stof ph Bodemleven Werking mest- Stoffen Uitspoeling Bemesting Macro Micro Vormen

Nadere informatie

Waarde van kruidenrijk gras en inpassing in de bedrijfsvoering

Waarde van kruidenrijk gras en inpassing in de bedrijfsvoering Waarde van kruidenrijk gras en inpassing in de bedrijfsvoering Hein Korevaar Slotbijeenkomst Praktijknetwerk Natuurlijk kruidenrijk gras voor de veehouderij; Wageningen 12 maart 2014 Inhoud van presentatie

Nadere informatie

Kringloopdenken. centraal. op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven

Kringloopdenken. centraal. op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven Kringloopdenken centraal op elk melkveebedrijf! ir. Frank Verhoeven Inhoud - Introductie - Duurzame melk en de kringloopwijzer - Wetgeving geeft weinig andere opties - Van kringloopwijzer naar kringloopboer!

Nadere informatie

Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest Tweede kwartaal 2019

Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest Tweede kwartaal 2019 Centraal Bureau voor de Statistiek Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest Tweede 2019 CBS Den Haag Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Postbus 24500 2490 HA Den Haag +31 70 337 38 00 www.cbs.nl

Nadere informatie

Uitslag Excretiewijzer

Uitslag Excretiewijzer Uitslag Excretiewijzer Bedrijfspecifieke excretie van melkvee Bedrijfspecifieke emissie ammoniak Bedrijfspecifieke gebruiksnormen fosfaat Jaaropgave : 2011 Omschrijving : Voorbeeld 2010 Naam veehouder

Nadere informatie

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Januari 2013 Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Herman van Schooten (WUR-LR) Hans Dirksen (DMS) Januari 2013 Inleiding

Nadere informatie

ILVO DIER. OG Rundveehouderij: Ammoniak en methaan vergeleken: oorsprong en reductiemogelijkheden. Ammoniak. Methaan 4/10/2015 NH 3 CH 4.

ILVO DIER. OG Rundveehouderij: Ammoniak en methaan vergeleken: oorsprong en reductiemogelijkheden. Ammoniak. Methaan 4/10/2015 NH 3 CH 4. /0/205 Ammoniak en methaan vergeleken: oorsprong en reductiemogelijkheden Leen Vandaele / Sam De Campeneere ILVO DIER OG Rundveehouderij: Sam De Campeneere Leen Vandaele Nico Peiren Karen Goossens Ammoniak

Nadere informatie

Voorjaarsbijeenkomsten Bel Leerdammer. Maart 2018 Gerrit Hegen, Reinard Everts, Ben van de Griend, Frank Oort, Karla Westerman

Voorjaarsbijeenkomsten Bel Leerdammer. Maart 2018 Gerrit Hegen, Reinard Everts, Ben van de Griend, Frank Oort, Karla Westerman Voorjaarsbijeenkomsten Bel Leerdammer Maart 2018 Gerrit Hegen, Reinard Everts, Ben van de Griend, Frank Oort, Karla Westerman Programma Denken in veerkracht Veerkracht en KoeKompas Kringloopwijzer en KoeKompas

Nadere informatie

Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij

Mineralenmanagement en economie. Jaap Gielen Specialist melkveehouderij Mineralenmanagement en economie Jaap Gielen Specialist melkveehouderij Mineralenmanagement en economie Als maatregelen goed zijn voor het sluiten van de kringloop, zijn ze dan ook goed voor het vullen

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1. werkboek. Koeienvoer op internet. Werkboek: Koeienvoer klas 1

Koeienvoer klas 1. werkboek.   Koeienvoer op internet. Werkboek: Koeienvoer klas 1 Koeienvoer klas 1 werkboek Koeienvoer op internet https://maken.wikiwijs.nl/79969/koeienvoer_1 1 Inhoud Inleiding... 3 Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 4 1.2: Herkauwen en speeksel... 4 1.3:

Nadere informatie

METHAANUITSTOOT KAN OMLAAG. En de koe boert voort

METHAANUITSTOOT KAN OMLAAG. En de koe boert voort METHAANUITSTOOT KAN OMLAAG En de koe boert voort KLIMAAT EN VEEHOUDERIJ Tientallen landen werken samen om de bijdrage van de landbouw aan het broeikaseffect te verminderen. Zo is er veel winst te boeken,

Nadere informatie

Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij

Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij Dr. Ir. Wiepk Voskamp-Harkema Lector Duurzame melkveehouderij Leeuwarden, 11 juni 2018 Met dank aan Goaitske Iepema Hoe denk je over kruidenrijk grasland? Hoe

Nadere informatie

Veehouderij en klimaat

Veehouderij en klimaat Veehouderij en klimaat Lachgas, methaan en ammoniak uit de stal Module over de uitstoot van broeikasgassen en ammoniak in de veehouderij Docentenhandleiding MBO Groen COLOFON Check it out! tools voor een

Nadere informatie

De energiewaarde voor gerst wordt berekend op basis van de volgende chemische samenstelling (g/kg) en coëfficiënten:

De energiewaarde voor gerst wordt berekend op basis van de volgende chemische samenstelling (g/kg) en coëfficiënten: REKENVOORBEELDEN VOEDERWAARDEN VARKENS 1 Energiewaarde varkens: NEv en EW 1.1 Rekenvoorbeelden Ter verduidelijking van de energiewaardeberekening bij varkens zijn twee rekenvoorbeelden uitgewerkt. In deze

Nadere informatie

4.1 Voederwaarderingssystemen voor paarden en pony s

4.1 Voederwaarderingssystemen voor paarden en pony s 4 Paarden en pony s 4.1 Voederwaarderingssystemen voor paarden en pony s Sinds januari 2005 zijn voor paarden en pony s twee officiële CVB systemen van kracht, een netto energiesysteem (met als kengetal

Nadere informatie

Pensbestendig vet; een energiebron die melkproductie stimuleert en bijdraagt aan een betere vruchtbaarheid

Pensbestendig vet; een energiebron die melkproductie stimuleert en bijdraagt aan een betere vruchtbaarheid Pensbestendig vet; een energiebron die melkproductie stimuleert en bijdraagt aan een betere vruchtbaarheid Meer melk, betere vruchtbaarheid Megalac - meer melk, betere vruchtbaarheid Wat is Megalac? l

Nadere informatie

Achtergronden Koeien & Kansen - KringloopWijzer

Achtergronden Koeien & Kansen - KringloopWijzer Achtergronden Koeien & Kansen - KringloopWijzer Achtergrond BEX (Koeien &Kansen) Samenwerking binnen K&K Voorgesteld mestbeleid NL- EU Samen inspelen op ontwikkelingen uit markt en maatschappij Kringloop

Nadere informatie

Handreiking bedrijfsspecifieke excretie melkvee Versie 13 april 2006

Handreiking bedrijfsspecifieke excretie melkvee Versie 13 april 2006 Handreiking bedrijfsspecifieke excretie melkvee Versie 13 april 2006 Deze handreiking is bestemd voor melkveehouders die af willen wijken van de excretieforfaits voor melkvee in de Uitvoeringsregeling

Nadere informatie

Koeien & Kansen Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De resultaten vindt u op: www.koeienenkansen.nl Koeien & Kansen

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

KringloopWijzer. Johan Temmink

KringloopWijzer. Johan Temmink KringloopWijzer Johan Temmink 1 Juli 2013: Sectorplan koersvast richting 2020 Melkveehouderij: Zuivelplan (NZO, LTO) Technische invulling binnen milieurandvoorwaarden KringloopWijzer centraal Film KringloopWijzer

Nadere informatie

Kengetallen voor het ideale voedermanagement

Kengetallen voor het ideale voedermanagement Kengetallen voor het ideale voedermanagement Els Van Looveren Gregory Antrop Melkveecongres, september 2016 Doelstelling melkveehouder Ik ben gezond dus ik doe wat er van mij verwacht wordt : veel melk

Nadere informatie

Kuilkenner Grasbalen (afgesloten) balen juli. Uw klantnummer: Eurofins Agro Postbus 170 NL AD Wageningen

Kuilkenner Grasbalen (afgesloten) balen juli. Uw klantnummer: Eurofins Agro Postbus 170 NL AD Wageningen Kuilkenner Grasbalen (afgesloten) Uw klantnummer: 2011239 H. Holman Markewg 17 9307 PC STEENBERGEN DR Eurofins Agro Postbus 170 NL - 6700 AD Wageningen T monstername: Johan de Vries: 0652002171 T klantenservice:

Nadere informatie

Geachte relatie, Onze rundveespecialist wil graag voor u het rantsoen bereken, voor een rantsoen op maat!

Geachte relatie, Onze rundveespecialist wil graag voor u het rantsoen bereken, voor een rantsoen op maat! Geachte relatie, Wat een mooi voorjaar en zomer hebben we gehad. Veel warme en zonnige dagen. Er is veel goede vrucht geoogst. Nu is de eerste herfststorm alweer geweest en de winterperiode staat voor

Nadere informatie

Landbouw en klimaat in Utrecht

Landbouw en klimaat in Utrecht Landbouw en klimaat in Utrecht Landbouw en klimaat in Utrecht E.V. Elferink E.A.P. van Well L.N.C. Vlaar CLM Onderzoek en Advies BV Culemborg, november 2007 CLM 659 2007 ISBN 978-90-5634-205-0 Inhoud

Nadere informatie

Waarom onderzoek naar een Droogstand op Maat?

Waarom onderzoek naar een Droogstand op Maat? Waarom onderzoek naar een Droogstand op Maat? Ariette van Knegsel en Bas Kemp Korter of niet droogzetten verbetert de energiebalans Energiebalans effecten weerspiegelt in betere stofwisseling (glucose,

Nadere informatie