CO2 Meest materiële emissies Scope 3

Transcriptie

1 CO2 Meest materiële emissies Scope 3 Onderwerp Scope 3 WBCSD/WRI GHG scope 3 standaard. (onderdeel 4.A.1 en 4.A.2 uit de CO2 prestatieladder) Revisiedatum Auteur drs. ing. Siemon Bruinsma Bedrijf B.V. Gecontroleerd drs. ing. Siemon Bruinsma Unit - CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

2 Inhoud Inleiding en verantwoording Beschrijving van de organisatie en meetperiode Meetperiode en basisjaar Waardeketen Bijdrage aan CO2-reductie bij de klant Relevante categorieën scope 3 emissies - voorstudie Inleiding CO2 prestatieladder vraag 3.A CO2 prestatieladder vraag 4.A.1 - scope GHG Table 4.3: Description of Scope 3 Categories Table 4.3: Scope 3 Categories & CO2 uitstoot & Data verzameling Voorwaarden ketenanalyses (eisen uit CO2 prestatieladder 2.0) De rangorde bepaling voor de ketenanalyses (aparte documenten) Ketenanalyse 1: CO2_Implementatievoorstel_samen_bestellen Ketenanalyse 2: CO2_ketenanalyse_Detectielussen A.2 Een kwaliteitsmanagement plan voor de inventaris CO2 prestatieladder hoofdstuk 4.A ISO hoofdstuk 6 GHG inventory quality management Bijlage 1: A3 schema voor GHG scope 3: Table 4.3: Scope 3 Categories Bijlage 2: Onderbouwing cijfers voor GHG tabel Purchased Goods & Services Transportation & Distribution (Upstream) Waste Generated in Operations Employee Commuting Use of Sold Products Bijlage 3: ISO hoofdstuk 6 (managing inventory quality) CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

3 Inleiding en verantwoording Dit rapport bevat een analyse van de scope 3 emissies en twee ketenanalyses van B.V. Het is het antwoord op eis 4A1 en 4A2 (pagina 85) van de CO2-prestatieladder 2.0 ( Hieronder volgt de tekst uit de CO2 prestatieladder versie 2.0: 4.A.1 Meest materiële emissies en twee ketenanalyses: Een rapportage met rangorde van alle (meest materiële) scope 3 emissies Het bedrijf dient een rapportage te kunnen overleggen waarin het laat zien dat het haar meest materiële (dominantie, bijv. qua CO₂-omvang) scope 3 emissies in kaart heeft gebracht. Het bedrijf heeft deze emissies in de rapportage geïdentificeerd en op grove wijze gekwantificeerd conform de WBCSD/WRI GHG scope 3 standaard ( Daarin dienen in principe alle categorieën upstream en downstream emissies te worden meegenomen. Het gaat hier niet om gedetailleerde analyses van scope 3 emissies. Doel is om op basis van een grove berekening, te komen tot een rangorde van de meest materiële scope 3 emissiebronnen die tezamen de grootste (70-80%) bijdrage leveren aan de totale scope 3 emissies van een bedrijf. De nieuwe WBCSD/WRI GHG scope 3 accounting standard geeft de criteria voor bepaling van de materialiteit van emissies: omvang, invloed, risico, kritisch voor stakeholders, outsourcing, overige. De rangorde dient aan te geven welke emissies in scope 3 voor het bedrijf meer en minder voorde hand liggen om een reductieaanpak voor te ontwikkelen. De berekende omvang van de scope 3 emissies dient bij de bepaling van de rangorde dan uiteraard het zwaarst gewogen te worden. In beperkte mate kan de rangorde vervolgens worden aangepast op grond van de overige 5 criteria. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om CO₂reductie na te streven in een keten waar het bedrijf evident geen enkele invloed op kan uitoefenen. Eisen aan de (selectie van onderwerpen voor) de analyses van de GHG-genererende ketens van activiteiten Uit deze rangorde selecteert het bedrijf de onderwerpen voor twee ketenanalyses en stelt deze op. De volgende nadere (rand)voorwaarden worden hierbij gesteld: 1. De ketenanalyses dienen betrekking te hebben op de projecten. 2. Het bedrijf dient eigen analyses uit te (laten) voeren. Het meeliften bij de uitvoering van een betaalde opdracht van een klant kan niet gezien worden als het voldoen aan de eisen. 3. Er dient een ketenanalyse te worden gemaakt voor één van de twee meest materiële emissies én een andere voor één van de zes meest materiële emissies (uit de rangorde). 4. De scope 3 accounting standard geeft de herkenbare structuur van elke ketenanalyse. 5. Het resultaat van zulk een analyse dient een aanvulling te zijn op de bestaande (gepubliceerde) kennis en inzichten of anders gesteld: dient bij te dragen aan het voortschrijdend maatschappelijk inzicht. De genoemde WBCSD/WRI GHG scope 3 accounting standard geeft aan hoe in ketenanalyses en vervolgrapportages met de verschillende aspecten omgegaan dient te worden. Als voorbeeld het gebruik van de juiste data. Voor een ketenanalyse is het niet nodig direct uitgebreid gegevens op te vragen bij allerlei leveranciers. Het heeft meestal wel duidelijk meerwaarde om bij een of enkele leveranciers, dus selectief enkele cruciale gegevens op te vragen. Vaak is dat voldoende om een goede eerste versie van een ketenanalyse op te stellen. In de eerste editie van de ketenanalyses zal duidelijk aangegeven moeten worden welke kwaliteit van data is gehanteerd. Onderscheiden worden primaire data = van de werkelijke leveranciers (up) en gebruikers (down), en secundaire data = algemene cijfers en eigen schattingen. Wanneer cruciale primaire data toch aantoonbaar moeilijk verkrijgbaar zijn kan een eerste versie van een ketenanalyse, dus onder voorwaarden, in hoge mate gebaseerd worden op secundaire data. Eigen tijdgebrek is geen valide reden, wel gebrek aan medewerking van partners in de keten ondanks aantoonbare inspanningen. Voor alle relevante secundaire data dient de ketenanalyse in passende follow up te worden voorzien om later alsnog primaire data te krijgen. De nieuwe standaard geeft richtlijnen voor accurate gegevens over up- en downstream activiteiten. Daarvoor wordt inzake data verzameling een aanpak in 4 stappen gepresenteerd. Op basis van de eerste grove CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

4 berekeningen, worden de meest materiële emissies binnen de keten duidelijk; de data daarover worden vervolgens middels het opnieuw doorlopen van het proces verbeterd. Etc. De vervolgrapportages (4B2) doen verslag van de voortgang. 4.A.2 Een kwaliteitsmanagement plan voor de inventaris Doelstelling van een kwaliteitsmanagement plan is de garantie dat de emissies op een zo accuraat mogelijke wijze worden gerapporteerd. Zie punt aangevuld met van de ISO standaard en informatie omtrent data management opgenomen in hoofdstuk 10 van de Product Accounting & Reporting Standard, met name punten 4 en 6.Bovenstaande leidt ertoe dat men continue en systematisch streeft naar een verbetering van de data gebruikt voor het opstellen en uitwerken van de emissie-inventaris. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

5 1. Beschrijving van de organisatie en meetperiode 1.1. BV biedt multidisciplinaire oplossingen (elektrotechnisch, mechanisch en ICT) voor de infrastructurele markt. BV levert totaaloplossingen bestaande uit producten, systemen en diensten. Het dienstenpakket omvat de gehele keten met activiteiten van ontwerp tot en met installatie, en van contracting tot en met asset management. Het gaat dan om de product markt combinaties: Openbare Verlichting, Verkeersinstallaties, Technische Infrastructuur (gas, water, elektra, etc), Objectgebonden installaties (bijvoorbeeld sluizen, verkeerscentrales), Railgebonden installaties en Hoogspanningsactiviteiten (hoogspanningsstations). Voor meer en actuele informatie: Meetperiode en basisjaar De periode waarover deze rapportage gaat is 2010, hetgeen ook het basisjaar is. In de ketenanalyses is dit 2009 omdat in dat jaar de ketenanalyses voor het eerst zijn gemaakt. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

6 2. Waardeketen De volgende figuur beeldt de waardeketen van : 1 Advisering / Consultancy 2 Aanvraag werk (bestek) door de klant (de toekomstige eindgebruiker) 2.1 Calculatie (eventueel inclusief een globaal ontwerp) en gunnings fase 2.2 Projectmanagement 2.3 Ontwerp 2.4 Werkvoorbereiding 2.5 Inkoop en bestellen 3 Leverancier: (eind) fabricage materialen tot (half)product 3.1 Fabrieks Afname Testen (FAT) 3.2 Bouwplaatsinrichting: transport medewerkers, materieel en materialen () 3.3 Bouwplaatsinrichting: transport medewerkers, materieel en materialen (leveranciers en onderaannemers) 3.4 Bouwplaats: opslag materialen en materieel 3.5 Civiele (grondverzet) werkzaamheden waaronder het aanbrengen van kabels & leidingen 3.6 Specifieke installatie en montage werkzaamheden 3.7 Afvalafvoer 3.8 Testen en opleveren (SAT) 3.9 Demobilisatie bouwplaatsinrichting 4 In gebruikname en exploitatie door klant (eindgebruiker) 4.1Specifieke onderhoudswerkzaamheden 5 Decommisioning / uit gebruik name door klant (eindgebruiker) 6 Afval Figuur 2.1: Waardeketen N.B.: Onder de eindgebruiker wordt verstaan: de uiteindelijke opdrachtgever die de installatie betaald, zoals bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, een netwerkbedrijf, een gemeente of ProRail. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

7 3. Bijdrage aan CO2-reductie bij de klant De dienstverlening van draagt bij aan effectiviteits- en efficiencyverbetering in de operaties bij haar klanten in de keten. Vanuit de verschillende disciplines zijn er daarnaast specifieke voorbeelden te noemen waarvan de energiebesparing aantoonbaar is: Ontwerp tot en met installatie Het op basis van klanteisen ontwerpen en installeren van installaties. Voorbeelden zijn: Transformators met minder omzettingsverlies. Led verlichting (toegepast bij openbare verlichting en verkeersinstallaties). Schakelregiems voor installaties op basis van de vraag i.p.v. vaste tijdsregimes (bijvoorbeeld detectielussen, dimbare verlichting, etc). Kabelberekeningen en schakelregimes voor achterliggende verbruikende installaties zodat minder dikke bekabeling noodzakelijk is. Contracting / advies Op het gebied van milieu en duurzaamheid worden vanuit diensten verleend die bijdragen aan energiebesparing en CO2-reductie van de opdrachtgevers. Voorbeelden hiervan zijn: Smart grids. Toepassing van LED verlichting in plaats van conventionele verlichting. Asset management Het naast voorgeschreven onderhoud de klant adviseren en begeleiden bij renovaties en investeringen die moeten leiden tot een energiezuiniger en bedrijfszekerder asset. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

8 4. Relevante categorieën scope 3 emissies - voorstudie 4.1 Inleiding In deze paragraaf wordt nader in gegaan op de verschillende scope 3 activiteiten van aan de hand van de indeling zoals genoemd in het Handboek CO2-prestatieladder 2.0. Figuur 4.1 Eigen verdeling CO2 emissies naar de projecten (hoofdstuk 7 GHG protocol) 4.2. CO2 prestatieladder vraag 3.A.1 Het bedrijf dient elk van de emissies die verband houden met de projecten, - binnen de emissie inventaris nader te specificeren voor de projectenportefeuille als geheel, - en binnen de projectenportefeuille nader te specificeren voor elk project afzonderlijk waarop CO₂gerelateerd gunningvoordeel verkregen is (niet vereist voor elk van de overige projecten). Daartoe volstaat om de emissies van het bedrijf (maar niet business air travel), te splitsen en deels toe te rekenen (verdelen) aan een aantal projecten. Doel is de aangrijpingspunten voor reductie inzichtelijk te maken. Net als bij financiële toerekening worden emissies die verband houden met overhead (zoals verwarming en elektriciteit voor hoofd- en regiokantoren, centrale magazijnen e.d.) daarom niet toegerekend aan de projecten; vervoer en transport tussen centrale locaties en de projecten worden wel toegerekend aan de projecten. Splitsing en toerekening aan (verdeling over) de projecten dient per emissie te gebeuren en naar analogie van de allocatie naar producten in sectie 7 van de Corporate value chain and accounting standard (WBCSD/WRI) ( protocol-scope-3-standard-draft-november pdf). Opmerking: deze norm geeft weer een andere indeling met meer categorieën van de scope 3 emissies dan de SKAO CO2 prestatieladder versie 2.0. Figuur 4.2: Scope indeling CO2 prestatieladder SKAO versus scope indeling GHG protocol CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

9 4.3. CO2 prestatieladder vraag 4.A.1 - scope 3 Conform hoofdstuk 7.2 van Corporate value chain and accounting standard: Companies should select the allocation approach that: Best reflects the causal relationship between the production of the outputs and the resulting emissions; Results in the most accurate and credible emissions estimates; Best supports effective decision-making and GHG reduction activities; and Otherwise adheres to the principles of relevance, accuracy, completeness, consistency and transparency. De CO2 emissies van derden is berekend op basis van 3 voorbeeldprojecten waarvan de leveranciers en onderaannemers bekend zijn. Van deze leveranciers is de reisafstand van de eigen locatie naar de Imtech projectlocatie berekend en indien er diensten ter plekke worden uitgevoerd (bijvoorbeeld graafwerkzaamheden) de CO2 uitstoot daarvan. De methode is niet echt nauwkeurig, omdat: Er wordt bij materiaalleveringen vanuit gegaan dat het om een enkele reis gaat (veronderstelling: de transporteur zal nog wel andere leveringsadressen hebben). Het transportmiddel niet altijd bekend is. Er vanuit wordt gegaan dat de leverancier vertrekt uit het pand van de leverancier terwijl dat niet zo hoeft te zijn, het kan ook vanaf een sublocatie zijn van de leverancier of vanaf een andere leverancier. De leverancier hoeft niet de fysieke leverancier te zijn (hij kan ook de tussenpersoon zijn die iets verkoopt en dat het transport en de levering door een ander wordt gedaan). De totale CO2 uitstoot van deze 3 projecten die door derden is veroorzaakt wordt afgezet tegen de totale omzet van deze 3 projecten. De voorbeeldprojecten zijn qua omvang niet groot omdat alles dan nog redelijk traceerbaar is. Dit heeft wel als nadeel dat er vanuit een kleine steekproef moet worden geëxtrapoleerd, hetgeen een minder goede betrouwbaarheid oplevert. De 3 projecten samengeteld geven een CO2 kengetal voor diensten en leveringen (upstream transport) GHG Table 4.3: Description of Scope 3 Categories Onderstaand de tabel met indelingen uit sectie 7 van de Corporate value chain and accounting standard (WBCSD/WRI) ( pdf). Upstream Scope 3 Emissions Downstream Scope 3 Emissions Category 1. Purchased Goods & Services 2. Capital Goods 3. Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or 2 4. Transportation & Distribution (Upstream) 5. Waste Generated in Operations 6. Business Travel 7. Employee Commuting 8. Leased Assets (Upstream) 9. Investments 10. Transportation & Distribution (Downstream) 11. Processing of Sold Products 12. Use of Sold Products 13. End-of-Life Treatment of Sold Products 14. Leased Assets (Downstream) 15. Franchises Tabel 4.4-1: Description of Scope 3 Categories en CO2 uitstoot CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

10 Figuur 4.4-2: tabel gevisualiseerd CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

11 Downstream Scope 3 Emissions Upstream Scope 3 Emissions CO2 Prestatieladder 5. Table 4.3: Scope 3 Categories & CO2 uitstoot & Data verzameling Onderstaand de voor ingevulde tabel uit Table 4.3: Description of Scope 3 Categories van het GHG protocol scope 3. De volledige tabel exclusief de kolom data bron en kwaliteit is te vinden als bijlage 1. De onderbouwing van de CO2 uitstoot is te vinden in bijlage 2. Category Ton CO2 Voorbeeld Data bron en kwaliteit 1. Purchased CO2 fabrikanten en Secundaire data: Extrapolatie aan de hand van 3 referentieprojecten en Goods & Services leveranciers gegevens Draka (CO2 uitstoot per euro omzet) in relatie met inkoopomzet aan kabels 2. Capital Goods 1 Transport van kapitaalgoederen zoals machines en ZBA vanaf de leverancier 3. Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or 2 4. Transportation & Distribution (Upstream) 5. Waste Generated in Operations > 57 Het gebruik van elektriciteit op de site van een klant En energieverbruikende activiteiten door onderaannemers 3698 Transport en werkzaamheden door onderaannemers > 80 Afval die o.a. naar Van Gansewinkel wordt afgevoerd 6. Business Travel 5 Het gebruik van trein, taxi s etc valt in het niet bij de rest. 7. Employee Commuting 8. Leased Assets (Upstream) 510 Woon werk verkeer waarvoor Imtech een vaste reiskostenvergoedin g geeft 20 Kantoorruimtes waarvoor we betalen bij klanten en mede combinanten naar Imtech valt in het niet bij de rest van de emissies Schatting: 700 monteurs. 70 % heeft eigen aggregaten en omvormers. Keten op projectlocaties worden apart bemeterd. Verbruik geschat op 3 kwh per dag voor boormachines, looplampen, laptops, etc. 30 % x 700 x 200 dagen x3 kwh x emissiefactor 0,455 kg co2 / kwh = 57,33 ton co2 Omdat ook onderaannemers energie verbruiken op de site van de opdrachtgever is dit getal veel hoger Secundaire data: Extrapolatie aan de hand van 3 referentieprojecten Tonnes of waste generated x default emission factors Secundaire data van Van Gansewinkel: Op projecten kunnen andere afvalverwerkers worden ingeschakeld(veelal in samenspraak met een combinant) en hier is geen inzicht in. Distance traveled x default emission factors Schatting: Hier is een schatting gemaakt van taxiritten et cetera Distance traveled and mode of transport estimated using average statistics x default emission factors Primaire data: Berekend op basis uitdraai woonwerkverkeer van de loonadministratie (file van september 2011 met alle medewerkers die deze vergoeding krijgen). De berekening is gemaakt op basis: Afstand woonwerkverkeer x 2 (heen en terug) x 200 werkdagen per jaar x 0,210 kg/km (emissiefactor onbekend). Er zijn slechts enkelen die per trein reizen en er fietsen ook een aantal (totalen hiervan onbekend) Estimated emissions based on e.g. floor space by building type Schatting: Onbekend maar klein in vergelijking tot de eigen panden. Veelal gaat het om slechts een aantal m2 die gehuurd worden (kleine kantoorunit). 9. Investments 0 geen Estimated emissions based on average statistics 10. Transportation & Distribution (Downstream) 11. Processing of Sold Products 12. Use of Sold Products 13. End-of-Life Treatment of Sold Products 0 De producten worden door Imtech Infra op de site van de klant geïnstalleerd 0 levert geen intermediate products.?? Hierbij gaat het om het energieverbruik van de producten die bij de klant installeert. 0 ton Geen inzicht in de recyclebaarheid of einde levenscyclus Estimated distance (tonne-km) traveled x default emission factors Secundaire data: De co2 emissies zijn verwerkt bij 4. Transportation & Distribution (Upstream) omdat deze partijen betaalt. Estimated energy use based on industry average statistics levert geen halffabricaten die door anderen weer worden bewerkt tot eindproduct Industry/national average statistics on product use Schatting: Imtech installeert vaak deelinstallaties en heeft weinig invloed op het energiegebruik (alleen bij design & construct bestekken). Schatting: verkoopt en installeert LED lampen op locaties van klanten. Deze LED lampen halveren het energiegebruik voor de toepassing verlichting bij de klant en het aantal vervangingen ten opzichte van conventionele lampen wordt met een factor 8 naar beneden gebracht. Verkoopcijfers zijn aanwezig over 2009, 2010 en 2011 (elk jaar fors groeiend) (gegevens hierover zijn confidentieel) Het gaat om o.a. lampen van en philips. Industry/national average statistics on disposal rates. heeft een beperkt inzicht in de end of life treatment van verkochte producten. Schatting: Er is wel inzicht bij meerjarige onderhoudsbestekken waarbij zelf CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

12 Category Ton CO2 Voorbeeld Data bron en kwaliteit geïnstalleerde onderdelen moeten worden gerepareerd of vervangen, bijvoorbeeld lampen. Er is hier echter geen rekenmodel op los te laten. 14. Leased Assets (Downstream) 0 ton Estimated emissions based on e.g. floor space by building type heeft geen downstream leased assets 15. Franchises 0 ton Estimated emissions based on e.g. floor space by building type heeft geen downstream leased assets Tabel 5.1: Description of Scope 3 Categories en CO2 uitstoot Samengevoegd met de scope 1 en 2 CO2 uitstoot ontstaat het complete beeld voor scope 1,2 en 3. CO2 uitstoot scope 1,2 en werkelijk werkelijk werkelijk prognose prognose scope 1 'directe emissies' scope 2 'indirecte emissies' scope 3 met GHG scope 3 categorieen 1. Purchased Goods & Services Capital Goods Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or Transportation & Distribution (Upstream) ,5 1478,5 5. Waste Generated in Operations Business Travel Employee Commuting Leased Assets (Upstream) Investments Transportation & Distribution (Dow nstream) Processing of Sold Products Use of Sold Products End-of-Life Treatment of Sold Products Leased Assets (Dow nstream) Franchises totaal scope 1,2 en index (basisjaar 2008 = 100) Tabel 5.2: Co2 uitstoot scope 1,2 en 3 (Zwarte getallen zijn reële cijfers, rode zijn schattingen) 6. Voorwaarden ketenanalyses (eisen uit CO2 prestatieladder 2.0) Eisen aan de (selectie van onderwerpen voor) de analyses van de GHG-genererende ketens van activiteiten Uit deze rangorde selecteert het bedrijf de onderwerpen voor twee ketenanalyses en stelt deze op. De volgende nadere (rand)voorwaarden worden hierbij gesteld: 6. De ketenanalyses dienen betrekking te hebben op de projecten. 7. Het bedrijf dient eigen analyses uit te (laten) voeren. Het meeliften bij de uitvoering van een betaalde opdracht van een klant kan niet gezien worden als het voldoen aan de eisen. 8. Er dient een ketenanalyse te worden gemaakt voor één van de twee meest materiële emissies én een andere voor één van de zes meest materiële emissies (uit de rangorde). 9. De scope 3 accounting standard geeft de herkenbare structuur van elke ketenanalyse. 10. Het resultaat van zulk een analyse dient een aanvulling te zijn op de bestaande (gepubliceerde) kennis en inzichten of anders gesteld: dient bij te dragen aan het voortschrijdend maatschappelijk inzicht. De genoemde WBCSD/WRI GHG scope 3 accounting standard geeft aan hoe in ketenanalyses en vervolgrapportages met de verschillende aspecten omgegaan dient te worden. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

13 Downstream Scope 3 Emissions Upstream Scope 3 Emissions CO2 Prestatieladder 7. De rangorde bepaling voor de ketenanalyses (aparte documenten) Category In ton CO2 nr ketenanalyse 1. Purchased Goods & Services Capital Goods Fuel- and Energy- Related Activities Not > 57 5 CO2_ketenanalyse_Detectielussen Included in Scope 1 or 2 4. Transportation & Distribution (Upstream) CO2_Implementatievoorstel_samen_bestellen CO2_ketenanalyse_Bouwplaatsinrichting 5. Waste Generated in Operations > Business Travel Employee Commuting Leased Assets (Upstream) Investments Transportation & Distribution 0 (Downstream) 11. Processing of Sold Products Use of Sold Products?? - Solaroad werkgroep 1 Energie (KKDZ) van Railforum 13. End-of-Life Treatment of Sold Products 0 ton 14. Leased Assets (Downstream) 0 ton 15. Franchises 0 ton De gekozen emissie inventarisatie moet conform het GHG-protocol voldoen aan de volgende criteria: Relevantie Mogelijkheden voor kostenbesparing Het voorhanden zijn van betrouwbare informatie Potentiële reductiebronnen Beïnvloedingsmogelijkheden heeft ervoor gekozen om 2 ketenanalyses verder uit te werken die behandeld worden in hoofdstuk 7.1 en Ketenanalyse 1: CO2_Implementatievoorstel_samen_bestellen Deze keten voldoet aan de GHG criteria: Relevantie In alle processen op bouwplaatsen komt dit voor. Mogelijkheden voor kostenbesparing Potentiële efficiencywinst is te behalen bestelmoment, planning, afroepschema en transport. Het voorhanden zijn van betrouwbare Betrouwbare informatie van bestelmomenten en leverdata zijn informatie redelijk betrouwbaar, de hoeveelheid volume (was het een volle vrachtwagen) is niet bekend. Potentiele reductiebronnen Beïnvloedingsmogelijkheden Aanvullend inzicht Transport en handling van producten. Groot, heeft invloed op leveranciers en transport. In samenwerkingsverbanden is vertrouwen kweken om samen te bestellen en af te roepen niet altijd mogelijk. Samen bestellen in niet erg gangbaar in de Infrabranche omdat men de concurrent / collega of de penvoerder liever niet te veel inzicht geeft in de primaire processen. De ketenanalyse valt in de categorie: 4. Transportation & Distribution (Upstream), de nummer 2 in de omvang van scope 3 CO2 uitstoot. De ketenanalyse is na te lezen in een apart document. In dit document zijn ook de reductiedoelstellingen en tussenrapportages weergegeven. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

14 7.2. Ketenanalyse 2: CO2_ketenanalyse_Detectielussen Deze keten voldoet aan de GHG criteria: Relevantie De wijze van aanbrengen van vulmiddel levert een significante CO2 besparing op voor alle bedrijven die detectielussen aanbrengen. Tevens is het een enorme verbetering op het gebied van arbeidsomstandigheden en brandveiligheid Mogelijkheden voor kostenbesparing Kostenbesparing op gas en er behoeven geen stookketels meer te worden geplaatst in detectiewagens. Het voorhanden zijn van betrouwbare Betrouwbare informatie van gasgebruik voor de doeleinden van informatie detectielussen is betrouwbaar. Ook de inhuur van detectielus aanbrengbedrijven voor de piekmomenten in de productie is betrouwbaar. Potentiele reductiebronnen Beïnvloedingsmogelijkheden Aanvullend inzicht Gasverbruik voor het verwarmen van bitumen. Groot, heeft zelf deze activiteit in huis en kan onderaannemers dwingen dezelfde nieuwe methode te gaan gebruiken. Op klanten heeft een beperkte invloed omdat weinig klanten tot nu toe nog openstaan voor deze methodiek en vanwege de bestaande normen en voorschriften (die alleen gestookte bitumen accepteren en geen koude verwerking). De huidige methode van detectielussen verwerken is tientallen jaren oud (en voorgeschreven in bestekken) en deze nieuwe methode geeft inzicht in de verschillen. De keten valt in de categorie: 3. Fuel- and Energy- Related Activities Not Included in Scope 1 or 2, de nummer 5 in de omvang van scope 3 CO2 uitstoot. De ketenanalyse is na te lezen in een apart document. In dit document zijn ook de reductiedoelstellingen en tussenrapportages weergegeven. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

15 8. 4.A.2 Een kwaliteitsmanagement plan voor de inventaris 8.1. CO2 prestatieladder hoofdstuk 4.A.2 Doelstelling van een kwaliteitsmanagement plan is de garantie dat de emissies op een zo accuraat mogelijke wijze worden gerapporteerd. Zie punt aangevuld met van de ISO standaard en informatie omtrent data management opgenomen in hoofdstuk 10 van de Product Accounting & Reporting Standard, met name punten 4 en 6.Bovenstaande leidt ertoe dat men continue en systematisch streeft naar een verbetering van de data gebruikt voor het opstellen en uitwerken van de emissie-inventaris ISO hoofdstuk 6 GHG inventory quality management 6.1 GHG information management The organization shall establish and maintain GHG information management procedures that: deel bewijs a) ensure conformance with the principles of this part of ISO 14064, Dit hele document b) ensure consistency with the intended use of the GHG inventory, Dit hele document c) provide routine and consistent checks to ensure accuracy and completeness of Bijlage 3 the GHG inventory, d) identify and address errors and omissions, and Bijlage 3 e) document and archive relevant GHG inventory records, including information Bijlage 3 management activities The organization s GHG information management procedures should consider the following: deel bewijs a) identification and review of the responsibility and authority of those responsible Bijlage 3 / voorblad for GHG inventory development b) identification, implementation and review of appropriate training for members of - the inventory development team c) identification and review of organizational boundaries; Jaarlijks in overleg met directie d) identification and review of GHG sources and sinks; In overleg met wagenparkbeheer, financiële afdeling en facility management e) selection and review of quantification methodologies, including GHG activity CO2 prestatieladder data and GHG emission and removal factors that are consistent with the intended normen use of the GHG inventory; f) a review of the application of quantification methodologies to ensure Bijlage 3 consistency across multiple facilities; g) use, maintenance and calibration of measurement equipment (if applicable); Bijlage 3 h) development and maintenance of a robust data-collection system; Bijlage 3 i) regular accuracy checks; Bijlage 3 j) periodic internal audits and technical reviews; Bijlage 3 k) a periodic review of opportunities to improve information management Bijlage 3 processes. heeft een aantal berekeningen gemaakt. Doel is om, net als bij de scope 1 en 2 rapportage, bronnen te zoeken of te verbeteren die een nog accuratere voorstelling kunnen geven. Kortom van schatting naar secundaire data naar primaire data. Bij interne energy audits zal getracht worden, net als bij de scope 1 en 2 rapportages, om te beoordelen of de data en de bronnen wel accuraat genoeg zijn en of deze kunnen worden verbeterd. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

16 Bijlage 1: A3 schema voor GHG scope 3: Table 4.3: Scope 3 Categories Op een A3 schema (separaat bestand) zijn relevante kolommen voor Tabel 4.3 ingevuld. Onderstaande tabel is gebruikt om bepaalde criteria uit de bijlage te beoordelen met (geen invloed), 0 (gemiddelde invloed) of ++ (grote invloed). CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

17 Bijlage 2: Onderbouwing cijfers voor GHG tabel Purchased Goods & Services Goods, bijvoorbeeld kabel (CO2 emissie in kg per euro omzet van Draka, jaarverslag 2010 Draka): kocht in 2010 voor ongeveer euro aan kabels en appendages (bijv. moffen) bij meerdere leveranciers, waaronder Draka. Indien we stellen dat 70 % kabel is, dan is dit euro x 96 kg = 3500 x 96 = ton CO2 Bij elke miljoen omzet van is dit: ton / 190 miljoen omzet = 1768 ton / miljoen euro omzet van We hebben hier nu dus alleen kabel genomen (buiten lampen, armaturen en masten) Alleen categorie 1 is al > dan 1768 ton CO2 per miljoen euro omzet van Bij een omzet van 198 miljoen (2010) is dit: 198 x 1768 = ton CO2 4. Transportation & Distribution (Upstream) Aan de hand van een drietal referentieprojecten wordt categorie 4 uitgerekend op een secundaire wijze. Project 1 Het betreft een uitdraai in excel van het project N237 aanleg dynamische Openbare Verlichting (contractsom euro) uit het navision systeem met waar nodig detailinformatie van bestelopdrachten en facturen. Toeleveranciers voor materialen: TECHNISCHE UNIE BV 3 leveringen a 13,2 km enkele reis met vrachtwagen Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 26,4 x vrachtwagen 6 ton x 295 = 46,7 kg CO2 WAVIN BV (PE Kabelbuis Rd Met Trekdraad 50 L=50) 1 levering a 110 km enkele reis met vrachtwagen Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 110 x vrachtwagen 6 ton x 295 = 194,7 kg CO2 ELECTRO-DRAAD BV (diverse voedingskabels) 2 leveringen a 136 km enkele reis met vrachtwagen Vrachtauto < 20 ton 295 g CO₂/tonkm = 2 x 136 x vrachtwagen 6 ton x 295 = 481,4 kg CO2 PHILIPS BV (Armatuur SGS253 SON-T100W K EB I CR GB GR D6) 4 leveringen a 85,1 km enkele reis met vrachtwagen Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 4 x 85,1 x vrachtwagen 6 ton x 295 = 602,5 kg CO2 Diensten HOOGWERKERVERHUUR VAN DER VOORT B.V uur = 2 x 8 uur = 4 x Utrechthaven PN NIEUWEGEIN - N237 De Bilt = 4 x 15,4 km = 61,6 km + 10km rijden op project zelf = 71,6 km met een hoogwerker Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 71,6 x hoogwerker 3 ton x 295 = 63,4 kg CO2 BV HAAN TECHNIEK (Aarding N237-N238) CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

18 16 uur = 2 x 8 uur = 4 afstand Saal van Zwanenbergweg 2, 5026 RN Tilburg N237 De Bilt = 90,5 x 4 = 362 km met een busje Bestelauto a 630 g CO₂/tonkm =362 x 630 = 228 kg CO2 A.N. VAN IMPELEN EN ZN.BV (Inhuur minigraver incl. bediening) 40 uur = 2 x 8 uur = 10 x afstand herenstraat werkhoven N237 De Bilt = 10 x 18,7 km = 187 km met een transportwagen met laadbak a Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 187 x Vrachtauto 3 ton x 295 = 165,5 kg CO2 Minigraver 5 dagen a 20 liter diesel = 100 liter diesel = 100 x g CO₂/liter = 313,5 kg CO2 VAN DER LINDEN BV (verkeersmaatregelen: Geleidebakens dubbelzijdig) 2 leveringen vanuit Stoutenburg met waarschijnlijk wel aparte ritten =4 x 22,1 km = 88,4 km met Vrachtauto 3,5 10 ton a 480 g CO₂/tonkm = 88,4 x vrachtwagen 2 ton x 480 = 84,9 kg CO₂ Project 2 Het betreft een uitdraai in excel van het project aanleg Openbare Verlichting fietspad te Cuijck (contractsom euro) uit het navision systeem met waar nodig detailinformatie van bestelopdrachten en facturen. Toeleveranciers voor materialen: Kaal BV (mastenlevering) 1 levering a 38 km (Oss-Cuijck) enkele reis met vrachtwagen Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 1 x 38 x vrachtwagen 6 ton x 295 = 67,3 kg CO2 Diensten Minibank 2000 (Inhuur minigraver incl. bediening) 8 uur = 1 x 8 uur = 2 x afstand De Leibeek EX NISTELRODE Cuijck = 2 x 38 km = 76 km met een transportwagen met laadbak a Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 76 x Vrachtauto 3 ton x 295 = 67,3 kg CO2 Minigraver 1 dagen a 20 liter diesel = 20 liter diesel = 20 x g CO₂/liter = 62,7 kg CO2 Holland infracad (inmeten) 1 dag = 2 x 65 km (Nieuwkuijk Cuijck) = 2 x 65 x 210 g CO₂/km (vw caddy) = 27,3 kg CO2 Project 3 Het betreft een uitdraai in excel van het project vervanging 2 VRI s in Veendam (contractsom ongeveer euro) uit het navision systeem met waar nodig detailinformatie van bestelopdrachten en facturen. Toeleveranciers voor materialen: Geen, de systeemleverancier was de opdrachtgever en alle materialen werden ter plaatse verwerkt als zijnde een directielevering. Diensten Holscher Bebakening (verkeersmaatregelen) Adonisweg BH Leeuwarden naar Veendam = 93 km 2 ritten heen en terug voor plaatsen en afbreken verkeersmaatregelen = 4 x 93 x = 388 km met een transportwagen met laadbak a Vrachtauto < 20 ton a 295 g CO₂/tonkm = 388 x Vrachtauto 3 ton x 295 = 343,4 kg CO2 NAB (Aarding) 8 uur = 1 x 8 uur = 2 x afstand De Lavalstraat 1A 7903 BC Hoogeveen Veendam = 62 x 2 = 124 km met een busje Bestelauto a 630 g CO₂/tonkm =124 x 630 = 78 kg CO2 Van Lenthe Dalfsen (grondverzet) Deze aannemer werkte al voor de civiele partij daar en is ter plekke gecontracteerd dus we berekenen 2 uur (2 / 8 uur x 96 km x 2 x vrachtwagen 6 ton x 295 = 85 kg CO2 Uitkomst Co2 Totaal projecten omgerekend naar CO2 per miljoen euro omzet Omzet project 1, 2 en 3: = euro. Dus 4. Transportation & Distribution (Upstream): 1,519 Ton CO2 (Diensten). CO2 emissie door derden (scope 3 categorie 1) = 1,519 ton CO2 bij een omzet van van euro. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

19 Bij elke miljoen omzet van is dit geëxtrapoleerd naar 11,208 ton CO2 (factor 7,3786 x 1,519 ton). 4. Transportation & Distribution (Upstream): 1,012 ton CO2 (Toeleveranciers voor materialen) CO2 emissie door derden (scope 3 categorie 4) = 1,012 ton CO2 bij een omzet van van euro. Bij elke miljoen omzet van is dit geëxtrapoleerd naar 7,467 ton CO2 (factor 7,3786 x 1,012 ton). Bij een omzet van 198 miljoen (2010) is dit: 198 x (11,208+7,467) = 3698 ton CO2 5. Waste Generated in Operations Deze (secundaire) berekening is gemaakt op basis van een afvalrapportage van Van Gansewinkel 2010 (Q1-Q4) en gegevens van Van Gansewinkel over haar CO2 uitstoot per kg afval. Kwartaal Gewicht (kg) Kwartaal Kwartaal Kwartaal Kwartaal Grand Total Figuur 5.1: De afvalstroom in soort en gewicht Afvalstroom Gewicht (kg) Bouw & sloop Destra data Folie/ kunststoffen 420 Gevaarlijk afval Hout Non ferro/rvs roestvrij Papier/ karton Restafval Schroot Grand Total Figuur 5.2: van Van Gansewinkel van 23 september 2011 De CO2 uitstoot = 613,510 ton x 0,106 ton co2/ton = 65 ton co2 Opmerking: Buiten van Gansewinkel om wordt er op projectbasis ook soms gekozen voor een andere afvalverwerker (indien een lokale aanbieder goedkoper is). CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

20 Het gaat naar schatting om 25 % van de gevallen (dus in werkelijkheid zal de CO2 van afvoer 125% x 65 = 81 ton CO2 bedragen). 7. Employee Commuting De primaire bron hiervoor is de afdeling loonadministratie die de woon-werkverkeervergoeding uitkeert op basis van postcode naar postcode (autogebruik) in kilometers. Hiervan is een aparte excel sheet beschikbaar. Of medewerkers daadwerkelijk de auto gebruiken of carpoulen, of een fiets of openbaar vervoer is onbekend. 12. Use of Sold Products De use of sold products is voor een grote onbekende in de zin van niet te kwantificeren. Bij veel klanten worden energiezuinige varianten geïnstalleerd, tenminste indien het bestek dit toelaat (bij Design & Construct bestekken bestaat die mogelijkheid tot innovatie) en bij bestekken waarbij voorgeschreven is dat een conventionele installatie moet worden vervangen door een energie zuinige. Gezien de omzet van en het vakgebied is de schatting die gemaakt is erg speculatief. CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

21 Bijlage 3: ISO hoofdstuk 6 (managing inventory quality) CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22

22 CO2_scope3_Imtech_Infra_ docx 4 oktober van 22