VROEGSIGNALERINGJONGEREN VROEGSIGNALERING BETALINGSACHTERSTANDEN JONGEREN JAAR GEMEENTE DOETINCHEM

Transcriptie

1 VROEGSIGNALERINGJONGEREN VROEGSIGNALERING BETALINGSACHTERSTANDEN JONGEREN JAAR GEMEENTE DOETINCHEM Evaluatierapport van de pilot vroegsignalering jongeren. Gedurende deze pilot hebben we ons gericht op jongeren die een betalingsachterstand hebben bij zijn/haar zorgverzekering. In dit evaluatierapport beschrijven we onze werkwijze en de resultaten van deze pilot.

2 1 Inleiding: In februari zijn we gestart met het project vroegsignalering Jongeren. De vroegsignalering richt zich in dit project op betalingsachterstanden die jongeren hebben bij zijn/haar zorgverzekering. Uit meerdere hoeken kwam met regelmaat het verzoek om speciale aandacht te richten aan de doelgroep jongeren met financiële problemen. Uit landelijke cijfers blijkt dat betalingsproblemen en schuldenproblematiek bij deze doelgroep veel voorkomt. 50% van de jongeren tussen de 18 en 27 hebben schulden. Daarnaast is het een doelgroep die lastig te vinden is en nog moeilijker toe te leiden is naar de hulpverlening. Tijdens deze pilot hebben we ons gericht op jongeren van 18 tot en met 21 jaar die een betalingsachterstand hebben bij de zorgverzekering. We hebben de gegevens verzameld uit achterstandslijsten van Zorgverzekering Menzis (de zorgverzekering met het grootste marktaandeel in Doetinchem) en de wanbetalerslijsten van het CAK. De zorgverzekering is de eerste verplichting die jongeren aan moeten gaan wanneer ze 18 jaar worden, maar tevens is dit de eerste rekening die blijft liggen. In Gemeente Doetinchem zijn er bijna 60 jongeren tussen de 18 en 21 jaar die een achterstand hebben bij de zorgverzekering. JONGEREN & SCHULDEN Meer dan de helft van de jongeren heeft na deze Pilot actie ondernomen t.o.v. zijn of haar betalingsachterstand. Bijna de helft heeft na deze pilot geen achterstand meer bij zijn/haar zorgverzekering! De gemiddelde schuldenlast bij deze geselecteerde groep bedraagt maar liefst 1200 euro!

3 2 Doelstellingen: Voor de start van de pilot hebben we onze doelstellingen bepaald. Zoals uit de doelstellingen blijkt We richten ons niet alleen op het oplossen van de schuld. Dat oplossen maakt deel uit van een integraal plan. Maar om jongeren te kunnen helpen moeten we ze in eerste instantie weten te vinden. Primaire doelstelling: In contact komen met de jongeren en bewust maken van zijn/haar situatie. De schuldenlast oplossen/verminderen bij jongeren Secundaire doelstellingen: - Bereiken van de doelgroep. Weinig jongeren melden zich uit eigen beweging bij de schulddienstverlening. - Jongeren vroegtijdig in beeld krijgen zodat grote problemen voorkomen kunnen worden. - Jongeren helpen tot een oplossing te komen voor de schuldenlast zodat zij zich weer kunnen richten op school zodat zij een diploma/startkwalificatie kunnen halen. - Jongeren kennis en vaardigheden bijbrengen en het werken naar een gedragsverandering. - Door bovenstaande te bewerkstelligen willen we werken aan het perspectief van de jongere en verkleinen we de kans op grote problemen in de toekomst. Meetpunten: Om de resultaten van onze pilot goed te kunnen meten hebben we vooraf een aantal meetpunten opgesteld. Naast de resultaten willen we hiermee een breder zicht krijgen op deze specifieke doelgroep. Hoe groot zijn de problemen? Waar doen de problemen zich voornamelijk voor? En wat is het vervolg. De meetpunten; - Het aantal signalen. - Hoogte van de achterstand. - Zijn ouders bekend bij schulddienstverlening? - Is er contact tot stand gekomen? - Wat is het vervolg? - Wat is de achterliggende problematiek? - Moet er flankerende hulp worden ingeschakeld? - Welke trajecten worden ingezet? - In welke mate is er sprake van financiële zelfredzaamheid?

4 3 Werkwijze: Stap 1: Naar aanleiding van de gegevens die de gemeente Doetinchem beschikbaar gesteld heeft gekregen vanuit de Zorgverzekeraar Menzis en het CAK heeft het Bureau voor Financiële Ondersteuning een separate lijst gemaakt van alle 18 tot en met 21 jarige. Deze gegevens mogen in het kader van vroegsignalering met de gemeente worden gedeeld ( Hoofdstuk 7 art. 7b1 zorgverzekeringswet). Voor gemeente Doetinchem ging het hierbij om 54 jongeren. Stap 2: De adressen van deze jongeren zijn gecontroleerd op bekendheid. Hiermee is inzicht gekregen of deze jongeren zelf, of familieleden al een keer gebruik hebben gemaakt van schulddienstverlening. Stap 3: 1 ste brief We hebben de jongeren schriftelijk benaderd. Hierin hebben we de brief toegespitst op de situatie van hem/haar. We hebben bijvoorbeeld het totaalbedrag van de achterstand opgenomen in de brief. Verder bieden we in deze brief onze hulp aan met daarbij directe telefoonnummers en een specifiek adres. Stap 4: 2 de brief Aan alle jongeren die geen reactie hebben gegeven op de eerste brief hebben we 2 weken later een 2 de brief gestuurd. Hierin bieden we nogmaals onze hulp aan en geven we aan dat we bij geen reactie op korte termijn op huisbezoek zullen komen om onze hulp aan te bieden. Stap 5: Aankondigingsbrief In deze brief geven we aan dat we binnen 2 weken op huisbezoek gaan komen. wederom vanuit het oogpunt om onze hulp aan te bieden.

5 4 startpunt: START aantal signalen onbekend bij start bekend bij BvFO familie bekend bij BvFO jongere en familie bekend Vanuit stap 1 hebben we 54 meldingen geselecteerd waarmee het BvFO aan de slag is gegaan. Uit onze eerste screening blijkt dat we slechts weinig van deze jongeren in beeld hebben of hebben gehad. Daarnaast blijkt dat bij ongeveer 20% van de jongeren de ouders of broer/zus al bekend is bij het BvFO. Dit percentage onderschrijft onderzoeken waarin wordt aangeven dat opgroeien met schulden en armoede de kans vergroot om zelf later ook in de schulden te komen. verdeling leeftijd 7% 30% 33% 30% verdeling man/vrouw 35% 65% 21 jaar 20 jaar 19 jaar 18 jaar man vrouw Opvallend is dat het bij 2/3 van de achterstandssignalen gaat om mannen. Er is geen onderbouwing waarom bij deze doelgroep mannen vaker schulden opbouwen dan vrouwen. Wel is bekend dat er over het algemeen meer mannen dan vrouwen gebruik maken van schulddienstverlening. De leeftijden zijn redelijk gelijk verdeeld. De groep 18 jarigen blijft achter. Dit is te verklaren doordat het CAK zich richt op inwoners met een achterstand van 6 maanden of meer. Dit betekent dat wanneer een 18 jarige vanaf de start niet betaalt, deze jongere pas een half jaar later bij het CAK in beeld komt.

6 5 De achterstand bij de zorgverzekering: Er zit veel verschil in de hoogte van de achterstanden. In dit project zijn zowel de jongeren met slechts één maand achterstand aangeschreven als de jongeren die, soms al geruime tijd in de wanbetalersregeling zitten. Om een beter beeld te schetsen zijn de achterstanden enigszins gecategoriseerd op hoogte. Uit bovenstaande diagram blijkt dat er veel jongeren kleine achterstanden hebben bij hun zorgverzekering. Uit de contacten met deze jongeren blijkt vaak dat zij niet tijdig betalen of weleens een maand of twee hebben gemist en dit niet rechttrekken. De redenen lopen hierin uiteen van gemakzuchtigheid, onkunde en niet de financiële mogelijkheden hebben. Daarnaast heeft ruim 40% van deze jongeren een achterstand van 500 euro of meer. In vergelijking met het besteedbaar inkomen van deze doelgroep is dit behoorlijk zorgelijk te noemen. Uitgaande van een minimale afloscapaciteit zijn deze jongeren vanuit een strak regime en discipline jaren aan het afbetalen. Voor een groot gedeelte van deze groep is dit zonder hulp niet haalbaar en hierdoor uitzichtloos.

7 6 Resultaten: Fase 2 Vanuit de samengestelde achterstandslijst is een groep geselecteerd om te benaderen voor deze pilot. Slechts een enkeling is op voorhand uitgevallen. Een reden hiervoor kan zijn dat er nog recent contact is geweest met het BvFO. Uit onderstaande blijkt dat we n.a.v. ons eerste schrijven relatief weinig respons hebben gekregen. Dit signaal is niet nieuw. Het schriftelijk benaderen van inwoners met achterstanden met het verzoek om contact op te nemen levert in algemene zin weinig reactie op. Aantal jongeren in project 54 Aantal verzonden brieven 51 Reactie n.a.v. 1 ste brief 4 Verzoek om hulp 3 Wil geen ondersteuning 1 Geen reactie 43 Van de jongeren die n.a.v. de 1 ste brief contact heeft opgenomen hebben er 3 aangegeven de aangeboden hulp graag te willen ontvangen. Voor deze 3 is een traject ingezet. Deze 3 hebben contact met de budgetcoach en zijn actief bezig met de oplossing voor hun achterstand(en). De jongere die n.a.v. de 1 ste brief heeft aangegeven geen ondersteuning te willen, heeft nog altijd een schuld bij de zorgverzekering. De schuld is tijdens de periode van de pilot (3mnd) opgelopen van een achterstand van ruim 500 euro, naar een achterstand van ruim 800 euro. Fase 3: In fase 3 hebben we de 2 de brief verzonden. Hierin hebben we aangegeven dat we geen reactie hebben ontvangen en dat we voornemens zijn om bij geen reactie op huisbezoek te komen. N.a.v. deze brief hebben we wederom een beperkt aantal reacties ontvangen. Aantal brieven verzonden fase 3 48 Reactie n.a.v. 2 de brief 7 Verzoek om hulp 4 Wil geen ondersteuning 3 Geen reactie 41 Voor de 4 die hebben aangegeven dat zij ondersteuning willen van het BvFO is een traject ingezet. De 3 die hebben aangegeven geen hulp te behoeven, hebben binnen de pilotperiode hun schuld volledig afbetaald. Het ging hierbij om achterstanden onder de 250 euro.

8 7 Fase 4: In deze fase hebben we de aankondigingsbrieven verzonden. Hierin heeft het BvFO aangegeven dat ze binnen 2 weken op huisbezoek gaan komen wanneer er geen reactie volgt of wanneer de schuld niet is opgelost. Aantal brieven verzonden in fase 4 41 Reactie n.a.v. aankondigingsbrief 6 Geen reactie en huisbezoek gepland 20 Schuld voortijdig opgelost 15 Fase 5: In fase 5 hebben we de jongeren geselecteerd waarbij het BvFO op huisbezoek gaat. We hebben n.a.v. de meest recente achterstandslijsten en monitoring 20 adressen geselecteerd. Voordat we op huisbezoek zijn gegaan hebben we de woonsituaties geanalyseerd. Bij ongeveer 2/3 van de huisbezoeken werd de deur voor het BvFO opengedaan. In de helft van de gevallen werd er direct contact gelegd met de betrokken jongere. In een aantal gevallen deed een huisgenoot in vorm van vriend/vriendin of ouder open. De huisbezoeken hebben overdag plaatsgevonden. De verwachting is dat het bereik in de avonduren groter zal zijn.

9 8 Eind resultaat: Nadat we alle fases hebben doorlopen hebben we de balans opgemaakt. De resultaten zijn in brede zin positief en op verschillende vlakken geboekt. Vanuit de pilot zijn we uit gegaan van twee primaire doelen: 1. In contact komen met de jongeren en bewust maken van zijn/haar situatie. 2. De schuldenlast oplossen/verminderen bij jongeren. Hieronder zijn de resultaten terug te lezen per doel die we bereikt hebben met deze werkwijze. 1. In contact komen met de jongeren en bewust maken van zijn/haar situatie Contact: Zoals in de diagram valt af te lezen is er met ongeveer 50% van de benaderde jongeren contact geweest. Zij hebben gereageerd op één van de brieven of zijn benaderd tijdens het huisbezoek. Dit percentage is hoog te noemen. Jongeren zijn over het algemeen een moeilijke doelgroep om te bereiken. Het onderwerp financiën, betalingsachterstanden en schulden maakt dit nog eens een stuk lastiger doordat er veel schaamte en onwetendheid op dit onderwerp rust.

10 Vervolg na contact: In elke brief die we verstuurd hebben vragen we de jongeren om telefonisch of via de contact met ons op te nemen. We hebben gemerkt dat voornamelijk ouders telefonisch contact leggen en dat jongeren sneller kiezen om te mailen. Een aantal jongeren heeft n.a.v. onze brieven - waarin we aangeven graag te willen helpen met hun financiële probleem - contact gelegd om een afspraak te maken. Deze jongeren hebben binnen 2 weken een vervolgafspraak gekregen met één van onze budgetcoaches. Daarnaast zijn er een aantal jongeren geweest die contact met ons hebben gezocht en hebben aangegeven dat zij zelfstandig de achterstand kunnen en zullen gaan oplossen. Hieronder de aantallen op een rij: 9

11 10 2. De schuldenlast oplossen/verminderen bij jongeren Bij de start van deze pilot hebben we vastgesteld dat 54 jongeren tussen de een achterstand had bij de zorgverzekering Menzis of een achterstand van meer dan 6 maanden bij de een willekeurige zorgverzekering. Deze achterstanden varieerden van 101,- euro tot maar liefst 4080,- euro. Twee maanden later hebben we opnieuw de balans opgemaakt. Hieruit blijkt dat bijna de helft van de jongeren uit deze pilot zijn/haar schuldenlast volledig heeft afgelost en een aantal zijn een stukje ingelopen. Een belangrijk punt hierbij is dat dit voor een groot gedeelte ook jongeren zijn waarmee we geen direct contact hebben kunnen leggen. Achterliggende info; De achterstanden die volledig zijn afgelost zijn voor een groot gedeelte de relatief kleinere achterstanden. Een conclusie hierbij kan zijn dat de jongeren ervoor gekozen hebben om na één van onze brieven snel de achterstand af te lossen. Verder kunnen we concluderen dat jongeren met grotere achterstanden juist wel openstaan voor contact. Zij zitten dan ook voornamelijk in de lopende trajecten en zoeken onder begeleiding van het BvFO naar een oplossing voor hun achterstanden. Na verdere inventarisatie bij deze casussen blijkt de schuldenproblematiek fors. Vaak zijn er ook meerdere achterstanden en blijken het nu al trajecten van de lange adem.

12 11 Samenvatting: Aan het einde van deze 2 maanden durende pilot heeft meer dan 50% van de deelnemende jongeren wat gedaan aan zijn/haar achterstand. Daarnaast zijn we met bijna 50% van deze groep in contact gekomen. In deze groepen overlappen elkaar. Opvallend tijdens deze pilot is dat er ook veel jongeren zijn waarmee we geen contact hebben gehad, maar die wel hun schuld volledig hebben afbetaald. Mogelijkheden redenen hiervoor kunnen zijn: - ze zitten niet te wachten op een huisbezoek van de gemeente; - ze worden door de brief geattendeerd op hun achterstand en kiezen er voor er nu wel wat aan te doen; - ouders worden door de brief geattendeerd op de schuldenproblematiek van hun zoon/dochter en gaan hier wat aan doen. Het betreft hier overigens voornamelijk jongeren met de wat kleineren achterstanden. De jongeren met de grootste achterstanden staan vaker open voor hulp. Dit zijn dan ook de nu lopende trajecten binnen het Bureau voor Financiële Ondersteuning. Het bereik tijdens de huisbezoeken was beperkt. Op relatief veel adressen werd niet opengedaan. Dit komt mede doordat we de huisbezoeken overdag hebben laten plaatsvinden en er niet voor hebben gekozen om de huisbezoeken meerdere malen af te leggen. Om de huisbezoeken extra kracht bij te zetten zouden we de volgende keer ook gebruik kunnen maken van niet thuis info. Dit in de vorm van een brief en informatie over hoe en waar hulp te ontvangen. Opvallend: Tijdens de pilot zijn we een aantal opvallende zaken tegengekomen. Sommige incidenteel, sommige zaken lijken bij deze doelgroep te horen. - Ik ben 21 jaar en heb al ruim euro schuld, help! - Ik wist niet eens dat ik een achterstand heb, ik ga er direct mee aan de slag. - Mijn ouders betalen de zorgverzekering.. of toch niet.. - Ik ontvang geen acceptgiro en vergeet hierdoor altijd te betalen. - X woont hier begeleid, hij gaat naar school dus er is nog geen oplossing voor zijn schuld.