Onderwerpen adviesrecht

Transcriptie

1 Onderwerpen adviesrecht Artikel 25, eerste lid WOR geeft een limitatieve opsomming van de volgende veertien adviesplichtige onderwerpen: a) Overdracht van zeggenschap over de onderneming of een onderdeel daarvan Het gaat hier om de overdracht door de ondernemer van de eigen onderneming. De overdracht van zeggenschap kan plaatsvinden door een bedrijfsfusie, een juridische fusie en een aandelenfusie. Voor het adviesrecht maakt het geen verschil op welke manier de zeggenschap wordt overgedragen. b) Vestigen, overnemen of afstoten van zeggenschap over een andere onderneming of een onderdeel daarvan; het aangaan, wijzigen of verbreken van een duurzame samenwerking met een andere onderneming waaronder begrepen het aangaan, wijzigen of verbreken van een belangrijke financiële deelneming; De ondernemingsraad heeft adviesrecht over besluiten met betrekking tot een andere onderneming omdat deze besluiten gevolgen kunnen hebben voor de onderneming waarvoor de ondernemingsraad is ingesteld. De ondernemingsraad heeft op grond van deze bepaling adviesrecht ten aanzien van een het voorgenomen besluit om de zeggenschap over een andere onderneming over te nemen in het kader van een fusie. Een voorbeeld van duurzame samenwerking is het sluiten van een overeenkomst met een andere onderneming om gezamenlijk bepaalde activiteiten te ontwikkelen die van ingrijpende betekenis zijn, terwijl iedere onderneming de eigen zelfstandigheid behoudt. Voor besluiten met betrekking tot een andere onderneming die in het buitenland gevestigd is, kent de WOR de buitenlandclausule. Deze clausule houdt in dat uitsluitend advies aan de ondernemingsraad moet worden gevraagd als redelijkerwijs te verwachten is dat het besluit bepaalde, in de wet omschreven gevolgen heeft voor de in Nederland gevestigde onderneming. Het gaat om gevolgen zoals beëindiging en inkrimping van de werkzaamheden die opgesomd zijn in de onderdelen c tot en met f van artikel 25, eerste lid WOR. De ondernemingsraad heeft adviesrecht als redelijkerwijs kan worden verwacht dat het besluit zal leiden tot: - Beëindiging van de werkzaamheden van een Nederlandse onderneming van de ondernemer of een belangrijk onderdeel daarvan; - Belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden van een Nederlandse onderneming van de ondernemer; - Belangrijke wijziging in de organisatie of van de verdeling van de bevoegdheden binnen een Nederlandse onderneming van de ondernemer; - Een wijziging van de plaats waar een Nederlandse onderneming van de ondernemer haar werkzaamheden uitoefent.

2 De wetgever heeft een aantal vuistregels gegeven om te bepalen of deze gevolgen redelijkerwijs te verwachten zijn. Dat zal het geval zijn als: - De buitenlandse onderneming aanzienlijk groter is; - De buitenlandse onderneming tot dezelfde of een nauw verwante branche behoort; - De buitenlandse onderneming op dezelfde of nagenoeg dezelfde markt werkzaam is. Als de ondernemingsraad aannemelijk kan maken dat de genoemde gevolgen om andere redenen te verwachten zijn, heeft de ondernemingsraad ook het adviesrecht, en is de ondernemer dus adviesplichtig. c) Beëindiging van de werkzaamheden van de onderneming of een belangrijk onderdeel daarvan Het gaat hierbij om sluiting, stillegging of opheffing van de onderneming of een belangrijk onderdeel daarvan. Bij uitbesteding van werk (outsourcing) dient zich de vraag aan of de ondernemingsraad adviesrecht heeft. Strikt genomen is hier namelijk geen sprake van beëindiging van werkzaamheden, omdat het werk wel blijft bestaan. Het werk wordt echter niet langer door de eigen werknemers verricht, maar door de werknemers van het bedrijf dat het werk heeft aangenomen. In de regel zal het gaan om een adviesplichtig besluit, omdat er voor de eigen werknemers sprake is van beëindiging van de werkzaamheden van een onderdeel van de onderneming. De ondernemingsraad moet tevens kunnen beargumenteren dat het in concreto gaat om een belangrijk onderdeel van de onderneming. De ondernemingsraad heeft geen adviesrecht inzake het besluit van de ondernemer het faillissement van de onderneming aan te vragen. Wel kan de ondernemingsraad op grond van de Faillissementswet verzet aantekenen tegen de faillietverklaring. De faillissementscurator treedt in de rechten van de ondernemer en moet de ondernemingsraad om advies vragen bij besluiten die onder de opsomming van artikel 25, eerste lid WOR vallen. Een aanvraag van surseance van betaling door de ondernemer is volgens de Hoge Raad niet adviesplichtig. De Hoge Raad heeft een streep gehaald door de redenering van de Ondernemingskamer op grond waarvan een besluit tot aanvrage van surseance van betaling wel als een adviesplichtig werd aangemerkt. De ondernemingsraad merkte dit aan als een belangrijke wijziging in de organisatie en de verdeling van bevoegdheden in de zin van artikel 25, lid 1 onderdeel e, WOR. De Hoge Raad gaf aan dat het adviesrecht van de ondernemingsraad in stand blijft na een verleende surseance van betaling. d) Belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden van de onderneming Het antwoord op de vraag of hier sprake is van een belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden bepaalt of de ondernemingsraad adviesrecht toekomt.

3 Vragen die aan de orde komen zijn: - Wat is de betekenis van het besluit gelet op de omvang en aard van de activiteiten van de hele onderneming? - Wat zijn de gevolgen voor de werknemers? - Voor hoeveel werknemers heeft het besluit gevolgen? e) Belangrijke wijziging in de organisatie van de onderneming dan wel in de verdeling van bevoegdheden Reorganisatiebesluiten zijn veel voorkomende adviesplichtige besluiten. Bij iedere belangrijke reorganisatie is het adviesrecht van de ondernemingsraad aan de orde. Bij een wijziging in verdeling van bevoegdheden valt te denken aan een belangrijke taakverschuiving binnen de directie of bijvoorbeeld aan het besluit tot vrijwillige toepassing of afschaffing van het structuurregime. Diverse besluiten kunnen tegelijkertijd zowel een wijziging van de organisatie als een wijziging van de verdeling van bevoegdheden inhouden. De wijziging van de directiestructuur waarbij een eenhoofdige directie werd gewijzigd in een directieteam, is hiervan een voorbeeld. f) Wijziging van de plaats waar de onderneming haar werkzaamheden uitoefent Hieronder valt een verhuizing van de hele onderneming als ook van een onderdeel. Ook een tijdelijke verplaatsing van het werk kan adviesplichtig zijn als hierbij een relatief groot aantal werknemers betrokken is. g) Groepsgewijs werven of inlenen van personeel Een besluit om een groep werknemers aan te trekken om hen bepaalde werkzaamheden te laten verrichten, is adviesplichtig. Ook de overeenkomst met bijvoorbeeld een uitzendonderneming op grond waarvan regelmatig uitzendkrachten ter beschikking zullen worden gesteld, valt onder het adviesrecht. Het gaat om het groepsgewijze werven of inlenen. Het aantrekken van individuele werknemers of individuele uitzendkrachten valt daarom niet onder de bepaling. h) Doen van een belangrijke investering ten behoeve van de onderneming Onder investeringen wordt verstaan het vastleggen van bepaalde gelden van de onderneming in bedrijfsmiddelen voor de onderneming zelf. Het kan gaan om de investering in nieuwe machines of vervangingsinvesteringen. Het moet gaan om belangrijke investeringen. Niet onder het adviesrecht vallen investeringsactiviteiten die tot de normale bedrijfsuitoefening behoren en die vrijwel dagelijks voorkomen.

4 Om te bepalen of een investering belangrijk is, moet niet alleen naar het te investeren bedrag worden gekeken maar ook of er aan de investering personele gevolgen zijn verbonden. De ondernemingsraad kan met de ondernemer afspraken maken over een bepaald bedrag dat als grens dient. Ligt het te investeren bedrag hierboven, dan moet de ondernemer advies vragen. i) Aantrekken van een belangrijk krediet ten behoeve van de onderneming Het gaat vooral om die kredieten waardoor de onderneming in een bepaalde mate financieel afhankelijk wordt van de kredietverstrekker. Niet belangrijk en daarom ook niet adviesplichtig is het aantrekken van krediet dat behoort tot de normale bedrijfsuitoefening en veelvuldig voorkomt. j) Verstrekken van een belangrijk krediet en het stellen van zekerheid voor belangrijke schulden van een andere ondernemer tenzij dit gebeurt in de normale uitoefening van werkzaamheden in de onderneming Het verstrekken van krediet binnen een concern door een dochtermaatschappij aan de moedermaatschappij is hiervan een voorbeeld. Voor de ondernemingsraad is het een belangrijk aandachtspunt dat een dergelijke kredietverstrekking niet ten koste gaat van de continuïteit van de eigen onderneming. Bij het stellen van zekerheden kan worden gedacht aan hypotheekverlening, verpanding of borgstelling ten behoeve van belangrijke schulden van een andere ondernemer. k) Invoering of wijziging van een belangrijke technologische voorziening Hierbij moet gedacht worden aan het automatiseren van de bedrijfsvoering, zoals het automatiseren van kantoorwerkzaamheden of productieprocessen. De invoering of wijziging van voorzieningen op het gebied van communicatie- of informatietechnologie is adviesplichtig. De ondernemingsraad heeft het adviesrecht ook als de verwachting bestaat dat het besluit pas op termijn belangrijke veranderingen zal meebrengen. l) Treffen van een belangrijke maatregel in verband met de zorg van de onderneming voor het milieu De wetsbepaling voegt hieraan toe dat ook het treffen of wijzigen van een beleidsmatige, organisatorische- en administratieve voorziening in verband met het milieu onder het adviesrecht valt. Dergelijke voorzieningen maken deel uit van een milieuzorgsysteem. Het adviesrecht van de ondernemingsraad strekt zich uit tot maatregelen die direct gevolgen hebben, zoals invoering van een afvalpreventieplan of een bedrijfsvervoersysteem vallen onder het adviesrecht.

5 m) Vaststelling van een regeling met betrekking tot het zelf dragen van het risico, bedoeld in artikel 40, aanhef en eerste lid onder b, of artikel 40, aanhef en eerste lid, onderdeel c, van de Wet financiering sociale verzekeringen De ondernemingsraad heeft adviesrecht bij het voorgenomen besluit van de ondernemer om eigenrisicodrager te worden van de betaling van uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid. Het gaat om de uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid. Het gaat om de uitkeringen op basis van de genoemde artikelen van de Wet financiering sociale verzekeringen en betreft het eigen risicodragerschap op grond van de Ziektewet en de WIA. n) Verstrekken en formuleren van een adviesopdracht aan een externe deskundige met betrekking tot de hiervoor genoemde onderwerpen Als de ondernemer over één van de in de wet genoemde besluiten een externe deskundige, bijvoorbeeld een organisatieadviesbureau, voor advies wil inschakelen, moet de ondernemer over de inschakeling van deze deskundige eerst advies vragen aan de ondernemingsraad. Het te vragen advies betreft zowel de inhoud van de opdracht, kosten als de keuze van de deskundige. Uitvoeringsbesluiten Over de uitvoering van de hiervoor genoemde besluiten heeft de ondernemingsraad ook het adviesrecht, voor zover de ondernemingsraad daarover nog niet geadviseerd heeft in het advies over het eigenlijke besluit zelf (artikel 25, lid 5 WOR). Voor het advies over de uitvoeringsbesluiten gelden geen wettelijke voorschriften. De ondernemingsraad heeft bijvoorbeeld geen beroepsrecht bij de Ondernemingskamer (OK).