Sekse en gender in hart-en vaatziekten: Zijn het allemaal hormonen?
|
|
- Louisa de Coninck
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Sekse en gender in hart-en vaatziekten: Zijn het allemaal hormonen? Dr Jeanine Roeters van Lennep Internist, Vascular Medicine Erasmus MC Rotterdam, The Netherlands
2 Sekse/Gender in hart-en vaatziekten: Zijn het allemaal hormonen? Deze presentatie Sekse en gender verschillen hart- en vaatziekten Rol hormonen Menopauze en hart-en vaatziekten Hormoontherapie en hart-en vaatziekten Menstruele cyclus Take home messages bron: Els Veenis
3 Verschillen mannen & vrouwen hart- en vaatziekten Epidemiologie Uiting HVZ Betrokken vaatbed Leeftijd HVZ Klachten Ziekte Risico factoren
4 Uiting HVZ Sterfte hart m/v in NL 2010 Source: CBS
5 Vaatbed Plaques carotiden : = 2:1 Coronaire calcificatie : = 4:1 Aorta calcificatie : = 1:1 Kardys Am J Epidem 2007
6 Leeftijd sterte HVZ Sterfte hart m/v in NL 2010 Source: CBS
7 Leeftijd HVZ NHANES, Choi et al. End Metab Clin North Am 2007
8 Meest in oogspringende verschil Pre-menopauzale vrouwen vs Mannen/ Postmenopauzale vrouwen Vrouwelijke hormonen
9 Effecten oestrogenen op HVZ: Stolling: Coag: fibrinogen, Anti-coag: (APC-res ) Fibrin.: PAI-1, D-dimer Platelet: function Inflammatioe: NFκ-B, CRP, IL6 Lipiden: HDL, apo A-1, LDL, Chol, Apo B, Lp(a) oestrogenen EPC s : -Mobilisation after ischemia - circulating EPC Gladde spiercellen Anti-proliferative Endotheel functie: NO endotheline Source: CBS
10 Menopauze & HVZ: Van der Schouw et al, Lancet 1996
11 Abnormale Menopauze & HVZ:Ovariectomie 1.38 (95% CI, )* 4.55 (95% CI, ) * Controlled for age and smoking Atsma et al, Menopause 2006
12 Abnormale Menopauze & HVZ: POI Fatal/nonfatal IHD Fatal/nonfatal stroke Fatal/nonfatal total CVD Roeters van Lennep et al, Eur J Prev Cardiol 2015
13 Source: CBS
14 Oestrogenen en HVZ Pick, circulation 1952 Source: CBS
15 Epidemiologie 103 macacen 1. Ovariectomie 2. Kort atherosclerotisch dieet 3. Randomisatie oestrogenen/placebo Williams, ATVB1995,
16 Epidemiologie Observationele studies: Estrogen is good for you Voorbeeld: 1945 blanke vrouwen NHANES HRT reduceert risico op HVZ Relative risk CVD 0.66 (CI 0,48-0,90) Source: CBS Wolf, Am J Obst Gyn 1991
17 Epidemiologie- 1995
18 Epidemiologie Barrett-Conner, JAMA 1991
19 Epidemiologie Bush, Eur Heart J 1996
20 Epidemiologie Vandenbroucke, Lancet 1991
21 Epidemiologie Study HERS WHI-I WHI-II RUTH Year GEEN VOORDEEL 1998 Hart-en 2002 vaatziekten Prevention Secondary Primary Primary Prim/Sec Uterus Yes Yes No Yes HRT CEE+MPA CEE+MPA CEE Raloxifen N WEL NADEEL: Age (yr) < >55 Mean 66,7 63,3 63, Outcome Meer tromboses CVD = U = = CVA Mogelijk meer = borstkanker = U = DVT/PE U U U U Breastca = U = F Fractures = F F F
22 Epidemiologie Verkeerde hormonen? Verkeerde oestrogenen? Verkeerde progestagenen? Verkeerde vrouwen? Te oud? Te lang in de menopause Verkeerde onderzoeken? Te vroeg gestopt?
23 Timing hypothesis 120 macacen 1. Ovariectomie 2. 2 jr atherosclerotische dieet 3. Lip verlagend dieet + Randomisation E2/PLAC Williams, JCEM 1998
24 Timing hypothesis Anderson. JAMA 2004, Hsia Arch intern med 2006
25 Effecten oestrogenen op HVZ: Stolling: Coag: fibrinogen, Anti-coag: (APC-res ) Fibrin.: PAI-1, D-dimer Platelet: function EPC s : -Mobilisation after ischemia - circulating EPC Inflammatioe: NFκ-B, CRP, IL6 oestrogenen Lipiden: HDL, apo A-1, LDL, Chol, Apo B, Lp(a) Gladde spiercellen Anti-proliferative Endotheel functie: NO endotheline
26 Menstruele cyclus
27 Menstruele cyclus Eerder onderzoek naar invloed Menstruele cyclus: - Lipiden - Endotheel functie/bloeddruk
28 Menstruele cyclus- lipiden N= 256 gezonde vrouwen 2 keer cyclus- 8 metingen/cyclus Mumford. JCEM 2010
29 Menstruele cyclus- bloeddruk N=23 healthy women, mean age 19 ± 1yrs, 4 visits/ 1 cycle Adkisson Exp Biol Med 2010; 235:
30 Hemostasis Sekse/Gender verschillen in hart-en vaatziekten: Menstruele cyclus & HVZ
31 Hemostasis Sekse/Gender verschillen in hart-en vaatziekten: Menstruele cyclus & HVZ 92,6% 7,4% 27 pre-menopauzale vrouwen met Myocardinfarct /instabiele angina pectoris Hamelin et al, Am J Med 2003
32 Menstruele cyclus & HVZ 66,7% 33,3% 21 pre-menopauzale vrouwen met myocardinfarct Mukamal et al, Am J Cardiol 2002
33 Menstruele cyclus & HVZ Menstruele cyclus model voor bestuderen effect endogene vrouwelijke hormonen Treden acute HVZ (ook CVA/TIA s) vaker op in bepaalde fases cyclus? Worden testresultataten (fietsproeven/myocardscintigrafie) beinvloed door fase cyclus? Verschilt invloed cyclus bij vrouwen met vs zonder HVZ CYCLE STUDY Mukamal et al, Am J Cardiol 2002
34 Take home messages Vrouwelijke geslachtshormonen lijken bescherming te bieden tegen HVZ Premature of chirurgische menopauze risicofactor voor HVZ HRT niet geadviseerd voor preventie HVZ bij postmenopauzale vrouwen Mogelijk invloed menstruele cyclus op HVZ Maar.. Raadsel vrouwelijke hormonen & HVZ nog niet opgelost
35 Vragen? I don t know what the question is, but sex is always the answer Woody Allen
Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk
Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk Dr Jeanine Roeters van Lennep Internist, Vascular Medicine Erasmus MC Rotterdam, The Netherlands email:j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl
Nadere informatieGendersensitieve geneeskunde van utopie naar klinische praktijk
Gendersensitieve geneeskunde van utopie naar klinische praktijk Dr Jeanine Roeters van Lennep Internist, Vascular Medicine Erasmus MC Rotterdam, The Netherlands email:j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl Allereerst
Nadere informatieHet Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend
Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend Nationale Gezondheidsbeurs 13 februari 2016 Utrecht Yolande Appelman Interventiecardioloog VU medisch centrum Amsterdam 2015 Campagne Hartstichting Awareness
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieCVRM addendum (kwetsbare) ouderen
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieLipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan?
Lipiden behandelen bij de oudere patiënt: starten, stoppen of doorgaan? Dr. Mike Peters Internist VU medisch centrum Amsterdam mjl.peters@vumc.nl Ouderen passen niet in een richtlijn 1. Dhr S, 89 jaar,
Nadere informatiePreventie in de spreekkamer met U-Prevent
Preventie in de spreekkamer met U-Prevent Symposium Circulatory Health 30-11-2018 Jannick A.N. Dorresteijn Fellow vasculaire geneeskunde klinisch epidemioloog J.A.N.Dorresteijn2@umcutrecht.nl Hoe doet
Nadere informatieDoel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties. Haffner, NEJM 1998 UKPDS. T2DM, HbA1c, en HVZ 12-7-2011
Doel behandeling bij DM: verhinderen/vertragen complicaties Haffner, NEJM 998 microvasculaire afwijkingen nefropathie retinopathie neuropathie macrovasculaire afwijkingen coronaire hartziekten cerebrovasculaire
Nadere informatieOvergebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu?
Overgebleven risico op hart-en vaatziekten in patiënten met Familiaire Hypercholesterolemia, wat nu? Annette Galema-Boers, MANP 24-11-2017 Clinic for dyslipidemias and inherited cardiovascular diseases
Nadere informatieEvidence-based Lifestyle Advies
Evidence-based Lifestyle Advies Focus op dieet Willem Bax*, Internist-nefroloog-vasculair geneeskundige Vaatcentrum Alkmaar *,Conflict of interest m.b.t. onderwerp: geen 1 Vrouw, 48 jaar, VG: RA, zus DM-2,
Nadere informatieMenopauze, plaats voor HST? Jan Willem de Leeuw Gynaecoloog Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam
Menopauze, plaats voor HST? Jan Willem de Leeuw Gynaecoloog Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam Disclosures spreker GEEN Definities Menopauze: de laatste menstruatie in het leven van een vrouw. Deze wordt in
Nadere informatieGendersensitief basaal onderzoek: zoeken naar een oplossing voor migraine. Dr. A. Maassen van den Brink Erasmus MC Rotterdam
Gendersensitief basaal onderzoek: zoeken naar een oplossing voor migraine Dr. A. Maassen van den Brink Erasmus MC Rotterdam Corrie Hermans Prijs 2015 Jeanine Roeters van Lennep Jeanine zoals we haar kennen:
Nadere informatieAntistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG
Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Epidemiologie van atriumfibrilleren (AF) Meest voorkomende ritmestoornis in de westerse wereld Gemiddeld
Nadere informatieHart- en vaatziekten bij vrouwen: meer aandacht gewenst
Hart- en vaatziekten bij vrouwen: meer aandacht gewenst Vrouwenstudies Medische Wetenschappen Prof.dr. Toine Lagro-Janssen Opzet Stellingen Aanleiding aparte aandacht m/v Profiel m/v coronaire hartziekten
Nadere informatieReuma, atherosclerose & anti-inflammatie. Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum
Reuma, atherosclerose & anti-inflammatie Prof.dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Reade & VU Medisch Centrum Reumatoïde artritis & Atherosclerose Mortaliteit en doodsoorzaken bij RA Mortaliteit Verhoogde
Nadere informatieZwangerschap is wel (soms) een ziekte. J Roeters van Lennep/ internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam
Zwangerschap is wel (soms) een ziekte J Roeters van Lennep/ j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl internist vasculaire geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Zwangerschappen in Nederland 2017 169 836 levend geboren
Nadere informatieGuideline! Richtlijn (erfelijke) Dyslipidemie voor de 2 e en 3 e lijn
Guideline! Richtlijn (erfelijke) Dyslipidemie voor de 2 e en 3 e lijn Dr J.E. Roeters van Lennep, dep internal medicine, Erasmus MC, Rotterdam, Netherlands 1 Samenstelling Richtlijn Multidisciplinary guideline
Nadere informatieQuiz. Hart en Vrouw. Doel. Opzet. Juist / Onjuist? Onjuist Hart en vaatziekten als doodsoorzaak. Het herkennen van sekseverschillen in risicofactoren
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder > geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring Sanofi Geen Takeda Nederland BV
Nadere informatieBack to lipids lange termijn effecten van sta6nes
Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes Prof Dr Johan De Su.er Universiteit Gent AZ Maria Middelares Gent Sta:ne gebruikers in België : 2005-2015 CM rapport 2015 ZIV uitgaven voor sta:nes: 2005-2015
Nadere informatieBehandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn
Behandeling DVT/PE hoort NIET thuis in de eerste lijn F.A. (Erik) Klok, MD PhD Department of Thrombosis and Hemostasis Leiden University Medical Center The Netherlands F.A.Klok@LUMC.nl Belang van tweede
Nadere informatie20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019
20 jaar SMART: wat is het laatste nieuws? Hart- en Vaatdag 22 juni 2019 Deelnemers aan de UCC-SMART studie (n = 13.466) Mannen: 8749 Vrouwen: 4717 Diagnose bij de start van UCC-SMART Aantal jaren gevolgd
Nadere informatieRichtlijn (erfelijke) dyslipidemie in de tweede en derde lijn (in aanvulling op richtlijn CVRM)
Richtlijn (erfelijke) dyslipidemie in de tweede en derde lijn (in aanvulling op richtlijn CVRM) Jeanine Roeters van Lennep, Erasmus MC, Rotterdam email: j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl Disclosure belangen
Nadere informatieZwangerschap: De fietsproef voor een gezond leven? J. J. (Hans) Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Afdeling Verloskunde Erasmus MC, Rotterdam
Zwangerschap: De fietsproef voor een gezond leven? J. J. (Hans) Duvekot, gynaecoloog/perinatoloog Afdeling Verloskunde Erasmus MC, Rotterdam Fietstest 2 Inhoud Wat gebeurt er allemaal tijdens de zwangerschap?
Nadere informatieHart voor Vrouwen. Het vrouwenhart is anders
Hart voor Vrouwen Het vrouwenhart is anders angela.maas@radboudumc.nl De Poll Voorst 7 1 2015 vrouwen zijn geen kleine mannen XY XX emoties - gezondheid - ziekte Broken Heart Syndrome: 9-10 x zo vaak bij
Nadere informatieEls Olde Bijvank Cardioloog MC Slotervaart Voorzitter NVVC Werkgroep Gender
Els Olde Bijvank Cardioloog MC Slotervaart Voorzitter NVVC Werkgroep Gender Inhoud 1. Waarom nu deze aandacht 2. Gender of sexe? 3. Palet van hartziekten met M/V verschillen 4. Wat is er al bereikt? 1.
Nadere informatiePreventieve eierstokverwijdering.en dan? 31 oktober 2015
Preventieve eierstokverwijdering.en dan? 31 oktober 2015 Prof dr Marian Mourits Gynaecologisch Oncoloog Universitair Medisch Centrum Groningen Preventieve eierstokverwijdering. en dan? Preventieve eierstokverwijdering
Nadere informatieCardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade
ASN Review 2013 Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade dr. M.H. de Borst, internist-nefroloog io UMC Groningen Verstoorde mineraalhuishouding -> cardiovasculaire
Nadere informatieBehandel haar met Respect
Behandel haar met Respect www.hartvoorvrouwen.nl angela.maas@radboudumc.nl Aletta Jacobs lezing RUG 6-3-2019 Radboud Women s Heart Center Aletta H Jacobs (1854-1929) 1871-1878 geneeskunde Groningen 1879
Nadere informatieHet vrouwenhart. Ontwikkeld door de HartVaatHAG Datum 23 mei 2019 Locatie Uden Docent(en) Kirsti Jakobs/Mireille ter Berg
Het vrouwenhart Het vrouwenhart Ontwikkeld door de HartVaatHAG Datum 23 mei 2019 Locatie Uden Docent(en) Kirsti Jakobs/Mireille ter Berg Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieBehandeling van Diabetische Dyslipidemie: - plaats van de statines - PCSK-9 inhibitoren. Ann Mertens, MD, PhD dienst Endocrinologie
Behandeling van Diabetische Dyslipidemie: - plaats van de statines - PCSK-9 inhibitoren Ann Mertens, MD, PhD dienst Endocrinologie Inschatten van cardiovasculair risico: SCORE-tabellen à Streefdoel LDL-C:
Nadere informatieConfounding opzet & interpretatie van mensgebonden onderzoek
Confounding opzet & interpretatie van mensgebonden onderzoek b.siegerink@lumc.nl Klinische epidemiologie expositie veroorzaakt uitkomst in domein 1 Onderzoeksvraag Expositie Uitkomst in Domein Onderzoeksvraag
Nadere informatieCVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io
CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatie24 september 2015. Van harte welkom!
24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,
Nadere informatieHart & Nieren Siamese tweeling?
Hart & Nieren Siamese tweeling? Björn Meijers, MD, PhD Hart en nieren: onafscheidelijk Hart en nieren: onafscheidelijk Hart en nieren: onafscheidelijk Hart en nieren: onafscheidelijk CKD CVD Hart en nieren:
Nadere informatiePRO. De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten
PRO De afwachtende houding t.o.v. NOACs in Nederland schaadt patiënten Prof. dr. Saskia Middeldorp, internist Afdeling Vasculaire Geneeskunde Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat zegt de NHG standaard
Nadere informatieBloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige
Bloeddrukstreefwaarden bij diabetes mellitus: lager of toch niet? Erik Serné Internist- vasculair geneeskundige Bloeddrukstreefwaarden bij patiënten met type 2 diabetes? A. Huidige richtlijn CVRM is achterhaald
Nadere informatieOncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018
Oncologische behandeling en fertiliteit Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Disclosures Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatie«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond»
«PUO Stollingsproblemen: Antico: basics & beyond» «PUO Stollingsproblemen: Antico: Basics» 1 4 sprekers 14u00 14u45: Stolling: what s in it for me? 14u45 15u30: Neverending story: nieuwe moleculen en nieuwe
Nadere informatieGuideline! Richtlijn (Erfelijke) Dyslipidemie bij de multidisciplinaire richtlijn CVRM
Guideline! Richtlijn (Erfelijke) Dyslipidemie bij de multidisciplinaire richtlijn CVRM Dr J.E. Roeters van Lennep, afd interne geneeskunde, 1 Erasmus MC Deze presentatie Aanleiding richtlijn Proces richtlijn
Nadere informatieDiabetes in ACS. Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen. No disclosures
Diabetes in ACS Dr. M.A. Brouwer, UMC Nijmegen No disclosures Wat we weten van diabeten Outcome na ACS slechter dan bij niet diabeten: o Dood o Infarct o Stroke o Bloeden Korte termijn én lange termijn:
Nadere informatieHOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR?
HOE VERSCHILLEN HARTVAATPATIËNTEN MET OF ZONDER PSYCHOPROBLEMATIEK VAN ELKAAR? Leora Maas Onderzoeksstage 1 e lijns geneeskunde INHOUDSOPGAVE Achtergrond Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Aanbevelingen
Nadere informatieBehandeling van overgangsklachten waarmee en hoe lang?
Behandeling van overgangsklachten waarmee en hoe lang? Man/Vrouw Symposium 13 april 2016 Dr. Magda Armeanu, gynaecoloog Disclosure belangen spreker Dr. Magda Armeanu, gynaecoloog (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 7. Appendix Overzicht klachten en symptomen 159. Boeken en bronvermeldingen 165 Dankwoord 185
Inhoud Voorwoord 7 1. Vanwaar dit boek? 11 2. Het leven heeft weer kleur: Het verhaal van Katja 17 3. De wondere wereld van hormonen 21 4. Vrouwelijke en mannelijke geslachtshormonen 29 5. Nog meer hormonen:
Nadere informatie: klopt het? Take home messages. Vice versa 13 november 2018
Take home messages Vice versa 13 november 2018 : klopt het? Met medewerking van: cardiologen Edwin Melker, Jutta Schreuder en Renee van den Brink internist Sanne van Wissen Hartrevalidatie Hartrevalidatie
Nadere informatieRisk factors for renal function abnormalities
Risk factors for renal function abnormalities Nederlandse samenvatting Dit proefschrift probeert mogelijke risicofactoren voor progressief nierfunctieverlies te identificeren in een niet-diabetische populatie.
Nadere informatieBeslisboom begeleiden in 1e en/of 2e lijn CVRM bij vrouwen. Vrouwen met: Bewezen cardiovasculaire ziekten en/of onbegrepen klachten.
Appendix Beslisboom begeleiden in 1e en/of 2e lijn CVRM bij vrouwen Globale cardiovasculaire risico evaluatie volgens fig. 5 (pag 65) Vrouwen met: Bewezen cardiovasculaire ziekten en/of onbegrepen klachten
Nadere informatieTo screen or not to screen:
75 + : To screen or not to screen: that s the question Flora E van Leeuwen Netherlands Cancer Institute Introductie screening: altijd een afweging VOORDELEN Lagere sterfte Gewonnen levensjaren Betere kwaliteit
Nadere informatieLeefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud. Over de zgn. Preventieparadox. The Epidemiological Evidence. Edith Feskens, edith.feskens@wur.
Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type
Nadere informatieInhoud. Leefstijlinterventies met stip op 1! Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte. Over de zgn.
Leefstijlinterventies met stip op 1! Inhoud The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type
Nadere informatieLeefstijlinterventies met stip op 1!
Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type
Nadere informatieMatig alcoholgebruik en gezondheid
1 Matig alcoholgebruik en gezondheid Martijn B. Katan Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Gezondheidswetenschappen @martijnkatan KNAW-symposium Ad Fundum, Tolhuistuin, Amsterdam, 5 april 2017 2 Agenda
Nadere informatieCARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart
Nadere informatieHypertensie. Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist
Hypertensie Presentatie door G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist Hypertensie Primaire of essentiële (95%) Secundaire (5%) G.J. Knot-Veldhuis, verpleegkundig specialist, jan. 2012 2 Bloeddruk
Nadere informatieBloeddruk en CV risico. Bert-Jan van den Born Vasculaire geneeskunde AMC
Bloeddruk en CV risico Bert-Jan van den Born Vasculaire geneeskunde AMC Beter bloeddruk meten Hoe is het nu? Waarom moet het anders? Wat is de ideale bloeddrukmeting? CVRM risicotabel 10-yr CVD risk 20%
Nadere informatieVasculaire mechanismen van (in)activiteit
Vasculaire mechanismen van (in)activiteit Dick H.J. Thijssen Afdeling Fysiologie, UMC St Radboud, Nijmegen & Research Institute for Sports and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK FYSIEKE
Nadere informatieEn plots lig je op de stroke Wat nu?
En plots lig je op de stroke Wat nu? Over verschillende trajecten bij CVA. dr. Peter Soors, neuroloog, Jessa Ziekenhuis CVA in cijfers (voor België) Incidentie (per jaar): 19000/jaar Mortaliteit: Eerste
Nadere informatieMammacarcinoom en osteoporose. Petra van Merkestein Verpleegkundig specialist Oncologie Ziekenhuis Rivierenland Tiel
Mammacarcinoom en osteoporose Petra van Merkestein Verpleegkundig specialist Oncologie Ziekenhuis Rivierenland Tiel Vroeg ingetreden menopauze, premenopauzaal gebruik van tamoxifen en postmenopauzaal gebruik
Nadere informatieMaat houden met medisch handelen.
Maat houden met medisch handelen F.M.Helmerhorst@LUMC.nl Maat houden met medisch handelen De zaak hormoontherapie in de fysiologische menopause F.M.Helmerhorst@LUMC.nl Conflicts of interest Frans Helmerhorst
Nadere informatieCardiovasculaire zorgen van morgen: Individualiseren met U-Prevent
Cardiovasculaire zorgen van morgen: Individualiseren met U-Prevent Jannick Dorresteijn Fellow vasculaire geneeskunde & epidemioloog UMC Utrecht NVF Jaarsymposium 23-11-2018 Disclosure belangen spreker:
Nadere informatieIndividueel zorgplan vitale vaten
Individueel zorgplan vitale vaten Wat kunt u zelf doen? Een gezonde leefstijl is het belangrijkste bij de aanpak van risicofactoren. Misschien is uw leefstijl wel goed. Zorgverleners kunnen u adviseren
Nadere informatieMyocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio. dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG
Myocard infarct Diagnostiek en transmurale afspraken OLVG regio dr. Geert-Jan Geersing Huisarts Buitenhof Prof.dr. Freek Verheugt Cardioloog OLVG Presentatie vandaag Epidemiologie myocardinfarct Diagnostiek
Nadere informatieGezondheidsvoordelen
Gezondheidsvoordelen Hart- en vaatziekten De focus op zuivelproducten en hart- en vaatziekten wordt vaak in verband gebracht met verzadigd vet. Omdat zuivelproducten verzadigde vetzuren bevatten en bijdragen
Nadere informatieKEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS
KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS Cholesterol is een vetachtige stof die van nature in het lichaam voorkomt, en wordt aangemaakt door de lever (endogene cholesterol). Cholesterol
Nadere informatieCardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker
Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker www.hartvoorvrouwen.nl angela.maas@radboudumc.nl Pres Borstkankerver. 26 mei 2018 Radboud Women s Heart Center Opsporing en behandeling hartschade tijdens/na
Nadere informatieLipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan
Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte
Nadere informatiePrediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga
Prediabetes : ontwikkelt iedereen diabetes? Wie screenen en hoe? C. De Block Endocrinologie-Diabetologie Voorzitter Diabetes Liga Inhoudsweergave Wie is at risk & Diagnose Prevalentie Klinisch belang van
Nadere informatieWat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst
Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst Waarover Epidemiologie Pathofysiologie Risicofactoren Take home message
Nadere informatieMenopauze polikliniek. Charlotte Broos, menopauze consulente Ellen Marie Sparidaens, fertiliteitsarts
Menopauze polikliniek Charlotte Broos, menopauze consulente Ellen Marie Sparidaens, fertiliteitsarts Menopauze De menopauze is de laatste menstruatie van een vrouw. Als een vrouw, een jaar lang geen menstruatie
Nadere informatieWanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018
Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Opbouw presentatie Wat is dementie Wat is DNA Wat is erfelijkheid Erfelijkheid
Nadere informatieDiabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren
Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen
Nadere informatieRadboud Women s Heart Center
Sex-, Gender en Hart en vaatziekten: Je kunt er in de opleiding niet vroeg genoeg aandacht aan geven angela.maas@radboudumc.nl www.hartvoorvrouwen.nl AIOS 25 Mei 2018 Radboud Women s Heart Center Disclosure
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/24037
Nadere informatieCholesterol, Pas onlangs gehoord dat u een te hoog cholesterol hebt? Of worstelt u er al jaren mee? U staat hierin niet alleen!
Cholesterol, IK KRIJG JE ONDER DE DUIM. Een hoog LDL-cholesterol verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. 1,2 In deze brochure leest u hoe u dat verlaagt en zo het risico op een hartaanval of beroerte
Nadere informatieContent. AF & Nierfalen: Epidemiologie. AF & Nierfalen: Epidemiologie. Disclosures: Epidemiologie: AF en Nierfalen. AF en Nierfalen: kip of ei?
Disclosures: Zeg eens A. Over Atrium fibrilleren en Antistolling in ESRD Geen Marjolijn van Buren Internist-Nefroloog Content Epidemiologie: en Nierfalen & Nierfalen: Epidemiologie whites ARIC study Atheroslerosis
Nadere informatieAtriumfibrilleren anno Drs LJ Gerhards Martinin Ziekenhuis Groningen
Atriumfibrilleren anno 2014 Drs LJ Gerhards Martinin Ziekenhuis Groningen Onderwerpen Epidemiologie Atriumfibrillerren (AF ) Indeling AF Behandeling AF - rate versus ritme therapie - ontstolling anno 2104
Nadere informatieDia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte
Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Dia 2 Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte
Nadere informatieKlinische implicaties van de EVOLVE studie
ASN Review 2012 Klinische implicaties van de EVOLVE studie Marc Vervloet, internist-nefroloog VU medisch centrum Associatie PTH met mortaliteit Kalantar-Zadeh, Kidney Int 2007 Welke evidence? Associatie
Nadere informatieHypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!
Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten Biology speaks loudest! 1 VITAAL Versus KWETSBAAR Bevolkingsopbouw Suriname en Nederland verschilt (nu) 20.000 > 65 jaar hebben hypertensie HYPERTENSIE PREVALENTIE
Nadere informatieWorkshop hypertensie op jonge leeftijd
Workshop hypertensie op jonge leeftijd Monika Hollander, kaderhuisarts HVZ Bert-Jan van den Born, internist-vasc. geneeskundige, AMC Doel workshop Consensus tav diagnostiek en behandeling van jonge patienten
Nadere informatieDraait het om de hormonen of om de antistoffen?
1 Draait het om de hormonen of om de antistoffen? Bruce H.R. Wolffenbuttel, internist-endocrinoloog Afd. Endocrinologie, UMC Groningen website: www.umcg.net & www.gmed.nl Twitter: @bhrw 2 There's a galaxy
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieNASCHOLING VOOR HUISARTSEN
UTRECHT PAO-H NASCHOLING VOOR HUISARTSEN GEACCREDITEERD Man of vrouw: het verschil doet ertoe in de huisartspraktijk Vrijdag 14 maart 2014 9.00-17.00 uur Geaccrediteerd voor 6 punten INLEIDING De PAOH
Nadere informatieSOLK. Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd. Dr. Tim olde Hartman
SOLK Mindset Het SOLK consult Wat zit er nu in mijn hoofd Dr. Tim olde Hartman MINDSET Bewegen Bewegen en mortaliteit 3 cross-sectional surveys patiënten overleden follow-up NHIS: 1990 40.760 11.088 (27.2%)
Nadere informatieGeriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian
Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie
Nadere informatiescholing Synchroon Vasculaire Varia Sandwichcursus huisartsen/praktijkondersteuners 21 september 2017
scholing Synchroon Vasculaire Varia Sandwichcursus huisartsen/praktijkondersteuners 21 september 2017 Max Rubens, kaderhuisarts H&V ziekten Tico Hartman, apotheker Brabantfarma Frans Smeets, cardioloog
Nadere informatieCombinatietherapie van TARs en NOACs
NECF nascholing 27-9-2016 Combinatietherapie van TARs en NOACs Margreet Warlé-van Herwaarden, openbaar apotheker, Groesbeek Harvey Fijn, cardioloog i.o., CWZ Inhoud Inleiding (dilemma en gevolgen combineren,
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. Altijd een statine bij hart- en. t Voorbeeld
Workshop voor apothekers en huisartsen Altijd een statine bij hart- en vaatziekten en type-2-diabetes? t Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen en inleiding Presentatie ti
Nadere informatieCasus. PrevalenOe OSAS 17-04-16. Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS. Disclosures
170416 Disclosures Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS Geen (potentiële) belangenverstrengeling Bedrijfsnamen Voor bijeenkomsten mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieBehandeling van hypertensie
NECF onderwijsbijeenkomst 19 juni 2014 Farmacotherapie bij 80+ers: Waar zijn we eigenlijk mee bezig? Behandeling van hypertensie Evelien Lutke Schipholt, apotheker externe instellingen, CWZ Gerard Rongen,
Nadere informatieVETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM
VETTEN EN GEZONDHEID INGEBORG A BROUWER, PHD HOOGLERAAR VOEDING VOOR GEZOND LEVEN VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM ACHTERGROND Geregistreerd voedingswetenschapper: Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen
Nadere informatieALCOHOL & GEZONDHEID. De wetenschap. Dr. ir. Trudy Voortman
ALCOHOL & GEZONDHEID De wetenschap Dr. ir. Trudy Voortman trudy.voortman@erasmusmc.nl Over deze lezing Alcoholgebruik in Nederland en in deze zaal Alcohol en gezondheid Overmatig alcoholgebruik Matig alcoholgebruik
Nadere informatie17/12/2013. Inhoudsweergave. Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes?
Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes? prof dr C. De Block Endocrinologie-diabetologie UZA & UA Secretaris Vlaamse Diabetes Vereniging
Nadere informatieBijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts
Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen Nikkie Aarts Afdeling Epidemiologie & Inwendige Geneeskunde 3 de Lustrum Farmacovigilantie Platform Nederland Dinsdag 19 mei 2015 Promotietraject In de dagelijkse
Nadere informatieEvidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.
Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede
Nadere informatieIs geslacht een risicofactor voor het optreden van bijwerkingen?
Corrie Hermann Symposium 30 maart 2019 Is geslacht een risicofactor voor het optreden van bijwerkingen? Loes Visser, Ziekenhuisapotheker / Klinisch-epidemioloog Inhoud Aanleiding voor het onderzoek ZonMw
Nadere informatiePCSK9-remming: voor welke patienten?
PCSK9-remming: voor welke patienten? Symposium tijdens het NVVC voorjaarscongres 2016 Noordwijkerhout, 1 april 2016 F.L.J. Visseren Disclosures Afdeling Vasculaire Geneeskunde UMC Utrecht: Onderzoek wordt
Nadere informatieUpdate PCSK9 trials. Vascular Rounds MUMC
Update PCSK9 trials Vascular Rounds MUMC 16 mei 2017 Frank L.J. Visseren Disclosures Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties: Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding
Nadere informatieWhat s hot, what s not
What s hot, what s not NLA Lipidendag 2018 Jan Westerink, internist-vasculair geneeskundige Vasculaire Geneeskunde UMC Utrecht Disclosures voor deze presentatie (potentiële) belangenverstrengeling Geen
Nadere informatieHart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog
Van harte welkom! Hart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of! Leo Schrijvers Cardioloog CONFUCIUS: Chinees wijsgeer circa 500 voor Christus Het is niet moeilijk om het goede te herkennen, maar wel
Nadere informatie