LEESMAGAZINE. Nieuwsbrief van Gebr. van der Lee - nummer 8 - juli 2013 IN DIT NUMMER: COLOFON. Beste Lezer,

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LEESMAGAZINE. www.gebrvanderlee.nl. Nieuwsbrief van Gebr. van der Lee - nummer 8 - juli 2013 IN DIT NUMMER: COLOFON. Beste Lezer,"

Transcriptie

1 LEESMAGAZINE Nieuwsbrief van Gebr. van der Lee - nummer 8 - juli 2013 Beste Lezer, IN DIT NUMMER: Terwijl de gebruikelijke onderhoudswerkzaamheden aan de diverse snelwegen onverminderd doorgaan en de asfaltcentrale in Lelystad op volle toeren draait zijn we inmiddels begonnen met de aanleg van een moeraseiland in het Markermeer. Over dit innovatieve project kunt u in deze editie van LEESMAGAZINE één en ander over zowel de bouw als het doel hiervan lezen. Maar uiteraard hebben we meer te vertellen dan over het eiland alleen. Bert Berends hield een boeiende voordracht over ontgravingsmodellen en inmiddels zijn we in Noord- Nederland begonnen met de GO- en LVO werkzaamheden. Bovendien was LEESMAGAZINE een dagje te gast bij de collega s op de vestiging Dordrecht: de tankterminal. Kortom: er valt weer veel te berichten over Gebr. van der Lee. Wij wensen u wederom veel leesplezier. Met vriendelijke groet, LVO en GO Noord-Nederland E.R.J. van der Lee Duurzaamheid CO2 Prestatieladder 3 Opleidingen en certificering 3 Pilot Moeras Markermeer: De innovatieve aanleg van een moeraseiland Moeraseiland Markermeer: Het waarom van de pilot De tankterminal in Dordrecht Themadag Baggernet: voordracht Bert Berends over ontgravingsmodel Markermeer COLOFON LEESMAGAZINE is een kwartaaluitgave van Gebr. van der Lee. De collega s uit Dordrecht:(vlnr) Ad Honcoop samen met Nico van der Lee en Sander van den Bogaard. Redactie: nieuwsbrief@gebrvanderlee.nl

2 Gebr. van der Lee sluit LVO en GO contract voor Noord Nederland Ton asfalt, 400 afzettingen, 13 verzorgingsplaatsen, een nieuw aan te leggen rotonde, een dijkverlegging en onderhoud aan 8 veerinrichtingen ten behoeve van 4 Waddeneilanden. Dat zijn enkele aspecten uit het contract Groot Onderhoud (GO) en Levensduurverlengend Onderhoud (LVO) voor NoordNederland die Gebr. van der Lee in opdracht van Rijkswaterstaat gaat uitvoeren. Op 24 april heeft de Project Start Up plaatsgevonden waar de projectteams van Gebr. van der Lee en Rijkswaterstaat aan elkaar werden voorgesteld. Eind 2014 dient het geheel aan werkzaamheden gereed te zijn. De werkzaamheden vallen onder te verdelen in een natte en een droge scope binnen het beheergebied van de wegendistricten Groningen, Drenthe en Friesland en het onderhoud aan de veerinrichtingen binnen het beheergebied van het district Waddenzee. De droge scope betreft onder andere onderhoud aan asfaltwegen, voertuigkeringen, kunstwerken ( bruggen en viaducten) en openbare verlichting van de rijkswegen A6, 7, 28, 31, 32, 33 en 37 welke binnen het areaal van de wegendistricten vallen. De natte scope bevat de werkzaamheden aan de veerinrichtingen van en naar de eilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog en de bijbehorende omliggende terreinen (afmeervoorzieningen, openbare verlichting, gebouwen en afscheidingen). geleiderail, groot onderhoud aan kunstwerken (bruggen en viaducten) en/of verzorgingsplaatsen. GO en LVO Levensduur Verlengend Onderhoud (LVO) betreft voornamelijk reparaties aan een object (wegdek, geleiderail of kunstwerk) waarbij is gebleken dat een aantal functies niet (meer) voldoen aan de gestelde eisen, maar waarbij het object nog niet het einde van de levensduur heeft bereikt òf er gedurende de looptijd van het contract niet meer aan zal voldoen. Droge scope en natte scope De werkzaamheden zijn vervolgens onderverdeeld in een droge en een natte scope. De droge scope heeft betrekking op alle werkzaamheden met uitzondering van de werkzaamheden aan de Veerinrichtingen in het beheergebied van het Waddendistrict. Laatstgenoemde objecten vallen onder de natte scope. Groot Onderhoud (GO) betreft het verwijderen en vernieuwen van een object als bijvoorbeeld wegdek (asfalt), Niet alleen asfalt De variatie aan werkzaamheden is groot. Behalve asfaltreparaties of het geheel verwijderen en vernieuwen daarvan, worden er bruggen en viaducten Project Directeur Theo Vermeulen van Gebr. van der Lee presenteert het projectteam tijdens de PSU in Heerenveen 2

3 Gebr. van der Lee sluit LVO en GO contract voor Noord Nederland - vervolg gerepareerd, bermen verbreed, onderhoud gepleegd aan openbare verlichting langs snelwegen, diverse werkzaamheden aan verzorgingsplaatsen, het plaatsen op een aantal trajecten van wildrasters en het herstellen of vernieuwen van geleiderail. Bij een aantal van de 13 verzorgingsplaatsen die in het contract zitten zullen zelfreinigende toiletten worden geplaatst. Bij verzorgingsplaats de Panjerd aan de A28 worden opstelplaatsen voor vrachtwagens aangelegd. Rotonde en dijkverplaatsing Bij Oudehaske (A7 tussen Joure en Heerenveen) wordt een rotonde aangelegd en elders langs de A7, vanaf Winschoten richting Duitse grens wordt ruim 1 kilometer dijk verplaatst. Vervolgens wordt dit gebied cultuurtechnisch ingericht met natuurvriendelijke oevers waardoor het geschikt is als leefgebied voor runderen zoals Schotse Hooglanders. Zowel de aanleg van de rotonde en de dijkverplaatsing worden mogelijk gemaakt door het FES. Fonds Economische Structuurversterking (FES) Dit voormalige begrotingsfonds ( ) werd gefinancierd uit een deel van de baten van het aardgasveld van Slochteren en was opgericht ter bevordering van de economie waaronder investeringen in de infrastructuur in Noord-Nederland. Ofschoon het Fonds inmiddels is opgeheven en alle aardgasbaten weer in de algemene middelen vloeien, hebben nog lopende FES projecten van de overheid een budgetgarantie gekregen om deze alsnog te realiseren. Veerinrichtingen Zowel op het vaste land als op de Waddeneilanden welke behoren tot het District Waddengebied (Harlingen, Holwerd en Lauwersoog en de eilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog) zal onderhoud worden verricht, zoals conserveringen aan de heftorens, autobruggen, voetgangersbruggen en machinekamers. Ook zal bij sommige veerinrichtingen rond het terrein de bestrating worden hersteld. CO 2 Prestatieladder Gebr. van der Lee neemt zijn verantwoordelijkheid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en duurzaamheid uiterst serieus en is zich bewust van de noodzaak voor het terugdringen van de CO 2 -emissies welke van wezenlijk belang zijn voor de beheersing van het klimaatprobleem. In dit kader wordt voortdurend gezocht naar duurzame oplossingen mede vanuit de overtuiging dat MVO een absolute voorwaarde is voor gezond en verantwoord ondernemerschap. Zo wordt de nieuwe in aanbouw zijnde bitumentank in Dordrecht uitgerust met een extra isolatiewand en zijn dit voorjaar in Lelystad de thermische olieketel en de brander vervangen door respectievelijk een hoge rendementketel en een gasbrander. Deze ketel verwarmt zowel de asfaltcentrale als de bitumen en houdt dit vervolgens op temperatuur. Deze investering levert een enorme CO 2 reductie op. Opleidingen en certificering Gebr. van der Lee investeert veel in het opleiden van medewerkers. Met name in een tijd waarin de regelgeving ten aanzien van duurzaamheid, veiligheid en milieu snel uitbreidt zal kennis bijdragen aan zowel persoonlijke ontwikkeling als aan concurrentievoordeel. Investeren in opleiding en ontwikkeling van medewerkers vergroot niet alleen de betrokkenheid bij het bedrijf, het verdient zich bovendien altijd terug. BRL9101 Onlangs hebben ruim 20 medewerkers het BRL9101 certificaat gehaald. Deze opleiding is gericht op het omgaan van (eigen) veiligheid op de openbare weg. Ook de richtlijnen voor het plaatsen van verkeersafzettingen (CROW 96a en 96b) maken onderdeel uit van deze cursus. VCA Daarnaast hebben meer dan 40 collega s het VCA diploma gehaald. Dit certificaat wordt door opdrachtgevers steeds vaker als voorwaarde gesteld aan aannemers. VCA is gericht op veiligheid, gezondheid en milieu met als doel ongevallen te voorkomen of minimaal te verminderen. Auditors Gebr. van der Lee hecht grote waarde aan een goed functionerende interne organisatie. Daarom zijn vorige maand 5 medewerkers opgeleid tot interne auditor. 3

4 Pilot Moeras Markermeer In juni is Gebr. van der Lee in opdracht van Rijkswaterstaat begonnen met de bouw van een grootschalig moeraseiland in het Markermeer. Er is gekozen voor een innovatieve constructie welke nooit eerder op deze schaal voor de bouw van een eiland is toegepast. Het langwerpige moeraseiland, de pilot, wordt in totaal 10 hectare groot en zal bestaan uit een gesloten en een open compartiment. Het noordelijke (open) compartiment is 8 hectare groot, het zuidelijke (gesloten) 2 hectare. Eind 2013 zal het moeraseiland klaar zijn waarna een monitoringsperiode begint die tot eind 2015 duurt. Geocontainers en geotubes De keuze voor de innovatieve aanpak komt van Gebr. van der Lee en is gebaseerd op de bouw van de randen. Deze zullen namelijk bestaan uit geocontainers en geotubes, beiden gevuld met zand dat in het IJsselmeer wordt gewonnen. Geocontainers hebben een inhoud van 280m 3 zijn het best te omschrijven als grote zakken van elk 30 meter lang bij 7 meter breed en 1,5 meter hoog die gevuld worden met zand. Ter indicatie: elke zak heeft de grootte van ongeveer 4 zeecontainers. Vanwege het volume worden ze naar de pilot toegevaren in een grote bak (splijtbak) die opengeklapt kan worden aan de onderkant. Nadat de containers zijn gevuld en gesloten worden ze te water gelaten. Nadat ze op hun plaats liggen wordt de rand voltooid door er zogenaamde geotubes op te plaatsen waardoor de ontstane landmassa boven het wateroppervlak uitkomt. Geotubes zijn net als de containers 30 meter lang echter ze hebben de vorm van een worst met een diameter van 2 meter en worden eveneens gevuld met zand. De buitenrand van het eiland dat hierdoor ontstaat wordt uiteindelijk, als extra bescherming tegen ijsgang en golfaanval, versterkt met stortsteen. Wanneer de randen liggen wordt het moeras opgevuld met slap materiaal dat Splijtbak met glijschermen gebaggerd wordt in de nieuwe vaargeul Amsterdam-Lemmer. De werkwijze Voor de aanleg van het eiland, en specifiek voor het vullen en afzinken van de geocontainers wordt er groot materieel ingezet zoals een kraanschip ten behoeve van het lossen van de beunschepen en het laden van de splijtbakken, een afvierschip voor het afzinken van de geocontainers, beunschepen voor de aanvoer van het zand en een sleepboot voor het varen van de splijtbakken. De containers worden in een splijtbak gevuld waarvan ze vervolgens ook afgezonken worden. Splijtbakken zijn vaartuigen waarbij de bodem in de lengterichting als een grijper wordt geopend (splijten) en worden in de baggerwereld gebruikt om grond, zand of steen te kunnen storten. Ter voorbereiding van het vullen en het afzinken van de geocontainers zijn er in de beun van de bak glijschermen aangebracht. Hierdoor wordt voorkomen dat de containers tijdens het afzinken beschadigen. De geocontainers worden aangeleverd op een rol en met behulp van de kraan uitgerold. Het deksel, een 30 meter 4

5 De innovatieve aanleg van een moeraseiland lange flap, wordt omgeslagen en opgerold in het gangboord van de splijtbak. Vervolgens kunnen de containers door de kraan worden geladen met zand. Wanneer de container is gevuld wordt deze gesloten door het deksel af te rollen en over de openliggende container te leggen. Ook dit gebeurt met behulp van de kraan. Wanneer het deksel goed ligt wordt deze aan de openstaande rand genaaid en ter extra versteviging met touw dichtgeknoopt waarna de container definitief is gesloten. Hij is nu gereed om te worden afgezonken. Afzinken Het positioneren en afzinken van de containers is precisiewerk. De geocontainers worden aan de hand van vooraf bepaalde coördinaten afgezonken. Nadat de splijtbak met behulp van het afvierschip, welke is uitgerust met GPS, is gepositioneerd op de stortlocatie en is gefixeerd door middel van spudpalen kan de bak worden geopend waardoor de container afzinkt. Nadat de container op zijn plaats is gevallen wordt door middel van multi-beam-peiling de juiste positie vastgesteld. Vervolgens schuift het afvierschip door en kan de volgende container op de zelfde wijze worden gevuld en afgezonken. Nadat de eerste rij geocontainers is aangebracht, wordt begonnen met de tweede rij van de eerste laag welke naast de reeds aangebrachte laag wordt aangelegd. Wanneer ook deze rij is aangebracht wordt de tweede laag op de eerste laag aangebracht. Uiteindelijk ontstaat er een kade waarboven een waterhoogte overblijft die kleiner is dan de diepgang van de splijtbakken. Hierdoor zou het niet mogelijk zijn om een derde laag containers aan te brengen. De oplossing hiervoor is de toepassing van geotubes. Deze hebben de zelfde lengte als de geocontainers maar worden niet door middel van een kraan van bovenaf geladen maar hydraulisch gevuld met behulp van een zandpomp. De tubes worden tussen 2 strengen van 3 koppelpontons van elk 12 meter lang, boven de reeds geplaatste geocontainers uitgelegd en vervolgens volgespoten. Hierna worden de gekoppelde pontons 30 meter opgeschoven en kan de volgende tube geladen worden. Per dag kunnen er zo n 4 à 5 containers of tubes worden gevuld en afgezonken. Totaal gaat het om 180 geocontainers en 60 geotubes. Bescherming Ter bescherming van de containers en tubes wordt op het ontstane buitentalud en op de kruin een steenbestorting aangebracht welke per schip is aangevoerd en wat gelost en verwerkt wordt door een drijvende kraan. Het stortsteen wordt uiteindelijk voorzien van klei met rietstekken, waardoor het eiland de uitstraling van een moeras krijgt. De pilot is nu gereed en de metingen en onderzoeken kunnen beginnen. Hierover valt één en ander te lezen in het artikel Het waarom van de pilot op pagina 6. Impressie van het vullen, sluiten en afzinken van de geocontainers. De glijschermen en het splijten van de beun zijn goed te zien. LET OP! DRIJFZAND! Eiland niet toegankelijk voor onbevoegden Gedurende de aanlegfase, met name wanneer de tweede laag geocontainers is afgezonken en de geotubes nog niet zijn gelegd, zijn deze na het afzinken niet zichtbaar vanwege hun ligging onder het waterpeil. Hierdoor ontstaat het gevaar van aanvaring door de scheepvaart, vissers of recreanten. Daarom heeft Gebr. van der Lee een aantal veiligheidsmaatregelen getroffen. Zo wordt de aanwezigheid van het nieuwe eiland gemarkeerd met een 6-tal gele tonnen welke met een boeienlijn met elkaar zijn verbonden. Op het eiland worden elke 150 meter waarschuwingsborden en verbodsborden geplaatst om (ongewenste) bezoekers (te weren) en te attenderen op de gevaren die zij lopen op het moeraseiland. 5

6 Moeraseiland Markermeer: Het waarom van de pilot Gebr. van der Lee is in juni in opdracht van Rijkswaterstaat begonnen met de aanleg van een moeraseiland van 10 hectare groot in het Markermeer. Dit eiland is onderdeel van het innovatieve onderzoeksprogramma Natuurlijk(er) Markermeer-IJmeer (NMIJ). Hierin wordt door Rijkswaterstaat en meerdere partners tussen 2009 en 2015 door middel van diverse experimenten onderzocht hoe het Markermeer-IJmeer ecologisch gezien gezonder gemaakt kan worden. De aanleg van het moeraseiland maakt hiervan onderdeel uit en dient eind 2013 klaar te zijn. Het moeraseiland heeft tot doel om te onderzoeken of het haalbaar is een moeras op een slibrijke bodem aan te leggen. De aanleg van een later aan te leggen grootschalig moeras zou namelijk een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de habitatdiversiteit en mogelijk ook aan het verminderen van het slibgehalte in het Markermeer. Voor de bouw van het eiland zal overwegend materiaal uit het IJsselmeergebied worden gebruikt: zo zullen de randen gemaakt worden van geocontainers: grote zakken die gevuld zijn met zand uit het IJsselmeer en zal de bodem gebouwd worden van slib uit het Markermeer (zie elders in deze nieuwsbrief). De pilot moeras komt te liggen in het noordoosten van het Markermeer, tussen Trintelhaven en Lelystad, en zal bestaan uit een open en een gesloten compartiment, 8 proefvakken, randen en een werkplatform. Deze innovatieve en unieke bouwwijze van Gebr. van der Lee is nooit eerder toegepast bij de aanleg van een eiland. Het open compartiment staat in open verbinding met het Markermeer en hierin zal onderzoek gedaan worden naar de beste methode van de aanleg dan wel het aanbrengen van materiaal. In het gesloten compartiment, met een gereguleerd waterpeil, zal voornamelijk onderzoek worden gedaan naar het creëren van land-water overgangen. De onderzoeksresultaten dienen onder andere antwoord te geven op vragen naar de haalbaarheid van een later aan te leggen grootschalig moeras zoals bijvoorbeeld het beoogde Markerwaddenproject. Met de uitkomsten van het onderzoek van NMIJ kunnen vele partijen, zoals bijvoorbeeld Natuurmonumenten, hun voordeel doen. De locatie voor het eiland is bewust gekozen zodat scheepvaart, recreatievaart en beroeps-, en sportvisserij geen hinder van de bouw en de ligging van het eiland ondervinden. Bovendien komt de pilot op een deel van de locatie te liggen waar voor de toekomst een grootschaliger permanent moeras wordt voorzien. Zo kan het na afloop van de experimentele fase al een eerste deel van dat moeras vormen. Het moeraseiland wordt daarom na de proefperiode niet verwijderd en dient ongeacht de komst van een grootschaliger moeras minimaal 30 jaar te blijven liggen. Effecten op de natuur Omdat de stroming in het Markermeer laag is zal de aanleg van de pilot moeras geen significante gevolgen voor de waterhuishouding hebben. Ook zal de aanleg geen negatieve effecten op het foerageergebied van vogels hebben. Het ligt meer in de lijn der verwachting dat broedvogels zich juist goed kunnen vestigen op het moeras. Paaiende vissen zullen zelfs baat hebben bij de te ontstane overgangen tussen diep en ondiep water. Effecten op de beroeps- en recreatievaart Het projectgebied is geen onderdeel van het hoofdvaarwegennet en de recreatievaart is niet gebonden aan vaarroutes waardoor gebruikers van het Markermeer geen hinder van de pilot zullen ondervinden. Metingen Met speciale meetapparatuur worden consolidatie, het waterpeil, het doorzicht en de watertemperatuur gemeten. Daarnaast worden ook de effecten op de visstand en vegetatie gemeten. Er wordt een aantal meetpalen geplaatst. Deze palen meten de omstandigheden zoals golven, stroming en troebelheid in het gebied buiten de pilot. In het pilotgebied zelf worden vooral handmetingen gedaan, zoals flora-, en faunatellingen en het inmeten van hoogtes. Veiligheid en beheer Het eiland is niet toegankelijk voor publiek. Bovendien is het betreden van de pilot levensgevaarlijk vanwege de grote hoeveelheid drijfzand. Gedurende de looptijd van het experiment is Gebr. van der Lee de beheerder van het eiland, na 2015 zal een natuurbeheerder het beheer overnemen. 6

7 De tankterminal in Dordrecht In eerste instantie lijkt het een ongebruikelijke route: hoe je van bermonderhoud in de omgeving Hagestein in Het Zeehavengebied van Dordrecht terechtkomt. Dat is het opmerkelijke verhaal van Gebr. van der Lee in Dordrecht. Daar staan de gespecialiseerde opslagtanks voor bitumen, welke vele raffinaderijen ten dienst staan. Bitumenopslag De verzorging van bitumen is een groeiend probleem voor de Europese markt. Met name door de stijgende olieprijzen en verbeterde en meer uitgebreide raffinageprocessen zijn er de laatste jaren steeds minder laadplaatsen van bitumen. De terminal van Gebr. van der Lee voldoet aan de huidige eisen van techniek, capaciteit, veiligheid en milieu. Of het nu gaat om opslag van relatief kleine of grote volumes, of om de opslagtemperatuur van 120 graden Celsius of 220 graden Celsius, of om het modificeren of mengen van bitumen op specifiek recept en onder CE certificaat: Gebr. van der Lee beschikt over zowel de capaciteit als de kennis en expertise. Inmiddels staat er een volledig geautomatiseerd complex aan tanks en wordt niet alleen bitumen opgeslagen maar ook gemodificeerd. Bij modificatie wordt de samenstelling en daarmee de eigenschap van het product aangepast. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de oliemaatschappijen en met het eigen laboratorium van Gebr. van der Lee in Lelystad waar de kwaliteit van de bitumen wordt ontwikkeld en gecontroleerd. Zeehaven Vanwege de gunstige ligging in het Zeehavengebied van Dordrecht, dat is aangesloten op het havengebied van Rotterdam, kunnen grote zeeschepen direct in de tankterminal lossen. Dankzij de aansluiting met de grote binnenlandse rivieren hoeft bitumen niet noodzakelijk over de overvolle snelwegen te worden vervoerd maar kunnen grote volumes ook snel en veilig over het water naar bestemmingen binnen de Benelux en elders in Europa worden vervoerd. Gespecialiseerd transport Aan het transport van bitumen worden hoge eisen gesteld met betrekking tot kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid. Essentieel is dat het gevoelige product te allen tijde op de juiste temperatuur opgeslagen en afgeleverd dient te worden. Temperatuurschommelingen leiden niet alleen tot kwaliteitsverlies, maar zijn tevens nadelig voor het door de afnemer te produceren eindproduct. Gebr. van der Lee is, mede gebaseerd op jarenlange ervaring, er in gespecialiseerd om de kostbare bitumenlading veilig en zonder kwaliteitsverlies, op tijd op de eindbestemming af te leveren. Van de Rijnoevers tot woestijnvlaktes en van Egypte tot Midden-Rusland: Gebr. van der Lee komt en vervoert desgewenst over de hele wereld. Dit jaar kreeg Gebr. van der Lee het National Highway Sector Scheme 15 - Supply of paving bitumens -certificaat en het COPRO-certificaat waardoor opdrachtgevers bitumen mogen leveren 7

8 De tankterminal in Dordrecht - vervolg in het Verenigd Koninkrijk en België. Het bedrijf heeft de beschikking over eigen tankschepen, tankcontainers en in eigen beheer ontwikkelde elektrisch verwarmde tankwagens zodat het transport van bitumen zonder kwaliteitsverlies naar elke gewenste bestemming kan worden verzorgd. Er wordt keer op keer maatwerk van hoog niveau geleverd. Ook voor uitzonderlijke situaties worden pasklare oplossingen bedacht. Een zorgvuldige planning, in goed overleg met de klant, gaat vooraf aan een bijzonder bitumentransport. Gebr. van der Lee zorgt ervoor dat het product in de juiste conditie de eindbestemming haalt. Dit maakt Gebr. van der Lee tot één van de meest ervaren en toonaangevende bitumenpartners in Europa. Bitumen Sinds het verbod in 1991 op de verwerking van teer in asfalt om milieutechnische en gezondheidsredenen, is bitumen het belangrijkste bindmiddel in het asfaltproductieproces vanwege de eigenschap dat het goed hecht. Deze viskeuze grondstof komt voort uit aardolie en blijft na destillatie als zwaarste bestanddeel over. Hoewel bitumen bij omgevingstemperaturen de eigenschappen heeft van een vaste stof is het fysisch een vloeistof. Bij hogere temperaturen neemt de vloeibaarheid namelijk toe. Bitumen heeft de bijzondere eigenschap dat het goed hecht en bij verwarmen dun vloeibaar is. Bij een korte belastingtijd gedraagt het zich elastisch, maar bij langdurige belasting plastisch. Als het asfalt warm is kan het gemakkelijk in een vlakke stevige laag worden aangebracht. Na verdichting ( bijvoorbeeld door een wals) en afkoeling is het hard en zeer draagkrachtig. 8

9 Themadag Baggernet: Vecht voor de toekomst Woensdag 5 Juni vond er een themadag plaats, georganiseerd door Baggernet in samenwerking met Waternet met als onderwerp het delen van ervaringen van diverse betrokken partijen welke betrokken zijn bij waterbodemsaneringen. Uitgangspunt hierbij was de sanering van de Utrechtse Vecht welke veel innovaties en nieuwe inzichten heeft opgeleverd. Bert Berends, directeur projecten bij Gebr. van der Lee was namens Combinatie van der Lee één van de sprekers. Naar schatting waren er zo n 180 belangstellenden naar het Tulip Inn Riverside hotel in Amsterdam gekomen waar een zeer gevarieerd programma werd gepresenteerd met diverse sprekers. Na de pauze waren er buiten demonstraties van toegepaste technieken op rivier De Gaasp. Zoals Baggernet in de convocatie had geschreven: Waterbodemsaneringen in Nederland zijn zeldzaam geworden. Als gevolg van gewijzigde wetgeving maar gelukkig ook dankzij een verbeterende Nederlandse waterbodemkwaliteit, is de noodzaak tot sanering afgenomen. De saneringen die er nog zijn leveren wel vaak de innovaties en nieuwe inzichten op die veel breder toepasbaar zijn. veel laterale variatie welke meandert over een lengte van 50 kilometer van Utrecht naar Muiden. In de loop der jaren is deze echter sterk verontreinigd en behalve de aanwezigheid van vervuild slib lagen er ook veel objecten van archeologische waarde op de bodem maar ook niet geëxplodeerde explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. De sanering was door Waternet en Waterschap Amstel, Gooi en Vecht aanbesteed in 2 fases waarvan Combinatie van der Lee Fase 2 gegund kreeg, 37 kilometer lang. De opdracht: het afdekken of verwijderen van vervuiling en verbetering van de waterkwaliteit. Baggeren doe je niet met een Over de sanering van de Vecht hebben we in Leesmagazine nummer 7 van maart 2013 reeds uitvoerig bericht, net als over de gelegenheidscombinatie welke was samengesteld uit Aannemersbedrijf Gebr. van der Lee uit Hagestein en Aannemingsbedrijf van der Lee uit Bruchem. In deze editie gaat het over de toepassing van het ontgravingsmodel waarover Berends zijn presentatie gaf. Concreet betekende dit voor de Combinatie dat er 1,5 miljoen kuub binnen een tijdsbestek van 3 jaar moest worden afgegraven, iets wat uiterst nauwkeurig dient te gebeuren maar, zoals Berends stelde: Je gaat niet met een theelepeltje baggeren. Inleiding De Vecht is een eeuwenoude rivier met Voor het hele gebied uit Fase 2 (37 kilometer Vecht, Weespertrekvaart en theelepeltje Gaasp) is een ontgravingsmodel van toepassing. Centraal hierbij staat de maakbaarheid hiervan. Om het werk beheersbaar te maken is het totale werkgebied opgedeeld in controlevakken van ca m2 waardoor het werk gefaseerd wordt uitgevoerd en vakken steeds afzonderlijk worden opgeleverd. De problematiek De in- en uitpeiling wordt per controlevak uitgewerkt en de gestelde toleranties worden per vak getoetst. Volgens het bestek waren de toleranties met betrekking tot het ontgraven vastgesteld in een macro-tolerantie (de gemiddelde ligging van een controlevak) en een micro-tolerantie (de ligging van afzonderlijke 5x5 meter cellen). De macro-tolerantie is bepaald op 0 tot -5 cm, de micro-tolerantie op -7,5 tot +7,5 cm. Na uitpeiling van een controlevak dient een vak binnen deze marges te worden opgeleverd. Afwijkingen kunnen boetes tot gevolg hebben. Ontgraven dient dus uiterst nauwkeurig te gebeuren. Vanwege de variatie in slibdiktes van 0,5 meter to soms meer dan 3 meter wordt eerst een bulkslag uitgevoerd en vervolgens een opschoonslag. Met name de opschoonslag moet zeer secuur 9

10 Themadag Baggernet: Vecht voor de toekomst - vervolg worden uitgevoerd om binnen de gestelde marges te kunnen ontgraven. Gemiddeld heeft de opschoonkraan nog een laagdikte van ca. 35 cm welke verwijderd moet worden. De moeilijkheid zit hem echter in de opbouw van het ontgravingsmodel. Omdat ontgraven steeds meer maatwerk is geworden blijkt het niet haalbaar op alle locaties binnen de gestelde toleranties te blijven. Wanneer modellen op detail worden bekeken blijken aanvankelijk geleidelijke overgangen van de oevers, taluds en de waterbodem aanzienlijk grilliger te zijn dan in eerste instantie wordt aangenomen. De aanpak 10 De Combinatie voert de werkzaamheden uit met een 6-tal baggerpontons, bestaande uit een kraan op ponton of een werkschip (kraan op schip). Alle kranen zijn uitgerust met een d-gps Leica en/of Viking Dredge ontgravingssysteem welke gebruikmaken van ca. 15 satellieten. Vervolgens zijn de gieken en de bakken voorzien van sensoren. Bovendien zijn er daarnaast sensoren gemonteerd om eventuele bewegingen van het ponton te corrigeren. Om de nauwkeurigheid van de machines te waarborgen en uiteindelijk het gewenste profiel te realiseren worden de kranen wekelijks gekalibreerd waarbij de afwijkingen worden gecontroleerd. Dankzij de internetverbinding op elke machine staat de kraan voortdurend in verbinding met zowel het bedrijfsbureau van de Combinatie als met opdrachtgever Waternet waardoor de werkzaamheden op elk gewenst moment zijn te volgen. Ook kunnen er hierdoor gegevens over nieuwe peilingen, kabels/leidingen of modellen in de kraan worden geladen waardoor de machinist te allen tijde over de meest actuele informatie beschikt. De machinist kan op zijn beeldscherm zien, aan de hand van de kleurstelling en getallen, welke laagdikte baggerspecie er verwijderd moet worden. Daarnaast is inzichtelijk hoeveel cm de linker- en rechterhoek van de graafbak nog moet zakken tot het model. Ook de aanwezigheid van eventuele kabels en leidingen zijn exact inzichtelijk dankzij het klic-informatiesysteem. Voorts ziet de machinist de zijkant van de bak ten opzichte van het model. Om de kwaliteit van het werk te waarborgen voert Combinatie Van der Lee wekelijks controlemetingen uit met een survey boot. Deze boot is voorzien van een multibeam systeem. Per

11 Themadag Baggernet: Vecht voor de toekomst - vervolg wisselende dieptes en taluds de belasting voor de kraanmachinist aanzienlijk groot is in verhouding tot doorsnee saneringen. Elk vak is immers maatwerk en dient door onze uiterst ervaren en bekwame machinisten zeer secuur te worden afgegraven. vierkante meter worden ca. 100 punten gemeten en op deze wijze worden controlevakken vlakdekkend ingemeten. Door deze bedrijfscontrole frequent uit te voeren is continu inzichtelijk of het gewenste model is gerealiseerd en of er sprake is van ondiepte dan wel overdiepte. Praktijk Tijdens deze controles wordt regelmatig geconstateerd dat ter plaatse van grillige taluds, wisselende dieptes en een niet glooiend model er vaak niet kan worden voldaan aan de gestelde toleranties in het bestek. Hoe meer detail in het model hoe meer plaatsen niet maakbaar zijn binnen de toleranties. geavanceerd ontgravingsmodel is bepalend voor de maakbaarheid. Vooral de inzet en de omvang van goed materieel is van doorslaggevend belang. Gezien de hoeveelheid van ca. 1,5 miljoen m 3 slib welke in een tijdsbestek van ca. 3 jaar moet worden verwijderd is de inzet van grootschalig materieel noodzakelijk. Zo zijn de kranen voorzien van een graafbak van ca. 4 meter breed. Voor glooiende modellen, welke ook voorkomen in het werk, vormt dat geen probleem. Echter de genoemde grilligheden zijn niet te maken met een normale bak. Dit is dan ook een knelpunt waar we in de praktijk tegenaan lopen. Daar komt bij dat als gevolg van de Dit pleit ervoor dat de detaillering van het ontgravingsmodel naar ons idee moet zijn afgestemd op de overige doelen in het werk. Wanneer in een vrij kort tijdsbestek een grote hoeveelheid baggerspecie dient te worden verwijderd is de inzet van groot materieel (met brede graafbakken) noodzakelijk. De vraag die vervolgens rijst is of het model tot in detail moet worden uitgewerkt of dat er ter plaatse van grillig verloop een gemiddelde ontgravingslijn, welke egaal verloopt, moet worden vastgesteld. Daarnaast zou voor aanvang van de werkzaamheden, mede gelet op de omvang van het werk, een toetsing dienen plaats te vinden met betrekking tot de inzet van het materieel. Tenslotte kan in gevallen van moeilijk maakbaar hiervan worden afgeweken en specifiek materieel per locatie worden ingezet. Zoals Baggernet in haar uitnodiging schreef dat, ofschoon de noodzaak tot Waterbodemsaneringen in Nederland is afgenomen, er voor die saneringen die er nog zijn er nog voldoende valt te innoveren. Baggeren en watersanering blijven onlosmakelijk onderdeel van de watercyclus. De maakbaarheid van het ontgravingsmodel is dan ook afhankelijk van diverse aspecten. Met name de grilligheid van het model, veroorzaakt door bulten en kuilen of steile/schuin weglopende taluds, bemoeilijkt het graafproces. Voorafgaand aan het werk is op basis van bemonstering en seismiek-metingen de exacte grens van de verontreiniging bepaald. Deze grens blijkt echter niet altijd glooiend te lopen waardoor er grilligheden op sommige plaatsen in het model voorkomen. De vertaalslag van deze theoretische grens en de praktijk is een aandachtspunt voor de toekomst. Materieel Niet alleen de kwaliteit van een goed 11

12 Het Markermeer en de Houtribdijk - achtergrond Het Markermeer (ca. 700 km 2 ) is ontstaan nadat er in 1976 in het IJsselmeer een dijk werd aangelegd tussen Flevoland en Noord-Holland welke tot doel had om het westelijk deel van de voormalige Zuiderzee in te polderen tot Markerwaard. Over de dijk werd de verbindingsweg Lelystad en Enkhuizen (N302) aangelegd welke bekend staat als de Houtribdijk of Markerwaarddijk. Het meer is op de meeste plaatsen 2 tot 4 meter diep. Markerwaard Aanvankelijk was het plan om in navolging van de polders Wieringermeer, Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland de polder Markerwaard aan te leggen, genoemd naar het voormalige eiland (en huidig schiereiland) Marken. Deze plannen stuitten echter op verzet, onder andere vanuit de bevolking. Drooglegging van het gebied zou funest zijn voor de vogelstand en bovendien was uit eerdere grote polderprojecten gebleken dat drooglegging zou kunnen leiden tot verdroging van het vasteland. Hierdoor ontstond het risico dat grondwater vanuit Noord-Holland naar de polder zou stromen vanwege naar het oosten hellende grondlagen met als gevolg dat de grondwaterstand in Noord-Holland zou dalen waardoor de daar aanwezige houten heipalen zouden verrotten en de bodem zou inklinken. Ook vanuit de hoek van de waterrecreatie vielen protesten tegen de plannen te beluisteren. Twijfels omtrent de financiële haalbaarheid van het gehele Markerwaard project leidden er uiteindelijk toe dat er definitief werd afgezien van de inpolderingsplannen en daarom is in de tachtiger jaren besloten het Markermeer open te houden. De Houtribdijk Deze 26 kilometer lange waterkering waarover de weg Lelystad - Enkhuizen loopt werd aangelegd tussen 1963 en Voor de scheepvaart zijn er drie sluizencomplexen: de Krabbersgatsluizen (beroepsvaart) en het Naviduct (recreatievaart) bij Enkhuizen, en de Houtribsluizen bij Lelystad. Bij Enkhuizen kruisen scheepvaart en wegverkeer elkaar via een naviduct. Naast de Krabbersgatsluizen en de Houtribsluizen liggen spuisluizen die nodig zijn voor de regeling van het waterpeil in het Markermeer en IJsselmeer. Ongeveer halverwege de dijk ligt de vluchthaven Trintelhaven. Achteruitgang Omdat het water in het Markermeer en het IJmeer van het IJsselmeer wordt gescheiden door de Houtribdijk, kan het niet meer vrij stromen en wordt er bij harde wind veel slib van de bodem losgemaakt. Daardoor vertroebelt het water waardoor waterplanten niet goed kunnen groeien. Hierdoor ontstaat een gebrek aan voedingsstoffen waardoor ook het aantal dieren drastisch afneemt. Dit alles betekent dat de waterkwaliteit niet meer aan de Europese normen voldoet. Toekomst In 2007 is het IJsselmeergebied, en daarmee het Markermeer, weer op de politieke agenda gezet. Uitgangspunt is dat het hele gebied een sterk natuurgebied wordt. Inmiddels zijn er door Rijkswaterstaat verschillende maatregelen bedacht en diverse experimenten uitgevoerd waarvan de uitkomsten worden meegenomen in het advies aan het Kabinet in 2015, onder andere ten behoeve van een gezond Markermeer-IJmeer. Bronnen: diversen internet) 12

Het aanleggen van een moeras in het Markermeer

Het aanleggen van een moeras in het Markermeer Het aanleggen van een moeras in het Markermeer Wat hebben we geleerd Petra Dankers 04 april 2014/ update 6 augustus 2014 2 Aanleg - randen Kenmerken Randen opgebouwd uit Geocontainers (7 breed, 1,50 hoog)

Nadere informatie

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water Samen werken aan waterkwaliteit Voor schoon, voldoende en veilig water D D Maatregelenkaart KRW E E N Z D E Leeuwarden Groningen E E W A IJSSELMEER Z Alkmaar KETELMEER ZWARTE WATER MARKER MEER NOORDZEEKANAAL

Nadere informatie

Voorbereidende onderzoeken. Baggeren Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder

Voorbereidende onderzoeken. Baggeren Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder Voorbereidende onderzoeken Baggeren Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder Bagger Wat is bagger? Op de bodem van de Ringvaart groeit een laag die ontstaat door bezonken slib, inwaaiende bladeren, afgestorven

Nadere informatie

Het aanleggen van een moeras in het Markermeer

Het aanleggen van een moeras in het Markermeer Het aanleggen van een moeras in het Markermeer Wat hebben we geleerd Petra Dankers 04 april 2014-19 augustus 2014 Voorlopige uitkomsten monitoring pilot moeras Deze presentatie geeft een tussenstand aan

Nadere informatie

Dossiernummer: 23-10-2013 Projectnummer:

Dossiernummer: 23-10-2013 Projectnummer: Bijlagen bij verordening subsidies natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen 2014: 1. Inrichtingseisen natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen; 2. Richtlijnen voor natuurvriendelijk onderhoud.

Nadere informatie

RSG DE BORGEN. Anders varen. Informatie voor de leerlingen. Inhoud. 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling

RSG DE BORGEN. Anders varen. Informatie voor de leerlingen. Inhoud. 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling RSG DE BORGEN Anders varen Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 Uitwerking opdracht 3 Het beroep 4 Organisatie 5 Beoordeling [1] RSG de BORGEN Anders varen [Technasium] mei 2017 1 DE OPDRACHT

Nadere informatie

Baggerprogramma Noord-Hollandse vaarwegen

Baggerprogramma Noord-Hollandse vaarwegen PROVINCIE NOORD-HOLLAND Baggerprogramma Noord-Hollandse vaarwegen 2004-2008 Zonder slib meer vaart! 2 PROVINCIE NOORD-HOLLAND Inleiding Plantenresten, afval en gevallen bladeren zijn er o.a. de oorzaak

Nadere informatie

Reductieplan 2011-2013 (3-B-1)

Reductieplan 2011-2013 (3-B-1) Gebr. van der Lee Reductieplan 2011-2013 (3-B-1) CO²- Bewust Lelystad, januari 2013 Inhoudsopgave 1. Realisatie doelstellingen... 3 1.1 ontwikkelingen Gebr. van der Lee... 3 1.2 beleid en doelstellingen

Nadere informatie

Meten in de Waddenzee

Meten in de Waddenzee Meten in de Waddenzee Bestand tegen superstorm De waterkeringen langs de Waddenzee moeten bestand zijn tegen een superstorm die gemiddeld eens in de 4000 jaar kan optreden. Om de sterkte van de waterkering

Nadere informatie

Omgekeerd ontgraven in Ravenswaarden

Omgekeerd ontgraven in Ravenswaarden Omgekeerd ontgraven in Ravenswaarden VORIG JAAR IS DE HERINRICHTING GESTART VAN DE VOORMALIGE ZANDWINNING RAVENSWAARDEN IN DE UITERWAARDEN LANGS DE IJSSEL. VOOR EEN BEDRIJF ALS DYCKERHOFF BASAL NEDERLAND

Nadere informatie

Nieuwe natuur voor droge voeten

Nieuwe natuur voor droge voeten Nieuwe natuur voor droge voeten Informatieavond en klankbord Polder de Dijken-Bakkerom Donderdag 19 april 2018 en De Drie Polders en Lettelberterbergboezem Donderdag 26 april 2018 Programma 19 en 26 april

Nadere informatie

Deel 1 Toen en nu 13

Deel 1 Toen en nu 13 Deel 1 Toen en nu 13 14 Historie Het huidige typisch Nederlandse landschap met polders en dijken kent een lange historie. Na de laatste grote ijstijd, ongeveer 10.000 jaar geleden, werd door een stijgende

Nadere informatie

g AÏerinzagelegging 8203791

g AÏerinzagelegging 8203791 Octrooiraad g AÏerinzagelegging 8203791 Nederland NL @ Maritieme gecontroleerde opslag van schadelijk materiaal. Int.Cl 3.: G21F9/24, G21F9/36// B65D 88/78. @ Aanvrager: Adviesbureau Bongaerts, Kuyper

Nadere informatie

Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer

Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer Uitgelicht: Uitleg over de versterking van de dijk langs het Zwarte Meer Onlangs hebt u een nieuwsbrief ontvangen met informatie over de projecten op de Kampereilanden om de waterveiligheid te verbeteren.

Nadere informatie

Exploitatie Baggerspeciedepot Hollandsch Diep

Exploitatie Baggerspeciedepot Hollandsch Diep BAGGERBEDRIJF DE BOER HOLDING B.V. Exploitatie Baggerspeciedepot Hollandsch Diep CO₂ Prestatieladder - EMVI Project 2.A.1-3.B.2-3.C.1-3.C.2 In deze rapportage staat beschreven hoe de CO₂-footprint voor

Nadere informatie

Projectoverstijgende verkenning van innovatieve dijkverbeteringsoplossingen voor de waddenzeedijken. Hiermee kunnen we noodzakelijke verbeteringen

Projectoverstijgende verkenning van innovatieve dijkverbeteringsoplossingen voor de waddenzeedijken. Hiermee kunnen we noodzakelijke verbeteringen Projectoverstijgende verkenning van innovatieve dijkverbeteringsoplossingen voor de waddenzeedijken. Hiermee kunnen we noodzakelijke verbeteringen sneller en goedkoper uitvoeren. WAAROM DEZE POV? De POV

Nadere informatie

Verslag van de bijeenkomsten voor leden van Natuurmonumenten over het project Marker Wadden, in Hoorn op 17 januari en 21 februari 2013.

Verslag van de bijeenkomsten voor leden van Natuurmonumenten over het project Marker Wadden, in Hoorn op 17 januari en 21 februari 2013. Verslag van de bijeenkomsten voor leden van Natuurmonumenten over het project Marker Wadden, in Hoorn op 17 januari en 21 februari 2013. Voorlichting en discussie over Marker Wadden De districtscommissie

Nadere informatie

Kerntaak 1: Waterbouwkundig werk uitvoeren

Kerntaak 1: Waterbouwkundig werk uitvoeren Kerntaak 1: Waterbouwkundig werk uitvoeren Werkproces 1.1: Werkterrein inrichten en onderhouden De waterbouwer richt het werkterrein in door materiaal, verkeersafzettingen en materieel te plaatsen. De

Nadere informatie

Projectplan Anti-verdrogingsmaatregelen in Gilze (Lijndonk en Molenakkerweg)

Projectplan Anti-verdrogingsmaatregelen in Gilze (Lijndonk en Molenakkerweg) Zaaknummer Djuma: 11396 Nummer projectplan Djuma: 19024 Projectplan Anti-verdrogingsmaatregelen in Gilze (Lijndonk en Molenakkerweg) 1. Aanleiding Aan de Lijndonk en Molenakkerweg te Gilze liggen twee

Nadere informatie

Opgave waterveiligheid en opties Procesinnovaties POV Holwerd aan Zee (Wetterskip, mei 2016)

Opgave waterveiligheid en opties Procesinnovaties POV Holwerd aan Zee (Wetterskip, mei 2016) Opgave waterveiligheid en opties Procesinnovaties POV Holwerd aan Zee (Wetterskip, mei 2016) Opgave waterveiligheid Westelijk van de veerdam is 2,3 km betonblokkenbekleding in de teen van de dijk afgetoetst

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN ZAND BOVEN WATER LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer containers, grondstoffen en andere spullen worden via Rotterdam

Nadere informatie

Werken aan veilige dijken

Werken aan veilige dijken Werken aan veilige dijken Dijkversterkingen locatie Céramique Waterschap Roer en Overmaas werkt in najaar 2013 en voorjaar 2014 aan het versterken van een deel van de dijken langs de Maas in, in de wijken

Nadere informatie

Grootste zonnepanelenpark van Benelux in gebruik

Grootste zonnepanelenpark van Benelux in gebruik Grootste zonnepanelenpark van Benelux in gebruik EVERGEM/ZELZATE - Op de grens van Zelzate en Ertvelde plaatst Terranova nv op het noordelijk deel van het gipsstort 240.000 vierkante meter zonnepanelen.

Nadere informatie

184406 Onderhoud Nederrijn en Lek Datum 28-8-2015 Projectvoortgangsrapport CO 2 -Prestatieladder Pagina 1 van 9

184406 Onderhoud Nederrijn en Lek Datum 28-8-2015 Projectvoortgangsrapport CO 2 -Prestatieladder Pagina 1 van 9 Projectvoortgangsrapport CO 2 -Prestatieladder Pagina 1 van 9 CO 2 -Presatieladder Onderhoud Nederrijn en Lek Voortgangsrapportage CO 2 -Prestatieladder 2012-week 1 t/m 2015-week 26 2.A.1. - 3.B.2. - 4.B.2.

Nadere informatie

Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn

Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn Ecologische verbindingszone Omval - Kolhorn Watertoets Definitief Provincie Noord Holland Grontmij Nederland B.V. Alkmaar, 11 december 2009 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Inrichting watersysteem...

Nadere informatie

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE

Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE SPREEKBEURT 1/8 Kuwait Petroleum Europoort, Q8KPE Q8KPE is gelegen in Rotterdam Europoort. De locatie Europoort heeft de grootste haven ter wereld waar veel producten worden gemaakt en verhandeld. Voor

Nadere informatie

Geotechnics. BeauMatt oeverbescherming. Building worldwide on our products

Geotechnics. BeauMatt oeverbescherming. Building worldwide on our products Geotechnics Building worldwide on our products De BeauMatt is een innovatieve milieuvriendelijke oeverbeschermingsmat, opgebouwd uit cellulaire geotextiel elementen, die gevuld worden met een geschikt

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?

Lesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID? Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

CO 2 emissie inventarisatie januari- December 2013 (3-A-1)

CO 2 emissie inventarisatie januari- December 2013 (3-A-1) Gebr. van der Lee CO 2 emissie inventarisatie januari- December 2013 (3-A-1) CO²- Bewust Lelystad, april 2014 Inhoudsopgave 1. CO2-emissie inventaris... 3 1.1 Grondslag CO2-emissie inventaris... 3 1.2.

Nadere informatie

Versie Omschrijving Auteur(s) Datum 1 D J Timmer 19-03-2013 2 Aanvullende tekst par 3.3.3

Versie Omschrijving Auteur(s) Datum 1 D J Timmer 19-03-2013 2 Aanvullende tekst par 3.3.3 COLOFON Opdrachtgever Project : Waterschap Rivierenland : Rivierverruiming Munnikenland Contractnummer : 110264 Status : Definitief Datum : 05-07-2013 Opsteller : D J Timmer Versie Omschrijving Auteur(s)

Nadere informatie

Notitie. Betreft : Aanpassingen Kabels & Leidingen. 1. Inleiding

Notitie. Betreft : Aanpassingen Kabels & Leidingen. 1. Inleiding Notitie Aan : DLG Van : Leslie Mooyaart Datum : 31 mei 2011 Kopie : Marcus van der Ven, Koen van Gerven Onze referentie : 9T9564.B0/N0001/LMOY/NTEK/Rott WATER Betreft : Aanpassingen Kabels & Leidingen

Nadere informatie

(ONTWERP) PROJECTPLAN WATERWET

(ONTWERP) PROJECTPLAN WATERWET DAT UM 10 juni 2016 (ONTWERP) PROJECTPLAN WATERWET DEEL I AANLEG ZONNEWEIDE GEMAAL LOVINK 1. Aanleiding en doel Op grond van de Waterwet is het nodig, wanneer er sprake is van een aanpassing aan een waterstaatskundig

Nadere informatie

Titel: Aanvraag omgevingsvergunnin g tijdelijk afwijken laad- en loslocatie t Zwaantje Nummer: P VER- OMG Versie: 1.

Titel: Aanvraag omgevingsvergunnin g tijdelijk afwijken laad- en loslocatie t Zwaantje Nummer: P VER- OMG Versie: 1. Inhoudsopgave 1 Algemeen... 2 1.1 Gegevens aanvrager... 2 1.2 Gewenste toestemming... 2 1.3 Aard van de werkzaamheden... 2 1.4 Ligging van de loslocaties met zandaanvulling... 2 1.5 Relatie met andere

Nadere informatie

trtrsterhtrf holman L ln de presentatie wordt gesproken over een wekelijks inloopspreekuur. Op welk moment

trtrsterhtrf holman L ln de presentatie wordt gesproken over een wekelijks inloopspreekuur. Op welk moment 4 trtrsterhtrf holman I nformatieavond Woonschepenhav en, 26-Í-Í-2OL4 Vragen en Antwoorden: L ln de presentatie wordt gesproken over een wekelijks inloopspreekuur. Op welk moment wordt dit inloopspreekuur

Nadere informatie

Aanleg van een trailerhelling

Aanleg van een trailerhelling Aanleg van een trailerhelling Steeds meer sportvissers maken gebruik van een boot om vanuit te vissen, zowel op het zoete als op het zoute water. In dit informatieblad staat beschreven waarmee rekening

Nadere informatie

Sap Nr. Doc. Nr. Status

Sap Nr. Doc. Nr. Status Karel Doormanweg 47, Haven 580 3115 JD Schiedam P.O. Box 570 3100 AN Schiedam The Netherlands Sap Nr. Doc. Nr. 0010044973-NL03 0010044973-NL03-002-Route Phone +31 (0)10 2042 424 Fax +31 (0)10 2042 442

Nadere informatie

Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie

Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie BOUWEN MET DE NATUUR In Nederland proberen we de natuur te herstellen, maar de natuur kan zelf ook een handje helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de aanleg van de Marker Wadden, een eilandengroep in het

Nadere informatie

Vervolg werkzaamheden viaduct Arnhemsebovenweg te Driebergen-Rijsenburg

Vervolg werkzaamheden viaduct Arnhemsebovenweg te Driebergen-Rijsenburg Retouradres: Postbus 20, 3980 CA Bunnik Aan de bewoner(s)/gebruiker(s) van dit pand Projectnaam A12 Utrecht Lunetten - Veenendaal Uw referentie Onze referentie Behandeld door Telefoon direct E-mail PvB-OM-B-0953-RBO

Nadere informatie

Revitalisering Industriehaven, Bedrijventerrein De Mars te Zutphen

Revitalisering Industriehaven, Bedrijventerrein De Mars te Zutphen Revitalisering Industriehaven, Bedrijventerrein De Mars te Zutphen Inleiding Locatie De Mars is een verouderd bedrijventerrein in Zutphen van grote regionale betekenis. Met een oppervlak van 200 hectare

Nadere informatie

Nieuwsbrief van Gebr. van der Lee - nummer 12 - juli 2014 IN DIT NUMMER:

Nieuwsbrief van Gebr. van der Lee - nummer 12 - juli 2014 IN DIT NUMMER: leesmagazine Nieuwsbrief van Gebr. van der Lee - nummer 12 - juli 2014 IN DIT NUMMER: Beste collega, beste lezer, Enkele weken voordat de vakanties beginnen presenteren we de nieuwe editie van Leesmagazine.

Nadere informatie

AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders

AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders AGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders Onderwerp: Sanering passantenhaven Steenwijkerdiep Steenwijk Nummer: Datum vergadering: 30-11-2010 Conceptbesluit: Samenvatting: - de hierbij benodigde aanvullende

Nadere informatie

DE N31 DOOR HARLINGEN

DE N31 DOOR HARLINGEN DE N31 DOOR HARLINGEN In 1963 werd de huidige N31 verhoogd op een talud aangelegd. Nu, 45 jaar later maakt het talud plaats voor een verdiepte bak. Dit betekent een constructief bijzonder ingrijpende en

Nadere informatie

Algemene regel: steigers, vlonders of afmeerpalen

Algemene regel: steigers, vlonders of afmeerpalen Algemene regel: steigers, vlonders of afmeerpalen Toelichting Met de algemene regel willen we de aanleg van steigers, vlonders of afmeerpalen voor iedereen zo makkelijk mogelijk maken. Minder regels, minder

Nadere informatie

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID

Lesbrief. aardrijkskunde DUURZAAM PRODUCEREN OPDRACHT 1 - DUURZAAMHEID Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO DUURZAAM PRODUCEREN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam binnen.

Nadere informatie

15 Kabels en leidingen 15.1 Inleiding

15 Kabels en leidingen 15.1 Inleiding 15 Kabels en leidingen 15.1 Inleiding Kabels en leidingen worden voor een grote verscheidenheid aan toepassingen aangelegd. Denk onder andere aan: elektriciteitskabels, gasleidingen, drinkwaterleidingen,

Nadere informatie

CO 2 emissie inventarisatie januari-juli 2012 (3-A-1)

CO 2 emissie inventarisatie januari-juli 2012 (3-A-1) Gebr. van der Lee CO 2 emissie inventarisatie januari-juli 2012 (3-A-1) CO²- Bewust Directie: E. van der Lee Communicatiemanager: T. Hoebee KAM-Coördinator: A. Werkmeester Lelystad, september 11 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Fileprobleem. Leerjaar 1, schooljaar De opdrachtgever

Fileprobleem. Leerjaar 1, schooljaar De opdrachtgever Fileprobleem Verkeersknooppunt Verkeerscentrale Leerjaar 1, schooljaar 2017-2018 1. De opdrachtgever Dagelijks maken miljoenen reizigers gebruik van het Nederlandse wegennet. Het wordt steeds drukker en

Nadere informatie

Veelgestelde vragen schouw buitengewoon onderhoud

Veelgestelde vragen schouw buitengewoon onderhoud Veelgestelde vragen schouw buitengewoon onderhoud Wat is buitengewoon onderhoud? Het buitengewoon onderhoud omvat het op de juiste afmetingen (breedte, diepte en helling van taluds) houden van een watergang.

Nadere informatie

Alles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring

Alles Over Verbranding. KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring Alles Over Verbranding KARA heeft de techniek, de kennis en ervaring 100 JAAR ERVARING Verbranden mag dan eenvoudig lijken, maar thermische conversie van biomassa is een complex proces. Voor een optimale

Nadere informatie

Gemeente Terschelling T.a.v. Het college van Burgemeester en Wethouders en de raadscommissie en de gemeenteraad Postbus AA West-Terschelling

Gemeente Terschelling T.a.v. Het college van Burgemeester en Wethouders en de raadscommissie en de gemeenteraad Postbus AA West-Terschelling Gemeente Terschelling T.a.v. Het college van Burgemeester en Wethouders en de raadscommissie en de gemeenteraad Postbus 14 8880 AA West-Terschelling West-Terschelling 5-6-2019 Betreft: een verzoek en inspraak

Nadere informatie

Wat je van ver haalt is!

Wat je van ver haalt is! Wat je van ver haalt is! Hemelvaartsweekend was het zover. Na begin van het jaar de koop van onze Westbas 29 Offshore overeengekomen te zijn met de Duitse eigenaren, was nu het moment om de boot naar Nederland

Nadere informatie

ALGEMENE VERGADERING. Lelystad, 5 februari het college van Dijkgraaf en Heemraden, 26 februari 2013 SWS/PWB. 5 februari 2013 mw. M.

ALGEMENE VERGADERING. Lelystad, 5 februari het college van Dijkgraaf en Heemraden, 26 februari 2013 SWS/PWB. 5 februari 2013 mw. M. V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 26 februari 2013 SWS/PWB S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 5 februari 2013 mw. M. Wolfs ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP 15 Ecologisch

Nadere informatie

Een wal van zand, klei of steen die mensen beschermt tegen hoog water. De plek waar het rivierwater in de zee uitkomt.

Een wal van zand, klei of steen die mensen beschermt tegen hoog water. De plek waar het rivierwater in de zee uitkomt. Meander Samenvatting groep 5 Thema 3 Waterland Samenvatting Langs de kust Nederland ligt voor de helft onder de zeespiegel. Heel vroeger woonden mensen dicht bij zee op terpen. Langs de kust beschermen

Nadere informatie

WERKEN OP OF AAN HET WATER

WERKEN OP OF AAN HET WATER WERKEN OP OF AAN HET WATER Worden de werkzaamheden vanaf de wal of slootkant uitgevoerd, dan heb je te maken met een talud en natte of zachte bodems. Het gevaar van uitglijden is groot. Ook als je werkt

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het project baggeren Gekanaliseerde Hollandsche IJssel

Vragen en antwoorden over het project baggeren Gekanaliseerde Hollandsche IJssel Vragen en antwoorden over het project baggeren Gekanaliseerde Hollandsche IJssel 1. Aanleiding Wat is de reden dat er moet worden gebaggerd? Antwoord: Om de vaarweg voldoende diep te houden voor de scheepvaart

Nadere informatie

Nieuwsflits OV SAAL Special

Nieuwsflits OV SAAL Special Special, juli 2013 Nieuwsflits OV SAAL Special In deze Nieuwsflits Special laten wij u zien hoe de aanleg van het zogenoemde palenmatras in zijn werk gaat. Dit palenmatras wordt aangelegd om de slappe

Nadere informatie

Verdiepen vaargeul Boontjes

Verdiepen vaargeul Boontjes BAGGERBEDRIJF DE BOER HOLDING B.V. Verdiepen vaargeul Boontjes CO₂ Prestatieladder - EMVI Project 2.A.1-3.B.2-3.C.1-3.C.2 In deze rapportage staat beschreven hoe de CO₂-footprint voor dit project wordt

Nadere informatie

Op ontdekkingstocht naar aardolie

Op ontdekkingstocht naar aardolie O p o n t d e k k i n g s t o c h t n a a r a a r d o l i e Op ontdekkingstocht naar aardolie Miljoenen jaren geleden De mens heeft in de loop van de tijd vele vormen van energie gebruikt: spierkracht,

Nadere informatie

Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN

Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN De Holendrechter- en Bullewijkerpolder als ontbrekende schakel

Nadere informatie

Opzet technische omschrijving Kievitsland Basispakket

Opzet technische omschrijving Kievitsland Basispakket Opzet technische omschrijving Kievitsland Basispakket 22-12-201 1 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Technische omschrijving... 3 Fase 1, Voorbereidende werkzaamheden... 3 Oriëntatie kabels en leidingen...

Nadere informatie

ri j\, jtaat direct ie zu iderzeewer ken lelystad

ri j\, jtaat direct ie zu iderzeewer ken lelystad %~.> -=>.s.--= -.-... $.&? drecf::! i.!:'.i:.:.:?:.,:?: 'I bx bureau public relations A,,..>.,,.\ I ri j\, jtaat direct ie zu iderzeewer ken lelystad I 78822 j I u - Publikatie nr. 55 EWEGOPEE-MEER~LJK-TUSSEE2~IZE-E-ENLE&XEEOE

Nadere informatie

Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord

Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord In het gebied tussen de strekdammen bij Strand Horst Noord en de bebouwing van Harderwijk ligt een klein natuurgebied

Nadere informatie

DE N31 DOOR HARLINGEN

DE N31 DOOR HARLINGEN DE N31 DOOR HARLINGEN Rond 1960 werd de huidige N31 verhoogd op een talud aangelegd. Nu, bijna 60 jaar later maakt het talud plaats voor een verdiepte bak. Dit betekent een constructief bijzonder ingrijpende

Nadere informatie

zeehavens Wadden Building with Nature en Haven van Harlingen Waddenprommenade 1, Harlingen NAAR EEN RIJKE WADDENZEE

zeehavens Wadden Building with Nature en Haven van Harlingen Waddenprommenade 1, Harlingen NAAR EEN RIJKE WADDENZEE Programma Wadden zeehavens PROGRAMMA NAAR EEN RIJKE WADDENZEE en Werkatelier 12 december 2012 9.30-12.00 uur Waddenprommenade 1, Harlingen Agenda en Context 4 december 2012 Arjen Bosch Agenda 1. Context

Nadere informatie

Management review (2-B-4)

Management review (2-B-4) Gebr. van der Lee Management review (2-B-4) CO²- Bewust Directie: E. van der Lee Communicatiemanager: T. Hoebee KAM-Coördinator: A. Werkmeester Lelystad, september 12 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1.

Nadere informatie

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE Imandra: :D

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE Imandra: :D ONDERWERP Gemaal Korftlaan - advies wel of niet verbreden watergang aanvoertracé DATUM 7-7-2016, PROJECTNUMMER C03071.000121.0100 ONZE REFERENTIE Imandra: 078915484:D VAN Arjon Buijert - Arcadis AAN J.

Nadere informatie

Renovatie Stuwensemble Nederrijn en Lek. Design & Construct contract

Renovatie Stuwensemble Nederrijn en Lek. Design & Construct contract Renovatie Stuwensemble Nederrijn en Lek Design & Construct contract Inleiding Het stuwensemble in de Nederrijn en Lek gaat grootschalig gerenoveerd worden. Met deze brochure informeert Rijkswaterstaat

Nadere informatie

ALGEMENE REGELS WATERKWANTITEIT KEUR WATERSCHAP HUNZE EN AA S 2014 Onderdeel 1 STEIGER pagina 1 van 5

ALGEMENE REGELS WATERKWANTITEIT KEUR WATERSCHAP HUNZE EN AA S 2014 Onderdeel 1 STEIGER pagina 1 van 5 Onderdeel 1 STEIGER pagina 1 van 5 Artikel 1 Begripsbepalingen a. Steiger: constructie, die over een oppervlaktewaterlichaam is geplaatst en is verankerd in het achterliggende perceel. b. Natuurvriendelijke

Nadere informatie

Notitie. : Vechtbrug in de N-236 te Weesp

Notitie. : Vechtbrug in de N-236 te Weesp Aan Onderwerp Bouw Brugbouw in de N-236 over de Vecht te Weeso Bijlagen :1 1.Bordenplan (BPR) Nautisch advies Contactpersoon G. Kroon Doorkiesnummer Locatie : Vechtbrug in de N-236 te Weesp Nautisch vaarwegbeheerder:

Nadere informatie

15 Kabels en leidingen 15.1 Inleiding

15 Kabels en leidingen 15.1 Inleiding 15 Kabels en leidingen 15.1 Inleiding Kabels en leidingen worden voor een grote verscheidenheid aan toepassingen aangelegd. Denk onder andere aan: elektriciteitskabels, gasleidingen, drinkwaterleidingen,

Nadere informatie

Registratie van boringen.

Registratie van boringen. Werkgroep Z-coördinaat. Registratie van boringen. Door: werkgroep Z-coördinaat Datum: 20 oktober 2016. Versie: 1.1. blad : 1 (9) 1 Inleiding. In dit document wordt beschreven hoe de loop van, als bijvoorbeeld,

Nadere informatie

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Onderwerp Planstudie Paddepoelsterbrug Steller Jeanet Halsema De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon 050-3678865 Bijlage(n) 0 Ons kenmerk 6261150 Datum Uw brief van Uw kenmerk

Nadere informatie

(Ontwerp-)Tracébesluit. Inhoud. Voorkeursvariant Ontwerptracébesluit Doelstelling Milieueffecten Vervolgstappen

(Ontwerp-)Tracébesluit. Inhoud. Voorkeursvariant Ontwerptracébesluit Doelstelling Milieueffecten Vervolgstappen (Ontwerp-)Tracébesluit Inhoud Voorkeursvariant Ontwerptracébesluit Doelstelling Milieueffecten Vervolgstappen Voorkeursvariant Voorkeursvariant Ontwerpkeuze (I) Oriëntatie sluis Breedte buitenhaven Havenmondverbreding

Nadere informatie

Verslag Biologie Het IJsselmeer

Verslag Biologie Het IJsselmeer Verslag Biologie Het IJsselmeer Verslag door Jeroen 1891 woorden 27 februari 2018 6,4 5 keer beoordeeld Vak Biologie [Datum] (Bron 1) Inhoudsopgave Inhoudsopgave Bladzijde 1 Hoofdstuk 1 Bladzijde 2 Hoofdstuk

Nadere informatie

Middels deze mail geven wij een korte toelichting op het project Groot Onderhoud en versterking Maasbrug Roermond.

Middels deze mail geven wij een korte toelichting op het project Groot Onderhoud en versterking Maasbrug Roermond. Toelichting Betreft Toelichting werkzaamheden Maasbrug t.b.v. APV-geluid Ons kenmerk ROE000 Datum 8 februari 2013 Behandeld door De heer R. Peeten Middels deze mail geven wij een korte toelichting op het

Nadere informatie

"Baggeren met slibverdringerpomp goed voor flora en fauna.

Baggeren met slibverdringerpomp goed voor flora en fauna. "Baggeren met slibverdringerpomp goed voor flora en fauna. Auteurs: J. N. Korver en J. Kommer, Boskalis bv Verpompen van baggerslib met een minimum aan water, dat is waar elke baggeraar van droomt. Boskalis

Nadere informatie

Zienswijze ontwerptracébesluit A7/N7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2, wijziging 2017

Zienswijze ontwerptracébesluit A7/N7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2, wijziging 2017 Zienswijze ontwerptracébesluit A7/N7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2, wijziging 2017 Introductie Onlangs is er een wijziging voorgesteld op het ontwerptracébesluit aansluiting Europaweg. In het ontwerptracébesluit

Nadere informatie

1. Aanhef. 2. Beoordeling aanvraag. 3. Besluit WATERVERGUNNING OP BASIS VAN DE KEUR

1. Aanhef. 2. Beoordeling aanvraag. 3. Besluit WATERVERGUNNING OP BASIS VAN DE KEUR WATERVERGUNNING OP BASIS VAN DE KEUR 1. Aanhef Het dagelijks bestuur van het waterschap Hunze en Aa s heeft op 14 september 2018 een aanvraag watervergunning ontvangen van Waterbedrijf Groningen NV, Postbus

Nadere informatie

Minimum VerwerkingsStandaard (MVS) voor baggerspecie

Minimum VerwerkingsStandaard (MVS) voor baggerspecie Minimum VerwerkingsStandaard (MVS) voor baggerspecie Handreiking voor vastlegging in vergunningen Wet milieubeheer 29 juli 2004 sikb/stukken/04.3392 1 Inleiding De MVS voor baggerspecie houdt in dat baggerspecie

Nadere informatie

In uw brief van 28 januari 2008 met uw kenmerk 267920 schrijft u het volgende;

In uw brief van 28 januari 2008 met uw kenmerk 267920 schrijft u het volgende; Ingevolge artikel 59 van de WRO worden overtredingen van voorschriften, die deel uitmaken van een bestemmingsplan voor zover die overtreding uitdrukkelijk als strafbaar feit is aangeduid, gestraft met

Nadere informatie

Urk (1/2) Inventarisatie buitendijkse regionale waterkeringen. T. Blaakmeer-Kruidhof

Urk (1/2) Inventarisatie buitendijkse regionale waterkeringen. T. Blaakmeer-Kruidhof Inventarisatie buitendijkse regionale waterkeringen Urk (1/2) juni 2014 T. Blaakmeer-Kruidhof Waterschap Zuiderzeeland Postbus 229 8200 AE LELYSTAD telefoon: (0320) 274 911 www.zuiderzeeland.nl Verantwoording

Nadere informatie

Klaar voor de toekomst!

Klaar voor de toekomst! Klaar voor de toekomst! Den Haag Rotterdam Dordrecht Moerdijk Zierikzee Voorwoord Breda Middelburg Vlissingen Goes Bergen op Zoom Roosendaal De politiek heeft na een uitgebreide verkenning besloten om

Nadere informatie

SAMENVATTING PLANBESCHRIJVING BRUINISSEPOLDER, VLUCHTHAVEN ZIJPE, STOOFPOLDER TOT BRUINISSE PZDT-R ONTW. VERBETERING STEENBEKLEDING

SAMENVATTING PLANBESCHRIJVING BRUINISSEPOLDER, VLUCHTHAVEN ZIJPE, STOOFPOLDER TOT BRUINISSE PZDT-R ONTW. VERBETERING STEENBEKLEDING SAMENVATTING PLANBESCHRIJVING BRUINISSEPOLDER, VLUCHTHAVEN ZIJPE, STOOFPOLDER TOT BRUINISSE PZDT-R-11258 ONTW. VERBETERING STEENBEKLEDING PROJECTBUREAU ZEEWERINGEN 10 oktober 2011 075686597:A - Definitief

Nadere informatie

Welkom bij de eerste nieuwsbrief van Nazorg Bodem

Welkom bij de eerste nieuwsbrief van Nazorg Bodem Welkom bij de eerste nieuwsbrief van Nazorg Bodem September 2013 Met deze Nieuwsbrief willen we u op de hoogte houden van actuele ontwikkelingen op het vlak van nazorg en bodemsanering. We gaan in op de

Nadere informatie

INSTALLATIE-INSTRUCTIES

INSTALLATIE-INSTRUCTIES ALGEMEEN Deze installatie-instructies zijn alleen van toepassing op de hieronder vermelde ROTO-bouwproducten: Regenwateropslagtanks Afvalwaterzuiveringsinstallatie Olieafscheiders Vetafscheiders Pompstations

Nadere informatie

Nieuwe natuur voor droge voeten

Nieuwe natuur voor droge voeten Nieuwe natuur voor droge voeten Informatieavond en klankbord Hoendiep Zuidzijde Donderdag 11 juli 2019 Programma 11 juli 2019 Het gebied, de opgave, de opdracht De deelgebieden Van onderzoeken naar ontwerp

Nadere informatie

Lesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW

Lesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW ZAND BOVEN WATER Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 wordt hard gewerkt om de haven uit te breiden.

Nadere informatie

Informatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk

Informatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk Informatie over de versterking van de Noord-Hollandse kust Voor je spreekbeurt of werkstuk De kust is (niet) veilig! De dijk aan de kust van Petten ziet er zo sterk en krachtig uit, maar toch is hij niet

Nadere informatie

Aanleg van een vissteiger of visstoep

Aanleg van een vissteiger of visstoep Aanleg van een vissteiger of visstoep Nederland is een paradijs voor sportvissers. Er is een overvloed aan viswater met een aantrekkelijke visstand. Helaas zijn grote delen van het Nederlandse viswater

Nadere informatie

BETOMAT betonblokkenmat

BETOMAT betonblokkenmat BETOMAT betonblokkenmat 1 1. Inleiding Betomat, flexibel toepasbare betonblokkenmat. Systeem PE-G R Betomat kan in diverse soorten worden geleverd. In het algemeen worden de matten gebruikt om oevers en

Nadere informatie

Milieueffectrapportage

Milieueffectrapportage Milieueffectrapportage Lichteren in Averijhaven MER Rijkswaterstaat Noord-Holland juli 2012 Milieueffectrapportage Lichteren in Averijhaven MER dossier : BA1469-101-100 registratienummer : LW-AF20121545

Nadere informatie

Verbreding A1 Bunschoten Hoevelaken Combinatie Van Gelder - Mobilis

Verbreding A1 Bunschoten Hoevelaken Combinatie Van Gelder - Mobilis Geachte heer/mevrouw, Hierbij ontvangt u van ons de eerste nieuwsbrief over de realisatie Verbreding A1 Bunschoten-Spakenburg richting het Knooppunt Hoevelaken. Deze nieuwsbrief heeft het doel u te informeren

Nadere informatie

Na alle voorbereidingen vanaf 2 e helft 2015 (na het broedseizoen).

Na alle voorbereidingen vanaf 2 e helft 2015 (na het broedseizoen). Q&A Baggerwerkzaamheden Oosterdelgebied Versie oktober 2014 Nr Vraag Antwoord 1 Wanneer stelt het een nieuw baggerplan op voor het Oosterdelgebied? Het voert de werkzaamheden uit naar aanleiding van de

Nadere informatie

1.B.1, 2.B.1, 3.B.1, 3.B.2 Energie actieplan

1.B.1, 2.B.1, 3.B.1, 3.B.2 Energie actieplan 1.B.1, 2.B.1, 3.B.1, 3.B.2 Energie actieplan Struijk Groep Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 25 maart 2015 Naam: E. Struijk, F. van Doorn Datum: 25 maart 2015 Plaats: Krimpen

Nadere informatie

Bijlage 2; notitie aanvullende informatie

Bijlage 2; notitie aanvullende informatie Bijlage 2; notitie aanvullende informatie blz. (a) Locatie (1.1)...2 (b) Huidige situatie (1.1)...2 (c) Doel van de ontgronding (1.3)...2 (d) Oppervlakte te ontgraven natuurvriendelijke oever (2.1)...3

Nadere informatie

Energie auditverslag

Energie auditverslag CO 2 Prestatieladder Portfolio 2010 Energie auditverslag Auteur: Dhr. A.J. van Doornmalen Aspect(en): 2.A.3-1.B - 2.B - 3.B - 2.C.2 Vrijgegeven: Dhr. A.J. van der Heul Datum: 7 februari 2012 Inhoud Energie

Nadere informatie

Projectplan Verplaatsen stuw Arendsduinbrug (Waalblok)

Projectplan Verplaatsen stuw Arendsduinbrug (Waalblok) Projectplan Verplaatsen stuw Arendsduinbrug (Waalblok) Opsteller: P. Verhulst Status: Definitief Projectfase: Projectnummer: DO NVT Datum: 27 04-2011 Kopie: Archief Opdrachtgever Teamleider Projectleider

Nadere informatie

Droogtebericht. Watermanagementcentrum Nederland. Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) 23 september 2013 Nummer 2013-10

Droogtebericht. Watermanagementcentrum Nederland. Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) 23 september 2013 Nummer 2013-10 Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 23 september 2013 Nummer 2013-10 Laatste Droogtebericht 2013. De neerslag in de afgelopen periode heeft

Nadere informatie

Nieuwsbrief Agrariërs

Nieuwsbrief Agrariërs Nieuwsbrief Agrariërs Baggeren landelijk gebied 2014 en 2015 Eén van de verbeteringen voor baggeren in landelijk gebied is het invoeren van meerjarige contracten. Hierdoor is voor minimaal 2 jaar en maximaal

Nadere informatie

Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats

Vissen in het IJsselmeer. Romke Kats Vissen in het IJsselmeer Romke Kats Functies IJsselmeer Water Transport Recreatie Visserij Natuur Vissen in het IJsselmeer Historie Ecologie Voedselketen IJsselmeer algen, vissen, mosselen, waterplanten,

Nadere informatie