Schuldenlast van de gezinnen: het wordt er niet beter op...

Transcriptie

1 Advertentie Home België Wereld Lokaal Opinie Traag maar diep Column WatMet? Video Blogs Shop Economie Milieu Politiek Cultuur Samenleving Media Europa Afrika Amerika's Azië & Oceanië BELGIË - NIEUWS donderdag 9 augustus 2012 / / PRINT door Henri Christiaen Schuldenlast van de gezinnen: het wordt er niet beter op Een goed jaar geleden luidden we de alarmbel over de oplopende schuldenlast bij de gezinnen. Het nieuwe jaarverslag van de 'Centrale voor kredieten aan particulieren' van de Nationale Bank legt opnieuw de vinger op de wonde. Het totaal achterstallige bedrag aan betalingen is aangegroeid tot 2,55 miljard euro. 3,7 procent van alle meerderjarigen - maar liefst personen - in België heeft beta Bijna 80 % van hen wordt geconfronteerd met één of twee betalingsachterstanden. Het grootste aantal achterstallige betalingen treffen we aan in Wallonië. Daarnaast is het aantal collectieve Advertentie LAATSTE NIEUWS meer Inheemse volkeren willen af van stereotypering Latijns-Amerika ziet vrijhandel met China niet zitten "Natuur is geen luxe, maar de basis van ons welzijn" Chileense vrouwen zwijgen over ongelijk loon De idealist in 'Henning Mankell' Darwin op de huisvestingsmarkt: Survival of the fittest Alan Quireyns: 'wij werken 'tailor made' Schuldenlast van de gezinnen: het wordt er niet beter op LuisterPost: The Beach Boys op Lokerse Feesten "Lobbyisten bedreigen de democratie" Khadaffi-aanhangers hebben het zwaar in vluchtelingenkampen Chinese geneeskunde wil wereld veroveren Interimarbeid in de horeca: uitbuiting van goedkope machteloze arbeiders Amerikaan zoekt betaalbare huurwoning Het zwarte goud van gehandicapten in Benin (1) Kapitan Korsakov: noiserocktrio vertelt zijn verhaal Sfeerbeeld campings Festival Dranouter 2012 Pakistan treedt hard op tegen Ahmadi-moslims Honduras zet elitetroepen in tegen misdaad Te veel koffie in Stille Oceaan 1 sur 8 10/08/12 09:38

2 schuldenregelingen met 8,9 % toegenomen tot meer nieuws Een instrument tegen overmatige schuldenlast Voor een goed begrip, de kredietovereenkomsten omvatten de kredietopeningen, de financieringshuur, de leningen en verkoop op afbetaling. Naast deze typische consumentenkredieten zijn er eveneens de hypothecaire kredieten. Het belang van de kredietmolen wordt weerspiegeld door de volgende cijfers. Bijna 90 % van de Belgen tussen 45 en 54 jaar heeft een krediet. Daarvan is ongeveer twee derden geregistreerd met een consumentenkrediet, terwijl een derde een hypothecair krediet heeft. Met een totale schuldgraad van 53,3 % van het bruto binnenlands product (BBP) scoren de Belgische gezinnen niettemin opvallend lager dan de gemiddelde schuldgraad van 65, 9 procent voor de eurozone. Eind 2011 bevat de Centrale de gegevens van personen en kredieten, een toename met respectievelijk 24,5 en 37,2 procent. Nog even situeren, de Centrale registreert alle kredieten die door 'natuurlijke personen' (dit is 'mensen', geen bedrijven en dergelijke) voor privédoeleinden worden afgesloten, alsook de eventuele wanbetalingen i.v.m. deze kredieten. Het is een handig instrument om de schuldenlast van de gezinnen in kaart brengen. Kredietgevers zijn trouwens verplicht de Centrale te raadplegen vooraleer ze een krediet toekennen. Ze hebben trouwens de Centrale 11,6 miljoen keer geraadpleegd. Daarnaast werden aanvragen behandeld van consumenten die hun persoonlijke gegevens wensten te kennen. Betalingsachterstanden De betalingsachterstanden beperken zich uiteraard niet tot één contract. Hoewel het merendeel van de betrokken personen één achterstallig contract heeft, zijn er die met twee en meer achterstallige contracten opgezadeld zitten (zie tabel). In de loop van 2011 werden nieuwe betalingsachterstanden genoteerd: een geringe stijging van 0,8 % t.a.v. het jaar voordien. Voor personen is het trouwens de eerste keer dat 2 sur 8 10/08/12 09:38

3 ze met een achterstallig krediet worden geregistreerd. Aan de andere kant werden achterstallige contracten geregulariseerd. Het verschil tussen de leeftijd van de kredietnemer bij het aangaan van het krediet en bij het oplopen van een betalingsachterstand is opvallend kleiner bij de hypothecaire kredieten. Voorts wordt bijna twee derden van de nieuwe hypothecaire kredieten toegekend aan personen tussen 25 en 44 jaar, terwijl de toekenning van consumentenkredieten meer gespreid is over de verschillende leeftijdsgroepen. Daarnaast slagen hypothecaire kredietnemers er aanzienlijk sneller in om hun betalingsmoeilijkheden te regulariseren dan de kredietnemers met andere kredietvormen. Tabel: aantal personen met achterstallige contracten in 2011' De collectieve schuldenregeling Logischerwijze is er een relatie tussen het aantal achterstallige kredieten van een persoon en de mate waarin zij of hij een beroep doet op de procedure van collectieve schuldenregeling. Slechts 11,6 % van de kredietnemers met één betalingsachterstand doet beroep op de schuldenregeling, terwijl dit percentage oploopt tot 46,2 % bij vijf of meer betalingsachterstanden. Kortom, de helft van de kredietnemers doet nog geen beroep op de procedure van collectieve schuldenregeling, ook al ondervinden ze zeer zware problemen om hun kredieten terug te betalen. Het is wel zo dat meer en meer personen terugvallen op deze procedure los van een achterstallige kredietovereenkomst. Consumenten worden immers geconfronteerd met andere betalingsproblemen (energie, huur, gezondheidszorgen, belastingen, enz.). Kredietopeningen en hypothecaire leningen Het is vooral de continue stijging van het aantal kredietopeningen dat ons zorgen blijft baren. Voor de periode bedraagt het gemiddeld aantal nieuwe kredietopeningen per jaar 0,5 miljoen. In 2011 meldden de kredietgevers aan de Centrale nieuwe kredietovereenkomsten, waaronder kredietopeningen. Deze opmerkelijke stijging moet echter genuanceerd 3 sur 8 10/08/12 09:38

4 worden. Ze is het gevolg van een wetswijziging i.v.m. de verplichte registratie in de Centrale van geoorloofde debetstanden op een rekening. Het gaat hier over de opnames van kredietlijnen die de beschikbare tegoeden op de zichtrekeningen overschrijden. In concreto gaat het dus niet om nieuwe kredieten, maar om bestaande kredietlijnen Wat de nieuwe hypothecaire kredieten betreft, werden in het totaal overeenkomsten geregistreerd. Dit betekent een toename met 14,8 % t.o.v en met liefst 38,5 % t.a.v Binnen het segment van de hypothecaire kredieten springen vooral de renovatiekredieten in het oog. Een logisch gevolg van de overheidstussenkomst voor de bevordering van energiebesparende maatregelen, waaronder de groene lening met intrestbonificatie. De recentste cijfers De cijfers voor de maand juni 2012 tonen een opvallende daling met bijna 40 % van het aantal nieuwe contracten vergeleken met juni van vorig jaar. De kredietopeningen nemen af met bijna 60 %, terwijl er 17 % mindere hypothecaire contracten zijn aangegaan (gevolg van de afschaffing van de fiscale voordelen). Algemeen bekeken, kunnen we stellen dat er zich een merkbare daling voordoet van het aantal nieuwe contracten voor alle kredietenvormen en dit tijdens de vijf eerste maanden van 2012 vergeleken met vorig jaar. In feite zijn de kredietopeningen en hypothecaire leningen na de sterke stijging in 2011 op hun peil van 2010 beland. De geregistreerde gegevens voor de maand juni bevestigen evenwel de trend uit het jaarverslag: de totaal uitstaande achterstallige contracten zijn met 5,4 procent gestegen (vergeleken met juni 2011). Voor de consumenten- en hypothecaire kredieten komen we respectievelijk uit op een toename van 4,6 procent en 6,8 procent. Het gemiddeld bedrag per achterstallig contract - rekening houdend met alle kredietvormen - beloopt momenteel euro. Tabel: aantal nieuwe contracten (gecumuleerde aantallen voor het lopende jaar). Tabel: aantal kredietnemers met minstens één uitstaand contract Verleidelijke kredietopeningen De meeste leningovereenkomsten worden 4 sur 8 10/08/12 09:38

5 tegenwoordig verleend in de vorm van een kredietopening. Kredietopeningen zijn zeer in trek, zijn verleidelijk met of zonder kredietkaart en zijn bovendien eenvoudig en snel te verkrijgen, ook bij grootwarenhuizen, postorderbedrijven en elektronicawinkels. Er kan derhalve niet genoeg gewaarschuwd worden voor de eraan verbonden valkuilen. Het gevaar is bovendien reëel dat een persoon te veel leningen tegelijk aangaat. In dat verband verwijs ik even naar de volgende studie: Kredietopeningen: waarom? Het is een kwalitatief onderzoek besteld door de Programmatorische Federale Overheidsdienst (POD) Maatschappelijke Integratie (MI) op vraag van Philippe Courard, Staatssecretaris voor Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding (zie weblink hieronder). De POD MI heeft de vzw 'Réseau Financement Alternatif' gevraagd om in samenwerking met de Franstalige overheidsdienst Sondages, Etudes et Communication (SONECOM - Opiniepeilingen, Studies en Communicaite) na te gaan op welke wijze mensen met een beperkt en laag inkomen omgaan met kredietopeningen. De conclusies en aanbevelingen zijn de moeite waard om door te nemen. Slotsom Het statistisch jaarverslag van de Centrale voor kredieten aan particulieren bevat een schat aan informatie om inzicht te krijgen in de evolutie van de kredietverlening en van de achterstallige betalingen. Volgens het jaarverslag kunnen de vaststellingen van de twee vorige jaren gewoonweg doorgetrokken worden naar Het toont duidelijk aan dat de impact van de economische crisis zich vertaalt in een grotere groep consumenten met betalingsproblemen en in een toenemende grootte van de betalingsachterstand. Zijn de reclames en verkooppraktijken die kredietopeningen promoten nog maatschappelijk te verantwoorden? De kwestie van de overmatige schuldenlast bij een groep van consumenten blijft dus voortwoekeren. Achter de wanbetalingen schuilt veelal miserie en wanhoop. Vooral de stijging van de kredietopeningen blijft het pijnpunt. Dé kernvraag luidt dan ook: zijn de reclames en verkooppraktijken die kredietopeningen 5 sur 8 10/08/12 09:38

6 promoten nog maatschappelijk te verantwoorden? Informatie op basis van het jaarverslag 1. Het totale aantal kredietnemers is niet gelijk aan de som van het aantal kredietnemers per kredietvorm. Een kredietnemer die meerdere kredieten van een verschillend type heeft afgesloten, wordt slechts één keer meegeteld. 2. De financieringshuur, waarvan er eind 2011 slechts 69 contracten geregistreerd staan, is een kredietvorm die niet meer gebruikt wordt om kredieten aan particulieren voor privé-doeleinden toe te kennen. De stock van deze contracten bestaat trouwens voor 99,9 % uit contracten met een betalingsachterstand, waarvan de gegevens uit het bestand zullen verdwijnen wanneer het einde van de reglementaire bewaartermijnen bereikt wordt. 3. Als de wanbetaling geregulariseerd of aangezuiverd wordt, blijft de negatieve melding zichtbaar tijdens één jaar en dan wordt ze automatisch afgeschaft. De niet-geregulariseerde contracten zijn die waarvoor de betalingsachterstanden niet geregulariseerd worden. 4. De kredieten worden niet enkel toegekend door de kredietinstellingen die onder de wet van 22 maart 1993 op het statuut van en het toezicht op de kredietinstellingen vallen en als dusdanig erkend zijn door de Nationale Bank van België (NBB). Daarnaast zijn er de instellingen die door de Federale Overheidsdienst Economie werden erkend voor het verstrekken van consumentenkredieten. 5.In de statistieken treffen we ook de entiteit buitenland aan. Deze gegevens betreffen die personen die vroeger in België woonden en hun krediet hier hebben afgesloten, maar nu in het buitenland verblijven. Bronnen Zie weblinks hieronder. Speciale dank aan mevr. Camille Dumm van de NBB (afdeling Kredietcentrales) voor de verhelderende toelichtingen bij bepaalde statistieken. Externe links Centrale voor kredieten aan particulieren: de belangrijkste evoluties in sur 8 10/08/12 09:38

7 /BRO_CKPSTAT2011N_ pdf Voor de gegevens van de maand juni /Kerncijfers_CKP_NL_ pdf Kredietopeningen: waarom? Olivier Jérusalmy /doc/oc_lot2_synthese_nl.pdf Wettelijk kader consumentenkredieten /consumentenkrediet/ Tags: centrale voor kredieten aan particulieren gezinnen nationale bank schuldenlast LEES OOK Overmatige schuldenlast van gezinnen: een blijvend probleem De kredietmolen blijft op volle toeren draaien, niet in het minst door de lage rentevoeten en de verleidelijke reclamecampagnes. Uit het algemeen overzicht van de Centrale voor Kredieten blijkt dat de teller in juni op kredietovereenkomsten stond. Het gaat hier wel om consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die in ons land door natuurlijke personen werden afgesloten. Vond u deze bijdrage de moeite waard? Geef ons dan uw fair share. Stort maandelijks (via kredietkaart) 5,00 Steun nu Klik hier om DeWereldMorgen.be te steunen via overschrijving. REAGEER (Spelregels) Uw naam: * * De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt. 7 sur 8 10/08/12 09:38

8 8 sur 8 10/08/12 09:38 Homepagina: Onderwerp: Reactie: * Opslaan Voorbeeldweergave Over DeWereldMorgen.be Over DeWereldMorgen.be FAQ WatMet? Onze partners Inhoudelijke partners Zakelijk model Nieuwsbrief Contact Bouw mee aan DeWereldMorgen.be Doe mee! Stort uw bijdrage Perskaart Schrijftips Promotiemateriaal Banners Gratis abonnementen Ons nieuws op uw site Mailinglijsten Over de website Gebruiksvoorwaarden In samenwerking met GetBasic Copyright DeWereldMorgen.be (Creative Commons)