Typologie erfgoed. Er beweegt wat in erfgoedland. Nieuwe decreten, nieuwe mogelijkheden? 2/04/2012. Decreet op de Planlastvermindering

Transcriptie

1 Nieuwe decreten, nieuwe mogelijkheden? GREGORY VERCAUTEREN FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed Er beweegt wat in erfgoedland Typologie erfgoed Cultureel erfgoed Tastbaar Niet tastbaar immaterieel Decreet op de Planlastvermindering Voorontwerp van Cultureel-erfgoeddecreet Voorontwerp van Onroerend-erfgoeddecreet Niet verplaatsbaar (onroerend) Historische sites, historische steden, monumenten, molens, landschappen, kanalen, archeologische sites Verplaatsbaar (roerend) Schilderijen, beelden, juwelen, munten, zegels, meubels, tapijten, boeken, foto s, films, muziekinstrumenten, documenten Ambachten, technieken, rituelen, verhalen, gebruiken, recepten, feesten, talen, rites, overtuigingen, liederen, podiumkunsten, sport-spelen 1

2 Planlastvermindering PLANLASTVERMINDERING Enkele basisprincipes: Minder plannen voor lokale besturen (meerjarenplanning) Vlaanderen stuurt minder BBC als instrument om dit mogelijk te maken Lokaal bestuur: gemeenten, OCMW s en provincies (geen intergemeentelijk samenwerkingsverband) Aanpassing van de decreten (bv. Lokaal cultuurbeleid, Cultureel-erfgoeddecreet ) Cultureel-erfgoedconvenants vandaag CULTUREEL-ERFGOEDDECREET Cultureel-erfgoedcellen en cultureelerfgoedconvenants Overeenkomst tussen Vlaamse Gemeenschapscommissie met stad Intergemeentelijk samenwerkingsverband Vlaamse Gemeenschapscommissie Stimuleren van het lokaal cultureel-erfgoedbeleid: Stimuleren van samenwerking en vergroten draagvlak Ondersteuningsbeleid 2

3 Ondersteuning lokale erfgoedactoren Inhoudelijke steun bv. vorming, trajectbegeleiding, advies Logistieke steun bv. uitleendienst Financiële steun bv. subsidiereglement; werkingssubsidies Vergroten draagvlak Cultureel erfgoed onder de aandacht brengen Sensibiliseren van bevolking Hoe?: door projectwerking Kennisdeling & samenwerking Erfgoedwandelingen Behoud en beheer Erfgoeddag Lespaketten voor scholen Beeldbanken 3

4 Cultureel-erfgoedconvenants vandaag Aanpassing decreet? } Voor lokale besturen die stevig werk willen maken van hun cultureel-erfgoedbeleid. Aanvraag via apart cultureel-erfgoedbeleidsplan Vlaamse Gemeenschap verwacht dat een deel van de Vlaamse werkingsmiddelen worden ingezet voor extra personeel (dat de erfgoedcel vormt). Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden: status quo (convenanten) Hasselt, Kortrijk, Aalst intergemeentelijke uitbreiding (convenanten) Antwerpen, Gent, Mechelen, Leuven, Brugge beleidsprioriteiten (meerjarenplanning) PLANLAST? Timing? Voorjaar 2012: nieuw Cultureel-erfgoeddecreet Najaar 2012: vastleggen beleidsprioriteiten Beleidsprioriteiten: vanaf 2014 (5 steden) Convenanten: vanaf 2015 (intergemeentelijke samenwerkingsverbanden) ONROEREND-ERFGOEDDECREET Onroerend-erfgoedgemeente en intergemeentelijke onroerend-erfgoeddiensten Actuele informatie: 4

5 Naar één decreet voor onroerend erfgoed? Meer integrale benadering van onroerend erfgoed Harmonisering regelgeving Samenwerking versterken tussen bestuursniveaus Onroerend erfgoedgemeente Erkenning onroerend erfgoedgemeente: Extra bevoegdheden inzake beheer van beschermd geïnventariseerd erfgoed; adviezen verlenen Voorwaarden: duidelijke visie, voldoende personeel Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst Opportuniteit? Kan erkend worden onder enkele voorwaarden (mogelijk: inwonersaantallen; omvang van de regio ) Wat: beoordelen van sloopaanvragen van onroerend erfgoed op de vastgestelde inventaris en het verlenen van toelatingen bij ruimtelijk en financieel minder ingrijpende beslissingen (cf. memorie van toelichting, 1 ste ontwerp) Cultureel-erfgoedcel + intergemeentelijke onroerend-erfgoeddienst één intergemeentelijk samenwerkingsverband Experiment loopt al in ZOLAD+ (Limburg), TERF: ook sensibiliseren, draagvlakverbreding 5

6 Contact: Gregory Vercauteren, FARO (ivm erfgoedcellen en cultureel-erfgoedconvenants) Maar zeker ook: Agentschap binnenlands bestuur (planlast) Agentschap kunsten en erfgoed (cultureel erfgoed) Agentschap onroerend erfgoed (onroerend erfgoed) VVSG Inhoudstafel Van TERF over BROERE over IOED naar? 1. Erfgoed in de regio 2. Uitgangspunten opstart TERF 3. TERF wordt geboren 4. Succesfactoren 5. Bedreigingen 6. Toekomst 7. Toegepaste projectwerking Projectvereniging Roeselare

7 1. Erfgoed in de regio Versnipperd 2. Uitgangspunten opstart TERF Beleidsvisie Beleidsvisie Onbekend Financiering Klassieke benadering 2. Uitgangspunten opstart TERF Hernieuwde belangstelling Vintage / Nostalgie Vlaams beleid Provinciale steun Musea Samenwerking centrumstad en regio Ambities 3. TERF wordt geboren 7 gemeenten Betrokkenheid verenigingen Personeelsinvestering Financiering Evolutie: Erfgoedcel TERF BROERE (Bibliotheken Roeselaarse Regio) IOED (Intergemeentelijk Onroerend Erfgoed Dienst) Archief? Cultuur? 7

8 Financiering Erfgoedcel Inkomsten: Steden: ( 1,09 per inwoner) Subsidies: van Vlaamse Overheid Uitgaven: Personeelskosten: ,55 (incl. ondersteunend) Werkingskosten: ,32 Communicatie: ,30 Projectkosten: ,68 Subsidies: ,34 Financiering BROERE Inkomsten: ,90 Uitgaven: ,59 IOED: Inkomsten: ,98 Uitgaven: ,42 Financiering Personeelsbestand Ondersteunend Projectvereniging TERF Broere (Bibliotheken Roeselare en Regio) Totaal werking projectvereniging jaarlijks: Kim Van Belleghem Coördinator Astrid Himpens Administratief Medewerker Erfgoedcel Project Wiel van Odiel IOED In: ,88 Uit: ,20 Hugo Verhenne Communicatief Stafmedewerker Aline Verbeeck Inhoudelijk Stafmedewerker Margaretha Van Huele Projectmedewerker Sofie Viaene Educatief Medewerker Willem Hantson Stafmedewerker Archeologie Sofie Moeykens Stafmedewerker Bouwkundig Erfgoed 8

9 4. Succesfactoren 5. Bedreigingen WieMu en Borstelmuseum Ondersteuning beleid Autonomie Professionaliteit Uitbreiding werkveld Communicatie Beleidsondersteuning (financiering) Betrokkenheid middenveld Communicatie Afstemming steden vb. onroerend erfgoed / dubbelwerk / besparingsoperaties 6. Toekomst 7. Voorbeelden Erfgoedcel Intergemeentelijke samenwerking Cultuur en archief Projectwerking of continue werking Subsidiariteit Erfgoeddag Open Monumentendag Lessenreeks Heraldiek Museumnacht 9

10 7. Voorbeelden Erfgoedcel 7. Voorbeelden Erfgoedcel Kinderen in bezet gebied Project Socio Economische Streekstudie 150 jaar kanaal Zonder Ondertitels regio Vlastheater Uitbouw Erfgoedbank 7. Voorbeelden Erfgoedcel 7. Voorbeelden IOED Theaterproject Odiel Defraeye Archeologiebeleid Week van de begraafplaatsen Rondleiding leerlingen opgraving In het Wiel van Odiel Opvolging Cinema De Keizer Inventaris Bouwkundig Erfgoed Website Versteende Getuigenissen 10

11 7. Voorbeelden Broere Historisch Informatie Punt Dialectproject verder zetten 1. Situering Wat betekent het cultureel-erfgoedconvenant CO7 voor een stad als Mesen? Steven Reynaert, cultuurbeleidscoördinator Stad Mesen CO7 zuidelijke Westhoek 7 gemeenten perifere ligging in België gunstig t.o.v. Noord-Frankrijk (Rijsel) landelijk (85%) én uitgestrekt gem. 171 inwoners/km² (VL:434) Ieper en Poperinge: stedelijke centra Mesen: 3,6 km² inwoners - kleinste stad van Vlaanderen

12 2. Opstart IGS - overgang van stedelijk naar regionaal 2003: OMD 2004: WAK ontstaan Erfgoedcel Ieper 2005: HEUVELLAND verbeeldt (vrijwilligers) start CO7 Cultureel-erfgoedconvenant Ieper : samenwerkingsprojecten te gaan realiseren met gemeenten uit de regio zuidelijke Westhoek als onderzoek naar de mogelijkheden om als intergemeentelijk samenwerkingsverband een erfgoedconvenant te sluiten : Archeo7 en Asem voor Cultuur 2007: opmaak regionaal cultuurbeleidsplan : coördinator CO7 Cultuurdienst CO7 Biblio7 2009: Erfgoedcel CO7 opvolging initiatieven Erfgoedcel Ieper, o.m. Ieperse vlaggen en Geheugen van Ieper nieuwe initiatieven Evenwicht tussen de 7 gemeenten maatwerk: verschil in grootte en verschil per gemeente in het aantal personeelsleden voor het lokale erfgoed dagelijkse aandacht voor spreiding van acties over de regio gemeentelijke voorbeeldprojecten criteria: o.a. intergemeentelijk potentieel

13 2/04/ Meerwaarde als lokale ambtenaar gezamenlijke communicatie en promotie vb. regionale Erfgoeddagbrochure functioneren binnen netwerk geven en nemen: actieve betrokkenheid deskundigheidsbevordering vb. project Red het museum: Collectie Geschiedkundig Museum Mesen jaar ervaring. Erfgoedwerking in het Waasland Ode De Zutter coördinator Erfgoedcel Waasland 13

14 2/04/2012 (2 de ) C-ERFGOEDCONVENANT LAND VAN WAAS SINDS 2005 Op basis van een cultureelerfgoedconvenant, afgesloten tussen Interwaas en de Vlaamse Gemeenschap ondertekening 14 maart 2005 Interwaas (dienstverlenende intercommunale sinds 1968): als juridische structuur én moederorganisatie voor Erfgoedcel Waasland Erfgoedcel Waasland in 2005 eerste intergemeentelijke erfgoedcel in Vlaanderen 3 VTE personeel Cover Waas erfgoed à la carte Erfgoedcel Waasland en Toerisme Waasland 8 gemeenten: Beveren Kruibeke Lokeren Sint-Gillis-Waas Sint-Niklaas Stekene Temse Waasmunster + projectmatig: Hamme Moerbeke Wachtebeke Zele Zwijndrecht C-ERFGOEDWERKING Interne organisatie erfgoedcel: praktische organisatie, administratie Beleid: visie, actieplannen, jaarverslagen Werking op basis van 5 strategische doelstellingen duurzame processen gecombineerd met projectwerking en omgekeerd ENKELE VOORBEELDEN 14

15 2/04/2012 WAAS ERFGOEDLOKET WODE KT: bv. (project)begeleiding op maat (10tal/jaar), vraag en antwoord (meer dan 300/jaar), vormingen LT: bv. kennismanagement, Tips voor erfgoedzorgers Workshop fotograferen van voorwerpen Erfgoedcel Waasland Studiedag Fondsenwerving dag 1 Rupelmonde Erfgoedcel Waasland KT: overzicht Waas Erfgoedland LT: bv. databank met collectiegegevens, formuleren doelstellingen, keuzes maken VRIJWILLIGERSWERKING ERFGOEDBANK WAASLAND KT: bv. (project)begeleiding op maat, ontmoetingsmomenten LT: bv. netwerkvorming, professionalisering Studie-uitstap Brussel op 27/11/10 Lieven Muësen KT: bv. kranten, oproep part. erfgoed rond thema, schoolgeschiedenis LT: bv. inventarisering, digitalisering, ontsluiting 15

16 2/04/2012 PROJECTWERKING en meer Wase griezelverhalen => inventaris volksverhalen Samenwerking scholen => Wase erfgoedklapper 2009 Waas Reuzenjaar => Jaarlijks reuzenoverleg FINANCIËLE ONDERSTEUNING TOTAAL jaarlijks lokaal erkend museum sinds projectsubsidiereglement sinds publicatiebeleid: doorstortingen sinds jaarlijkse toelagen sinds publicatiesubsidiereglement vanaf lidmaatschappen 500 sinds 2006 Fin. ondersteuning MEER WETEN? TOTAAL Erkend lokaal museum - doorstorting Stedelijk Museum Lokeren (sinds 2009) 2. Projectsubsidiereglement (sinds 2009) Publicatiebeleid Doorstorting jaarlijkse subsidie (sinds 2009) Heemkring De Souvereinen Hertogelijke Heemkundige Kring het Land van Beveren Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas Jaarlijkse toelage (sinds 2010) Heemkundige Kring Braem Heemkundige Kring De Kluize Heemkundige Kring Den Dissel Heemkundige Kring d'euzie Heemkundige Kring Nieuwkerken 200/ Heemk. Kring Wissekerke Tinelmuseum Beheerraad Gemeentemuseum Temse Sint-Nicolaasgenootschap Tijdingen Reynaertgenootschap Tiecelyn Publicatiesubsidiereglement (vanaf 2011) Lidmaatschappen (sinds 2006)

17 2/04/2012 CONTACTEER ONS! Erfgoedcel Waasland Interwaas Lamstraat Sint-Niklaas Interwaas Directeur Bart Casier Lamstraat Sint-Niklaas