Praktische handleiding bij de overdracht van uw bedrijf
|
|
- Jasper Kuipersё
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Praktische handleiding bij de overdracht van uw bedrijf
2 Welkom! Onafhankelijk en met kennis van zaken begeleiden wij u bij bedrijfsopvolging, overname of fusie. Wij zijn uw adviseur bij het gehele proces van zowel verkoop als aankoop. Vanaf de eerste oriëntatie tot en met de overdracht bij de notaris staan wij u terzijde. Ondersteuning en aandacht van oriëntatie tot en met overdracht Een goede voorbereiding en heldere, praktische ondersteuning bij het proces van een bedrijfsopvolging zijn van onschatbare waarde. Elzard Engelkens en Kees Flink, uw adviseurs van BO bedrijfsopvolging adviseren u bij het overnameproces. Hun jarenlange expertise in ondernemings-, vennootschapsrecht en commercieel vastgoed zijn onontbeerlijk voor een succesvolle bedrijfsopvolging. Bedrijfsopvolging heeft vele consequenties en is een ingrijpende gebeurtenis. Niet alleen in financieel, fiscaal en organisatorisch opzicht, maar ook op persoonlijk vlak. De overdracht gaat vaak gepaard met emoties. Bij uzelf, want uw bedrijf is u dierbaar. Maar ook voor de mensen om u heen kan de overdracht grote gevolgen hebben. Bijvoorbeeld uw familie en uw personeel. Kortom: een overdrachtsproces is gecompliceerd. Er komt veel bij kijken. De adviseurs van BO bedrijfsopvolging adviseren en ondersteunen u bij een bedrijfsverkoop, -aankoop, en -overdracht. Zij geven u inzicht en houvast in het gehele overnameproces. Welke stappen moet u nemen? Hoe pakt u dit aan? Waar moet u op letten? BO bedrijfsopvolging onderscheidt zich door de specifieke kennis van bedrijfsvastgoed en ondernemings- en familierecht. Overnamestappenplan Wij stelden voor u dit overnamestappenplan op als een praktische handleiding bij de overdracht van uw bedrijf. Het geeft u niet alleen duidelijk inzicht in het verloop van het traject, maar het biedt u vooral ook houvast tijdens de verschillende fasen. Welke stappen moet u nemen? Hoe pakt u dit aan? Waar moet u op letten? Dit overnamestappenplan beantwoordt al uw vragen en bevat duidelijke tips. Bovendien ervaart u in één oogopslag de meerwaarde van BO bedrijfsopvolging. Oriëntatie Een bedrijfsoverdracht heeft vergaande gevolgen. Het is dan ook van groot belang dat u zich eerst uitgebreid oriënteert. In de eerste plaats op uw doelstellingen, zowel op persoonlijk als op zakelijk gebied. Maar ook op de emoties die een bedrijfsoverdracht bij uzelf en eventueel bij andere betrokkenen losmaakt. Als u deze zaken duidelijk in kaart heeft gebracht, zijn wij een ervaren coach die met u een overdrachtsplan opstelt. Dit is een heldere omschrijving van uw verkoopplannen. Doelstellingen bepalen De verkoop van uw bedrijf is een grote stap. Het is dan ook erg belangrijk dat u daar goed over nadenkt. Over de overdracht zelf, maar vooral ook over de periode na de overdracht. Breng uw persoonlijke en zakelijke doelstellingen zorgvuldig in beeld. Wees daarbij realistisch en probeer u alvast zo goed mogelijk in te leven in de situatie na de overdracht. Dat is niet alleen een stimulans voor uzelf, maar u voorkomt op deze manier ook dat u tijdens het overdrachtstraject nog twijfelt. 2
3 Persoonlijke doelen U heeft ongetwijfeld een goede reden om uw bedrijf te verkopen. Breng deze redenen voor uzelf nog eens duidelijk in kaart. Wilt u een nieuw bedrijf beginnen? Heeft u een ander bedrijf op het oog? Gaat u met pensioen? Of misschien wilt u wel een wereldreis gaan maken. Bedenk ook wanneer u wilt stoppen en welke gevolgen uw keuze heeft. Bespreek uw plannen ook met uw familieleden en houd hen op de hoogte van de voortgang van het proces. Dat is niet alleen prettig voor hen, het helpt u bovendien om de zaken nog eens goed voor uzelf op een rijtje te zetten. Zakelijke doelen Denk ook na over uw zakelijke belangen. Hoe zit het bijvoorbeeld met uw pensioenvoorziening? En hoeveel inkomen heeft u nodig na de overdracht? Bedenk of dit haalbaar is en waar de gelden vandaan komen. Ga ook na wanneer uw pensioen vrijkomt. En of u hierover nog belasting moet betalen. Denk ook alvast na over het moment van de overdracht. Is dit het aangewezen moment om uw bedrijf te verkopen? Of brengt uw bedrijf over enkele jaren meer op? Emoties bespreken U doelstellingen zijn helder. Dan wordt het tijd om aandacht te besteden aan de emotionele kant van de overdracht. Afstand doen van het eigen bedrijf blijkt voor veel ondernemers immers moeilijker dan verwacht. Schuif uw emoties niet aan de kant, maar maak er juist tijd voor vrij en bespreek ze met familie of vrienden. In het vervolg van het traject heeft u hiervan veel profijt. Familiebedrijf Bent u de eigenaar van een familiebedrijf? Realiseert u zich dan dat de overdracht ook voor uw familie een bijzondere gebeurtenis is. Neem uitgebreid de tijd voor het bespreken van ook hun gevoelens. Is het moeilijk om dit te doen, dan ondersteunen wij u hierbij. Ga moeilijke vragen niet uit de weg, maar maak deze juist bespreekbaar. Het overdrachtstraject is voor iedereen een spannende periode. Voor uzelf en uw familie, maar ook voor uw werknemers. Zij weten immers vaak niet of ze hun baan kunnen behouden. Verminder deze onzekerheid: informeer uw werknemers tijdig en duidelijk over de overdracht en de gevolgen ervan. Oriënterende gesprekken Bent u er nog steeds van overtuigd dat het verkopen van uw bedrijf de juiste stap is? Dan is het verstandig om nu alvast contact te zoeken met de partijen die u gedurende het overdrachtstraject nodig heeft. Maak afspraken met de verschillende specialisten en zorg ervoor dat u tijdens deze oriënterende gesprekken goed wordt geïnformeerd. Hieronder ziet u welke specialisten u tijdens het overnametraject nodig kunt hebben. (bedrijfs) makelaar juridisch adviseur accountant/fiscalist bank adviseur (BO bedrijfsopvolging) 3
4 Overdrachtsplan De laatste stap in de oriëntatiefase is het maken van een overdrachtsplan. Dit document maakt uw verkoopplannen helder en inzichtelijk. Samen met u maken wij duidelijk wat u precies te koop aanbiedt. U geeft daarin aan wat uw doelstellingen zijn en op welke manier u op zoek gaat naar een koper. Het overdrachtsplan biedt in de eerste plaats houvast voor uzelf, maar geeft ook steun aan anderen die bij de overdracht betrokken zijn, zoals adviseurs, potentiële kopers en uw familieleden. Het overdrachtsplan bevat in elk geval de volgende informatie: belangrijke informatie over het bedrijf, zoals sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen uw doelstellingen beschrijving van de wijze waarop u op zoek gaat naar een koper ontwikkelingen om rekening mee te houden de winstverwachting voor de lange termijn Wees kritisch bij het opstellen van het overdrachtsplan. Stel uzelf veel vragen en probeer zo volledig mogelijk te zijn in uw omschrijvingen. Voeg bovendien een duidelijke planning toe en geef per onderdeel aan wanneer u welke actie moet ondernemen. Wij zijn u natuurlijk behulpzaam bij het opstellen van dit overdrachtsplan. Verkoopklaar maken Natuurlijk wilt u uw bedrijf zo goed mogelijk verkopen. Maak het daarom op tijd verkoopklaar. Uw bedrijf moet immers aantrekkelijk zijn voor potentiële kopers. Zorg er daarom voor dat u uw zaken op orde heeft. Denk bijvoorbeeld aan een ordelijke administratie, een opgeruimd bedrijfspand en een prettige werksfeer. Wij besteden met u bij het verkoopklaar maken vooral uitgebreide aandacht aan de volgende aspecten: management organisatie huisvesting fiscale en juridische aspecten financiële huishouding Management Heeft u een kleinere onderneming en bent u daarvan hét gezicht? Dan is het nu tijd om daar verandering in te brengen. Want het is niet wenselijk dat uw onderneming bij de overdracht nog in grote mate afhankelijk is van u als persoon. Maar ook als u een groter bedrijf wilt verkopen, is het belangrijk dat u zichzelf vervangbaar maakt. Hoe meer een bedrijf op één persoon steunt, hoe moeilijker het is om het te verkopen. Bovendien haalt deze afhankelijkheid de waarde van de onderneming vaak omlaag. Probeer de verantwoordelijkheden geleidelijk over te dragen aan uw medewerkers. Het is van groot belang dat zij op den duur zelfstandig kunnen werken en belangrijke beslissingen durven te nemen. Vanzelfsprekend heeft dit tijd nodig. 4
5 Ga daarom voor uzelf na hoelang u nodig heeft om alle verantwoordelijkheden bij anderen neer te leggen en maak een duidelijke planning. Natuurlijk zijn er ook taken die (bijna) niet overdraagbaar zijn. Zet deze op papier, zodat de (potentiële) koper hier duidelijk inzicht in heeft. De organisatie De ondernemingsstructuur en -cultuur hebben grote invloed op het verloop van een bedrijfsoverdracht. Bij een open bedrijfscultuur met gespreide verantwoordelijkheden verloopt de verkoop vaak een stuk gemakkelijker. Stel daarom tijdig vast welke veranderingen u nog in de organisatie wilt doorvoeren. Dit kan om veranderingen op allerlei gebieden gaan. Denk bijvoorbeeld aan de functieverdeling, het personeelsbestand, het administratie- of managementinformatiesysteem, contracten en vergunningen, milieueisen en de aanwezige voorraden. Een goede schriftelijke vastlegging van de belangrijkste processen maakt de verkoop eenvoudiger en werkt waarde verhogend. Zorg ook dat u alle contracten heeft doorgenomen en voor een gegadigde ter inzage hebt liggen. Fiscale en juridische aspecten Fiscale aspecten spelen een voorname rol bij bedrijfsoverdrachten. Voor u als verkoper is vooral de fiscale afrekening van (stakings)winsten van cruciaal belang. Natuurlijk wilt u alles voor uzelf zo goed mogelijk regelen. Bereid u daarom goed op de overdracht voor. In bepaalde omstandigheden is het bijvoorbeeld erg interessant om de juridische structuur van de onderneming te wijzigen. Vastgoed-BV s en bedrijfsopvolging De totale belastingheffing bij de overdracht door schenking of erfrecht van de aandelen in een vastgoed BV kan oplopen tot maar liefst 40% van de waarde van het vermogen. Het vermogen zit vast in de stenen, hoe gaan uw opvolgers dat betalen? In de meeste gevallen kunt u geen beroep doen op de fiscaal voordelige bedrijfsopvolgingsfaciliteiten (BOF). Deze geldt namelijk alleen als er sprake is van ondernemingsvermogen, de fiscus is van mening dat vastgoed geen ondernemingsvermogen is. Dit betekent in geval van overlijden dat bij de overgang van een vastgoedportefeuille de totale belastingheffing kan oplopen tot 40%, terwijl de belastingheffing in potentie slechts enkele procenten bedraagt als het om ondernemingsvermogen gaat. Uw vastgoed kapitaalgoed bij bedrijfsoverdracht? Bent op zoek naar een financiering maar is uw bank niet scheutig met het geven van krediet? BO bedrijfsopvolging signaleert dat in de huidige markt het onroerend bij bedrijfsopvolging kansen biedt. Wij kunnen u daarover informeren en vertellen u graag meer over de waarde van uw bedrijfspand. Want met die waarde heeft u een aantrekkelijke optie in handen bij bedrijfsopvolging. Sale lease back constructie Een sale lease back constructie komt er in het kort op neer dat de eigenaar van een bedrijfspand, begeleid door BO Bedrijfsopvolging, het onroerend goed verkoopt. 5
6 Wij zorgen ervoor dat u als bedrijfsopvolger het wederom terug huurt voor een afgesproken termijn en prijs. Eventueel kunt u een optie nemen op aankoop van het object na de einddatum van het contract. Door ons wordt een contract op maat gemaakt. Wanneer de bedrijfsopvolger het onroerend goed terug huurt, houdt hij de strategische positie van het bedrijf. Voor winkeliers bijvoorbeeld, die locatie gebonden zijn, is dit een pluspunt. Vraagprijs vaststellen De waarde van een bedrijf vaststellen is niet eenvoudig. Er bestaat namelijk geen standaard rekensom voor. Natuurlijk spelen 'harde' gegevens zoals winst- en verliescijfers een voorname rol. Maar ook toekomstige ontwikkelingen, (winst)verwachtingen en gevoelsmatige factoren (zoals klantrelaties) hebben grote invloed op de waarde van uw onderneming. De eerste waardeanalyse levert de 'standalone waarde' van de onderneming op. Die vormt de basis bij het bepalen van de vraagprijs. Maar daarbij moet u ook rekening houden met zogenaamde waardestuwers. Waarderingsmethoden Een goede waardebepaling brengt duidelijk naar voren wat de waarde van de onderneming is en welke factoren deze waarde het meest beïnvloeden. Er zijn verschillende waarderingsmethoden: Discounted cash flow (DCF) De waarde van de onderneming is gebaseerd op de omvang van de te verwachten (netto) geldstromen van de onderneming. Economic value added (EVA) Bij deze waarderingsmethode wordt het creëren van aandeelhouderswaarde als belangrijkste financiële doelstelling beschouwd. EVA is een maatstaf voor de resultaten die de onderneming haalt uit haar gewone bedrijfsvoering. Hierbij wordt uitgegaan van de prestaties in een bepaalde periode (op basis van actuele cijfers). Intrinsieke waarde (IW) De intrinsieke waarde is het reële eigen vermogen (waarde van alle activa minus voorzieningen, schulden en (bedrijfs)onroerend goed). De waarde van immateriële activa wordt bij deze waarderingsmethode buiten beschouwing gelaten. Het is vaak niet mogelijk om de intrinsieke waarde die in de jaarrekening staat rechtstreeks over te nemen, omdat hierop eerst nog de nodige correcties moeten worden uitgevoerd. Rentabiliteitswaarde (RW) Deze waarderingsmethode gaat uit van de toekomstige winstcapaciteiten van de onderneming. Daarbij wordt een gemiddeld en haalbaar winstcijfer gehanteerd. Natuurlijk is ook een combinatie van bovenstaande methoden mogelijk. Welke methode het meest geschikt is, hangt volledig af van de situatie. Met u en uw accountant of een andere deskundige zullen wij uiterst zorgvuldig de waarde van uw onderneming vaststellen. Juist in dit traject waarbij ook de input door derden geleverd zal worden, zijn wij van grote waarde. 6
7 Flexibele houding Bij het vaststellen van de waarde en vervolgens de vraagprijs is het belangrijk dat u zich flexibel opstelt. Wat een koper voor een onderneming wil betalen, hangt immers vaak af van de verwachte toekomstige opbrengsten van de onderneming. Het is echter wel heel belangrijk dat u de (voorlopige) waarde van de onderneming al heeft vastgesteld voordat de onderhandelingen beginnen. Daarbij gaat het niet alleen om de waarde, maar vooral ook om de berekening. Hieraan ontleent u immers alle (overtuigende) argumenten die u tijdens de onderhandelingen kunt inzetten. De transactiesom Hoewel de uitkomst van de waardeanalyse vaak veelzeggend is, biedt deze natuurlijk geen garanties voor de uiteindelijke verkoopprijs. De transactiesom wordt immers ook bepaald door de onderhandeling tussen koper en verkoper en de sfeer waarin de onderhandelingen hebben plaatsgevonden. Verder kunnen ook het moment van de overdracht en vele andere factoren een rol van betekenis spelen. Informatie Als u uw onderneming wilt verkopen, speelt de informatievoorziening aan geïnteresseerde partijen een cruciale rol. In deze fase van het overdrachtstraject stellen wij met u zowel een investeringspropositie als een informatiememorandum op. Investeringspropositie Het doel van dit document is het peilen van de interesse van potentiële kopers. De investeringspropositie is anoniem en geeft een kort profiel van uw onderneming. Slechts enkele belangrijke bedrijfsgegevens en informatie over de regio en de prijs komen aan bod. Informatiememorandum Het informatiememorandum is niet anoniem. Het verschaft uitgebreide, gedetailleerde informatie over uw onderneming. Tal van onderwerpen komen aan bod. Denk bijvoorbeeld aan de historie, juridische en fiscale structuur, producten en diensten, marketing, management, sleutelfiguren en overig personeel, financiële informatie en branchegegevens. Ook de kansen en bedreigingen die van betekenis kunnen zijn bij de onderhandelingen staan omschreven in dit document. Het doel van het informatiememorandum is de potentiële koper (en zijn bank en accountant) uitgebreid te informeren over de onderneming, zodat op basis hiervan de eerste inhoudelijke gesprekken kunnen beginnen. Acquisitie U heeft zich uitgebreid voorbereid op de overdracht van uw bedrijf. Nu is het zaak om een geschikte koper te vinden. In de acquisitiefase gaan wij met u hiermee aan de slag. Eerst inventariseren wij in welke kringen u een potentiële koper kunt aantreffen. Daarna stellen wij een helder kopers profiel op, waarmee wij met u gericht op zoek gaan. Vervolgens benaderen wij de kandidaten die aan uw profiel voldoen. 7
8 Kandidaten inventariseren U gaat op zoek naar een koper. Maar waar vindt u die? Onder uw familieleden? Of onder uw personeel, aandeelhouders, leveranciers of concurrenten? Misschien is er wel een slimme investeerder die interesse heeft. Potentiële kopers delen wij grofweg in vier groepen in: familie partner, aandeelhouder of werknemer (MBO) starter of particulier (MBI) strategische koper Familie Opvolging door familie komt veel voor. Hoewel het vroeger vaak vanzelfsprekend was dat kinderen het bedrijf van de ouders overnamen, wordt nu steeds vaker voor een andere oplossing gekozen. Kiest u er toch voor om uw onderneming over te dragen aan een familielid? Zorg dan voor een goede communicatie tussen de beide partijen en spreek de wederzijdse verwachtingen duidelijk uit. Houd rekening met het feit dat emoties hierbij een rol kunnen spelen. Partner, aandeelhouder of werknemer (MBO) Bij een managementbuy-out (MBO) nemen een of meer personen uit het bestaande managementteam de onderneming over. MBO's komen de laatste jaren steeds vaker voor. Natuurlijk is het van belang dat de gebruikelijke zaken, zoals de betaling van de koopsom en de garantiestellingen, goed worden geregeld. Wij besteden daarom bij het opstellen van de overeenkomst extra aandacht aan het moment van de overdracht en aan de methode waarmee u de waarde van de onderneming of de aandelen bepaalt. Verder is het cruciaal dat de (betalings)voorwaarden zorgvuldig zijn besproken en vastlegt. Op deze manier verloopt de overdracht soepel. Starter of particulier (MBI) Bij een managementbuy-in (MBI) neemt een onbekende manager (een deel van) de onderneming over. Ook het aantal MBI's is de laatste jaren flink toegenomen. Vooral managers die geen vertrouwen hebben in verdere promotiekansen en op termijn zelfstandig ondernemer willen worden, zijn welwillende kandidaten. In de volgende situaties denken ondernemers er vaak over om hun onderneming over te dragen via een MBI: in de eigen (familie)kring is geen opvolger beschikbaar de eigenaar wil ervoor zorgen dat het bedrijf zelfstandig blijft voortbestaan (overname door een strategische koper is dan niet wenselijk) de eigenaar is bereid het risico van een gefaseerde uitkoop te nemen Speelt u met het idee om uw bedrijf via een MBI over te dragen? Wees dan kritisch en voorzichtig bij het selecteren van eventuele kandidaten. 8
9 Een geschikte MBI-kandidaat is niet alleen bekwaam en betrouwbaar, maar beschikt ook over voldoende liquide middelen om de overname, al dan niet in fasen, te financieren. Daarnaast is het erg belangrijk dat zijn of haar persoonlijkheid u aanspreekt. Strategische koper Een strategische koper streeft meestal naar maximale zeggenschap. Op deze manier kan de koper de integratie met de eigen (bestaande) bedrijfsonderdelen zo goed mogelijk organiseren. Strategische kopers zijn vaak grote ondernemingen of ketens van kleine ondernemingen. Voor een strategische koper zijn er vaak diverse redenen om tot aankoop over te gaan. Denk bijvoorbeeld aan: kennis en toegang tot nieuwe technologieën (tijd- en kostenbesparing op productontwikkeling) nieuwe producten (vergroten van de toegevoegde waarde en het marktaandeel) betere controle op de leveranciers en op de distributie van goederen versterking van de marktpositie (optimaliseren van omzet en winst) een breder assortiment (interessanter voor de afnemers) een groter inkoopvolume (hogere kortingen bij de inkoop) besparing op indirecte kosten, zoals overhead-, verkoop- en administratieve kosten, en een betere bezetting van het productieapparaat een beter en efficiënter gebruik van de kennis en vaardigheden van het management Kopersprofiel opstellen Met u hebben wij bepaald in welke kringen we het beste op zoek kunnen gaan naar potentiële kopers. Daarvoor maken we een duidelijke profielschets van de koper. Hierin staat precies vermeld aan welke criteria de koper volgens u moet voldoen. Wij houden bij het opstellen van dit profiel rekening met de volgende aandachtspunten: de behoeften van de onderneming interessante marktontwikkelingen specifieke wensen Op zoek naar potentiële kopers Op basis van het kopersprofiel gaan wij met u gericht op zoek naar mogelijke kopers. Longlist opstellen Via de bovenstaande zoekkanalen lukt het een aantal geschikte kandidaten te vinden. Wij stellen dan met u een zogenaamde 'longlist' op. Op deze lijst worden alle geschikte kandidaten vermeld. Ook noteren wij alle partijen die mogelijk interesse hebben, maar die nog niet benaderd zijn. Hoe belangrijker (en geschikter) de kandidaat, hoe hoger de positie op de longlist. Kandidaten benaderen Benaderen longlist Aan de hand van de longlist starten wij met het (telefonisch en/of schriftelijk) benaderen van kandidaten. Het is belangrijk dat er met elke kandidaat eerst een strategische uitwisseling wordt gevoerd om te bepalen of deze binnen uw kopers profiel past. Pas daarna geven wij eventueel gedetailleerde informatie over de onderneming. 9
10 Eerst moet immers blijken of uw onderneming bij de koper past en of u kunt vertrouwen op een goede samenwerking. Bij het benaderen van de kandidaten spelen zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid een cruciale rol. Vooral bij het eerste contact, maar ook daarna, is het van groot belang dat de juiste informatie bij de juiste persoon terechtkomt. Dit vereist ervaring en expertise. Opstellen en benaderen shortlist Als wij de bedrijven op de longlist hebben benaderd, maken wij met u een lijstje met de meest geschikte kandidaten. Dit noemen we de 'shortlist'. Deze kandidaten worden benadert met gedetailleerde informatie. Het is erg belangrijk dat alle kandidaten een geheimhoudingsverklaring ondertekenen zodra wij de identiteit van uw bedrijf bekendmaken. Op deze manier beschermen wij u tegen misbruik van vertrouwelijke informatie die aan potentiële kopers is verstrekt. Voor het benaderen van kandidaten is het waardevol dat u BO bedrijfsopvolging heeft ingeschakeld. In de eerste plaats inventariseren wij op een discrete manier welke kandidaat-kopers in aanmerking komen. In de tweede plaats voeren wij voor u de gesprekken met de potentiële kopers. Zo voorkomt u dat eventuele emoties het proces verstoren of beïnvloeden. Ook vormt deze schakel een extra waarborg voor de gewenste anonimiteit. Zo voorkomt u bijvoorbeeld onnodige risico's ten aanzien van onrust onder personeel en afnemers. Afronding Het eerste contact met de potentiële koper is gelegd. Heeft deze interesse in uw bedrijf. Dan breken nu spannende tijden aan: de onderhandelingen. Bereiken u en de koper overeenstemming over de transactievoorwaarden? Dan bevindt de overdracht zich in een vergevorderd stadium. De letter of intent, het boekenonderzoek, de koopakte en de overdracht vormen de laatste officiële stappen. Daarna is de overdracht een feit! Onderhandelingen Tijdens de onderhandelingen proberen wij met u en met de koper overeenstemming te bereiken over tal van zaken. Natuurlijk speelt de verkoopprijs een belangrijke rol, maar er is meer. Zo is het van groot belang dat u het eens wordt over de strategische voordelen van de overdracht, het tijdstip van overdracht, de rol van u als verkoper na de overdracht, de voorwaarden, etc. Wij beginnen met het bespreken van de verschillende uitgangspunten met de potentiële koper. Onderhandelingsteam en -strategie Onderhandelen is een vak apart. Een goede onderhandelingsstrategie is van cruciaal belang. Meestal is het verstandig om het onderhandelen volledig aan ons als overnamecoach over te laten. In de eerste plaats omdat wij over specifieke kennis en vaardigheden beschikken, maar ook omdat wij niet emotioneel bij de overdracht betrokken zijn. Het kan er bij het onderhandelen immers hard aan toe gaan. Als dit bij u als verkoper irritaties opwekt, kan dat leiden tot verstoring van de onderhandelingen. Zelf deelnemen aan de onderhandelingen Wilt u toch zelf bij de onderhandelingen betrokken zijn? Benader de potentiële koper dan niet te aanvallend, en wees open en eerlijk. Verschaf ook informatie over de minder positieve aspecten van uw bedrijf. 10
11 De koper weet deze toch wel te achterhalen; het is dus beter dat u hem/haar hier uit eigen beweging over informeert. Wees daarbij wel subtiel, want u wilt de koper natuurlijk niet afschrikken. Door een duidelijke rolverdeling zorgen wij ervoor dat een ieder goed op de hoogte is van de strategie en de tactiek. Verder is het erg belangrijk dat de onderhandelingen plaatsvinden op een locatie en tijdstip die voor u gunstig zijn. Letter of intent Alle afspraken die u tijdens de intentieonderhandelingen met de koper maakt, worden vastgelegd in een zogenaamde 'letter of intent' (ook wel intentieverklaring genoemd). Deze verklaring beëindigt de vrijblijvendheid van partijen. Daarbij neemt goede trouw echter nog steeds een belangrijke plaats in. Toch kan de koper zich na het ondertekenen van de letter of intent bijna niet meer terugtrekken. Tenzij er bij het komende boekenonderzoek onaangename verrassingen naar voren komen. Hoewel de letter of intent niet aan een bepaalde vorm gebonden is, komen de volgende punten vrijwel altijd aan de orde: de periode waarin de verklaring geldig is de verlening van de geheimhoudingsovereenkomst exclusiviteitsbeding: beide partijen mogen niet met andere partijen onderhandelen een onderhandelingsschema de waarderingsmethode een non-sollicitatiebeding voorbehoud vrijblijvendheid een geschillenregeling ontbindende clausules De letter of intent vormt de basis voor het definitieve koopcontract Boekenonderzoek Tijdens het boekenonderzoek (ook wel due diligence onderzoek genoemd) controleert de koper de juistheid van de informatie die hij/zij over het bedrijf heeft gekregen. De koper kan tijdens dit onderzoek de gehele onderneming doorlichten. Van jaarrekeningen en andere financiële gegevens tot en met de fiscale en juridische aspecten. Op deze manier kan de koper de waarde, de aantrekkelijkheid en de risico's analyseren, en zich zo een gefundeerd oordeel vormen over de prijs en de overige voorwaarden van de overdracht. Nut van een boekenonderzoek Een verstandige koper laat altijd een boekenonderzoek uitvoeren. In de eerste plaats omdat het eventuele verborgen gebreken aan het licht brengt. Maar daarnaast vormt het rapport dat bij dit onderzoek hoort voor de koper ook een uitermate geschikt verantwoordingsdocument voor eventuele financiers. Zij vragen namelijk om volledige en gefundeerde informatie over hun investering. Verder versterkt de koper hiermee zijn bewijspositie. Belang voor de verkoper Ook voor u als verkoper kan het belangrijk zijn om bepaalde zaken schriftelijk vast te leggen. U bent namelijk verplicht om de koper te informeren over alle feiten waarvan u moet begrijpen dat zij van belang zijn voor de koper van uw onderneming. 11
12 Anderzijds heeft de koper een onderzoek plicht. Hij dient veronderstellingen te controleren voordat hij tot overname overgaat. Door het uitvoeren van een boekenonderzoek en het bedingen van garanties probeert de koper de risico's zo veel mogelijk te beperken. Koopakte De kopende partij is doorgaans verantwoordelijk voor het opstellen van de koopakte. De ondertekende letter of intent vormt hiervoor het uitgangspunt. In de koopakte wordt de koopprijs vastgelegd, evenals een specificatie van de bij de overname betrokken roerende en onroerende goederen en de wederzijdse garanties die de betrokken partijen afgeven. Meestal schakelt de koper een jurist in voor het opstellen van de koopakte. Overdracht De laatste stap van de afrondingsfase is de daadwerkelijke overdracht van de onderneming. Als u een nv of een bv overdraagt, gaat u hiervoor naar de notaris. De overdracht wordt bekrachtigd door de ondertekening van de koopakte, het passeren van de akte en de ontvangst van de koopsom. Na de overdracht Het is zover. Uw onderneming is in handen van een ander. Toch moet u ook nu, na de overdracht, nog enkele voorname stappen zetten. In de eerste plaats is het natuurlijk belangrijk om op een passende manier afscheid te nemen van uw bedrijf, uw personeel en uw relaties. Daarnaast moet u zich voorbereiden op uw nieuwe leven. Belangrijke stappen die om een goede aanpak vragen. Neem er daarom uitgebreid de tijd voor. Financiële planning Ook een gedegen financiële planning is van belang. Als het goed is, beschikt u na de overdracht over een behoorlijk vermogen. Misschien heeft u naast uw privévermogen ook nog wel aandelen in een beleggings-bv. U heeft dan een inkomens- en een vermogenspositie. Nu de overdracht is afgerond, bepaalt u samen met uw vermogensbeheerder of bank hoe u dit inkomen veiligstelt en hoe u de financiële risico's zo verantwoord mogelijk afdekt. Afscheid nemen De overdracht voelt pas echt definitief als u afscheid gaat nemen. In de eerste plaats van uw bedrijf en uw collega's. De mensen met wie u jarenlang samenwerkte, ziet u straks veel minder of misschien helemaal niet meer. Zowel voor uzelf als voor uw collega's kan dat veel impact hebben. Daarnaast is het natuurlijk van belang dat u ook uw relaties op een correcte manier informeert over de overdracht. U kunt ervan uitgaan dat de meeste contacten het jammer vinden dat u opstapt. Informeer ze daarom goed over de overdracht. Dit kan per brief, maar het is nog beter om persoonlijk bij ze langs te gaan. Dat geldt vooral voor de relaties met wie u intensief (en langdurig) heeft samengewerkt. Aanpassen levensritme Nu u definitief afstand van uw bedrijf heeft genomen, krijgt u te maken met een ander levensritme. Dat is een grote omschakeling. Zorg er daarom voor dat u daar goed op voorbereid bent. Begin tijdig met het maken van plannen voor de periode na de overdracht. 12
13 Om de omschakeling iets gemakkelijker te maken, kunt u ervoor kiezen om nog een tijdje mee te lopen met het nieuwe management, bijvoorbeeld als adviseur. Maar u kunt zichzelf ook parttime aanbieden bij andere ondernemingen. Uw expertise is immers op veel plaatsen welkom. Door een dergelijke tussenstap te maken, bereidt u zichzelf geleidelijk voor op een nieuw levensritme. Elzard Engelkens Kees Flink BO bedrijfsopvolging Utrechtseweg EE Amersfoort Elzard Engelkens Kees Flink info@bobedrijfsopvolging.nl KvK nummer: BTW nummer: NL B01 IBAN: NL74ABNA
1. Oriëntatie. 2. Waardebepaling
1. Oriëntatie Een plan maken en de strategie uitstippelen Wat wil je met de verkoop bereiken en wanneer wil je het bedrijf verkopen? In een oriënterend gesprek komen onder meer deze vragen aan bod. Wij
Nadere informatieStappenplan bedrijfsoverdracht
Stappenplan bedrijfsoverdracht t.b.v. verkoper FASE 1: ORIËNTATIE 1 Wat wilt u precies overdragen? Het hele bedrijf? Het onroerend goed? Wordt de onderneming na overdracht voortgezet? 2 Hoe lang blijft
Nadere informatie1-11-2012. Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Workshop overdracht KNGF. Overnames. Booming business?? Programma
Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht 30 oktober 2012 Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Workshop overdracht KNGF Programma Inleiding Fasen
Nadere informatiePlan van aanpak bij het kopen van bedrijven:
Plan van aanpak bij het kopen van bedrijven: I. Analyse fase: 1. Vaststelling ondernemings-strategie en missie 2. Vaststelling van de financierings-structuur II. Search fase: 3. Search van overname-kandidaten
Nadere informatieInformatieblad 03-10-14. Bedrijfsoverdracht
Informatieblad 03-10-14 Bedrijfsoverdracht Er komt een moment dat u uw bedrijf gaat overdragen. Of dat nu is om gezondheidsredenen, uw leeftijd of als appeltje voor de dorst. Wat de reden ook is, een bedrijfsoverdracht
Nadere informatieTijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht
Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Workshop overdracht KNGF Programma Inleiding Fasen in proces Waardebepaling
Nadere informatieTijdig Starten met Stoppen
NJU/VGZ Themadag Tijdig Starten met Stoppen Paul Overwater Manager MKB Adviseurs & Henri Brom Senior adviseur Overname & Opvolging Programma Inleiding Fasen in proces Waardebepaling Fiscale aspecten Mogelijkheden
Nadere informatieVerkoop van uw bedrijf
Verkoop van uw bedrijf Langzamerhand begint het te kriebelen. Wellicht wilt uw bedrijf verkopen, of zou een fusie toch een betere optie zijn? Die overwegingen zijn er omdat u wat ouder wordt, of gewoon
Nadere informatieSpecialisten. bedrijfsovernames. Company Brokers, Bedrijfsopvolging, altijd maatwerk. Specialist. Serieus en betrouwbaar. Resultaat georiënteerd
Specialisten bedrijfsovernames Company Brokers, Bedrijfsopvolging, altijd maatwerk Al meer dan 15 jaar ondersteunt Company Brokers ondernemers bij de overdracht of aankoop van de onderneming en richt zich
Nadere informatie1 Waarom een accountant?
Bedrijfsoverdracht Inleiding Als gevolg van de vergrijzing stoppen veel ondernemers binnenkort met hun onderneming. Wellicht bent u één van hen. U kunt besluiten om uw onderneming te staken, maar u kunt
Nadere informatieHoe verkoop ik mijn onderneming: het verkoopproces. Whitepaper van de Jong & Laan corporate finance. Bel 038-7779807 of kijk op www.jonglaan.
Hoe verkoop ik mijn onderneming: het verkoopproces Whitepaper van de Jong & Laan corporate finance Inhoudsopgave Inleiding 3 Verkooptraject 4 Waardebepaling 5 Over de Jong & Laan corporate finance 6 1.
Nadere informatieUw bedrijf overdragen
Uw bedrijf overdragen De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies maatwerk
Nadere informatieBedrijfsoverdracht: hoe werkt dat? Due diligence. Overnamecontract
Bedrijfsoverdracht: hoe werkt dat? Een bedrijf wordt om verschillende redenen overgedragen. Dit kan zijn om organisatorische redenen, verschuivingen binnen een concern of met het oog op het pensioen van
Nadere informatieUw bedrijf verkopen? Taxatie. Overnameprijs UW BEDRIJF VERKOPEN? DAAROM EEN ACCOUNTANT
Uw bedrijf verkopen? risatie Taxatie Overnameprijs UW BEDRIJF VERKOPEN? DAAROM EEN ACCOUNTANT mei 2013 UW BEDRIJF VERKOPEN? DAAROM EEN ACCOUNTANT Deze brochure is speciaal bedoeld voor ondernemers die
Nadere informatieInhoud. Stap 1 Denken aan de overdracht 22. Inleiding 13
Inhoud Inleiding 13 Stap 1 Denken aan de overdracht 22 1. Begin with the end in mind 24 2. Reflecteer en stel uzelf vragen 26 3. Motivatie 27 3.1. Pensioen 28 3.2. Opvolging 28 3.3. MBO 28 3.4. Investeringsbehoeften
Nadere informatieEEN BEDRIJF KOPEN. Management Buy Out. Management Buy In. Strategische overname
EEN BEDRIJF KOPEN? EEN BEDRIJF KOPEN Management Buy Out Het overnemen van een bedrijf is zeker geen eenvoudig proces. Een bedrijfsovername kan op verschillende manieren worden ingezet. De meeste bedrijfsovernames
Nadere informatieIn vijf dagdelen bent u optimaal voorbereid op de overname van een onderneming LEERGANG BEDRIJF KOPEN
In vijf dagdelen bent u optimaal voorbereid op de overname van een onderneming LEERGANG BEDRIJF KOPEN Leergang Bedrijf Kopen U bent van plan een bedrijf over te nemen. Er komt veel inhoudelijke en financiële
Nadere informatieKvK Overnamedag 10 mei 2012. Max Miltenburg. Het proces van bedrijfsoverdracht
KvK Overnamedag 10 mei 2012 Max Miltenburg Het proces van bedrijfsoverdracht Introductie MFS Onafhankelijk bedrijfsovernameadvies Focus op het Midden- en Kleinbedrijf Voorbereiding/begeleiding van ondernemers
Nadere informatieWorkshop overdracht KNGF. Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht. Overnames. Bedrijfsoverdrachten binnen fysio. Aspecten bedrijfsoverdracht
Workshop overdracht KNGF Programma Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht Henri Brom T: 06-54200497 E: hgtbrom@mkbadviseurs.nl Senior Adviseur Opvolging en Overdracht Inleiding Fasen in proces Waardebepaling
Nadere informatieBedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat
Voor een bedrijfsopvolging binnen de familie zijn er fiscale faciliteiten Bedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat Er komt een moment waarop u uw onderneming
Nadere informatieUw bedrijf overdragen
Uw bedrijf overdragen De informatie in deze folder is uiterst zorgvuldig samengesteld. Toch kan het onverhoopt gebeuren dat de inhoud onjuist, onvolledig of verouderd is. Bovendien is belastingadvies maatwerk
Nadere informatieVlaanderen is ondernemen. Overname kompas Continuïteit voor je onderneming AGENTSCHAP ONDERNEMEN. AGENTSCHAPONDERNEMEN.be
Vlaanderen is ondernemen Overname kompas Continuïteit voor je onderneming AGENTSCHAP ONDERNEMEN AGENTSCHAPONDERNEMEN.be Werken aan de continuïteit van uw onderneming is een heel proces en kan verschillende
Nadere informatieBedrijfsopvolging 31 januari 2018
Bedrijfsopvolging 31 Welkom! Jeroen Huisman Overname-adviseur Marcel Spaai Overname-adviseur Programma (1) Inleiding, we spreken af om elkaar te tutoyeren, vragen aan het einde omwille van de tijd. Wat
Nadere informatieInhoud. In het kort. Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht. Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen. Uw wens is ons startpunt
VERMOGENS PLANNING Inhoud In het kort Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen Uw wens is ons startpunt Adequate vermogensplanning voor directeuren/grootaandeelhouders
Nadere informatieInleiding 3. Fase 1. Oriëntatie 7. Stap 1. Bepaal uw doelstelling 7 Stap 2. Maak uw emoties bespreekbaar 7 Stap 3. Maak een overdrachtsplan 10
Inhoudsopgave: Inleiding 3 Fase 1. Oriëntatie 7 Stap 1. Bepaal uw doelstelling 7 Stap 2. Maak uw emoties bespreekbaar 7 Stap 3. Maak een overdrachtsplan 10 Fase 2. Voorbereiding 11 Stap 1. Maak uw onderneming
Nadere informatieUW BEDRIJF VERKOPEN?
UW BEDRIJF VERKOPEN? BEDRIJFSVERKOOP Begeleiding bij bedrijfsverkoop Elke zelfstandig ondernemer krijgt er vroeg of laat mee te maken: bedrijfsverkoop. Het verkopen van uw bedrijf is geen sinecure. Het
Nadere informatieSEPTEMBER 2012 LEERGANG BEDRIJF VERKOPEN
In vijf dagdelen bent u optimaal voorbereid op de verkoop van uw onderneming SEPTEMBER 2012 LEERGANG BEDRIJF VERKOPEN Leergang Bedrijf Verkopen U heeft besloten uw bedrijf in de nabije toekomst te verkopen.
Nadere informatieInhoud. In het kort. Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht. Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen. Uw wens is ons startpunt
VERMOGENS PLANNING Inhoud In het kort Het vermogensplanningsproces in vogelvlucht Persoonlijke planning en begeleiding van uw vermogen Uw wens is ons startpunt Adequate vermogensplanning voor directeuren/grootaandeelhouders
Nadere informatieDe checklist en de toelichting zijn opgesteld door Transport en Logisitiek Nederland samen met bureau Van Spaendonck en Vernooy in Den Bosch.
Deze checklist is een leidraad voor ondernemers bij een voorgenomen verkoop en overdracht van het bedrijf. De lijst benoemt een groot aantal aandachtspunten die de verkoper ter hand moet nemen of zorgvuldig
Nadere informatieMasterclass Bedrijfsoverdracht Wout van der Goot ING Bank. 0 ING Bank
Masterclass Bedrijfsoverdracht Wout van der Goot ING Bank 0 ING Bank Bedrijfsoverdracht Een zaak van gevoel en verstand 1 ING Bank Vormen van bedrijfsoverdracht Familie Persoon MBO Verkoop/ opvolging MBI
Nadere informatieFiscale zaken voor BV ondernemers
Fiscale zaken voor BV ondernemers Countus accountants + adviseurs Apeldoorn 28 mei 2013 Henk-Jan Roersma FB Programma Introductie Aandelenoverdracht Activa/passiva transactie Bedrijfsopvolging Pensioenvoorzieningen
Nadere informatieStarten door overname
Starten door overname 1 INHOUD Starten door een bedrijfsovername Adviseurs Proces van bedrijfsovername Voorbereiding Zoeken Waarderen en onderhandelen Financiering en afronding Tips Conclusie 2 Starten
Nadere informatieHet kopen van een bedrijf. Seminar MediaAlliantie 12 oktober 2012
Het kopen van een bedrijf Seminar MediaAlliantie 12 oktober 2012 Inhoud Wie zijn wij Kort over het verkoopproces Oriëntatie overnamemarkt Koopmotieven Stappen in het koopproces Aandachtpunten Vragen /
Nadere informatieVOORWOORD. Voorzitter MKB-Nederland
VOORWOORD Het economisch belang van bedrijfsoverdracht mag niet genoeg benadrukt worden. Het valt mij op dat de aandacht voor dit onderwerp met name is gericht op de uittredende ondernemer. Dat is ook
Nadere informatieErvaringsdeskundigen over fouten bij overnames in de hostingbranche
Ervaringsdeskundigenoverfoutenbijovernamesindehostingbranche Degrotere jongens indehostingbranchezijnopjacht.zezijnopzoeknaarovernamekandidaten. Groeien wordt door veel providers als enig middel gezien
Nadere informatieMarktlink Fusies & Overnames
Marktlink Fusies & Overnames Workshop Zoeken en vinden van een koper / verkoper Jeroen Oldengarm j.oldengarm@marktlink.nl 06 30 39 42 11 Mei 2013 Inhoud Doel Introductie Marktlink Marktontwikkelingen en
Nadere informatieMasterclass Bedrijfsovername. Hartelijk welkom!
Masterclass Bedrijfsovername Hartelijk welkom! Masterclass PFP Forum, Gooiland Hilversum, 25 januari 2017 Een aantal vragen Hoeveel DGA s heb jij als klant? Hoeveel van die klanten zijn ouder dan 50 jaar?
Nadere informatieNaheffing Jaarreken. Vergunningen. De MKB-accountant: een goede adviseur DAAROM EEN ACCOUNTANT
Naheffing tsvorm Jaarreken Vergunningen De MKB-accountant: een goede adviseur DAAROM EEN ACCOUNTANT maart 2013 DE MKB-ACCOUNTANT: EEN GOEDE ADVISEUR Elke ondernemer heeft behoefte aan een goede adviseur,
Nadere informatieNOVEMBER 2012 LEERGANG BEDRIJF KOPEN
In vijf dagdelen bent u optimaal voorbereid op de overname van een onderneming NOVEMBER 2012 LEERGANG BEDRIJF KOPEN Leergang Bedrijf Kopen U bent van plan een bedrijf over te nemen. Er komt veel inhoudelijke
Nadere informatieTitel presentatie. Inhoud. 1. Even voorstellen 2. Bedrijfsovernames het proces 3. Inzoomen: de waardering 4. Tips & Tricks bijovernames
Titel presentatie Juni 2015 Door NAAM Inhoud 1. Even voorstellen 2. Bedrijfsovernames het proces 3. Inzoomen: de waardering 4. Tips & Tricks bijovernames 1 Bedrijfsovername in de praktijk 15 September
Nadere informatie1 Waarom de AA-Accountant?
Bedrijfsovername Inleiding Wilt u een onderneming starten? Overweeg dan eens het kopen van een bedrijf. Een bedrijfsovername biedt veel voordelen. U hebt al een goede startpositie, een basis waar u op
Nadere informatieAan de rand van Oost Souburg, in het buitengebied richting Ritthem, een groot perceel bouwgrond van maar liefst ruim 6.350 m2 grond.
TE KOOP. Ritthemsestraat 127 4389 TE Ritthem Aan de rand van Oost Souburg, in het buitengebied richting Ritthem, een groot perceel bouwgrond van maar liefst ruim 6.350 m2 grond. Het kavel is compleet geschoond
Nadere informatieGoed voorbereid een overnametraject in. Financiële en juridische aspecten bij overnames Joy van der Veer Guido Goorts
Goed voorbereid een overnametraject in Financiële en juridische aspecten bij overnames Joy van der Veer Guido Goorts Inleiding Het overnametraject in Financiële en juridische aspecten bij overnames Joy
Nadere informatieUitkomsten onderzoek bedrijfsoverdracht familiebedrijven. 20 juni 2012
Uitkomsten onderzoek bedrijfsoverdracht familiebedrijven 20 juni 2012 Samenvatting De waardering van het familiebedrijf vormt een belangrijk obstakel bij de overdracht van de onderneming. Vooral de waardering
Nadere informatieTE KOOP - OUDE RIJKSWEG, NEDERASSELT
TE KOOP - OUDE RIJKSWEG, NEDERASSELT Pagina 1 van 9 TE KOOP - OUDE RIJKSWEG, NEDERASSELT Adres Plaats Perceeloppervlak Aanvaarding Vraagprijs Omschrijving Oude Rijksweg Nederasselt 12490 m2 In overleg
Nadere informatieWaardering van bedrijven Financiering van bedrijfsovernames
MKB Duiven Max Miltenburg Workshop Bedrijfsovernames Agenda Agenda: Inleiding Proces van bedrijfsovernames Pauze x Waardering van bedrijven Financiering van bedrijfsovernames 1 Introductie MFS Onafhankelijk
Nadere informatie19 mei 2008. Wat is de waarde van een bedrijf?
19 mei 2008 Wat is de waarde van een bedrijf? Wat is de waarde van een bedrijf? P.P.C. Buijsrogge RV Register Valuator Makelaar in bedrijfsbelangen www.corporatesearch.nl buijsrogge@corporatesearch.nl
Nadere informatieBedrijfsoverdracht, geen afbouwen maar opbouwen
Bedrijfsoverdracht, geen afbouwen maar opbouwen Bedrijfsoverdracht of -aankoop Een eigen bedrijf is vaak een levenswerk. Maar er komt een moment dat u de touwtjes uit handen zult geven. Moeilijk? Soms.
Nadere informatieKAVELS - BERKENKAMP, VIANEN. HW Makelaardij Hoeveweg AE Wijchen T: M:
KAVELS - BERKENKAMP, VIANEN Pagina 1 van 9 KAVELS - BERKENKAMP, VIANEN Adres Berkenkamp Postcode 5434 PC Plaats Vianen Perceeloppervlak 4000 m2 Aanvaarding in overleg Vraagprijs 349.000 Omschrijving Deze
Nadere informatieInformatie brochure. Koopstart
Informatie brochure Koopstart Kopen met korting voor zittende huurders - 1 - - 2 - Koopstart: kopen met korting! Een woning kopen met Koopstart betekent dat u korting krijgt op de marktwaarde. Kenmerken
Nadere informatieInleiding. Als gevolg van de vergrijzing doen veel ondernemers binnenkort afstand van hun bedrijf. Overweegt u een bedrijfsovername,
Bedrijfsovername Inleiding Als gevolg van de vergrijzing doen veel ondernemers binnenkort afstand van hun bedrijf. Overweegt u een bedrijfsovername, dan is de tijd nu rijp. countant in. Van de voorbereiding
Nadere informatieTE KOOP. Rapenburg 0 ONG, Neede (locatie: Rapenburg 41-43 te Neede)
Rapenburg 0 ONG, Neede (locatie: Rapenburg 41-43 te Neede) TE KOOP Wormgoor Makelaardij B.V. Grotestraat 32, Eibergen Postbus 145 7150 AC Eibergen Tel: 0545-475 075 Fax: 0545-474 805 E-mail: info@wormgoor.net
Nadere informatieUW BEDRIJF OPTIMAAL VERKOPEN
UW BEDRIJF OPTIMAAL VERKOPEN Uw bedrijf optimaal verkopen In 12 stappen van voorbereiding, over waardering, tot overdracht (inclusief overnamescan van uw bedrijf) Eddy CLAESEN en Roger TIEST Antwerpen
Nadere informatieAgenda. Wie is De Hooge Waerder?
1 Agenda 1. Wie is De Hooge Waerder? 2. Wat is mijn bedrijf waard? 3. Is uw bedrijf verkoopklaar? Vestigingen Wie is De Hooge Waerder? 2 Wie is De Hooge Waerder? Divisies: op alle vestigingen zijn alle
Nadere informatieDrempt, Zomerweg 43b Vraagprijs 240.000,-- k.k.
Drempt, Zomerweg 43b Vraagprijs 240.000,-- k.k. Van Zeeburg, Luimes & Lebbink Makelaars Hengelo Gld: tel.nr. 0575-462359 Vorden: tel.nr. 0575-555733 Zelhem: tel.nr. 0314-624215 Drempt, Zomerweg 43b Prachtig
Nadere informatiePagina 1 van 6. HW Makelaardij Hoeveweg AE Wijchen T: M:
Pagina 1 van 6 HW Makelaardij KAVELS - BERKENKAMP 53, VIANEN Adres Berkenkamp 53 Postcode 5434 PC Plaats Vianen Perceeloppervlak 4000 m2 Aanvaarding in overleg Omschrijving Deze toekomstige bouwkavel is
Nadere informatieTE KOOP PERCEEL GROND
Postbus 567 5700 AN Helmond Tel. : 0492 661884 Fax : 0492 665860 Internet : www.heuvel.nl E-mail : heuvel@heuvel.nl TE KOOP PERCEEL GROND OVERLOON-MERSELO BUITENGEBIED Perceel grond gelegen in het buitengebied
Nadere informatieEen huis kopen doe je samen...
Een huis kopen doe je samen... Makelaar en financieel adviseur onder één dak. Uw droomhuis kopen kent vele valkuilen. Daarom doe je de aankoop samen. De deskundige aankoopmakelaar van Woon.nl (onderdeel
Nadere informatieIn opdracht van: Majka van Doorn Consultant
Rapport Marktlink Marktmonitor 2016 3 oktober 2016 In opdracht van: Majka van Doorn Consultant 033 330 3321 06 23 77 85 14 Management summary Management summary Driekwart ondernemers denkt na over verkoop
Nadere informatieEen kijkje achter de schermen, kennismaken met een zesde zintuig
Een kijkje achter de schermen, kennismaken met een zesde zintuig Onze dienstverlening in vogelvlucht Accountancy De toekomst begint met het heden. Actuele objectieve financiële informatie is daarom van
Nadere informatieING, partner van familiale ondernemers
ING, partner van familiale ondernemers Familiebedrijven, de motor van de economie Leidt u een familiebedrijf? Familiebedrijven professionaliseren In België vertegenwoordigen familiebedrijven maar liefst
Nadere informatieVerkoop onderneming aan kinderen
Verkoop onderneming aan kinderen Waar moeten ouders van een eenmanszaak of een vof (vennootschap onder firma) op letten bij de verkoop van de onderneming van de zoon of dochter? Dit artikel benoemt de
Nadere informatieBosgrond Fransekampweg ongenummerd te Bennekom
BROCHURE Bosgrond Fransekampweg ongenummerd te Bennekom WILBRINK makelaardij o.g. Dorpstraat 47, 7361 AR BEEKBERGEN 055 5061397 Fax 055 5062081 Makelaars / taxateurs : G.H.M. Vergeer R. Wilbrink (agrarisch)
Nadere informatieCANNENBURCHSTRAAT 48, 3077 PD ROTTERDAM
CANNENBURCHSTRAAT 48, 3077 PD ROTTERDAM Koopsom 105.000,- k.k. CANNENBURCHSTRAAT 48, 3077 PD ROTTERDAM CANNENBURCHSTRAAT 48, 3077 PD ROTTERDAM Kadastrale gegevens :IJSSELMONDE F 2614 Koopsom : 105.000,-
Nadere informatieTE KOOP. Winterswijkseweg 0 ong, Eibergen
Winterswijkseweg 0 ong, Eibergen TE KOOP Wormgoor Makelaars Grotestraat 32, Eibergen Postbus 145 7150 AC Eibergen Tel: 0545-475 075 E-mail: info@wormgoor.net Internet: www.wormgoor.net WINTERSWIJKSEWEG
Nadere informatieACCOUNTNET PROPERTY ASSISTANCE UW STEUN EN TOEVERLAAT BIJ DE AANKOOP OF VERKOOP VAN ONROEREND GOED IN SPANJE
ACCOUNTNET PROPERTY ASSISTANCE UW STEUN EN TOEVERLAAT BIJ DE AANKOOP OF VERKOOP VAN ONROEREND GOED IN SPANJE Accountnet Property Assistance In Spanje werkt de makelaar voor de verkoper. Die betaalt dus
Nadere informatieGeniet van het leven Vertrouwd, voordelig en vernieuwend
Geniet van het leven Vertrouwd, voordelig en vernieuwend De Huizenbemiddelaar aan- of verkoopbemiddeling voor één vast laag tarief. De Huizenbemiddelaar is één van de eerste full service makelaars die
Nadere informatietotaaladvies en persoonlijke aandacht
totaaladvies en persoonlijke aandacht assurantiën makelaardij hypotheken financieel advies uw wensen Opnieuw beginnen in het huis van uw dromen. Financiële verplichtingen aangaan voor een periode van soms
Nadere informatieActieve. verkoopondersteuning
Actieve verkoopondersteuning Wat is Actieve Verkoopondersteuning? Kopers van woningen zijn kritisch. U bent dat bij de aankoop van uw nieuwe woning, maar de mogelijke kopers van uw bestaande woning zijn
Nadere informatieTE KOOP - HOEVEWEG 15.., BALGOIJ/ WIJCHEN
TE KOOP - HOEVEWEG 15.., BALGOIJ/ WIJCHEN Pagina 1 van 9 TE KOOP - HOEVEWEG 15.., BALGOIJ/ WIJCHEN Adres Hoeveweg 15.. Postcode 6613 AD Plaats Balgoij/ Wijchen Perceeloppervlak 1015 m2 Aanvaarding In overleg
Nadere informatieInformatie brochure. Koopstart
Informatie brochure Koopstart Kopen met korting! - 1 - - 2 - Koopstart: kopen met korting! Een woning kopen met Koopstart betekent dat u korting krijgt op de marktwaarde. Of u hiervoor in aanmerking komt
Nadere informatieEen eigen. huis. www.lindenotarissen.nl
Een eigen huis www.lindenotarissen.nl Inhoudsopgave Een eigen huis 3 Woonhuis, de akte van levering 4 De Hypotheek 5 Samenlevingscontract 7 Testament 8 Een eigen huis U leest dit boekje waarschijnlijk
Nadere informatieKoopgarant. Met Koopgarant koopt u een woning met korting, wordt u zelf. eigenaar en heeft u de garantie dat u uw woning ook weer kunt
Koopgarant Koopgarant Met Koopgarant koopt u een woning met korting, wordt u zelf eigenaar en heeft u de garantie dat u uw woning ook weer kunt verkopen. U leest er alles over in deze folder. Betaalbaar
Nadere informatieInformatie brochure. Koopstart. Kopen met korting voor zittende huurders
Informatie brochure Koopstart Kopen met korting voor zittende huurders - 1 - - 2 - Koopstart: kopen met korting! Een woning kopen met Koopstart betekent dat u korting krijgt op de getaxeerde marktwaarde.
Nadere informatieHooglandstraat Rotterdam
Hooglandstraat 113 - Rotterdam Koopsom 275.000,- k.k. Omschrijving Hooglandstraat 113 - Rotterdam Koopsom 275.000,- k.k. Casco volledig gerenoveerd DRIELAAGS PAND MET TUIN, gelegen in een leuk en rustig
Nadere informatieZelhem, Wittebrinkweg 1B Koopsom: 229.000,-- v.o.n.
Zelhem, Wittebrinkweg 1B Koopsom: 229.000,-- v.o.n. Van Zeeburg, Luimes & Lebbink Makelaars Hengelo Gld: tel.nr. 0575-462359 Vorden: tel.nr. 0575-555733 Zelhem: tel.nr. 0314-624215 BOUWKAVEL voor landhuis.
Nadere informatieKAVELS - BIJMANSSTRAAT 13G, DEEST
KAVELS - BIJMANSSTRAAT 13G, DEEST Pagina 1 van 9 KAVELS - BIJMANSSTRAAT 13G, DEEST Adres Postcode Plaats Perceeloppervlak Aanvaarding Vraagprijs Omschrijving Bijmansstraat 13G 6653 BT Deest 1365 m2 In
Nadere informatieBranderf 0 ong - Heenvliet Vraagprijs 129.000,= k.k. Omschrijving Bouwgrond. Unieke kans om te bouwen op historische grond. Kadastrale grootte 240 m2. Inclusief bouwplan voor een hedendaagse woning. Voor
Nadere informatieHet Haselt ongenummerd te Lieren
BROCHURE Het Haselt ongenummerd te Lieren WILBRINK makelaardij o.g. Dorpstraat 47, 7361 AR BEEKBERGEN 055 5061397 Fax 055 5062081 Makelaars / taxateurs : G.H.M. Vergeer R. Wilbrink (agrarisch) email :
Nadere informatieZo werkt het voor kopers
Uw nieuwe huis aankopen voor een realistische prijs! Zo werkt het voor kopers sadasd De zeven voordelen van InternetBieden.nl 1. Marktconforme prijzen: het belang van kopers én verkopers 2. Aantrekkelijke
Nadere informatieRobert de Vries. Oud DGA van keukenbladenfabriek. Sinds 2006 Register Adviseur Bedrijfsopvolging. Specialisatie: Het Familiebedrijf
Robert de Vries Oud DGA van keukenbladenfabriek Sinds 2006 Register Adviseur Bedrijfsopvolging Specialisatie: Het Familiebedrijf 2 Wanneer besluit tot overdracht? als men het zat is als de DGA niet meer
Nadere informatieBreitnerstraat 19 Terneuzen. Vraagprijs 82.500,= k.k.
Breitnerstraat 19 Terneuzen Vraagprijs 82.500,= k.k. Ligging Aanvaarding Vraagprijs Woonwijk In overleg 82.500,= k.k. Aantal kamers 4 Bouwjaar Ca. 1966 Service kosten Appartement+garage Woonoppervlakte
Nadere informatieINTENTIEOVEREENKOMST OP HOOFDPUNTEN. en gezamenlijk hierna ook te noemen Partijen,
INTENTIEOVEREENKOMST OP HOOFDPUNTEN De ondergetekenden: 1. De heer.. en mevrouw..en tezamen ook de (BV), wonende en gevestigd te ( KvK.), hierna te noemen Verkoper, en 2. De heer. en mevrouw en tezamen
Nadere informatieEen bedrijf kopen? Taxatie. Overnameprijs EEN BEDRIJF KOPEN? DAAROM EEN ACCOUNTANT
Een bedrijf kopen? risatie Taxatie Overnameprijs EEN BEDRIJF KOPEN? DAAROM EEN ACCOUNTANT mei 2013 EEN BEDRIJF KOPEN? DAAROM EEN ACCOUNTANT Deze brochure is speciaal bedoeld voor ondernemers die van plan
Nadere informatieKennisbijeenkomst Bedrijfsoverdracht. 16 mei 2013
Kennisbijeenkomst Bedrijfsoverdracht 16 mei 2013 Van bedrijf naar kapitaal Vóór en na de bedrijfsoverdracht drsj.j.a. Knol, 06-8197 2288 Agenda 1. Verkoop klaar maken van uw onderneming 2. Bedrijf verkocht:
Nadere informatieVincent van Goghstraat 16 Terneuzen
Vincent van Goghstraat 16 Terneuzen Van Gistellelaan 23 - Axel Instapklaar hoekappartement gelegen op de 1 e verdieping Gunstig gesitueerd in woonwijk Serlippens op loopafstand van sportvelden en de Scheldeboulevard
Nadere informatieTE KOOP. Het Heydenrijck 106, Groenlo
Het Heydenrijck 106, Groenlo TE KOOP Wormgoor Makelaardij B.V. Grotestraat 32, Eibergen Postbus 145 7150 AC Eibergen Tel: 0545-475 075 Fax: 0545-474 805 E-mail: info@wormgoor.net Internet: www.wormgoor.net
Nadere informatieRossinistraat 23 Terneuzen. Vraagprijs ,= k.k.
Rossinistraat 23 Terneuzen Vraagprijs 115.000,= k.k. Ligging Aanvaarding Vraagprijs Woonwijk In overleg 115.000,= k.k. Aantal kamers 4 Slaapkamers.3 Bouwjaar Ca. 1967 Perceel oppervlakte Ca. 143 m 2 Woonoppervlakte
Nadere informatieOranjestraat 3-5 Ijzendijke. Vraagprijs ,= k.k.
Oranjestraat 3-5 Ijzendijke Vraagprijs 249.000,= k.k. Ligging Aanvaarding Vraagprijs Centrum In overleg 249.000,= k.k. Aantal kamers 4 Slaapkamers 3 Bouwjaar Ca. 1992 Oppervlakte 85 m 2 woning Oppervlakte
Nadere informatieVan overwegen en contacten naar ondernemen en contracten
Van overwegen en contacten naar ondernemen en contracten Woensdag 1 oktober 2008 Van Harenstraat 46 te (8471 JE) Wolvega Tel.: 0561 61 39 33 www.omnydevries omnydevries.nlnl Wie zijn Omny De Vries Advocaten
Nadere informatieTE KOOP. Bouwkavel Mgr.Hendriksenstraat 0 ong, Nieuw Wehl
Bouwkavel Mgr.Hendriksenstraat 0 ong, Nieuw Wehl TE KOOP Wormgoor Makelaars Grotestraat 32, Eibergen Postbus 145 7150 AC Eibergen Tel: 0545-475 075 E-mail: info@wormgoor.net Internet: www.wormgoor.net
Nadere informatieInleiding Leuke bungalow op mooie locatie, gelegen op loopafstand van de Kreek en de kinderboerderij.
Kortenaerlaan 21 Terneuzen Vraagprijs 265.000,= k.k. Ligging Aanvaarding Vraagprijs woonwijk In overleg 265.000,= k.k. Aantal kamers 5 Bouwjaar Ca. 1966 Perceel oppervlakte Woonoppervlakte 611 m 2 119
Nadere informatieStap voor stap naar je eigen huis. goede koop
Stap voor stap naar je eigen huis goede koop Inhoud Kopen bij Rochdale Waarom nu kopen? Korting In 8 stappen van huurder naar huiseigenaar Kopen bij Rochdale in detail Rochdale maakt kopen bereikbaar Belangstelling?
Nadere informatieSchenken, lenen. en nog 5 andere manieren om uw kind te helpen
Schenken, lenen en nog 5 andere manieren om uw kind te helpen Bent u op zoek naar een manier om uw kind financieel te steunen? Bijvoorbeeld om die dure studie te betalen, die mooie woning te kunnen financieren
Nadere informatieKoopgarant Kopen met korting
Koopgarant Kopen met korting KG201507 1 INHOUDSOPGAVE Een eigen huis... 3 Het woningaanbod van de Sleutels... 3 1. Een huis kopen... 3 De voordelen van kopen Als u een woning van de Sleutels koopt onder
Nadere informatieBedrijfsoverdracht binnen de familie
Lentink Accountants/Belastingadviseurs brengt onder uw aandacht Bedrijfsoverdracht binnen de familie Het proces van opvolging wordt vaak onderschat Huizen, november 2013 1 Introductie Er komt een moment
Nadere informatieKoopgarant. Wonen Wateringen. Dorpskade 25-27 Postbus 26, 2290 AA Wateringen T 0174 293650 info@wonenwateringen.nl www.wonenwateringen.
Wonen Wateringen Koopgarant Dorpskade 25-27 Postbus 26, 2290 AA Wateringen T 0174 293650 info@wonenwateringen.nl www.wonenwateringen.nl EIGEN WONING MET KORTING VIA KOOPGARANT Wonen Wateringen Koopgarant
Nadere informatieHavingastate 9 D, 8925 AZ te Leeuwarden Vraagprijs ,-- K.K.
Havingastate 9 D, 8925 AZ te Leeuwarden Vraagprijs 229.500,-- K.K. Prachtig gelegen 3 kamerappartement gesitueerd in het mooie gebouw Havingaherne gelegen in Camminghaburen. Het appartement is in 2000
Nadere informatiePascalweg 44 - Hellevoetsluis Vraagprijs 50.000,= k.k. Omschrijving Hobby-Unit van ca. 25 m2 op de begane grond van het gebouwencomplex gelegen op bedrijventerrein Kickersbloem II. Uitstekend geschikt
Nadere informatieBREDASEWEG ONGENUMMERD ROOSENDAAL
BREDASEWEG ONGENUMMERD ROOSENDAAL KOOPSOM: 145,-- PER M² EXCL. BTW Object/ligging: Een perceel industriegrond groot 5.910 m², gelegen op een toplocatie aan de Rijksweg A58, bedrijventerrein Majoppeveld
Nadere informatie