Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron
|
|
- Agnes Bogaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Jaarlijkse Informatievergadering Particulier Historisch Patrimonium 14 juni 2008, Kasteel van Hex te Heers Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron J. Van Bael 1
2 Koelen en verwarmen : de bodem als energiebron Inleiding Geothermie De Warmtepomp Koude Warmteopslag (KWO of ATES) Boorgat Energieopslag (BEO of BTES) Besluit 2
3 Inleiding 40% CO 2 emissie Europa gebouwgerelateerd doelstellingen tegen 2020 (EU-klimaatsplan) Doelstellingen rond hernieuwbare energie, EPBD Toename in gebruik van koeling Basisfilosofie voor duurzame gebouwen Toepassing Trias Energetica Comforttabel Laag energieverbruik Lage CO 2 emissies Lage totale levensduurkosten 3
4 Koelen en verwarmen : de bodem als energiebron Inleiding Geothermie De Warmtepomp Koude Warmteopslag (KWO of ATES) Boorgat Energieopslag (BEO of BTES) Besluit 4
5 Traditionele hernieuwbare bronnen Zon Water Wind Biomassa 5
6 Het vijfde alternatief = Geothermie Geo = Aarde en Thermie = warmte Temperatuur op m diepte = constant (12 C) Temperatuur stijgt met 3 K per 100 m diepte (vuistregel) 6
7 Het vijfde alternatief Ondiepe geothermie De bodem gebruiken voor extractie van warmte / koude De bodem gebruiken voor seizoenale opslag 7
8 Ondiepe geothermische technieken GEO-ENERGIE LAAG ENTHALPIE (ONDIEP) (GROND)WATER/ GLYCOL LUCHT HOOG ENTHALPIE (DIEP) Temperatuur Grondwater HYDROTHERMIE Water/glycol AEROTHERMIE Medium Open Gesloten Technologie Horizontale wisselaars Verticale wisselaars Onttrekking Onttrekking Koudewarmteopslag Boorgatenergieopslag Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Technieken 8
9 Koelen en verwarmen : de bodem als energiebron Inleiding Geothermie De Warmtepomp Koude Warmteopslag (KWO of ATES) Boorgat Energieopslag (BEO of BTES) Besluit 9
10 De bronnen van de warmtepomp De WARMTEBRON kunnen zorgen voor de hernieuwbare energietoevoer WARMTEPOMP COP = 2..3,5..6 Condensor Verdamper η prim = % Van elke kwh fossiele energie maakt de warmtepomp 0,75..1,4..3 kwh bruikbare warmte Hernieuwbaar als η prim > 100 % WARMTEBRON WARMTEVRAGER 10
11 De bronnen van de warmtepomp Grondwatersystemen Systemen met verticale wisselaars Systemen met horizontale wisselaars Benoemd als grondgekoppelde warmtepompsystemen 11
12 Systemen voor ondergrondse energie-opslag Commerciële Systemen ATES (KWO of Koude-WarmteOpslag) BTES (BEO of Boorgat-EnergieOpslag) CTES (REO of Restruimte-EnergieOpslag) ATES CTES BTES 12
13 Koelen en verwarmen : de bodem als energiebron Inleiding Geothermie De Warmtepomp Koude Warmteopslag (KWO of ATES) Boorgat Energieopslag (BEO of BTES) Besluit 13
14 KWO - werkingsprincipe 14
15 (Grote) KWO-projecten in Vlaanderen KBC (Leuven, bank) Klina (Brasschaat, ziekenhuis) ETAP (Malle, kantoorgebouw) Campus Blairon (Turnhout, kantoorgebouw) Vito (Mol, laserkoeling) - recirculatievariant Cipal/Innotek (Geel, kantoorgebouw) St-Dimpna (Geel, ziekenhuis) St-Elisabeth (Turnhout, ziekenhuis) St-Maria (Overpelt, ziekenhuis) OPZ (Geel, psychiatrisch centrum) Herrijgers (Meer, tuinbouwbedrijf) RVT Ten Hove (Mol, rustoord) St-Elisabeth (Herentals, ziekenhuis) St-Trudo (St-Truiden, ziekenhuis) 15
16 KWO randvoorwaarden Hydro-Geologische voorwaarden : Doorlatendheid watervoerende laag Dikte watervoerende laag Bovenzijde watervoerende laag Redoxgrens Zoet/brakgrens Locale grondwaterstroming Grondwaterwinning 16
17 KWO randvoorwaarden Andere voorwaarden : Focus op koeling Gunstig koeltraject Aangepast afgiftesysteem ( + LTV / - HTK) Koelvermogen > 200 kw Voldoende bedrijfsuren 17
18 KWO randvoorwaarden VITO, Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek 18
19 KWO voor/nadelen Kleinere technische ruimte (-30%) Minder elektrisch vermogen voor koeling (-30 tot -80%) Lager energieverbruik (-20 tot -80%) Kleinere noodstroomvoorziening (-80%) Minder geluidsproduktie (-90%) Lagere exploitatiekosten (-50 %) Gunstige milieueffekten Hoge bedrijfszekerheid Technologie met maturiteit Beschikbaarheid aquifers Aangepaste verwarmings/koelsystemen 19
20 M M M M M M M M M M Etap - Malle Fase I LICHTPAVILJOEN LBK 1,2,3 Fase II KANTOREN LBK 4,5 WW1 WW2 LBK : luchtbehandelingskast WW : warmtewisselaar Zomerperiode Warme bron Koude bron 600 kw - KWO 20
21 Cipal/Innotek - Geel 1100 kw - KWO 21
22 Klina hospitaal Nieuw hospitaal, 400 bedden ATES met omkeerbare warmtepomp Koeling/verwarming ventilatielucht In bedrijf sinds aug 2000 Monitoring ANRE-demoproject ATES-bronnensysteem 1 bronnenpaar / 100 m 3 /h Brondiepte = 65 m Brondiameter = 80 cm Bronafstand = 100 m 17 juni 2008 vertrouwelijk 17 juni 2008 vertrouwelijk ATES 2008, VITO NV alle rechten voorbehouden 2005, VITO NV alle rechten voorbehouden 22
23 Klina hospitaal Zomerperiode 17 juni 2008 vertrouwelijk 17 juni 2008 vertrouwelijk ATES 2008, VITO NV alle rechten voorbehouden 2005, VITO NV alle rechten voorbehouden 23
24 Klina hospitaal Evaluatie (Luchtgroepen) totale koudevraag = MWh KWO-koeling (direct) = MWh (78 %) Warmtepomp-koeling = 395 MWh (22 %) Energiebesparing op koeling = 76 % totale warmtevraag = MWh KWO-verwarming (direct) = 534 MWh (19%) Warmtepomp-verwarming = MWh (81 %) Energiebesparing op verwarming = 69 % 17 juni 2008 vertrouwelijk 17 juni 2008 vertrouwelijk ATES 2008, VITO NV alle rechten voorbehouden 2005, VITO NV alle rechten voorbehouden 24
25 Klina hospitaal Evaluation (Luchtgroepen) reductie primair energieverbruik : 3930 GJ/jaar primaire energiebesparing : 85 % CO 2 emissiereductie : 207 ton/jaar CO 2 emissiereductie met 63 % globale SPF verwarming : 5,5 globale SPF koeling : 14,8 (31 voor KWO koude) financiele cijfers : investering KWO : meerinvestering tov klassieke toepassing : jaarlijkse besparing : eenvoudige TVT : 8,5 j (met subsidie 2 j) 17 juni 2008 vertrouwelijk 17 juni 2008 vertrouwelijk ATES 2008, VITO NV alle rechten voorbehouden 2005, VITO NV alle rechten voorbehouden 25
26 Koelen en verwarmen : de bodem als energiebron Inleiding Geothermie De Warmtepomp Koude Warmteopslag (KWO of ATES) Boorgat Energieopslag (BEO of BTES) Besluit 26
27 BEO Boorgat-energieopslag 27
28 BEO Boorgat-energieopslag 28
29 BEO - Thermische geleidbaarheid λ Ruwe schatting op basis van richtwaardes kaart Vlaanderen VITO, Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek 29
30 BEO installatie 30
31 Thermische ResponsTest In-situ meting op geïnstalleerde verticale wisselaar Ontwikkeling meetwagen bij VITO (eind 2004) 31
32 Thermische ResponsTest In-situ meting verschaft info omtrent : 1. Geologische karakterisatie 2. Bepaling thermische bodemkarakteristiek (ontwerp) 3. Meten van natuurlijke bodemtemperatuur 4. Bepalen van de boorgatweerstand 5. Begroten van de invloed van grondwaterstroming en bestaande grondwateronttrekkingen 6. Boorbaarheid ter plaatse 32
33 BEO RVT De Notelaer Beveren Nieuw rustoord Zeer energiezuinig gebouw BTES met warmtepomp Energiezuinige verwarming én top koeling Uitvoering
34 BEO RVT De Notelaer Beveren ENERGIE-VRAAG ENERGIE-VRAAG Rusthuis: WINTER en TUSSENSEIZOEN Warmte hoge temperatuur (radiatoren) Warmte hoge temperatuur (radiatoren) Warmte lage temperatuur (vloerverwarming) Koude lage temperatuur Koude hoge temperatuur (ventilo) Koude lage temperatuur (vloerkoeling) Rusthuis : ZOMERSEIZOEN W armte lage temperatuur (vloerverwarming) (vloerkoeling) Koude hoge temperatuur (ventilo) ENERGIE-AANBOD ENERGIE-AANBOD Gasgestookte HR+ ketels Gasgestookte HR+ ketels Condensor Verdamper Elektrische Compressiewarmtepomp Condensor Verdamper Condensor Verdamper Koeltoren BEO-veld Elektrische Compressiekoelmachines Elektrische Compressiewarmtepomp Verdamper Condensor Koeltoren BEO-veld Elektrische Compressiekoelmachines 34
35 BEO RVT De Notelaer Beveren BEO-WP zorgt voor energiezuinige verwarming én koeling 55% van de totale verwarming Op dit gedeelte 35% besparing 75% van de totale koeling Op dit gedeelte 75% besparing Gasfactuur daalt drastisch, elektriciteitsfactuur stijgt licht (globaal /jaar besparing op exploitatiekost) Meerinvestering bedraagt 80% op energie-opwekking Terugbetaald op 8,5 jaar - zonder subsidies 70 ton minder CO2-emissie, zijnde ongeveer 30% 35
36 Beo EANDIS Nieuwbouw kantoor 650 personen ( m² nvo) Bodemwarmtewisselaars + warmtepomp focust op LTV (76%) en HTK (60%) Exploitatiekosten : - 35% tov referentieinstallatie Primair energieverbruik : - 42% CO 2 reductie: - 31% 1ste grote project in werking sinds oktober 2007 Haalbaarheidsstudie, thermische repons test en ontwerp door VITO en SDKE 36
37 BEO EANDIS Energiekosten per jaar 35% elektriciteit vermogen aardgas Exploitatiekosten per jaar 35% Energie Onderhoud Referentie BEO+WP Elektriciteit 22,318 28,143 Vermogenvergoeding 8,367 6,828 Aardgas 37,352 9,104 TOTAAL 68,037 44,076 Verschil - 23,961 Referentie BEO+WP Energiekosten 68,037 44,076 Onderhoudskosten 9,376 6,226 TOTAAL 77,413 50,302 Verschil tov referentie - 27,111 37
38 BEO EANDIS Referentie BEO+WP Gasketels HR+ (incl. toebehoren) 60,800 44,800 Koelmachine (incl. toebehoren) 204,000 80,750 Omkeerbare Warmtepomp (incl. toebehoren) - 90,000 Koeltoren (incl. leidingen, pompen, waterbehandeling) 96,000 30,000 Installatie vertikale warmtewisselaars (BEO-veld) - 270,000 Glycol vulling in vertikale warmtewisselaars (15%) - 8,139 Uitpandig leidingwerk (incl. collector) - 28,100 Batterijen koel(warm)balken - - Inpandige apparatuur en leidingwerk (collector, pomp, afsluiters,..) - 25,000 Meetapparatuur + regeling (meerprijs) - 10,000 Transformatorcabine (meerprijs) 29,243 - BEO - Thermal response test - 6,000 SUBTOTAAL 390, ,789 Onvoorzien (5%) 19,502 29,639 TOTAAL 409, ,428 Meerinvesteringen tov referentie - 212,883 38
39 BEO EANDIS Eenheid Referentie BEO+WP Investeringskosten referentie Investeringskosten 409,546 - Investeringskosten BEO + WP - 622,428 Meerinvesteringen tov referentie - 212,883 Exploitatiekosten per jaar Referentie /jaar 86,789 - BEO + warmtepomp /jaar - 56,528 Besparing op exploitatiekosten tov referentie /jaar - 30,261 Financiele gegevens Eenvoudige terugverdientijd - TVT jaar Internal rate of return - IRR@ 20 jaar % - 15% Netto actuele waarde - 6% - 146,263 39
40 BEO EANDIS Primair energieverbruik (MWh/jaar) Referentie WP + BEO-installatie Elektriciteit Aardgas TOTAAL Verschil tov referentie (MWh/jaar ) % CO 2 -emissie Eenheid Referentie BEO+WP Elektriciteit ton/jaar Besparing ton/jaar Aardgas ton/jaar Besparing ton/jaar Totaal ton/jaar Totale besparing ton/jaar % 40
41 41
42 42
43 43
44 Koelen en verwarmen : de bodem als energiebron Inleiding Geothermie De Warmtepomp Koude Warmteopslag (ATES) Boorgat Energieopslag (BTES) Besluit 44
45 BESLUIT Energie-opslag voor iedereen beschikbaar Let op temperatuurtraject : HTK / LTV Combinaties met warmtepomp zijn het efficiëntst verwarmen aan hoog rendement (SPF = 3,5 5) vrije koeling aan zeer hoog rendement (SPF = 10 50) Mogelijkheden van KWO eerst bekijken zeer gunstige economische situatie (zeker in Kempen) BEO biedt alternatief voor rest van Vlaanderen eenvoudige TVT van om en bij 10 j zeker haalbaar Subsidiesteun via verschillende kanalen voor alle beschreven technologieën 45
46 Koelen en verwarmen : De bodem als energiebron Meer info naar toepassingsmogelijkheden : VITO, Expertisecentrum Energietechnologie Boeretang MOL Hans HOES hans.hoes@vito T: (014) Johan DESMEDT johan.desmedt@vito.be T: (014) Johan VAN BAEL johan.vanbael@vito.be T: (014)
Naar de bron van de warmtepomp
C on d e ns o r Ve r d am p e r Studienamiddag : Introductie tot alternatieve en duurzame energieopwekking voor KMO s Energik Voka Mechelen 7 juni 2007 Naar de bron van de warmtepomp H.Hoes 1 Naar de bron
Nadere informatieDe geothermische warmtepomp biedt nieuwe uitdagingen H.Hoes, VITO
De geothermische warmtepomp biedt nieuwe uitdagingen H.Hoes, VITO 1 Condensor Verdamper De geothermische warmtepomp Geothermie, hernieuwbare energie Ondiepe geothermische technologieën Praktijkvoorbeelden
Nadere informatieMIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken?
MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? H.Hoes, TERRA ENERGY 1 Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? De straat als zonnecollector Van geothermie naar
Nadere informatieEnergiebesparingen voor tuinbouw en gebouwen
Energiebesparingen voor tuinbouw en gebouwen KHK, Geel 19 april 2007 Dirk De Keukeleere dirk.dekeukeleere@vito.be vertrouwelijk 2005, VITO NV alle rechten voorbehouden 1 Overeenkomst tuinbouw -gebouwen
Nadere informatiea spin off company by met de warmtepomp
a spin off company by Groene warmte én koude met de warmtepomp p N.Robeyn Inhoud Waarom groen verwarmen en koelen? Waarom de bodem als thermos? Hoe geothermisch koppelen? Vergunning aanvragen? Steunmaatregelen?
Nadere informatie11/09/2012 CASE 1. kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen
CASE 1 kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen 1 kantoor GRONTMIJ randvoorwaarden gebouw Grondige renovatie kantoor, vernieuwbouw!!! Conditionering: Betonkernactivering (50% GLV, 100% 1 ste en 2 de verdiep)
Nadere informatieToepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy
Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel optimaal klimaat
Nadere informatieEvaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout
01/06/2012 Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout Geert Schoofs (DE ARK) en Ben Laenen (VITO) Situering Eigendom 245 won + 205 app Bouwjaren Parkwijk 24 1 24 83 235 27 32
Nadere informatieHOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE
Ir.L.François HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Programma 17u00 Smart Geotherm-project: Potentieel, EPB-verloop,
Nadere informatieWarmtepomp in de. aardbeiteelt: Energie-infodag 12 maart Herman Marien.
http://glasreg.khk.be/ www.khk.be Warmtepomp in de aardbeiteelt: Energie-infodag 12 maart 2009 Herman Marien Warmtepomp in de aardbeiteelt 1. Warmtebehoefte in de aardbeiteelt 2. Warmtepomp Wa-Wa; Lu-Lu;
Nadere informatieRuimteverwarming met warmtepompen:
Ruimteverwarming met warmtepompen: principes en werking van verschillende warmtepompsystemen en toepassingen in woningbouw TRIAS ENERGETICA 2 1 Dus 1. Eerst goed isoleren en luchtdicht bouwen (de warmtebehoefte
Nadere informatieStudie van de geothermische en hydrothermische technieken toepasbaar in Brussel
Studie van de geothermische en hydrothermische technieken toepasbaar in Brussel Studie uitgevoerd door VITO (J. Desmedt & H.Hoes) in opdracht van het BIM - 2007 H.Hoes Inhoud Inleiding Doel studie Methodologie
Nadere informatieProvinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem
Mogelijke innovaties tot energiebesparing in de Vlaamse glastuinbouw Evert Eriksson 23 oktober, PCS Destelbergen Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Overzicht 1. Situatie glastuinbouw
Nadere informatieWarmtepompen en warmtebronnen. Warmtepompen
Warmtepompen en warmtebronnen (augustus 2006) Warmtepompen Wat is een warmtepomp? Warmtepompen zijn duurzame energiesystemen die energie uit de omgeving, zoals buitenlucht, bodem of grondwater, omzetten
Nadere informatieJos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech
Uw logo Jos Van Steenwinkel Bestuurder IF Tech Seizoensmatige energieopslag in bodem en grondwater inzicht in de werking & proactief beheer Inhoudstafel 1. Begrippen energieopslag en geothermie 2. Ondergrondse
Nadere informatieBewaar de zon in de grond
Bewaar de zon in de grond J.Van Bael VITO 1 Traditionele Hernieuwbare bronnen Zon Water Wind Biomassa 2 Het vijfde alternatief : GEOTHERMIE Geo = Aarde en Thermie = warmte Temperatuur op 10 100 m diepte
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2018 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE
Nadere informatieBoorgat Energie Opslag
Boorgat Energie Opslag foto cover: wachtbuizen zitten klaar in de boorbakken. foto: uitgegraven bouwput voor de kapel van het ziekenhuis. Het Antwerpse ziekenhuis Sint-Vincentius haalt warmte en koeling
Nadere informatieInformatieblad. Warmtepompen INLEIDING
INLEIDING Vanwege de oprakende fossiele brandstoffen worden we met zijn alle gedwongen op zoek te gaan naar verbeterde of alternatieve energieopwekkers. Van hout naar kolen naar olie naar gas en nu naar
Nadere informatieDE WERKING VAN DE WARMTEPOMP
De duurzame energiebron is onuitputtelijk, maar heeft een te laag temperatuurniveau om de CV rechtstreeks op aan te kunnen sluiten. De temperatuur zal dus eerst verhoogd moeten worden, waardoor wij onze
Nadere informatieOndergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis
Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Gerrit Draelants Raf Schildermans Overzicht presentatie 1 Overzicht presentatie Milieuvergunningsaanvraag + interactie Onderscheiden verantwoordelijkheden
Nadere informatieWarmtepompen. Werking warmtepomp 19-10-2015
Warmtepompen Om een woning te verwarmen zijn diverse mileu vriendelijke mogelijkheden. Één van de mogelijkheden is een warmtepomp. Er zijn diverse verschillende soorten warmtepompen maar de proces werking
Nadere informatieeen toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening Wethouder Johan Aalberts 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper,
Nadere informatieeen toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 20.45 uur Ervaringen
Nadere informatieInhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012
18/09/2012 Hernieuwbare energie voor gebouwen Meetcampagne op DX warmtepomp met verticale boringen Inhoud» VITO» met verticale boringen» DX warmtepomp» Beschrijving meetcampagne» Resultaten meetcampagne»»
Nadere informatieVerwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie
Verwarm uw woning elektrisch Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Bespaar op energiekosten én het milieu De meeste woningen in Nederland gebruiken een cv-ketel op gas. Hiermee verwarmen
Nadere informatieSteunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest
Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest 8 november 2012 VCB - Brussel ing. Eddy Jonckheere, accountmanager transformatie & duurzaamheid - energie Overzicht Agentschap Ondernemen
Nadere informatieDe meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:
Besteco wil aan de hand van een korte, eenvoudige uitleg algemene informatie verstrekken omtrent warmtepompinstallaties en waar de aandachtspunten liggen. De meest optimale installatie is een zuinige installatie.
Nadere informatieWarmtepompen - de toekomst. Hans Wiessner Welkom
Warmtepompen - de toekomst Hans Wiessner 21-06-2018 Welkom Moderne techniek als de Warmtepomp heeft de toekomst Installatietechniek, regeltechniek, LT afgifte systemen, wooncomfort Wat is een warmtepomp
Nadere informatieeen toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder aardgas? Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 10.00 uur Opening 10.05 uur De initiatiefnemers: ZMf & Zeeuwind 10.10 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 10.45 uur Ervaringen
Nadere informatieSolarFreezer. Comfort zonder aardgas. Maart 2018
SolarFreezer Comfort zonder aardgas Maart 2018 Wie zijn we? Geschiedenis: 2013 SolarFreezer BV opgericht 2015 Investeringsronde 2016 SolarFreezer systeem volledig functionerend 2017 7 systemen operationeel
Nadere informatieSolarFreezer. Comfort zonder aardgas
SolarFreezer Comfort zonder aardgas Jacques Mathijsen April 2017 1 Energie per woning Gemiddeld energie verbruik in Nederland woning met 2.2 personen Elektrische energie 100% = 3.500 kwh Thermische energie
Nadere informatieOpen en gesloten WKO systemen. Open systemen
Open en gesloten WKO systemen Open systemen Een kenmerk van open systemen is dat er grondwater onttrokken en geïnfiltreerd wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen doubletsystemen, monobronsystemen
Nadere informatieWhite Paper Warmtepompsysteem
White Paper Warmtepompsysteem Inleiding Een warmtepompsysteem is voor veel mensen inmiddels een bekend begrip, toch ontstaat er nog steeds veel onduidelijkheid over de werking van het systeem. Dit blijkt
Nadere informatieInspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw
Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor
Nadere informatieDamien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL
Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL Gegeven 1: gebouw concept door architect voorgesteld Gebouwontwerp 2: ruwe schatting van koel en verwarmingsvermogen / energie Automatiseren 3: Voor
Nadere informatieDUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht
1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige
Nadere informatieeen toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 21.00 uur Ervaringen
Nadere informatieZorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling. 25 maart 2018
Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling 25 maart 2018 Onze collectieve klimaatuitdagingen 2020-20% CO² uitstoot 20% hernieuwbare energie 20% energieefficiëntie 2030-40% CO² uitstoot 27% hernieuwbare
Nadere informatieWelkom. Rentabiliteit studie energiecentrale MMC
Welkom Rentabiliteit studie energiecentrale MMC Waarom ziekenhuis uitermate geschikt voor WKO Langs een warmte vraag heeft een ziekenhuis ook een grote koudevraag. Een WKO levert in zijn totaliteit meer
Nadere informatieNotitie 20091271-02 Gelijkwaardigheidsverklaring ClimaLevel voor NEN 2916 en NEN 5128 Opzet van onderzoek en resultaten
Notitie 0097-0 Gelijkwaardigheidsverklaring ClimaLevel voor NEN 96 en NEN 58 Opzet van onderzoek en resultaten Datum Referentie Behandeld door 4 februari 0 0097-0 M. Ritmeijer/LSC Opzet Climalevel klimaatsysteem
Nadere informatieAlgemene verspreiding. contractnr ANRE-DEMONSTRATIEPROJECT. KWO bij TECHNOLOGIEHUIS en CIPAL te Geel. Eindrapport. N.Robeyn en J.
Algemene verspreiding contractnr.051988 ANRE-DEMONSTRATIEPROJECT KWO bij TECHNOLOGIEHUIS en CIPAL te Geel Eindrapport N.Robeyn en J. Van Bael Studie uitgevoerd in opdracht van ANRE 2007/ETE/R/ VITO Februari
Nadere informatieVerwarmen en koelen met de zon
Noodzaak alternatieve energiebronnen neemt toe Energieprijzen: 1996-008 Vergelijk CPI, Gasprijs en Electra (1996 = 100) 350 300 36 Verwarmen en koelen met de zon 50 33 197! 00 Index 150 19 De meest duurzame
Nadere informatieWarmtepompen : Wanneer wel of niet?
Warmtepompen : Wanneer wel of niet? TRIAS ENERGETICA 2 Dus 1. Eerst goed isoleren en luchtdicht bouwen (de warmtebehoefte beperken) 2. Dan duurzame energietechnieken maximaal benutten 3. Als laatste fossiele
Nadere informatieInhoud. Warmtepompen in EPB-software. Warmtepompplatform Symposium. EPB-software E-peil Warmtepomp E-peil. SPF in EPB EPB-voorbeeld Besluit
Warmtepompen in EPB-sotware Warmtepompplatorm Symposium 16-09-2009 Jan Hoogmartens 1 Inhoud EPB-sotware E-peil Warmtepomp E-peil Omrekenactor primaire energie SPF warmtepompsystemen SPF in EPB EPB-voorbeeld
Nadere informatieRegeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen. C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie
egeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie Inhoudstafel Situering Grondgekoppelde warmtepompsystemen Huidige
Nadere informatieDuurzame Warmte voor Iedereen
Duurzame Warmte voor Iedereen Welke Warmtepomp Waar? Charles Geelen partner technisch secretaris Dutch Heat Pump Association Welke Warmtepomp Waar Toepassen 2 Geen tijd te verliezen! Welke Warmtepomp Waar
Nadere informatieAardwarmte / Luchtwarmte
2015 Aardwarmte / Luchtwarmte Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel kun je meer leren over het onderwerp Aardwarmte/Luchtwarmte. Pagina 1 Inhoud 1.Aardwarmte / luchtwarmte...3 1.1 Doel van de
Nadere informatieEnergievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen
Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Nadere informatieEen nieuw tijdperk van intelligente warmtepompen: flexotherm & flexocompact Green iq
Warmtepompen Een nieuw tijdperk van intelligente warmtepompen: flexotherm & flexocompact Green iq Het goede gevoel de juiste keuze te maken. Duurzaam genieten van extra comfort. Elke tijdperk kent zijn
Nadere informatieInfo sessie warmtepompen met bodem energie
Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?
Nadere informatieWarmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe
Warmte Koude Opslag Wat is WKO? Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug
Nadere informatieANRE-DEMONSTRATIEPROJECT: KOUDE/WARMTEOPSLAG KAZERNE BLAIRON, TURNHOUT. Eindrapport
Beperkte verspreiding (contractnr. ) ANRE-DEMONSTRATIEPROJECT: KOUDE/WARMTEOPSLAG KAZERNE BLAIRON, TURNHOUT Eindrapport B.Aerts, J. Desmedt en J. Van Bael Studie uitgevoerd in opdracht van ANRE 29/ETE/R/..
Nadere informatieDemoproject: De Wending, meetresultaten
Demoproject: De Wending, meetresultaten Auteurs: K. Allaerts Datum: 20/01/2015 Deze studie werd uitgevoerd in het kader van het IWT-VIS traject Smart Geotherm (2011-2017) Eindverslag De Wending v2 1 1
Nadere informatieROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP. Dirk Saelens. Afdeling Bouwfysica, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U.
NAV STUDIENAMIDDAG MASSIEF PASSIEFBOUW IN DE PRAKTIJK: AANPAK VAN ONTWERP TOT REALISATIE NAAR EEN PASSIEVE WONING OP BASIS VAN TRADITIONELE BOUWMETHODES ROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP
Nadere informatieHybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity
Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Wat is een Hybride systeem Voorbeeld berekening
Nadere informatieSmart Geotherm. Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen
Smart Geotherm Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen Gust Van Lysebetten Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) Afdeling
Nadere informatieKees Bakker
Kees Bakker info@energiehuishelmond.nl Vrijwilliger Energiehuis op cover blad Eigen Huis! Ervaringsdeskundige! Verwarmen van een woning verwarmt met aardgas gestookte CV verwarmt elektrisch met warmtepomp
Nadere informatieEnergiezuinig bouwen en verbouwen. Philip Moorthamers Projectleider
Energiezuinig bouwen en verbouwen Philip Moorthamers Projectleider 23-6-2014 2 Energiezuinig bouwen en verbouwen Beperken warmteverliezen Isolatie Luchtdichtheid Beperken oververhitting Luchtdichtheid
Nadere informatieToelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB
Energiezuinige zwembaden: Case Study Bart Callens is Senior Project Engineer bij VK Engineer. Daar leidt hij het projectteam van ingenieurs en design assistants, zowel voor sportinfrastructuur, maar eveneens
Nadere informatieBE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp
BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp Pagina 1 van 7 Joran van Reede MBGOO17B4..-05-2019 Pagina 2 van 7 Inleiding Voor u ligt een verslag over de installatie techniek van de Bieschbos hal. In
Nadere informatieHeat Exchanging Asphalt Layers : Studie naar de implementatie in Vlaanderen
Heat Exchanging Asphalt Layers : Studie naar de implementatie in Vlaanderen Ing. Ian Severins, dr.ing. Cedric Vuye, Dr.Ing. Wim Van den bergh Artesis Hogeschool Antwerpen & Universiteit Antwerpen (Fac.
Nadere informatieAdvies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling
Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling Een warmtepomp genereert op een efficiënte manier warmte om uw huis comfortabel te verwarmen of van warm water te voorzien. Warmtepompen hebben
Nadere informatieWarmtepompen en de toekomst Huib Visser
Warmtepompen en de toekomst Huib Visser Gepresenteerd bij het congres Nederlands Platform Warmtepompen, 25 mei 2010, Doorwerth ECN-L 10-036 Mei 2010 Warmtepompen en de toekomst Huib Visser NPW Congres
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieVerwarmingsoplossingen in appartementsbouw
Verwarmingsoplossingen in appartementsbouw Ludo Thijs Product Coördinator Heating All Seasons CLIMATE COMFORT Heating Air/air Heat Pumps Applied Systems Refrigeration TOP SECRET SECRET INTERNAL USE ONLY
Nadere informatieMIP2 Groene Datacenters
Gebruik van omgevingskoude Concept Gemiddelde buitentemperatuur = ca 10 C Gemiddelde binnentemperatuur = 22 tot 34 C Afhankelijk van concept binnen in het DC Afhankelijk van het gekozen koelsysteem Afhankelijk
Nadere informatieJORIS VAN DYCK JORIS VAN DYCK WARMTEPOMPTECHNIEKEN JVD WARMTEPOMPTECHNIEKEN B.V.B.A.
WARMTEPOMPTECHNIEKEN Verwarmen met een warmtepomp de energie van natuurelementen JVD warmtepomptechnieken bvba Oostmalsebaan 5 B-2960 Brecht Tel.: +32 (0) 3 313 85 39 info@warmtepomptechnieken.be www.warmtepomptechnieken.be
Nadere informatieTechnieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen
Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve
Nadere informatieDuurzame woningverbetering
Duurzame woningverbetering Op weg naar energieneutraal Houten, 20 februari 2017 Kees Stap Gemiddelde energierekening Maandrekening Gemiddeld energieverbruik jaar 15% 1500 m3 aardgas 5% 80% verwarming warmwater
Nadere informatieWelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink 0499-486310 www.betonson.com
WelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink 0499-486310 www.betonson.com WelWonen Ontwikkeld door Betonson Trends en ontwikkelingen: Energy Performance of Buildings Directive (EPBD)
Nadere informatieWARMTE UIT KOUDE. Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit. warmte uit koude is geld waard
Inzet van warmte uit koude (koelinstallaties) Kansen en rentabiliteit warmte uit koude is geld waard Fons Pennartz (KWA) Jan Grift (Energy Matters) 1 Wetgeving & timing 1 januari 2010 (bij)vullen met nieuw
Nadere informatieeen toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect
een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening door de dagvoorzitter 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind Andre Berger, vrijwilliger bij Zeeuwind 20.15 uur Alles
Nadere informatieAlternatieve energievormen. Vakgroep Mechanica van Stroming, Warmte en Verbranding Universiteit Gent UGent
Alternatieve energievormen Actieve technieken Prof. M. De Paepe 13u15 tot 14u45 www.floheacom.ugent.be Inhoud Inleiding Verwarming Biomassa WKK Warmtepompen KWO BEO- betonkernactivering Gaswarmtepompen
Nadere informatieBeperkte verspreiding. (contract 06/1369)
Beperkte verspreiding (contract 06/1369) Studie van de geothermische en hydrothermische technieken die toepasbaar zijn in Brussel: wettelijke context, milieuimpact, goede praktijk en economisch potentieel
Nadere informatieWKO Uw grondwater is goud waard
11/03/15 WKO Uw grondwater is goud waard agenda 15:00 uur Inleiding 15:10 uur De theorie van een WKO 15:30 uur Het onderzoek van 10 WKO s 15:50 uur Beheer en optimalisatie 16:05 uur Eigenaar aan het woord
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw:
Opleiding Duurzaam Gebouw: Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en regeling Leefmilieu Brussel Overzicht van de belangrijkste warmteopwekkers Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie
Nadere informatieHet technische rendement van zonnepanelen Opdracht 2.5 Warmteopslag Aquifer, WKO Ondergrondse warmte en koudeopslag
van de stroomkosten en een actuele rentestand. Zo kunt u de juiste keuze of u wilt investeren in zonnepanelen. Lees meer informatie over de Standaard Rekenmethode. Het technische rendement van zonnepanelen
Nadere informatieCentrale stookplaatsen
Centrale stookplaatsen Ludo Thijs Product Coördinator Heating TOP SECRET SECRET INTERNAL USE ONLY PUBLIC 2 Werking van warmtepomp Expansie ventiel Aangezogen buitenlucht Verdamper Condensor Watercircuit
Nadere informatieHoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk
Hoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk De APAC groep staat voor persoonlijke en betrouwbare dienstverlening. Met meer dan 25 jaar ervaring zijn wij uitgegroeid
Nadere informatieBio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
Nadere informatieOndiepe geothermie: Basisbegrippen
Ondiepe geothermie: Basisbegrippen Versie 2014 Dit document is bedoeld voor iedereen die een algemene kennis wil verwerven over ondiepe geothermie. Dit document is ontstaan in het kader van het IWT Smart
Nadere informatieBestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI
Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Nadere informatieDilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM
Dilbeek, 14 november 2013 DE TOEKOMST... EN HET HEDEN SMART GEOTHERM Agenda Situering van het project Doel van het project Scope tov geotabs Aanpak + resultaten Innovatiebegeleiding Communicatie Situering
Nadere informatieWarmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?
Warmtepompen Wie, wat, hoe, waar, waarom? Even voorstellen Thomas Engberts Adviseur energietransitie Specialist (hybride) warmtepompen Gasunie Transport Services B.V. Groningen woont SLIM 3 jaar bezig
Nadere informatieGeothermische boringen. Johan Verheyden, ing Zaakvoerder Verheyden bvba
Geothermische boringen Johan Verheyden, ing Zaakvoerder Verheyden bvba Inhoud Geologie Geothermische eigenschappen Boortechnieken Verticale bodemwarmtewisselaar Project Fortis Brussel Regelgeving Erkenning
Nadere informatieTelen in een gesloten tuinbouwkas; praktijkexperiment bij PPO (Naaldwijk) januari - december aanvulling op de eindrapportage
Telen in een gesloten tuinbouwkas; praktijkexperiment bij PPO (Naaldwijk) januari - december 2002 aanvulling op de eindrapportage Utrecht, 21 juli 2006 Ir. J.M. Warmerdam Dr. J.J.G. Opdam Inhoudsopgave
Nadere informatieDe warmtepomp in woningverwarming
De warmtepomp in woningverwarming Een duurzame vorm van woningverwarming Ing. Campus De Nayer Onderzoeksgroep duurzame energie 1 DUURZAME ENERGIE Wat is duurzame energie? als het verbruik van deze bron,
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieWarmtepompen. Een introductie
Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van
Nadere informatieM-Thermal warmtepompen
M-Thermal warmtepompen Lucht/water warmtepompen De systemenen: M-Thermal Introductie Zonnecollectoren Lage temperatuur radiator M-Thermal Monobloc Monobloc unit Zonnecollector Toepassing Verwarmen, koelen,
Nadere informatieDeerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies
Deerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies 2013 Inleiding In het kader van de CO 2 prestatieladder is een ketenanalyse uitgevoerd naar de CO 2 productie door verwarming
Nadere informatieEnergie uit oppervlaktewater
Energie uit oppervlaktewater Thema: De theoretische benadering Dr. ir. Kees Wisse Ir. Kundert de Wit DWA installatie en energieadvies Inhoud Open en gesloten, diep, ondiep Installatieconcepten Vereenvoudigde
Nadere informatieAardwarmte. Laat moeder aarde uw energierekening betalen Geothermisch verwarmen en koelen van woningen, gebouwen en zwembaden
Aardwarmte Laat moeder aarde uw energierekening betalen Geothermisch verwarmen en koelen van woningen, gebouwen en zwembaden De buitenste 6 km van de aardkorst bevat een hoeveelheid energie die overeenkomt
Nadere informatieecht Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen
echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete
Nadere informatieEnergietechieken voor Dummies
Voor een rationeler energiegebruik VVSG Energiedag voor lokale besturen Energietechieken voor Dummies Joost Verschuere www.e-maze.be Congres centrum Zoo 26-okt-2011 About US E-Maze is een onafhankelijkingenieursbureau
Nadere informatieOpening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?
Dinsdag 2 mei 2017 Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Gijsbers Verwarming & Koeling» opgericht in 1979 als verwarmingsbedrijf,» in 2003 2 e generatie toegetreden,» in 2008 koeltechniek
Nadere informatie