Jaarverslag Pagina 1 van 25

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Pagina 1 van 25

2 Inhoudsopgave Voorwoord 1. Projecten 1.1 Ontwikkeling en beheer van landelijke databanken 1.2 Coördinatie en facilitatie van multicenteronderzoek 1.3 Zorgaanbod in de forensische zorg 2. Algemeen kennismanagement en communicatie 3. Expertmeetings, symposia en congressen 4. Samenwerkingsverbanden en netwerken 5. Interne organisatie 6. Toezichtstructuur Bijlage I Lijst publicaties Bijlage II Lijst afkortingen Pagina 2 van 25

3 Voorwoord Na de bewogen jaren 2008 en 2009 kon het Expertisecentrum Forensische Psychiatrie (EFP) 1 zich in 2010 eindelijk volledig richten op zijn missie: het veld van de forensische zorg ondersteunen bij de verhoging van de kwaliteit van de zorg om zo uiteindelijk de maatschappelijke veiligheid te bevorderen. Op dit punt zijn successen geboekt. Zo gaven de stakeholders in een recente evaluatie aan positief tot zeer positief te zijn over het EFP en de door het EFP verrichte werkzaamheden. De in 2008 gestarte transitie van een onderzoeksinstelling naar een instantie met een meer faciliterende en coördinerende rol heeft in 2010 verder vorm gekregen. Het EFP streeft ernaar het gehele veld van de forensische psychiatrie te bedienen. Dit betreft alle partners met wie de Directie Forensische Zorg (DForZo / DJI) zorg-inkoopcontracten heeft afgesloten. Zo faciliteert en coördineert het EFP nu niet alleen projecten voor de forensisch psychiatrische centra (fpc s), maar ook voor de forensisch psychiatrische afdelingen (fpa s) en forensisch psychiatrische klinieken (fpk s) en de Forensische Verslavingszorg. Het EFP kreeg in 2010 zowel een nieuwe Raad van Toezicht als een nieuwe Programmaraad. Hierin hebben vertegenwoordigers van alle stakeholders zitting. Dit heeft bijgedragen aan een groter commitment van het forensische zorgveld bij het EFP. Door een Scientific Council, bestaande uit gerenommeerde internationale wetenschappers, te installeren heeft het EFP in 2010 ook haar internationale contacten uitgebreid en geïntensiveerd. Dit maakt het mogelijk mondiale ontwikkelingen op het gebied van de forensische zorg beter te volgen en tot meer uitwisseling op dit gebied te komen. Het EFP heeft de infrastructuur voor kennismanagement verder ontwikkeld. De Landelijke Databank Risicotaxatie tbs is nu operationeel en bevat gegevens van meer dan 2000 patiënten. Een databank voor de fpa s is in ontwikkeling. De zorgprogramma s worden in interactieve mindmaps aangeboden. Daarnaast zorgt het EFP voor communicatie via de website, nieuwsbrieven, forums en de EFP-LinkedIn groep. Het EFP maakt zo een hele scala aan projecten en activiteiten toegankelijk en verspreidt kennis via rapportages, publicaties, expertmeetings, symposia en congresbijdragen. Intern heeft de transitie in 2010 geleid tot een aangepaste bedrijfsvoering met allround medewerkers die makelen en schakelen als hun eerste prioriteit zien. We hebben met het veld hard gewerkt aan een bevredigende dienstverlening aan alle partners. In dit verslag vindt u een kort overzicht van al onze activiteiten. Dr. I. Embley, Directeur EFP 1 Expertisecentrum Forensische Psychiatrie, opgericht in 2002, KvK Utrecht Pagina 3 van 25

4 1. Projecten De kerntaak van het EFP is makelen en schakelen gericht op kennismanagement voor het forensische zorgveld. Het EFP richt zich daarbij op: - de ontwikkeling en het beheer van databanken, - de coördinatie en facilitatie van multicenteronderzoeken, - de inventarisatie van het zorgaanbod en de bijbehorende wetenschappelijke evidentie, - algemene kennismanagement en communicatie. 1.1 Ontwikkeling en beheer van landelijke databanken Het EFP ontwikkelt en beheert databanken voor het forensische zorgveld alsook de methodologie om de databankgegevens zo effectief mogelijk te analyseren, te presenteren en te visualiseren. Quote Nienke Tenneij (DForZo) Het feit dat het EFP de dienstverlening heeft uitgebreid naar het gehele forensische zorgveld vind ik het belangrijkste in 2010 gerealiseerde resultaat. Daarnaast het realiseren van de LDR-tbs. Landelijke Databank Risicotaxatie tbs (LDR-tbs) De Landelijke Databank Risicotaxatie tbs is een gezamenlijk project van alle forensisch psychiatrische centra (fpc s) en het EFP. Het project vloeit voort uit de aanbevelingen van de Parlementaire Onderzoekscommissie tbs, de commissie Visser. De databank dient ter ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek met de volgende doeleinden: - meer inzicht krijgen in de huidige praktijk van risicotaxatie in de forensische zorg, - de kwaliteit van de risicotaxatie verbeteren, - de risicotaxatie-instrumenten verfijnen. De fpc s voeren continu de scores van de verplichte risicotaxaties (met de HCR-20, HKT-30, PCL-R en SVR-20) in. Dit resulteert in grotere groepen patiënten voor wetenschappelijk onderzoek dan tot nu toe. Daardoor wordt het mogelijk niet alleen de bestaande risicotaxatieinstrumenten te verfijnen maar ze ook nauwkeuriger te gebruiken en winnen risicotaxatie en - management aan kwaliteit. Op grond daarvan kan ook het verlof-format worden aangepast. Daarmee ontstaat een lerende verlofpraktijk die de veiligheid van de samenleving kan vergroten. Het EFP is verantwoordelijk voor de inrichting en het beheer van de databank en faciliteert alle technische, organisatorische en administratieve processen. In 2010 is operationeel en qua ICT veel bereikt, zowel binnen de fpc s als bij het EFP. De fpc s hebben de historische data vanaf 2005 ingevoerd. Vaak moest men deze gegevens uit papieren dossiers destilleren en handmatig invoeren. Ook heeft het EFP procedures ontwikkeld voor een zorgvuldige en periodieke aanlevering. De lokale plannen van aanpak, die iedere projectleider voor de eigen fpc had opgesteld, vormden hiervoor de basis. Pagina 4 van 25

5 Centrale activiteiten waren: - een feestelijke startbijeenkomst om de databank officieel te lanceren, - ontwikkeling van gebruikers-software, - de server online brengen, - coördinerende werkzaamheden voor de fpc s, - ontwikkeling van een visualisatiemodule, - start vormgeving van de procedures om de databank te ontsluiten voor wetenschappers. In 2010 heeft dit project een grote versnelling doorgemaakt. De ambitieuze doelstellingen zijn vrijwel allemaal verwezenlijkt. Voor 2011 resten onder andere de volgende activiteiten: - verbetering van de kwaliteit van de data, - formalisering van de procedures om de databank te ontsluiten, - verdere ontwikkeling van de visualisatiemodule. Startdatum: 2008 Einddatum: doorlopend Quote Gijs Bloemsaat, Lokale projectleider project LDR-tbs van fpc Oldenkotte, die als eerste de gegevens heeft aangeleverd: Als eerste opleveren was niet voor de eer, maar voor de Bossche Bollen Visual data mining voor risicotaxatie van tbs-patiënten Het EFP werkt samen met de Universiteit van Amsterdam (UvA) aan de ontwikkeling van technieken van visual data mining om de risicotaxatie van tbs-patiënten te ondersteunen. Een wetenschappelijk innovatief framework dat verschillende predictieve modellen omvat, gebaseerd op machine learning, gecombineerd met interactieve technieken om data te visualiseren is in de maak. Deze methodologie moet uiteindelijk leiden tot een bruikbaar systeem voor de praktijk. Dit project is gekoppeld aan de LDR-tbs, zodat de data die men gebruikt om de methodologie te ontwikkelen representatief zijn voor de tbs-populatie. Het framework is in 2010 in een nieuwe, gebruiksvriendelijke omgeving geprogrammeerd met ondersteunende visualisaties. Gebruikers kunnen interactief groepen van patiënten selecteren om een profiel te visualiseren. De verschillende profielen kan men dan met elkaar vergelijken. Het commentaar van de gebruikers is gebruikt om het systeem te verbeteren. Er is in 2010 ook literatuuronderzoek gedaan naar mogelijke automatisering van de selectie van profielen (door patiënten die bepaalde overeenkomsten vertonen automatisch te clusteren). Deze resultaten worden in 2011 geïmplementeerd. Startdatum: 2008 Einddatum: voorjaar 2012 Landelijke Databank Forensische Zorg Module fpa/fpk (LDFZ fpa/fpk) Quote Chris van der Meer (Palier) Ik ben heel enthousiast over het huidige EFP. Het EFP heeft in 2010 voortvarend en proactief zijn diensten geleverd. Het FPA/FPK directieberaad sprak in 2009 de wens uit tot een databank te komen, omdat er geen uniforme gegevens beschikbaar waren over de bedrijfsvoering en over de in-, door- en uitstroom en behandeling van de patiënten van fpa s en fpk s. Hierdoor zijn de belangrijkste knelpunten, vragen en verbeterpunten niet te identificeren. Ook een sectorbrede verbetercyclus en een lerende praktijk komen zo moeilijk van de grond. Pagina 5 van 25

6 De databank dient doeleinden als benchmarking, analyse van managementinformatie, evaluatie van behandelingen en onderzoek. Op basis van een proof of concept maakten de instellingen een wensenlijst voor de databank. Dit resulteerde in een plan van aanpak om: - tot een eerste dataset bij drie pilot-instellingen te komen, - een inventarisatie te maken van de informatieverzameling binnen deze instellingen, - een en ander geleidelijk uit te rollen over de andere instellingen. De resultaten waren voor het in augustus aanleiding te besluiten ook bij de overige instellingen een soortgelijke inventarisatie uit te voeren en initiële datasets te verzamelen. In 2010 is de databank technisch gerealiseerd. Vrijwel alle instellingen hebben een of twee datasets aangeleverd (DGAAO en prestatieindicatoren). Bij alle instellingen heeft ook een inventarisatie plaatsgevonden van de wijze van informatie verzamelen. Daarbij zijn de drie pilotinstellingen begonnen met de installatie van de noodzakelijke ZorgTTP-connectie, die het mogelijk maakt gepseudonimiseerde data te verzenden. Bij twee pilot-instellingen is deze connectie inmiddels gerealiseerd. Startdatum: 2010 Einddatum: doorlopend Quote Dini Hoenink (GGZ NHN) De samenwerking is goed. Het EFP straalt enthousiasme uit en is zeer bereid om mee te denken met de klant. Het EFP is dichtbij ondanks het feit dat het EFP fysiek ver weg zit. Databank voor Forensische Verslavingszorg In najaar 2010 is een inventarisatie uitgevoerd bij Tactus en is een rapportage opgesteld. Vooralsnog wordt er geen databank gebouwd. Mogelijk wordt hiertoe in 2011 alsnog besloten. Startdatum en einddatum: 2010 Pagina 6 van 25

7 1.2 Coördinatie en facilitatie van multicenteronderzoek Bij coördinatie en facilitatie van multicenteronderzoek gaat het om de volgende activiteiten: - onderzoeken in kaart brengen die de forensische zorginstellingen uitvoeren, - lacunes in wetenschappelijke evidentie signaleren, - voorbereidende studies uitvoeren, - onderzoeksvoorstellen schrijven, - literatuurstudies uitvoeren, - netwerken van onderzoekers opzetten, - goedgekeurde onderzoeksprojecten procesmatig ondersteunen, - planning, budget en kwaliteit van onderzoeksprojecten bewaken. In 2010 is gewerkt aan de volgende projecten. Schema Focused Therapy (SFT) Schema Focused Therapy (SFT) is een geïntegreerde vorm van psychotherapie, die cognitieve therapie, gedragstherapie, psychodynamische objectrelaties en existentiële humanistische psychologie combineert. Het betreft een multicenter-rct (Randomized Clinical Trial) naar de effectiviteit van SFT afgezet tegen Treatment As Usual (TAU) bij forensisch psychiatrische patiënten met persoonlijkheidsstoornissen. Tevens wordt gewerkt aan de validering van meetinstrumenten. Het onderzoek wil bijdragen aan de kwaliteitsverbetering van de forensische zorg door professionalisering en een evidence based aanpak. Het project startte met drie fpc s (de Rooyse Wissel, de Van der Hoevenstichtingkliniek en de Oostvaarderskliniek). Inmiddels doen er zeven fpc s 2 mee. Het beoogde aantal deelnemende patiënten is 114. Initiatiefnemers zijn de Universiteit Maastricht, fpc de Rooyse Wissel en het EFP. Om de toestroom van patiënten in het onderzoek te waarborgen zijn twee strategieën overwogen: verruiming van de inclusiecriteria en uitstel van de einddatum van de instroom. Op grond van literatuuronderzoek naar inclusiecriteria besloot het Research Committee (RC) tot verruiming van de inclusiecriteria. Dit leidde bij fpk Assen tot een vlotte instroom van patiënten. Het RC besluit in januari 2011 over uitstel van de einddatum voor de instroom van patiënten. Het SFT-team leverde diverse publicaties en presentaties over de SFT-studie. De SFT-workshops zijn wat betreft inhoud, opzet en vormgeving aangepast en geaccrediteerd door de FGZP en als VGCt-vervolgcursus. De workshops worden goed bezocht: in de regel wordt het maximaal aantal van 18 deelnemers behaald. De onderzoeksassistenten hebben de in 2010 ontwikkelde lijst van aandachtspunten om de kwaliteit van de data te waarborgen als zeer nuttig ervaren. In 2011 starten de analyses van het hele eerste cohort patiënten voor de eerste publicaties over de uitkomsten van de SFT-studie. Startdatum: eind 2006 Einddatum: medio 2013 Quote Eva de Spa (fpc Van der Hoevenstichting) Het SFT-project ontwikkelt zich steeds verder en begint de gewenste omvang van het project te benaderen. De eerste resultaten van dit landelijk gedragen klinische onderzoek zijn bemoedigend voor zowel de Schema Focused Therapy als de samenwerking tussen de klinieken. 2 Rooyse Wissel, Van der Hoevenstichting, Oostvaarders, Kijvelanden, Mesdag, Veldzicht, FPK Assen. Pagina 7 van 25

8 Project Inventarisatie Landelijk Lopend Onderzoek (PILLO) Het EFP startte in 2010 het project inventarisatie landelijk lopend onderzoek (PILLO). In 2008 gaf het EFP een eerdere inventarisatie in boekvorm uit. Met PILLO is het EFP overgestapt op een digitale, toegankelijke database met informatie over lopend onderzoek bij de verschillende forensische zorginstellingen, universiteiten en hogescholen. Het doel van de inventarisatie is te komen tot een inzichtelijk, actueel en bruikbaar overzicht van lopende onderzoeken bij (in eerste instantie) fpc s, fpa s, fpk s, universiteiten en hogescholen. Deze inventarisatie moet de gebruiker leren wie bezig is met welk onderzoek. Ook moet de gebruiker kunnen zien tot wie hij zich kan wenden voor nadere informatie of samenwerking. De aanbieders van forensische zorg, universiteiten en hogescholen zijn benaderd en hebben 250 onderzoeken gemeld. Het EFP heeft zoveel mogelijk ontbrekende informatie achterhaald. Daarnaast heeft het EFP: - een module ontwikkeld om de data vast te leggen en ontsluiten, - processen vormgegeven om de kwaliteit van de aanlevering en de continuïteit van de gegevens te waarborgen, - een begin gemaakt met verdergaande integratie van PILLO met de processen en informatie van de LDR-tbs. De onderzoeken worden gekoppeld aan de verzamelde best practices in de bestaande zorgprogramma s om wetenschappelijke onderbouwing van het forensische zorgaanbod mogelijk te maken. De in 2010 gestarte inventarisatie van specialisaties en expertises van onderzoekers in het veld gaat verder in Het bestand zal doorlopend geactualiseerd worden. Startdatum: eerste kwartaal 2010 Einddatum: oplevering begin 2011, daarna doorlopend E-mental health voor patiënten met persoonlijkheidsstoornissen Het EFP heeft dit project samen met het Trimbos-instituut, de Pompestichting en P.I. (penitentiaire inrichting) Vught opgezet om een voortraject te ontwikkelen gericht op de motivatie van patiënten met een hoge mate van psychopathie. De e-mental healthbehandelmodule maakt deel uit van het eerste jaar van de behandeling. De doelstellingen van de module zijn de motivatie van patiënten voor de behandeling en de voortzetting ervan vergroten, consensus bereiken tussen patiënten en behandelaars over de behandeldoelen en relevante criminogene behoeften en dilemma s aangaande de behandeling van patiënten in kaart brengen. In 2010 is een functioneel ontwerp van de behandelmodule ontwikkeld. De implementatie ervan wordt begin 2011 afgerond. Daarnaast test en evalueert men de module. De resultaten van de evaluatie en een eventueel voorstel voor een vervolgtraject worden in de eerste kwartaal van 2012 naar het veld gecommuniceerd. Startdatum: eind 2009 Pagina 8 van 25

9 Einddatum: eind 2011 Quote Erik Bulten (Pompestichting) Ik ben tevreden over de kwaliteit van de dienstverlening van het EFP. Ik heb niets te klagen. Het EFP heeft een stap gemaakt van een onderzoeksbureau naar een servicegericht verbindingsinstituut. Het EFP vervulde in 2010 een goede ondersteunende rol. Psychose, Agressie en Delictgedrag (PAD) Het project is medio 2010 gestart met een vooronderzoek om de haalbaarheid te bepalen van longitudinaal onderzoek dat zicht moet geven op de verschillen in en de effecten van behandeling van psychotische stoornissen in GGZ-instellingen, forensisch psychiatrische instellingen en penitentiaire inrichtingen. Internationaal onderzoek wijst uit dat de behandeling van patiënten met een psychotische stoornis in de forensische psychiatrie betere resultaten oplevert dan in de GGZ. Dit komt waarschijnlijk doordat de forensische behandeling zich niet alleen richt op de psychose, maar ook op het gedrag en delictrisico. In 2010 is een literatuurverkenning uitgevoerd, een globaal plan van aanpak ontworpen, een netwerk van deskundigen en deelnemende instellingen (GGZ, forensische psychiatrie en penitentiaire inrichtingen) opgebouwd en een projectplan voor het longitudinaal onderzoek, inclusief de financiële onderbouwing gemaakt en aan de (potentieel) deelnemende instellingen gepresenteerd. Ook is een opzet voor een subsidie aanvraag geschreven. Startdatum: medio 2009 Einddatum: nog te bepalen Pagina 9 van 25

10 Onderzoekers Task Force (OTF) De OTF is een samenwerkingsverband van de fpc s, bestaande uit (senior)onderzoekers, gecoördineerd door het EFP. Het doel van de OTF is: - samenwerking in wetenschappelijk onderzoek bevorderen, - multicenteronderzoek opzetten, - de kwaliteit van het onderzoek bewaken. De OTF draagt daarnaast bij aan de inrichting, ontwikkeling en voortgang van de Landelijke Database Risicotaxatie TBS (LDR-tbs). Tevens bevordert de OTF kwaliteitsmonitoring en Routine Outcome Monitoring (ROM) van de behandelingen in de forensische psychiatrie. Op het Festival Forensische Zorg (FFZ) organiseerde de OTF een workshop over ROM voor een gevarieerd publiek. De OTF werkgroep die medio 2010 is gestart met een basisdocument ROM voor de patiënten met persoonlijkheidsstoornissen heeft dit rapport grotendeels afgerond. De OTF levert continu input en feedback voor de LDR-tbs. In 2011 komt er meer duidelijkheid over de ROM-initiatieven die bij verschillende partijen in het veld lopen en wie wat precies gaat uitvoeren. Begin 2011 wordt de mogelijke rol van de OTF daarbij besproken. Startdatum: 2008 Einddatum: doorlopend Quote Farid Chakhssi (fpc De Rooyse Wissel) Als OTF leren we steeds beter kijken naar de mogelijkheden op het gebied van gezamenlijk onderzoek in de tbs in plaats van de onmogelijkheden. De gezamenlijke database is hiervoor tekenend en een veelbelovende eerste stap. Pagina 10 van 25

11 1.3 Zorgaanbod in het forensische zorgveld Best practices vastleggen behoort tot de kerntaken van het EFP en sluit aan bij de doelstellingen van het veld en de overheid om te komen tot meer transparantie, standaardisering en een betere kwaliteit van de behandeling. Het EFP werkte ook in 2010 nauw samen met het veld om de best practices te verzamelen. Het EFP stemt de keuze van onderwerpen en de wijze van verzamelen en verwerken hiervan af met de vertegenwoordigers van de instellingen waarmee DForZo zorg-inkoopcontracten heeft afgesloten. Ook vindt er afstemming plaats met wetenschappers van universiteiten en beleidsmedewerkers van het ministerie van Veiligheid en Justitie en in het bijzonder met de Programmaraad. Er zijn momenteel vier forensische zorgprogramma s: - Psychotische Kwetsbaarheid (ZP PK), - Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag (ZP SGG), - Persoonlijkheidsstoornissen (ZP PS), - Langdurige Forensisch Psychiatrische Zorg (ZP LFPZ). Het gemeenschappelijke stuk van al deze zorgprogramma s is in 2010 afzonderlijk op de EFP-site gepubliceerd in de vorm van een basiszorgprogramma (basis-zp). Het EFP werkt continu aan de actualisatie en verdieping van deze zorgprogramma s. In 2010 is het zorgprogramma SGG al geactualiseerd. Het EFP initieert voortdurend verschillende vormen van kennisuitwisseling en thematische projecten. Het EFP verzorgt de toegankelijkheid van de zorgprogramma s op de EFP-website door ze aan te bieden via interactieve mindmaps. Basiszorgprogramma (basis-zp) en actualisering Zorgprogramma SGG Quote Daan van Beek (fpc Van der Hoevenstichting) Om beslissingen te nemen over het beste behandeltraject is in principe het ZP SGG geschikt. Het biedt een beslisboom waar je mensen doorheen laat lopen. Het is in lijn met de laatste stand van zaken in de wetenschap gebaseerd op de What Works principes als de best beschikbare evidence based/best practice behandeloptiek. Het basis-zp geeft een overzicht van het gemeenschappelijke zorgaanbod voor alle forensisch psychiatrische patiënten, ongeacht hun specifieke delicten en stoornissen. Waar tijdens de instroom nog niet altijd duidelijk is welk specifiek zorgprogramma het beste bij een patiënt past, kan het basis-zp ook dienen om het begin van de zorg en behandeling vorm te geven. Het ZP SGG richt zich specifiek op patiënten met seksueel grensoverschrijdend gedrag. De keuze van onderwerpen in beide zorgprogramma s, alsook de wijze van verzamelen en verwerken hiervan heeft het EFP afgestemd met speciaal daartoe ingestelde kenniskringen. In het voorjaar vonden voor beide zorgproramma s werkconferenties plaats, resulterend in het basis-zp dat sinds het najaar in een interactief format toegankelijk is via de website van het EFP. De resultaten van de expertmeeting over vaktherapie 3, gehouden in november, zijn 3 Vaktherapie is de verzamelnaam voor therapieën als: psychomotore therapie, creatieve of beeldende therapie en muziektherapie. Pagina 11 van 25

12 in het basis-zp verwerkt. De update van het ZP SGG is in december 2010 grotendeels afgerond. Het basis-zp en het ZP SGG blijven projecten in uitvoering met periodieke updates. Het interactieve format maakt het eenvoudig updates aan te brengen. In de toekomst, na koppeling ervan met de inventarisatie van landelijk lopend onderzoek (PILLO), kan men relevante onderzoeksvragen uit de zorgprogramma s halen. Het basis-zp beoogt op termijn tot meer algemene richtlijnen en aanbevelingen te komen voor diagnostiek, risicotaxatie en evaluatie, behandeling en resocialisatie. Het biedt een overzicht van de best practices, van de overeenstemming en verschillen van mening onder deskundigen op deze punten, alsook van hun aannamen in dezen. Daarnaast gaat het om het geven van aanzetten voor vernieuwing en verbetering. Langdurig Forensisch Psychiatrische Zorg (LFPZ) Het EFP faciliteert nationale en internationale samenwerking en kennisuitwisseling rondom LFPZ. In 2010 heeft het EFP twee LFPZ-symposia op het congres van de IAFMHS (International Association of Forensic Mental Health Services) georganiseerd. Het EFP heeft daarnaast een werkconferentie helpen organiseren in Vitos Forensic Psychiatric Hospital Haina (Duitsland). Het EFP onderhoudt verder het Engelstalige digitale forum op de EFP-website, waarop Nederlandse en buitenlandse collega s kunnen discussiëren, onderzoeksresultaten uitwisselen en wetenschappelijke artikelen posten. Het EFP actualiseert ten slotte regelmatig de Engelstalige LFPZ-website-pagina. Startdatum: 2008 Einddatum: doorlopend Task Force Licht Verstandelijk Beperkten De Task Force Licht Verstandelijk Beperkten (TF LVB) is een landelijk platform binnen de forensische zorg en heeft tot doel om best practices en de state of the art op het gebied van diagnostiek en risicotaxatie voor deze doelgroep te inventariseren en doet aanbevelingen voor het gebruik van instrumenten en nader onderzoek. De Task Force verzamelt literatuur over bestaande diagnostische en risicotaxatie-instrumenten in binnen- en buitenland. In 2010 werd gewerkt aan de afronding van het eindrapport. Aangezien de Task Force-leden werkzaam zijn in het veld en werken aan het document naast hun baan moet gebeuren bleek een strakke planning niet realistisch. Een harde kern werkte gestaag door, maar afronding in 2010 bleek niet haalbaar. Het onderdeel diagnostiek is eind 2010 naar een leescommissie van experts gestuurd. De laatste werkzaamheden aan het onderdeel Risicotaxatie zijn ingepland voor begin Startdatum: medio 2007 Einddatum: doorlopend Quote Nicolle Prevoo (Kairos) Het EFP verbindt, inspireert en innoveert door samen te brengen. Met name het bij elkaar zetten van meerdere partijen die in principe hetzelfde doel nastreven maar eerder dat niet samen deelden werkt bevruchtend. Volgens mij is dat de essentie van goed hulpverlenerschap en voorwaarde voor wetenschappelijk kunnen werken. Ik vind het werk dat het EFP hierin doet dan ook erg belangrijk voor het forensische en aan het forensische verbonden werkvelden. Pagina 12 van 25

13 De ideale FPA (ifpa) De laatste jaren hebben zich in het veld verschillende ontwikkelingen voorgedaan die invloed hebben op de werkwijze van de fpa, zoals een toenemende aandacht voor beveiliging en recidivepreventie vanuit maatschappij en overheid. Daarnaast is er een ontwikkeling gaande naar evidence-based werken en meer aandacht voor comorbiditeit. Om deze en toekomstige ontwikkelingen samen verantwoord en succesvol tegemoet te treden zijn begin 2010 Palier, GGZ Noord- Holland-Noord en Altrecht Aventurijn met het EFP het project De ideale FPA' (ifpa) gestart en zijn inmiddels ook de overige fpa s betrokken bij het project. Het doel is tot een gedeelde doelstelling en taakinvulling te komen. Op basis van interviews met experts uit de drie betrokken fpa s en verzamelde literatuur (beleidsstukken, notities, behandelplannen, etc.) is het visiedocument ifpa opgesteld. Het FPA/FPK Directieberaad heeft dit document geaccordeerd. Het stuk zal voortdurend worden geactualiseerd en uitgebreid en is daarmee een groeidocument. Een stuurgroep geeft leiding aan het programma ifpa. Om invulling te geven aan die ideale situatie zijn er eind 2010 vier werkgroepen gevormd met medewerkers uit de fpa s en de fpk s om vier belangrijke punten gezamenlijk op te pakken en te werken aan transparantie en kwaliteitsverbetering. Het betreft de volgende werkgroepen die begin 2011 bij elkaar komen: 1. Werkgroep zorgprogramma s 2. Werkgroep fysieke en relationele beveiliging 3. Werkgroep uitstroom en vervolgbehandeling 4. Werkgroep risicomanagement en risicotaxatie Quote: Douwina Zwart (GGZ Friesland) Het visiedocument ifpa vind ik een belangrijk resultaat van het EFP. Ik heb dankbaar gebruik gemaakt van dit visiedocument bij het opstellen van interne stukken. Pagina 13 van 25

14 Risicotaxatie-instrument Verslavingszorg Het doel van dit project waarin het EFP samenwerkt met Tactus en Altrecht is de mogelijkheid te onderzoeken een bestaand risicotaxatie-instrument om te bouwen of te verdiepen voor patiënten met middelengebruik en/of verslavingsproblematiek. De reguliere risicotaxatie-instrumenten zijn namelijk niet goed bruikbaar binnen de forensische verslavingszorg, omdat deze onvoldoende zijn gericht op de specifieke problematiek van deze populatie. In 2010 heeft het EFP overlegd met de betrokken instellingen en is een stuurgroep ingesteld. Vervolgens heeft het EFP samen met de partners een projectplan opgesteld. Tevens heeft het EFP een subsidieaanvraag ingediend bij Stichting Koningsheide. Startdatum: 2010 Einddatum: nog niet bekend Quote Henk Nijman (Altrecht) Dit is een project met enorm veel potentie; een risicotaxatieinstrument specifiek voor verslaafden zou recidive mogelijk kunnen verlagen. Pagina 14 van 25

15 2. Algemeen kennismanagement en communicatie Website De website is een platform voor interactieve kennisoverdracht, informatie-uitwisseling en discussies. Naast informatie over het EFP is er algemene informatie over forensische psychiatrie en actueel wetenschappelijk onderzoek. In de eerste helft van 2010 zijn doorlopende onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd op het gebied van vormgeving, functionaliteit en inhoud om de website up-to-date te houden. In de tweede helft van 2010 startte een ingrijpende vernieuwing van de website om tot meer functionaliteiten en onderdelen te komen. De implementatie vindt begin 2011 plaats. Er zijn applicaties toegevoegd zoals de zorgprogramma s in mindmaps, extra forums en PILLO. Ook in 2010 groeide het gemiddeld aantal bezoekers van de site gestaag, van 3088 in januari 2010 tot 5232 in januari Nieuwsbrief Om informatie te verspreiden, mensen met elkaar in contact te brengen en kennis te delen geeft het EFP vier keer per jaar een digitale nieuwsbrief uit. De nieuwsbrief vestigt de aandacht op zaken die het EFP en het forensische zorgveld aangaan. De nieuwsbrief dient ook om door te verwijzen naar de website die meer achtergrond en inhoud geeft. In 2010 is de uitgave van een internationale nieuwsbrief newsflash gestart. Deze wordt gericht verstuurd naar een buitenlands netwerk en bevat thema s en onderwerpen die voor hen relevant zijn. In 2010 is de nieuwsbrief vier maal verstuurd aan een bestand van ongeveer 900 personen, aangevuld met twee tussentijdse newsflashes. Elke nieuwsbrief bevat ongeveer 10 items, waaronder een interview met een deskundige uit het veld, variërend van beleidsmakers tot hoogleraren en behandelaars, onder anderen met Aleid Wolfsen, Chijs van Nieuwenhuizen, Daan van Beek en Corine de Ruiter. Er wordt een gevarieerde mix van nieuws en ontwikkelingen aangeboden. Gekoppeld aan de nieuwe website is gewerkt aan een nieuwe, meer functionele opmaak om de nieuwsbrief qua vormgeving en inhoud toegankelijker en aantrekkelijker te maken. De brief zal in de eerste helft van 2011 in deze nieuwe vorm verschijnen. De verzendlijst is eind 2010 ge-updated, en alle partners en relevante overlegorganen ontvangen nu de nieuwsbrief. De verspreiding van de newsflash wordt ook voortgezet. Quote: uit nieuwsbrief 2010 Corine de Ruiter (Maastricht University) Er zijn geen andere mensen, alleen maar mensen. Behandeling is een mensenrecht. Volgens mij heeft ieder mens, ook al heeft hij een breinafwijking die er toe leidt dat hij heel nare dingen doet, recht op zorg en op investeringen in wetenschappelijke kennis over de ziekte die de persoon heeft. Dat geldt voor mensen met aids of voor mensen met terminale kanker, en dus ook voor deze mensen. Ik kom regelmatig in de gevangenis en ieder mens heeft een verhaal. Dat verhaal is de moeite waard om gehoord te worden, wat iemand ook gedaan heeft. Het kan namelijk iedereen overkomen. Pagina 15 van 25

16 Sociale Media Het EFP makelt en schakelt, zowel digitaal als fysiek en maakt daarbij gebruik van de nieuwe sociale media. Het EFP startte in 2009 met een serie forums op de website om het forensische veld een digitale plek voor informatie-uitwisseling te bieden. Het EFP liet in 2010 de forums doorlopen. Er wordt met wisselend succes gebruik van gemaakt. Nieuw in 2010 is een EFP-groep op LinkedIn om de digitale ontmoeting te faciliteren en stimuleren. Ten behoeve van de fysieke ontmoeting stelt het EFP vanaf 2010 vergaderruimte ter beschikking voor partners in het veld. Verder zijn er vier themabijeenkomsten over uiteenlopende onderwerpen georganiseerd, ingevuld door deskundigen uit het veld. Deze bijeenkomsten geven zicht op wat er speelt en leeft in het veld. De thema s bieden aanknopingspunten voor lopende of nieuwe projecten, of leiden tot vervolgactiviteiten zoals een symposium, training of workshop. De deelnemers bouwen hun netwerk uit en wisselen kennis uit. Quote Said Bellari (RvAgroep) LinkedIn, en dan vooral de groepen, is de 21 e eeuwse vorm van congresseren: 24/7 in contact met medeprofessionals, ideeën uitwisselen en opdoen. Je gedachten onder woorden zien te brengen. Constant je referentiekader bij de tijd houden en bijschaven. Eigenlijk zou deelname hieraan standaard geaccrediteerd moeten worden met 5 punten per jaar. Pagina 16 van 25

17 3. Expertmeetings, symposia en congressen Het EFP heeft in 2010 de volgende bijeenkomsten (mede) georganiseerd: - Workshops SFT: twee tweedaagse trainingen 30 en 31 maart, 27 en 28 april; vier eendaagse trainingen 1 juni, 29 juni, 7 september, 5 oktober - Werkconferentie Basis Zorgprogramma, 8 en 9 april - Werkconferentie Zorgprogramma SGG, 28 en 29 april - Terugkomdag Basis Zorgprogramma,17 juni - Terugkomdag Zorgprogramma SGG, 15 september - Themabijeenkomst Separatie, van strafcel naar therapeutisch milieu, 29 september - Expertmeeting Psychose, Agressie en Delictgevaar (PAD), 30 september - Invitational Conference Stoornis en Gevaar, 29 oktober (samen met het NIFP) - Themabijeenkomst Continuïteit van zorg; ons een zorg?!, 16 november - Expertmeeting State of the art van de Vaktherapieën, 24 november - Werkconferentie Longstay, juli, Haïna Het EFP heeft in 2010 op de volgende bijeenkomsten presentaties verzorgd: - Festival Forensische Zorg, 28 januari - Conferentie van de International Association of Forensic Mental Health Services (IAFMHS), 24 t/m 28 mei, Vancouver - FFF-overleg, 2 december - Lustrumbijeenkomst GGZ Friesland, 2 december Het EFP heeft verder verschillende nationale en internationale expertmeetings, symposia en congressen bijgewoond, onder andere over de volgende thema s: - verslavingszorg, - grensgebieden van de forensische psychiatrie, - forensische psychiatrie in Europa, - jeugdstrafprocesrecht, - forensische (licht) verstandelijk beperktenzorg, - persoonlijkheidsstoornissen, - ROM, - interculturalisatie, - longcare, - behandelduur en verlof, - nazorg, - samenwerking tussen ketenpartners, - neurobiologie. Pagina 17 van 25

18 4. Samenwerkingsverbanden en netwerken Het EFP werkt continu aan het onderhouden en uitbreiden van netwerken en samenwerkingsverbanden in het veld om de kerntaak makelen en schakelen optimaal te vervullen. Het EFP werkt hiertoe samen met verschillende instellingen zoals kenniscentra, universiteiten en hogescholen. Commissie Ethiek in de forensische psychiatrie Quote Guy Widdershoven (VU MC): Ethische kwesties raken mensen in de forensische zorg, dat blijkt duidelijk uit de reacties op onze activiteiten; tegelijkertijd wordt er weinig systematisch over gesproken en geschreven in Nederland. De steun van het EFP bij de organisatie van ethische discussie is dus van grote waarde. Vanaf 2008 faciliteert het EFP de commissie Ethiek in de forensische psychiatrie, die zich bezighoudt met ethische vragen in het forensische veld. De commissie bestaat uit ethici, behandelaars en juristen uit praktijk en wetenschap. De commissie wil het ethische bewustzijn op de werkvloer stimuleren door ethische kwesties bespreekbaar te maken, o.a. door publicaties, conferenties en het organiseren van casusbesprekingen op de werkvloer. Op het Festival Forensische Zorg organiseerde de commissie een debat over ethiek in de forensische psychiatrie en een casusbespreking. Een startnotitie en een longlist van topics die spelen op de werkvloer zijn opgesteld. De commissie oefende met de methode van het Moreel Beraad, zodat hiermee in instellingen casusbesprekingen kunnen plaatsvinden. Quote Jaap van Vliet (Leger des Heils en Hogeschool Utrecht) In de Commissie Ethiek in de Forensische Psychiatrie worden van morele vragen vanuit het werkveld voor en tegen tegen elkaar afgewogen. Dat maakt besluiten nemen op den duur niet gemakkelijker, maar wel beter. Het EFP maakt het bestaan van de Ethische Commissie mogelijk. Pagina 18 van 25

19 Scientific Council De Scientific Council is een verband van vooraanstaande, internationale wetenschappers binnen de forensische psychiatrie en is een adviesorgaan van het EFP. De Scientific Council komt in de regel niet bijeen; de leden worden in voorkomende gevallen geconsulteerd. Er is een (Engelstalig) Scientific Council Forum ingericht. De consultatie van de leden via het forum begint in het voorjaar van Leden kunnen in de toekomst een rol spelen bij de toetsing van wetenschappelijke onderzoeksaanvragen. Hun rol wordt nog uitgewerkt. Eind 2010 is gestart met de organisatie van het EFP-congres in 2012: de leden van de Scientific Council-leden reageerden enthousiast op het verzoek voor deelname, ideeën en een bijdrage. Leden Scientific Council - Prof. dr. H. van Marle (Nederland), voorzitter - Dr. R. Hare (Canada) - Prof. D. Cooke (Engeland) - Prof. V. Dittman (Zwitserland) - Prof. I. Freckelton (Nieuw-Zeeland) - Prof. J. Folino (Argentinië) - Dr. K. Hanson (Canada) - Dr. R. Müller-Isberner (Duitsland) - Prof. J. Ogloff (Australië) - Prof. P. Taylor (Engeland) - Prof. G. Vervaeke (België) Pagina 19 van 25

20 Delphi-studie In België komen in de nabije toekomst twee nieuwe forensisch psychiatrische centra voor de behandeling van forensisch psychiatrische patiënten die nu in instellingen verblijven zonder specifieke zorg. Er is grote behoefte aan een goed gedefinieerd en theoretisch onderbouwd behandelprogramma. Het onderzoeksproject Treatment of mentally ill offenders gaat over de formulering van evidence-based suggesties over de ontwikkeling van deze behandelprogramma s. Het EFP heeft in 2010 deelgenomen aan de Delphi-studie Treatment of mentally ill offenders, gecoördineerd door de universiteit van Gent. Er is groepsconsensus bereikt voor 39 van de 51 stellingen. De onderzoekers zullen de resultaten van deze studie verwerken in een wetenschappelijk artikel. Startdatum: 2010 Einddatum: 2010 (rol EFP) Thema Interculturalisatie Uit een oriënterend onderzoek (eind 2009) in opdracht van de Directie Preventie en Sanctietoepassing (DSP) van het ministerie van Veiligheid en Justitie bleek dat fpc s in wisselende mate aandacht besteden aan interculturalisatie en dat er weinig kennisuitwisseling is tussen fpc s rond dit thema. In 2010 organiseerde het EFP een brainstormsessie met belangstellenden uit het forensische veld. Dit leidde tot een verkenning van wat er al op het interculturele vlak gebeurt in de forensische en reguliere psychiatrie. Dit was aanleiding begin 2011 een symposium over interculturalisatie van vier sessies te organiseren voor het Festival Forensische Zorg (FFZ). Tevens werden er voorbereidingen getroffen voor een ontmoetingstafel voor professionals, ook voor het FFZ. Het EFP heeft dit traject gecoördineerd en gefaciliteerd. Startdatum: 2010 Einddatum: doorlopend Pagina 20 van 25

21 5. Interne Organisatie De bedrijfsvoering van het EFP is erop gericht snel en flexibel in te spelen op behoeften van het veld. De medewerkers zijn allrounders die projectmatig worden ingezet. Zij richten zich primair op faciliteren, communiceren en verbinden. Directie Dr. I. Embley, directeur Mr. P.N. van der Veer, secretaris Programma uitvoering Mr. G. Bakkum (transitiemanager tot ; vervolgens projectleider) Dr. D. Bernstein, onderzoeker (gedetacheerd vanuit de universiteit van Maastricht) D. van Eeden, MSc, projectcoördinator zorgprogrammering (vanaf ) Drs. I.S. Hempel, projectcoördinator (tot ) Mr. drs. A. van der Horst, programmamanager (tot ) A. Löbbes, MSc., projectcoördinator M.J.G. Pantus, MSc. Projectcoördinator (tot ) Dr. E. R. Pomp, wetenschappelijk ondersteunend medewerker L. van Rooy, ICT-manager A.M. Toorop, projectcoördinator ( tot ) Projectondersteuning/secretariaat R. van der Beek, secretaresse / projectassistent M. Hoogland, projectassistent K. de Kort, secretaresse Communicatie Drs. R. de Zwart, medewerker communicatie De directeur van het EFP is voor vier uur per week als wetenschappelijk adviseur gedetacheerd bij het AVT (Adviescollege Verloftoetsing TBS). Pagina 21 van 25

22 6. Toezichtstructuur Raad van Toezicht Er is in 2010 een nieuwe Raad van Toezicht geïnstalleerd. De Raad van Toezicht ziet toe op het bestuur en beleid van het EFP en is het klankbord voor de directie. De vijf leden zijn vertegenwoordigers van de forensische zorginstellingen waaraan het EFP diensten levert. De voorzitter is onafhankelijk. De Raad kwam in 2010 drie maal bijeen. Leden - Dhr. mr. A. Wolfsen, burgemeester Utrecht, voorzitter - Dhr. drs. A.H.M. van Amerongen, voormalig Hoofd Afdeling Business Controlling (concerncontroller) Sociale Verzekeringsbank - Mw. drs. W.C.B. Hoenink, Directeur divisie forensische psychiatrie GGZ Noord-Holland- Noord, namens de FPA s/fpk s - Dhr. drs. J.A. Poelmann, oud- lid Raad van Bestuur Pro Persona, oud-voorzitter Raad van Bestuur Pompestichting, oud-voorzitter Forensisch Netwerk - Dhr. drs. M.A. Polak, voorzitter Raad van Bestuur FPC De Kijvelanden, namens het Onderlinge Directeuren Overleg (ODO) van de fpc s - Dhr. drs. R.J.Th. Rutten, bestuurder Tactus Verslavingszorg, namens (forensische) verslavingszorg Quote Aleid Wolfsen (burgemeester Utrecht) Er was altijd veel betrokkenheid en uitwisseling met het EFP, dus toen ik gevraagd werd om voorzitter te worden van de Raad van Toezicht van het EFP zei ik direct en graag: ja. Pagina 22 van 25

23 Programmaraad In 2010 is een nieuwe Programmaraad geïnstalleerd, die tweemaal bijeen is gekomen. De Programmaraad adviseert de Raad van Toezicht en de directie en houdt hierbij rekening met de belangen van de patiënten, de veiligheid van de samenleving, de verschillende sectoren die diensten afnemen van het EFP en het ministerie van Veiligheid en Justitie. De Programmaraad bestaat uit een onafhankelijke voorzitter en zeven leden, allen vertegenwoordigers van de stakeholders. Leden Programmaraad - Mw. prof. dr. Ch. van Nieuwenhuizen, bijzonder hoogleraar Forensische GGZ Universiteit van Tilburg/ GGzE centrum kinder- en jeugdpsychiatrie, Tilburg, voorzitter - Dhr. drs. H. Beintema, directeur behandeling FPC. dr. S. van Mesdag - Mw. drs. K. ten Brinck, directeur behandeling FPC Veldzicht - Dhr. drs. M.A. Engelsman, beleidsadviseur tbs, Directie Sanctie- & Preventiebeleid, ministerie van Veiligheid en Justitie - Dhr. drs. H. A. de Haan, directeur Zorg/1e geneeskundige/psychiater Tactus Verslavingszorg - Dhr. prof. dr. J.W. Hummelen, hoofd Behandeling GGNet, Locatie De Boog en bijzonder hoogleraar Forensische Psychiatrie, Universiteit Groningen - Dhr. dr. T. Kuipers, directeur Patiëntenzorg, Pompestichting - Mw. drs. J. Kuyvenhoven, hoofd afd. Kwaliteit, DForZo, DJI Quote Chijs van Nieuwenhuizen (Universiteit van Tilburg) We hopen zo met de Programmaraad bij te dragen aan een duidelijke rol en functie van het EFP voor het forensische veld. Het zou goed zijn om de cultuur van: wij weten allemaal al wat het beste is te doorbreken en met wat meer distantie te kijken naar eigen werkwijzen en resultaten. We moeten vragen stellen en met een frisse blik naar ons eigen functioneren durven te kijken. Dat is natuurlijk best moeilijk in een tijd waarin alles dat er in het tbs-veld gebeurt met een vergrootglas wordt bekeken. Daarvan wordt iedereen wat terughoudend en voorzichtig, maar we moeten het toch doen! Pagina 23 van 25

24 Bijlage I Publicaties SFT 2010 Bernstein, D.P., Keulen-de Vos, M.E., & Arntz, A.(2010). Schema Therapy in forensic settings. In Vreeswijk, M., Broersen, J., & Nadort, M. (Ed.), Handbook of Schema Therapy: theory, clinical practice and research. Wiley, in preparation. Keulen-de Vos, M.E., Bernstein, D.P., Clark, L.A., Arntz, A., Lucker, T., & de Spa, E. (2010). Patient versus informant reports of personality disorders in forensic patients. Journal of Forensic Psychiatry and Psychology, in press. Keulen-de Vos, M.E., Bernstein, D.P., & Arntz, A. (May, 2010). Schema Therapy in Forensic Settings: treating the untreatable? Keynote address at the 16 th forensic LVR-Conference, Bedburg-Hau, Germany. Keulen-de Vos, M.E., Bernstein, D.P., & Arntz, A. (June, 2010). Schema Modes and Psychopathy: changes over time. Symposium paper presented at the 6 th World Congress on Behavioural and Cognitive Therapy (WCBCT), Boston, United States of America. Keulen-de Vos, M.E., & Bernstein, D.P., & Arntz, A. (July, 2010). Assessing Schema Modes in forensic patients. Symposium paper presented at the 4 th bi-annual conference of the International Society for Schema Therapy (ISST), Berlin, Germany. Van den Broek, E., Bernstein, D.P., & Keulen-de Vos, M.E. (2010) Schema modes in forensic patients treated with Arts Therapy and Schema Focused Therapy: A Randomized, Controlled Pilot Study. Journal of Behaviour Therapy and Experimental Psychiatry. Submitted. Bamelis, L., Giesen-Bloo, J., Bernstein, D., and Arntz, A. (2010). Effektivitätsstudien zur Schematherapie. Effectiveness studies on Schema Therapy. In: Roediger E., & Jacob G. (Eds). Fortschritte der Schematherapie (pp ). Göttingen: Hogrefe. Bernstein, D., de Jonge, E., & Jonkers, P. (2010). Schematherapie bei forensischen Patiënten. Schema Therapy for forensic patients. In: Roediger E., & Jacob G. (Eds). Fortschritte der Schematherapie. Göttingen: Hogrefe. Pagina 24 van 25

25 Bijlage II Lijst afkortingen ASCI AVT DForZo DJI DROS DSP EFP FOBA Forensisch Platvorm FFF FPA FPC FPK FSNA GGZ-WNB GGzE GLM HCR-20 HKT-30 IAFMHS ISt LDR-tbs LFPZ LVB M&ICT MOS NIFP ODO OPZC OTF PAD PAS-ADD PCL-R P.I. Vught PK PPC PS RCT ROM RSJ SFT SGG SNAP SVR-20 TAU TF LVB TIS TTP VGCt WODC ZonMW Advanced School for Computing and Imaging Adviescollege Verloftoetsing TBS Directie Forensische Zorg Dienst Justitiële Inrichtingen Dynamic Risc Outcome Scales Directie Sanctie- en Preventiebeleid Expertisecentrum Forensische Psychiatrie Forensische Observatie en Begeleidingsafdeling Forensisch Platform FOBA, FPA en FPK Forensisch Psychiatrische Afdeling Forensisch Psychiatrisch Centrum Forensisch Psychiatrische Kliniek Forensisch Sociaal Netwerk Analyse Geestelijke Gezondheidszorg West Noord Brabant Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven Good Lives Model Historical, Clinical and Risk Assesment-20 Historisch Klinisch Toekomst-30 International Association of Forensic Mental Health Services Inspectie Sanctietoepassing Landelijke Databank Risicotaxatie TBS Langdurige Forensisch Psychiatrische Zorg Licht Verstandelijk Beperkten Maatschappelijke Sectoren en ICT Mode Observation Scale Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Onderling Directeuren Overleg Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Onderzoekers Task Force Psychose, Agressie en Delictgedrag Psychiatric Assessment Schedules for Adults with Developmental Disabilities Hare s Psychopathy Checklist-Revised Penitentiaire Inrichting Vught Psychotische Kwetsbaarheid Penitentiair Psychiatrisch Centrum Persoonlijkheidsstoornissen Randomized Clinical Trial Routine Outcome Monitoring Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming Schema Focused Therapy Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag Schedule for Nonadaptive and Adaptive Personality Sexual Violence Risk-20 Treatment As Usual Task Force Licht Verstandelijk Beperkten Therapy Integrity Scale Trusted Third Party Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum ZorgOnderzoek Nederland Medische Wetenschappen Pagina 25 van 25