De Stabu-besteksystematiek

Transcriptie

1 De Stabu-besteksystematiek Standaardisatie Het geschreven deel van een bestek, hierna te noemen bestek, was voorheen een tijdrovende aangelegenheid. Vaak werden uit bestekken van andere werken stukken geknipt en werd er nieuwe tekst aan toegevoegd. Ook kwam het voor dat men bewust niet altijd duidelijk wilde zijn om zo risico s van de opdrachtgever af te wentelen op de aannemer. Toen de eerste computers met een tekstverwerkingsprogramma op architectenbureaus werden gebruikt om bestekken te schrijven, ontstond de behoefte aan een standaardbesteksystematiek. Door de knip-en-plaktechniek bestonden er per architectenbureau al een vorm van standaardteksten. Zo zijn er in de loop der jaren drie besteksystematieken ontstaan in de B- en U-sector: 1. SRW, het Standaard Referentiebestek voor de Woningbouw; 2. Stabu 1986 (Stabu 1), het Standaardbestek voor de Burger- en Utiliteitsbouw; 3. SROW, het Standaard Referentie bestek voor Onderhoud en Woningverbetering. Omstreeks 1990 zijn SROW, SRW en het Stabu 1 in Stabu 2 geïntegreerd (zie figuur 1). Fig. 1 : Stabu 2 Als we spreken van een standaardbestek moet je het eens zijn over de teksten in zo'n besteksystematiek. Het samenstellen van de teksten is gebeurd in samenspraak met alle bij een bepaald onderwerp betrokken groepen. Op deze wijze hebben alle bouwpartners, verenigd in de stichting Stabu, zelf de inhoud van de Stabu-besteksystematiek bepaald. De stichting Stabu bestaat uit de aannemersorganisaties, de architectenwereld, vertegenwoordigers van de bouwende ministeries, de woningbouwcorporaties en vele anderen.

2 2. Algemene voorwaarden en specificaties De Stabu-besteksystematiek is gebaseerd op specificaties. In de Stabu-besteksystematiek zijn de UAV 1989 van toepassing. Ook zijn in de systematiek specificaties opgenomen die de standaard technische bepalingen vormen. Stabu heeft deze laatste gebundeld in een boekwerk, genaamd de Stabu STANDAARD Hieraan is nog als bijlage toegevoegd de Uniforme Administratieve voorwaarden voor de uitvoering van werken Als een architect voor een werk een projectbestek maakt, zijn de voorgenoemde voorwaarden niet automatisch van toepassing maar moeten van toepassing worden verklaard. Voorbeeld In een bestek staat dat de Stabu STANDAARD 2001 van toepassing is en daarmee is door de architect bepaald dat alles wat in dat boek staat van toepassing is. In datzelfde bestek lezen we: De van toepassing verklaarde publicaties gelden zoals deze 3 maanden voor de dag van de aanbesteding luiden. In de Stabu STANDAARD staat onder artikel bij publicaties dat daarmee een norm, een praktijkrichtlijn, een beoordelingsrichtlijn of een andere publicatie wordt bedoeld. Al deze publicaties kun je dus in de Stabu-besteksystematiek tegenkomen onder de volgende afkortingen: NEN (normen), NPR (Nederlandse Praktijkrichtlijn), BRL (Beoordelingsrichtlijn). In de Standaard Technische Bepalingen zijn behalve procedurele zaken ook begripsomschrijvingen en algemene kwaliteits opgenomen en kwaliteitsklassen gedefinieerd. Om de Stabu-besteksystematiek te kunnen gebruiken, is een speciaal computerprogramma nodig. Dit programma is bij meerdere systeemhuizen verkrijgbaar. Voor gebruik van de Stabu-besteksystematiek is een licentie vereist die door Stichting Stabu in Ede wordt verstrekt. De systematiek wordt geleverd in de volgende onderdelen: de Stabu-standaard 2001; de Stabu-bestanden; dat zijn computerbestanden; de Handleiding, uitleg over de besteksystematiek; de Stabu-BouwBaak, hulpinformatie omtrent o.a. bestekken; een wachtwoord, voor het besloten gedeelte van de website

3 3. Bestekposten Een bestekpost is een combinatie van specificaties voor het beschrijven van een onderdeel van een (bouw)werk. Iedere bestekpost is onafhankelijk en in principe niet afhankelijk van andere bestekposten. De vele bestekposten worden traditioneel werksoortgericht geordend en geprint (zie figuur 2). In vele bestekposten worden de materialen genoemd die moeten worden verwerkt. In de besteksystematiek zijn dat bouwstoffen. In de bestekpost wordt ook het verlangde resultaat beschreven van de verwerking door de aannemer. 00 Algemeen 42 Dekvloeren en vloersystemen 01 Voor het werk geldende voorwaarden 43 Metaal- en kunststofwerk 05 Bouwplaatsvoorzieningen 44 Plafond- en wandsystemen 10 Stut- en sloopwerk 45 Afbouwtimmerwerk 12 Grondwerk 46 Schilderwerk 14 Buitenriolering en drainage 47 Binneninrichting 15 Terreinverhardingen 48 Behangwerk, vloerbedekking en stoffering 16 Beplanting 50 Dakgoten en hemelwaterafvoeren 17 Terreininrichting 51 Binnenriolering 20 Funderingspalen en damwanden 52 Waterinstallaties 21 Betonwerk 53 Sanitair 22 Metselwerk 54 Brandbestrijdingsinstallaties 23 Vooraf vervaardigde steenachtige elementen 55 Gasinstallaties 24 Ruwbouwtimmerwerk 56 Perslucht- en vacuüminstallaties 25 Metaalconstructiewerk 60 Verwarmingsinstallaties 26 Bouwkundige Kanaalelementen 61 Ventilatie- en luchtbehandelingsinstallaties 30 Kozijnen, ramen en deuren 62 Koelinstallaties 31 Systeembekledingen 68 Regelinstallaties 32 Trappen en balustraden 70 Elektrotechnische installaties 33 Dakbedekkingen 75 Communicatie- en beveiligingsinstallaties 34 Beglazing 78 Gebouwenbeheersystemen 35 Natuur- en kunststeen 80 Liftinstallaties 36 Voegvulling 81 Roltrappen en rolpaden 37 Na-isolatie 82 Hef- en hijsinstallaties 38 Gevelschermen 83 Goederentransport en distributiesystemen 40 Stukadoorwerk 84 Gevelonderhoud- installaties 41 Tegelwerk Fig 2 Stabu werksoort hoofdstukken Ten slotte moet er in de bestekpost worden vermeld op welke plaats in het (bouw)werk die bouwstoffen moeten worden verwerkt. Deze plaatsen worden bouwdelen genoemd. Deze rangschikking in de bestekpost vereenvoudigt de uitvoering van het werk. Anders is het als de architect het ontwerp maakt. Dan denkt hij aan wanden en gevelvlakken en niet zozeer aan de toe te passen materialen. Hij denkt aan bouwdelen. Daarom is het in de Stabu-besteksystematiek mogelijk een bestekpost samen te stellen vanuit werksoorten, maar ook vanuit bouwdelen. Er zijn dus twee lay-outs mogelijk.

4 4. Opbouw bestekpost. Een bestekpost is dus in beginsel altijd opgebouwd uit drie onderdelen: een korttekst (wat), dit is de titel van de bestekpost; rubrieken, beschrijving van bouwstoffen (B) en het verwerkings-resultaat (R); bouw- of installatiedelen (waar), dit is het onderdeel van het werk dat wordt beschreven (D) (zie figuur 7).

5 9 Opbouw en indeling van een traditionele bestekpost Voorbeeld Een bestekpost heeft de volgende lay-outs: Lay-out 1: Werksoortgericht ##.##.##-a KORTTEKST 0. Eerste specificatie Tekst van de specificatie 1. Volgende specificatie Tekst van de specificatie Lay-out 2: BOUWDEEL/INSTALLATIEDEEL ##.##.##-a.korttekst Het korttekstnummer is opgebouwd uit: het hoofdstuknummer (eerste 2 cijfers); het paragraafnummer (derde cijfer, nooit een 0); het subparagraafnummer (vierde cijfer); een vijfde en zesde cijfer. Bouwdeel/installatiedeel 0. Eerste specificatie Tekst van de specificatie 1. Volgende specificatie Tekst van de specificatie Het hoofdstuknummer heeft betrekking op de hoofdstukken zoals deze ook in Stabu Standaard voorkomen. Via dit nummer bestaat er daarom een direct verband tussen een bestekpost in het bestek en de standaard technische bepalingen in de Stabu Standaard. Omdat ook de aanvullende administratieve en technische bepalingen deze zelfde nummering volgen, is daarmee de onderlinge relatie gelegd.

6 Onder een korttekst in de Stabu-besteksystematiek zijn specificaties bij elkaar gebracht die met elkaar een complete beschrijving kunnen vormen van een deel van het (bouw)werk. Een bestekpost bestaat dan uit: een korte bondige omschrijving van het er van de aannemer wordt verwacht (KORTTEKST); de nadere beschrijving waarvan het moet worden gemaakt en hoe het moet worden gemaakt (SPECIFICATIES); de benoeming van het onderdeel met vermelding van de locatie en eventuele verwijzing naar tekeningen (BOUW- OF INSTALLATIEDEEL). Voorbeeld Lay-out 1: In het werk gestort beton, betonmortel korttekst 0. in het werk gestort beton BOUW- OF INSTL.DEEL 1. betonmortel (NEN 5959). 01 BUITENWAND Lay-out 2: code buitenwand bouwdeel KORTTEKST in het werk gestort beton 1. betonmortel (NEN 5959) De benaming korttekst wordt gebruikt om de hoofdverzameling specificaties aan te duiden die gezamenlijk de beschrijving vormen. Aan de bouw- of installatiedelen kunnen facultatief hoeveelheden worden verbonden. Ze kunnen desgewenst worden voorzien van een sorteercode zodat men ook zelf de volgorde van de bestekpost kan bepalen. Een bestekspost is zoals gezegd een combinatie van specificaties voor het beschrijven van een onderdeel van het (bouw)werk. Elke bestekspost is in principe niet afhankelijk van andere besteksposten. Onder een korttekst uit de Stabu-besteksystematiek mag de gebruiker zelf een specificatie toevoegen onder rubriek 9. Voorts heeft de gebruiker ook de mogelijkheid om een eigen korttekst toe te voegen. In dat geval komt het cijfer 9 in het korttekstnummer te staan en worden alle specificaties onder dat korttekstnummer als vrije specificaties beschouwd.

7 5. voorbeeld: hoofdstuk baksteen met mortel In figuur 8 is een bladzijde uit een bestek weergegeven. Het betreft hier metselwerk. We zullen aan de hand van deze bladzijde eens achter de schermen van de Stabubesteksystematiek kijken, om te ervaren wat deze bestekpost inhoudt. 8 Een gedeelte van de bladzijde Metselwerk Aangezien er exacte afspraken zijn in de bouwwereld over wat wild verband is heeft Stabu in de Stabu Standaard 2001 onder BEGRIPPEN bij 03 getiteld 'wild verband' de minimum vastgelegd: zie bijlage oppervlakgroep schoon-werkzijde(n) overeenkomstig Stabu STANDAARD, hfst. 22 bijlage A:1. Bijlage A Oppervlakte-beoordelingscriteria groep 1 zoals vermeld in de Stabu Standaard 2001 geven duidelijk aan welke er aan het verwerkingsresultaat worden gesteld (zie figuur 9). Opslag en verwerking van de baksteen moet het gestelde in de norm NEN 2489 bijlage A worden nagekomen. Je begrijpt nu dat de zoals die in deze bestekpost zijn genoemd erg eenduidig en meetbaar zijn. Hierdoor weet de aannemer wat hij moet doen en de opdrachtgever wat hij mag verwachten of bij het verwerken van de stenen. In NEN 2489 wordt klasse B1 genoemd en maatklasse ll. Klasse B1 staat voor buitenmuren waaraan speciale worden gesteld. Wel worden er waarden voorgeschreven waaraan de stenen moeten voldoen, zoals mechanische en chemische waarden. Mochten deze stenen niet aan die waarden voldoen dan kan de stenenfabrikant in gebreke worden gesteld door de aannemer. Dit kan uiteraard alleen als er bij de inkoop vermeld is dat de stenen moeten voldoen aan de NEN In figuur 10 wordt weergegeven welke grensmaten er worden getolereerd in de diverse maatklassen. Door dit kijkje achter de schermen bij een bestekpost metselen komen we tot de ontdekking dat er een wereld schuilgaat achter normen en omschrijvingen uit de Stabu-standaard 2001, etc. Het is niet mogelijk alle normen in je tas te hebben of uit je hoofd te leren. Belangrijk is wel dat je weet dat er verschillende normen en voorschriften zijn, waar ze vandaan komen en dat ze in een projectbestek van toepassing kunnen worden verklaard.

8 Stabu Standaard Technische bepalingen metselwerk Bijlage A: Oppervlaktebeoordelingscriteria Groep Stootvoegen De toegestane afwijking mag ten hoogste + en De toegestane afwijking mag ten hoogste + en (breedte) 2 mm bedragen t.o.v. voorgeschreven 3 mm bedragen t.o.v. voorgeschreven voegbreedte voegbreedte Lintvoegen (dikte) Lintvoegen (lengterichting) Vlakheidstoleranties in mm bij een onderlinge afstand tussen de meetpunten van: 1 m 4 m 10 m 15 m De toegestane afwijking mag ten hoogste t.o.v. voorgeschreven voegbreedte 2 mm/m bedragen Gemeten over een lengte van 2 m is de toegestane afwijking t.o.v. een rechte lijn, gemeten over de bovenkant van de stenen 2 mm/m, met een max. van 8 mm De toegestane afwijking mag ten hoogste t.o.v. voorgeschreven voegbreedte 3 mm/m bedragen Gemeten over een lengte van 2 m is de toegestane afwijking t.o.v. een rechte lijn, gemeten over de bovenkant van de stenen 3 mm/m, met een max. van 9 mm 9 Oppervlaktebeoordelingscriteria conform STABU-standaard 2001 Technische bepalingen metselwerk Benaming Standaardmaten L n, b n en d n Grensmaten voor toetsing Werkende maat (standaardmaat plus standaard voeg van 10 mm) Maatklasse I II III Standaard vechtformaat b d Standaard waalformaat b d Standaard dikformaat b d Standaard F5-formaat b d Formaten volgens 1 L n L n ± 2 L n L n +4 5 L n + 10 fabrieksopgave b B n B n +1 2 B n +2 3 B n ± 3 B n = 10 d D n D n ± 1 D n ± 2 D n + 1 ± 2 D n Weergave van grensmaten die worden getolereerd in de diverse maatklassen (maten in mm)