Ouders en Autisme. Toets Nieuwe toetreders jeugdhulp. Utrecht, september 2017

Transcriptie

1 Ouders en Autisme Toets Nieuwe toetreders jeugdhulp 5 Utrecht, september 2017

2 Dit is een uitgave van: Inspectie Jeugdzorg Ministerie van olksgezondheid, Welzijn en Sport Inspectie voor de Gezondheidszorg Ministerie van olksgezondheid, Welzijn en Sport Motto Naar zichtbare kwaliteit in de jeugdhulp! Missie De Inspectie Jeugdzorg, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie eiligheid en Justitie voeren het landelijk toezicht in het kader van de Jeugdwet uit. Als waren zij één inspectie zien zij in het kader van de Jeugdwet toe op de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein. Daarnaast zien zij toe op de naleving van de wetgeving. Het landelijk toezicht jeugd stimuleert met haar toezicht de voorzieningen tot goede en veilige verzorging, opvoeding en behandeling van jeugdigen in de jeugdhulp en in de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de ondersteuning van ouders en verzorgers van die jeugdigen. Het landelijk toezicht jeugd draagt er aan bij dat de samenleving er op kan vertrouwen dat jeugdigen en ouders op tijd en op maat de hulp en zorg krijgen van de instellingen en de professionals. Het onafhankelijke oordeel van het landelijk toezicht jeugd over de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering is relevant voor de professional, de instelling en de overheid en helpt bij het verbeteren van die kwaliteit. De foto op de voorkant betreft geen personen in de jeugdhulp en is uitsluitend ter illustratie. 4 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

3 Samenvatting De Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg toetsen of vanaf 2015 gestarte aanbieders van jeugdhulp voldoen aan de basiseisen voor verantwoorde jeugdhulp. Dit onderzoek gebeurt aan de hand van het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp. Zodra een jeugdhulpaanbieder voldoet aan alle verwachtingen uit dit toetsingskader wordt hij niet meer beschouwd als nieuwe toetreder jeugdhulp. anaf dat moment wordt toezicht uitgevoerd op basis van het toetsingskader erantwoorde hulp voor jeugd van de inspecties. In augustus 2017 hebben de inspecties een toets Nieuwe toetreders jeugdhulp uitgevoerd bij Ouders en Autisme. Ouders en Autisme voldeed op het moment van het onderzoek aan tien van de twaalf beoordeelde verwachtingen uit het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp. Inmiddels heeft Ouders en Autisme maatregelen genomen zodat word voldaan aan elf verwachtingen. De inspecties verwachten dat Ouders en Autisme maatregelen neemt om te voldoen aan de twaalf verwachtingen. Er is nog verbetering nodig op het volgende onderwerp: Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. De inspecties verwachten van Ouders en Autisme binnen zes weken na ontvangst van het vastgestelde rapport een schriftelijke verklaring dat wordt voldaan aan de twaalf basiseisen voor verantwoorde jeugdhulp. Indien Ouders en Autisme op die datum nog niet volledig voldoet aan de verwachtingen dient zij de inspecties te informeren over de reden voor de vertraging. Tevens dient zij aan te geven wanneer zij wel zal voldoen aan de verwachtingen. De inspecties zullen de voortgang bij Ouders en Autisme volgen en zonodig toetsen in de praktijk.

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding Bevindingen Uitvoering hulpverlening eiligheid Leefklimaat Cliëntenpositie Organisatie ervolg Bijlage 1 - Toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp Bijlage 2 - erantwoording... 13

5 1 Inleiding In augustus 2017 deden de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspecties) onderzoek bij Ouders en Autisme in Lopik. Doel van het onderzoek was om te bepalen of deze jeugdhulpaanbieder voldoet aan de basiseisen voor verantwoorde jeugdhulp. Beschrijving Ouders en Autisme Ouders en Autisme is een eenmanszaak en is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel onder nummer De eigenaar biedt sinds juni 2016 ondersteuning aan jeugdigen en ouders die te maken hebben met autisme. Op dit moment begeleidt de eigenaar elf gezinnen bij hen thuis, soms ook op school of op de sportclub. De intensiteit van de hulp die Ouders en Autisme biedt varieert van een dagdeel per week tot 1 uur per maand. De jeugdigen zijn tussen de vijf en de zestien jaar oud. De eigenaar van Ouders en Autisme overweegt om naast jeugdhulp in de thuissituatie ook een weekend per maand logeeropvang te gaan bieden. Dit aanbod is bedoeld voor maximaal twee jeugdigen in een daarvoor bestemde ruimte in het huis van de eigenaar. Tijdens het bezoek is kort gesproken over aandachtspunten indien daadwerkelijk met logeerhulp wordt gestart. In dit rapport wordt alleen de jeugdhulp van Ouders en Autisme bij gezinnen thuis beoordeeld. Ouders en autisme biedt zorg in natura op basis van jeugdhulpcontracten met diverse gemeenten. Alle gezinnen worden aangemeld bij Ouders en Autisme via een medewerker van een wijkteam, die optreedt als casemanager van het gezin. De eigenaar van Ouders en Autisme heeft een pedagogische opleiding op hbo-niveau afgerond en beschikt over een vooraanmelding bij de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ). Zij is aanvullend geschoold tot onder meer psychiatrisch gezinsbegeleider en systeemspecialist en heeft een deeltijd dienstverband in de specialistische geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Er werken geen andere mensen bij Ouders en Autisme. Toetsingskader Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp. Het toetsingskader is opgenomen in bijlage 1. Aangezien het thema leefklimaat niet van toepassing is op jeugdhulp die geboden wordt in de thuissituatie, zijn drie verwachtingen niet beoordeeld. 5 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

6 2 Bevindingen In dit hoofdstuk worden de resultaten van het toezicht gepresenteerd aan de hand van vier thema s uit het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp: uitvoering hulpverlening, veiligheid, cliëntenpositie en organisatie. Per onderwerp wordt een oordeel gegeven en in de toelichting wordt het oordeel onderbouwd. oldoende N.B. Niet beoordeeld O Onvoldoende O Gewijzigd in voldoende voor vaststellen rapport 2.1 Uitvoering hulpverlening Onderwerp 1 Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken van de jeugdigen en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. De medewerker van het betrokken wijkteam onderzoekt samen met ouders en jeugdigen op welke gebieden het gezin problemen ondervindt en op welke specifieke punten ondersteuning nodig is van Ouders en Autisme. De analyse en opdracht vanuit het wijkteam gaat in op de ontwikkeling, problematiek en veiligheid van de jeugdigen. Op basis van dit plan bepaalt de eigenaar van Ouders en Autisme samen met de medewerker van het wijkteam en het gezin aan welke specifieke doelen gewerkt gaat worden. Het aanbod van Ouders en autisme is niet geschikt of bedoeld voor gezinnen die te maken hebben met een complexe echtscheidingssituatie. Oordeel 2 Professionals werken met een plan dat door of in overleg met de jeugdigen en hun ouders is opgesteld. In overleg met het gezin en het betrokken wijkteam bepaalt Ouders en Autisme aan welke doelen gewerkt gaat worden en welke doelen het belangrijkste zijn om mee te beginnen. De eigenaar zorgt ervoor dat belangrijke ontwikkelingen en afspraken over de behandeling worden vastgelegd. Zo vaak als nodig, maar minimaal eenmaal per jaar vindt een evaluatiegesprek plaats in aanwezigheid van het gezin en het wijkteam. 6 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

7 2.2 eiligheid Onderwerp 3 Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van jeugdigen. Oordeel Ouders en Autisme wordt ingeschakeld door het betrokken wijkteam, dat een continue factor is voor het gezin. De eigenaar begeleidt de gezinnen in hun dagelijkse omgeving en op plekken die voor hen belangrijk zijn, zoals sportclub en school. Afhankelijk van de intensiteit van de hulp heeft de eigenaar zicht op de kracht en kwetsbaarheid binnen het gezin. Door de goede contacten met de medewerkers van het wijkteam vindt over en weer overleg plaats bij belangrijke veranderingen in het gezin. 4 Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. Ouders en Autisme gaat bij de start van de hulp af op de veiligheidsinschatting van het betrokken wijkteam. De eigenaar licht toe welke informatie zij ontvangt van het wijkteam over de veiligheid binnen het gezin. Het wijkteam heeft contact met de diverse hulpverleners in het gezin. Indien het wijkteam bij de start al veiligheidsrisico s signaleert in het gezin dan zijn naast Ouders en Autisme ook andere organisaties actief, zoals eilig Thuis of een instantie voor Jeugdbescherming. Aandachtspunt: de inspecties verwachten dat Ouders en Autisme bij elke zaak beschikt over een veiligheidsinschatting. Indien het wijkteam geen uitkomsten van een veiligheidsinschatting aanlevert, dient Ouders en Autisme zelf minimaal een aantal eenduidige vragen over veiligheid te stellen aan het gezin bij de start van de hulp. 5 Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. Signalen van acute onveiligheid heeft de eigenaar bij het werken in gezinnen via Ouders en Autisme nog niet meegemaakt. Zij is wel betrokken geweest bij een onderzoek door eilig Thuis. 7 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

8 2.3 Leefklimaat Onderwerp 6 De fysieke leefomgeving is schoon, passend en veilig. 7 Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 8 Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen. Oordeel N.B. N.B. N.B. 2.4 Cliëntenpositie Onderwerp 9 De aanbieder onderneemt actie indien de jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de geboden hulp. Tijdens het onderzoek heeft de eigenaar toegelicht hoe zij jeugdigen of ouders uitnodigt om feedback te geven over de aanpak van Ouders en Autisme. Oordeel 10 Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. Tijdens het onderzoek bleek dat Ouders en Autisme niet is aangesloten bij een onafhankelijke klachtencommissie die voldoet aan de Jeugdwet. O 2.5 Organisatie Onderwerp 11 De aanbieder heeft een visie op hoe zij verantwoorde hulp biedt. Oordeel Ouders en Autisme ondersteunt ouders en kinderen bij het omgaan met autisme. Doel is het vergroten of aanscherpen van de opvoedvaardigheden van ouders. Ouders krijgen praktische tips om het kind te begeleiden. Een kind met autisme vraagt een specifieke opvoeding. Door deze specifieke opvoeding kan het kind zich beter ontwikkelen, juist op het gebied waar het nodig is. 8 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

9 Onderwerp 12 De aanbieder waarborgt dat de professionals werken volgens de professionele standaarden. De eigenaar van Ouders en Autisme maakt gebruik van verschillende methodieken bij het werken met de gezinnen. Zij werkt met concrete hulpmiddelen zoals het stoplichtmodel (om gradaties in spanning of irritatie aan te geven), pictogrammen en diverse spellen. Het doel van deze hulpmiddelen is dat ouders en jeugdigen zichzelf en elkaar op een nieuwe manier gaan begrijpen zonder te vervallen in een discussie. Oordeel 13 De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van de hulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit De Jeugdwet stelt jeugdhulpaanbieders verplicht om verantwoorde hulp te bieden. anaf 2016 geldt de norm voor verantwoorde werktoedeling, die is vastgelegd in het Besluit Jeugdwet en geconcretiseerd in het Kwaliteitskader Jeugd. De eigenaar beschikt over een vooraanmelding bij het SKJ en voldoet daarmee aan deze verwachting. 14 De aanbieder beschikt over een erklaring Omtrent het Gedrag van personen die structureel contact hebben met de jeugdigen en hun ouders. De inspecties verwachten dat de eigenaar beschikt over een OG op naam van Ouders en Autisme. Omdat dit niet het geval is beoordelen de inspecties dit onderwerp als onvoldoende. O De eigenaar heeft direct na het onderzoek actie ondernomen en heeft inmiddels aangetoond de juiste OG in bezit te hebben. 15 De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De eigenaar beschikt over een actuele versie van de meldcode. 9 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

10 3 ervolg Ouders en Autisme voldeed op het moment van het onderzoek aan tien van de twaalf beoordeelde verwachtingen uit het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp. Inmiddels heeft Ouders en Autisme maatregelen genomen zodat wordt voldaan aan elf van de twaalf verwachtingen. De inspecties verwachten dat Ouders en Autisme maatregelen neemt om te voldoen aan de twaalf verwachtingen. Er is nog verbetering nodig op het volgende onderwerp: Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. De inspecties verwachten van Ouders en Autisme binnen zes weken na ontvangst van het vastgestelde rapport een schriftelijke verklaring dat wordt voldaan aan de twaalf basiseisen voor verantwoorde jeugdhulp. Indien Ouders en Autisme op die datum nog niet volledig voldoet aan de verwachtingen dient zij de inspecties te informeren over de reden voor de vertraging. Tevens dient zij aan te geven wanneer zij wel zal voldoen aan de verwachtingen. De inspecties zullen de voortgang bij Ouders en Autisme volgen en zo nodig toetsen in de praktijk. 10 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

11 Bijlage 1 - Toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp Het toetsingskader erantwoorde hulp voor jeugd vormt het kader voor het toezicht op de Jeugdwet door de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg en staat op Het toetsingskader bestaat uit de vijf thema s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntenpositie en organisatie. oor het toezicht op de nieuwe toetreders die vanaf 2015 starten met het aanbieden van jeugdhulp, hebben de inspecties vijftien verwachtingen geselecteerd. Deze vormen samen het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp. Het toezicht bij een nieuwe toetreder resulteert in een openbaar rapport waarin staat in hoeverre de aanbieder voldoet aan het toetsingskader Nieuwe toetreders jeugdhulp. Zodra alle onderwerpen voldoende zijn wordt de aanbieder niet meer beschouwd als nieuwe toetreder. anaf dat moment voeren de inspecties toezicht uit op basis van het toetsingskader erantwoorde hulp voor jeugd. ijftien basisverwachtingen voor verantwoorde jeugdhulp: UITOERING HULPERLENING 1. Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. 2. Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is opgesteld. EILIGHEID 3. Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de jeugdigen. 4. Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. 5. Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. LEEFKLIMAAT 6. De fysieke leefomgeving is schoon, passend en veilig. 7. Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 11 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

12 ijftien basisverwachtingen voor verantwoorde jeugdhulp: CLIËNTENPOSITIE 8. Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen. 9. De aanbieder onderneemt actie indien jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de geboden hulp. 10. Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. ORGANISATIE 11. De aanbieder heeft een visie op hoe zij verantwoorde hulp biedt. 12. De aanbieder waarborgt dat de professionals werken volgens de professionele standaarden. 13. De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van hulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. 14. De aanbieder beschikt over de erklaring Omtrent het Gedrag van personen die structureel contact hebben met jeugdigen of hun ouders. 15. De aanbieder heeft een Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. 12 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

13 Bijlage 2 - erantwoording De inspecties voerden het toezicht bij Ouders en Autisme uit op 3 augustus Het toezicht bestond uit de volgende onderdelen: 1. Gesprek met de eigenaar 2. Dossieronderzoek 3. Analyse beleidsdocumenten 13 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

14 De foto. 14 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

15 Inspectie Jeugdzorg Wat is het landelijk toezicht jeugd? Het landelijk toezicht jeugd bestaat uit de Inspectie Jeugdzorg (IJZ), de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Inspectie eiligheid en Justitie (IenJ). Wat zegt de wet over het landelijk toezicht jeugd? De Jeugdwet geeft de inspecties die het landelijk toezicht jeugd vormen de volgende taken: onderzoek doen naar de kwaliteit in algemene zin van de jeugdhulp, de gecertificeerde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering, de certificerende instelling, het adviespunt huiselijk geweld en kindermishandeling, de Raad voor de Kinderbescherming en de justitiële jeugdinrichtingen; toezicht houden op de naleving van de kwaliteitseisen die in de wet staan; voorstellen doen voor verbetering. Het toezicht gebeurt uit eigen beweging of op verzoek van de minister van olksgezondheid, Welzijn en Sport en/of de minister van eiligheid en Justitie. Het landelijk toezicht houdt bij de vervulling van haar taak rekening met de behoeften van gemeenten. Wat is toezicht? Toezicht houden betekent dat de inspecties informatie verzamelen over de kwaliteit van de instellingen die onder de Jeugdwet vallen, zich een onafhankelijk oordeel vormen en zo nodig ingrijpen. Daarbij kijken zij of het beleid voor deze instellingen in de praktijk goed werkt. De rapporten zijn in principe openbaar. De openbaar gemaakte rapporten staan op de website van de inspecties. Wat wil het landelijk toezicht jeugd bereiken? Het landelijk toezicht jeugd wil met haar onderzoeken bijdragen aan: het behouden en bevorderen van de kwaliteit van de jeugdhulp en de instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein; het versterken van de positie van jeugdigen en hun ouders of verzorgers (de cliënten); de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het beleid. Waarop houdt zij toezicht? Er zijn vijf verschillende wetten en regelingen met toezichttaken en bevoegdheden voor de inspecties die het landelijk toezicht jeugd vormen: Jeugdwet; Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen; Wet opneming buitenlandse jeugdigen ter adoptie; Wet Centraal Orgaan opvang Asielzoekers; Subsidieregeling opvang jeugdigen van ouders met een trekkend/varend bestaan. Op grond van die wetten en al dan niet in samenwerking met andere inspecties wordt er toezicht gehouden op de volgende organisaties: de jeugdhulpaanbieders (jeugdzorg, jeugd-ggz en jeugd-lb); de certificerende instelling voor jeugdbescherming en jeugdreclassering; de gecertificeerde aanbieders van jeugdbescherming en jeugdreclassering; eilig Thuis: het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling; de justitiële jeugdinrichtingen; de vergunninghouders voor interlandelijke adoptie; de opvangvoorzieningen voor (alleenstaande) minderjarige vreemdelingen; de Raad voor de Kinderbescherming; Halt; de schippersinternaten. 15

16 Inspectie Jeugdzorg Inspectie Jeugdzorg Postbus AL Utrecht