Ik dans in een prentenboek
|
|
- Marina Lambrechts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ik dans in een prentenboek Lesmateriaal in het Cultuur- en Verdiepingsprogramma Soest Ontwikkeld door RegioCultuurCentrum Idea December 2013, herzien juli 2014
2 Colofon Dit is een uitgave van: RegioCultuurCentrum Idea Willaertstraat CP Soest tel: internet: Ontwikkeling en redactie: Mieke Dols December 2013 Copyright: RegioCultuurCentrum Idea Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van RegioCultuurCentrum Idea. 2
3 Inhoudsopgave Inleiding p. 4 Over het project en de partners p. 5 Voorbereiding leerkracht: lessenoverzicht p. 6 Les 1: interactief werken met prentenboeken p. 7 (Verdiepingsprogramma en Cultuurprogramma) Les 2: van boek naar beweging; dansworkshop bij Kunstencentrum Idea p. 12 (Cultuurprogramma) Les 3: schooltheatervoorstelling Suikerklonten p. 13 (Verdiepingsprogramma) 3
4 Inleiding Kleuters houden van verhalen. Ze houden ervan om verhalen te verzinnen maar ook om naar verhalen te luisteren. In het project Ik dans in een prentenboek is het verhaal van het hondje Rambamboelie het uitgangspunt. Het gelijknamige prentenboek vormt de basis voor een project waarin de leerlingen van groep 1 en 2 zowel luisteren naar het gelezen verhaal, het verhaal dansen en een theatervoorstelling van het verhaal zien. Het bijzondere aan het project Ik dans in een prentenboek is de manier waarop drie benaderingen van kunst worden gecombineerd: eerst wordt er kennis gemaakt met een kunstvorm door het lezen van een prentenboek, daarna wordt er aan actieve kunstbeoefening gedaan door het zelf vertalen van het verhaal uit het boek naar beweging. En ten slotte vindt de receptie van kunst plaats door het bekijken van de theatervoorstelling die is gebaseerd op het boek. Door voorafgaand, tijdens of na afloop van de drie onderdelen interactief met het prentenboek in de klas te werken, wordt bovendien een extra verdiepingsslag gemaakt en beleven de kinderen het project optimaal. Cultuurprogramma en Verdiepingsprogramma Dit project maakt deel uit van het Cultuurprogramma en Verdiepingsprogramma, dat Kunst Centraal en RegioCultuurCentrum Idea organiseren om leerlingen te laten kennismaken met hun culturele omgeving. De culturele omgeving is verdeeld in vier domeinen (professionele instellingen, amateur- en vrijwilligersorganisaties, bebouwde omgeving en landschap & natuur). Deze domeinen worden vanuit de verschillende vakdisciplines benaderd: dans, literatuur, muziek, beeldend, drama, audiovisueel en erfgoed, of een combinatie van deze disciplines. Het Verdiepingsprogramma sluit inhoudelijk aan op het Cultuurprogramma en verdiept de elementen van het Cultuurprogramma op het gebied van leesbevordering en kunsteducatie. Domein en discipline Professionele instellingen, literair, dans en drama Doelgroep Dit project is geschikt voor de groepen 1 en 2 uit het primair onderwijs. Doelstelling educatief materiaal Het educatief materiaal dat voor u ligt is een onderdeel van het project Ik dans in een prentenboek. De lessen in deze handleiding voldoen aan de kerndoelen voor Nederlands (in de vorm van leesbevordering), kunstzinnige oriëntatie en de kerndoelen die aansluiten bij jezelf en oriëntatie op de wereld. Bij elke les staan specifieke lesdoelen beschreven die hierbij aansluiten. Organisatie U hebt de uitvoeringsdata en tijden aan het begin van dit schooljaar gekregen. De bezoekroosters van het bezoek aan Kunstencentrum Idea (voor de dansworkshop) vindt u op de website van Kunst Centraal. Ook het bezoekrooster van de schoolvoorstelling Suikerklonten (in de klas) van Idea vindt u op de website van Kunst Centraal in ditzelfde overzicht. Kwaliteit Wij vragen u nadrukkelijk na afloop van het project uw bevindingen met ons te delen via het waarderingsformulier. Uw reactie/waardering is voor ons stimulerend en richtinggevend bij de kwaliteitsverbetering van onze diensten. Wij wensen u veel plezier bij de toepassing van de verschillende onderdelen en verwachten een mooie kruisbestuiving van de drie onderdelen (van boek naar dans naar theatervoorstelling). Mieke Dols, Teamleider Onderwijsprojecten RegioCultuurCentrum Idea 4
5 Over het project Kleuters houden van verhalen. Ze houden ervan om verhalen te verzinnen maar ook om naar verhalen te luisteren. In het project Ik dans in een prentenboek is het verhaal van het hondje Rambamboelie het uitgangspunt. Het gelijknamige prentenboek vormt de basis voor een project waarin de leerlingen van groep 1 en 2 zowel luisteren naar het gelezen verhaal, het verhaal dansen en een theatervoorstelling van het verhaal zien. Over de partners RegioCultuurCentrum Idea RegioCultuurCentrum Idea is een multifunctionele organisatie, bestaande uit meerdere bibliotheken (Bunnik, De Bilt, Soest en Zeist), een theater, cultuurpunt, kunstuitleen en een kunstencentrum. Idea wil cultuur midden in de samenleving brengen. Expertise in elk vakgebied is er volop. Haar kracht ligt in het combineren van de disciplines cultuur en educatie. Zo wordt een aantrekkelijk cultuureducatief aanbod gerealiseerd. Kunstencentrum Het Kunstencentrum laat kinderen, jongeren en volwassenen genieten van cursussen in vele kunstdisciplines en gaat daarnaast actief Soest en Soesterberg in om zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met kunst en cultuur. Het Kunstencentrum organiseert cursussen, cultuureducatieve projecten voor scholen en de buitenschoolse opvang, naschoolse activiteiten en projecten in wijken. Zij biedt workshops bij theatervoorstellingen en bij bibliotheekprojecten, zoals de Boekenweek en de Kinderboekenweek. Het gaat daarbij jaarlijks om een bereik van een groot aantal cursisten die (veelal) wekelijks een cursus volgen en bijna 5000 kinderen en jongeren in het onderwijs of in de wijken. Het Kunstencentrum werkt nauw samen met andere (culturele) instellingen (zoals bijvoorbeeld Kunst Centraal) en vervult een actieve rol in de lokale en regionale gemeenschap. Theatergroep 4+ Theatergroep 4+ verzorgt theatervoorstellingen voor basisscholen, theaters, bedrijven, instellingen en buurthuizen. U kunt kiezen uit het vaste repertoire of een voorstelling op maat, geheel aangepast aan uw wens en de gelegenheid. Theatergroep 4+ is een stichting die als doel heeft de creatieve geest van kinderen en jongeren te prikkelen en te stimuleren. Thema's van het leven van een kind, bespreekbaar en visueel te maken door middel van theater. 4+ wil goede, leuke, educatieve en interactieve voorstellingen maken waarbij op een theatrale manier thema's worden verwoord. Theatergroep 4+ maakt in haar voorstellingen gebruik van de kracht van herkenning d.m.v. tekst, muziek, zang, dans, beeldende kunst en alles wat daar een afgeleide van kan zijn. 5
6 Voorbereiding leerkracht: lessenoverzicht Les Les 1: interactief werken met prentenboeken (Verdiepingsprogramma en Cultuurprogramma) Les 2: van boek naar beweging; dansworkshop bij Kunstencentrum Idea (Cultuurprogramma) Les 3: schooltheatervoorstelling Suikerklonten (Verdiepingsprogramma) Korte inhoud van de les Leerlingen lezen en beleven op verschillende wijze het prentenboek Rambamboelie Leerlingen krijgen een les dans en beweging, gebaseerd op het boek Rambamboelie, van een dansdocent van Idea Leerlingen bekijken in de eigen groep de voorstelling Suikerklonten, gebaseerd op het prentenboek Rambamboelie Ter voorbereiding Selectie maken uit lesmateriaal Les 1 Vertelplaten Rambamboelie zijn voorgelezen aan de groep Nodig Vertelplaten Rambamboelie Vervoer naar Kunstencentrum Idea Rooster 6
7 Les 1 Interactief werken met prentenboeken (Verdiepingsprogramma en Cultuurprogramma) Lesinhoud Een prentenboek kun je prachtig voorlezen aan een klas kleuters. Maar een prentenboek leent zich voor zoveel meer. Op verschillende interactieve wijze kan het boek terugkeren in de groep. Leerlingen krijgen de verhalen, teksten, prenten, ideeën en symbolen aangeboden, gaan er individueel, in groepjes of met de hele klas mee aan de slag waardoor het prentenboek op meerdere manieren tot leven komt. Lesdoelen -leerlingen krijgen plezier in het luisteren naar en praten over voor hen bestemde verhalen -leerlingen ontwikkelen hun taalvaardigheid -leerlingen ontwikkelen hun fantasie en expressie Benodigdheden De vertelplaten van het boek Rambamboelie Tijd en selectie lesmateriaal Naar keuze: variërend van 15 minuten tot 90 minuten De methoden om interactief te werken met prentenboeken uit deze les, kunnen voorafgaand, tussen of na afloop van het project Ik dans in een prentenboek worden ingezet. Bij voorkeur zijn de vertelplaten minstens een keer gelezen met de kinderen voorafgaand aan de dansworkshop bij Kunstencentrum Idea. De keuze en hoeveelheid aan toepassingen van de werkvormen wordt door u bepaald. Locatie In de klas Inleiding Prentenboeken zijn ware schatkamers voor de taalontwikkeling. Kinderen kunnen hun eigen taalgebruik uitbreiden door te luisteren naar het taalgebruik van de leerkracht en de tekst van de auteur. De prenten dienen daarbij als inspiratiebron. De woordenschat wordt uitgebreid, de zinsbouw ontwikkeld en de kennis van de verhaalstructuur vergroot. Doordat de meeste prentenboeken over sociaal-emotionele thema s gaan (als vriendschap, geboorte, dood, zelfstandig willen zijn, ziek zijn et cetera) gaat taalontwikkeling hand in hand met sociaal-emotionele ontwikkeling. Als leerkracht kunt u dit verrijken door meer te doen dan het verhaal voorlezen: vragen stellen, aanzetten voor een zin geven, dialogen aangaan. Door kinderen met verschillende manieren en stijlen van tekeningen in aanraking te brengen wordt bovendien de esthetische ontwikkeling bevorderd. In dit lesmateriaal vindt u de verschillende manieren waarop prentenboeken in het algemeen en het boek Rambamboelie in het bijzonder op verschillende, interactieve manieren kunnen worden ingezet in het onderwijs. Telkens wordt er eerst een korte theoretische uitleg gegeven van de methode, gevolgd door de toepassing van de werkvorm op het boek Rambamboelie. Dit boek is geselecteerd voor het project Ik dans in een prentenboek. In de voorbeelden die worden gegeven, is steeds groep 1/2 als richting genomen. De werkvormen die hieronder worden weergegeven kunnen van groep 1 t/m groep 8 in aangepaste vorm worden ingezet. 7
8 Hieronder worden de negen verschillende werkvormen weergegeven die samen een optimale leesbeleving bij het kind bereiken. Uit de reeks werkvormen kan naar eigen goeddunken een keuze worden gemaakt. Selecteert en wijzigt u daarom gerust de volgorde. Werkvorm: vertellen en vragen stellen Laat de voor- en achterkant van het prentenboek zien en vraag aan de kinderen waar het verhaal over zal gaan. Laat de kinderen op grond van de illustraties het verhaal voorspellen. Geef daarna de titel en vertel het verhaal in grove lijnen (lees of vertel de achterkant van het boek), gebruikmakend van de illustraties en stel vragen over het verloop van het verhaal. Over wie gaat dit verhaal? Waarom zou het mevrouwtje op bezoek gaan bij de dokter? Denken jullie dat het hondje hierna beter is? Hoe zou het verhaal aflopen? Werkvorm: voorlezen van de tekst Het prentenboek wordt in een rustig tempo voorgelezen. De tekst van het verhaal verrijkt de taal van de kinderen, wat betreft woordenschat, zinsbouw, betekenis, intonatie en verhaalopbouw. Het voorlezen gebeurt met het boek naar de voorlezer toe. De kinderen krijgen dan de ruimte om de tekst om te zetten in beelden. Na het voorlezen wordt de bijbehorende prent getoond. In het geval van het voorlezen van de vertelplaten wordt de tekst op de achterkant van de vertelplaat voorgedragen en kijken de kinderen naar de prent op de voorkant. Werkvorm: het boek in de boekenhoek Leg het boek in de boekenhoek zodat twee kinderen er gericht in kunnen kijken. Geef daartoe een kijkopdracht mee. Hoeveel eenden zie je in de vijver in het park? Zijn er vreemde dieren in het park te ontdekken, dieren die er niet thuishoren? Is het mevrouwtje dol op bolletjes, driehoeken of ruiten? Waarom? Wat zijn de vier dieren waarvan Rambamboelie de geluiden maakt? 8
9 Welke andere figuren uit andere boeken of televisieprogramma s herken je? Is Rambamboelie aan het eind van het verhaal weer beter? Waarom denk je dat? Werkvorm: een versje bij het boekje Enkele dichtvormen lenen zich heel goed voor het weergeven van het verhaal van een prentenboek. Door het gedichtje te leren, krijgen kinderen meteen de kern van het verhaal te pakken. Waf, waf waf Hoor ik nu een hondje? Miauw, miauw, miauw Of toch niet? Moeoe, moeoe, moeoe Ja, het is een hondje Of is het soms een koe? Werkvorm: praten over het verhaal Nieuwe woorden en uitdrukkingen en karakteristieke zinnen kunnen voor het voorlezen geïntroduceerd worden of na het voorlezen verdiept worden. Dat kan door de woorden te gebruiken in andere situaties of door gebruik te maken van voorwerpen of illustraties. Na en tijdens het voorlezen kunnen de kinderen reageren op het verhaal. Wat was er aan de hand met Rambamboelie? Honden blaffen, hanen kraaien, poezen miauwen, slangen sissen en koeien loeien. Wat doen schapen? Of kikkers? Of paarden? Wat probeerde de dokter allemaal om Rambamboelie beter te maken? Wie heeft er wel eens een prikje gehad? Denken jullie dat Rambamboelie het expres had gedaan? Waarom denken jullie dat? Hoe noem je dat als je iemand voor de gek houdt? Werkvorm: de app In de hoek ligt een Ipad met een voorlees-app. In tweetallen of alleen kunnen de kinderen zelf het boek nog eens bekijken en beluisteren. Sommige apps combineren het voorlezen van het verhaal met spelletjes die de kinderen kunnen spelen over het verhaal. In de Itunes-store is de app Rambamaboelie! Voor 4,49 te koop. De ontwikkelaar is Uitgeverij Ploegsma. 9
10 Werkvorm: kringspelletje en dramatiseren Het prentenboek wordt getoond, waarna er een bijbehorend spelletje aan wordt gekoppeld. In het spelletje komt de essentie van het verhaal terug. De spelletjes stimuleren de fantasie van de kinderen en maken de verbinding met hun ervaringswereld. Dramatiseren: prentenboeken lenen zich uitermate goed om het verhaal na te spelen: - Het verhaal wordt geheel of gedeeltelijk nagespeeld of gedramatiseerd - Er wordt verder geïmproviseerd binnen de structuur van het verhaal Om de kinderen in het spel te stimuleren kan de leerkracht zelf het beste de rol van verteller op zich nemen. Ga in de kring staan met de kinderen. Het mevrouwtje wordt steeds bozer, dat gaat de groep nabootsen. Ieder kind kijkt zijn buurman aan en zegt de zelfde zin maar dan steeds bozer. Het eerste kind begint vrolijk, het tweede kind iets bozer, het laatste kind in de kring is woest. Bijvoorbeeld: Dokter, mijn hondje is helemaal niet beter! De leerkracht leest voor en de kinderen vertolken de verschillende personages in de dialogen. -Een groepje kinderen wordt aangewezen als de menigte in het park die zegt: Blaf Rambamboelie, blaf! -Een groepje kinderen is het mevrouwtje die in koor zegt: O, o, o wat een ellende -Een groepje kinderen is de dokter die zegt: Potverdriedubbele suikerklonten -Een kind is Rambamboelie die de verschillende dierengeluiden nabootst Werkvorm: de kinderen vertellen het verhaal bij de prenten De kinderen vertellen het verhaal bij de prenten, eventueel met gebruikmaking van de dialogen. Nu de rode draad bekend is en de kinderen het boek zelf hebben kunnen inkijken, kan er rijker verteld worden, met gebruikmaking van details die de prenten prijs hebben gegeven. Waar nodig stel je vragen om de voortgang van het verhaal te bewaken. Hulpvragen: En was Rambamboelie na het eerste pilletje beter? Wat zegt het mevrouwtje als ze terugkeert bij de dokter? Het werd steeds drukker in het park, luisterde Rambamboelie naar al deze mensen? Waarom wordt het mevrouwtje steeds bozer op de dokter? Naar wie luisterde Rambamboelie uiteindelijk wel? Werkvorm: verwerking van het verhaal Er zijn verschillende mogelijkheden om dieper op de beleving van het verhaal in te gaan. Voorwaarde is dat het verhaal goed bekend is bij de kinderen. Hier 10
11 volgen enkele mogelijkheden waaruit een keuze kan worden gemaakt: De verteltafel: om het verhaal op een andere manier terug te spelen kan gebruik worden gemaakt van de verteltafel, een soort poppenkast op tafel. De hoofdpersonen worden daar opgezet, samen met een aantal belangrijke attributen. De knuffel vertelt: met de knuffel kan de vriendschap die een kind voelt voor een bepaalde prentenboekfiguur worden vormgegeven. De knuffel wordt ook gebruikt om kinderen het verhaal nog eens terug te laten vertellen, de knuffel wordt dan als een soort handpop gehanteerd. Door het verhaal met de knuffel te vertellen leren de kinderen een verhaal te vertellen vanuit het ikperspectief. In plaats van de knuffel kan ook een handpop of vingerpopje worden gebruikt. Een hoek inrichten: op basis van veel prentenboeken kan een hoek worden ingericht: bijvoorbeeld de dokterskamer of het park. De hoek kan het best zo sober mogelijk worden ingericht: een soort casco idee. Het gaat erom dat de hoek herkenbaar is als zodanig, de verdere inrichting gebeurt door en met de kinderen. Ze kunnen dan naar aanleiding van het boek hun eigen verhalen verder vormgeven. Werkvorm: napraten en terugkijken Er wordt uit het verhaal gestapt en terug gekeken op tekst en prenten. Het gesprek over het verhaal gaat over gebeurtenissen, handelingen, het taalgebruik van de personages en terugkerende teksten maar ook over zinnen, woorden, namen en geluiden. Het gesprek over de prenten gaat over wat er allemaal te zien is, waar je kunt zien wat er gebeurt, de sfeer en de compositie maar ook over kleuren, vormen en tellen. Sommige bladzijden zijn de figuren groter of kleiner getekend dan op andere pagina s. Waarom zou dat zijn? Op de laatste pagina knipoogt Rambamboelie, wat zou dit betekenen? Denk je dat Rambamboelie en het meisje elkaar al kennen? De kleur van de achtergrond op de tekeningen is steeds anders, waarom zou dat zijn? Is de kleur aangepast aan wat er gebeurt op die bladzijde? 11
12 Les 2: van boek naar beweging, dansworkshop bij Kunstencentrum Idea (Cultuurprogramma) Lesinhoud Naar een prentenboek kun je niet alleen luisteren en kijken, je kunt het ook gebruiken als uitgangspunt voor een dansles. Een gebeurtenis uit het verhaal, de sfeer van de vertelling of een illustratie kan de leerlingen enorm inspireren tot dansbewegingen. In de dansstudio van Kunstencentrum Idea krijgen de leerlingen een dansles waarbij ze het verhaal al dansend en bewegend vormgeven. Onder leiding van de dansdocent van Idea buitelen, rollen, springen en dansen de leerlingen door het prentenboek Rambamboelie. Het is voor de beleving van de kinderen van belang dat de vertelplaten in de klas zijn voorgelezen. Lesdoelen -leerlingen ontwikkelen hun fantasie en expressie -leerlingen vertalen verhalen, teksten en ideeën naar spel, beweging en dans Benodigdheden Rooster Cultuurprogramma Vervoer naar het Kunstencentrum Idea Tijd 45 minuten Locatie Dansstudio Kunstencentrum Idea 12
13 Les 3: schooltheatervoorstelling Suikerklonten (verdiepingsprogramma) Lesinhoud Nu het prentenboek Rambamboelie door middel van interactieve werkvormen in de klas is besproken en in de dansstudio van Kunstencentrum Idea is gedanst, ontvangen de kinderen een theatervoorstelling in de klas, die is gebaseerd op het besproken en gelezen prentenboek. Hoe zien de personages het mevrouwtje, de dokter en Rambamboelie eruit als ze levensecht voor je neus staan? Hoe praten ze, blaffen ze of ruiken ze? De professionele theatergroep Vierplus heeft het verhaal als basis genomen om het stuk Suikerklonten te creëren. Waarin verschilt deze voorstelling van het verhaal uit het boek? Lesdoelen -leerlingen krijgen plezier in het luisteren en kijken naar en praten over voor hen bestemde verhalen -leerlingen ontwikkelen hun fantasie en expressie -leerlingen ervaren hoe een geschreven verhaal wordt omgevormd tot een theaterstuk Benodigdheden Rooster Verdiepingsprogramma Tijd 35 minuten Locatie In de klas 13
Fotopuzzels. Vianen. kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma. domein: Gebouwde omgeving Landschap en natuur. discipline: Audiovisuele Vorming
groep 1-2 Fotopuzzels Vianen kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma domein: Gebouwde omgeving Landschap en natuur discipline: Audiovisuele Vorming 2012-2013 Colofon Dit is een uitgave van: Kunst Centraal
Nadere informatieKleine Ezel. Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2
Kleine Ezel Handleiding voor de bibliotheek Groep 1-2 Colofon Cubiss Tilburg, 2009 Samenstelling: Marion Bolte, Cubiss J:\klantenservice\Rode Draad\handleiding bibliothecaris\kleine Ezel groep 1-2 bibl.290609
Nadere informatieSpelen met prentenboeken - Les en lessuggesties. Groep 1 & 2. Ridder Ratjetoe en de Drakameel
Spelen met prentenboeken - Les en lessuggesties Groep 1 & 2 Ridder Ratjetoe en de Drakameel Stefan Wolters - Uitgeverij Sjaloom In dit lespakket: - lesinhoud - lessugesties - spelletjes - creatieve verwerking
Nadere informatieIk en mijn hobby. Soest. kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma. domein: Culturele instellingen / Amateur- en vrijwilligersorganisaties
groep 3-4 Ik en mijn hobby Soest kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma domein: Culturele instellingen / Amateur- en vrijwilligersorganisaties discipline: Drama en dans 2013-2014 Colofon Dit is een uitgave
Nadere informatieDe Voorleesvogel. Tips bij interactief voorlezen
De Voorleesvogel Tips bij interactief voorlezen 1 Dienst Openbare Bibliotheek Den Haag Onderwijsbureau 070-3534552 hwi@dobdenhaag.nl 2 Interactief voorlezen Het is de kunst van interactief voorlezen om
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieBegrijpend Luisteren
WORKSHOP PRENTENBOEKEN Begrijpend Luisteren in de onderbouw van de basisschool Doel Een theoretische verdieping en praktische voorbereiding om een prentenboek interactief voor te kunnen lezen. Begrijpend
Nadere informatieInhoud van de voorstelling Boek uit je hoofd
Lesbrief Boek uit je hoofd. Theatergroep koeterwaals Vooraf In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand aan de voorstelling
Nadere informatieDocument vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieVertel eens - aanpak van Aidan Chambers
Vertel eens - aanpak van Aidan Chambers bijlage 6 2 Theorie Aidan Chambers wil met de Vertel eens-aanpak kinderen helpen goed te praten over wat zij hebben gelezen en goed naar elkaar te leren luisteren.
Nadere informatieWeek 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal
Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieVisie leesbevordering
Visie leesbevordering Leesbevordering zien we als basis van het totale leesonderwijs Zonder aandacht voor leesbevordering mist het technisch lezen een belangrijke stimulans. Leesbevordering is dus niet
Nadere informatieEtuConsult. cursus Cultuur en Creativiteit. Voor pedagogisch medewerkers
EtuConsult cursus Cultuur en Creativiteit in de BSO Voor pedagogisch medewerkers Cultuureducatie is belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom bieden steeds meer bso s culturele activiteiten
Nadere informatieWij gaan (voor)lezen
Wij gaan (voor)lezen Aanbod Primair Onderwijs Bibliotheek Helmond-Peel 2015-2016 De bibliotheek die ertoe doet Asten Deurne Helmond Someren 1 Voorwoord Rode Draad: Lezen is leuk! Met de hele school de
Nadere informatieEducatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4
bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand
Nadere informatiewww.shine-houten.nl mail@shine-houten.nl 06-26340416 SHINE THE PLACE TO BE FOR PEOPLE WITH A ARTISTIC FLAVOUR!
www.shine-houten.nl mail@shine-houten.nl 06-26340416 SHINE THE PLACE TO BE FOR PEOPLE WITH A ARTISTIC FLAVOUR! Shine Wij zijn SHINE, een centrum voor podiumkunsten. Graag willen wij u hierbij kennis laten
Nadere informatieHet circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België)
lesbrief Het circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België) onderbouw (groep 1 t/m 4) bezoekadres Markendaalseweg 75a Het doek gaat op. Er komt een schaduwcircus aan en alles is ineens mogelijk! Schaduwen
Nadere informatieDans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015
Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.
Nadere informatieLESBRIEF MODDER THEATERGROEP KOETERWAALS
LESBRIEF MODDER THEATERGROEP KOETERWAALS Lesbrief MODDER Theatergroep koeterwaals Vooraf Beste Leerkracht, In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieLesbrief Hartsvriendjes. Avonturen van Kris Krokodil.
Lesbrief Hartsvriendjes. Avonturen van Kris Krokodil. Kris Krokodil is een beetje anders, want hij heeft een aangeboren hartafwijking. Daarom is hij geopereerd. Dat is te zien aan een groot litteken op
Nadere informatieLestip 'De avonturen van Kapitein Onderbroek'
Lestip 'De avonturen van Kapitein Onderbroek' Over het boek 'Mijn wraak zal zoet zijn!', dacht meneer Krupp, de gemeenste en knorrigste directeur van de Toon Hermans basisschool. Hij is de grappen en streken
Nadere informatieMirjams mama en moekie
Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieShadow Games T42 (Zwitserland)
l e s b ri ef Shadow Games T42 (Zwitserland) +31 (0)76-515 49 84 t +31(0)76-513 81 25 stiltefestival techniek@destilte.nl 4811 TL Breda 4811 KB Breda F facebook.com/ +31(0)6-11 62 32 91 Nieuwe Huizen 41
Nadere informatie2014 Kioppe, Arnhem Pedagoge drs. Marleen Kerstens www.bewustekinderopvang.nl
Dit e-book is een gratis uitgave van: Kioppe voor Bewuste Kinderopvang en is onderdeel van Procesgericht Vergaderen in de Kinderopvang De eerste titel uit deze vergadermethode is 'Iedereen doet mee!' Kioppe,
Nadere informatieJA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië)
lesbrief JA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811 TL Breda +31 (0)76-515 49 84 afdeling techniek
Nadere informatieAdviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname
Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname Wytske Bouwma, 2008 1 Inleiding Binnenkort wordt uw kind opgenomen in het ziekenhuis. Deze brochure is bedoeld om u meer inzicht te geven in
Nadere informatieVoorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs.
R.K. Basisschool Anselderlaan 10 6471 GL Eygelshoven Tel: 045-5351434 De fijne kneepjes van het voorlezen Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de
Nadere informatieBegrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL
Begrijpend luisteren Annemarieke Kool CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Strategieën en voorbeelden 4. Differentiëren mbv taxonomie 5. Oefening
Nadere informatieBegeleidende uitleg voor de leerkracht:
TITEL ACTIVITEI T + beschrijving: Kennismaken met het huis van God 2 e graad In deze les gaan we dieper in op het grondplan van een kerk en bekijken de leerlingen de belangrijkste plaatsen in de kerk.
Nadere informatieLekker belangrijk. Handleiding voor leerkrachten en ouders. - Samen in de klas -
Lekker belangrijk Lekker belangrijk, samen in de klas is een initiatief van de Kleine Ambassade. Met het boek en lesmateriaal willen wij kinderen (en volwassenen) meer kennis geven over zichzelf en elkaar.
Nadere informatieDe Voorleesvogel voor ouders en kleuters. Draaiboek voor de leerkracht
De Voorleesvogel voor ouders en kleuters Draaiboek voor de leerkracht 1 Openbare Bibliotheek Amsterdam Team Educatie 020-5230786 / 780 g.vanderbijl@oba.nl 2 Inhoud In het kort... 4 Een planning... 6 1.
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatieKunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie
Kunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle groepen 9 3 Kunsteducatieproject voor
Nadere informatiePraten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers
Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen
Nadere informatieLESBRIEF POEZIE OVER DE POST. Beste leerkracht,
LESBRIEF POEZIE OVER DE POST Beste leerkracht, In deze lesbrief staan de lesopbouw, tips en aanvullende informatie om met de woorden die per post zijn opgestuurd aan de slag te gaan met de leerlingen.
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatieISBN 978-90-78688-03-7 Eerste druk, derde oplage
2008 Leskist.nl, Noordhorn Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige
Nadere informatieWORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen
WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP
Nadere informatieWoorden in prenten. 5 Voorwoord 6 Inleiding
Inhoud Woorden in prenten 5 Voorwoord 6 Inleiding Prentenboeken 2 38 Wil je mijn vriendje zijn? 66 Plons! 94 Nandi s verrassing 22 Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft Bijlagen
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieBuurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)
lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieLesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Persoonlijk leerdoel: Groep: Aantal leerlingen: Tijdens de les zorg ik dat er aanzet gemaakt
Nadere informatiein de klas Opzet lesbrief
in de klas lesbrief Opzet lesbrief De lesbrief Alleen op de wereld sluit aan bij de voorstelling van Maas theater en dans en nummer #92 van het BoekieBoekietijdschrift. Alle lessen zijn ook geschikt voor
Nadere informatieDe Kunstenaar. Korte lessenserie bij het gelijknamige prentenboek. Doelgroep Groep 6-8. Leerdoelen
De Kunstenaar Korte lessenserie bij het gelijknamige prentenboek Doelgroep Groep 6-8 Leerdoelen De leerlingen ontdekken via een spiegelverhaal kernmomenten uit de christelijke traditie en kunnen verwoorden
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit
Cultuureducatie met Kwaliteit Doorlopende leerlijn literatuur Groep 7 Lessenreeks basis Deze leerlijn is ontwikkeld door Bibliotheek Zoetermeer. Schrijversbezoek Informatie over Schrijversbezoek Groep
Nadere informatieLestip 'Mevrouw wit konijn'
Lestip 'Mevrouw wit konijn' Over het boek Ken jij het witte konijn uit Alice in Wonderland? Hij werd beroemd toen hij gehaast weg rende en Alice hem achterna huppelde. Misschien vraag je je af hoe het
Nadere informatieProject: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel
Project: Werken aan taalontwikkeling: Het Vertelspel Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel.: 0522-235235 Fax: 0522-235222 E-mail: info@edu-actief.nl Internet: www.edu-actief.nl
Nadere informatieDe Drakendokter: Gideon
De Drakendokter: Gideon Om hulp vragen Vervolgverhalen Groep 5 en 6 (SO en SBO) Overzicht De opdrachten zijn het leukst om te doen, als het hele boek in de klas is voorgelezen. Dit kan door elke dag in
Nadere informatieLesbrief. Voetstappen Kader Abdolah
Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,
Nadere informatieLesbrief. Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland
Lesbrief Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland Spelen is leuk en ernstig tegelijk. Als je er helemaal in opgaat, kan alles. Twee meisjes en een jongen gaan op de vleugels van de verbeelding de strijd
Nadere informatieLessenserie bij Goed Gelezen! VTL Pluspakket groep 4
Lessenserie bij Goed Gelezen! VTL Pluspakket groep 4 Op basisschool de Lemborgh in Limbricht wordt gewerkt met Goed Gelezen! begrijpend en studerend lezen en met Goed Gelezen! voortgezet technisch lezen.
Nadere informatieGrote Klus Thema : Cultuur
Grote Klus Thema : Cultuur Bij cultuur horen : muziek drama beeldend dans erfgoed foto/film - literatuur Als je 5 opdrachten maakt en laat aftekenen, mag je meedoen met onze speciale cultuur viering. Als
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieOBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN
OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie
Nadere informatiePol Van Damme. Leesfiches
Pol Van Damme Deze leesfiches bevatten niet zomaar vraagjes bij boeken. Nee, het gaat om leuk en creatief bezig zijn met boeken, om bevorderen van leesbegrip, maar bovenal: om leesplezier! Het boekenpakket
Nadere informatieBaby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam!
Baby s houden van boeken! voorlezen leuk, gezellig én leerzaam! Waarom zo vroeg beginnen? Baby s kunnen veel meer dan je denkt. Luisteren Vanaf de eerste dag luistert je baby naar jouw stem. Al begrijpt
Nadere informatieNIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS
NIEUWSBRIEF KINDERKRIEBELS Dag allemaal, Eindelijk is het zover!!! De eerste nieuwsbrief van Centrum KINDERKRIEBELS is er!! Vele van jullie zullen zich afvragen Centrum KINDERKRIEBELS wat is dat???? Hieronder
Nadere informatieKUNSTkatern basisschool De Regenboog. Locatie Wevelaan Schooljaar 2013-2014
KUNSTkatern basisschool De Regenboog Geachte leerkracht, ouder en/of verzorger, Locatie Wevelaan Schooljaar 2013-2014 Het Utrechts Centrum voor de Kunsten verzorgt dit schooljaar een breed en mooi aanbod
Nadere informatiedoorzettingsvermogen fantasie opkomen voor de ander Ken je kwaliteiten - (jeugd) kwaliteitenspel Handleiding zelfvertrouwen ideeën
doorzettingsvermogen alert fantasie Ken je kwaliteiten - (jeugd) kwaliteitenspel Handleiding opkomen voor de ander ideeën relativeren zelfvertrouwen luisteren creatief Colofon CPS Onderwijsontwikkeling
Nadere informatieTeamtrainingen & ouderavond
Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende
Nadere informatieFotograaf: Maarten van Haaff - Orkestproject Vredenburg. primair onderwijs kunst- en cultuurmenu
Fotograaf: Maarten van Haaff - Orkestproject Vredenburg primair onderwijs kunst- en cultuurmenu kunst en cultuur beleven Utrecht onderscheidt zich door topaanbod van kennis en cultuur. Goed cultuuronderwijs
Nadere informatieLesbrief Hartsvriendjes
Lesbrief Hartsvriendjes Kris Krokodil is een beetje anders, want hij heeft een aangeboren hartafwijking. Daarom is hij geopereerd. Dat is te zien aan een groot litteken op zijn borst. Gelukkig kan hij
Nadere informatieGemeente Dalfsen, Cultuureducatie Projectplan Buitenschoolse activiteiten 2010-2013
Gemeente Dalfsen, Cultuureducatie Projectplan Buitenschoolse activiteiten 2010-2013 Inleiding De gemeente Dalfsen wil voor haar jonge inwoners een cultureel en kunstzinnig klimaat scheppen waarin zoveel
Nadere informatieLesopdracht. Benodigdheden (ochtend) Leerdoelen voor de kinderen. Lesinhoud. Verteltafel rondom het prentenboek Rupsje nooit genoeg
Lesopdracht Verteltafel rondom het prentenboek Rupsje nooit genoeg Benodigdheden (ochtend) -Prentenboek: Rupsje nooit genoeg Eric Carle -Groot vel papier -Zwarte markeerstift -Diverse papiersoorten: karton,
Nadere informatieBoekje voor: spreekbeurt, boekenkring en werkstuk
Boekje voor: spreekbeurt, boekenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum boekenkring Inleverdatum werkstukken (groep 6 t/m 8) Werkstuk 1: woensdag 22 november Werkstuk 2: woensdag 18
Nadere informatiewerkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL
werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL 7.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 2 3 Badria vindt Nederlands moeilijk. De juf komt op huisbezoek.
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatieVERKORTE DOCENTENHANDLEIDING VAN WIE IS DIE KOFFER? Project voor groep 1 en 2
VERKORTE DOCENTENHANDLEIDING VAN WIE IS DIE KOFFER? Project voor groep 1 en 2 COLOFON Erfgoed Nederland heeft Van wie is die koffer? als pilotproject (laten) ontwikkelen in samenwerking met de gemeente,
Nadere informatieHet beleidsplan cultuureducatie
Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.
Nadere informatieDoel. Doelgroep. Een film in je hoofd
Doel Het op gang brengen of houden van leesplezier! Van wat voor soort boeken houden de kinderen en waarom? Zouden ze zelf graag de hoofdpersoon zijn in één van hun lievelingsboeken? Welke omslagen spreken
Nadere informatieWelkom in mijn Museum
Docentenhandleiding Educatieprogramma Welkom in mijn Museum Primair Onderwijs groep 3 en 4 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3,4 Programma:
Nadere informatieAanvulling Woordenschat NT2
Aanvulling Woordenschat NT2 Woordenschat Kinderen die net beginnen met Nederlands leren, moeten meteen aan de slag met het leren van woorden. Een Nederlandstalig kind begrijpt in groep 1 minimaal 2000
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama -
Cultuureducatie met Kwaliteit Nijmegen - Vaardigheidslijn Drama - In de vaardigheidslijn drama wordt gebruik gemaakt van spelvaardigheden, verbeelden en vormgeven in een opbouwende lijn voor de groepen
Nadere informatieDe Stilte danst Alice
Lesbrief Alice Als in het boek begint de voorstelling met het boottochtje op de Theems van Lewis Carroll met de drie zusjes Liddell. Wat er daarna gebeurt? De schrijver verandert in een konijn en de achtervolging
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatie2.1 FaVoriete leestips
Verhalend 2.1 FaVoriete leestips Van klasgenoten heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften die mij leuk lijken: 1.... 2.... 3.... Van de leraar heb ik de volgende tips gekregen van boeken/tijdschriften
Nadere informatieDe verteltafel. Bouwstenen voor leesbevordering
De verteltafel Aanvulling Competent in leesbevordering Docentengids voor opleidingen Pedagogisch Werk en Onderwijsassistent Auteur: Eva Janssen Bouwstenen voor leesbevordering Colofon Auteur: Eva Janssen
Nadere informatieAanbod buitenschools 2016-2017
Aanbod buitenschools 2016-2017 Om te beginnen Meer (voor)lezen, beter in taal Steeds meer onderzoek laat zien dat kinderen die goed en met plezier lezen daar hun hele schoolcarrière profijt van hebben.
Nadere informatiePraten leer je niet vanzelf
jeugdgezondheidszorg Praten leer je niet vanzelf... hier ben ik www.icare.nl Over de spraak-taalontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar Praten gaat niet vanzelf, praten moet je leren. Een kind leert praten
Nadere informatieBROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!-
-! BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- Lezen? ja graag! Kinderen lezen tegenwoordig veel minder, vinden lezen lastig of beginnen er niet eens aan. Misschien lijkt het lezen van een boek teveel op een schoolopdracht,
Nadere informatieCoalitielid met hart en ziel
Coalitielid met hart en ziel Samenwerken vind ik belangrijk omdat... Peter Rooze 29 januari 2011 Teambuilding en samenwerking. Resultaten: 1. Kennismaking met - motieven van - collega s. 2. Betere samenwerking.
Nadere informatieOpzet en uitvoering. Inhoudsopgave. 1 Wat is Kiezen voor je leven? 3. 2 Hoe maak je een Digi-tale? 4. 3 Stap voor Stap...5. 4 Technische kant...
Inhoudsopgave 1 Wat is Kiezen voor je leven? 3 2 Hoe maak je een Digi-tale? 4 3 Stap voor Stap...5 4 Technische kant....7 5 Werkblad Mijn Digi-tale...9 6 Werkblad Mijn storyboard 10 Digi-Tales Opzet en
Nadere informatieMindmappen met kleuters
Mindmap Woordenschat Groep 1-2 Mindmappen met kleuters Rianne Hofma Mindmappen met kleuters? Ongetwijfeld een goed idee! Maar hoe kun je dit bij jonge kinderen, die niet kunnen lezen en schrijven, gestalte
Nadere informatieVakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist
Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatieUitwerking kerndoel 9 Nederlandse taal
Uitwerking kerndoel 9 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 9 Stichting
Nadere informatieLes 1 Kikker en de Vreemdeling
Les 1 Kikker en de Vreemdeling Benodigdheden: - Kikker en de Vreemdeling voorleesboek - Kaartje met groene en rode stip - Rode en groene kaartjes Algemene beschrijving: Deze les is een inleiding op de
Nadere informatieVoorlezen met poppen
Voorlezen met poppen Aanvulling Competent in leesbevordering Docentengids voor opleidingen Pedagogisch Werk en Onderwijsassistent Auteur: Thea Nabring Bouwstenen voor leesbevordering Lesopzet leesbevorderingsactiviteiten
Nadere informatieTeamtrainingen & ouderavond
Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende
Nadere informatieLesbrief Ezel en Beer. Beste kleuters,
Lesbrief Beste kleuters, Binnenkort speelt de voorstelling op jullie school of in een theater in de buurt. De voorstelling is gebaseerd op de boeken Pas op voor de ezel en de beer en Dansen met de ezel
Nadere informatie