SOS Idee STAPPENPLAN. Van idee tot markt _sosidee_brochure_DRUK.indd 1 16/06/11 17:08

Transcriptie

1 Dienst SOS Idee SOS Idee STAPPENPLAN Van idee tot markt _sosidee_brochure_DRUK.indd 1 16/06/11 17:08

2 _sosidee_brochure_DRUK.indd 2 16/06/11 17:08

3 Van idee tot markt Je hebt een idee. Het blijft hangen. Je wilt er graag iets mee doen, maar je weet niet goed hoe eraan te beginnen. Heeft er wel iemand nood aan je idee? Bestaat het al? Moet je het beschermen, en hoe? Is het commercieel interessant? Waar vind je financiering of een koper voor je idee? Deze handleiding overloopt welke stappen je moet nemen om je idee op de markt te brengen. In 10 stappen werk je een pril idee uit tot een marktklaar concept, waarmee je financiers of geïnteresseerde bedrijven kunt benaderen. Per hoofdstuk geven we naast informatie en praktische tips ook een aantal adressen van organisaties die je verder kunnen helpen. Heb je nog vragen, contacteer ons dan gerust via Veel succes! _sosidee_brochure_DRUK.indd 3 16/06/11 17:08

4 INHOUD STAP 1: ANALYSEER JE IDEE 6 STAP 2: BESTAAT JE IDEE AL? 8 OP INTERNET 9 BIJ VRIENDEN/FAMILIE 9 IN OCTROOIDATABANKEN 9 STAP 3: IS ER NOOD AAN JE IDEE? 10 DE JUISTE VRAGEN 11 DE DOELGROEP 11 STAP 4: IS JE IDEE COMMERCIEEL INTERESSANT? 12 STAP 5: ZELF OP DE MARKT BRENGEN OF IDEE VERKOPEN? 14 IDEE VERKOPEN 15 ZELF OP DE MARKT BRENGEN 16 SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 4 16/06/11 17:08

5 STAP 6: BESCHERM JE IDEE 18 IDEPOT 19 OCTROOI (PATENT) 20 MERKEN 24 MODELLEN EN TEKENINGEN 25 STAP 7: MAAK EEN PROTOTYPE 26 STAP 8: STEL EEN ONDERNEMINGSPLAN OP 28 STAP 9: ZOEK FINANCIERING 30 FAMILIE EN VRIENDEN 31 BANKEN 31 RISICOKAPITAAL 31 OVERHEID 31 STAP 10: PRESENTEER JE IDEE OVERTUIGEND 32 JE START ZELF EEN ZAAK 33 JE VERKOOPT JE IDEE 33 TOT SLOT 35 BIJLAGEN 36 LINKS PER HOOFDSTUK 36 IDEEFORMULIER 38 VOORBEELD VAN EEN IDEEFORMULIER 45 ZOEKEN IN DE OCTROOIDATABANK 50 SJABLOON GEHEIMHOUDINGSVERKLARING 54 NOTITIES 56 BRONNEN _sosidee_brochure_DRUK.indd 5 16/06/11 17:08

6 ANALYSEER STAP 1 JE IDEE Schrijf de kern van je idee in één zin op Heb je een goed idee dat je graag wilt uitwerken, neem het dan eerst grondig onder de loep. BIJVOORBEELD je hebt een idee om kinderen op het strand armbandjes te geven met een symbool dat aangeeft in welke zone hun ouders zitten (aangegeven door een paal met hetzelfde symbool). Zo kunnen ze sneller terug met hun ouders herenigd worden als ze afdwalen. Kern van het idee Een accessoire voor kinderen waarmee ze bij afdwalen op het strand gemakkelijker met hun ouders herenigd kunnen worden. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 6 16/06/11 17:08

7 HET INVULLEN VAN EEN IDEEFORMULIER DWINGT JE OM EXPLICIET NA TE DENKEN OVER JE IDEE. Bedenk een aantal varianten van je idee. Het gebeurt geregeld dat één van die varianten een beter idee blijkt dan het oorspronkelijke idee. Stel jezelf een aantal vragen over elke ideevariant. Welke voordelen bieden ze? Welke partijen zijn er nodig? Wat zijn de valkuilen?... BIJVOORBEELD: Een plastic armbandje met herkenningssymbool Een neptatoeage met een herkenningssymbool Een gepersonaliseerd zwembroekje met het gsmnummer van de ouders Een armband met gpsfunctie die ouders waarschuwt als hun kinderen te ver afdwalen Bekijk de ingevulde idee fiche voor het voorbeeld van het verdwaalaccessoire (zie bijlagen p. 45). De gemakkelijkste manier om dat te doen, is door het invullen van een ideeformulier (zie bijlagen p. 38). Deze stap lijkt simpel, maar is enorm belangrijk. Het invullen van een ideeformulier dwingt je om expliciet na te denken. Zo wordt ook snel duidelijk welke variant (of meerdere varianten) van je idee het interessantst is om uit te werken, en welke je beter aan de kant schuift. Bedenk voor de variant(en) waarmee je verder gaat een aantrekkelijke naam. Je overtuigt anderen nu eenmaal gemakkelijker met een concept dat ook lekker bekt. Spuitbus met peper en andere kruiden voor gebruik in de keuken is geen goede naam _sosidee_brochure_DRUK.indd 7 16/06/11 17:08

8 BESTAAT JE STAP 2 IDEE AL? Wie een goed idee heeft, twijfelt er vaak aan of het toch niet al eerder bedacht is. De enige manier om daar achter te komen, is door een grondig onderzoek te doen. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 8 16/06/11 17:08

9 INTERNET Zoekmachines op het internet zijn een belangrijke bron om uit te zoeken of je idee al bestaat. Google is de bekendste, maar je kunt natuurlijk ook een andere zoekmachine gebruiken. Neem je tijd om te zoeken: even snel googlen met één zoekterm zal niet volstaan. Een aantal tips: Begin met een zoekterm die zo goed mogelijk jouw idee omschrijft, zoals verdwaalbandje. Vertaal die zoekterm ook eens naar het Engels of het Frans. Zoek op een aantal kernwoorden uit je idee, bijvoorbeeld de combinatie verdwalen en tattoo. Vervolgens kun je ook zoeken op synoniemen van die woorden of op een vertaling. Let wel op met het gebruik van aanhalingstekens. Als je twee zoektermen tussen aanhalingstekens plaatst, krijg je enkel resultaten waarin de woorden in precies die volgorde staan. Bedenk hoe anderen met hetzelfde idee het product of de dienst genoemd zouden kunnen hebben (in het Nederlands of in een andere taal). Zoek ook op die woorden. BIJ VRIENDEN/FAMILIE Mensen leggen hun idee vaak ook voor aan vrienden of familie. Dat is goed, want met twee (drie, vier ) weet je meer dan alleen. Als je vrienden ook nog nooit gehoord hebben van jouw idee, is de kans weer een stuk groter dat het niet bestaat. Bovendien stellen zij misschien vragen die je aan het denken zetten of geven ze kritische opmerkingen. Let wel een beetje op met wie je spreekt over je idee. Kies mensen uit die je vertrouwt of die er weinig baat bij hebben om met je idee aan de haal te gaan. Als je twijfelt, geef dan misschien niet alle details vrij beperk je tot de kern. Het is een beetje zoeken naar het evenwicht tussen met mensen praten over je idee en het geheimhouden. Wie zijn idee té veel beschermt en er met niemand over praat, beperkt zijn kansen om het op de markt te krijgen. IN OCTROOIDATABANKEN Is je idee technisch van aard, ga dan na of er al een octrooi (of patent, dat is hetzelfde) op genomen is. Dat kun je in een octrooidatabank opzoeken, al dan niet samen met een technisch expert in het vakgebied van je innovatie. De beste databank is die van het European Patent Office: Die kun je gratis raadplegen. Goed zoeken in een octrooidatabank is niet gemakkelijk. Trek er de nodige tijd voor uit. In bijlage 4 (p. 45) kun je een zoekvoorbeeld bekijken. Je kunt de opzoeking ook laten uitvoeren door een octrooigemachtigde (zie link 1 in bijlage) of via de Federale Overheidsdienst economie, Dienst voor de Intellectuele eigendom. Die laatste instelling kun je bereiken op of via Piie_doc@economie.fgov.be. Zij rekenen gemiddeld 75 à 150 euro aan voor een opzoeking. Een opzoeking bij een octrooigemachtigde is duurder. Doe je de octrooiopzoeking liefst zelf maar word je graag een beetje op weg gezet, neem dan contact op met Caroline Merckx via sosidee@flandersdc.be. Je idee bestaat nog niet? Leg dan zo snel mogelijk een creatiedatum vast via een idepot. Meer daarover lees je onder stap 6: Bescherm je idee _sosidee_brochure_DRUK.indd 9 16/06/11 17:08

10 IS ER NOOD STAP 3 AAN JE IDEE? Soms zijn mensen zo enthousiast over hun idee, dat ze het meteen uitwerken, een prototype maken of bescherming nemen. Zonder erbij stil te staan of er wel een markt is voor het product/de dienst. Of in het geval van een maatschappelijk idee zoals de verdwaalbandjes er wel voldoende nood aan is. Een idee waar geen behoefte aan is, zal niet aanslaan. DE BEDENKERS, 2008 SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 10 16/06/11 17:08

11 DE JUISTE VRAGEN Begin met jezelf de volgende vragen te stellen: 1. Wat is het probleem van de mogelijke klant/gebruiker? 2. Hoe lost jouw idee dat probleem op? 3. Waarom is jouw idee beter dan de oplossingen die nu al bestaan voor het probleem? Beter kan betekenen: meer kwaliteit, tijd of geldbesparing voor de klant, beperking van het risico. In het voorbeeld van het verdwaalbandje wordt dat: 1. Tijdens de zomermaanden verdwalen veel kindjes op het strand. Het duurt soms enkele uren voor de medewerkers van een hulppost de ouders opgespoord hebben. Dat zorgt voor traantjes en stress bij ouders en kinderen en een zware belasting van de medewerkers. 2. Dankzij het verdwaalbandje en bijbehorende verdwaalpaal vinden kinderen gemakkelijker hun ouders terug op het strand. Bovendien is het voor de redders of medewerkers van de hulpposten ook gemakkelijker om de ouders te lokaliseren. 3. Voor de verdwaalbandjes geïntroduceerd werden, waren er niet veel alternatieven. Ouders hingen een opvallend voorwerp aan de parasol waaronder ze zaten of hingen een kaartje met gegevens rond de hals van hun kind. Beide oplossingen lossen nooit het volledige probleem op: ofwel helpen ze het kind om z n ouders terug te vinden, ofwel helpen ze de hulpverleners om de ouders op te sporen. Met de nieuwe oplossing wordt het risico voor kind en ouders beperkt. De hulpverleners besparen bovendien tijd. DE DOELGROEP Bedenk wie de toekomstige gebruikers zijn van je product of dienst. Zo kun je je product/ dienst perfect bij hun wensen laten aansluiten. Belangrijk is ook om te weten hoeveel geld ze willen betalen voor jouw product/dienst. Om inzicht te krijgen in je doelgroep (wie zijn ze, wat zijn hun wensen, wat willen ze betalen) en de bestaande markt (wie zijn de concurrenten ) is er marktonderzoek nodig. Je kunt zelf marktonderzoek doen of het uitbesteden aan een marktonderzoekbureau (zie of aan studenten, bijvoorbeeld via het Centrum voor Ondernemen ( De kosten van een commercieel bureau zijn hoger, maar hun ervaring is groter. Bovendien zijn zij vaak gespecialiseerd in bepaalde markten. Wil je meer informatie over het onderzoek door studenten, neem dan contact op met Caroline Merckx op sosidee@flandersdc.be. Besluit je om zelf marktonderzoek te doen, dan kun je: Oplijsten wie je concurrenten zijn. Wat bieden zij aan? Waar doen ze dat? Tegen welke prijs? Welke service bieden zij? Uitzoeken wie je doelgroep is. Wie zou jouw product of jouw dienst gebruiken? (bijvoorbeeld: alle jongeren tussen 10 en 15 jaar, alle kustgemeenten of alle papierverwerkende bedrijven) Bevraag een aantal mensen uit je doelgroep. Welke wensen hebben zij? Zouden ze je product kopen? Welke prijs zijn ze bereid te geven? Let wel weer op met wie je spreekt over je idee en wat je precies zegt (zie ook stap 2: bestaat je idee al). Een marktonderzoek geeft je inzicht in de haalbaarheid van je idee. Als je omtrent verschillende ideevarianten (zie stap 1) informatie hebt verzameld, moet je nu de beste variant kunnen kiezen. Dat is de variant die nog niet bestaat, die zo goed mogelijk aansluit bij de markt, die het best inspeelt op de wensen van je doelgroep en die technisch haalbaar is. Een marktonderzoek maakt deel uit van het ondernemingsplan (zie stap 8). Doorbraakideeën DOORBRAAKIDEEËN deeën waar geen behoefte aan is, slaan zelden aan. Maar soms doen ze dat wel. Ideeën waar Bij geen nieuwe behoefte technologie aan is, slaan is dat zelden bijvoorbeeld aan. Maar soms doen ze dat wel. Bij nieuwe het geval. Niemand zat te wachten op technologie is dat bijvoorbeeld het geval. Niemand internet, maar toch is het een gigantisch zat te wachten op internet, maar toch is het een gigantisch succes geworden. Net Net als als de de ipod. ipod. Of Of de de auto. De Amerikaanse auto. De Amerikaanse autobouwer Henry autobouwer Ford zei Henry ooit Als ik gedaan Ford zei had ooit wat Als de ik klant gedaan vroeg, had dan wat had de ik een sneller klant paard vroeg, gebouwd. dan had ik een sneller paard gebouwd _sosidee_brochure_DRUK.indd 11 16/06/11 17:08

12 IS JE IDEE STAP 4 COMMERCIEEL INTERESSANT? Deze stap is vooral interessant als je een commercieel idee hebt: je bekijkt immers of er geld te verdienen valt met je idee. Heb je een maatschappelijk idee, zoals de verdwaalbandjes, dan is dat misschien minder relevant. Maar in dat geval is het natuurlijk wel nodig dat je idee economisch haalbaar is. Als de productie van de bandjes een fortuin zou kosten, dan zal geen enkele kustgemeente interesse hebben. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 12 16/06/11 17:08

13 Op basis van je marktonderzoek (zie stap 3) heb je ongeveer een idee van de prijs die je voor je product/dienst kunt vragen. Op basis van de grootte van je doelgroep (en eventueel van de verkoopcijfers van bestaande alternatieven) kun je ook een schatting maken van het aantal producten (of eenheden dienstverlening) die je kunt verkopen. Als je die twee cijfers met elkaar vermenigvuldigt, krijg je een schatting van de omzet. Stel dat je product in de winkel 50 kost en je verkoopt stuks, dan bedraagt de omzet Omzet is natuurlijk niet gelijk aan winst! Eerst moeten nog alle kosten afgetrokken worden. In het geval van een product voor de consument is dat bijvoorbeeld: De btw in België bedraagt meestal 21%. Na aftrek van de belasting blijft er van 50 dus nog iets meer dan 41 over. Gewoonlijk krijgt de winkel of supermarkt 40 % van de kostprijs (excl. btw) van het product (voor sommige producten, zoals designmeubels of kleding is dat zelfs nog meer). Dus van je product van 41 gaat er 16,5 naar de winkelier. Dan schiet er nog 24,5 over. De productiekosten van je product. Stel dat die 10 bedragen, dan rest er nog 14,5. Van dat bedrag moeten ook nog de ontwikkelkosten (bv. maken prototype, voeren onderzoek), de promotiekosten (bv. website, reclame ) en eventueel servicekosten (dienst na verkoop, herstellingen) afgetrokken worden. Als je zelf je product op de markt wilt brengen, dan zijn er ook nog overheadkosten (huur kantoor, computer, telefoon, verzekeringen ) en rente die je op je lening betaalt. Anderzijds kom je dan ook in aanmerking voor subsidies. Wat uiteindelijk overblijft, is de winst. In het geval van een product of dienst voor bedrijven (businesstobusiness) blijft het grootste deel van de bovenstaande kostenposten behouden. Als je rechtstreeks verkoopt, valt wel de 40% voor de verdeler (bv. winkel) weg. In het boekje Ik heb een goed idee. Wat nu? van Jasper Baggerman (ISBN ) vind je een aantal tips om na te gaan of je idee commercieel interessant is. Als je heel erg veel geld moet investeren om een klein beetje winst te maken, dan is je idee commercieel niet interessant. Waarschijnlijk kun je meer verdienen door je geld op de bank te zetten en er rente voor te krijgen. Als er veel tijd zit tussen investeringen en inkomsten, dan is je idee meestal minder interessant. Let op: voor echte doorbraakideeën (zoals volledig nieuwe technologie) kan het wel 10 jaar duren voor er winst gemaakt wordt. Ook belangrijk is het risico: als de winst bij een kleine afwijking in de kosten teniet gedaan wordt of als je je als het even minder gaat diep in de schulden moet steken, dan is je idee waarschijnlijk niet goed. Ten slotte speelt ook de moeite die je moet doen een rol. In de beginfase moet je keihard werken voor weinig geld. Maar die situatie kan natuurlijk niet blijven duren. Jasper baggerman zegt: MAAR IS DE VERWACHTE WINST AANTREKKELIJK, DE INVESTERING BEPERKT, DE TERUGVERDIENTIJD (HOELANG HET DUURT VOOR JE WINST BEGINT TE MAKEN) REDELIJK EN HET AFBREUKRISICO AANVAARDBAAR, DAN HEB JE DAADWERKELIJK EEN GOED IDEE. DE BEDENKERS, _sosidee_brochure_DRUK.indd 13 16/06/11 17:08

14 ZELF OP STAP 5 DE MARKT BRENGEN OF IDEE VERKOPEN? Bedenk wat je wilt bereiken met je idee. Wil je het zelf op de markt brengen en een zaak starten? Of laat je dat liever aan iemand anders over? En in dat geval: wil je geld verdienen aan je idee? Of vind je het al leuk genoeg dat jouw product of dienst op de markt komt? Of wil je graag bekendheid verwerven als bedenker van jouw idee? SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 14 16/06/11 17:08

15 Het is belangrijk om al vroeg in het proces te bedenken wat je precies wil, omdat dat bepaalt welke volgende stappen je neemt. Als je nu nog geen keuze maakt, loop je het gevaar een beetje stuurloos te worden. IDEE VERKOPEN Als bedenker zonder zakeninstinct en zonder kennis van de markt (of zonder een partner die dat wel heeft) is verkopen vaak de beste optie. Je neemt weinig risico en je idee brengt snel op. Maar het verkopen van een idee is ingewikkeld en kost veel tijd. Geïnteresseerde bedrijven Om te beginnen moet je de juiste bedrijven vinden. Via internet kun je opzoeken welke bedrijven er binnen een bepaald domein actief zijn. Nuttig is ook een opzoeking in een octrooidatabank ( zie stap 2: bestaat je idee al?): welke bedrijven hebben octrooien die aanleunen bij jouw vinding? Soms is het interessant om niet de grootste speler op de markt te contacteren, maar de tweede grootste. De grootste wil veelal het statusquo behouden, terwijl de tweede eerder interesse heeft in nieuwigheden, precies om de grootste te kunnen worden. Op afspraak Ook als je de juiste bedrijven gevonden hebt, is het niet altijd gemakkelijk om een afspraak te versieren. Een aantal praktische verkoopstips kunnen helpen (zie ook stap 10: presenteer en overtuig). IDExpress in Nederland is een organisatie die bemiddelt tussen bedenkers en mogelijke kopers of licentienemers van hun idee. Pas als er een overeenkomst is met een bedrijf, sta je 15% van de prijs van de deal af. In Vlaanderen bestaat er momenteel nog geen gelijkaardig initiatief. bescherming is een idepot gecombineerd met een geheimhoudingsverklaring (zie stap 6: bescherm je idee). Nog beter is het als je vinding beschermd is door een octrooi of via het modelrecht (zie eveneens stap 6). In dat geval verkoop je je octrooi aan het geïnteresseerde bedrijf of sluit je een licentieovereenkomst af. Een idee voor een dienst is heel moeilijk te verkopen, omdat een dienst slechts beperkt te beschermen is. Daartegenover staat dat het gemakkelijker is om zelf met een dienstverlening naar de markt te stappen. Meer informatie over het verkopen van je idee vind je in de brochure Hoe verdien ik aan een briljant idee? (zie link 3 in bijlage). In diezelfde brochure kun je ook terecht voor meer informatie over de berekening van de waarde van je idee. Zelfstandige in bijberoep Als je je idee wilt verkopen maar nog een heel traject moet afleggen, is het soms interessant om zelfstandige in bijberoep te worden. Je bepaalt weinig sociale bijdragen en kunt een deel van je onkosten (zoals de bouw van een prototype, de bescherming van je vinding, advocatenkosten) aftrekken. Voor meer informatie over het statuut van zelfstandige in bijberoep kun je terecht bij elke goede boekhouder of bij het Agentschap Ondernemen BESTAANDE PRODUCENTEN HEBBEN VAAK EEN GROTE KENNIS, KENNIS DE JIJ NOG MOET OPBOUWEN. Als je naar een bedrijf stapt met je idee is het enorm belangrijk dat je je idee beschermt. Zoniet bestaat er een kans dat zij met je idee aan de haal gaan. Minimale _sosidee_brochure_DRUK.indd 15 16/06/11 17:08

16 ZELF OP DE MARKT BRENGEN Eigen productie Als je je productidee zelf op de markt brengt, kun je ervoor kiezen om zelf te produceren of om de productie uit te besteden. Je product zelf produceren heeft een aantal voordelen, maar ook een aantal nadelen. De voordelen van eigen productie Succes of falen blijven in eigen hand. Je behoudt de controle over de uitvinding, de reputatie en de kwaliteit. De nadelen van eigen productie Er zijn flinke investeringen nodig, niet alleen voor octrooiaanvragen, maar ook voor het opzetten van productiefaciliteiten en voor marketing. Bestaande producenten hebben vaak een grote kennis van het materiaal en de productietechnieken, kennis die jij nog moet opbouwen. Starters opgelet: ondernemerskwaliteiten en een goed netwerk (lees: veel mensen kennen) zijn voorwaarden. Een netwerk bouw je op door je aan te sluiten bij relevante verenigingen, door te netwerken op evenementen, via sociale netwerkingsites als LinkedIn.com Als je eenmaal je contacten hebt opgebouwd, is het ook belangrijk dat je ze onderhoudt. Productie uitbesteden Het is ook mogelijk om een ander bedrijf je idee te laten uitvoeren, terwijl je zelf de marketing en verdeling in handen houdt. Op die manier hoef je niet te investeren in dure machines en specifieke knowhow. Eva en Martine Boonen van Mammae, bekend van de tweede reeks van De Bedenkers, kozen voor die aanpak (zie kaderstuk). Eigen zaak Wie zijn idee zelf op de markt brengt of de productie nu uitbesteed wordt of niet start uiteraard een eigen zaak. Essentieel bij de voorbereiding daarvan is de opmaak van een businessplan (zie stap 8: stel een ondernemingsplan op). Verschillende organisaties zoals het Agentschap Ondernemen, Unizo en Voka helpen starters bij het opzetten van een eigen zaak. Een overzicht vind je op De volgende stappen in het proces van idee tot markt verlopen iets minder chronologisch dan de voorgaande, je neemt ze eerder gelijktijdig. Wat je eerst doet, hangt ook van je idee af. Stel bijvoorbeeld dat je via een prototype moet nagaan of je vinding technisch werkt, dan doe je dat vóór je bescherming neemt. Heb je enkel een prototype nodig om je vinding te presenteren, dan kun je eerst je bescherming in orde brengen. Als je idee een dienst betreft, dan is het iets gemakkelijker om het heft in eigen handen te nemen. Je hebt dan immers geen hoge productiekosten. Wel blijft het hebben van een netwerk enorm belangrijk. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 16 16/06/11 17:08

17 Mammae De elegante en praktische borstvoedingsbeha Ongeveer twee jaar geleden werden Eva en Martine Boonen voor de eerste keer moeder. Mama worden was een van de belangrijkste periodes in hun leven. Ze wilden zich dan ook goed voelen en stralend voor de dag komen.helaas voelden ze zich met de huidige borstvoedingsbeha s meer een bomma dan een mama. Bovendien voelden ze zich erg bloot tijdens het voeden. Andere borstvoedende vriendinnen hadden dezelfde problemen. Sommigen gaven zelfs aan dat ze gingen stoppen met borstvoeding om van het geklungel af te zijn. Liefst wilden ze zelf hun beha s op de markt brengen. Maar omdat ze zelf onvoldoende middelen hadden om de nodige investering te dragen, moesten ze het financiële plaatje natuurlijk rond krijgen. Bij gesprekken met banken liep het al vlug mis. Zij vroegen te veel waarborgen, die Eva en Martine niet konden geven. Gelukkig zijn ze toen in contact gekomen met BAN Vlaanderen, het Business Angels Netwerk Vlaanderen. Ze vonden een business angel die geloofde in hun project en met wie ze dadelijk een goede klik hadden. Toen was de beslissing snel genomen. Beiden namen loopbaanonderbreking en richtten samen met de business angel een bedrijfje op. ontwerp ook rekening gehouden met de opmerkingen van vroedvrouwen, vriendinnen, ervaringsdeskundigen In het najaar van 2009 kwamen de borstvoedingsbeha s op de markt. Eva en Martine huren een opslagruimte en verdelen hun producten zelf aan gespecialiseerde winkels. Intussen zijn er al tientallen verkooppunten in België, Nederland en Luxemburg. Ook in andere landen groeit de interesse. Wedstrijden Dat bracht Eva en Martine op het idee om zelf de perfecte borstvoedingsbeha te ontwerpen en te laten produceren. Hun idee kreeg meer vorm (prototype, modelbescherming ) en de reacties waren enorm positief. Ondertussen schreven ze zich in bij verschillende wedstrijden. Dat bleek een schot in de roos: ze wonnen de Comeva startersaward en bij De Bedenkers (programma VRT) en Bizidee eindigden ze bij de finalisten. Bij Bizidee schreven ze onder begeleiding een volledig businessplan. Ze ontmoetten er ook investeerders en marketingspecialisten. Verkopen of zelf op de markt brengen? Met de euro die Martine en Eva kregen als winnaar van Comeva lieten ze een eerste professionele prototype maken. Vervolgens kregen ze de eerste aanbiedingen van bedrijven die hun concept wensten te kopen. Daardoor kwamen ze al vlug voor de keuze te staan: verkopen of zelf commercialiseren. Een keuze waar ze goed over nagedacht hebben. Productie Omdat het maken van lingerie een erg specifiek vakmanschap is, was zelf produceren niet aan de orde. Daarom gingen de vriendinnen Boonen op zoek naar een producent die de kwaliteit kon leveren die zij op het oog hadden. Ze maakten afspraken bij verschillende grote confectiebedrijven en vroegen om een offerte voor een prototype en productie. Uiteindelijk vonden ze een Nederlands bedrijf dat qua visie en missie bij hen paste. Er werden verschillende beha s gemaakt die door borstvoedende mama s werden uitgetest. Behalve met de feedback van de testpersonen, werd in het Met de euro die ze kregen als winnaar van Comeva lieten ze een eerste professioneel prototype produceren _sosidee_brochure_DRUK.indd 17 16/06/11 17:08

18 BESCHERM STAP 6 JE IDEE Als je idee nog niet bestaat, dan kun je het beschermen. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 18 16/06/11 17:08

19 IDEPOT Het is in elk geval nuttig om een idepot op je idee te nemen bij het BeneluxBureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Dat is goedkoop ( 3545) en kent een datum toe aan je idee. Zo kun je bewijzen dat je eerst was, mocht iemand je idee willen kopiëren. Maar opgelet: een idepot geeft geen rechtsbescherming! Echte bescherming krijg je pas via het patent, merk of modelrecht. Toch vormt het in combinatie met een geheimhoudingsverklaring (zie kaderstuk) een goede eerste bescherming om met partners of producenten te gaan praten. Heb je geen idee voor een product maar voor een dienst, dan is een idepot vaak de enige bescherming die je kunt nemen. Wat wel kan, is de naam of het logo van de dienst beschermen via het merkenrecht (zie stap 6: merken). Een idepot kun je online indienen of via een idepotenvelop. Online Je kunt een idepot direct online indienen via Dat gaat snel, het is gemakkelijk, goedkoop en vooral veilig. In een aantal stappen wordt je gevraagd om je referentiegegevens in te vullen en een omschrijving of weergave van je concept of idee toe te voegen. Nadat de betaling is verwerkt, ontvang je een bevestiging per en kun je jouw idepot bewijs meteen downloaden. Je kunt er ook voor kiezen dat bewijs pas te downloaden op het moment dat je het wilt gebruiken, bijvoorbeeld bij een juridisch geschil of conflict. Het idepot bewijs is digitaal ondertekend door het BBIE. Daardoor is de echtheid van het document gewaarborgd. idepot envelop De idepot envelop kun je gebruiken als je jouw concept of idee niet in een elektronisch formaat wilt vastleggen, of als je niet elektronisch wilt of kunt betalen. Wij sturen je de idepot envelop toe na ontvangst van het aanvraagformulier (pdf, zie link 4 in bijlage) en je betaling. Het ingevulde formulier stuur je naar: BeneluxBureau voor de Intellectuele Eigendom Postbus NL2509 LK Den Haag Nederland De idepot envelop bestaat uit twee delen. In elk van beide delen stop je een identiek document waarin je creatie zo helder mogelijk omschreven of afgebeeld is. Je stuurt de beide envelopdelen terug naar het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom. Bij ontvangst wordt je idepot envelop door het BBIE gedagtekend. Eén deel wordt naar je teruggestuurd, het tweede deel wordt ongeopend in ons archief bewaard. Je kunt dat tweede deel eenmalig opvragen als bewijsmiddel bij een juridisch geschil of conflict. Een idepot via envelop kost 45 voor 5 jaar. Wil je meer info over het idepot? Surf dan naar of bel tijdens de kantooruren naar het nummer Een online depot kost 35 voor 5 jaar. Leden van Flanders DC krijgen 10 korting op een IDEPOT. Surf naar om je gratis lid te maken _sosidee_brochure_DRUK.indd 19 16/06/11 17:08

20 Geheimhoudingsverklaring Een geheimhoudingsverklaring (ook wel aangeduid met de Engelse term nondisclosure agreement) is een contract dat ervoor moet zorgen dat de ene partij de unieke onderdelen van een product of dienst die wordt toegelicht door een andere partij niet kan gebruiken voor eigen doeleinden, en informatie die samenhangt met een product, dienst of idee voor zich houdt en, met uitzondering voor medewerkers in het bedrijf zelf, geheimhoudt. Een geheimhoudingsverklaring houdt in dat de partij aan wie het product, de dienst of het idee wordt voorgelegd: de informatie als vertrouwelijk beschouwt en strikt geheimhoudt voor derden. degene die het product, de dienst of het idee heeft toegelicht schadeloosstelt als er inbreuk wordt gemaakt op eigenschappen van product, dienst of idee. Heb je een afspraak met een bedrijf, producent of andere mogelijke partner, mail of stuur dan op voorhand je geheimhoudingsverklaring op. Let wel: beschrijf je idee nog niet in dit document. Laat de verklaring aan het begin van het gesprek ondertekenen en hecht na ondertekening de beschrijving van je idee vast aan het document. Weet ook dat niet iedereen een eigen geheimhoudingsverklaring kan of wil ondertekenen. Overheidsorganisaties of andere organisaties met een publieke opdracht, zoals ook Flanders DC, mogen geen geheimhoudingsverklaring ondertekenen. Toch hoef je niet bang te zijn om je idee met hen te delen: dankzij diezelfde publieke opdracht zijn zij er wel toe gebonden om vertrouwelijk om te gaan met je idee. Specialisten in intellectuele eigendom zoals octrooibureaus of advocaten zijn dan weer gebonden aan hun beroepsgeheim. Sommige bedrijven zullen je verklaring niet willen tekenen omdat ze een eigen geheimhoudingsverklaring hanteren. Een geheimhoudingsverklaring wordt het best op maat gemaakt door advocaat (link 5 in bijlage) of een octrooigemachtigde (link 6 in bijlage). Maar als je maar een beperkt budget hebt, kun je ook een sjabloon gebruiken (zie bijlage 5). OCTROOI (PATENT) Een octrooi, ook wel patent genoemd, geeft je een uitsluitend en tijdelijk recht van exploitatie voor een uitvinding die: Nieuw is: dat wil zeggen dat je uitvinding nog niet bestaat (zie stap 2: bestaat je idee?) én dat de uitvinding nog niet publiek gemaakt is. Stel dat je op een beurs staat met je vinding of dat er een artikel over verschijnt, dan kun je je vinding niet meer beschermen met een patent. Op uitvinderswerkzaamheid berust: de vinding moet vernieuwend zijn. Industrieel toepasbaar is: de uitvinding moet gaan over een technisch aantoonbaar functionerend product of productieproces. Wie een octrooi heeft, kan een ander verbieden die uitvinding na te maken, te verkopen of in te voeren. Een octrooi heeft een beperkte geldigheidsduur (meestal 25 jaar). Na afloop van de octrooiduur is de uitvinding vrij te gebruiken door iedereen. De dienst Intellectuele Eigendom (zie link 7 in bijlage) van de Federale Overheidsdienst Economie zorgt voor de octrooiverlening. Zij kunnen je ook meer informatie verschaffen over de verschillende octrooiprocedures. Je kunt hen bellen op 32 (0) of mailen op Piie_doc@economie.fgov.be. Een octrooi of niet? Denk goed na of het nuttig is om jouw idee te octrooieren. Aan een octrooi zijn immers niet enkel voordelen verbonden, maar ook nadelen. De hoge kostprijs bijvoorbeeld (zie kaderstuk) Je kunt je hierover ook laten adviseren: Door het Innovatiecentrum in jouw provincie Voor wie? Mensen die een eigen zaak hebben of sterk overwegen om er een te starten Kosten? Het innovatiecentrum geeft gratis advies. Meer info: Door de Innovatie Vereniging Vlaanderen Voor wie? Particulieren met een idee, maar zonder onmiddellijke plannen voor de oprichting van een eigen zaak. Kosten? Je bent gratis welkom op de maandelijkse vergadering van de IVV. As je je bij SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 20 16/06/11 17:08

21 De voordelen van octrooien Een octrooi verleent je de exclusieve exploitatierechten op een uitvinding. Wenst je de uitvinding niet zelf te exploiteren, dan kun je ze steeds overdragen of in licentie geven. Daarnaast kan een octrooi de onderhandelingspositie versterken wanneer een samenwerking met andere bedrijven wordt beoogd. Zo kan bijvoorbeeld het octrooieren van een verbetering op een eerdere uitvinding de kansen verhogen om een licentie te bekomen op die eerdere uitvinding. Vaak zal dat akkoord akkoord resulteren in een kruislicentie met de houder van het eerdere octrooi. Wanneer je actief wilt zijn in een bepaald domein, kan het bezitten van octrooien door derden een hinderpaal zijn, aangezien je dan toestemming moet vragen. Zelf eerder een octrooiaanvraag indienen, verzekert alvast dat niemand anders je op basis van zijn octrooi zal kunnen verbieden die specifieke uitvinding toe te passen. Het octrooieren van je uitvindingen verzekert je dus een zekere freedom to operate. Ten slotte is octrooieren ook vaak goede reclame. Derden weten zo dat je actief bent in het betreffende domein en dat je in die sector technologisch sterk staat. De nadelen van octrooien Octrooieren brengt heel wat kosten met zich mee en je kunt zelden voorspellen of een uitvinding een commercieel succes wordt. Bij het indienen van een octrooiaanvraag moet je jouw uitvinding duidelijk en volledig beschrijven. Die beschrijving wordt daarna raadpleegbaar door derden. Eventueel kunnen zij daarin strategische informatie vinden of verder werken op de door jou uitgevonden technologieën. Octrooiering impliceert dus het openbaar maken van anders eventueel geheime informatie. Octrooien hebben een beperkte geldigheidsduur, dat in tegenstelling tot geheimhouding. In bepaalde gevallen kan geheimhouding je dus voor langere tijd een concurrentiële voorsprong bezorgen dan octrooiering. Soms wordt enkel een octrooi genomen om freedom to operate te garanderen. Dat wil zeggen dat je de vrijheid hebt om iets op de markt te brengen, zonder daarbij de intellectuele eigendomsrechten van anderen te schenden. Maar dat kun je evengoed bereiken door je uitvinding gewoon openbaar te maken (bv. door publicatie op een website of in een tijdschrijft). Niemand anders zal die dan nog kunnen octrooieren omdat de uitvinding niet meer nieuw is. Een grondige afweging per individueel geval is dus noodzakelijk. hun vereniging aansluit, betaal je 30 per jaar. Meer info: Door een octrooigemachtigde Voor wie? Iedereen Kosten? Octrooigemachtigden geven vaak een eerste consult gratis (vraag hiernaar), nadien rekenen zij, net als advocaten, een uurtarief aan. Meer info: zie voor de lijst van erkende gemachtigden (zie link 6 in bijlage) Als je besloten hebt dat je een octrooi neemt, is het aangewezen: dat je je laat bijstaan voor het schrijven en het indienen van het octrooi, bijvoorbeeld door een octrooigemachtigde (zie link 6 in de bijlage). dat je beslist welke procedure je zult volgen: ga je voor een Belgisch, een Europees of een internationaal octrooi? (zie kaderstuk volgende pagina) WIE EEN OCTROOI HEEFT, KAN EEN ANDER VERBIEDEN DIE UITVINDING NA TE MAKEN, TE VERKOPEN OF IN TE VOEREN _sosidee_brochure_DRUK.indd 21 16/06/11 17:08

22 Belgisch, europees of internationaal octrooi Belgische octrooi Als je je uitvinding enkel in België op de markt wilt brengen, dan is het aangewezen om de nationale procedure te volgen. Die weg heeft een aantal voordelen. Je kunt starten met een Belgisch octrooi en na 12 maanden beslissen of je het al dan niet uitbreidt naar andere landen. Ook voor die landen geldt dan als aanvraagdatum de datum waarop je je Belgisch octrooi aanvroeg. Dat noemt men het recht van voorrang. Die weg is goedkoper dan meteen voor de Europese procedure te kiezen en vervolgens de landen die je niet interesseren te laten vallen. De Belgische procedure is relatief eenvoudig omdat er geen onderzoek moet gebeuren naar de octrooieerbaarheidsvoorwaarden (nieuw, innovatief en industrieel toepasbaar). Het Europees Octrooibureau onderzoekt wel of de uitvinding nieuw is (nieuwheidsonderzoek), maar dat gebeurt enkel ter inlichting van de aanvrager en is niet bepalend voor het al dan niet toekennen van het octrooi. Met andere woorden: elke octrooiaanvraag resulteert automatisch in een octrooi. Mocht er later een betwisting ontstaan omtrent de geldigheid van het octrooi, dan moet een rechter oordelen. Meer info? Bezoek de website van de Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie (zie link 8 in bijlage) of bel naar Europees octrooi Wens je je vinding te beschermen in een aantal Europese landen, dan kan het voordeliger zijn om een Europees octrooi aan te vragen. Met één aanvraag en één procedure kun je zo een octrooi bekomen dat geldig is in meerdere landen van de momenteel meer dan 34 lidstaten van de EU. Wel is de Europese procedure ingewikkelder en duurt ze langer dan de Belgische, wegens een verplicht onderzoek naar de materiële octrooieerbaarheidsvoorwaarden. Anderzijds maakt dat het octrooi ook sterker. Meer info? Bezoek de website van de Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie (zie link 9 in bijlage) of bel naar Internationaal octrooi Wil je ook buiten Europa octrooibescherming genieten, dan biedt het Octrooisamenwerkingsverdrag (Patent Cooperation Treaty of PCT) vaak een efficiënte oplossing. Het grote voordeel is dat je slechts één aanvraag moet indienen die dan samen met een internationaal nieuwheidsverslag en, eventueel, een internationale voorlopige beoordeling van de overige octrooieerbaarheidsvoorwaarden (innovatief karakter, industriële toepasbaarheid) wordt toegezonden aan de verschillende nationale of regionale octrooibureaus. De aanvraag wordt daarna in de aangewezen landen verder behandeld alsof het een nationale aanvraag was, dus volgens lokale procedures en regelgeving. Het voordeel van die procedure is dat je tot 30 maanden na de indiening van de internationale aanvraag kunt wachten vooraleer te beslissen om, en in welke landen, je de procedure op nationaal niveau verder wilt zetten. Dat betekent dus uitstel voor verdere procedure en vertaalkosten. In de tussentijd kun je ook partners zoeken of een handelsstrategie plannen. Meer info? Bezoek de website van de Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie (zie link 10 in bijlage) of bel naar Hoeveel kost een octrooi? De kosten om een octrooi te krijgen, kunnen aanzienlijk zijn. Wil je een octrooi nemen dan moet je onder meer rekening houden met de volgende uitgavenposten: Aangezien het aangeraden is om je te laten bijstaan door een deskundige, moet je alvast rekening houden met het ereloon van de octrooigemachtigde (zie link 6 in bijlage). Afhankelijk van in welke landen je bescherming wenst, kunnen de vertaalkosten hoog oplopen. Als je octrooi eenmaal is verleend, kan het aangewezen zijn om actief inbreuken op te sporen en er tegen op te treden. Het spreekt voor zich dat dat tijd en geld kost. Ten slotte moet je ook steeds de officiële indienings, procedure en instandhoudingstaksen betalen. Afhankelijk van de territoria en de duur van bescherming kunnen de totale kosten variëren tussen enkele duizenden euro s tot enkele tienduizenden euro s. Als je een octrooi wenst binnen een heel complex domein en waarbij je, naast Europa, ook bescherming wenst in verschillende andere grote markten (VS, Japan, India...) kan het kostenplaatje wel eens oplopen tot meer dan euro. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 22 16/06/11 17:08

23 Voorbeelden van patenten Een voorbeeld Je wilt een Belgisch octrooi en laat dat eerst schrijven door een octrooigemachtigde. Dat kost je gemiddeld tussen de en Bij de indiening van het octrooi betaal je 50 taks en 300 voor het nieuwheidsonderzoek. Twee jaar later begin je instandhoudingstaksen te betalen (die beginnen bij 35, maar stijgen elk jaar). Als je na een jaar besluit om je octrooi uit te breiden naar een aantal andere landen, betaal je ook in die landen taksen en vertaalkosten. Die laatste kosten kunnen snel oplopen. Meer info? Bezoek de website van de Dienst voor de Intellectuele Eigendom van de FOD Economie (zie link 11 in bijlage) of bel naar Op welk moment neem je een octrooi? Wanneer je het best een patent aanvraagt, verschilt per project. Doe je de aanvraag te vroeg en veranderen er nog essentiële elementen van je uitvinding, dan kan de aanvraag waardeloos zijn. Je zult dus een balans moeten zien te vinden tussen de druk om iets snel te beschermen en het voortgangsproces van het project. Haalbaarheidsstudie en marktonderzoek Een idee kan nog zo goed zijn, als de markt er niet klaar voor is, of er is een goedkoper alternatief, dan heeft investeren in bescherming weinig zin. Zorg er daarom voor dat je werk gemaakt hebt van marktonderzoek (zie stap 3: is er nood aan je idee?) alvorens te investeren in een octrooi. Een technische haalbaarheidsstudie gaat na of je idee technisch realiseerbaar is. Het is bijzonder vervelend als na het aanvragen van een octrooi blijkt dat je idee toch niet werkt of niet zoals op de beschreven manier. Mogelijk kun je zelf nagaan of je vinding werkt, bijvoorbeeld door een prototype te maken (zie stap 7: maak een prototype). Kun je dat niet zelf, dan zijn er een aantal hogescholen, universiteiten en kenniscentra die je daarbij (tegen betaling) kunnen helpen. Heb je een eigen zaak (of start je er binnenkort een), dan helpt het innovatiecentrum in je provincie je graag om de juiste kennispartner te vinden. Particulieren kunnen ten rade gaan bij de Innovatievereniging Vlaanderen ( be), een ledenorganisatie voor uitvinders. Via de kmoportefeuille ( be) kun je subsidies krijgen voor een technologieverkenning. Je moet dan wel beschikken over een btwnummer (zelfstandigen in bijberoep komen ook in aanmerking). Als kmo kun je daarnaast ook IWTsubsidies krijgen voor een meer uitgebreide haalbaarheidsstudie (zie link 12 in bijlage). Het Agentschap Ondernemen ( en het Innovatiecentrum (www. innovatiecentrum.be) in jouw buurt kunnen je advies geven over die subsidies. Voorbeeld van een technische tekening EEN TECHNISCHE HAALBAARHEIDSSTUDIE GAAT NA OF JE IDEE TECHNISCH REALISEERBAAR IS _sosidee_brochure_DRUK.indd 23 16/06/11 17:08

24 MERKEN Een merk is een teken waarmee je jouw producten of diensten onderscheidt van die van je concurrenten. Dat teken kan de naam zijn voor je product of dienst, maar ook een logo of de vorm of verpakking van een product, zoals het CocaColaflesje. Niet enkel voor grote bedrijven zijn merken belangrijk, ook voor kleine. Het kan schadelijk zijn als anderen je merk namaken of als anderen een merk gebruiken dat verwarring kan wekken met het jouwe. Enkel door je merken te registreren kun je daartegen optreden. Beneluxmerk Wil je een merk registreren, controleer dan eerst of het nog beschikbaar is. Je kunt zelf zoeken in het merkenregister (zie link 13 in bijlage), of een merkgemachtigde ( be) tegen betaling voor jou laten zoeken. Ga ook na of jouw merk aan de voorwaarden voor een merk voldoet (zie kaderstuk). Bestaat het merk nog niet en voldoet het aan de voorwaarden, dan kun je het online of via een invulformulier laten deponeren bij het BeneluxBureau voor de Intellectuele Eigendom. Ook voor vragen omtrent Beneluxmerken kan je hen contacteren via int of op het nummer Apple logo + NIKE LOGO + coca cola flesjes Wat kan geen merk zijn? Niet alle tekens kunnen een merk zijn. Er zijn een aantal wettelijke redenen op basis waarvan het BBIE verplicht is de inschrijving van een aanvraag te weigeren Bovendien kan de rechter om die redenen oordelen dat een merk niet geldig is. Hij verklaart de inschrijving in dat geval alsnog nietig. De voornaamste redenen voor weigering of nietigverklaring zijn: Het merk mist onderscheidend vermogen Deze veruit meest voorkomende uitsluitingsgrond vloeit eigenlijk al voort uit de definitie van een merk. Een merk is een teken ter onderscheiding van de waren of diensten van een onderneming, dus een teken dat dat niet kan is geen merk. Hieronder vallen onder meer beschrijvende tekens. Het woord Biomild voor yoghurt is een voorbeeld van een teken dat niet onderscheidend genoeg is. Bio geeft namelijk aan dat de yoghurt op biologische wijze geproduceerd is. Mild zegt iets over de smaak. En de samenstelling van Bio en Mild maakt het teken als geheel niet onderscheidend. Ook al is het een nog niet bestaand woord. De samenstelling bevat immers, in de woorden van het Europese Hof van Justitie, geen ongebruikelijke wending die het geheel voldoende onderscheidend maakt om als merk te kunnen dienen. Het teken is misleidend Een logo waarop bijvoorbeeld duidelijk koffie is afgebeeld kan niet voor iets anders (zoals thee of slaapmiddelen) worden geregistreerd en gebruikt, omdat het publiek daardoor misleid kan worden. Overlapping met andere intellectuele eigendom Zo zal de vorm van bijvoorbeeld een stoel of een lamp eerder als model worden gezien dan als een vormmerk. Het gedeponeerde teken bestaat uit vlaggen, wapens en andere officiële emblemen van staten of internationale organisaties die geregistreerd staan volgens artikel 6ter van het Verdrag van Parijs. Zulke merken kunnen alleen in het Beneluxregister worden ingeschreven met toestemming van de betreffende staat of organisatie. Het merk is strijdig met openbare orde en goede zeden. Dat komt in de praktijk zeer weinig voor. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 24 16/06/11 17:08

25 Europees merk Wil je bescherming in heel Europa, dan kan dat via een gemeenschapsmerk. Voordeel daarvan is dat je met slechts één aanvraag bescherming kunt krijgen in alle landen van de Europese Unie. Nadeel is dan weer dat als het merk in een van de landen niet geldig is (bijvoorbeeld omdat het onderscheidend vermogen mist), het merk geweigerd of nietig verklaard kan worden in alle lidstaten. Best is dus om de hulp van een deskundige (www. bmm.be) in te roepen. Indienen gebeurt via het Europees Merkenbureau ( europa.eu). Internationaal merk Ook wereldwijde bescherming is mogelijk via een internationale procedure. Net als bij octrooien geldt hier ook het recht van voorrang. Dat wil zeggen dat je eerst een Beneluxmerk indient en na 6 maanden kunt beslissen of je je merk ook in andere landen wilt registreren. In dat geval geldt de eerste aanvraagdatum ook voor de andere landen. Ook in het geval van een wereldwijde bescherming roep je het best de hulp in van een deskundige ( Voor meer info kun je terecht bij de World Intellectual Property organisation: of bij het BeneluxBureau voor de Intellectuele Eigendom: De laatste organisatie kun je ook bellen op het nummer Wat kost merkbescherming? De basisprijs voor een Beneluxmerkregistratie bedraagt 240 voor 10 jaar. Een Europees merk kost 900 à 1000, terwijl de kost van een internationaal merk afhangt van het aantal landen waarin je bescherming wilt. MODELLEN EN TEKENINGEN Een model of tekening is het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan. Onder voortbrengselen worden zowel op industriële als op ambachtelijke wijze vervaardigde voorwerpen verstaan. Het model moet nieuw zijn en een eigen karakter hebben. Het uiterlijk wordt afgeleid uit de kenmerken van de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan. Als je een model wilt beschermen, moet je net als bij een merk controleren of het al bestaat. Daar bestaan een aantal databanken (zie link 14 in bijlage) voor. Een merken en modelgerechtigde ( kan je helpen bij het onderzoek naar de nieuwheid of het beschermen van je model. Model registreren Een model of tekening kun je beschermen in de Benelux, in Europa (gemeenschapsmodel) of internationaal. Het BeneluxBureau voor de Intellectuele Eigendom kan je inlichten omtrent de verschillende procedures. Je kunt hen contacteren via of via het nummer Ook voor modellen geldt, net als voor merken, een voorrangsrecht van 6 maanden. Dat wil zeggen dat je 6 maanden de tijd hebt om na de indiening van je Beneluxdepot, je model ook in andere landen te beschermen met behoud van de eerste indieningsdatum. Maak je een model publiek (bv. je toont een meubel op een beurs of in een tijdschrijft), dan ontstaat er een nietgeregistreerd gemeenschapsmodel. Dat wil zeggen dat je gedurende 3 jaar anderen kunt aanvechten voor namaak. Het voordeel is dat die vorm van bescherming gratis is, het nadeel dat je die periode niet kunt verlengen. Senseo model Wat kost modelregistratie? Een Beneluxmodelregistratie kost 108, plus 10 per bijgevoegde tekening, voor een periode van 5 jaar. Spider citroenpers HET MODEL MOET NIEUW ZIJN EN EEN EIGEN KARAKTER HEBBEN! _sosidee_brochure_DRUK.indd 25 16/06/11 17:08

26 MAAK EEN STAP 7 PROTOTYPE Als je een idee voor een nieuw product hebt, dan kun je dat met een prototype tastbaar en goed presenteerbaar maken. Dankzij een prototype kun je ook gemakkelijk de werking testen. SOSIdee.be Ook een idee? Doe er iets mee! _sosidee_brochure_DRUK.indd 26 16/06/11 17:08

27 Een eenvoudig prototype kun je misschien zelf maken of laten maken door een handige kennis. Het kan ook nuttig zijn om de hulp in te roepen van een beroepsafdeling van een secundaire school in je buurt. Voor een ingewikkelder prototype, of als je prototype er ook meteen goed moet uitzien, kun je een beroep doen op: FabLabs. Een FabLab is een relatief kleine locatie met een aantal innovatieve machines waarmee (bijna) alles kan ontworpen en gerealiseerd worden, of ten minste een prototype ervan. Zo kan iedereen zijn of haar creatief idee tegen een lage kostprijs fysiek vorm geven. De apparatuur is onder normale omstandigheden niet toegankelijk voor het grote publiek wegens de hoge kostprijs. Een speciale machine die gebruikt wordt in FabLabs is de 3Dprinter. Die printer bouwt 3D objecten laagje per laagje op. Zo kunnen er hele ingewikkelde vormen gemaakt worden (zie foto). Overal ter wereld zijn er FabLabs. In vlaanderen kun je terecht In Leuven ( en Gent ( Voor meer informatie kan je contact opnemen met Caroline Merckx via hogescholen met een afdeling industrieel ontwerp of productontwikkeling (lijst met adressen, zie link 15 in bijlage) productontwikkelaars en ontwerpbureaus (je vindt er een aantal in onze dienstverlenersdatabase, zie een aantal modelmakerijen (zoek op Google of in de Gouden Gids) Als je van plan bent om je idee van de hand te doen, ga dan nu naar stap 10. Materialise _sosidee_brochure_DRUK.indd 27 16/06/11 17:08