Ergonomics - Assessment of noise at the workplace februari 2007 ICS ; Commentaar vóór 1 juni 2007

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp norm NEN 3418 Ergonomie - Het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats Publicatie uitsluitend voor commentaar Ergonomics - Assessment of noise at the workplace februari 2007 ICS ; Commentaar vóór 1 juni 2007 Zal vervangen NEN 3418:2003 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "Ergonomie van de fysische werkomgeving" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoud Voorwoord...3 Inleiding Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Meetapparatuur Stroomschema s...8 Bijlage A (informatief) en...19 Bibliografie

3 Voorwoord Deze norm vervangt NEN 3418:2003. Aanleiding voor de versnelde herziening van de norm is de implementatie van de Europese richtlijn voor schadelijk geluid 2003/10/EG in de Nederlandse Arbeidsomstandighedenwet (Arbeidsomstandighedenbesluit, hoofdstuk 6, afdeling 3). Hierdoor kwamen de grens- en richtwaarden uit de norm niet langer overeen met de Nederlandse wet. Bovendien vraagt de Europese richtlijn op bepaalde punten een andere benadering. Beide wijzigingen zijn verwerkt in deze norm. Inleiding Geluid op de arbeidsplaats kan een negatieve invloed hebben op de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de mens. De Europese richtlijn 2003/10/EG geeft aan dat een dagdosis van 80 db(a) of meer en een momentane geluiddruk van 135 db(c) of meer schadelijk zijn voor het gehoor en dus moeten worden voorkomen. Bij het overschrijden van deze onderste actiewaarden moet de werkgever gehoorbescherming ter beschikking stellen. Het gaat hierbij om passende, naar behoren aangemeten persoonlijke gehoorbescherming. De Europese richtlijn geeft bovendien bovenste actiewaarden waarbij de werkgever verplicht is om naast de verstrekking van gehoorbescherming te controleren of deze gehoorbescherming de blootstelling aan geluid onder de onderste actiewaarde brengt. De bovenste actiewaarden zijn gesteld op een dagdosis van 85 db(a) en een momentane geluiddruk van 137 db(c). Bij een dagdosis die 87 db(a) overschrijdt en/of een momentane geluiddruk van meer dan 140 db(c) moet de werkgever het werk onmiddellijk stilleggen. De werkzaamheden mogen pas worden hervat wanneer de geluidbelasting van de oren van de werknemers terug is gebracht tot onder de onderste actiewaarden. Iedere werkgever is verplicht een actuele en schriftelijk vastgelegde beoordeling te hebben van de geluidblootstelling van de medewerkers. Wanneer er sprake is van schadelijk geluid moet een geluidbestrijdingsplan worden opgesteld en uitgevoerd voor het verbeteren van de geluidsituatie. Dit normontwerp is opgesteld door de projectgroep Herziening NEN 3418, die ressorteert onder de Werkgroep Geluid van normcommissie Ergonomie van de fysische werkomgeving. De projectgroep Herziening NEN 3418 was bij het opstellen van het normontwerp als volgt samengesteld: ir. P.F.M. Beumer ing. M. van Eeden Arbo Unie Technisch bureau van Eeden E. Marinus Achmea Arbo ing. P.L.H. Schuurmann mw. M.J. Koppenol Min. van Sociale Zaken en Werkgelegenheid NEN (secretaris) 3

4 Ergonomie Het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm beschrijft de methode voor het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats en de toetsing aan de wettelijke voorschriften, met als doel gehoorschade door het uitvoeren van het werk te voorkomen. Voor het beoordelen van het geluid op de arbeidsplaats is het niet per definitie noodzakelijk dat geluidmetingen worden uitgevoerd. Wanneer bijvoorbeeld gegevens van voldoende kwaliteit beschikbaar zijn, kunnen deze worden gebruikt. Het toepassen van de norm stelt geen beperkingen aan de aard, oorzaak of omgeving van het geluid en is bruikbaar voor allerlei werkplekken en combinaties van taken. 2 Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 3011:2004 Veiligheidskleuren en -tekens in de werkomgeving en in de openbare ruimte NEN-EN 352-1:2002 Gehoorbeschermers Algemene eisen Deel 1: Gehoorkappen NEN-EN-IEC 61252:1995/A1:2001 Elektro-akoestiek Eisen voor toestellen voor het meten van de blootstelling aan geluid van personen NEN-EN-IEC :2003 NEN-ISO :1997 NEN-EN-ISO :1995 Elektro-akoestiek Geluidniveaumeters Deel 1: Specificaties Akoestiek Gehoorbeschermers Deel 1: Subjectieve methode voor het meten van de geluidverzwakking Akoestiek Gehoorbeschermingsmiddelen Deel 2: Schatting van het effectieve A-gewogen geluiddrukniveau bij het dragen van gehoorbeschermingsmiddelen 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende definities. 3.1 achtergrondgeluidniveau niveau van de geluiden die niet worden veroorzaakt door de werkzaamheid waar de meting betrekking op heeft 3.2 blootstellingstijd t gemiddelde dagelijkse duur van de werkzaamheid waar de meting betrekking op heeft 3.3 dagdosis L EX,8h (geluidexpositieniveau) gemiddelde van de niveaus van blootstelling aan lawaai op een nominale werkdag van 8 h 4

5 OPMERKING 1 De relatie tussen de dagdosis L EX,8h en het partiële geluidexpositieniveau L EX,t is als volgt: L EX,8h = 10 lg n k = 1 10 LEX,t ( k ) 10 (1) L EX,8h L EX,t(k) is de dagdosis, afgerond op hele waarden; is het partiële geluidexpositieniveau van de k-de werkzaamheid; n is het aantal werkzaamheden op een werkdag. OPMERKING 2 Dit is hetzelfde als de term dagelijkse blootstelling in het Arbeidsomstandighedenbesluit. 3.4 equivalent geluidniveau per werkzaamheid L Aeqw gemiddelde geluidniveau representatief voor een werkzaamheid OPMERKING Een equivalent geluidniveau geeft de waarde van een constant geluidniveau, dat in een bepaalde beoordelingsperiode dezelfde energie-inhoud heeft als het fluctuerende geluidniveau. Wanneer er meer meetresultaten zijn op één meetplaats kan het resultaat L Aeqw van deze meetplaats voor de desbetreffende werkzaamheid worden berekend volgens: L = 10 lg m 1 Aeqw m LAeq, j (2) j=1 m L Aeq,j L Aeqw is het aantal metingen op de meetplaats (ten minste twee); is het resultaat van de j-de meting op de meetplaats; is het resultaat van de meting van de desbetreffende werkzaamheid. Vervolgens wordt het eindresultaat L Aeqw van een werkzaamheid berekend volgens: L Aeqw = 10 lg 1 n n LAeqw, h (3) h= 1 n is het aantal meetplaatsen waarop de werkzaamheid is gemeten; L Aeqw,h is het resultaat van de meting van de desbetreffende werkzaamheid op de h-de meetplaats. Hierbij wordt het gemiddelde van de verschillende meetplaatsen berekend. Als er maar één meetplaats is geldt uiteraard L Aeqw = L Aeqw,h. 5

6 3.5 A-gewogen equivalente geluidniveau van een deelwerkzaamheid, L Aeqw,k gemiddelde van een aantal metingen op de werkplaats waarbij de bedrijfscyclus wordt opgedeeld in bedrijfsprocessen die elk afzonderlijk worden gemeten OPMERKING L Aeqw,k wordt berekend wanneer het geluidniveau op de werkplaats regelmatig verandert onder invloed van wisselende bedrijfsprocessen. Hierbij wordt het gemiddelde van de verschillende deelmetingen met verschillende tijdsduur berekend. Het equivalente geluidniveau tijdens uitvoering van de totale bedrijfscyclus moet als volgt worden berekend: L Aeqw = 10 lg 1 t c n LAeqw, k tk (4) k = 1 t c is de duur van de totale bedrijfscyclus, in h; t k n L Aeq,k is de duur van het k-de bedrijfsproces; is het aantal bedrijfsprocessen; is het voor het k-de bedrijfsproces representatieve equivalente geluidniveau in db(a). 3.6 geluiddosismeter meetinstrument dat de totale hoeveelheid geluidenergie over een bepaalde periode registreert OPMERKING De moderne dosismeters leggen het energetisch gemiddelde geluidniveau per minuut vast, zodat enig inzicht kan worden verkregen in de opbouw van de dagdosis. Samen met een begeleiding of een registratie van werkzaamheden kan zicht worden verkregen op de bijdrage aan de dagdosis van de diverse activiteiten. 3.7 geluiddruk drukschommelingen van de lucht door geluidgolven OPMERKING De geluiddruk wordt uitgedrukt in pascal (Pa). 3.8 geluiddrukniveau L p logaritmische maat voor de geluiddruk, waarbij de effectieve geluiddruk (p 2 ) wordt gerelateerd aan een referentiegeluiddruk OPMERKING Het geluiddrukniveau wordt uitgedrukt in decibel (db). De relatie tussen effectieve geluiddruk en geluiddrukniveau is als volgt: L p =10lg p 2 p 2 0 (5) L p p p 0 is het geluiddrukniveau in db; is de geluiddruk in Pa; is de referentiegeluiddruk van 20 µpa. 6

7 3.9 geluidniveaumeter meetinstrument voor het bepalen van het geluiddrukniveau OPMERKING In het kader van deze norm behoort een geluidniveaumeter het A-gewogen equivalente geluidniveau en L Cpiek te kunnen bepalen. Voor evaluatie van gehoorbeschermingsmiddelen kan het nodig zijn dat het C-gewogen equivalente geluidniveau behoort te worden bepaald meettijd tijd waarover het equivalente geluidniveau wordt gemeten 3.11 partieel geluidexpositieniveau L EX,t bijdrage van een bepaalde werkzaamheid aan de dagdosis (L EX,8h ) gedurende een representatieve werkdag Het partiële geluidexpositieniveau wordt berekend volgens: L EX,t = Aeqw L + 10 lg t T 0 (6) L EX,t L Aeqw is het A-gewogen partiële geluidexpositieniveau tijdens een bepaalde werkzaamheid; is het A-gewogen equivalente geluidniveau tijdens een werkzaamheid; t is de (week)gemiddelde dagelijkse duur van de werkzaamheid, in h; T 0 is de gemiddelde duur van de werkdag, gesteld op 8 h piekniveau L Cpiek absolute topwaarde van het C-gewogen geluidniveau OPMERKING 1 In het Arbeidsomstandighedenbesluit staat P piek vermeld, uitgedrukt in Pa. De relatie tussen L Cpiek en P piek is dezelfde als weergegeven in formule (5). OPMERKING 2 Het piekniveau wordt zonder tijdweging vastgesteld. Het gebruikte meetinstrument behoort met deze mogelijkheid te zijn uitgerust. De standen max(hold) of piek(hold) met tijdconstante Fast (F) zijn ongeschikt. Ook de tijdconstante impuls (I) is ongeschikt. OPMERKING 3 Het resultaat wordt uitgedrukt in db(c). OPMERKING 4 L Cpiek wordt ook wel aangeduid als L Cpk werkzaamheid welomschreven samenhangende activiteiten van een bepaalde duur uitgevoerd door één persoon 4 Meetapparatuur Een geluidniveaumeter moet voldoen aan NEN-EN-IEC :2003, zowel een klasse 1 als klasse 2 mag worden toegepast. Een geluiddosismeter moet voldoen aan NEN-EN-IEC 61252:1995/A1:

8 Voor de meting moet de geluidniveaumeter worden gecontroleerd met een akoestische ijkbron en zo nodig gekalibreerd. Na de metingen moet de geluidniveaumeter nogmaals worden gecontroleerd en mag het verschil met de eerste controle niet meer dan 0,5 db bedragen. 5 Stroomschema s Om de geluidbelasting van werknemers goed in kaart te kunnen brengen is het noodzakelijk een aantal stappen te maken in de beoordeling van de werkomgeving. Onderstaande stroomschema s geven aanwijzingen voor de te nemen stappen en beslissingen. Het doorlopen van de stroomschema s levert een helder beeld op van de acties die moeten en kunnen worden ondernomen en geeft de benodigde informatie om te komen tot een beoordeling van de geluidblootstelling van werknemers. Er zijn drie stroomschema s en alle stappen in de stroomschema s zijn genummerd en per nummer toegelicht. Is het duidelijk dat L EX,8h < 80 db (A) 1 ja nee 2 Indicatieve bepaling L EX,8h < 75 db (A) 3 ja nee 4 Is het duidelijk dat L Cpiek < 135 db (C) 5 ja Uitgebreid onderzoek Zie stroomschema 2 nee Ga naar stroomschema 3 6 Einde Figuur 1 Stroomschema 1 voor de eerste beoordeling van de geluidbelasting Stap 1 Is zonder meten duidelijk dat de dagdosis L EX,8h < 80 db(a)? Ga na of bij de meest lawaaiige werkzaamheid zonder stemverheffing een gesprek kan worden gevoerd op een afstand van 1 m. 8

9 Ga na of er literatuurbronnen zijn die zonder enige twijfel duidelijk maken dat de dagdosis van de werkzaamheden onder de 80 db(a) ligt. OPMERKING 1 Denk bij literatuurbronnen aan onderzoeksrapporten, gebruikershandleidingen, branchegegevens. OPMERKING 2 Vaak wordt de geluidbelasting veroorzaakt door meer bronnen, die ook afkomstig kunnen zijn van werkzaamheden die door anderen worden verricht. Stap 2 Verricht indicatieve geluidmetingen en maak berekeningen a) Selecteer de werkzaamheden en meetomstandigheden De oriënterende metingen moeten worden uitgevoerd tijdens de meest lawaaiige werkzaamheden ( worst case'-benadering). Ga bij twijfel over de selectie van deze werkzaamheden onmiddellijk over tot een uitgebreid onderzoek (stap 4). b) Bepaal de blootstellingstijd Bepaal van deze werkzaamheden de gemiddelde duur per dag. c) Bepaal globaal de dagdosis Gebruik hiervoor de methode beschreven in stap 4, 1) Stap 3 Tonen de indicatieve metingen aan dat de globaal bepaalde dagdosis < 75 db(a)? Als de globaal bepaalde dagdosis van de meest lawaaiige werkzaamheden lager ligt dan 75 db(a) is het niet nodig nader onderzoek te doen. Als de indicatieve metingen aangeven dat de dagdosis hoger ligt dan 75 db(a), dan is het nodig nader onderzoek te doen. Stap 4 Uitgebreid onderzoek naar de dagdosis Hiervoor bestaan in principe twee mogelijkheden: 1) per werkzaamheid het gemiddelde geluidniveau meten en vervolgens de dagdosis berekenen; 2) met een geluiddosismeter de dagdosis meten. Zie verder stroomschema 2 stap 7. Stap 5 Is het duidelijk dat er geen sprake is van piekgeluiden? Is het karakter van het geluid regelmatig, dat wil zeggen zonder opvallende pieken? Bestaat het geluid niet uit bijvoorbeeld explosies, schietlawaai, klinken, hameren of andere plotselinge gebeurtenissen? Dan is er geen sprake van piekgeluid. Omdat het L EX, 8h ook niet boven 80 db(a) uitkomt (uitkomst van stap 1 en 3), is er geen blootstelling aan schadelijk geluid. Einde beoordeling. Is er wel sprake van impulsachtig geluid, maar is het niet duidelijk wat het niveau is, ga dan naar stroomschema 3. Stap 6 Ga naar stroomschema 3 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 3418:2007 Ontw. nl Ergonomie - Het beoordelen van geluid op de arbeidsplaats T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview