DE REGISSERENDE OPDRACHTGEVER 22 APRIL 2014

Transcriptie

1 DE REGISSERENDE OPDRACHTGEVER 22 APRIL 2014

2 OPENING EN TOELICHTING REGISSEREND OPDRACHTGEVERSCHAP Jan Boeve Directeur Aedes vereniging van woningcorporaties #opdrachtgeverschap

3 REGISSEREND OPDRACHTGEVERSCHAP; DE THEORIE Marleen Hermans Hoogleraar Opdrachtgeverschap TU Delft #opdrachtgeverschap

4 Regisserend Opdrachtgeverschap Prof.dr.ir. Marleen Hermans Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 4

5 Relevantie opdrachtgeverschap Bouwsector moet veranderen. Economische crisis als katalysator. (Publieke) opdrachtgever als change agent voor de verandering van de sector. Veranderingen zijn gewenst in: Interactie & samenwerking met en in de keten (nieuwe samenwerkingsvormen). De eigen interne organisatie en sturing, competenties en capaciteit. mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 5

6 Publiek opdrachtgeverschap in de bouw De wijze waarop een organisatie in de publieke sector ten aanzien van haar verantwoordelijkheden in de gebouwde omgeving haar interactie met de markt intern en extern vormgeeft en ten uitvoer brengt. Leerstoel Publiek Opdrachtgeverschap wil een bijdrage leveren aan de professionalisering van opdrachtgevers binnen dit specifieke domein. mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 6

7 HET LEVEREN EN MANAGEN VAN ADEQUATE HUISVESTING & INFRASTRUCTUUR Werkgebied publiek opdrachtgever Stakeholder I Stakeholder II Stakeholder HET BEANTWOORDEN AAN MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VERWACHTINGEN EN EISEN GEBRUIKER 1 GEBRUIKER 2 GEBRUIKER 3 Publieke organisatie BIJDRAGE AAN PRIMAIRE ORGANISATIEDOELEN EN DE EFFICIËNTE EN EFFECTIEVE INZET VAN MIDDELEN VAN PRODUCTEN EN DIENSTEN EFFECTIEVE EN EFFICIËNTE KETEN LEVERANCIERSMANAGEMENT IN EEN INKOOP- EN CONTRACT-/ LEVERANCIER A LEVERANCIER B LEVERANCIER C GEBRUIKER LEVERANCIER mede mogelijk gemaakt door Intern Opdrachtgeverschap Extern Opdrachtgeverschap Challenge the future 7

8 Beschouwingsniveaus Beschouwing vanuit twee perspectieven: De opdrachtgevende organisatie Opdrachtgeven in een specifieke opgave mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 8

9 Professioneel opdrachtgeverschap Onder professionalisering verstaan we: bewust bekwaam te laten zijn, blijven en/of worden in alle aspecten van het opdrachtgeven in alle fasen van de levenscyclus van de gebouwde omgeving. mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 9

10 Aspecten van professioneel opdrachtgeverschap Organisatie en beleid Cultuur en mensen Omgaan met politiek, gebruikers & overige stakeholders Integrale afwegingen Invulling van maatschappelijke rol Omgaan met publieke spelregels Interactie met en ruimte voor de markt Professioneel handelen in opgaven mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 10

11 Woningcorporaties als opdrachtgever Projecten in ontwikkeling: ca. 4 miljard Onderhoudslasten: ca. 3,2 miljard (Sectorbeeld CFV 2013) Huidige opgaven: Verbetering, aanpassing, verduurzaming Onderhoud Afstoot Nieuwbouw Afbeelding: mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 11

12 Regisserend opdrachtgeverschap Kerntaken Sturing markt bedrijfsdoelen & eindresultaat Laagste kosten -> TCO & LCC Inspanningsgericht -> beloning naar prestatie Innovatie & kennis markt Risico s (ver)delen Financiering (deels) bij marktpartijen Maar ook: Onderling samenwerken vanwege schaalgrootte, kennis & vaardigheden mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 12

13 Nieuwe samenwerkingsvormen Type VRAAGGESTUURD Geïntegreerde contracten, maincontracts ESCO s, DBFMO s Raamcontracten / Inkoopsamenwerkingsverbanden Partnerships / allianties / ketensamenwerking AANBODGESTUURD Conceptontwikkeling Doel Sturen op eindresultaat, huisvesting als dienst TCO / LCC, financiering en financiële prikkel bij markt Benutten van schaalvoordelen en bundelen van expertise (objectongebonden) Stroomlijnen van belangen, samen ontwikkelen Gestandaardiseerd integraal product, lean keten, gezamenlijke ontwikkeling mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 13

14 Nieuwe samenwerkingsvormen en hun effect Ketensamenwerking (CPI): Analyse 3 ketens Halvering voorbereidingstijd Reductie bouwkosten 10 30% besparing DBFM(O) bij het rijk (AR): Aanbesteding & bouw binnen tijd en budget Budget o.b.v. NCW langjarig: 5 20% besparing mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 14

15 Prestatie-contracten onderhoud -/- 20% kosten (Straub, 2009) Lange termijn afspraken & ontwerpvrijheid als belangrijke randvoorwaarden! mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 15

16 Aandachtspunten Verbinding tussen bestuur en werkvloer Structurele inbedding Rolbewust en rolvast Not invented here of de kalkoen bij het kerstdiner Het moet de eerste keer goed De anderen doen het ook Onvoldoende capaciteit (kwaliteit & kwantiteit) Koppeling werelden b&o & projecten Te veel of te weinig vertrouwen in markt Afbeelding: mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 16

17 Conclusies Opdrachtgeverschap: Geen project kunstje, maar organisatie rol Inbedden van hoog tot laag Vernieuwing vraagt leiderschap en volharding Samenwerkingsvormen kiezen die bij organisatie(ontwikkeling) passen Durven leren, kennis bundelen Niet alles tegelijk mede mogelijk gemaakt door Challenge the future 17

18 REGISSEREND OPDRACHTGEVERSCHAP; DE PRAKTIJK Alfred van den Bosch Directeur Vastgoed & Advies - De Alliantie #opdrachtgeverschap

19 Tactiek is niet je man uitschakelen. Nee, het is weten waar je mee bezig bent. Alfred van den Bosch Directeur Vastgoed & Advies, de Alliantie

20 Onderhoud: Hoe bont kun je het maken? - Het moet en kan anders. - Alleen zelf doen wat moet. - Meer rendement/ lagere kosten. - Met minder en professionelere bedrijven. Anders kijken, anders denken, anders doen.

21 Inzet van de Alliantie Planmatig onderhoud Waardebehoud bezit. In stand houden. Energetische investeringen Reductie woonlasten. Maatschappelijk rendement (co2). Opgave ca woningen per jaar naar label B. Financiële kaders: 75 miljoen onderhoud, waarvan ca 40 miljoen planmatig onderhoud. 90 miljoen investeringen bestaand bezit.

22 Aandeel 25% structurele kostenreductie in 3 jaar Anticiperen op toekomstperspectief: goed prognosticeren. Slim combineren, aansluiten op bestaande programma s, integrale benadering. Goedkoper werken door ketenintegratie, reductie faalkosten 60% 50% Aandeel per activiteit Verslimmen door innovatie in product en beheer. 40% 30% 20% 10% Planmatig & Contractonderhoud Inkoop: mutatie & reparatie Verduurzamen en verbeteren Renovatie 0% Jaar

23 Eerst anders organiseren en realiseren. 1. Van losse projecten naar productiestromen. 2. Woningtypen: standaard concepten per archetype

24 Ons beeld van de markt: onderhoudsbedrijven zijn vanuit hun oorspronkelijke activiteiten ambachtelijk ingesteld Aannemers zijn zakelijker in de benadering van een opgave Wij moeten nog veel leren maar zij ook Bedrijven moeten vooral doen waar ze goed in zijn en inzien dat ze niet alles kunnen, ondanks de verleiding tot hogere omzet Stichtingskosten bij aannemers liggen lager dan bij onderhoudsbedrijven

25 Uitgangspunten voor ons opdrachtgeverschap. We gaan samen ondernemen Inbreng van productie, kennis en capaciteit. Gericht op de langere termijn Doe je eigen werk gewoon goed Opbrengsten delen

26 Onze essentie Bereid zijn om opnieuw te ontdekken Benoem het professionele vakgebied, en bepaal positie in het speelveld. Ga uit van professionaliteit, creëer zakelijke relaties. Bundel krachten. Stap voor stap, maar wel in de breedte Maak meerwaarde meetbaar.

27

28 Wat zijn de potentiële opbrengsten Overhead Innovatie Bijkomende kosten Productiviteit Risicopot Aan- en afloop

29 Evaluatie Projectgebonden Proces ketensamenwerking Verduurzamen en Verbeteren projecten de Alliantie Bewoners Participatie/ strategie Voorbereiden Draagvlak (70% instemming) Uitvoeren Nazorg Verbeterpunten vastleggen de Alliantie Opdracht MJIB PVE Clustering (80%) Opname project Project plan Oplossing/ ontwerp (100%) Opname adres Bewoners keuze Voorbereiden Uitvoeren Opleveren Beheren Nijhuis Bouw B.V. Rutges Vernieuwt Co-makers T = -3 jaar Lege woning T = -1,5 jaar Modelwoning T = -0,5 jaar Vergunning T = 0 jaar Blauw = de Alliantie Rood = Nijhuis Bouw B.V. en Rutges Vernieuwt Projectongebonden Tools/ proces/ documenten Verbeter innovatie team Innovatie Menu kaart (KiB) Proces Configurator QESH Integraal ontwerp Participatie strategie/ bouwstenen model Afspraken en contracten Dit model is een product van: Versie: Definities Verbeteren

30 Menukaart en Configurator: verbinding voor gestandaardiseerde keuzes.

31 projectgebonden projectongebonden Programmering en Projecten Algemeen management Productie Productie Menukaart (KiB) Configurator Opname/inspectie Innovatie productselectie Integraal ontwerp Bewonersparticipatie Projectmonitoring/QESH Lean methodiek en toepassing

32 Wat is resultaat? Projectgebonden - Aansluitende projectprogrammering zorgt voor treintjes in de voorbereiding en in de uitvoering. - Projectopname, asbestinventarisatie, woningopname, projectvoorbereiding inclusief de uitvoering van de participatiestrategie gebeuren op tijd en met voldoende tijd. Projectongebonden - Van unieke processen; het wiel steeds opnieuw uitvinden, naar herhalende verbeterprocessen met inzet van projectongebonden hulpmiddelen. - Door gestructureerd het verbeteren en innoveren een plek te geven in het proces en voor het verbeteren van de hulpmiddelen, wordt het resultaat steeds beter.

33 De eigen organisatie: Andere rol. Compacter, gerichter. Vanuit vastgoedmanagement en opdrachtgeverschap. Nieuwe energie. Moeilijke boodschap.

34 PAUZE #opdrachtgeverschap

35 ROUTEPLANNER OPDRACHTGEVERSCHAP Leentje Volker en Reinier van der Kuij CPI #opdrachtgeverschap

36 Link naar de website met het filmpje in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 36

37 Kortom: ROP in 4 delen 1. Toelichting Routeplanner - Uitgangspunten, doel, gebruikshandleiding en basis 2. Routeplanner - 14 vragen op de waarom kant - 7 vragen project, 7 vragen organisatie - Antwoord leidt tot past of past niet bij een organisatievorm 3. Uitleg keuzes: - Toelichting van achterliggende redenen voor de keuze past of past niet 4. Handvatten uitwerking - De uitwerking van een bepaalde organisatievorm, de wat en de hoe in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 37

38 De vragen in ROP 14 Onderwerpen (vragen) waarvan een andere visie / aanpak leidt tot een verschil in aanpak qua organisatie - Op basis van literatuur, praktijk en spiegeling met een begeleidingsgroep - Project-specifiek en organisatie-eigenschappen Project: Opgave Doelstellingen Levenscyclus Financiering Participatie Repetitiefactor Draagvlak Organisatie: Concurrentiepositie Competenties Karakter medewerkers Rol opdrachtgever Vastgoedrollen Cultuur Innovatiebehoefte in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 38

39 De antwoorden in ROP De antwoorden zijn gelinkt aan de meest passende organisatievorm - Iedere vraag losstaand gelinkt - Antwoord leidt tot past of past niet bij een organisatievorm in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 39

40 De organisatievormen in ROP 3: Coordineren 2: Opsplitsen 1: Aansturen 4: Verbinden in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 40

41 De discussie door gebruik van ROP 3 Lijnen van discussie 1. Over het antwoord per vraag 2. Over de relatie met de organisatievorm: onderwerp leidend > dus organisatievorm daarop kiezen of organisatievorm leiden en daarop het onderwerp anders invullen in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 41

42 De discussie door gebruik van ROP 3. Over de weging van onderwerpen onderling Disclaimer: onderstaand overzicht geeft een indicatie welke organisatievorm past bij het project en de organisatie, het is geen 'absolute waarheid'. Gebruik het niet als 'de meeste stemmen gelden', maar bediscussieer de achterliggende vragen en antwoorden en maak op basis daarvan een keuze. "Geschikt" Aantal keer dat antwoord past bij een bepaalde organisatievorm "Niet geschikt" Aantal keer dat een antwoord niet past bij een bepaalde organisatievorm Overzicht alle antwoorden: lichte kleur is project, donkere kleur organisatie Aansturen Opsplitsen Coördineren Verbinden 0 Aansturen Opsplitsen Coördineren Verbinden in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 42

43 De discussie door gebruik van ROP 3. Over de weging van onderwerpen onderling in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 43

44 ROP 1. Transparante tool 2. Input voor discussie over opdrachtgeverschap 3. Geeft richting aan de zoektocht naar invulling organisatievorm - Bewuste keuze - Onderlinge afstemming - Gelijke uitgangspunten in opdracht van Aedes Reinier van der Kuij / Leentje Volker 44

45 DEBAT HET HOE OVERLATEN AAN DE MARKT. Wat levert dat op? En zijn bouwpartijen en corporaties er klaar voor? Debat met: Marleen Hermans (TU Delft) Alfred van den Bosch (de Alliantie) Joost Fijneman (Bouwend Nederland) Carel Hagemans (Onderhoud NL) #opdrachtgeverschap

46 EINDE BEDANKT VOOR UW AANDACHT #opdrachtgeverschap