Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM"

Transcriptie

1 Dilbeek, 14 november 2013 DE TOEKOMST... EN HET HEDEN SMART GEOTHERM

2 Agenda Situering van het project Doel van het project Scope tov geotabs Aanpak + resultaten Innovatiebegeleiding Communicatie

3 Situering van het project Bijna energieneutrale gebouwen Artikel 9 van de richtlijn 2010/31/EU Vanaf 31/12/2018 alle nieuwe gebouwen voor overheidsinstanties Vanaf 31/12/2020 alle nieuwe gebouwen Lidstaten stellen plannen op om renovatie tot ben gebouwen te stimuleren.

4 This image cannot currently be displayed. Bijna energie neutrale gebouwen: Een gebouw met een zeer hoge energieprestatie. De dicht bij nul liggende of zeer lage hoeveelheid energie die nog is vereist, dient in zeer aanzienlijke mate te worden geleverd uit hernieuwbare bronnen die ter plaatse of dichtbij wordt geproduceerd. Ondiepe geothermie

5 Omschrijving van het project Het gebruik te stimuleren van tijdelijke thermisch energie opslagsystemen voor de korte en lange termijn in de bodem (KWO, BEO) de structurele massa (betonkernactivering) flexibele opslagsystemen (water, PCM, TCM) voor de intelligente verwarming en koeling van grote en middelgrote gebouwen

6 Scope thermische opslag geothermie TABS Andere structuurdelen Water PCM

7 Scope thermische bron Verticale warmtewisselaar KWO Energiepalen Zonne energie koeltorens

8 Scope type gebouw Kantoor Ziekenhuis/rust en verzorging School Collectieve woningbouw Woning Renovatie

9 Doel van het project smart geotherm Road map inherent

10 Doel van het project smart geotherm Road map inherent

11 Nederland SWW KWO DX 4000 BEO 1200 Lucht/ Water 3000

12

13

14 Onderzoek & Innovatie Kwaliteitsverbetering Communicatie Financieringssystemen Van demoprojecten naar volumemarkt Bron: VEA actieplan bijnaenergieneutrale gebouwen

15 Projectaanpak

16 Tool Analyse Systeem Componenten

17 Tool Analyse Systeem buffer vraag Componenten afgifte bron

18 Tool Analyse Systeem Componenten afgifte buffer vraag bron

19 Tool Analyse Systeem Componenten

20 Tool Analyse Systeem Componenten bodem Doel: in een vroege fase van het ontwerp haalbaarheid onderkennen van ondiepe geothermie en thermische opslagsystemen installatie Tool gebouw Pad effenen Steeds nood aan deskundigen voor ontwerp en effectieve dimensionering Mag het wettelijk? Kan het technisch? Is het ec. verantwoord?

21 buffer vraag Tool Analyse Systeem Componenten Plan van eisen m.b.t. het thermische comfort van gebouwen afgifte bron Vraagprofielen van gebouwen Modellering van type gebouwen

22 Tool Analyse Systeem buffer vraag Componenten Karakterisatie van afgiftesystemen afgifte bron Modellering van afgiftesystemen

23 Tool Analyse Systeem buffer vraag Componenten Beschrijving en screening van thermisch nietstructurele buffers afgifte bron Beschrijving en screening van thermisch structurele buffers (BKA) Modellering van buffers

24 Beschrijving en screening van andere elektrische bronnen Beschrijving en screening van andere thermische bronnen buffer Modellering van de bronnen vraag Tool Analyse Systeem Componenten afgifte bron

25 Tool Analyse Background documenten geothermie literatuurlijst Systeem Componenten Technische nota s bron

26 Code van goede praktijk voor vertikale warmtewisselaars Wettelijke bepalingen voor ondiepe geothermische installaties Elementen voor dimensionering Bepalingen thermische karakteristieken ondergrond Afwerking van het boorgat voor verticale warmtewisselaars Boren van boorgaten Installatie van U vormige warmtewisselaars Installatie van horizontale verdeelleidingen

27 Ontwerp en uitvoering van boorveld met verticale warmtewisselaars

28 Tool Analyse Background documenten geothermie Systeem Componenten Technische nota s Geschiktheidskaarten bron

29 BEO Warmtegeleidbaarheid KALIBRATIE λmin en λgem: 15 TRT s over heel Vlaanderen, waarin de meeste formaties vertegenwoordigd zijn Gemiddelde λ op 100m

30 BEO Warmtegeleidbaarheid RESULTATEN: Rekenmodule SGT website (manuele input lokale geologie nog steeds vereist)

31 BEO & KWO NABIJE TOEKOMST: Interactieve online screeningstool met alle nuttige informatie in één klik Warmtegeleidbaarheid over gewenste diepte Informatie wetgeving, waterwingebieden, Uitbreiding naar KWO toepassingen Is steeds richtinggevend, vervangt de TRT of pompproef niet!!!

32 Tool Analyse Background documenten geothermie Systeem Componenten Technische nota s Geschiktheidskaarten bron Energiepalen

33 Combinatie van fundering en warmtewisselaar Energiepalen Onderzoek Thermisch vermogen Thermo mechanisch gedrag

34 Energiepalen Proefveld WIG palen te Oostende van in de grondgevormde palen Grondverdichtend, grondverwijderend Diameter Enkele, dubbele lus

35 Energiepalen Proeven Oud Heverlee (Zero Energy House Renovation) Warmtewisselaars in ±7m diepe Very High Pressure kolommen (versteviging bestaande fundering) Metingen van rekken en temperaturen kolom met en zonder warmtewisselaar

36 Energiepalen Greenbridge Incubatiecentrum Oostende Prestaties van een gasgestookte absorptiewarmtepomp gecombineerd met energiepalen of BEO

37 Andere geotechnische structuren

38 Innovatie Integrale kwaliteitsverbetering Communicatie Van demoprojecten naar volumemarkt Bron: actieplan bijnaenergieneutrale gebouwen

39 Innovatie

40 Innovatie Individuele begeleiding Matching met partners Onderzoek subsidiemogelijkheden Begeleiding/voorbereiding dossier

41 Scope bereik ondernemingen Ontwerper Boorders Installateurs Fabrikanten Regelfirma s

42 Innovatie Integrale kwaliteitsverbetering Communicatie Van demoprojecten naar volumemarkt Bron: actieplan bijnaenergieneutrale gebouwen

43 Communicatie Huidige kennis Website Webtool Technische nota s Studiedagen Casestudies. Lessons learned Piloot en demoprojecten Casestudies

44

45

46 partners

47 BEDANKT VOOR UW AANDACHT!

HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE

HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Ir.L.François HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Programma 17u00 Smart Geotherm-project: Potentieel, EPB-verloop,

Nadere informatie

Geothermische screeningstool & energiepalen

Geothermische screeningstool & energiepalen Geothermische screeningstool & energiepalen Studiedag Geothermie VCB 2015 Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Onderzoeker Afdeling Geotechniek WTCB Studiedag Geothermie VCB 12/05/2015 Slide 1/30 Smart Geotherm

Nadere informatie

Greenbridge Oostende GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2014

Greenbridge Oostende GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2014 Greenbridge Oostende GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2014 Agenda 11.00u 12.00u: Bezoek aan testopstelling WIG palen Oostende 12.00u 13.30u: ontvangst en broodjes te Greenbridge Verwelkoming (Marianne Martens,

Nadere informatie

Smart Geotherm. Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen

Smart Geotherm. Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen Smart Geotherm Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen Gust Van Lysebetten Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) Afdeling

Nadere informatie

Sint Stevens Woluwe STUURGROEP 11 FEBRUARI 2016

Sint Stevens Woluwe STUURGROEP 11 FEBRUARI 2016 Sint Stevens Woluwe STUURGROEP 11 FEBRUARI 2016 Agenda Stand van zaken en planning project (L. François, WTCB, J. Al Koussa, VITO) Collectieve acties Planning 1 biennale 2 biennale 3 biennale Werkpakket

Nadere informatie

Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES

Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES 1 Onderzoeksactiviteiten 1. Kennisopbouw & State-of-art 2. Praktijkonderzoek (energiepalen) 3. Modellering componenten 4. Globaal simulatiemodel

Nadere informatie

Gebruikerscommissie 21/10/2016

Gebruikerscommissie 21/10/2016 Gebruikerscommissie 21/10/2016 IWT-VIS Smart Geotherm Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Projectleider Afdeling Geotechniek WTCB Gebruikerscommissie Smart Geotherm 21/10/2016 Slide 1/26 Gebruikerscommissie

Nadere informatie

WERKGROEP 18 JUNI 2015

WERKGROEP 18 JUNI 2015 WERKGROEP 18 JUNI 2015 AGENDA Verwelkoming (voorzitters) Stand van zaken (WTCB Luc François) Checken van de haalbaarheid en de mogelijkheden van ondiepe geothermie bij renovatie (Stad Gent Indra Van Sande)

Nadere informatie

Energyville te Genk GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2016

Energyville te Genk GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2016 Energyville te Genk GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2016 Agenda 12:30 stand van zaken project, Web tool, collectieve acties, EPBproblematiek (L. François, WTCB) 13:30 EPB, belastingsduurgenerator e.a. (J.

Nadere informatie

Brugge Ter Potterie GEBRUIKERSCOMMISSIE 10 NOVEMBER 2015

Brugge Ter Potterie GEBRUIKERSCOMMISSIE 10 NOVEMBER 2015 Brugge Ter Potterie GEBRUIKERSCOMMISSIE 10 NOVEMBER 2015 Agenda 13:00 Stand van zaken project, presentatie screeningstool boorveld (L. François, WTCB) 13:30 Voorstel aanpak van kostengebaseerde optimalisatie

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering stuurgroep 11/02/2016, WTCB, Lozenberg 7, 1932 Sint Stevens Woluwe

SMART GEOTHERM Vergadering stuurgroep 11/02/2016, WTCB, Lozenberg 7, 1932 Sint Stevens Woluwe SMART GEOTHERM Vergadering stuurgroep 11/02/2016,, Lozenberg 7, 1932 Sint Stevens Woluwe Aanwezigen: Al Koussa J. Ameloot J. Caubergs K. François L. Huybrechts N. Lemmens L. Marinus J. Masschelein H. Naert

Nadere informatie

11 mei 2015 PARTNERMEETING

11 mei 2015 PARTNERMEETING 11 mei 2015 PARTNERMEETING agenda Overlopen deeltaken en demoprojecten en openstaande acties op basis van verslag van vorige meeting (04/02/2015) Bijzondere aandachtspunten: Wat moet in de TV rond energieopslag

Nadere informatie

GEOTHERMISCHE SCREENINGSTOOL

GEOTHERMISCHE SCREENINGSTOOL check online de mogelijkheden van ondiepe geothermie GEOTHERMISCHE SCREENINGSTOOL http://www.smartgeotherm.be/geothermische-screeningstool/ Inleiding Ondiepe geothermie kan een gebouw op een duurzame wijze

Nadere informatie

SMART GEOTHERM 6 de Gebruikerscommissie, 21 oktober 2016 Energyville, Thor Park Genk

SMART GEOTHERM 6 de Gebruikerscommissie, 21 oktober 2016 Energyville, Thor Park Genk SMART GEOTHERM 6 de Gebruikerscommissie, 21 oktober 2016 Energyville, Thor Park Genk Aanwezigen: Allaerts Koen VITO Bosch Ralf Laborelec Caubergs Kristof WTCB Desmedt Johan VITO François Luc WTCB Geboers

Nadere informatie

Probleemstelling. Probleemstelling. Probleemstelling. Richting zelfvoorzienende huizen? Stand der techniek voor energie-opslag in woningen

Probleemstelling. Probleemstelling. Probleemstelling. Richting zelfvoorzienende huizen? Stand der techniek voor energie-opslag in woningen Richting zelfvoorzienende huizen? Stand der techniek voor energie-opslag in woningen < E0? Nul-op-de-meter-woning? Energie-autark? CBBC Hernieuwbare Energie 19/10/17 Jeroen Van der Veken Labo HVAC WTCB

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2018 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 02/10/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 02/10/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 02/10/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: WTCB: VITO: KULeuven: Luc François, Noël Huybrechts, Jeroen

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering stuurgroep 30/03/2015, WTCB, Lozenberg 7, 1932 Sint Stevens Woluwe

SMART GEOTHERM Vergadering stuurgroep 30/03/2015, WTCB, Lozenberg 7, 1932 Sint Stevens Woluwe SMART GEOTHERM Vergadering stuurgroep 30/03/2015,, Lozenberg 7, 1932 Sint Stevens Woluwe Aanwezigen : Ameloot J. Caubergs K. Desmedt J. François L. Helsen L. Huybrechts N. Lemmens L. Naert N. Saelens D.

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 17/08/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 17/08/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 17/08/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: WTCB: KULeuven: Luc François (verslaggever), Jeroen Van

Nadere informatie

11/09/2012 CASE 1. kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen

11/09/2012 CASE 1. kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen CASE 1 kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen 1 kantoor GRONTMIJ randvoorwaarden gebouw Grondige renovatie kantoor, vernieuwbouw!!! Conditionering: Betonkernactivering (50% GLV, 100% 1 ste en 2 de verdiep)

Nadere informatie

PARTNERMEETING 21/02/2017

PARTNERMEETING 21/02/2017 PARTNERMEETING 21/02/2017 agenda Stand van zaken en planning: Codes van goede praktijk (Luc) geschikheidskaarten en activering ondergrondse constructies (Gust) screening web-tools en EPB-problematiek (Luc)

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 02/12/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 02/12/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 02/12/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: VITO: Gerrit Draelants, Luc François, Noël Huybrechts,

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 18/12/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 18/12/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 18/12/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: WTCB: VITO: KULeuven: Luc François, Noël Huybrechts, Jeroen

Nadere informatie

Demo Geothermische Screeningstool

Demo Geothermische Screeningstool Innovatiesessie: Hoe geld verdienen met energie uit eigen bodem? Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Onderzoeker Afdeling Geotechniek WTCB Innovatiesessies Gent en Hasselt Hoe geld verdienen met energie uit

Nadere informatie

Koelen zonder airco? Cool!

Koelen zonder airco? Cool! Koelen zonder airco? Cool! Luk Vandaele en Luc François, WTCB Iedereen snakt wel naar de zon en s zomers verdragen we wel wat hogere temperaturen, maar dan toch liever niet binnenskamers. In werkomstandigheden,

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 11/05/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 11/05/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 11/05/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: WTCB: VITO: KULeuven: Luc François, Noël Huybrechts, Gust

Nadere informatie

a spin off company by met de warmtepomp

a spin off company by met de warmtepomp a spin off company by Groene warmte én koude met de warmtepomp p N.Robeyn Inhoud Waarom groen verwarmen en koelen? Waarom de bodem als thermos? Hoe geothermisch koppelen? Vergunning aanvragen? Steunmaatregelen?

Nadere informatie

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS Greenbridge Oostende Oostende, 2014-10-21 ir. Matthias Zuliani, expert energy ir. Pedro Pattijn, Business Unit Manager energy & sustainability Voorstelling Ingenium 75 werknemers Ingenium nv Nieuwe St-Annadreef

Nadere informatie

Jos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech

Jos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech Uw logo Jos Van Steenwinkel Bestuurder IF Tech Seizoensmatige energieopslag in bodem en grondwater inzicht in de werking & proactief beheer Inhoudstafel 1. Begrippen energieopslag en geothermie 2. Ondergrondse

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 04/02/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 04/02/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 04/02/2015 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: VITO: KULeuven: Gerrit Draelants, Luc François, Noël Huybrechts,

Nadere informatie

Mobiliseren van thermische energie-opslag en thermische inertie voor de slimme verwarming en koeling van (middel-)grote gebouwen.

Mobiliseren van thermische energie-opslag en thermische inertie voor de slimme verwarming en koeling van (middel-)grote gebouwen. IWT-VIS traject: 2011-2017 Mobiliseren van thermische energie-opslag en thermische inertie voor de slimme verwarming en koeling van (middel-)grote gebouwen. Voorwoord Vanaf 2020 is men verplicht om nearly

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 09/05/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 09/05/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 09/05/2016 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: WTCB: VITO: KULeuven: Luc François, Jeroen Van der Veken,

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 26/05/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 26/05/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 26/05/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: KULeuven: VITO: WTCB: Gerrit Draelants, Luc François, Noël

Nadere informatie

Meetresultaten Residentie Evolution, Maldegem

Meetresultaten Residentie Evolution, Maldegem Meetresultaten Residentie Evolution, Maldegem Auteurs: K. Allaerts Datum: 21/12/2017 Deze studie werd uitgevoerd in het kader van het IWT-VIS traject Smart Geotherm (2011-2017) Eindrapport Maldegem Evolution

Nadere informatie

Alternatieve energievormen. Vakgroep Mechanica van Stroming, Warmte en Verbranding Universiteit Gent UGent

Alternatieve energievormen. Vakgroep Mechanica van Stroming, Warmte en Verbranding  Universiteit Gent UGent Alternatieve energievormen Actieve technieken Prof. M. De Paepe 13u15 tot 14u45 www.floheacom.ugent.be Inhoud Inleiding Verwarming Biomassa WKK Warmtepompen KWO BEO- betonkernactivering Gaswarmtepompen

Nadere informatie

PARTNERMEETING 18/12/2015

PARTNERMEETING 18/12/2015 PARTNERMEETING 18/12/2015 agenda Overzicht deliverables (Luc) Svz en planning: geschikheidskaarten en activering ondergrondse constructies (Gust/Noël) screening web tools (Luc) piloot en demoprojecten

Nadere informatie

Regeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen. C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie

Regeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen. C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie egeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie Inhoudstafel Situering Grondgekoppelde warmtepompsystemen Huidige

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2018 Het standpunt van de installateur: ontwerp en integratie van het systeem Patrick TYDGADT Consulting Sales Engineer Daikin Belux - Avenue Franklin

Nadere informatie

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Mogelijke innovaties tot energiebesparing in de Vlaamse glastuinbouw Evert Eriksson 23 oktober, PCS Destelbergen Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Overzicht 1. Situatie glastuinbouw

Nadere informatie

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen?

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen? OP WEG NAAR 00 Bijna-Energieneutrale gebouwen? Maarten De Groote Vlaams Energieagentschap 4 oktober 0 Brugge Inhoud Evolutie energieprestatie Vlaanderen Aanpassingen wetgeving EPB Aanpassingen wetgeving

Nadere informatie

Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL

Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL Gegeven 1: gebouw concept door architect voorgesteld Gebouwontwerp 2: ruwe schatting van koel en verwarmingsvermogen / energie Automatiseren 3: Voor

Nadere informatie

Nulenergie in Brussel: perspectieven?

Nulenergie in Brussel: perspectieven? Nulenergie in Brussel: perspectieven? Seminarie Duurzaam Gebouw 22 maart 2013 Ir. Ismaël Daoud Politiek adviseur, Duurzaam bouwen en Energie Kabinet d'evelyne Huytebroeck, Brussels Minister voor Leefmilieu,

Nadere informatie

Ondiepe geothermie: Basisbegrippen

Ondiepe geothermie: Basisbegrippen Ondiepe geothermie: Basisbegrippen Versie 2014 Dit document is bedoeld voor iedereen die een algemene kennis wil verwerven over ondiepe geothermie. Dit document is ontstaan in het kader van het IWT Smart

Nadere informatie

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld: Besteco wil aan de hand van een korte, eenvoudige uitleg algemene informatie verstrekken omtrent warmtepompinstallaties en waar de aandachtspunten liggen. De meest optimale installatie is een zuinige installatie.

Nadere informatie

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest 8 november 2012 VCB - Brussel ing. Eddy Jonckheere, accountmanager transformatie & duurzaamheid - energie Overzicht Agentschap Ondernemen

Nadere informatie

Monitoring en simulatie van een GEOTABS kantoorgebouw nabij Brussel: doorgedreven opvolging bevestigt en verbetert de verwachte performantie

Monitoring en simulatie van een GEOTABS kantoorgebouw nabij Brussel: doorgedreven opvolging bevestigt en verbetert de verwachte performantie Monitoring en simulatie van een GEOTABS kantoorgebouw nabij Brussel: doorgedreven opvolging bevestigt en verbetert de verwachte performantie Wim Boydens, Boydens engineering Het GEOTABS concept Gebruik

Nadere informatie

Lieve Helsen(KULeuven) Jan Hoogmartens(KULeuven)

Lieve Helsen(KULeuven) Jan Hoogmartens(KULeuven) IWT-WP-DIRECT Project: S-metingen op bestaande residentiële warmtepompinstallaties in Vlaanderen: vergelijking van verschillende installatieconcepten Projectleiders: Projectuitvoerders: Willy Van Passel

Nadere informatie

BEN-NORM IN OVERHEIDSGEBOUWEN

BEN-NORM IN OVERHEIDSGEBOUWEN BEN-NORM IN OVERHEIDSGEBOUWEN Inleiding programma Achtergrond: EPB-eisen Wat is BEN? Actieplan in 5 domeinen Innovatie Integraal kwaliteitskader Communicatie Financiering Energiebeleid BEN-advies voor

Nadere informatie

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen Open en gesloten WKO systemen Open systemen Een kenmerk van open systemen is dat er grondwater onttrokken en geïnfiltreerd wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen doubletsystemen, monobronsystemen

Nadere informatie

MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken?

MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? H.Hoes, TERRA ENERGY 1 Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? De straat als zonnecollector Van geothermie naar

Nadere informatie

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel optimaal klimaat

Nadere informatie

Prefab Uitdagingen en opportuniteiten voor de aannemer

Prefab Uitdagingen en opportuniteiten voor de aannemer Prefab Uitdagingen en opportuniteiten voor de aannemer ir. B. PARMENTIER Hoofd Afdeling Structuren WTCB /6 China inspiring 0 verdiepingen 7000 m² weken 00 bouwvakkers weken!! Context Prefab systems Energetic

Nadere informatie

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen Ronald Schillemans Sunday Inhoudsopgave Achtergrond Voorgenomen Eisen Voorbeelden Positionering Zon opties Achtergrond (1) Richtlijnen energieprestatie

Nadere informatie

Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis

Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Gerrit Draelants Raf Schildermans Overzicht presentatie 1 Overzicht presentatie Milieuvergunningsaanvraag + interactie Onderscheiden verantwoordelijkheden

Nadere informatie

Cohousing Waasland op zoek naar Circulair. Ervaringen in energietransitie in een cohousinggroep

Cohousing Waasland op zoek naar Circulair. Ervaringen in energietransitie in een cohousinggroep Cohousing Waasland op zoek naar Circulair Ervaringen in energietransitie in een cohousinggroep Inhoud Lessons learned 1. Verbruiker. Minimaliseren energievraag. Hoe betaalbaar maken van energetisch optimale

Nadere informatie

Warmtepompen en warmtebronnen. Warmtepompen

Warmtepompen en warmtebronnen. Warmtepompen Warmtepompen en warmtebronnen (augustus 2006) Warmtepompen Wat is een warmtepomp? Warmtepompen zijn duurzame energiesystemen die energie uit de omgeving, zoals buitenlucht, bodem of grondwater, omzetten

Nadere informatie

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Uitgegeven door Hernieuws (http://www.renouvelle.be) Home > Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Michel HUART, Jean

Nadere informatie

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Uitgegeven door Hernieuws (http://renouvelle.be) Home > Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Michel HUART, Jean CECH,

Nadere informatie

Inhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012

Inhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012 18/09/2012 Hernieuwbare energie voor gebouwen Meetcampagne op DX warmtepomp met verticale boringen Inhoud» VITO» met verticale boringen» DX warmtepomp» Beschrijving meetcampagne» Resultaten meetcampagne»»

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening

Nadere informatie

Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden

Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden BAM contractors Boydens Engineering Herman Teirlinckgebouw, Neutelings Riedijk architecten De pier Blankenberge, Groep Planning Energie & techniek in gebouwen

Nadere informatie

DE MEEST EFFICIËNTE OPLOSSING OM TE GENIETEN VAN MAXIMAAL COMFORT

DE MEEST EFFICIËNTE OPLOSSING OM TE GENIETEN VAN MAXIMAAL COMFORT DE MEEST EFFICIËNTE OPLOSSING OM TE GENIETEN VAN MAXIMAAL COMFORT VERWARMING, KOELING EN WARM WATER IN ÉÉN SYSTEEM DE RVL- l PLUS WARMTEPOMP VAN FERROLI IS ENERGIE VOOR DE TOEKOMST: Schoon Duurzaam Geen

Nadere informatie

PARTNERMEETING 09/05/2016

PARTNERMEETING 09/05/2016 PARTNERMEETING 09/05/2016 agenda Stand van zaken en planning: geschikheidskaarten en activering ondergrondse constructies (Gust/Noël) screening web tools en EPB problematiek (Luc) piloot en demoprojecten

Nadere informatie

Demoproject: De Wending, meetresultaten

Demoproject: De Wending, meetresultaten Demoproject: De Wending, meetresultaten Auteurs: K. Allaerts Datum: 20/01/2015 Deze studie werd uitgevoerd in het kader van het IWT-VIS traject Smart Geotherm (2011-2017) Eindverslag De Wending v2 1 1

Nadere informatie

SolarFreezer. Comfort zonder aardgas

SolarFreezer. Comfort zonder aardgas SolarFreezer Comfort zonder aardgas Jacques Mathijsen April 2017 1 Energie per woning Gemiddeld energie verbruik in Nederland woning met 2.2 personen Elektrische energie 100% = 3.500 kwh Thermische energie

Nadere informatie

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit

Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Een robuust en onderzoeksondersteund pad naar energieneutraliteit Michel De Paepe Overzicht Definitie van Nearly Zero Energy Building Technologische ontwikkeling Uitvoering, opvolging en commissioning

Nadere informatie

Energietechieken voor Dummies

Energietechieken voor Dummies Voor een rationeler energiegebruik VVSG Energiedag voor lokale besturen Energietechieken voor Dummies Joost Verschuere www.e-maze.be Congres centrum Zoo 26-okt-2011 About US E-Maze is een onafhankelijkingenieursbureau

Nadere informatie

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor

Nadere informatie

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 11/09/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee

SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 11/09/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee SMART GEOTHERM Vergadering projectpartners 11/09/2014 KUL, Celestijnenlaan 300A, 3001 Heverlee Aanwezigen: WTCB: KULeuven: VITO: Verontschuldigd: KULeuven: VITO: WTCB: Gerrit Draelants, Luc François (verslaggever),

Nadere informatie

PRO GAHP ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN

PRO GAHP ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN PRO GAHP ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN CoolingWays ontwikkelt en levert, in samenwerking met Robur, verwarmingssystemen die werken op aardgas. Hierdoor kunnen wij zeer hoge

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Verwarming en sanitair warm water: ontwerp en regeling Leefmilieu Brussel Overzicht van de belangrijkste warmteopwekkers Jonathan FRONHOFFS CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie

Nadere informatie

Sanitair warm water. Nieuw inzichten in productie en distributie vanuit het TETRA-project. 27 mei Studienamiddag collectieve installaties

Sanitair warm water. Nieuw inzichten in productie en distributie vanuit het TETRA-project. 27 mei Studienamiddag collectieve installaties Sanitair warm water Nieuw inzichten in productie en distributie vanuit het TETRA-project 27 mei Studienamiddag collectieve installaties Ivan Verhaert (Kenniscentrum Energie Thomas More Kempen) Sanitair

Nadere informatie

Energieconcept CC Asse

Energieconcept CC Asse Energieconcept CC Asse Asse Eddy De Baets Expert Cultuur 19 mei 2014 Jeroen Soenens Expert Sites en Cities 1/35 Agenda Voorstelling Ingenium Nota culturele infrastructuur en het CC Asse Energieconcept

Nadere informatie

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn. Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing

Nadere informatie

Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout

Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout 01/06/2012 Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout Geert Schoofs (DE ARK) en Ben Laenen (VITO) Situering Eigendom 245 won + 205 app Bouwjaren Parkwijk 24 1 24 83 235 27 32

Nadere informatie

Installatie eisen bij renovatie

Installatie eisen bij renovatie Installatie eisen bij renovatie minimale eisen voor de nieuw geplaatste installaties of de vernieuwde installaties bij i ti renovaties en functiewijzigingen 2015 Patrik De Paep pdepaep@depaep.be Achtergrond

Nadere informatie

Naar de bron van de warmtepomp

Naar de bron van de warmtepomp C on d e ns o r Ve r d am p e r Studienamiddag : Introductie tot alternatieve en duurzame energieopwekking voor KMO s Energik Voka Mechelen 7 juni 2007 Naar de bron van de warmtepomp H.Hoes 1 Naar de bron

Nadere informatie

WHITEPAPER Warmte-koude opslagsystemen

WHITEPAPER Warmte-koude opslagsystemen WHITEPAPER Warmte-koude opslagsystemen Auteur: Fred de Lede 1 Warmte-koude opslagsystemen Vroeger toen de energieprijzen bijzonder laag waren en de CO 2-doelstellingen nog niet waren geformuleerd, bleken

Nadere informatie

Een goed ontwerp voor 50 jaar bedrijfszekerheid

Een goed ontwerp voor 50 jaar bedrijfszekerheid Een goed ontwerp voor 50 jaar bedrijfszekerheid Ronald Wennekes IF Technology bv, Arnhem Inhoud 1. Fasering 2. Ontwerp en kwaliteitseisen 3. Voorbeelden 1 1 Fasering 1. Programma / haalbaarheid 2. Ontwerp

Nadere informatie

collectieve energiewinning uit de bodem

collectieve energiewinning uit de bodem Hertogensite en Janseniushof collectieve energiewinning uit de bodem een MIP-demonstratieproject ir. Pedro Pattijn 3 december 2014 Masterplan Energie Hertogensite Stap 1: Energiestrategie Stap 2: demoproject

Nadere informatie

Verplichting aandeel Hernieuwbare Energie (HE) : Voor nieuwe gebouwen van nationale, regionale en lokalen overheden met BA/melding vanaf 1/1/2013

Verplichting aandeel Hernieuwbare Energie (HE) : Voor nieuwe gebouwen van nationale, regionale en lokalen overheden met BA/melding vanaf 1/1/2013 Minimum aandeel hernieuwbare energie Verplichting aandeel Hernieuwbare Energie (HE) : Voor nieuwe gebouwen van nationale, regionale en lokalen overheden met BA/melding vanaf 1/1/2013 Voor nieuw kantoor,

Nadere informatie

Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem

Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem 1 Mijnwater BV 2012 Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem Smart Cities door slim gebruik van energienetwerken: Mijnwater 3.0 7 René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com) Cluster Manager

Nadere informatie

TECHNISCH FORUM. EPB kopzorgen van installateur. Hoe antwoord te bieden? Henderyckx Tom W15

TECHNISCH FORUM. EPB kopzorgen van installateur. Hoe antwoord te bieden? Henderyckx Tom W15 TECHNISCH FORUM EPB kopzorgen van installateur. Hoe antwoord te bieden? Henderyckx Tom W15 Overzicht Inhoud - Overzicht eisen als achtergrond - EPB startverklaring wat nodig van installateur / aannemer?

Nadere informatie

Hoe werkt een wko-installatie?

Hoe werkt een wko-installatie? Thema duurzame verwarming Hoe werkt een wko-installatie? Warmte-koudeopslag-installaties (wko s) hebben een steeds groter aandeel in de lagetemperatuur-energievoorziening. Door de stijgende energieprijzen

Nadere informatie

SPF-metingen op bestaande residentiële. Vlaanderen: vergelijking van verschillende. Jan Hoogmartens(KULeuven)

SPF-metingen op bestaande residentiële. Vlaanderen: vergelijking van verschillende. Jan Hoogmartens(KULeuven) IWT-WP-DIRECT WP Project: S-metingen op bestaande residentiële warmtepompinstallaties in Vlaanderen: vergelijking van verschillende installatieconcepten Projectleiders: Projectuitvoerders: Willy Van Passel

Nadere informatie

Recente en op til staande wijzigingen m.b.t. boringen/grondwaterwinningen

Recente en op til staande wijzigingen m.b.t. boringen/grondwaterwinningen Recente en op til staande wijzigingen m.b.t. boringen/grondwaterwinningen VLAREM Nieuwe indelingslijst: rubriek 55.1 niet langer arbitraire diepte van 50 meter onder maaiveld voor klassebepaling, maar

Nadere informatie

Steek Energie in je huis

Steek Energie in je huis Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).

Nadere informatie

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving

Nadere informatie

WEGWIJS IN WARMTEPOMPEN

WEGWIJS IN WARMTEPOMPEN WEGWIJS IN WARMTEPOMPEN INSPIRATIEDAG GROENE WARMTE VVSG, BRUGGE 8 FEB 2018 PROF IR WIM BOYDENS CO-VOORZITTER WARMTEPOMPPLATFORM CSTO BOYDENS ENGINEERING, BESTUURDER STUDIEBUREAU BOYDENS GASTPROFESSOR

Nadere informatie

25/03/2013. Overzicht

25/03/2013. Overzicht Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige

Nadere informatie

AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING

AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING TECHNEA duurzaam AARDWARMTEPOMP 4-18 KW HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING Specialist duurzame installatietechniek 058-288 47 39 info@technea.nl www.technea.nl

Nadere informatie

Geothermie als Energiebron

Geothermie als Energiebron Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe Warmte Koude Opslag Wat is WKO? Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug

Nadere informatie

GreenBridge (1): duurzame voedingsbodem voor succesvol technologisch ondernemen

GreenBridge (1): duurzame voedingsbodem voor succesvol technologisch ondernemen GreenBridge (1): duurzame voedingsbodem voor succesvol technologisch ondernemen ondersteunen van technologiebedrijven met groeiambitie actieve kennispool in domein duurzame en hernieuwbare energie GreenBridge

Nadere informatie

DE VLOEI: VAN DUURZAAM NAAR SLIM ENERGIECONCEPT

DE VLOEI: VAN DUURZAAM NAAR SLIM ENERGIECONCEPT Roel.DeConinck@3E.eu - Roel.DeConinck@mech.kuleuven.be ie-net Intelligente gebouwen voor intelligente steden 16/11/2012 DE VLOEI: VAN DUURZAAM NAAR SLIM ENERGIECONCEPT OVERZICHT Doelstelling studie Eerste

Nadere informatie

Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron

Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron Jaarlijkse Informatievergadering Particulier Historisch Patrimonium 14 juni 2008, Kasteel van Hex te Heers Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron J. Van Bael 1 Koelen en verwarmen : de bodem als

Nadere informatie