EUROPESE STRUCTUUR EN INVESTERINGSFONDSEN : Officiële teksten EFRO ETS ESF. ELFPO Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling

Transcriptie

1 Europese territoriale samenwerking ETS Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling EFRO Europees Sociaal Fonds ESF ELFPO Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling EFMZV Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij COHESIEFONDS EUROPESE STRUCTUUR EN INVESTERINGSFONDSEN : Officiële teksten en commentaar Regionaal beleid en stadsontwikkeling November 2015

2 WETTELIJKE MEDEDELING Noch de Europese Commissie noch enige namens haar handelende andere persoon kan verantwoordelijk worden gehouden voor het gebruik van de informatie in deze publicatie, noch voor eventuele fouten die ondanks zorgvuldige voorbereiding en controle kunnen voorkomen. Deze publicatie geeft niet noodzakelijkerwijs de mening of het standpunt van de Europese Unie weer. Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie. Gratis nummer (*): De informatie wordt gratis verstrekt en bellen is doorgaans gratis, maar sommige operatoren, telefooncellen of hotels kunnen kosten aanrekenen. Meer informatie over de Europese Unie is beschikbaar op internet ( Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2015 Europese Commissie, Directoraat-generaal Regionaal beleid en stadsontwikkeling REGIO DG 02 - Communicatie Mevrouw Ana-Paula Laissy Beaulieulaan Brussel ISBN: (print) ISBN: (PDF) doi: /15721 (print) doi: /12612 (PDF) Omslagillustratie: istockphoto Europese Unie, 2016 Overname is toegestaan mits de bron wordt vermeld. Printed in Belgium

3 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR

4 Regelmatig bijgewerkte informatie over de verordeningen voor de Europese structuur- en investeringsfondsen is te vinden op de Inforegio-website:

5 CORINA CREŢU Commissaris voor Regionaal beleid MARIANNE THYSSEN Commissaris voor werkgelegenheid, sociale zaken, vaardigheden en arbeidsmobiliteit PHIL HOGAN Commissaris voor landbouw en plattelandsontwikkeling KARMENU VELLA Commissaris voor milieu, maritieme zaken en visserij VOORWOORD De invoering van de partnerschapsovereenkomsten en programma's van de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESI-fondsen) betekent een grote stap vooruit voor de steun van de Unie aan de strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei (de Europa 2020-strategie). Voor de nieuwe programma's wordt meer dan 450 miljard EUR1 beschikbaar gemaakt. Hierdoor kunnen de lidstaten en regio's hun potentieel volledig benutten om het drieledige doel van de strategie te realiseren. Ondertussen wordt zo gezorgd voor een goede bijdrage aan de specifieke doeleinden van de ESI-fondsen, in het bijzonder de doeleinden op het vlak van economische, sociale en territoriale cohesie, duurzame ontwikkeling van plattelands- en kustgebieden, en duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen. Gedurende de programmeringsperiode zal de Europese Unie ook een aantal uitdagingen moeten aangaan, zoals het stimuleren van een herstel van de economische crisis dat banen oplevert, maar ook het aanpakken van problemen op het gebied van milieu en klimaatverandering, het wegwerken van hiaten in het onderwijs en het bestrijden van armoede en sociale uitsluiting. Deze uitdagingen beïnvloeden of bedreigen miljoenen Europese medeburgers en vereisen de invoering van nieuwe instrumenten, overeenkomstig hun eigen ambities. Daarom spitst het nieuwe kader zich erg toe op resultaten. Het omvat nieuwe mechanismen waarmee kan worden vastgelegd hoe we een verschil kunnen maken: een goede strategische aanpak via partnerschapsovereenkomsten en programma s, thematische concentratie, het prestatiekader, ex-antevoorwaarden, een nauwere band met Europees economisch bestuur, meer kans op het gebruik van financiële instrumenten, steun voor institutionele capaciteit, minimumaandelen voor de bijdrage van het Europees Sociaal Fonds en een werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren dat is bedoeld ter bestrijding van jeugdwerkloosheid. Binnen het nieuwe kader wordt ook een aantal hulpmiddelen geboden om de steun van verschillende ESI-fondsen te combineren, zodat beter kan worden ingespeeld op de behoeften van elk gebied, op nationaal, regionaal, lokaal of grensoverschrijdend niveau. Daarom worden beheersinstanties aangemoedigd om deze instrumenten zo ruim mogelijk toe te passen, bijvoorbeeld voor geïntegreerde territoriale investeringen, gezamenlijke actieplannen, geïntegreerde acties of door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling, maar ook voor projecten die deels worden gefinancierd door het Europees Fonds voor strategische investeringen, in het kader van het investeringsplan voor Europa. Er zijn specifieke uitvoeringsbepalingen vastgelegd om te garanderen dat de verschillende instanties die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de ESI-fondsen, samenwerken om de effect van de EU-steun te maximaliseren en te zorgen voor een gezonder financieel beheer en betere regelmaat van de uitgaven. Tot slot wordt in het juridische kader van de ESI-fondsen een vereenvoudigd uitvoeringssysteem voor de fondsen vastgelegd. Dit systeem omvat gestroomlijnde uitvoeringsvoorschriften, de mogelijkheid voor de begunstigde om alle administratieve stappen elektronisch uit te voeren, een ruimer toepassingsgebied van vereenvoudigde kostenopties, maar vooral de verplichting voor de beheersautoriteiten om specifieke maatregelen te nemen met het oog op vermindering van de administratieve rompslomp voor begunstigden. Deze middelen zijn gedurende deze periode van zeven jaar voor lidstaten en regio s van de Europese Unie beschikbaar. Het is de verantwoordelijkheid van elke beheersinstantie om die middelen optimaal te gaan gebruiken, door het mobiliseren van brede territoriale partnerschappen en door het bundelen van de krachten om ontwikkelingsstrategieën uit te werken die de doelstellingen van de Europa 2020-strategie verwezenlijken ,8 miljard EUR voor het cohesiebeleid (EFRO, ESF en Cohesiefonds), 99,6 miljard EUR voor de plattelandsontwikkeling in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en 5,7 miljard EUR voor het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij in het kader van het gemeenschappelijk visserijbeleid.

6 INHOUDSGAVE INLEIDING BELEIDSDOELSTELLINGEN EN BEGINSELEN VAN STEUNMAATREGELEN STRATEGISCHE AANPAK Betere afstemming op de Europa 2020-strategie Strategische documenten voor de ESI-fondsen Het gemeenschappelijk strategisch kader Partnerschapsovereenkomst en -programma s VERBETERING VAN DE DOELTREFFENDHEID Prestatiekader en -reserve Ex-antevoorwaarden Voorwaardelijk gekoppeld aan gezond economisch bestuur Financiële instrumenten VEREENVOUDIGING BEHEER EN CONTROLE FINANCIEEL BEHEER Vastleggingen en betalingen Cofinanciering Subsidiabiliteit van de uitgaven FINANCIËLE MIDDELEN Minder ontwikkelde regio's Overgangsregio's Meer ontwikkelde regio's en overige regio'st Cohesiefonds Doelstelling van Europese territoriale samenwerking Overzicht van financiële middelen...44 VERORDENING GEMEENSCHAPPELIJKE BEPALINGEN

7 2 EUROPEES FONDS VOOR REGIONALE ONTWIKKELING Toepassingsgebied en investeringsprioriteiten Thematische concentratie Bijzondere territoriale kenmerken EFRO-VERORDENING EUROPEES SOCIAAL FONDS Toepassingsgebied en thematische concentratie Werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren ESF-VERORDENING COHESIEFONDS Toepassingsgebied en investeringsprioriteiten Ondersteuning van de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (CEF) COHESIEFONDSVERORDENING EUROPEES FONDS VOOR MARITIEME ZAKEN EN VISSERIJ EFMZV-VERORDENING EUROPEES LANDBOUWFONDS VOOR PLATTELANDSONTWIKKELING ELFPO-VERORDENING EUROPESE TERRITORIALE SAMENWERKING: INTERREG V Subsidiabiliteit Concentratie en investeringsprioriteiten Vereenvoudiging Synergie opbouwen Netwerken en uitwisseling van ervaringen ETS-VERORDENING WOORDENLIJST CONTACTGEGEVENS IN UW LAND

8 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR INLEIDING Gemeenschappelijke regels in voor de vijf ESI-fondsen Er is nu één geheel van regels voor de vijf Europese structuur- en investeringsfondsen (de ESI-fondsen) van de EU. Deze regels dienen om een duidelijk verband te leggen met de Europa 2020-strategie voor het genereren van slimme, duurzame en inclusieve groei in de EU, het verbeteren van de coördinatie, het zorgen voor een consistente uitvoering en het zo eenvoudig mogelijk maken van de toegang tot de ESI-fondsen voor alle begunstigden. Voor de programmeringsperiode is een nieuw wetgevingskader geïntroduceerd voor de vijf fondsen die onder het cohesiebeleid, het gemeenschappelijk landbouwbeleid en het gemeenschappelijk visserijbeleid van de EU vallen. Dit zijn de vijf ESI-fondsen: het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO); het Europees Sociaal Fonds (ESF); het Cohesiefonds; het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO); het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV). EFRO, ESF, Cohesiefonds (cohesiebeleid) De ESIfondsen ELFPO (pijler II van het gemeenschappelijk landbouwbeleid)) EFMZV (gemeenschappelijk visserijbeleid, geïntegreerd maritiem beleid) Het nieuwe beleidskader is bedoeld ter bevordering van de samenwerking en coördinatie tussen de ESI-fondsen. Dit wordt tot stand gebracht door de verordening betreffende gemeenschappelijke bepalingen voor de Europese structuur- en investeringsfondsen (Verordening (EU) nr. 1303/2013, hierna ook VGB genoemd), op grond waarvan regels zijn geïntroduceerd die voor alle vijf de fondsen gelden. Het is belangrijk om te weten dat niet alle regels van de VGB gelden voor alle vijf ESI-fondsen. Bovendien zijn er naast de VGB afzonderlijke regels in fondsspecifieke verordeningen. Voor alle duidelijkheid wordt in de VGB specifieke terminologie geïntroduceerd (die hier ook wordt gebruikt), alsmede een hiërarchie van wetsbesluiten voor de ESI-fondsen: de ESI-fondsen: zoals hiervoor beschreven; de structuurfondsen: het EFRO en het ESF; de fondsen: de drie fondsen in het kader van het cohesiebeleid: het EFRO, het ESF en het Cohesiefonds; de fondsspecifieke verordeningen: deze bevatten specifieke bepalingen voor de ESI-fondsen en regelen aanvullende kwesties die niet in de VGB zijn opgenomen, zoals het toepassingsgebied en de investeringsprioriteiten van elk fonds of regels betreffende thematische concentratie. REFERENTIES 8 Verordening (EU) nr. 1303/2013 (hierna VGB), artikel 1

9 Dit zijn de fondsspecifieke verordeningen: de EFRO-verordening (nr. 1301/2013); de ESF-verordening (nr. 1304/2013); de verordening inzake het Cohesiefonds (nr. 1300/2013); de ELFPO-verordening (nr. 1305/2013); de EFMZV-verordening (nr. 508/2014). Daarnaast geldt de ETS-verordening (Europese territoriale samenwerking) (nr. 1299/2013) voor samenwerkingsprogramma's die deels worden gefinancierd door het EFRO. DE BELANGRIJKSTE VERORDENINGEN DIE RELEVANT ZIJN VOOR ELK ESI-FONDS EFRO ESF Cohesiefonds ELFPO EFMZV VGB deel I VGB deel II VGB deel III VGB deel IV VGB deel V Fondsspecifieke verordeningen EFRO-verordening ETS-verordening ESF-verordening Verordening inzake het Cohesiefonds ELFPO-verordening EFMZV-verordening Overige relevante verordeningen EGTS-verordening Horizontale GLB-verordening GLB CFP-verordening Overgangsverordening 9

10 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR DE BELANGRIJKSTE ONDERWERPEN IN DE VGB EN DE ELFPO- EN EFMZV-VERORDENINGEN Regels voor alle ESI-fondsen Regels uitsluitend voor de fondsen Regels voor de fondsen en het EFMZV Regels uitsluitend voor het ELFPO Regels uitsluitend voor het EFMZV Regels uitsluitend voor het EFRO Regels uitsluitend voor het ESF Regels uitsluitend voor het Cohesiefonds Regels uitsluitend voor de ETS VGB delen I, II en V Verordening inzake het Cohesiefonds VGB deel III VGB deel IV Horizontale GLB-verordening, ELFPO-verordening en overgangsverordening EFMZV-verordening EFRO-verordening ESF-verordening ETS-verordening Definities Algemene beginselen Strategische benadering, thematische concentratie en reikwijdte van de maatregelen Programmering (Werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren) Financiële instrumenten Ex-antevoorwaarden Prestatiebeoordeling Gekoppeld aan gezond economisch bestuur Door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling en territoriale (inclusief stedelijke) ontwikkeling Toezicht, evaluatie en indicatoren 10

11 Financiële steun (met inbegrip van cofinanciering, inkomstengeneratie, subsidiabiliteit en vereenvoudigde kosten) Technische ondersteuning (Werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren) Beheer en controle Financieel beheer Missies, geografische dekking en middelen (Werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren) Voorlichting en communicatie (Werkgelegenheidsinitiatief voor jongeren) Uitvoerings-, overgangsen slotbepalingen De Commissie is gemachtigd om gedelegeerde en uitvoeringshandelingen vast te stellen voor het aanvullen en wijzigen van bepaalde niet-essentiële onderdelen van de VGB en de fondsspecifieke verordeningen, en om beslissingen te nemen inzake partnerschapsovereenkomsten en -programma's. 11

12

13 ALGEMENE INFORMATIE

14 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR 14

15 1. BELEIDSDOELSTELLINGEN EN BEGINSELEN VAN STEUNMAATREGELEN De EU stelt zich ten doel meer en betere banen te scheppen en een sociaal inclusieve samenleving te creëren. Deze doelstellingen vormen de kern van de Europa 2020-strategie. De ESI-fondsen zijn bedoeld om de verwezenlijking van deze strategie en fondsspecifieke missies, waaronder economische, sociale en territoriale cohesie, te ondersteunen. De algemene missies van de ESI-fondsen worden duidelijk omschreven in de Verdragen, maar de beleidshervormingen voor de periode worden afgeleid uit de Europa 2020-strategie. Wat het cohesiebeleid betreft, heeft de hervorming geleid tot twee belangrijke doelstellingen: ALGEMENE INFORMATIE Investering ten behoeve van groei en banen, een gemeenschappelijke doelstelling voor de drie categorieën regio's: minder ontwikkelde regio's, overgangsregio's en meer ontwikkelde regio's (gesteund door het EFRO, ESF en Cohesiefonds); Europese territoriale samenwerking, moet worden gesteund door het EFRO Convergentie Regionaal concurrentievermogen en regionale werkgelegenheid Europese territoriale samenwerking Investering voor groei en banen Europese territoriale samenwerking Voor het ELFPO zijn in het kader van de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid drie doelstellingen vastgelegd: bevordering van het concurrentievermogen van de landbouw; duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen en klimaatwijziging, waaronder de levering van publieke goederen in plattelandsgebieden en het behoud van Europese landschappen; evenwichtige territoriale ontwikkeling van de economieën en werkgelegenheid van plattelandsgebieden. Het EFMZV streeft ernaar de doelstellingen van het hervormde gemeenschappelijke visserijbeleid te verwezenlijken en steunt de uitvoering van het geïntegreerd maritiem beleid. Het fonds is vooral gericht op de duurzame ontwikkeling van visserij en aquacultuur en de ondersteuning van groei en werkgelegenheid in kustgemeenschappen in de gehele EU. Voor de periode blijven de beginselen van inmenging van de vorige financieringsperiode gelden. Dit omvat het volgende: samenhang en consistentie; gedeeld beheer en gedeelde coördinatie; partnerschap, evenredigheid en subsidiariteit; naleving van EU- en nationale wetgeving inzake de toepassing ervan; gelijkheid tussen mannen en vrouwen; non-discriminatie; duurzame ontwikkeling. Aan de algemene beginselen zijn doeltreffendheid, goed financieel beheer en vermindering van de administratieve lasten voor begunstigden toegevoegd, terwijl het beginsel van additionaliteit, dat alleen voor het cohesiebeleid geldt, is verplaatst naar Deel III (artikel 95) van de VGB. Teneinde het belang van de beginselen van partnerschap en multi-level governance (meerlagig bestuur) te benadrukken, is de Commissie op grond van de VGB gemachtigd om tevens te voorzien in een Europese gedragscode voor partnerschap door de vaststelling van een gedelegeerde handeling. REFERENTIES VGB, artikelen 4-8 Artikelen 40, 162, 176 en 177 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 240/2014 van de Commissie van 7 januari 2014 inzake de Europese Gedragscode betreffende partnerschappen in het kader van de Europese structuur- en investeringsfondsen. 15

16 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR 2. STRATEGISCHE AANPAK Voor de periode blijven de lidstaten verplicht om strategische plannen met betrekking tot de toegang tot de ESI-fondsen op te stellen en uit te voeren, al is dit proces wel eenvoudiger en efficiënter gemaakt. Het nieuwe wettelijk kader zorgt voor aanzienlijk sterkere koppelingen met de Europa 2020-strategie en zet het beginsel van coördinatie tussen de ESI-fondsen en andere EU-instrumenten kracht bij. De VGB: voorziet in een gemeenschappelijk strategisch kader als strategisch oriëntatiepunt voor de ESI-fondsen op Europees niveau; vereist dat lidstaten één gemeenschappelijk document opstellen voor de ESI-fondsen op nationaal niveau: de partnerschapsovereenkomst; definieert gemeenschappelijke normen voor al hun programma's. In artikel 9 van de VGB worden elf thematische doelstellingen (TD s) vastgesteld om de investeringen van de ESI-fondsen in de verwezenlijking van de Europa 2020-strategie gerichter toe te passen. Andere EU-instrumenten dragen eveneens bij aan deze TD s, en de lidstaten worden aangemoedigd om synergieën en een doeltreffende coördinatie te stimuleren tussen alle beschikbare financieringsinstrumenten op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau. Omdat de lidstaten verplicht zijn strategische plannen op te stellen en uit te voeren voor de vijf ESI-fondsen (hetgeen wordt vastgelegd in de zogeheten partnerschapsovereenkomst), is het mogelijk om de middelen van de ESI-fondsen te combineren met andere EU-instrumenten, zodat ze elkaar aanvullen Betere afstemming op de Europa 2020-strategie De hervorming van de ESI-fondsen voor de programmeringsperiode is bedoeld om hun bijdrage aan de Europa 2020-strategie optimaal te benutten. Deze strategie legt drie ruime sociaaleconomische doelstellingen voor de Europese Unie vast voor de periode : DUURZAME GROEI het bevorderen van een hulpbronnenefficiëntere, groenere en meer concurrerende economie EUROPA 2020 STRATEGIE SLIMME GROEI het ontwikkelen van een economie die is gebaseerd op kennis en innovatie INCLUSIEVE GROEI het stimuleren van een economie met veel werkgelegenheid die bevorderlijk is voor de sociale en territoriale cohesie 16 REFERENTIES VGB, artikelen 4, 9, 15, 23, 27, 53 en 96

17 In de VGB worden deze doelstellingen omgezet in elf TD s die de sectoren en interventiegebieden omschrijven waar EU-steun uit de ESI-fondsen de grootste meerwaarde kan opleveren. Op EU- en lidstaatniveau dienen deze TD s als maatstaf voor de ESI-fondsen en vormen ze een uitgangspunt voor de coördinatie van partnerschapsovereenkomsten en -programma s. Aangezien het cohesiebeleid in zijn geheel gericht is op de Europa 2020-strategie, verschilt de reikwijdte van de steunverlening uit de fondsen echter niet meer per categorie van regio s, waardoor in alle regio s dezelfde soort investeringen beschikbaar zijn1. Toch wordt in de fondsspecifieke verordeningen voor elk ESI-fonds een minimumbijdrage vastgesteld voor een bepaald investeringsgebied (bijv. innovatie, energie, ICT en steun aan kmo's voor het EFRO; bevordering van sociale inclusie en bestrijding van armoede en discriminatie voor het ESF). De hoogte van de bijdrage hangt soms af van de categorie waarin een regio is ingedeeld (zie de gedeelten over elk ESI-fonds afzonderlijk en de fondsspecifieke verordeningen voor meer informatie). De fondsspecifieke verordeningen omschrijven bovendien gedetailleerd hoe een ESI-fonds kan bijdragen aan de thematische doelstellingen via investeringsprioriteiten (in het geval van de fondsen) of prioriteiten van de Unie (in het geval van het ELFPO en het EFMZV), in overeenstemming met hun specifieke doelstellingen. ALGEMENE INFORMATIE DE ELF TD S ZIJN ALS VOLGT: EUROPA 2020-DOELSTELLINGEN Slimme groei THEMATISCHE DOELSTELLINGEN 1. Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie 2. Verbetering van de toegang tot en het gebruik en de kwaliteit van ICT 3. Vergroting van de concurrentiekracht van mkb-bedrijven, van de landbouwsector (voor het ELFPO) en van de visserij- en aquacultuursector (voor het EFMZV) Duurzame groei Inclusieve groei 1. Ondersteuning van de overgang naar een koolstofarme economie in alle bedrijfstakken 2. 2Bevordering van de aanpassing aan klimaatverandering en van risicopreventie en -beheer 3. Behoud en bescherming van het milieu en bevordering van efficiënt gebruik van hulpbronnen 4. Bevordering van duurzaam vervoer en opheffing van knelpunten in centrale netwerkinfrastructuren 1. Bevordering van duurzame en kwalitatief hoogstaande werkgelegenheid en ondersteuning van arbeidsmobiliteit 2. Bevordering van sociale inclusie en bestrijding van armoede en discriminatie 3. Investering in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren 4. Vergroting van de institutionele capaciteit van overheidsinstanties en belanghebbenden en een doelmatig openbaar bestuur Op grond van de VGB worden de ESI-fondsen geïntegreerd in het Europese semester. Dit is een jaarlijkse cyclus van rapportage, analyse en besluitvorming op EU-niveau met betrekking tot de vooruitgang die is geboekt bij de uitvoering van de Europa 2020-strategie. Het Europese semester bepaalt de doelstellingen voor het komende jaar voor de hele EU en doet ook enkele landenpecifieke aanbevelingen voor de aanpak van sociaaleconomische uitdagingen in elke lidstaat. In de programmeringsfase (partnerschapovereenkomst en programma s) moeten de lidstaten een duidelijke koppeling aanbrengen tussen steunmaatregelen van de ESI-fondsen en de Europa 2020-strategie, met de nadruk op de relevante landenpecifieke aanbevelingen. Een groot verschil met de vorige programmeringsperioden is dat deze koppeling tijdens de uitvoeringsfase moet worden gehandhaafd. Als er nieuwe relevante landenspecifieke aanbevelingen worden gedaan waarvoor steun van de ESI-fondsen is vereist, kan de Commissie de lidstaten verzoeken om de partnerschapsovereenkomst en/of programma s zo nodig aan te passen (zie het hoofdstuk over conditionaliteit in samenhang met gezond economisch bestuur). 1 Met uitzondering van investeringen in institutionele capaciteit en openbaar bestuur door het ESF, die beperkt zijn voor lidstaten die in aanmerking komen voor het Cohesiefonds en voor minder ontwikkelde regio s (artikel 3, lid 1, onder d)(i) van Verordening (EU) nr. 1304/2013). REFERENTIES De landenspecifieke aanbevelingen die in overeenstemming met artikel 121, lid 2, VWEU werden vastgesteld en de aanbevelingen van de Raad die in overeenstemming met artikel 148, lid 4, VWEU werden vastgesteld. 17

18 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR Vanaf 2016 zullen de jaarlijkse uitvoeringsverslagen van de lidstaten voor elk programma veel meer gericht zijn op de vorderingen op het gebied van de doelstellingen van het programma met betrekking tot de Europa 2020-strategie. Daarnaast zullen de lidstaten tweemaal, in 2017 en 2019, verslag uitbrengen van de vorderingen met betrekking tot de uitvoering van de ESI-fondsen op het niveau van de partnerschapskaderovereenkomst. In deze voortgangsverslagen moet de bijdrage van de ESI-fondsen aan de uitvoering van de relevante landenpecifieke aanbevelingen worden beoordeeld, plus de vorderingen op het gebied van de prioriteiten van de Europa 2020-strategie. Tegen het einde van 2017 en 2019 zal de Commissie zelf een strategisch rapport en conclusies uit deze voortgangsverslagen voorleggen aan de Raad, het Europees Parlement, het Comité van de Regio s (CvdR) en het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) in het kader van het Europese semester. Tot slot zal het cohesieverslag elke drie jaar worden gepubliceerd, zoals bepaald in artikel 175 van het VWEU. BELANGRIJKSTE VERSLAGEN DIE ZIJN INGEDIEND DOOR DE LIDSTATEN EN DE COMMISSIE VERSLAGEN Door de lidstaten Jaarlijkse uitvoeringsverslagen voor elk OP Voortgangsverslagen voor de partnerschapsovereenkomsten Mei/Juni (*) Juni Mei/Juni Juni Mei/Juni Augustus Augustus Door de Commissie Debat over de strategische rapporten: het Europees Parlement, de Raad, het CvdR en het EESC Strategische verslagen op basis van de voortgangsverslagen van de lidstaten Synthese van verslagen over voorafgaande evaluatie (alleen voor het EFMZV) Verslag over de resultaten van de onderhandelingen over partnerschapsovereenkomsten en -programma's Samenvattende verslagen op basis van de jaarlijkse uitvoeringsverslagen van de lidstaten Cohesieverslag December Najaar Najaar Najaar Najaar Najaar December. Geen concrete datum December. December. December. Geen concrete datum Verslag over de uitvoering van een gemeenschappelijk toezicht- en evaluatiekader voor het GLB Voorjaar Voorjaar Verslag over de uitvoering van een toezicht- en evaluatierapport December. (*) Voor het cohesiebeleid en het EFMZV moeten de jaarlijkse uitvoeringsverslagen voor 2016, 2018 en 2020 uiterlijk eind mei worden ingediend, terwijl het verslag voor het ELFPO eind juni moet worden ingediend. 18 REFERENTIES VGB, artikelen 16, 50, 52, 53 en 113; artikel 110, lid 5, van verordening nr. 1306/2013 (Horizontale GLB); EFMZV, artikel 107, lid 4

19 VOORNAAMSTE VERSCHILLEN TUSSEN EN De Lissabon-strategie Het cohesiebeleid is aan de Lissabon-strategie gekoppeld door middel van oormerking, waarbij een deel van de fondsen in het kader van het cohesiebeleid (60-75%) moet worden besteed aan Lissabongerelateerde investeringsgebieden. De Europa 2020-strategie Alle steunmaatregelen van de ESI-fondsen moeten bijdragen aan de Europa 2020-strategie, maar aan de hand van nieuwe regels voor thematische concentratie zijn minimumniveaus bepaald voor middelen die worden besteed aan specifieke interventiegebieden, alsmede een minimumtoewijzing voor het ESF. ALGEMENE INFORMATIE Indirecte koppeling tussen het cohesiebeleid en de Lissabon-strategie door middel van de nationale hervormingsprogramma s die alleen de programmeringsfase betreffen. Afzonderlijke strategische rapportage voor het cohesiebeleid, het ELFPO en het EFMZV, die losjes verband houdt met de rapportage over de Lissabon-strategie Elk fonds heeft een eigen thematisch toepassingsgebied dat in de vorm van een reeks prioriteiten is gedefinieerd. Directe en uitdrukkelijke koppelingen tussen de landenspecifieke aanbevelingen en de partnerschapsovereenkomsten en de programma s tijdens de programmering en uitvoering. De voortgangsverslagen van 2017 en 2019 hebben betrekking op alle ESI-fondsen en worden opgenomen in het Europese semester. Voor de vijf ESI-fondsen is een gemeenschappelijke reeks TD s ingevoerd op grond waarvan de reikwijdte van elk fonds wordt vertaald in concrete investeringsprioriteiten (voor het cohesiebeleid) of prioriteiten van de Unie (het ELFPO en het EFMZV) Strategische documenten voor de ESI-fondsen Het gemeenschappelijk strategisch kader Het gemeenschappelijk strategisch kader dat wordt beschreven in bijlage I van de VGB is een opvolger van de communautaire strategische richtsnoeren inzake cohesiebeleid en voor plattelandsontwikkeling , maar geldt niettemin voor alle vijf de ESI-fondsen. Het biedt de lidstaten en regio's strategische begeleiding voor het ten volle benutten van de mogelijkheden van de ESI-fondsen en de andere EU-beleidslijnen en -instrumenten in hun partnerschapsovereenkomsten en -programma's, zonder dat dit ten koste gaat van de aandacht voor de prioriteiten van Europa Het kader is bedoeld om de coördinatie en complementariteit te bevorderen tussen de interventiemaatregelen die steun krijgen uit de ESI-fondsen. Lidstaten worden aangemoedigd te zorgen voor samenwerking tussen de beheersinstanties die verantwoordelijk zijn voor elk ESI-fonds in alle stadia van de programmering, uitvoering, controle en evaluatie van hun steun, op zowel strategisch als operationeel niveau. De VGB biedt de volgende nieuwe middelen: combinatie van de fondsen voor één programma; de geïntegreerde territoriale investering; door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling; de gezamenlijke actieplannen (GAP). Deze middelen worden bevorderd als een praktische hulp voor coördinatie tussen de ESI-fondsen. Het gemeenschappelijk strategisch kader biedt nadere richtsnoeren voor de praktische uitvoering van horizontale beleidsbeginselen en transsectorale beleidsdoelstellingen, zoals meerlagig bestuur, non-discriminatie en aanpassing aan en beperking van de klimaatverandering. REFERENTIES VGB, artikelen 10-13, bijlage I 19

20 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR Het gemeenschappelijk strategisch kader geeft voorts aan hoe synergieën kunnen worden bewerkstelligd tussen de ESI-fondsen en andere EU-beleidslijnen en -instrumenten: gemeenschappelijk landbouwbeleid gemeenschappelijk visserijbeleid Horizon 2020 LIFE Europees Ontwikkelingsfonds ESI FONDSEN ERASMUS+ instrument voor pretoetredingssteun financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen Europees nabuurschapsinstrument In vergelijking met de vorige programmeringsperiode is de territoriale dimensie van steun uit de ESI-fondsen veel duidelijker. Dit sluit aan bij de op het Verdrag gebaseerde doelstelling om economische, sociale en territoriale cohesie te verwezenlijken. Een deel van het gemeenschappelijk strategisch kader is bijvoorbeeld gewijd aan de aanpak van de voornaamste territoriale vraagstukken: lidstaten dienen tijdens de voorbereiding van hun partnerschapsovereenkomsten en -programma's een plaatselijk gebaseerde analyse uit te voeren van het ontwikkelingspotentieel, de capaciteit en de belangrijkste uitdagingen op nationaal, regionaal of lokaal niveau. Bovendien moeten ze rekening houden met de relevante macroregionale en zeegebiedstrategieën en zorgen voor complementariteit tussen de ETS-programma s en de landenspecifieke programma s voor investeringen ten behoeve van groei en banen. Op uitvoeringsniveau worden de lidstaten aangemoedigd om de pas ingevoerde middelen voor territoriale samenwerking, namelijk geïntegreerde territoriale investeringen en door de gemeenschap geleide ontwikkeling 2, ten volle te benutten. Deze zijn bedoeld om oplossingen op maat te bieden voor de territoriale vraagstukken van bepaalde gebieden door lokale partners bij hun ontwerp en uitvoering te betrekken Partnerschapsovereenkomst en -programma s Het nationale strategische referentiekader (NSRK) voor de periode voor de fondsen en het nationaal strategisch plan (NSP) voor ELFPO en EVF zijn vervangen door de partnerschapsovereenkomsten. Deze partnerschapsovereenkomsten fungeren als een overkoepelend strategisch document, dat een overzicht biedt van hoe de ESI-fondsen in elke lidstaat worden toegepast in de programmeringsperiode Deze partnerschapsovereenkomsten zijn ingevoerd als weerslag van het nieuwe, verbeterde bestuurssysteem van de Europa 2020-strategie, tezamen met de hervorming van het cohesiebeleid, het ELFPO en het EFMZV, welke gericht is op het verhogen van de doeltreffendheid en efficiëntie van de ESI-fondsen. De voornaamste verandering is de draagwijdte van de partnerschapsovereenkomst. Waar de vorige afzonderlijke NSRK- en NSP-documenten slechts basisinformatie bevatten over de complementariteit van de desbetreffende EU-fondsen, biedt de partnerschapsovereenkomst nu een uitgebreide, coherente strategie met betrekking tot alle vijf ESI-fondsen. 2 Door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling is gebaseerd op de ervaringen met LEADER in de vorige programmeringsperioden. 20 REFERENTIES VGB, artikelen 15-17

21 Lidstaten moeten nu een duidelijkere beschrijving geven van de geplande bijdrage van de ESI-fondsen aan de verwezenlijking van EU-prioriteiten, zoals omschreven door de Europa 2020-strategie, de nationale hervormingsprogramma's en de relevante landspecifieke aanbevelingen. Naast een indicatieve verdeling van de EU-steun tussen de programma s en de TD s, moet de partnerschapsovereenkomst een algemene samenvatting voorleggen van de manier waarop de volgende nieuwe elementen zijn uitgevoerd: de toepassing van horizontale beginselen en beleidsdoelstellingen van de ESI-fondsen, waaronder het partnerschapsbeginsel en de doelstellingen inzake klimaatverandering; de verdeling van de prestatiereserve uitgesplitst naar elk ESI-fonds en naar elke categorie regio, en de manier waarop consistentie wordt gewaarborgd in de werking van het prestatiekader; een samenvatting van de huidige stand van zaken van ex-antevoorwaarden die van toepassing zijn; een evaluatie van de bestuurscapaciteiten van autoriteiten die betrokken zijn bij de uitvoering van de ESI-fondsen en, waar nodig, een samenvatting van maatregelen om deze te verbeteren; een samenvatting van maatregelen ter vermindering van de administratieve lasten voor begunstigden; (alleen voor de fondsen) de informatie die is vereist voor verificatie vooraf van de naleving van het additionaliteitsbeginsel; de voornaamste prioritaire gebieden voor samenwerking inzake de ESI-fondsen, waar nodig rekening houdend met macroregionale en zeegebiedstrategieën. Elke wijziging aan deze elementen tijdens de uitvoering moet formeel worden goedgekeurd door de Commissie. Deze lijst is veel uitgebreider dan in , toen het besluit van de Commissie alleen de delen van het NSRK en NSP bevatte die gewijd waren aan een lijst met programma s en de indicatieve jaarlijkse toewijzing uit elk fonds per programma. Dit toont aan hoe de strategische koppeling tussen de partnerschapsovereenkomst en de programma's aanzienlijk is verbeterd in vergelijking met de periode Alle bovenstaande elementen van de partnerschapsovereenkomst moeten juist worden vertaald en toegepast via specifieke programma s. Aangezien alle programma's consistent moeten zijn met de partnerschapsovereenkomst, heeft de VGB basisinformatie geïntroduceerd die voor alle vijf ESI-fondsen geldt. Dit is een hele verandering ten opzichte van de vorige programmeringsperiode, want dit versterkt de strategische koppeling tussen alle programma's van de ESI-fondsen in een bepaalde lidstaat. Bovendien beschrijven de fondsspecifieke regels de structuur van programma's voor het cohesiebeleid, ELFPO en EF- MZV uitvoerig, rekening houdend met hun specifieke missies en instrumenten. Wat de fondsen betreft, vallen sommige programmaonderdelen nog altijd onder de bevoegdheid van de lidstaten en kunnen deze dus worden aangepast zonder formele goedkeuring van de Commissie (zie artikel 96, lid 10 van VGB voor een volledige lijst). Dit is een belangrijke vereenvoudiging ten opzichte van de programmeringsperiode toen de Commissie alle veranderingen van een programma formeel moest goedkeuren. Tot slot is het nu mogelijk om steun uit het ESF en EFRO (of het ESF en het Cohesiefonds) in één programma te combineren. ALGEMENE INFORMATIE VOORNAAMSTE VERSCHILLEN TUSSEN DE STRATEGISCHE DOCUMENTEN VAN EN De communautaire strategische richtsnoeren voor het cohesiebeleid. De communautaire strategische richtsnoeren voor plattelandsontwikkeling. Het nationale strategische referentiekader behandelt hoofdzakelijk de drie fondsen van het cohesiebeleid. Slechts enkele onderdelen werden formeel goedgekeurd door de Commissie. De nationale strategische plannen waarin de programma s voor plattelandsontwikkeling en de visserijprogramma s die de lidstaten hebben voorbereid in nauwe samenwerking met de Commissie en partners, uiteen worden gezet. Verschillende inhoud van de programma s van het cohesiebeleid, het ELFPO en het EVF. Afzonderlijke programma s voor het EFRO (+CF) en het ESF. Het gemeenschappelijk strategisch kader voor de vijf ESI-fondsen. De partnerschapsovereenkomst betreft alle vijf ESI-fondsen. Voor het merendeel van de onderdelen daarvan is formele goedkeuring van de Commissie vereist, zoals bij een wijziging. Gemeenschappelijke basisonderdelen voor de programma s van alle ESI-fondsen. Programma s met meerdere fondsen (ESF en EFRO, of ESF en CF) eveneens toegestaan. REFERENTIES VGB: artikelen en 96-99; ELFPO-verordening: artikel 8; EFMZV-verordening: artikelen

22 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR 3. VERBETERING VAN DE DOELTREFFENDHEID Het nieuwe regelgevingskader heeft voor lidstaten een nieuwe stimulans gecreëerd om de EU-prioriteiten te verwezenlijken en zo de impact van de steun van de Unie zo groot mogelijk te maken, voornamelijk met behulp van de volgende mechanismen: Prestatiekader en -reserve; Ex-antevoorwaarden; Voorwaardelijk gekoppeld aan gezond economisch bestuur; Financiële instrumenten Prestatiekader en -reserve Ten behoeve van het toezicht op de vorderingen die zijn geboekt bij de verwezenlijking van de doelstellingen en doelen voor elke prioriteit, moet voor elk programma een prestatiekader zijn gedefinieerd, op basis van een reeks indicatoren, en moeten voor elk programma duidelijke, realistische en meetbare mijlpalen en doelstellingen zijn vastgelegd. Elk jaar wordt aan de hand van uitvoeringsverslagen en (in 2017 en 2019) voortgangsverslagen de laatste informatie over de vorderingen op weg naar deze mijlpalen en doelstellingen verstrekt. In de tweede helft van 2019 zal de Commissie de resultaten van deze programma's beoordelen op basis van de jaarlijkse uitvoeringsverslagen over de resultaten tot het einde van 2018, die de lidstaten vóór 30 juni 2019 hebben ingediend. Na deze beoordeling zal een prestatiereserve, ten bedrage van 5 % tot 7 % van de middelen die aan de prioriteit zijn toegewezen, worden toegewezen aan programma's en prioriteiten waarvan de mijlpalen zijn verwezenlijkt. Voor programma s en prioriteiten waarvan de mijlpalen niet zijn verwezenlijkt, dienen de lidstaten een herverdeling van de middelen voor te stellen over prioriteiten waarvan de mijlpalen wel zijn verwezenlijkt. Deze herverdeling dient overeen te stemmen met de vereisten voor thematische concentratie en de minimumtoewijzingen. Indien op basis van financiële en outputindicatoren kan worden aangetoond dat ernstig tekortgeschoten is in de verwezenlijking van de mijlpalen van een prioriteit als gevolg van zwakke punten in de uitvoering, kan de Commissie de tussentijdse betalingen voor deze prioriteit geheel of gedeeltelijk schorsen. Financiële correcties kunnen aan het eind van de programmeringsperiode worden toegepast als ernstig tekortgeschoten is in de verwezenlijking van de doelstellingen Ex-antevoorwaarden Om ervoor te zorgen dat lidstaten voldoen aan de voorwaarden voor een doeltreffende ondersteuning via de ESI-fondsen, zijn in de verordeningen enkele vereisten op beleidsmatig, wettelijk en institutioneel gebied (ex-antevoorwaarden) vastgesteld waaraan in het ideale geval wordt voldaan op het moment dat de partnerschapsovereenkomsten en programma's worden ingediend. Ex-antevoorwaarden kunnen thematisch (gekoppeld aan specifieke investeringen of prioriteiten van de Unie, zoals omschreven in de fondsspecifieke verordeningen en regelgeving, bijvoorbeeld het bestaan van een uitgebreid vervoersplan voor investering in vervoer) of algemeen (niet gekoppeld aan specifieke investeringen of prioriteiten van de Unie, bijvoorbeeld het bestaan van bestuurscapaciteit voor de uitvoering en toepassing van EU-wetgeving en -beleidsvorming inzake gelijkheid van vrouwen en mannen in het toepassingsgebied van ESI-fondsen) zijn. Lidstaten moeten beoordelen of de ex-antevoorwaarden die van toepassing zijn op hun partnerschapsovereenkomsten en programma s zijn nageleefd. In geval van niet-naleving op het moment van indiening van het programma, moet de lidstaat een plan opstellen met maatregelen die moeten worden genomen om ervoor te zorgen dat uiterlijk op 31 december 2016 aan de voorwaarden wordt voldaan. De Commissie is bevoegd om bij de goedkeuring van een programma te beslissen dat de tussentijdse betalingen voor de prioriteit van het programma geheel of gedeeltelijk worden geschorst totdat de maatregelen zijn voltooid. Het is aan de Commissie om aan te tonen dat al dan niet aan ex-antevoorwaarden is voldaan. 22 REFERENTIES VGB, artikel 19 VGB, artikelen VGB, artikel 23

23 3.3. Voorwaardelijk gekoppeld aan gezond economisch bestuur Om te zorgen dat ESI-fondsen worden ingezet in overeenstemming met de prioriteiten die in de context van het Europees semester zijn vastgelegd, moeten de lidstaten rekening houden met: de nationale hervormingsprogramma's, voor zover van toepassing; de meest recente, relevante landenspecifieke aanbevelingen; alle relevante aanbevelingen van de Raad, met inbegrip van aanbevelingen op basis van het Stabiliteits- en groeipact en de economische aanpassingsprogramma's. Na de goedkeuring van de partnerschapsovereenkomsten en -programma s wordt de consistentie met het Europees semester gegarandeerd via twee mechanismen die in artikel 23 van de VGB zijn omschreven: ALGEMENE INFORMATIE HERPROGRAMMERING De Commissie kan een lidstaat verzoeken zijn partnerschapsovereenkomst en relevante programma's te evalueren en wijzigingen daarop voor te stellen wanneer dit nodig is om de uitvoering van relevante aanbevelingen van de Raad te ondersteunen of de impact van de ESI-fondsen op de groei en het concurrentievermogen te maximaliseren in lidstaten die financiële steun ontvangen. Wanneer een lidstaat naar aanleiding van dit verzoek geen maatregelen neemt, kan de Raad op voorstel van de Commissie de betalingen voor deze programma's of prioriteiten geheel of gedeeltelijk schorsen. Een dergelijke schorsing wordt pas weer opgeheven nadat de lidstaat passende wijzigingen heeft voorgesteld, zoals verzocht door de Commissie. RESPECT VOOR PROCEDURES INZAKE ECONOMISCHE GOVERNANCE De Commissie dient een voorstel in bij de Raad om de vastleggingen of betalingen voor de programma's van een lidstaat geheel of gedeeltelijk te schorsen als de lidstaat niet voldoet aan de regels betreffende de procedure bij buitensporige tekorten, de procedure bij buitensporige onevenwichtigheden of, voor lidstaten die financiële steun krijgen, het bijbehorende aanpassingsprogramma. De Raad neemt dan een beslissing over de schorsing en, wanneer de lidstaat passende corrigerende maatregelen heeft genomen, over het opheffen van de schorsing Financiële instrumenten Programma s van de ESI-fondsen dragen bij tot de verwezenlijking van de doelstellingen van het investeringsplan 3 door een efficiëntere toepassing van de financiering en door verdubbeling van het gebruik van financiële instrumenten (FI s) tijdens de periode in vergelijking met de vorige programmeringsperiode. Dit wordt vergemakkelijkt door de nieuwe, uitgebreidere en meer samenhangende regelgeving die is vastgesteld voor FI s voor en die is bedoeld om het gebruik daarvan als een efficiëntere en duurzamere vorm van EU-steun te ondersteunen en stimuleren. Deze regelgeving is niet prescriptief ten aanzien van de sectoren, eindontvangers, soorten projecten en activiteiten die worden ondersteund. Lidstaten kunnen gebruikmaken van de FI s met betrekking tot alle TD s die onder de programma s vallen, en voor alle ESI-fondsen, zolang het maar efficiënt en doelmatig is om dit te doen. Het nieuwe kader bevat tevens voorschriften voor het combineren van FI s met overige vormen van steun, met name subsidies, aangezien dit bijdraagt tot het ontwerp van toegespitste steunregelingen die voldoen aan de specifieke vereisten van lidstaten of regio s. 3 Het investeringsplan voor Europa is gericht op het wegnemen van belemmeringen voor investeringen, het zorgen voor zichtbaarheid en technische bijstand voor investeringsprojecten en het slimmer toepassen van nieuwe en bestaande financiële middelen. REFERENTIES VGB, artikelen

24 EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN : OFFICIËLE TEKSTEN EN COMMENTAAR 4. VEREENVOUDIGING 4 De Commissie beschouwt vereenvoudiging in verschillende opzichten als waardevol: vereenvoudiging is noodzakelijk om de vlotte uitvoering van het beleid en de aanhoudende belangstelling van de begunstigden te verzekeren; vereenvoudiging kan een positieve invloed hebben op de resultaten van het beleid door een efficiënte verdeling van de administratieve inspanningen die zijn vereist op nationaal, regionaal en EU-niveau te verzekeren, de tijd en kosten van het bereiken van doelstellingen te verkorten en te zorgen voor een grotere resultaatgerichtheid; als eenvoudigere regels worden opgesteld die begrijpelijker zijn voor de betrokken partijen, en bijgevolg de rechtszekerheid wordt versterkt, kan vereenvoudiging ook helpen om fouten te verminderen en de zekerheid van de nationale uitvoeringssystemen te verhogen Daarom voorziet het wet- en regelgevingskader voor de ESI-fondsen voor in een aantal wijzigingen. De volgende wijzigingen gelden voor alle ESI-fondsen: harmonisatie van de regels tussen de ESI-fondsen: bijvoorbeeld met betrekking tot de regels inzake subsidiabiliteit en duurzaamheid; meer evenredigheid: met betrekking tot de regelingen voor de uitvoering en het gebruik van ESI-fondsen in verband met rapportage, evaluatie, beheer en controle; rechtszekerheid dankzij duidelijker regels: bijvoorbeeld met betrekking tot inkomstengenererende projecten; efficiëntere uitvoering en minder verslaglegging: door de aandacht vooral te leggen op de centrale, gemeenschappelijke indicatoren die het verzamelen en rapporteren van gegevens over prestaties op EU-niveau vereenvoudigen; vermindering van de administratieve lasten voor beheersinstanties en begunstigden: bijvoorbeeld door het uitbreiden van de mogelijkheden voor vereenvoudigde kostenopties (zie tabel hierna). En meer in het bijzonder voor de fondsen: Meer flexibiliteit bij het opstellen van programma s en systemen: met inbegrip van programma's of projecten met meerdere fondsen, geïntegreerde territoriale investeringen, financiële overdracht tussen categorieën regio's, gezamenlijke fora en investeringen in technische bijstand. Vereenvoudigingen met betrekking tot grote projecten: de drempels van 50 miljoen EUR (75 miljoen EUR voor vervoersinfrastructuur) worden berekend op basis van de subsidiabele kosten en niet de totale kosten zoals in het verleden. Als een onafhankelijke deskundige een groot project positief onthaalt, kan de beheersinstantie het project bovendien eenvoudig bij de Commissie aanmelden. Gefaseerde projecten kunnen op soortgelijke manier worden aangemeld zonder dat een onafhankelijke kwaliteitsbeoordeling is vereist. Een overgang naar een meer resultaatgericht beheer (het gezamenlijke actieplan): waarbij de EU-bijdragen zijn gebaseerd op de voortgang en de resultaten en niet op traditionele boekhoudkundige documenten. Dit vermindert de administratieve lasten voor de lidstaat en de begunstigde (zie tabel hierna, waarin een overzicht wordt gegeven van de verschillen tussen vereenvoudigde kostenopties en de gezamenlijke actieplannen). e-cohesie: alle begunstigden moeten tegen het einde van 2015 alle informatie kunnen uitwisselen met de verschillende autoriteiten en instanties van elk operationeel programma door middel van elektronische systemen voor gegevensuitwisseling. Tijdige betaling aan begunstigden: artikel 132 van de VGB bepaalt dat beheersinstanties, mits de financiering beschikbaar is, ervoor moeten zorgen dat een begunstigde het totale bedrag van subsidiabele overheidsuitgaven uiterlijk 90 dagen na de datum van de indiening van het verzoek tot uitbetaling volledig heeft ontvangen. 4 VGB en fondsspecifieke verordeningen. 24

25 VERGELIJKING TUSSEN DE REGELGEVING INZAKE VEREENVOUDIGDE KOSTENOPTIES VAN EN Fondsen die gebruikmaken van vereenvoudigde kosten ESF, EFRO en ELFPO De 5 ESI-fondsen ALGEMENE INFORMATIE Vorm van steun Niet opgegeven Subsidies en terugvorderbare steun Optie Berekeningsmethoden Forfaitaire financiering Forfaitaire financiering voor indirecte kosten Drempel voor bedragen ineens In geval van subsidies is het gebruik van vereenvoudigde kosten optioneel. Berekening vooraf, op basis van een eerlijke, billijke en controleerbare methode. Forfaitaire financiering wordt alleen gebruikt om indirecte kosten te berekenen. Forfaitair maximumbedrag voor terugbetaling van indirecte kosten = 20 % van directe kosten. Maximaal EUR Het is optioneel, behalve voor kleine ESF-acties met overheidssteun lager dan EUR, in welk geval het verplicht of onmogelijk is (behalve in het geval van een staatssteunregeling). Berekening vooraf, op basis van een eerlijke, billijke en controleerbare methode. Aanvullende berekeningsmethoden worden ingevoerd: Het gebruik van bestaande EU-regelingen voor soortgelijke soorten concrete acties en begunstigden. Het gebruik van eigen nationale regelingen voor soortgelijke soorten concrete acties en begunstigden. Het gebruik van percentages en specifieke methoden die zijn vastgelegd in de verordening of in een gedelegeerde handeling (zie bijvoorbeeld artikel 68, lid 1, onder b) van de VGB of artikel 14, lid 2 van de ESF-verordening). Voor het ESF: het gebruik van een ontwerpbegroting. Standaardaannamen over normbedragen voor kosten en gederfde inkomsten, ELFPO-verordening artikel 41, onder d) voor oppervlaktegebonden maatregelen. Forfaitaire financiering kan worden gebruikt om elke categorie van kosten te berekenen. Voor ESF: een forfaitair bedrag dat maximaal 40 % van de subsidiabele directe personeelskosten bedraagt om alle andere kosten van het project te berekenen. Voor ETS: een forfaitair bedrag dat maximaal 20 % van de directe kosten, met uitzondering van de personeelskosten, bedraagt om de directe personeelskosten te berekenen. Forfaitair maximumbedrag voor terugbetaling van indirecte kosten waarvoor berekening is vereist = 25 % van directe kosten of 15 % van de directe personeelskosten. Forfaitair bedrag en methode die zijn aangenomen op grond van een gedelegeerde handeling voor methoden die van toepassing zijn in andere EU-beleidsmaatregelen (bijv. H2020, LIFE) voor een soortgelijke soort concrete actie en begunstigde. Maximaal EUR van overheidsbijdrage. Eenheidskosten Een specifieke standaardschaal van eenheidskostenberekeningsmethode is opgesteld voor personeelskosten: personeelskosten per uur = meest recent gedocumenteerde jaarlijkse brutoarbeidskosten / uren. Standaardschalen van eenheidskosten en bedragen ineens voor terugbetaling aan lidstaten Aanvullende optie die wordt vermeld in artikel 14, lid 1 van de ESF-verordening waardoor de Commissie bevoegd is om uitgaven terug te betalen aan lidstaten op basis van standaardschalen van eenheidskosten of bedragen ineens, zoals de Commissie heeft bepaald in een gedelegeerde handeling. REFERENTIES artikelen 67-68, ESF 14, ETS