Arbeid, systeemintegratie en inclusie. 1. Systeemtheorie: auteurs (#1)

Transcriptie

1 Arbeid, systeemintegratie en inclusie 1. Systeemtheorie 2. Arbeid integratie 4. Inclusie 5. Drie soorten ruilverhoudingen 1. Systeemtheorie: auteurs (#1) Algemeen: Bertalanffy, jaren 1930 (organismic system theory) - jaren 1950 (general system theory) Umberto Maturana, Francisco Varela, jaren 1980 (autopoietische systemen) In de sociologie: Talcott Parsons, jaren Niklas Luhmann, jaren Systeemtheorie: werkwijze (#2) Doel: een complex object beschrijven en analyseren Veronderstellingen: het object heeft elementen en relaties tussen die elementen het object heeft een identiteit: het onderscheidt zich van een omgeving 1. Systeemtheorie: soorten systemen (#3) Soorten: Machine Organisme Sociaal systeem Psychisch systeem => Wat zijn de eenheden en relaties van elk systeem? => Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen soorten systemen? 1. Systeemtheorie: sociale en psychische systemen (#4) Zingevende systemen: geven betekenissen Sociaal systeem: elementen zijn de communicaties (uitspraken) en handelingen; relaties zijn de koppelingen tussen communicaties en handelingen Elementen psychisch systeem: bewustzijnsinhouden 1. Systeemtheorie (#5) Vormen van sociale systemen: Interactiepatronen Organisaties Samenlevingen (sociale systemen hebben psychische systemen - personen - nodig; maar zijn niet opgebouwd met die personen) 1

2 2. Arbeid: definitieprobleem (#1) Overgedefinieerd begrip Onbruikbare definities: beperken tot fysieke productie indelen van activiteiten volgens productief of niet-productief (vgl. meerwaarde of niet) beperken tot betaalde, formele arbeid 2. Arbeid: mogelijke definities (#2) Antony Giddens (in Van Berkel en Moller, zie reader A): the carrying out of tasks, involving expenditure of mental and physical effort, which have as their objectives the production of goods and services that cater to human needs (Giddens, 1989, p 481). Definitie van Van Berkel en Moller: any task that one may wish to pay someone else to do (#3) Sociologisch-economische definitie van arbeid (o.a. volgens Udy, en volgens systeemtheorie van Dirk Baecker) Arbeid is een activiteit die: productief is (er wordt iets gemaakt, er wordt orde gebracht); voor de persoon een last is (hij offert een andere activiteit op); door anderen wordt gewaardeerd (betaald, beloond) (vervolg) (#4) Twee niveaus van arbeid: productie (voortbrengen van een goed of dienst) reproductie van een relatie, een ruilverhouding (vervolg) (#5) Productie en reproductie op drie niveaus: interactiepatronen: b.v. dokter en patiënt: genezen van patiënt én bevestigen autoriteit dokter organisaties: arbeiders/bedienden brengen goederen/diensten voort; gezagsrelaties worden gereproduceerd samenleving: b.v. productie volgens beroepen én status en waardering van die beroepen integratie: differentiatie (#1) Segmenteel Hiërarchisch Functioneel 2

3 integratie: differentiatie (#2) Segmenteel: omgrensde samenlevingsverbanden: gemeenschap, steden omgrensde organisaties (huishouden, school,...), regels over lidmaatschap omgrensde interactiepatronen (les, doktersconsultatie...), regels over wie aan de interactie mag deelnemen integratie: differentiatie (#3) Hiërarchisch: samenleving: leidende gemeenschap, stad organisaties (leidinggevenden-uitvoerenden) interactiepatronen (leraar-leerling,...): communicaties die aan de ene partij zijn toegelaten, zijn dat niet voor de andere; conflicten niet mogelijk zonder afbreuk aan de relatie integratie: differentiatie (#4) Functioneel: gespecialiseerde organisaties (met voornamelijk economische, intermenselijke, culturele of politieke functie) gespecialiseerde interactieverbanden integratie: integratie (#5) wanneer de gedifferentieerd handelingsverbanden (interactiepatronen, organisaties, samenlevingen) zich reproduceren 4. Inclusie: definitie (#1) Inclusie = Personen nemen deel aan sociale systemen (economisch, intermenselijk, politiek, cultureel) (Persoonlijke integratie: wanneer de deelnames aan de sociale systemen elkaar versterken) 4. Inclusie: in vergelijking met systeemintegratie (#2) Er kan systeemintegratie zijn zonder inclusie: politieke besluitvorming met beperkte participatie cultuur en kennis die voorbijgaan aan velen gezinsleven, gemeenschapsleven, verenigingsleven die aan velen voorbijgaan economisch: groei en uitstoot van (sommige) arbeidskrachten flexibiliteit die functioneel is voor systeem maar niet voor de personen 3

4 4. Inclusie: inclusie versus exclusie (#3) Exclusie: geen deelname aan een of meerdere sociale systemen Reden: persoonlijke keuze (zich beperken, zich terugtrekken) geen toegang (of beperkte toegang, doodlopende paden) 5. Drie soorten ruilverhoudingen (#1) Polanyi (1957) The great transformation Drie soorten: Reciprociteit: ruil zonder afrekening; meerdere betrokken partijen Herverdeling: ieder draagt bij tot voorzieningen en put er uit. Collectieve besluitneming over besteming van goederen Marktruil: na een ruil hebben de partijen geen verplichtingen meer tegenover elkaar 5. Drie soorten ruilverhoudingen (#2) Commodity: handelswaar Commodificatie: wanneer meer ruilverhoudingen volgens een marktprincipe verlopen Commodificatie-thesis: samenleving evolueert naar meer commodificatie 4

5 Inclusie/exclusie volgens soort ruilverhouding Effect Gangbaar domein Gezin, familie, vrienden, buren Publieke instellingen en sociale zekerheid (Werkgevers en werknemers), zelfstandigen Relatietype Reciprociteit Herverdeling Marktruil Inclusie Gedeeltelijk e inclusie Gedeeltelijk e exclusie Exclusie Evenwicht in de (producten, diensten, geld) Tijdelijk verminderde Permanent gebrekkige Gebroken netwerk Gangbare bijdragen tot, en gebruik van, voorzieningen en verzekeringen Weinig of juist overmatig gebruik van voorzieningen Gebrekkige toegang tot voorzieningen, of fraude en misbruik ervan Breuk in de toegang tot sociale voorzieningen Bewerkt naar Polanyi (1957) en Kesteloot en Van der Haegen (1997) Stabiel formeel inkomen. Gangbare consumptie Onzeker en tijdelijk werk. Ongecontroleerde pieken. Wisselvallige consumptie. Onderbetaald werk, fraude. Uitgestelde consumptie Illegaal werk, diefstal