KLIMAAT GLOBAAL. We beginnen met enkele observaties: aardrijkskunde 4 e jaar. De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "KLIMAAT GLOBAAL. We beginnen met enkele observaties: aardrijkskunde 4 e jaar. De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar."

Mark de Ridder
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

hoe lang duurt de dag / nacht op 1 oktober? hoe laat komt de zon op op 1 november? waar gaat de zon onder op 1 juni?

1 KLIMAAT GLOBAAL We beginnen met enkele observaties: De zonnehoogte in Ukkel doorheen de dag, doorheen het jaar. Enkele vragen bij de afbeelding: wat is de maximale zonnehoogte (= culminatiehoogte) begin december? hoe lang duurt de dag / nacht op 1 oktober? hoe laat komt de zon op op 1 november? waar gaat de zon onder op 1 juni? in welke maanden bedraagt de culminatiehoogte ca 39? In welke maand zijn de dagen het kortst? In welke maand zijn de dagen het langst? In welke maanden worden de dagen langer? In welke maanden worden de dagen korter? 27

2 1. De temperatuur: Enkele vragen waarop we het antwoord zoeken: waarom hebben we seizoenen? waarom varieert de daglengte (= van zonsopkomt tot zonsondergang) doorheen het jaar? waarom is het altijd warm op de evenaar? waarom is het altijd koud op de polen? waarom viert men in Australië kerstmis in de zomer? De verklaring vinden we in de astronomie 1 : De aarde draait rond de zon. De vorm van de aardbaan rond de zon is een ellips. De wenteling van de aarde (3 de planeet in het zonnestelsel 2 ) rond de zon noemen we revolutie. De duur van deze revolutie is 365 dagen, 5 uur, 48 min. en 45 seconden. Omdat het geen geheel aantal dagen duurt, moet men een correctie invoeren: het schrikkeljaar 3. De aardas staat schuin op het eclipticavlak. De rotatie-as van de aarde rondom de zon vormt een hoek van met een loodrechte op de aardbaan, het eclipticavlak genoemd. Bij de wenteling rond de zon blijft de aardas evenwijdig met zichzelf. 1 Astronomie of sterrenkunde is de wetenschap die zich bezighoudt met de observatie en de studie van alle fenomenen buiten de atmosfeer van deaarde. 2 Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus. 3 Jaartallen deelbaar door 4 zijn schrikkeljaren, maar niet de eeuwjaren, behalve als ze deelbaar zijn door 400. Dus 1900 en 2100 zijn geen schrikkeljaar, maar 2000 wel. 28

Teken op een apart blad de aarde op die data: 21 juni (zomerzonnewende) en 22 december (winterzonnewende) Vul daarna de tabellen in: 21 juni / 22 december: DAG Jun Dec NACHT Jun Dec noordpool

3 Teken op een apart blad de aarde op die data: 21 juni (zomerzonnewende) en 22 december (winterzonnewende) Vul daarna de tabellen in: 21 juni / 22 december: DAG Jun Dec NACHT Jun Dec noordpool noordpoolcirkel België kreeftskeerkring evenaar steenbokskeerkring zuidpoolcirkel zuidpool 23 september en/of 21 maart (equinox): DAG NACHT noordpool noordpoolcirkel België kreeftskeerkring evenaar steenbokskeerkring zuidpoolcirkel zuidpool De figuren tonen aan dat door de schuine stand van de aardas het noordelijk en het zuidelijk halfrond afwisselend naar de zon toe en van de zon weg gericht zijn. Daardoor verandert de zonnehoogte in de loop van het jaar en varieert de lengte van de dag en nacht doorheen het jaar. De variaties van zonnestand en daglengte veroorzaken de seizoenen. 29

4 Pas op voor de woordenschat! de zonnehoogte: de culminatiehoogte: de zenitale zonnestand: de zonsopkomst: de zonsondergang:.. Wat is nu het verband tussen de zonnehoogte en de temperatuur? Dit kunnen we makkelijk uitleggen met een schema: Uitleg: 30

5 Waar op aarde hebben we een zenitale zonnestand? Wanneer? maak een schema: We kunnen de wereld indelen volgens 3 grote temperatuurzones: 31

2. De neerslag: (deel 1) a) Hoe ontstaan wolken? de waterkringloop b) Waarom regent het in inter-tropische zones, maar niet in de sub-tropische woestijnen?

6 2. De neerslag: (deel 1) a) Hoe ontstaan wolken? de waterkringloop b) Waarom regent het in inter-tropische zones, maar niet in de sub-tropische woestijnen? De gemiddelde of normale luchtdruk (of atmosferische druk) op zeeniveau bedraagt hectopascal (hpa) of millibar (mb), dit is ongeveer 1 kg per cm 2. De lucht weegt niet overal even zwaar. Vb. In de bergen is de luchtdruk lager dan hier, want de luchtkolom is kleiner en weegt dus minder. atmosfeer AARDBODEM 32

Maar: Temperatuursverschillen veroorzaken ook drukverschillen: Gebieden waar lucht afkoelt, zwaarder wordt en dus daalt = gebieden met een hoge luchtdruk (maxima of anticyclonen).

7 Maar: Temperatuursverschillen veroorzaken ook drukverschillen: Gebieden waar lucht afkoelt, zwaarder wordt en dus daalt = gebieden met een hoge luchtdruk (maxima of anticyclonen). Gebieden waar lucht verwarmd wordt, lichter wordt en dus stijgt = gebieden met een lage luchtdruk (minima of depressies). Drukverschillen doen winden ontstaan: Overal op de aarde stroomt de lucht van een hogedruk- naar een lagedrukgebied, dus van een maximum naar een minimum. Die bewegende lucht noemen we WIND. Maak een schema: de verplaatsing van lucht in de troposfeer 4 : 4 Troposfeer: de onderste laag van de atmosfeer waarin zich de weersverschijnselen afspelen. 33

8 Op onze aarde bestaan er 3 kringlopen in elk halfrond: Zie ook atlas p Conclusies: 34

In juli vinden we haar in de meest noordelijke zone, terwijl we haar in januari in de meest

9 De drukgebieden verschuiven onder invloed van de seizoenen (zie ook atlas p.134): Op de neerslagkaart zie je dat de ITC-zone zich verplaatst. In juli vinden we haar in de meest noordelijke zone, terwijl we haar in januari in de meest zuidelijke zone vinden. Deze N-Z verplaatsing heeft te maken met de seizoenen, dus met de.. c) Hoe kunnen we een klimatogram ten N of ten Z van de evenaar situeren? 35

10 36

11 Samengevat: 37

12 nieuwe woordenschat verklaring 38

Vergelijkbare documenten

Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl, papier A4 formaat voor nota s, pen, lat, potlood, gom, markeerstift.

AARDRIJKSKUNDE Saint-Pierre Uccle Naam: Schooljaar: 2017-2018 Klas: 4. Leraar: B. Verstraeten AFSPRAKEN IN VERBAND MET DE LESSEN AARDRIJKSKUNDE: Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl,